ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ
(Υπόθεση αρ. 911/2025(Κ))
31 Οκτωβρίου 2025
[ΓΑΒΡΙΗΛ, Δ.Δ.Δ.]
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟ AΡΘΡΟ 146 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ
TOCHUKWU AGAPTUS UGO
Αιτητής,
v.
ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ, ΜΕΣΩ
1. ΥΦΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ
2. ΔΙΕΥΘΥΝΤΗ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΗΣ
Καθ’ ων η αίτηση.
……………………………
Ιωάννης Γιάννης, για Αλταχέρ, Μπενέτης και Συνεργάτες Δ.Ε.Π.Ε., για τον αιτητή.
Νικόλας Κουρσάρης, Δικηγόρος, για τον Γενικό Εισαγγελέα της Δημοκρατίας, για τους καθ’ ων η αίτηση.
Α Π Ο Φ Α Σ Η
ΓΑΒΡΙΗΛ, Δ.Δ.Δ.: Προσβαλλόμενη με την παρούσα προσφυγή, συνιστά η απόφαση των καθ’ ων η αίτηση ημερομηνίας 12.8.2025, να κηρύξουν τον αιτητή ως απαγορευμένο μετανάστη, δυνάμει των διατάξεων του άρθρου 6(1)(κ) του Κεφ. 105, λόγω παράνομης παραμονής του στη Δημοκρατία, από την 16.12.2022, ημερομηνία που η προσφυγή που άσκησε ενώπιον του Διοικητικού Δικαστηρίου Διεθνούς Προστασίας (στο εξής «ΔΔΔΠ»), κατά της απορριπτικής απόφασης της Υπηρεσίας Ασύλου, σε σχέση με την αρχική αίτηση ασύλου και την κατά συνέπεια, εναντίον του έκδοση διαταγμάτων κράτησης και απέλασης, ίδιας ημερομηνίας.
Ο αιτητής κατάγεται από την Νιγηρία. Στις 6.11.2018 υπέβαλε αίτημα για παραχώρηση καθεστώτος διεθνούς προστασίας, το οποίο απορρίφθηκε από την Υπηρεσία Ασύλου στις 26.7.2021, εκδίδοντας, εναντίον του, απόφαση επιστροφής. Κατά της απορριπτικής απόφασης της Υπηρεσίας Ασύλου, ο αιτητής άσκησε ενώπιον του ΔΔΔΠ την προσφυγή 6342/2021, η οποία είχε απορριπτική κατάληξη, με την απόφαση ημερομηνίας 16.12.2022. Ακολούθως, στις 27.6.2023, υπέβαλε μεταγενέστερη αίτηση ασύλου, η οποία απορρίφθηκε την ίδια μέρα από την Υπηρεσία Ασύλου, τη νομιμότητα της οποίας επίσης αμφισβήτησε ο αιτητής ενώπιον του ΔΔΔΠ, με την προσφυγή με αρ. Τ-2007/2023, η οποία επίσης απερρίφθη, με την απόφαση του ΔΔΔΠ ημερομηνίας 12.4.2024.
Στις 11.8.2025, ο αιτητής ενεπλάκη σε τροχαίο δυστύχημα στη Λευκωσία. Κατά την διερεύνηση, διαφάνηκε πως διέμενε στη Δημοκρατία παράνομα. Ακολούθησε η σύλληψη του και εναντίον του εκδόθηκαν τα εδώ επίδικα διατάγματα κράτησης και απέλασης, ημερομηνίας 12.8.2025, λόγω της κήρυξης του ως απαγορευμένου μετανάστη, από τις 16.12.2022, ημερομηνία που επικυρώθηκε δικαστικώς από το ΔΔΔΠ η απόρριψη της αρχικής αίτησης ασύλου.
Σημειώνεται πως κατά τον χρόνο της σύλληψης του, ο αιτητής δεν ανέφερε την ύπαρξη οικογένειας ή ανήλικου τέκνου. Μία μέρα μετά την σύλληψη του αιτητή, συγκεκριμένα στις 12.8.2025, ο δικηγόρος του απέστειλε ηλεκτρονικό μήνυμα προς τους καθ΄ ων η αίτηση, ενημερώνοντας για την ύπαρξη ανήλικου τέκνου, με πρόβλημα υγείας. Η απόφαση κήρυξης του ως απαγορευμένου μετανάστη, του επιδόθηκε μία μέρα αργότερα, ήτοι στις 13.8.2025.
Σημειώνεται πως εντός του διοικητικού φακέλου που σημειώθηκε ως Τεκμήριο 1, διαφαίνονται οι ενέργειες της διοίκησης, μετά την έκδοση των προσβαλλόμενων αποφάσεων, ήτοι εκτός του ουσιώδους χρόνου, ως προς την διερεύνηση των θέσεων των δικηγόρων του αιτητή, αναφορικά με την ύπαρξη οικογένειας και ανήλικου τέκνου. Ειδικότερα, με επιστολή ημερομηνίας 9.9.2025 ζητήθηκαν οι απόψεις των Υπηρεσιών Κοινωνικής Ευημερίας και εντός του φακέλου δεν διαφαίνεται αυτές να έχουν ληφθεί, μέχρι την ημερομηνία της επιφύλαξης της απόφασης. Η εν λόγω διερεύνηση, είχε ως αποτέλεσμα την αναστολή του διατάγματος απέλασης, ενώ ο αιτητής εξακολουθεί να παραμένει υπό κράτηση.
Σύμφωνα με τις εισηγήσεις του ευπαιδεύτου συνηγόρου του, το γεγονός της ύπαρξης οικογένειας εκ μέρους του αιτητή και ειδικότερα η αποστολή του ηλεκτρονικού μηνύματος των δικηγόρων του ημερομηνίας 12.8.2025, ήταν εις γνώση των καθ’ ων η αίτηση πριν την έκδοση των επίδικων αποφάσεων, οι οποίες του επιδόθηκαν στις 13.8.2025 και συνεπώς, γνώριζε η διοίκηση την ύπαρξη ανήλικου τέκνου, καθώς και του προβλήματος υγείας που αυτό αντιμετωπίζει, λόγω μονήρους υπερτροφικού νεφρού. Γνώριμη ήταν η ύπαρξη του ανήλικου τέκνου του, και από το περιεχόμενο της μεταγενέστερης αίτησης ασύλου που είχε υποβάλει στην Υπηρεσία Ασύλου, τα οποία δεν ελήφθηκαν καθόλου υπόψη από τις αρμόδιες αρχές, κατά παράβαση των διατάξεων του άρθρου 18ΟΖ του Κεφ. 105, της αρχής της αναλογικότητας και της χρηστής διοίκησης.
Παράλληλα, διατείνεται πως στην παρούσα περίπτωση, παραβιάζεται η αρχή της μη επαναπροώθησης, καθώς και το δικαίωμα στην οικογενειακή και ιδιωτική ζωή, αφού έπρεπε να ληφθεί υπόψη η ύπαρξη οικογενειακής ζωής, καθώς και τα συμφέροντα του ανήλικου τέκνου του.
Αντίθετα, ο ευπαίδευτος συνήγορος της Δημοκρατίας, υποστηρίζοντας την νομιμότητα της προσβαλλόμενης απόφασης, υπέδειξε πως ο αιτητής δεν μερίμνησε για την νομιμοποίηση της παραμονής του στη Δημοκρατία, αλλά αντιθέτως επέλεξε να μην συμμορφωθεί σε προηγούμενη απόφαση επιστροφής. Στην προκείμενη περίπτωση, ο αιτητής δεν είναι ούτε αιτητής ασύλου, αλλά ούτε και αναγνωρισμένος πρόσφυγας, έτσι ώστε αυτός να προστατεύεται από την πιο πάνω αναφερόμενη αρχή, ενώ τέλος υποστηρίζει πως η κράτηση του κρίθηκε αναγκαία, λόγω μη συμμόρφωσής του με προηγούμενες αποφάσεις επιστροφής.
Σύμφωνα με τα γεγονότα που έχουν εκτεθεί πιο πάνω, στη βάση και του περιεχομένου του Τεκμηρίου 1, προκύπτει πως ο αιτητής, κατά τον χρόνο της κήρυξης του ως απαγορευμένου μετανάστη, ήτοι κατά την 12.8.2025, δεν είχε νόμιμο καθεστώς παραμονής. Νόμιμο καθεστώς παραμονής είχε μέχρι την έκδοση της απόφασης του ΔΔΔΠ στα πλαίσια της προσφυγής 6342/21, με την οποία δικαστική απόφαση επικυρώθηκε η απορριπτική απόφαση της Υπηρεσίας Ασύλου, σε σχέση με την αρχική αίτηση για παραχώρηση διεθνούς προστασίας που είχε υποβάλει.
Επομένως, ο αιτητής διέμενε παράνομα στη Δημοκρατία από τις 16.12.2022, όπως ορθά αυτό αναφέρεται στην προσβαλλόμενη απόφαση με την οποία κηρύχθηκε απαγορευμένος μετανάστης, δυνάμει του άρθρου 6(1)(κ) του Κεφ. 105.
Η Υπηρεσία Ασύλου, με την απόρριψη της αίτησης για παραχώρηση διεθνούς προστασίας, εξέδωσε στις 26.7.2021, απόφαση επιστροφής, παραχωρώντας προς τον αιτητή το δικαίωμα της οικειοθελούς αναχώρησης από την Δημοκρατία, με την οποία ουδέποτε συμμορφώθηκε.
Δύο χρόνια αργότερα και συγκεκριμένα στις 6.5.2023 γεννήθηκε το τέκνο του. Η ύπαρξη του ανήλικου τέκνου του, γνωστοποιήθηκε προς τους καθ’ ων η αίτηση, στα πλαίσια της υποβολής εκ μέρους του μεταγενέστερης αίτησης ασύλου, ημερομηνίας 27.6.2023, αίτηση η οποία απορρίφθηκε την ίδια μέρα ως απαράδεκτη, απόφαση που επικυρώθηκε και δικαστικώς από το ΔΔΔΠ στα πλαίσια εκδίκασης της προσφυγής Τ2007/2023, απόφαση ημερομηνίας 12.4.2024.
Όμοιοι ισχυρισμοί που προβάλλονται στην παρούσα διαδικασία, αναφορικά με την μη εφαρμογή των διατάξεων του άρθρου 18ΟΖ του Κεφ. 105, σε σχέση με την υποχρέωση τήρησης της αρχής της μη επαναπροώθησης και λήψεως υπόψη, μεταξύ άλλων, των βέλτιστων συμφερόντων του παιδιού, είχαν υποβληθεί από τον αιτητή, εξεταστεί και απορριφθεί από το ΔΔΔΠ στα πλαίσια της ανωτέρω αναφερόμενης απόφασης Τ2007/2023, με το σκεπτικό πως δεν ετίθετο ζήτημα τέτοιας εφαρμογής, αφού η απόφαση επιστροφής είχε ήδη εκδοθεί από τις 26.7.2021, κατά την απόρριψη της αίτησης ασύλου, απόφαση η οποία εξακολουθεί να παραμένει σε ισχύ.
Όπως αναφέρεται στις διατάξεις του άρθρου 18ΟΖ του Κεφ. 105, κατά την εφαρμογή των άρθρων 18ΟΔ μέχρι 18ΠΘ, τηρείται η αρχή της μη επαναπροώθησης, λαμβανομένων υπόψη των βέλτιστων συμφερόντων του παιδιού και της οικογενειακής ζωής, με τη συνδρομή των Υπηρεσιών Κοινωνικής Ευημερίας.
Θα πρέπει να αναφερθεί πως η σύντροφος του αιτητή, καθώς επίσης και το ανήλικο τέκνο του, εξακολουθούν να θεωρούνται αιτητές ασύλου, αφού σύμφωνα με το περιεχόμενο του Τεκμηρίου 1, εξακολουθεί να εκκρεμεί η εκδίκαση της προσφυγής 3254/2024 την οποία έχουν ασκήσει κατά της απορριπτικής απόφασης της Υπηρεσίας Ασύλου σε σχέση με την αρχική τους αίτηση για παραχώρηση διεθνούς προστασίας.
Η επίδικη διοικητική απόφαση, αφορά σε απόφαση απομάκρυνσης, κατά την έκδοση της οποίας, η διοίκηση θα πρέπει επίσης να τηρεί τα οριζόμενα στο άρθρο 18ΟΖ του Κεφ. 105 και όχι μόνον κατά την έκδοση απόφασης επιστροφής. Επομένως, ακόμα και στην περίπτωση της έκδοσης του διατάγματος απέλασης του αιτητή από την Δημοκρατία, προς υλοποίηση της απόφασης επιστροφής με την οποία ο τελευταίος δεν συμμορφώθηκε, θα πρέπει να τύχει εξέτασης, από την διοίκηση, εκ νέου η τήρηση της αρχής της μη επαναπροώθησης (κυρίως λόγω του ότι δεν υπήρξε επικαιροποιημένη εκτίμηση του κινδύνου, ενόψει της παρόδου 4 ετών από την έκδοση της απόφασης επιστροφής), υπό το φως πλέον και των νέων δεδομένων του αιτητή και λαμβανομένου υπόψη του βέλτιστου συμφέροντος του παιδιού, με την συνδρομή των Υπηρεσιών Κοινωνικής Ευημερίας.
Οι υπό αναφορά απόψεις, δεν φαίνεται να ζητήθηκαν πριν την έκδοση της απόφασης απομάκρυνσης, έτσι ώστε να αποτελούν μέρος του ουσιώδους χρόνου έκδοσης των επίδικων αποφάσεων, παρά μόνον μετά. Δεν πρέπει, παράλληλα, να διαφεύγει της προσοχής το γεγονός πως, εκκρεμούσης ακόμα της προσφυγής 3254/2024 ενώπιον του ΔΔΔΠ, το ανήλικο τέκνο του αιτητή, όσο και η σύντροφος του, εξακολουθούν να θεωρούνται αιτητές ασύλου, οι οποίοι έχουν δικαίωμα παραμονής στη Δημοκρατία, μέχρι την έκδοση απόφασης.
Στη βάση όλων των πιο πάνω, η ύπαρξη του τέκνου του αιτητή, με προβλήματα υγείας, τέκνο το οποίο εξακολουθεί να θεωρείται αιτητής ασύλου, μέχρι την έκδοση απόφασης από το ΔΔΔΠ, ομοίως και η σύντροφος του αιτητή, συνιστούσαν περιστάσεις που επέβαλλαν, ακόμα περισσότερο, την εφαρμογή των διατάξεων του άρθρου 18ΟΖ, πριν ή κατά την έκδοση της απόφασης απομάκρυνσης.
Για τους λόγους που εξηγούνται πιο πάνω, η προσφυγή επιτυγχάνει. Οι προσβαλλόμενες διοικητικές αποφάσεις ακυρώνονται, βάσει του Άρθρου 146.4(β) του Συντάγματος. Επιδικάζονται υπέρ του αιτητή και εναντίον των καθ’ ων η αίτηση €1.900 πλέον Φ.Π.Α.
Γαβριήλ, Δ.Δ.Δ.
cylaw.org: Από το ΚΙΝOΠ/CyLii για τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο