ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ
(Υπόθεση Αρ. 1162/2018)
13 Νοεμβρίου 2025
[ΜΙΧΑΗΛ, Δ/στης Δ.Δ.]
ΟΛΥΜΠΙΑ ΤΣΙΓΑΡΙΔΑ
Αιτήτρια
ν.
ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΜΕΣΩ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΑΣ
Καθ’ ης η Αίτηση
………………………….
Ξ. Ευγενίου (κα) για Α. Σ. Αγγελίδη Δ.Ε.Π.Ε., για την αιτήτρια.
Σ. Χαραλάμπους (κα) για Γενικό Εισαγγελέα, για την καθ’ ης η αίτηση.
Α Π Ο Φ Α Σ Η
ΜΙΧΑΗΛ, Δ.Δ.Δ.: Η αιτήτρια με την προσφυγή της ζητά την ακύρωση της απόφασης της οποίας έλαβε γνώση με επιστολή ημερομηνίας 9.7.2018 με την οποία τερματίστηκε από 1.9.2018 ο επί δοκιμασία διορισμός της στη θέση της καθηγήτριας Μέσης Εκπαίδευσης (Φιλολογικά).
Η αιτήτρια διορίστηκε στη μόνιμη θέση καθηγητή Φιλολογικών, Σχολείων Μέσης Εκπαίδευσης από την 1.9.2016. Προηγήθηκε εργοδότηση της αιτήτριας ως αντικαταστάτρια καθηγήτρια για τέσσερα έτη από το 2011 μέχρι το 2015 και ακολούθως ως συμβασιούχα από τις 8.12.2015 μέχρι τις 31.8.2016. Το Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού (στο εξής το «Υπουργείο») με επιστολή του ημερομηνίας 10.4.2017 υπέβαλε στην καθ’ ης η αίτηση εισήγηση για τερματισμό του διορισμού της αιτήτριας. Η καθ’ ης η αίτηση σε συνεδρία της ημερομηνίας 20.6.2017 αποφάσισε την ενημέρωση της αιτήτριας. Σχετική ενημερωτική επιστολή με ημερομηνία 11.7.2017 αποστάληκε στην αιτήτρια η οποία όμως δεν παραδόθηκε ποτέ και συνεπώς, αποστάληκε εκ νέου με ημερομηνία 1.9.2017. Ακολούθησε συνεδρία της καθ’ ης η αίτηση στις 18.9.2017 όπου ακούστηκαν οι θέσεις της αιτήτριας μέσω του δικηγόρου της και στις 10.10.2017 αποφάσισε όπως μη τερματιστεί ο διορισμός της αιτήτριας.
Στις 23.4.2018 το Υπουργείο υπέβαλε νέα εισήγηση στην καθ’ ης η αίτηση για τερματισμό του διορισμού της αιτήτριας. Η καθ’ ης η αίτηση σε συνεδρία της ημερομηνίας 19.6.2018 αποφάσισε να ενημερώσει την αιτήτρια και της αποστάληκε επιστολή ημερομηνίας 22.6.2018. Ακολούθησε συνεδρία της καθ’ ης η αίτηση στις 6.7.2018 όπου αφού ακούστηκαν οι θέσεις της αιτήτριας, η καθ’ ης η αίτηση αποφάσισε τον τερματισμό του διορισμού της αιτήτριας.
Η παρούσα υπόθεση επανεκδικάζεται κατόπιν ανατροπής προηγούμενης απόφασης του παρόντος Δικαστηρίου ημερομηνίας 17.9.2018 με την οποία η προσφυγή έγινε δεκτή. Η καθ’ ης η αίτηση άσκησε την Ε.Δ.Δ. 134/2018 Επιτροπή Εκπαιδευτικής Υπηρεσίας ν. Ολυμπία Τσιγαρίδα κατά της εν λόγω απόφασης και το Ανώτατο Συνταγματικό Δικαστήριο με απόφασή του ημερομηνίας 5.6.2024 έκρινε ως ακολούθως:
«Το άρθρο 30Α προνοεί για το σύστημα αξιολόγησης των εκπαιδευτικών λειτουργών, ως προς την παιδαγωγική και διδακτική τους επάρκεια, ενώ το άρθρο 36(2) για την ετοιμασία υπηρεσιακών εκθέσεων για τους εκπαιδευτικούς λειτουργούς που υπηρετούν επί δοκιμασία. Παραθέτουμε το άρθρο 36(2) αυτούσιο για σκοπούς εύκολης αναφοράς:
«36(2) Υπηρεσιακές εκθέσεις υποβάλλονται στην Επιτροπή κάθε εξάμηνο για κάθε εκπαιδευτικό λειτουργό που υπηρετεί επί δοκιμασία κατά τα πρώτα δύο χρόνια της υπηρεσίας του. Η τελική έκθεση υποβάλλεται ένα μήνα πριν από τη λήξη της χρονικής περιόδου δοκιμασίας και περιλαμβάνει οριστική σύσταση, για το αν ο διορισμός του εκπαιδευτικού λειτουργού πρέπει να επικυρωθεί ή αν η χρονική περίοδος δοκιμασίας πρέπει να παραταθεί ή αν ο διορισμός του πρέπει να τερματισθεί, σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 30 και 30Α.»
Το Δικαστήριο κατέληξε ότι κατά παράβαση των πιο πάνω νομοθετικών προνοιών δεν έγινε τελική αξιολόγηση της εφεσίβλητης στο τέλος της δοκιμαστικής περιόδου και δεν καταγράφηκε η άποψη του αξιολογούντα λειτουργού σε σχέση με το κατάλληλο ή ακατάλληλο της επικύρωσης διορισμού.
Πέραν τούτου, δεν λήφθηκαν «. τα μέτρα που προνοούνται στην παράγραφο (3) του άρθρου 30Α και αφορούν σε συμμετοχή σε ειδικό πρόγραμμα παιδαγωγικής και διδακτικής κατάρτισης που προσφέρει το Υπουργείο».
Το άρθρο 30Α προστέθηκε στον βασικό νόμο με τον περί Δημόσιας Εκπαιδευτικής Υπηρεσίας (Τροποποιητικό) (Αρ. 2) Νόμο του 2015 (Ν.127(Ι)/2015) και το άρθρο 36(2) τροποποιήθηκε με τον περί Δημόσιας Εκπαιδευτικής Υπηρεσίας (Τροποποιητικό) (Αρ. 2) Νόμο του 2015 (στο εξής ο Ν.127(Ι)/2015).
Σύμφωνα με τη μεταβατική διάταξη, άρθρο 9 του περί Δημόσιας Εκπαιδευτικής Υπηρεσίας του Ν.127(Ι)/2015, τα άρθρα 30Α και 36(2) (ανωτέρω), θα ετίθεντο σε ισχύ από την 1.09.2018, ήτοι σε χρόνο μεταγενέστερο του επιδίκου. Υπενθυμίζουμε ότι η απόφαση για τερματισμό του μόνιμου επί δοκιμασία διορισμού της εφεσίβλητης στη θέση Καθηγητή Φιλολογικών, λήφθηκε προγενέστερα τη 6.07.2018 και της κοινοποιήθηκε με επιστολή, ημερομηνίας 9.07.2018.
Συνεπώς, η πρωτόδικη απόφαση στηρίχθηκε σε νομοθετικές πρόνοιες οι οποίες δεν ήταν σε ισχύ κατά το χρόνο λήψης της επίδικης απόφασης.
Πέραν τούτου, διαπιστώνουμε ότι οι λόγοι που οδήγησαν το Δικαστήριο να ακυρώσει την επίδικη απόφαση ήτοι η παράλειψη της διοίκησης να προβεί σε τελική αξιολόγηση της εφεσίβλητης και να λάβει τα μέτρα που προνοούνται στο άρθρο 30Α(3) του Νόμου, ως ετροποποιήθη δεν περιλαμβάνονται καν στους λόγους ακύρωσης της Αίτησης, ούτε αποτέλεσαν αντικείμενο προς συζήτηση στα πλαίσια της προσφυγής, γεγονός καθοριστικό για την έκβαση της έφεσης. Παρόμοιο θέμα δικογράφησης απασχόλησε την Ολομέλεια του Ανωτάτου Δικαστηρίου στην υπόθεση Ζαχαρία ν. Δημοκρατίας (2011) 3 Α.Α.Δ. 293. Παραθέτουμε αυτούσιο το σχετικό απόσπασμα:
«Σύμφωνα με την πάγια νομολογία του Ανωτάτου Δικαστηρίου, νομικά σημεία που δεν εξειδικεύονται με την απαραίτητη σαφήνεια στο δικόγραφο της προσφυγής, παραμένουν αναιτιολόγητα και ανεπίδεκτα δικαστικής εκτίμησης (βλ. Παυλίδης ν. ΑΗΚ, Υποθ. Αρ. 227/07, ημερ. 20.3.2008). Τυχόν χαλάρωση του συγκεκριμένου κανόνα, όπως αναφέρθηκε από τον Νικήτα, Δ., στην υπόθεση Ανθούση ν. Δημοκρατίας (1995) 4(Γ) Α.Α.Δ. 1709, θα παρείχε ευχέρεια για συζήτηση σχεδόν κάθε θέματος 'με αποτέλεσμα τον εξοβελισμό των δικονομικών διατάξεων και του ρόλου τους στον καθορισμό των επίδικων θεμάτων και της διεξαγωγής της διοικητικής δίκης'».
(Βλέπετε επίσης Επιστημονικό Τεχνικό Επιμελητήριο Κύπρου ν. Zaim (2016) 3 Α.Α.Δ. 248, Δήμος Λευκωσίας ν. Κοινοπραξία Cyparco Ltd – A. Aristotelous Constructions Ltd, Ε.Δ.Δ. 19/17, ημερομηνίας 31.10.2023 και Φάρμα Α/φών Κωνσταντίνου Λτδ κ.ά ν. Δημοκρατίας, Ε.Δ.Δ. 125/16, ημερομηνίας 14.11.2023).
Στρεφόμενοι στο λόγο έφεσης 5, διαπιστώνουμε ότι ούτε η «παρείσφρηση» στη διαδικασία της επιστολής του Υπουργείου κατά παράβαση νομοθετικών διατάξεων, ως η απόφαση του Δικαστηρίου, περιλαμβάνεται στους λόγους ακύρωσης στην Αίτηση.»
Κατά τις διευκρινίσεις, η συνήγορος της καθ’ ης η αίτηση εισηγήθηκε ότι η προσφυγή απώλεσε το αντικείμενό της και δόθηκαν από το Δικαστήριο οδηγίες για την καταχώρηση συμπληρωματικών γραπτών αγορεύσεων επί της εν λόγω εισήγησης.
Εισηγείται η καθ’ ης η αίτηση ότι η υπό κρίση προσφυγή απώλεσε το αντικείμενό της επειδή κατόπιν έκδοσης της πρωτόδικης απόφασης, η καθ’ ης η αίτηση για να συμμορφωθεί με την απόφαση επανέφερε την αιτήτρια στη μόνιμη με δοκιμασία θέση καθηγήτριας φιλολογικών από 1.9.2018 που ήταν η ημερομηνία τερματισμού. Παράλληλα, άσκησε έφεση κατά της δικαστικής απόφασης. Επιπρόσθετα, η αιτήτρια είχε προσφύγει στο Δικαστήριο με την Υπόθεση Αρ. 1945/2018 κατά της παράλειψης της καθ’ ης η αίτηση να οριστικοποιήσει τη μονιμοποίησή της η οποία απορρίφθηκε από το Δικαστήριο στις 8.10.2020. Σε διάφορες ημερομηνίες, η καθ’ ης η αίτηση αποφάσισε την παράταση της περιόδου δοκιμασίας της αιτήτριας με την τελευταία μέχρι τις 31.1.2021 για τον λόγο ότι η ίδια αρνείτο να δεχτεί επιθεωρητή στην τάξη της. Κατόπιν εισήγησης της αρμόδιας αρχής για τερματισμό του διορισμού της αιτήτριας και αφού κατέστη αδύνατη η ένταξη της αιτήτριας σε πρόγραμμα στήριξης λόγω της άρνησής της να επιθεωρηθεί, η καθ’ ης η αίτηση αφού κάλεσε την αιτήτρια να ακουστεί, χωρίς όμως ανταπόκριση, αποφάσισε στις 25.2.2021 τον τερματισμό του επί δοκιμασία διορισμού της στη βάση του Άρθρου 30(3) του περί Δημόσιας Εκπαιδευτικής Υπηρεσίας Νόμου. Κατά της απόφασης η αιτήτρια άσκησε την Προσφυγή Αρ. 308/2021 Τσιγαρίδα ν. Ε.Δ.Υ..
Η καθ’ ης η αίτηση τονίζει ότι ο εν λόγω τερματισμός έγινε κατόπιν λήξης της περιόδου δοκιμασίας της αιτήτριας και όχι προγενέστερα της λήξης ως είναι τα δεδομένα στην υπό κρίση προσφυγή. Εισηγείται, επίσης, ότι η ίδια η αιτήτρια πρόβαλε ενώπιον του Ανωτάτου Συνταγματικού Δικαστηρίου την εισήγηση ότι η υπόθεση απώλεσε το αντικείμενό της εν όψει του μεταγενέστερου τερματισμού και συνεπώς, εμποδίζεται να μεταβάλλει την τοποθέτησή της στα πλαίσια της υπό κρίση υπόθεσης.
Μετά την έκδοση της απόφασης στην έφεση στις 5.6.2024, εκδόθηκε απόφαση στην Προσφυγή Αρ. 308/2021 με την οποία επικυρώθηκε ο τερματισμός. Δεν ασκήθηκε έφεση από την αιτήτρια.
Από την άλλη, η αιτήτρια εισηγείται ότι η δίκη δεν καταργείται επειδή αντικείμενο της υπό κρίση υπόθεσης είναι γεγονότα προγενέστερα της προσβαλλόμενης απόφασης και επειδή είναι δεσμευτική η κρίση που εκφράστηκε από το Ανώτατο Συνταγματικό Δικαστήριο στα πλαίσια της έφεσης.
Το Ανώτατο Συνταγματικό Δικαστήριο απορρίπτοντας την ίδια εισήγηση που πρόβαλε η αιτήτρια ενώπιόν του στα πλαίσια της έφεσης, έκρινε ως ακολούθως:
«Το πρώτο θέμα που θα μας απασχολήσει είναι η εισήγηση της εφεσίβλητης ότι η υπό κρίση έφεση κατέστη άνευ αντικειμένου καθότι οι υπηρεσίες της τερματίστηκαν εκ νέου, μετά την έκδοση της πρωτόδικης απόφασης. Ο τερματισμός του διορισμού, σύμφωνα με την εισήγηση, έγινε στη βάση νέων γεγονότων και διαφορετικής νομοθετικής πρόνοιας και κατ' επέκταση, τυχόν επιτυχία της εφεσείουσας στην υπό κρίση υπόθεση, «. δεν θα οδηγήσει σε ανάκληση όλων των μεταγενεστέρων διαδικασιών (συμπεριλαμβανομένου του νέου διορισμού) αφού στηρίχθηκε σε νέα δεδομένα».
Η εφεσείουσα απορρίπτει την πιο πάνω θέση. Η ευπαίδευτη εκπρόσωπος της Δημοκρατίας, αγορεύοντας επί του προδικαστικού αυτού θέματος, επισήμανε ότι σε περίπτωση επιτυχίας της προσφυγής 308/2021, ο τερματισμός του επί δοκιμασία διορισμού της εφεσίβλητης από την 1.3.2021, «θα εξαφανιστεί» και αυτό θα έχει ως συνεπακόλουθο την αναγκαιότητα κρίσης επί της προηγηθείσας διαδικασίας.
Κατά πόσο η εφεσείουσα έχει χάσει το έννομο συμφέρον της είναι θέμα το οποίο αποφασίζεται στη βάση γεγονότων που ακολουθούν την απορριπτική απόφαση. (Βλ. Γρηγορίου ν. Α.Η.Κ., Α.Ε. Αρ. 183/2012, ημερομηνίας 1.06.2020, ECLI:CY:AD:2020:C175, ECLI:CY:AD:2020:C175). Όπως αναφέρθηκε στη Χρυσοστόμου κ.ά. ν. Κωνσταντινίδου κ.ά. (1998) 3 Α.Α.Δ. 316, για να δικαιολογείται, εκ προοιμίου, η απόρριψη έφεσης, πρέπει να «καταφαίνεται ως αναντίλεκτο γεγονός, ότι η έφεση έχει απωλέσει το αντικείμενο της με την έννοια προφανώς, πως αν αυτό συμβεί, ο εφεσείων δεν θα έχει οποιοδήποτε όφελος από την περαιτέρω προώθηση της».
Η εφεσείουσα στην υπό κρίση υπόθεση, επανέφερε την εφεσίβλητη στη μόνιμη με δοκιμασία θέση Καθηγήτριας Φιλολογικών, από την 1.09.2018, όχι κατ' επιλογή της, στη βάση νέων γεγονότων κατόπιν επανεξέτασης της καταλληλότητάς της, αλλά λόγω της νομικής υποχρέωσης της να συμμορφωθεί με την πρωτόδικη απόφαση, με το ακυρωτικό δεδικασμένο. Δεν παρείχετο στην Επιτροπή περιθώριο για χειρισμό του θέματος με διαφορετικό τρόπο. Η παρούσα περίπτωση διαφέρει της περίπτωσης που αφορά νέα αυτοτελή πράξη που προέκυψε μετά από επανεξέταση. (Βλ. σχετικά Επιτροπή Προστασίας του Ανταγωνισμού ν. Αρχής Τηλεπικοινωνιών Κύπρου κ.ά. (2017) 3 Α.Α.Δ. 174).
Η ευπαίδευτη συνήγορος της εφεσίβλητης προς επίρρωση των θέσεων της, μας παρέπεμψε στην απόφαση στην υπόθεση Κυπριακή Δημοκρατία ν. Philips College Ltd, Έφ. 77/18, ημερομηνίας 10.04.2024, η οποία αφορούσε την έκδοση άδειας λειτουργίας του Philips University. Μετά την έκδοση ακυρωτικής απόφασης και στα πλαίσια επανεξέτασης, οι εφεσείοντες εξέδωσαν την αιτούμενη άδεια, με αναδρομική ισχύ. Στη βάση των πιο πάνω γεγονότων, το Δικαστήριο κατέληξε ότι η έφεση απώλεσε το αντικείμενό της καθότι το αίτημα των εφεσιβλήτων είχε ικανοποιηθεί αναδρομικά.
Διαπιστώνουμε ότι η πιο πάνω απόφαση εδράζεται επί εντελώς διαφορετικών γεγονότων και το σκεπτικό της καμία εφαρμογή έχει στην υπό κρίση υπόθεση.
Η απόφαση της Επιτροπής να επαναφέρει την εφεσίβλητη στη μόνιμη θέση επί δοκιμασία, δεν αποτελεί νέα αυτοτελή πράξη. Δεν στηρίχθηκε σε νέα γεγονότα αλλά έγινε, ως τονίσαμε και ανωτέρω, σε συμμόρφωση με τη δικαστική απόφαση. Νέα γεγονότα λήφθηκαν υπόψη από την Επιτροπή κατά το δεύτερο τερματισμό των υπηρεσιών της εφεσίβλητης, το 2021 και όχι κατά την επαναφορά της, το 2018, στη μόνιμη θέση επί δοκιμασία.
Η θέση της ευπαιδεύτου εκπροσώπου της Δημοκρατίας ότι σε περίπτωση που η προσφυγή 308/2021 πετύχει και η απόφαση τερματισμού των υπηρεσιών της ανακληθεί, η εφεσίβλητη, Αιτήτρια σε εκείνη τη διαδικασία, θα επανέλθει στα καθήκοντά της, είναι ορθή. Αυτό θα έχει ως επακόλουθο την ανάγκη κρίσης περί της νομιμότητας του πρώτου τερματισμού, που αποτελεί αντικείμενο της παρούσας έφεσης. Καταλήγουμε ότι το αντικείμενο της έφεσης δεν έχει εκλείψει.»
Η επαναφορά της αιτήτριας στην επί δοκιμασία θέση στην οποία βρισκόταν πριν την έκδοση της απόφασης τερματισμού έγινε – ως υποδεικνύει το Ανώτατο Συνταγματικό Δικαστήριο στην έφεση – μόνο για σκοπούς συμμόρφωσης της καθ’ ης η αίτηση με την απόφαση του παρόντος Δικαστηρίου εκκρεμούσης της έκβασης της έφεσης.
Ενόσω, όμως, η διοίκηση βρισκόταν σε συμμόρφωση με το ακυρωτικό αποτέλεσμα και μέχρι την έκδοση απόφασης στην έφεση, η κανονική πορεία που θα είχε η οποιαδήποτε επί δοκιμασία θέση ήταν σε εξέλιξη και αυτή η πορεία οδήγησε, εν τέλει, στον νέο τερματισμό του διορισμού της αιτήτριας. Η νέα αυτή απόφαση αφορά τον από 1.3.2021 τερματισμό ενώ η υπό κρίση υπόθεση αφορά τον από 1.9.2018 τερματισμό. Εντούτοις, προκύπτει ατελέσφορο από την προώθηση της προσφυγής εφόσον ακόμα και εάν η προσφυγή επιτύχει δεν υπάρχει πλέον δυνατότητα επαναφοράς της αιτήτριας σε θέση στην οποία ο διορισμός της τερματίστηκε μεταγενέστερα.
Ούτε ζήτημα κατάλοιπου ζημίας προκύπτει εφόσον η αιτήτρια λάμβανε τις απολαβές της κανονικά από 1.9.2018 μέχρι τον νέο τερματισμό ως εάν ουδέποτε ανατράπηκε κατ’ έφεση η απόφαση που εκδόθηκε στα πλαίσια της υπό κρίση προσφυγής. Η αναφορά στη σελίδα 5 της γραπτής αγόρευσης της αιτήτριας περί δικαιώματος σε προσαυξήσεις και λιγότερες ώρες εργασίας πέραν του ότι προβάλλεται γενικευμένα, δεν ευσταθεί εφόσον επρόκειτο ούτως ή άλλως για επί δοκιμασία υπηρεσία.
Για τους πιο πάνω λόγους η προσφυγή απορρίπτεται ως απαράδεκτη. Επιδικάζονται €1900 έξοδα υπέρ της καθ’ ης η αίτηση και εναντίον της αιτήτριας.
Ε. ΜΙΧΑΗΛ, Δ.Δ.Δ.
cylaw.org: Από το ΚΙΝOΠ/CyLii για τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο