ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ
Υπόθεση Αρ. 960/2024 iJustice
3 Δεκεμβρίου, 2025
[Φ. ΚΑΜΕΝΟΣ, ΔΔΔ.]
Αναφορικά με τα Άρθρα 25 και 146 του Συντάγματος
Αναστασίας Παπαϊακώβου
Αιτήτρια
και
Κυπριακής Δημοκρατίας μέσω
1. Υφυπουργού Κοινωνικής Πρόνοιας
2. Αν. Διευθύντριας Υπηρεσιών Κοινωνικής Ευημερίας
Καθ' ων η Αίτηση
.........
Αίτηση ημερομηνίας 23.09.2025
Λουΐζα Μιχαηλίδου, για Δειλινός & Συνεργάτες ΔΕΠΕ, Δικηγόροι για Αιτήτρια
Παύλος Βασιλείου, Δικηγόρος της Δημοκρατίας για Γενικό Εισαγγελέα της Δημοκρατίας για Καθ' ων η αίτηση.
ΑΠΟΦΑΣΗ
Φ. Καμένος, ΔΔΔ.: Στις 10.07.2025, το παρόν Δικαστήριο εξέδωσε απόφαση επί της ως άνω προσφυγής, με την οποία η Αιτήτρια ζητούσε ακύρωση της απόφασης των Καθ΄ ων η αίτηση, η οποία της κοινοποιήθηκε με επιστολή ημερ. 26.06.2024 για ακύρωση του πιστοποιητικού εγγραφής παιδοκομικού σταθμού στην επαρχία Λάρνακας (στο εξής ο «Σταθμός»). Όλοι οι λόγοι ακυρώσεως κρίθηκαν αβάσιμοι και η προσφυγή απορρίφθηκε (η εν λόγω απόφαση θα αναφέρεται εφεξής ως η «απορριπτική απόφαση»).
Στις 23.09.2025, η Αιτήτρια καταχώρησε την υπό κρίση αίτησή της, με την οποία αιτείται αναστολής εκτέλεσης της απορριπτικής απόφασης μέχρι την εκδίκαση και έκδοση απόφασης στην Έφεση που καταχώρησε στις 29.07.2025.
Η αίτηση βασίζεται στους Θεσμούς Πολιτικής Δικονομίας (Δ.35, ΘΘ.17-19, Δ.48, ΘΘ. 1-8(ee), 9, Δ.59, Δ.64, στο Σύνταγμα της Κυπριακής Δημοκρατίας Άρθρα 30 και 146, στον περί της Ίδρυσης και Λειτουργίας Διοικητικού Δικαστηρίου Νόμο του 2015 [131(1)/2015]. άρθρο 11, στους περί της Λειτουργίας του Διοικητικού Δικαστηρίου (Αρ.1) Διαδικαστικούς Κανονισμούς του 2015 (6/2015), Κανονισμός 2, στους Διαδικαστικούς Κανονισμούς του Ανωτάτου Συνταγματικού Δικαστηρίου 1962, Κανονισμούς 18, 19, στον Κανονισμό 3 των περί Εφέσεως (Αναθεωρητική Δικαιοδοσία) Διαδικαστικούς Κανονισμούς του Ανωτάτου Δικαστηρίου του 1964, στο Μέρος 41 των περί Πολιτικής Δικονομίας Κανονισμών του 2023, στον περί Απονομής της Δικαιοσύνης (Ποικίλαι Διατάξεις) Νόμο του 1964 (Ν.33/64), στα άρθρα 25, 30 και 31 του περί Δικαστηρίων Νόμο του 1960 (Ν.14/60), στα άρθρα 6, 13 και 14 της ΕΣΔΑ, στην ακολουθούμενη πρακτική, στις γενικές και συμφυείς εξουσίες και νομολογία του Δικαστηρίου.
Τα γεγονότα επί των οποίων στηρίζεται, αναφέρονται στην Ένορκη Δήλωση της Αιτήτριας, η οποία, ως αναφέρει, τα γνωρίζει πολύ καλά και προσωπικώς λόγω της προσωπικής της εμπλοκής. Αυτά συνοψίζονται ως ακολούθως:
Πιστεύει καταρχάς ότι υπάρχουν βάσιμοι λόγοι και καλές πιθανότητες επιτυχίας της Έφεσης για ανατροπή της απορριπτικής απόφασης ενώ συντρέχουν εξαιρετικές περιστάσεις εφόσον ο Σταθμός είναι δεόντως συμμορφωμένος με τις απαιτήσεις του νόμου και η άμεση εκτέλεση της απορριπτικής απόφασης συνεπάγεται την ακύρωση του πιστοποιητικού εγγραφής του Σταθμού, γεγονός που οδηγεί σε άμεση διακοπή λειτουργίας του και κατ’ επέκταση στην δημιουργία μη ανατρέψιμης κατάστασης καθώς επίσης και στην οικονομική εξόντωση της, χωρίς να υφίσταται επαρκής αιτιολόγηση αναφορικά με την αναγκαιότητα και αναλογικότητα του μέτρου ακύρωσης του πιστοποιητικού εγγραφής του Σταθμού.
Περαιτέρω, υποβάλλει ότι, η απορριπτική απόφαση οδηγεί στον ουσιαστικό αφανισμό του Σταθμού και θέτει σε άμεσο και μη αντιστρέψιμο κίνδυνο την επαγγελματική της υπόσταση, χωρίς να έχουν προηγηθεί πρόσφορα και ηπιότερα μέτρα, όπως η επιβολή διοικητικού προστίμου. Το μέτρο είναι υπέρμετρο και δεν εξυπηρετεί κανένα σκοπό δημοσίου συμφέροντος, κατά παραβίαση της αρχής της αναλογικότητας, ο δε Σταθμός λειτουργεί νόμιμα με έκδοση σχετικών πιστοποιητικών και πλήρωση όλων των εκ του νόμου υποχρεώσεων, εδώ και περισσότερα από 17 χρόνια, απολαμβάνοντας άριστη φήμη τόσο μεταξύ των γονέων όσο και των τοπικών αρχών. Ποτέ δεν έχει καταγραφεί οποιοδήποτε παράπονο ή καταγγελία από οποιονδήποτε γονέα σε οποιαδήποτε αρμόδια αρχή.
Θέτει περαιτέρω η Αιτήτρια ότι ο Σταθμός αποτελεί ένα πεντακάθαρο χώρο, διαμορφωμένο για παιδιά. Οι υφιστάμενοι χώροι του Σταθμού είναι πλήρως ικανοποιητικοί και στον Σταθμό παρέχεται άριστη φροντίδα στα παιδιά, ενώ ο Σταθμός επιθεωρείται ανά τακτά χρονικά διαστήματα από όλες τις αρμόδιες υπηρεσίες και ουδέποτε διαπιστώθηκε οτιδήποτε μεμπτό αναφορικά με την οικοδομή, την καθαριότητα και την ασφάλεια, εξ’ ου και η έκδοση των απαιτούμενων πιστοποιητικών από τις Αρμόδιες Αρχές. Επίσης, ο Σταθμός ανέκαθεν ήταν και είναι επαρκώς εξοπλισμένος και επαρκώς στελεχωμένος με προσωπικό τόσο όσο αφορά τον αριθμό όσο και τα προσόντα ή την πείρα των παιδοκόμων, ενώ στον Σταθμό λειτουργούν τα τμήματα και φροντίζεται ο αριθμός βρεφών και νήπιων, σύμφωνα με το Πιστοποιητικό Εγγραφής του Σταθμού.
Η απώλεια της άδειας σημαίνει οριστικό τερματισμό της λειτουργίας της επιχείρησης της Αιτήτριας και, δεδομένου του ιδιαίτερου αντικειμένου, δεν υφίσταται ρεαλιστική δυνατότητα επανέναρξής της η δε οποιαδήποτε μεταγενέστερη απόφαση δε θα μπορεί να αποκαταστήσει την ζημία, καθώς η φήμη και αξιοπιστία του Σταθμού θα έχουν πληγεί ανεπανόρθωτα.
Συνεχίζει υποδεικνύοντας ότι λόγω της καλής φήμης και ποιότητας των υπηρεσιών που προσφέρονται, η ζήτηση είναι αυξανόμενη, όμως η εμπιστοσύνη των γονέων σε έναν παιδοκομικό σταθμό δεν είναι αυτονόητη και, εφόσον διακοπεί η λειτουργία του Σταθμού, οι γονείς αναγκαστικά θα καταφύγουν σε άλλες λύσεις. Ακόμα και αν η έφεση ευδοκιμήσει, οι περισσότεροι δεν θα επιστρέψουν, γεγονός που αποστερεί τον Σταθμό από την κρίσιμη βάση του δηλαδή τη σχέση εμπιστοσύνης. Επιπρόσθετα, εάν κλείσει ο Σταθμός, δεν θα είναι εύκολο να γίνουν εγγραφές στο Σταθμό στο μέλλον, εάν ανατραπεί η ακυρωτική απόφαση, αφού θα είναι ήδη για 2-3 χρόνια κλειστός ο Σταθμός μέχρι να εκδικαστεί η Έφεση και θα υπάρχει και η φήμη ότι έχει κλείσει υποχρεωτικά ο Σταθμός, με απόφαση του Υπουργείου. Τα γεγονότα αυτά θα θέτουν σε καχυποψία τον κάθε γονέα, ακόμη και μετά από πολλά χρόνια από την εκδίκαση της Έφεσης ή για πάντα.
Θεωρεί ότι η μετακίνηση των παιδιών σε άλλες δομές είναι πρακτικά πολύ δύσκολη, καθώς η χωρητικότητα των διαθέσιμων παιδοκομικών σταθμών στην επαρχία Λάρνακας έχει ήδη εξαντληθεί, ενώ τα παιδιά είναι βρεφικής και νηπιακής ηλικίας και έχουν αναπτύξει σχέσεις ασφάλειας, εμπιστοσύνης και συναισθηματικής σταθερότητας με το προσωπικό και η απότομη απομάκρυνση από το γνώριμο περιβάλλον προκαλεί ψυχολογική απορρύθμιση, γεγονός που τεκμηριώνεται επιστημονικά στην παιδοψυχολογική θεωρία.
Η άμεση εκτέλεση της απορριπτικής απόφασης συνεπάγεται και την άμεση απώλεια θέσεων εργασίας για το σύνολο του προσωπικού που εργάζεται στον Σταθμό με πλήρη απασχόληση.
Κατά την ομνύουσα η έφεση που έχει ασκηθεί περιέχει σοβαρά νομικά ζητήματα και έχει αυξημένη πιθανότητα επιτυχίας, σε δε περίπτωση αποδοχής της έφεσης, η ήδη συντελεσθείσα βλάβη δεν θα μπορεί να ανατραπεί. Η άμεση εκτέλεση της απορριπτικής απόφασης, πριν την έκδοση Απόφασης επί της έφεσης, ουσιαστικά καθιστά την έφεση άνευ αντικειμένου.
Υποβάλλει καταληκτικά ότι το κλείσιμο του Σταθμού, είναι ζήτημα «ζωής και θα θανάτου», θα επηρεάσει σίγουρα την επαγγελματική και την προσωπική της ζωή, θα έχει παρενέργειες στην οικογένεια και στο μέλλον των παιδιών της, καθότι βασίζονται σ’ αυτό το εισόδημα.
Με την ένσταση των Καθ’ ων η αίτηση, η οποία υποστηρίζεται από ένορκη δήλωση λειτουργού των Υπηρεσιών Κοινωνικής Ευημερίας της Επαρχίας Λάρνακας, υποβάλλεται ότι η υπό κρίση αίτηση θα πρέπει να απορριφθεί πρωτίστως καθότι δεν δύναται να χορηγείται αναστολή εκτέλεσης απορριπτικής απόφασης, ως η εδώ περίπτωση αλλά μόνο ακυρωτικής απόφασης και, εν πάση περιπτώσει, καθότι η Αιτήτρια δεν έχει καταδείξει τις οποιεσδήποτε εξαιρετικές περιστάσεις ή τις οποιεσδήποτε καταστροφικές συνέπειες δια επαρκούς τεκμηρίωσης.
Περαιτέρω τίθεται ότι υπό κρίση αίτηση θα πρέπει να απορριφθεί καθότι τυχόν έγκριση της θα επανακαταστήσει εφικτή την πραγμάτωση του κινδύνου να υποστούν την οποιαδήποτε βλάβη ή ζημία τα παιδιά και νήπια που ήθελε βρεθούν στον Σταθμό μέχρι την εκδίκαση της Έφεσης. Περαιτέρω υποβάλλει ότι η αίτηση δεν υποστηρίζεται από τις ισχύουσες νομοθετικές διατάξεις και κανονισμούς, ούτε από τη νομολογία, αποτελεί κατάχρηση της διαδικασίας του Δικαστηρίου και, ως εκ τούτου, πρέπει να απορριφθεί με έξοδα εναντίον της Αιτήτριας.
Εξέτασα τις εκατέρωθεν θέσεις και καταλήγω στα ακόλουθα:
Καταρχάς ως προς το πρώτο ζήτημα που τίθεται από τους Καθ’ ων η αίτηση, ότι δηλαδή, βάσει νομολογίας [Kadivari ν. Δημοκρατίας (1992) 4 ΑΑΔ 3420 και Πρ. Αρ. 158/2019 Δρ. Γεωργίου ν. Πειθαρχικού Συμβουλίου Ιατρών ημερ. 16.12.2019], δεν παρέχεται δυνατότητα έκδοσης του αιτούμενου διατάγματος καθότι αφορά απορριπτική απόφαση να σημειώσω ότι η εν λόγω νομολογία διαμορφώθηκε επί προσβαλλόμενων πράξεων, οι οποίες ήταν άμεσα εκτελεστές ως άλλωστε είναι και η συντριπτική πλειοψηφία των διοικητικών πράξεων.
Αμφότερα δηλαδή τα Δικαστήρια στις εν λόγω αποφάσεις έδρασαν τα συμπεράσματά τους στο ότι η αναστολή εκτέλεσης μιας ακυρωτικής απόφασης, αν και εξαιρετικής φύσεως, είναι δυνατή εφόσον η ακυρωτική απόφαση εκ της φύσεως της διαταράσσει δραστικά την άμεση εκτελεστότητα της διοικητικής πράξης, κάτι που δεν γίνεται σε περίπτωση απορριπτικής απόφασης, η οποία αφήνει ανέπαφη την κατάσταση πραγμάτων που ίσχυε πριν την καταχώριση της προσφυγής.
Η παρούσα όμως, ως ορθά θέτει και η πλευρά της Αιτήτριας διακρίνεται στο ότι ο ίδιος ο περί Παιδίων Νόμος (Κεφ. 352), άρθρο 33(4) αναστέλλει την άμεση εκτελεστότητα της ακύρωσης του πιστοποιητικού εγγραφής για όσο χρόνο εκκρεμεί η εκδίκαση προσφυγής εναντίον της ακύρωσης αυτής. Συνεπώς, το σκεπτικό των εν λόγω αποφάσεων δε θεωρώ ότι μπορεί να τύχει εφαρμογής στα υπό κρίση δεδομένα.
Κατά τα λοιπά, θα συμφωνήσω με την πλευρά των Καθ’ ων η αίτηση ότι ουδείς εκ των ισχυρισμών της Αιτήτριας συνιστούν «εξαιρετικές περιστάσεις», τις οποίες το παρόν αναμένει να διαπιστώσει ότι συντρέχουν [Ορφανίδης κ.α. ν. Δημοκρατίας (1992) 3 ΑΑΔ 44] προκειμένου η διακριτική ευχέρεια να δύναται να ασκηθεί υπέρ της αποδοχής της αίτησης.
Έχει καταρχάς νομολογηθεί ότι τι συνιστά εξαιρετικές περιστάσεις, είναι δύσκολο να προκαθορισθεί και ανεπιθύμητο να προσδιοριστεί εξαντλητικά [Ιερωνυμίδης ν. Δημοκρατίας (1991) 4(Γ) Α.Α.Δ. 2321]. Πάντως, θεωρώ, η εξουσία παροχής της αιτούμενης θεραπείας, εκ της φύσης της αλλά και εκ των πραγμάτων ασκείται με ακόμα μεγαλύτερη φειδώ ακόμα και από αυτή των αιτήσεων αναστολής εκτέλεσης διοικητικών πράξεων δεδομένου ότι πλέον η προσφυγή έχει οδηγηθεί σε έκδοση απόφασης και το Δικαστήριο έχει διαμορφώσει τελική κρίση επί των επίδικων ζητημάτων. Απαιτείται επαρκής και με πειστική ισχύ στοιχειοθέτηση των εν λόγω εξαιρετικών περιστάσεων.
Τα αφορώντα όμως την ισχυριζόμενη μη αναστρέψιμη βλάβη της φήμης και οικονομικής εξόντωσης της Αιτήτριας και απώλειας πελατείας και θέσεων εργασίας του προσωπικού κρίνονται ως εντελώς ατεκμηρίωτα και παραμένουν σε επίπεδο ισχυρισμού, επιπλέον δε, δεν πρέπει να λησμονείται ότι ο ίδιος ο Νόμος (Κεφ. 352), δίδοντας αναστολή εκτέλεσης ενόσω εκκρεμούσε η προσφυγή (που εν προκειμένω διήρκεσε περί το ένα έτος) έδωσε ήδη περιθώριο μετριασμού των όποιων συνεπειών από την άμεση εκτέλεση που συνήθως συνεπάγεται μια διοικητική πράξη.
Σημειώνω εδώ παρενθετικά το αντιφατικό της θέσης ότι σε περίπτωση επιτυχίας της Έφεσης, δε θα είναι δυνατόν να επανέλθει η πελατεία του Σταθμού, παρά το ότι την ίδια ώρα τίθεται ότι η μετακίνηση των παιδιών σε άλλους σταθμούς και δομές είναι πρακτικά πολύ δύσκολη, καθώς η χωρητικότητα των διαθέσιμων παιδοκομικών σταθμών στην επαρχία Λάρνακας έχει ήδη εξαντληθεί ή είναι περιορισμένη.
Από την άλλη, όσα η Αιτήτρια αναφέρει ως προς τη συμμόρφωσή του Σταθμού με τις απαιτήσεις της νομοθεσίας, τη στελέχωση του και την κατάσταση του προς εξυπηρέτηση των νηπίων και βρεφών, τον αριθμό των νηπίων/βρεφών, της ευημερίας τους, τις καταγγελίες και την αναγκαιότητα και αναλογικότητα του μέτρου αποτέλεσαν αντικείμενο τινών εκ των λόγων ακύρωσης και, κατόπιν εξέτασής τους, απερρίφθησαν, συνεπώς δε βλέπω πως θα μπορούσαν τώρα να αποτελέσουν εξαιρετικές, μάλιστα, περιστάσεις προς άσκηση της διακριτικής ευχέρειας προς αποδοχή της αίτησης.
Τουναντίον, λαμβάνοντας υπόψη ότι, συγκεκριμένοι λόγοι που η διοίκηση εξέδωσε την προσβαλλόμενη πράξη αφορούσαν την ευημερία νηπίων/βρεφών, είναι παράγοντας που, ενόψει και της έκβασης των σχετικών λόγων ακύρωσης, μειοδοτούν στη συναγωγή των εξαιρετικών περιστάσεων που θα επέτρεπαν αποδοχή της παρούσας.
Νοείται ότι η σύνδεση των ισχυριζόμενων συνεπειών της απορριπτικής απόφασης με την εκκρεμότητα, κατά τον ισχυρισμό της Αιτήτριας για 2-3 έτη της Έφεσης δεν αποτελεί επίσης παράγοντα που δύναμαι να λάβω υπόψη προς άσκηση της ευχέρειας υπέρ της αποδοχής της αίτησης, άλλωστε δε προκύπτει οποιαδήποτε πληροφόρηση περί ενέργειας προς επιτάχυνση ακρόασης της έφεσης.
Ως εκ των ανωτέρω, η αίτηση απορρίπτεται με 450 ευρώ έξοδα υπέρ των Καθ΄ ων η αίτηση.
Φ. Καμένος, ΔΔΔ
cylaw.org: Από το ΚΙΝOΠ/CyLii για τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο