ECLI:CY:DDDP:2023:1123

ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ

 

Υπόθεση Αρ.: 1107/22

 

24 Ιουλίου, 2023

 

[Κ. Κ. Κλεάνθους, Δ.Δ.Δ.Δ.Π.]

 

Αναφορικά με το άρθρο 146 του Συντάγματος

Μεταξύ:

 

 

H. Μ.

Αιτήτριας

και

 

Κυπριακής Δημοκρατίας μέσω Υπηρεσίας Ασύλου

 

Καθ’ ων η αίτηση

…………………….

Η Αιτήτρια εμφανίζεται προσωπικά

 

Μ. Καρπούζη (κα) για Α. Δημητρίου (κ.), Δικηγόρος της Δημοκρατίας, για τους Καθ' ων η αίτηση

 

κα Σ. Πίττα για πιστή μετάφραση από Αγγλικά σε Ελληνικά και αντίστροφα

 

Α Π Ο Φ Α Σ Η

Κ. Κ. Κλεάνθους, Δ.Δ.Δ.Δ.Π.: Η Αιτήτρια με την παρούσα προσφυγή στρέφεται κατά της απόφασης των Καθ' ων η αίτηση ημερομηνίας 11.2.2022, με την οποία απορρίφθηκε το αίτημά της για διεθνή προστασία, καθότι κρίθηκε ότι δεν πληρούνται οι προϋποθέσεις των άρθρων 3 και 19 των περί Προσφύγων Νόμων του 2000 έως 2022 (στο εξής: ο περί Προσφύγων Νόμος).

Γεγονότα

1.             Τα γεγονότα της υπόθεσης έχουν ως ακολούθως: Η Αιτήρια κατάγεται από τη Σιέρρα Λεόνε και είναι κάτοχος διαβατηρίου της χώρας καταγωγής της. Περί τις 24.1.2021, υπέβαλε αίτηση διεθνούς προστασίας. Στις 17.1.2022, πραγματοποιήθηκε συνέντευξη της Αιτήτριας από λειτουργό της Υπηρεσίας Ασύλου, η οποία υπέβαλε σχετική Έκθεση – Εισήγηση προς τον Προϊστάμενο της Υπηρεσίας Ασύλου (στο εξής: Προϊστάμενος) στις 11.2.2022 για απόρριψη της αίτησης διεθνούς προστασίας της Αιτήτριας. Στις 11.2.2022, ο Προϊστάμενος ενέκρινε την εισήγηση για απόρριψη της αίτησης διεθνούς προστασίας της Αιτήτριας. Η εν λόγω απορριπτική απόφαση, η οποία κοινοποιήθηκε στην Αιτήτρια στις 16.2.2022, αποτελεί το αντικείμενο της παρούσας προσφυγής.

Νομικοί Ισχυρισμοί

2.             Η Αιτήτρια στο εισαγωγικό δικόγραφο της παρούσας διαδικασίας αναφέρει ότι διαφωνεί με την επίδικη απόφασης, δηλώνοντας ταυτόχρονα ότι υπέβαλε αίτηση ασύλου για προσωπικούς λόγους και ότι επιθυμεί να παραμείνει νόμιμα στη Δημοκρατία.

3.             Στο πλαίσιο της γραπτής της αγόρευσης, η Αιτήτρια αναφέρει ότι δεν μπορεί να επιστρέψει στη χώρα της διότι θα την αναγκάσουν να προχωρήσει σε ακρωτηριασμό γυναικείων γεννητικών οργάνων (στο εξής: FGM), αναφέροντας ότι αυτή η πρακτική επιφέρει βλάβη στα κορίτσια και στις γυναίκες με διάφορους τρόπους. Περιγράφοντας γενικότερα την εν λόγω πρακτική, η Αιτήτρια κατέγραψε τα ακόλουθα: «Αυτή η πρακτική περιλαμβάνει την αφαίρεση και τον τραυματισμό υγιούς και φυσιολογικού ιστού γεννητικών οργάνων, παρεμβαίνοντας στις φυσικές λειτουργίες του σώματος των κοριτσιών και των γυναικών. Μπορεί να οδηγήσει σε άμεσους κινδύνους για την υγεία, καθώς και σε ποικίλες μακροπρόθεσμες επιπλοκές που επηρεάζουν τη σωματική, νοητική και σεξουαλική υγεία των γυναικών καθώς και την ευεξία τους σε όλη τη διάρκεια της ζωής. Όλοι οι τύποι ακρωτηριασμού γυναικείων γεννητικών οργάνων συνδέονται με ένα αυξανόμενο κίνδυνο για την υγεία βραχυπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα. Ο ακρωτηριασμός γυναικείων γεννητικών οργάνων (FGM) είναι μία επιβλαβής πρακτική και είναι απαράδεκτη όσον αφορά τα ανθρώπινα δικαιώματα καθώς και όσον αφορά τη δημόσια υγιεινή, άσχετα με το ποιος την εκτελεί.». Αναφέρει επίσης ότι, υπό το φως των πιο πάνω, εφόσον η ζωή της θα είναι σε κίνδυνο και η ίδια δεν επιθυμεί να είναι μέρος αυτού, ο μόνος δυνατός τρόπος είναι να μην την πιάσουν σε καμία περίπτωση. Καταλήγοντας, η Αιτήτρια αναφέρει τα ακόλουθα: «Κατά δεύτερον, ο ακρωτηριασμός γυναικείων γεννητικών οργάνων (FGM) αναγνωρίζεται διεθνώς ως παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων τόσο για τα κορίτσια όσο και για τις γυναίκες. Αυτή η πρακτική επίσης παραβιάζει τα δικαιώματα των ατόμων αναφορικά με την υγεία, ασφάλεια και ακεραιότητα, το δικαίωμα να είναι απαλλαγμένος κάποιος από τα βασανιστήρια και τη βάναυση, απάνθρωπη και εξευτελιστική μεταχείριση, και το δικαίωμα στη ζωή όταν η διαδικασία έχει ως αποτέλεσμα τον θάνατο.». Τέλος, δηλώνει ότι, το να επιστρέψει στη χώρα της δεν θα είναι μια καλή απόφαση για την ίδια.

4.             Κατά την ακροαματική διαδικασία της παρούσας προσφυγής, η Αιτήτρια ανέφερε αρχικά ότι κατάγεται από το Makeni, όπου ζούσε προτού εγκαταλείψει τη χώρας της, καθώς και ότι στη χώρα καταγωγής της διαμένουν η μητέρα της, τα αδέλφια και η κόρη της. Ως επίσης δήλωσε, η ίδια δεν έχει πλέον επικοινωνία με τον αδελφό της επειδή έχασε τον αριθμό του, αλλά προτού φύγει από τη χώρα της είχαν καλές σχέσεις και επικοινωνούσαν μεταξύ τους. Όσον αφορά στην κόρη της, η Αιτήτρια δήλωσε πως μένει με μια γυναίκα, αλλά δεν γνωρίζει που βρίσκονται. Εγκατέλειψε τη χώρα της όπως είπε, επειδή η γιαγιά της ήθελε να την υποβάλει σε ακρωτηριασμό γυναικείων γεννητικών οργάνων για να τη μυήσει στην Bondo Society. Ως επίσης ανέφερε, η ίδια γνώριζε άτομα που υποβλήθηκαν στην εν λόγω πρακτική και κινδύνευσαν να πεθάνουν. Κληθείσα να διευκρινίσει κατά πόσο έχει και άλλα αδέλφια στη χώρα της, εφόσον στη συνέντευξή της δήλωσε πως έχει ακόμη δύο αδελφές, η Αιτήτρια είπε ότι όντως έχει δύο αδελφές, όμως δεν γνωρίζει που διαμένουν. Κληθείσα να σχολιάσει το κατά πόσο (επομένως) έφυγε από τη χώρα της για να γλυτώσει από τη γιαγιά της επειδή εκείνη υπέβαλε τις αδελφές τις σε ακρωτηριασμό γυναικείων γεννητικών οργάνων και θέλει να το κάνει και στην ίδια, η Αιτήτρια ανέφερε ότι μπορεί κάποιος να πεθάνει από την εν λόγω πρακτική, ενώ δήλωσε επίσης ότι οι αδελφές της έφυγαν και έτσι δεν υποβλήθηκαν στην εν λόγω πρακτική. Ερωτηθείσα κατά πόσο θα ήταν εφικτό κάποιος να την εντοπίσει εάν μετέβαινε στην πόλη Freetown, ανάμεσα στους περί του ενός εκατομμυρίου κατοίκους που απαριθμεί η εν λόγω πόλη, η Αιτήτρια απάντησε καταφατικά, ισχυριζόμενη ότι θα τη βρει η γιαγιά της, η οποία θέλει να την υποβάλει σε ακρωτηριασμό γυναικείων γεννητικών οργάνων. Ακολούθως, κατόπιν σχετικής ερώτησης, η Αιτήτρια δήλωσε ότι ολοκλήρωσε μόνο κάποια έτη το σχολείο και σταμάτησε στην ηλικία των 15, λόγω δυσχερειών. Αναφορικά με το ταξίδι της, η Αιτήτρια ισχυρίστηκε ότι τη βοήθησε ένας άντρας και μια γυναίκα, που ήταν ζευγάρι, ώστε να φύγει από τη χώρα της. Ως προς τη θυγατέρα της, η Αιτήτρια ισχυρίστηκε πως κάποιος άντρας από την πόλη Makeni την εξανάγκασε να μείνει έγκυος μαζί του και έπειτα εκείνος την εγκατέλειψε. Η ίδια πήγε να ζήσει με τη γιαγιά της, ενώ άφησε το (τετράχρονο πλέον) παιδί της σε μια γυναίκα για να το φροντίζει. Όμως, η Αιτήτρια δεν μπορεί να επικοινωνήσει με το πρόσωπο αυτό καθώς το κινητό της τηλέφωνο δεν λειτουργεί. Καταλήγοντας, ανέφερε ότι όλα αυτά τα χρόνια που ζούσε με τη γιαγιά της, είδε αρκετά πράγματα να γίνονται, καθώς και τις φίλες της να πεθαίνουν από αιμορραγία. Τέλος, ερωτηθείσα για το πως ήταν η ζωή της με τη γιαγιά της, η Αιτήτρια απάντησε πως δεν ήταν καλή.

5.             Από την πλευρά τους οι Καθ΄ ων η αίτηση υπεραμύνονται της επίδικης πράξης και, αντικρούοντας τους ισχυρισμούς που προβάλλει η Αιτήτρια, υποβάλλουν ότι τα σημεία που εντοπίστηκαν κατά την εξέταση του αιτήματος της Αιτήτριας πλήττουν σοβαρά την αξιοπιστία των ισχυρισμών που συνθέτουν τον πυρήνα του αιτήματός της. Επίσης, επισημαίνουν πως τους ίδιους, μη ευλογοφανείς ισχυρισμούς προβάλλει η Αιτήτρια και στη γραπτή της δήλωση. Παράλληλα, υποβάλλουν ότι η Αιτήτρια είχε την ευκαιρία να τεκμηριώσει τους ισχυρισμούς της. Αντ’ αυτού, η Αιτήτρια διαδοχικά προέβαλε ασαφείς, αντιφατικούς και συγκεχυμένους ισχυρισμούς. Κατά τη την ακροαματική διαδικασία της παρούσας προσφυγής, οι Καθ΄ ων η αίτηση επισήμαναν δύο (επιπλέον) αντιφάσεις από τις δηλώσεις της Αιτήτριας. Υποδεικνύοντας πρώτον, ότι κατά τη συνέντευξη ενώπιον της διοίκησης η Αιτήτρια είχε δηλώσει πως οι αδελφές της υποβλήθηκαν σε FGM από τη γιαγιά της, ενώ ενώπιον του Δικαστηρίου, η ίδια ισχυρίστηκε πως οι αδελφές της έφυγαν και δεν υποβλήθηκαν στην εν λόγω πρακτική. Δεύτερον, ότι η Αιτήτρια ενώπιον του Δικαστηρίου δήλωσε πως άφησε την κόρη της σε μια καλή της φίλη, ενώ κατά τη συνέντευξη ενώπιον της διοίκησης, η ίδια είχε πει ότι δεν γνώριζε τη γυναίκα, στην οποία άφησε το παιδί της στη χώρα της.

Νομικό πλαίσιο

6.             Η Σύμβαση περί του καθεστώτος των προσφύγων, η οποία υπογράφηκε στη Γενεύη στις 28 Ιουλίου 1951 και τέθηκε σε ισχύ στις 22 Απριλίου 1954 [Recueil des traités des Nations unies, τόμος 189, σ. 150, αριθ. 2545 (1954)], όπως συμπληρώθηκε με το Πρωτόκολλο περί του καθεστώτος των προσφύγων, το οποίο συνήφθη στη Νέα Υόρκη στις 31 Ιανουαρίου 1967 και τέθηκε σε ισχύ στις 4 Οκτωβρίου 1967 (στο εξής: Σύμβαση της Γενεύης), ορίζει, στο άρθρο 1, τμήμα Α, σημείο 2, πρώτο εδάφιο, ότι ο όρος «πρόσφυγας» εφαρμόζεται επί παντός προσώπου το οποίο, «συνεπεία δικαιολογημένου φόβου διώξεως λόγω φυλής, θρησκείας, εθνικότητος, κοινωνικής τάξεως ή πολιτικών πεποιθήσεων, ευρίσκεται εκτός της χώρας της οποίας έχει την ιθαγένεια και δεν δύναται ή, λόγω του φόβου τούτου, δεν επιθυμεί να απολαύη της προστασίας της χώρας ταύτης».

7.             Ο Κανονισμός 2 των περί της Λειτουργίας του Διοικητικού Δικαστηρίου Διεθνούς Προστασίας Διαδικαστικών Κανονισμών του 2019 έως 2022 έχει ως ακολούθως (η υπογράμμιση είναι δική μου):

«Ο Διαδικαστικός Κανονισμός του Ανωτάτου Συνταγματικού Δικαστηρίου του 1962, και οι περί της Λειτουργίας του Διοικητικού Δικαστηρίου Διαδικαστικοί Κανονισμοί (Αρ.1) Διαδικαστικοί Κανονισμοί του 2015, τυγχάνουν εφαρμογής τηρουμένων των αναλογιών σε όλες τις προσφυγές που καταχωρούνται στο Διοικητικό Δικαστήριο Διεθνούς Προστασίας από 18.6.2019, με τις αναγκαίες τροποποιήσεις/προσθήκες που αναφέρονται στη συνέχεια και κατ΄ ανάλογη εφαρμογή των δικονομικών κανόνων και πρακτικής που ακολουθούνται και εφαρμόζονται στις ενώπιον του Διοικητικού Δικαστηρίου προσφυγές εκτός αν ήθελε άλλως ορίσει το Δικαστήριο.»

8.             Το άρθρο 11 των περί της Ίδρυσης και Λειτουργίας Διοικητικού Δικαστηρίου Διεθνούς Προστασίας Νόμων του 2018 έως 2023 (στο εξής: ο περί της Ίδρυσης και Λειτουργίας Διοικητικού Δικαστηρίου Διεθνούς Προστασίας Νόμος) καθορίζει τη δικαιοδοσία του παρόντος Δικαστηρίου.

9.             Το άρθρο 3 του περί Προσφύγων Νόμου καθορίζει την έννοια του όρου πρόσφυγας και τις προϋποθέσεις υπαγωγής σε αυτόν τον ορισμό.

 

10.          Το άρθρο 19 του περί Προσφύγων Νόμου προβλέπει τις περιπτώσεις, όπου χορηγείται το καθεστώς συμπληρωματικής προστασίας.

 

Κατάληξη

11.          Είναι κρίσιμο και απαραίτητο να καταστεί αντιληπτό εκ προοιμίου ότι, το παρόν Δικαστήριο ως δικαστήριο ουσίας δικάζει την υπόθεση που άγεται ενώπιον του εξ υπαρχής, κατά το νόμο και κατά την ουσία, δεν περιορίζεται μόνο στην εξέταση της διαδικασίας και των στοιχείων κρίσης της διοικητικής αρχής που εξέδωσε την προσβαλλόμενη πράξη, αλλά προχωρεί παραπέρα και εξετάζει και την ουσιαστική ορθότητά της (στο πλαίσιο πάντα που καθορίζουν οι ισχυρισμοί του εκάστοτε αιτητή). Η Αιτήρια αναμένεται να προβάλει, στο πλαίσιο της διοικητικής ή και παρούσας δικαστικής διαδικασίας, τέτοιους συγκεκριμένους και ειδικούς ισχυρισμούς, οι οποίοι εν δυνάμει θα δικαιολογούσαν την υπαγωγή της στο καθεστώς διεθνούς προστασίας.

12.          Παρατηρώ συναφώς, ότι στο έντυπο της αίτησής της για διεθνή προστασία η Αιτήτρια ανέφερε ότι ζει σε ένα χωριό με τη γιαγιά της, η οποία ανήκει στη γυναικεία κοινωνία Bondo και η οποία επιθυμεί να τη μυήσει στην εν λόγω κοινότητα. Όμως η ίδια δεν συμφώνησε να ενταχθεί στην κοινωνία της γιαγιάς της και έτσι αποφάσισε να διαφύγει καθότι απειλούν τη ζωή της.

13.          Κατά το κρίσιμο στάδιο της συνέντευξης, η Αιτήτρια δήλωσε αρχικά ότι κατάγεται από την πόλη Makeni, όπου ζούσε στη χώρα της, ενώ δύο μήνες προτού αναχωρήσει από τη χώρα της διέμενε στην πρωτεύουσα Freetown, όπου μετέβη όταν αποφάσισε να εγκαταλείψει τη χώρα. Ερωτηθείσα αναφορικά με την οικογένεια της στη χώρα καταγωγής της, η Αιτήτρια είπε ότι έχει δύο αδελφές καθώς και δύο αδελφούς. Ο πατέρας της απεβίωσε, ενώ η μητέρα της ζει, αλλά η ίδια δεν γνωρίζει που βρίσκεται. Η Αιτήτρια μεγάλωσε με τη γιαγιά της σε ένα χωριό στην πόλη Makeni, όπου βρίσκεται ακόμη η γιαγιά της μαζί με τους δύο αδελφούς της, ενώ για τις δύο αδελφές της, δήλωσε ότι δεν γνωρίζει το που έχουν πάει εντός της χώρας. Δήλωσε επίσης ότι η γιαγιά της δεν γνωρίζει που βρίσκεται η ίδια και ούτε έχουν καλή σχέση μεταξύ τους. Η Αιτήτρια έπαυσε τη μόρφωσή της στην τρίτη τάξη, ενώ ουδέποτε εργάστηκε στη χώρα της, αλλά τη συντηρούσε η γιαγιά της. Ερωτηθείσα σχετικά με το ταξίδι της, η Αιτήτρια δήλωσε ότι δεν αντιμετώπισε οποιαδήποτε ζητήματα κατά την έξοδο της από τη χώρα καταγωγής της.

14.          Ακολούθως, κληθείσα να αναφέρει τους λόγους για τους οποίους εγκατέλειψε τη χώρα καταγωγής της, η Αιτήτρια ανέφερε ότι η γιαγιά της ανήκει στην Bondo Society και ήθελε να τη μυήσει στην εν λόγω κοινωνία, αλλά η ίδια δεν ήταν σύμφωνη με αυτό. Ισχυρίστηκε επίσης πως όταν αρνήθηκε, δέχτηκε απειλές ότι θα της κάνουν κακό και θα την σκοτώσουν, υποδεικνύοντας ότι αυτά είπε η γιαγιά της. Για αυτό το λόγο, όπως είπε, έφυγε μακριά και εγκατέλειψε τη χώρα της.

15.          Στη συνέχεια, η Αιτήτρια κλήθηκε να απαντήσει σε σειρά ερωτημάτων σχετικά με την πρακτική FGM και την Bondo Society. Συγκεκριμένα, αναφερόμενη στην Bondo Society, η Αιτήτρια είπε ότι χρησιμοποιούν ορισμένα εργαλεία, όπως ψαλίδι ή λεπίδες, για την πρακτική αυτή, στην οποία υποβάλλουν τις γυναίκες ώστε να ενταχθούν στην εν λόγω κοινωνία. Ισχυρίστηκε επίσης ότι μπορεί να εντάξουν και ανήλικα άτομα, αναγκάζοντας τα να μυηθούν στην κοινωνία τους, όπως ένα παιδί ενός έτους ή ακόμη και ένα δίχρονο παιδί. Η ίδια δεν ήθελε να ενταχθεί στην Bondo Society επειδή, όπως είπε, μπορεί κάποιος να σκοτωθεί εξαιτίας της διαδικασίας του ακρωτηριασμού. Ερωτηθείσα κατά πόσο είχαν εφαρμόσει την εν λόγω πρακτική και στην ίδια, η Αιτήτρια απάντησε αρνητικά. Ανέφερε όμως ότι η γιαγιά της είχε κάνει την περιτομή στις δύο αδελφές της (η μία της αδελφή είναι μικρότερη της και η άλλη μεγαλύτερη της) όταν ήταν σε νεαρότερη ηλικία, αφού τις ανάγκασαν να ενταχθούν στην Bondo Society, ώστε να πάρουν τη θέση της γιαγιάς τους. Η γιαγιά της, όπως είπε, είναι η αρχηγός της Bondo Society και ο ρόλος της είναι να κάνει τις περιτομές στις γυναίκες που εντάσσονται στην εν λόγω κοινωνία, και αυτό είναι κάτι που κάνει για αρκετό καιρό. Εφόσον όμως οι αδελφές της έφυγαν μακριά λόγω του ότι δεν ήθελαν να πάρουν τη θέση της γιαγιάς τους ως αρχηγού της Bondo Society, έτσι επέλεξαν την ίδια πάρει τη θέση της γιαγιάς της και να γίνει αρχηγός, αναγκάζοντάς την να ενταχθεί στην εν λόγω κοινωνία. Επειδή όμως η Αιτήτρια δεν ήθελε να κάνει κάτι τέτοιο, όταν είδε και αυτό που έκαναν στις αδελφές της, και αφού δήλωσε ότι αρνείται να ενταχθεί στην Bondo Society, έφυγε από τη χώρα της.

16.          Κληθείσα να διευκρινίσει το λόγο που έκαναν κλειτοριδεκτομή στις δύο αδελφές της, εκ των οποίων η μία είναι μικρότερή της, ενώ στην ίδια όχι, η Αιτήρια είπε πως η ίδια αρνήθηκε να το κάνει. Ομοίως, κληθείσα να διευκρινίσει το λόγο που προσέγγισαν τη μικρότερη της αδελφή πριν από την ίδια, ώστε να πάρει τη θέση της γιαγιάς της ως αρχηγού της Bondo Society, η Αιτήτρια σχολίασε ότι πρώτα είχαν προσεγγίσει την ίδια, αφού οι δύο αδελφές της είχαν φύγει μακριά, αλλά αυτή αρνήθηκε. Σε επόμενο σχετικό ερώτημα, η Αιτήτρια ανέφερε πως δεν συμφωνεί ούτε με την πρακτική της Bondo Society με το φαγητό, όπου βάζουν το ρύζι και το κρέας σε αίμα. Ακολούθως, σε σειρά διευκρινιστικών ερωτημάτων, η Αιτήτρια είπε πως η γιαγιά της και άλλα άτομα της είπαν ότι είναι η εκλεκτή τους, ώστε να ενταχθεί στην Bondo Society και να πάρει τη θέση της γιαγιάς της. Ισχυρίστηκε επίσης ότι επειδή αρνήθηκε, την απείλησαν ότι θα την σκότωναν και η ίδια φοβήθηκε και για αυτό το λόγο έφυγε. Δήλωσε επίσης πως είναι δυνατό κάποιο άλλο άτομο να πάρει τη θέση της γιαγιάς της, σε περίπτωση που αρνηθεί, αν και δεν γνωρίζει κατά πόσο θα μπορούσε να γίνει αυτό στην περίπτωσή της. Ανέφερε επίσης ότι θέλουν να βλάψουν την ίδια συγκεκριμένα λόγω του ότι είναι κοντινό πρόσωπο της γιαγιάς της. Ερωτηθείσα αναφορικά με το πότε ξεκίνησαν οι απειλές εναντίον της, η Αιτήτρια ανέφερε ότι αυτό έγινε κατά το έτος 2019, αρχικά τηλεφωνικώς και έπειτα προσεγγίζοντας την ίδια. Ως δήλωσε, όταν την προσέγγισαν την απείλησαν πως θα της κάνουν κακό εάν αρνηθεί να ενταχθεί στην κοινωνία τους. Ερωτηθείσα κατά πόσο την έβλαψαν με οποιοδήποτε τρόπο, η Αιτήτρια απάντησε αρνητικά, ενώ επιβεβαίωσε πως δεχόταν μόνο απειλές ότι θα την βλάψουν εάν αρνηθεί να ενταχθεί στην κοινότητα τους. Καταλήγοντας, ερωτηθείσα αναφορικά με το τι φοβάται ότι θα συμβεί εάν επιστρέψει στη χώρα της, η Αιτήτρια ισχυρίστηκε ότι θα την σκοτώσουν και δεν θέλει να επιστρέψει, προσθέτοντας ότι την εκφόβισαν με λεπίδες και ψαλίδια, και για αυτό το λόγο έφυγε. Τέλος, η Αιτήτρια δήλωσε πως στη χώρα της έχει μία ανήλικη θυγατέρα, αλλά δεν ήταν σε σχέση ή παντρεμένη με τον πατέρα του παιδιού, όπως είπε, και ούτε επικοινωνεί μαζί του, ενώ η κόρη της βρίσκεται με μία άγνωστη γυναίκα στην οποία την άφησε, η οποία τη φροντίζει και έχει πλέον την ευθύνη για εκείνη.

17.          Αξιολογώντας τους πιο πάνω ισχυρισμούς της Αιτήτριας, οι Καθ’ ων η αίτηση σχημάτισαν δύο ουσιώδεις ισχυρισμούς. Ο μεν πρώτος αναφορικά με την ταυτότητα, τη χώρα καταγωγής και τα προσωπικά στοιχεία της Αιτήτριας και ο δεύτερος αναφορικά με τον κατ’ ισχυρισμό φόβο δίωξης της Αιτήτριας από την γιαγιά της και άτομα της Bondo Society. Ο πρώτος ουσιώδης ισχυρισμός της Αιτήτριας κρίθηκε ως αξιόπιστος. Ειδικότερα, έγινε δεκτό ότι πρόκειται για γυναίκα καταγόμενη από τη Σιέρα Λεόνε και με πόλη τελευταίας διαμονής την πόλη Μakeni, της επαρχίας Bombali. Ο δεύτερος ισχυρισμός της απορρίφθηκε ως αναξιόπιστος.

18.          Ειδικότερα, κατά την ανάλυση του δεύτερου ισχυρισμού, οι Καθ’ ων η αίτηση επεσήμαναν ότι, η Αιτήτρια δεν ήταν σε θέση να παρέχει επαρκείς και λεπτομερείς πληροφορίες για τον πυρήνα του αιτήματός της, αλλά ούτε και για το λόγο που αποφάσισε τελικώς να εγκαταλείψει τη χώρα της, καθώς κυριαρχούσε έντονα το υποθετικό στοιχείο στις αναφορές της, ενώ (γενικότερα) η Αιτήτρια δεν ήταν σε θέση να εκφράσει τους ισχυρισμούς της με σαφήνεια και συνάμα απέφευγε να απαντήσει σε διάφορα ερωτήματα που της τέθηκαν. Πιο συγκεκριμένα, διέκριναν ότι η Αιτήτρια απάντησε αόριστα και με γενικότητα όταν της ζητήθηκε να αναφερθεί και να δώσει περαιτέρω πληροφορίες για την Bondo Society. Επίσης, η Αιτήτρια έκανε αναφορά στον ακρωτηριασμό γυναικείων γεννητικών οργάνων, χωρίς όμως να μπορεί να εξηγήσει ακριβώς τι είναι η εν λόγω πρακτική, παρά μόνο ανέφερε ότι είναι κάτι που κάνουν στην Bondo Society. Ούτε ήταν σε θέση να εξηγήσει με σαφήνεια το γεγονός ότι με βάση τα όσα δήλωσε, η ίδια δεν είχε υποβληθεί στην εν λόγω πρακτική, ενώ και οι δύο αδελφές της, εκ των οποίων η μία είναι πιο μικρή από την ίδια και η άλλη μεγαλύτερη, είχαν υποβληθεί σε FGM, σε νεαρότερη ηλικία. Επιπλέον, παρατήρησαν ότι τα λεγόμενα της περί του ότι επέλεξαν την ίδια να πάρει τη θέση της γιαγιάς της στην Bondo Society επειδή οι αδελφές της είχαν φύγει, στερούνταν ευλογοφάνειας. Παράλληλα, με την εξήγηση που έδωσε για το λόγο που επέλεξαν αρχικά τις αδελφές της και ειδικότερα το γεγονός ότι επέλεξαν πρώτα τη μικρότερη της αδελφή παρά την ίδια, υπέπεσε σε αντίφαση. Γενικότερα, αναφορικά με το λόγο που επέλεξαν την ίδια για διαδοχή της γιαγιάς της, ως επίσης για τις μετέπειτα συνέπειες της άρνησής της και τις απειλές που κατ’ ισχυρισμό δέχτηκε, στα λεγόμενα της Αιτήτριας παρατηρήθηκαν αντιφάσεις, αοριστολογία και έλλειψη αληθοφάνειας. Σημείωσαν εξάλλου ότι από τις δηλώσεις της προκύπτει πως η Αιτήτρια φοβάται ότι θα της κάνουν κακό λόγω του ότι την είχαν εκφοβήσει, χωρίς όμως να τη βλάψουν με οιονδήποτε τρόπο μέχρι το χρονικό σημείο που εγκατέλειψε τη χώρα καταγωγής της.

19.          Ως προς της εξωτερική αξιοπιστία του εν λόγω ισχυρισμού, οι Καθ’ ων η αίτηση επεσήμαναν ότι τα όσα η Αιτήτρια ανέφερε στη συνέντευξη της σχετικά με τη μύηση στην Bondo Society και τα θέματα εισδοχής= και διαδοχής σε αυτήν, δεν επιβεβαιώνονται από εξωτερικές πηγές πληροφόρησης που εντοπίστηκαν. Πιο συγκεκριμένα, αναφέρουν ότι ως προκύπτει από τις εν λόγω πηγές, η μύηση στην Bondo Society ξεκινά από πολύ μικρή ηλικία. Επίσης, στις περιπτώσεις όπου ζητείται από μια κοπέλα να διαδεχθεί τη θέση της γυναίκας που εφαρμόζει την πρακτική του ακρωτηριασμού γυναικείων γεννητικών οργάνων στην εν λόγω κοινότητα, αναμένεται ότι μέχρι την ηλικία των 18 ετών ήδη εφαρμόζει την εν λόγω πρακτική εντός της κοινότητας. Διέκριναν εξάλλου ότι όσον αφορά στην πρακτική του ακρωτηριασμού γυναικείων γεννητικών οργάνων, αυτή εφαρμόζεται στη χώρα καταγωγής της Αιτήτριας, αλλά όχι στην περίπτωση όπου μια κοπέλα βρίσκεται σε προχωρημένη ηλικία (η Αιτήτρια είναι σήμερα 24 ετών), εφόσον συγκεκριμένα παρατηρείται ότι εφαρμόζεται σε κορίτσια ηλικίας 6-14 ετών. Με βάση τα ανωτέρω, οι Καθ’ ων η αίτηση απέρριψαν το δεύτερο ουσιώδη ισχυρισμό.

20.          Προβαίνοντας στην αξιολόγηση του κινδύνου βάσει του μόνου αποδεκτού ισχυρισμού της Αιτήτριας, ήτοι του ισχυρισμού αναφορικά με τη χώρα καταγωγής και τα προσωπικά στοιχεία αυτής, οι Καθ’ ων η αίτηση έκριναν πως η Αιτήτρια δεν πληροί τις προϋποθέσεις υπαγωγής στα άρθρα 3 και 19, εδάφια (1) και (2), του περί Προσφύγων Νόμου, καθώς διαπιστώθηκε ότι αυτή δεν υπέστη ή δεν αναμένεται ευλόγως να υποστεί σε οποιαδήποτε μορφή δίωξης στη χώρα καταγωγής της.

21.          Στο πλαίσιο της παρούσας διαδικασίας, η Αιτήτρια επαναλαμβάνει τον ισχυρισμό ότι κινδυνεύει στη χώρα καταγωγής της, προβάλλοντας ότι θα την αναγκάσουν να υποβληθεί σε ακρωτηριασμό γυναικείων γεννητικών οργάνων (FGM) και να τη μυήσουν στην κοινότητα «Bondo Society», υποδεικνύοντας ότι κινδυνεύει τόσο από τη γιαγιά της όσο και από τα μέλη της εν λόγω κοινότητας. Επιπλέον, η Αιτήτρια ισχυρίζεται ότι ο πατέρας της (ανήλικης) κόρης της την είχε εξαναγκάσει -να μείνει έγκυος μαζί του και έπειτα την εγκατέλειψε, η ίδια πήγε να ζήσει με τη γιαγιά της. Σημειώνεται ότι στο πλαίσιο της παρούσας δικαστικής διαδικασίας (όπως και στο πλαίσιο της διοικητικής διαδικασίας), η Αιτήτρια υπέλαβε έγγραφη βεβαίωση από ιατρικό λειτουργό του ΟΚΥπΥ ότι κατόπιν ιατρικής εξέτασης (στην οποία παραπέμφθηκε από την Υπηρεσία Ασύλου με τη σύμφωνη γνώμη της), διαπιστώθηκε ότι δεν έχει υποστεί FGM.

22.          Προχωρώντας στην εξ υπαρχής και ex nunc εξέταση των ενώπιόν μου δεδομένων, όπως υπαγορεύουν τα εδάφια (3) και (4) του άρθρου 11 του περί της Ίδρυσης και Λειτουργίας Διοικητικού Δικαστηρίου Διεθνούς Προστασίας Νόμου, κατ’ αρχάς, συντάσσομαι με τους Καθ’ ων η αίτηση ως προς την αξιολόγηση και αποδοχή του πρώτου ουσιώδους ισχυρισμού. Είναι δεκτό ειδικότερα ότι η Αιτήτρια κατάγεται από τη Σιέρρα Λεόνε και είχε την πόλη Makeni ως τόπο καταγωγής και συνήθους διαμονής της. Αφού αποφάσισε να εγκαταλείψει τη χώρα της, η Αιτήτρια μετέβηκε στην πρωτεύουσα Freetown όπου παρέμεινε για δύο μήνες προτού αναχωρήσει από τη χώρα της. Σημειώνεται εξάλλου ότι εγκατέλειψε τη χώρα καταγωγής της χρησιμοποιώντας «φοιτητική βίζα» και διαβατήριο (το οποίο εξασφάλισε χωρίς να αντιμετωπίσει οποιοδήποτε πρόβλημα ) και εισήλθε παράτυπα στην Δημοκρατία.

23.          Ως προς το δεύτερο ουσιώδη ισχυρισμό της Αιτήτριας, ήτοι την κατ’ ισχυρισμό δίωξή της από την Bondo Society λόγω άρνησής της να εναχθεί στην εν λόγω κοινότητα και να διαδεχθεί τη γιαγιά της, παρατηρώ ότι αν και η Αιτήτρια ανέφερε (πολύ επιγραμματικά) κάποια γεγονότα τα οποία φέρονται να αφορούν στις πρακτικές και τα μέσα που χρησιμοποιούνται στην Bondo Society. Εντούτοις δεν παρέθεσε οτιδήποτε που να αφορά προσωπική βιωματική της εμπειρία ή έστω λεπτομέρειες από κάποιο περιστατικό στο οποίο η ίδια να ήταν παρούσα. Παράλληλα, από την αφήγησή της προκύπτει ότι περιορίστηκε σε γενικές πληροφορίες αναφορικά με τις πρακτικές και τη δομή της συγκεκριμένης κοινότητας, πληροφορίες οι οποίες, ωστόσο, ευλόγως αναμένεται να είναι γνωστές σε ένα μεγάλο ποσοστό των υπηκόων της χώρας καταγωγής της.[1] Σε ορισμένες δε, ερωτήσεις που της έγιναν, η Αιτήτρια απέφυγε να απαντήσει, ενώ τα όσα ανέφερε σχετικά με τις αδελφές της σε σχέση και με τα ζητήματα της εισδοχής/διαδοχής τους στην εν λόγω κοινότητα, χαρακτηρίζονται από ασάφειες και ασυνέπεια. Περαιτέρω, κατά την ακροαματική διαδικασία ενώπιον του Δικαστηρίου η Αιτήτρια υπέπεσε σε επιπλέον αντιφάσεις. Συγκεκριμένα, ενώ κατά τη συνέντευξη ενώπιον της διοίκησης η Αιτήτρια είχε δηλώσει πως οι αδελφές της υποβλήθηκαν σε FGM από τη γιαγιά της (επιβεβαιώνοντας αυτό κατ’ επανάληψη κατόπιν σχετικών διευκρινιστικών ερωτήσεων που της είχαν γίνει – βλ. ερ. 15, σημεία 4Χ, 5Χ και 6Χ στον διοικητικό φάκελο), εντούτοις ενώπιον του Δικαστηρίου δήλωσε ότι οι αδελφές της έφυγαν και δεν υποβλήθηκαν στην εν λόγω πρακτική. Πέραν τούτων, παρατηρείται εξάλλου και έλλειψη ευλογοφάνειας στα λεγόμενα της Αιτήτριας. Ειδικότερα, η Αιτήτρια είπε ότι ζούσε με τη γιαγιά της και εφόσον δεν εργαζόταν, η γιαγιά της την συντηρούσε. Αυτό φαίνεται ότι συνεχίστηκε για αρκετούς τουλάχιστον μήνες και αφότου άρχισαν οι απειλές εναντίον της Αιτήτριας. Παράλληλα, κατά το εν λόγω χρονικό διάστημα, η Αιτήτρια συνέχισε να διαμένει στην περιοχή, παρά και το γεγονός ότι ως ανέφερε, δεν είχε καλές σχέσεις με τη γιαγιά της. Επίσης, ως μη εύλογο κρίνεται το γεγονός ότι η γιαγιά της τη συντηρούσε και τη φιλοξενούσε, ενώ ταυτόχρονα η Αιτήτρια δεχόταν απειλές και εκφοβισμό ώστε να ενταχθεί στην Bondo Society και να πάρει τη θέση της. Συμπερασματικά, ο ισχυρισμός της Αιτήτριας κρίνεται ως στερούμενος εσωτερικής αξιοπιστίας λόγω έλλειψης περιγραφικής λεπτομέρειας, συνοχής και σαφήνειας.

24.          Ως προς την εξωτερική αξιοπιστία του ισχυρισμού και σε σχέση με τη δράση της Bondo Society στη χώρα καταγωγής της Αιτήτριας, κατόπιν σχετικής έρευνας προκύπτει ότι οι μυστικές κοινότητες είναι ευρέως γνωστές στη χώρα[2] και συγκεκριμένα, οι κοινωνίες Bondo (για τις γυναίκες) και Poro (για τους άντρες), οι οποίες «εξακολουθούν να διαδραματίζουν πρωταγωνιστικό ρόλο στην κοινωνική, θρησκευτική και πολιτική ζωή»[3]. Όσον αφορά στη μύηση στην Bondo Society, πηγές πληροφόρησης αναφέρουν ότι o ακρωτηριασμός γυναικείων γεννητικών οργάνων (FGM) συνδέεται με την Bondo Society και θεωρείται ως η βάση της μύησης στη «μυστική γυναικεία κοινωνία» των Bondo, όπου θεωρούν την εν λόγω πρακτική ως προϋπόθεση για κοινωνική αποδοχή και ως μετάβαση στη γυναικεία ενηλικίωση (οι πρακτικές FGM/C εκτελούνται παραδοσιακά από τις λεγόμενες «soweis» που ανήκουν στην Bondo Society).[4] Άλλη πηγή αναφέρει πως η Bondo Society έχει μεγάλη επίδραση στις περιπτώσεις ακρωτηριασμού των γυναικείων γεννητικών οργάνων (FGM) στη Σιέρρα Λεόνε και αποτελεί καθοριστικό παράγοντα καθώς σχεδόν όλες οι γυναίκες ανήκουν σε αυτή και συνακόλουθα, οι θυγατέρες τους θα πρέπει να ενταχθούν στην εν λόγω κοινωνία σε κάποια στιγμή.[5] Ως προκύπτει επίσης, ο ακρωτηριασμός των γυναικείων γεννητικών οργάνων (FGM) είναι βασικά μια τελετουργία μύησης και ένα πρώτο στάδιο που απαιτείται για τη μετάβαση στη γυναικεία ενηλικίωση ή για να γίνει μια γυναίκα ακόμη και μέλος της Bondo Society, ενώ μέχρι την ηλικία των 14 ετών, τα κορίτσια θα πρέπει να έχουν ήδη υποβληθεί σε ακρωτηριασμό για να γίνουν πλήρεις γυναίκες (ως επίσης για την κοινωνική αποδοχή που έχουν τα μέλη της εν λόγω κοινότητας).[6] Σε αυτά τα πλαίσια, άλλη πηγή αναφέρει επιπλέον (ως αρχικό στάδιο της διαδικασίας εισδοχής στην εν λόγω κοινότητα) πως ο ακρωτηριασμός των γυναικείων γεννητικών οργάνων περιλαμβάνει την περιτομή σε κορίτσια με παραδοσιακό τρόπο όπου θα κρατούνται σε ένα σπίτι ‘Bondo’ στο δάσος για μέρες, εβδομάδες ή ορισμένες φορές για μήνες μέχρι να επουλωθούν και για να λάβουν μαθήματα για την ενηλικίωση.[7] Ως δηλαδή προκύπτει από τα πιο πάνω, η πρακτική του ακρωτηριασμού των γυναικείων γεννητικών οργάνων ασκείται ως μέρος της μύησης στην Bondo Society και τα κορίτσια υποβάλλονται σε αυτή κατά την εφηβική (συνήθως) ηλικία.

25.          Περαιτέρω, όσον αφορά την εισδοχή/διαδοχή στην Bondo Society, παρατηρείται πως η διαδοχή υπάρχει και τα κορίτσια εκπαιδεύονται κυρίως από την ηλικία των 5 ετών για να είναι διάδοχοι, ήτοι να είναι «soweis» στις κοινότητές τους.[8] Έτσι, στην ηλικία των 18 ετών, θεωρείται ότι εξασκούν ήδη τον ρόλο σιγά σιγά στις κοινότητές τους ακολουθώντας την πορεία των γονιών τους (ήτοι εξασκούνται ακόμα με τους γονείς και πηγαίνουν στους θάμνους με τους γονείς τους, ως επίσης, αποκτούν πρακτικές γνώσεις μαθαίνοντας από τις μητέρες τους αναφορικά με το πως ασκείται η εν λόγω πρακτική και πως γίνεται η εν λόγω διαδικασία).[9]

26.          Αναφορικά δε, με τις συνέπειες σε περίπτωση άρνησης για τη διαδοχή, σχετική πηγή αναφέρει ότι μια μελέτη του 2008 σχετικά με το προφίλ των ατόμων που ασκούν την πρακτική του ακρωτηριασμού γυναικείων γεννητικών οργάνων (FGM) στη Σιέρρα Λεόνε δείχνει ότι τα εν λόγω άτομα γενικά κληρονομούν το επάγγελμά τους από τη μητέρα ή τη γιαγιά τους.[10] Άλλες πηγές παρομοίως υποδεικνύουν ότι όσοι αντιτίθενται (γενικότερα) στην πρακτική, ενδέχεται να αντιμετωπίσουν «εχθρότητα» και να υποβληθούν σε «παρενόχληση και απειλές».[11]

27.          Αναφορικά με την αντιμετώπιση όσων δεν έχουν υποστεί ακρωτηριασμό γεννητικών οργάνων, σε συνάρτηση με τα πιο πάνω, προκύπτει επίσης ότι τα κορίτσια που δεν έχουν υποβληθεί σε FGM κινδυνεύουν να βιώσουν τον κοινωνικό αποκλεισμό, καθώς και λεκτικές επιθέσεις εναντίον τους, ή και ορισμένες διακρίσεις, αλλά και να μην τις αποδεχτούν οι άνδρες ως γυναίκες τους.^[12] Πιο συγκεκριμένα, εκτιμάται ότι τα κορίτσια που έχουν υποβληθεί σε γυναικεία περιτομή (FGM/C) είναι γενικά αποδεκτά ως μέρος της κοινότητας, ως κανονικές γυναίκες, ενώ τα κορίτσια που δεν έχουν υποβληθεί σε γυναικεία περιτομή (FGM/C), αν είναι γνωστή η κατάστασή τους (αφού μερικές φορές το κρατούν κρυφό), αναμένεται ότι θα δέχονται λεκτικές επιθέσεις συχνά.^[13] Οι γυναίκες που δεν έχουν υποστεί ακρωτηριασμό χαρακτηρίζονται επίσης συχνά «ακάθαρτες». Επιπλέον, το FGM θεωρείται πιο «αισθητικά αποδεκτό». Θεωρείται απαραίτητη πρακτική για να διατηρηθεί η παρθενία ενός κοριτσιού και περίπου το ήμισυ του ενήλικου πληθυσμού πιστεύει ότι είναι θρησκευτική απαίτηση. Η πρακτική επηρεάζει επίσης την κοινωνική αποδοχή, καθώς θεωρείται δείκτης πολιτιστικής ταυτότητας.[14]

28.          Παλαιότερη έκθεση της 28 Too Many του 2018 σημειώνει ότι η κοινωνία των πολιτών εκφράζει συνεχή ανησυχία ότι η πολιτική ατζέντα παραμένει στα κορίτσια κάτω των 18 ετών, ωστόσο οι γυναίκες όλων των ηλικιών εξακολουθούν να διατρέχουν τον κίνδυνο ακρωτηριασμού των γεννητικών οργάνων στη Σιέρα Λεόνε. Η κοινωνική πίεση συμμόρφωσης με την παράδοση παραμένει βαθιά ριζωμένη και υποστηρίζεται ότι δεν πρόκειται για συναίνεση στο να υποστούν ακρωτηριασμό. Στην πραγματικότητα, δεν έχουν επιλογή και αντιμετωπίζουν στιγματισμό από την κοινωνία εάν δεν έχουν ακρωτηριαστεί. Κατηγορούνται ότι είναι ακάθαρτες, ασύδοτες και επιρρεπείς σε ασθένειες. Μάλιστα μια γυναίκα που τελεί  το FGM-Sowei φέρεται να είπε: «Τα κορίτσια το θέλουν . . . Εάν δεν το έχουν κάνει, οι άλλες γυναίκες δεν θα τους μιλήσουν. Θα τους κοροϊδεύουν στους δρόμους».    Χωρίς πολιτικές και νομοθεσία για την προστασία των γυναικών και κοριτσιών χωρίς FGM από τέτοια υβριστική γλώσσα και συμπεριφορά, η κοινωνική πίεση για ακρωτηριασμό θα συνεχίσει να είναι τόσο ισχυρή όσο ήταν πάντα.[15]

 

29.          Σύμφωνα με έκθεση της CESCR – UN Committee on Economic, Social and Cultural Rights  του Μαΐου του 2023, «όλες οι εθνοτικές ομάδες στη Σιέρα Λεόνε επιδεικνύουν τις παραδοσιακές πρακτικές τους χωρίς εμπόδια. Για την ενίσχυση αυτής της πρακτικής, η κυβέρνηση έχει ιδρύσει ένα ξεχωριστό υπουργείο που ονομάζεται Υπουργείο Τουρισμού και Πολιτιστικών Υποθέσεων το οποίο είναι αποκλειστικά υπεύθυνο για την προστασία των πολιτιστικών και παραδοσιακών πεποιθήσεων. Ωστόσο, ο ακρωτηριασμός των γυναικείων γεννητικών οργάνων και άλλες επιβλαβείς παραδοσιακές πρακτικές παραμένουν αμφιλεγόμενες. Η Sierra επικύρωσε το Πρωτόκολλο της Αφρικανικής Ένωσης στον Αφρικανικό Χάρτη για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου και των Λαών για τα Δικαιώματα των Γυναικών στην Αφρική (Πρωτόκολλο του Μαπούτο) χωρίς επιφύλαξη. Σε εκπλήρωση του άρθρου 5 του πρωτοκόλλου, η κυβέρνηση της Σιέρα Λεόνε μέσω του Υπουργείου για το Φύλο και τις Παιδικές Υποθέσεις και των εταίρων που εργάζονται για την προστασία του φύλου και του παιδιού κάνει σταδιακά βήματα προς την πλήρη εξάλειψη. Αυτά τα βήματα περιλαμβάνουν μέτρα ευαισθητοποίησης και ευαισθητοποίησης που οδήγησαν στην υπογραφή Μνημονίων Συνεργασίας με τις Soweis[16] για να σταματήσει η μύηση στις ανήλικες (0–18 ετών). Το Υπουργείο με οικονομική και τεχνική υποστήριξη από τους εταίρους του, τον Μάρτιο του 2021, πραγματοποίησε περιφερειακές διαβουλεύσεις και περιφερειακές επικυρώσεις, για την αναθεώρηση του νόμου για τα δικαιώματα του παιδιού, του 2007. Μεταξύ των συστάσεων από τη συμβουλευτική διαδικασία, ήταν η απαγόρευση του ΑΓΓΟ και ποινικοποίηση της πρακτικής».[17]

 

30.          Η πιο πρόσφατη έκθεση του Υπουργείου Εξωτερικών των ΗΠΑ που δημοσιεύτηκε τον Μάρτιο του 2023 και αφορά στο έτος 2022, σημειώνει ότι ο νόμος δεν απαγορεύει την πρακτική FGM σε γυναίκες ή κορίτσια. Σύμφωνα με τη Δημογραφική Έρευνα Υγείας του 2019, το 83 % των γυναικών και των κοριτσιών ηλικίας 15 έως 49 ετών είχαν υποβληθεί σε FGM, ποσοστό μειωμένο από το 90 % του 2013. Τα ποσοστά αυτά επιβεβαιώνονται από έτερη έκθεση.[18]^[19] Η διαδικασία ήταν πιο συχνή μεταξύ κοριτσιών ηλικίας 10 και 14 ετών. Περίπου το 71 % των γυναικών και των κοριτσιών ηλικίας 15 έως 49 ετών είχαν υποβληθεί σε ακρωτηριασμό πριν από την ηλικία των 15 ετών. Σύμφωνα με το Ταμείο Πληθυσμού των Ηνωμένων Εθνών (UNFPA), το 61 % των γυναικών και των κοριτσιών ηλικίας 15 έως 19 ετών είχαν υποβληθεί σε FGM σε σύγκριση με το 95 % των γυναικών ηλικίας 45 έως 49 ετών. Το ποσοστό των γυναικών που είχαν υποβληθεί σε FGM ήταν υψηλότερο στις αγροτικές περιοχές από ότι στις αστικές περιοχές.[20] Η Σιέρα Λεόνε κατατάσσεται στην 4η θέση μεταξύ των 10 κορυφαίων χωρών όπου η πρακτική του ακρωτηριασμού/κοπής γυναικείων γεννητικών οργάνων (FGM/C) είναι πιο κοινή.^[21]

 

31.          Οι εμπειρογνώμονες του ΟΗΕ προέτρεψαν στις 24 Αυγούστου του 2022, την κυβέρνηση της Σιέρα Λεόνε να θεσπίσει ένα ολοκληρωμένο σύνολο νομικών απαγορεύσεων, μεταξύ άλλων μέσω της ενίσχυσης των μνημονίων συνεννόησης με τους τοπικούς επαγγελματίες και της τροποποίησης του νόμου για τα δικαιώματα του παιδιού για να απαγορεύσει ρητά τη διεξαγωγή ακρωτηριασμού γυναικείων γεννητικών οργάνων σε κορίτσια κάτω των 18 ετών.[22]

 

32.          Όσον αφορά συγκεκριμένα στην επαρχία Bombali (Northern Province), στην οποία βρίσκεται γεωγραφικά η πόλη Makeni,^[23] η πρακτική FGM εκτιμάται ότι επικρατεί στην εν λόγω επαρχία σε ποσοστό περί του 90,6% των γυναικών ηλικίας 15-49 ετών.^[24] Σύμφωνα με έκθεση της UNICEF toy 2018, στην επαρχία Bombali το ποσοστό των γυναικών που έχουν υποστεί κλειτοριδεκτομή ανέρχεται σε 90,3 %, ενώ το ποσοστό στις ηλικίες 25-29 (σ.σ. ηλικία γάμου) αντιστοιχεί σε 90,9 %.[25]

 

33.          Βάσει της ανωτέρω ανάλυσης προκύπτει ότι οι δηλώσεις της Αιτήτριας βρίσκουν, έρεισμα στις διαθέσιμες πηγές πληροφόρησης καθώς επιβεβαιώνονται οι δηλώσεις της που αφορούν γενικές πληροφορίες περί της πρακτικής του ακρωτηριασμού γυναικείων γεννητικών οργάνων (FGM/C) ως μέρος της μύησης στην Bondo Society, καθώς και οι αναφορές της στην κληρονομική διαδοχή στην Bondo Society και στις συνέπειες για όσους αντιτίθενται στις πρακτικές της εν λόγω κοινότητας. Συνεπώς, αξιολογώντας το σύνολο των δηλώσεών της Αιτήτριας, προκύπτει ότι παρέθεσε γενικές πληροφορίες αναφορικά με την Bondo Society, οι οποίες ευλόγως αναμένεται να είναι γνωστές σε ένα σημαντικό ποσοστό πολιτών της χώρας καταγωγής λόγω και της έκτασης του φαινομένου στη χώρα καταγωγής, πλην όμως από τις δηλώσεις της εξέλειπε το βιωματικό στοιχείο καθώς η Αιτήτρια παρέλειψε να απαντήσει λεπτομερώς σε σειρά συγκεκριμένων, ανοιχτού τύπου, ερωτήσεων. Ως εκ τούτου, παρά το ότι οι δηλώσεις της Αιτήτριας βρίσκουν έρεισμα στις διαθέσιμες (γενικές) πληροφορίες της χώρας καταγωγής της Αιτήτριας, δεδομένης την μη στοιχειοθέτησης της εσωτερικής αξιοπιστίας της Αιτήτριας, ο εν λόγω ισχυρισμός απορρίπτεται.

34.          Ως προς τον καινοφανή ισχυρισμό περί του ότι κάποιος άντρας από το χωριό της την εξανάγκασε να μείνει έγκυος μαζί του, καταρχάς παρατηρείται ότι αυτός δεν εξειδικεύεται και ούτε τεκμηριώνεται επαρκώς. Επιπλέον, ο εν λόγω ισχυρισμός προβάλλεται γενικά και αόριστα από την Αιτήτρια και ουδόλως υποστηρίζεται από τα στοιχεία του διοικητικού φακέλου. Εξάλλου, δεν διαφαίνεται ότι υφίσταται πλέον οιοσδήποτε κίνδυνος για την Αιτήτρια, εφόσον ο πατέρας του παιδιού της την εγκατέλειψε πριν από τέσσερα και πλέον έτη και η ιδία δεν διατηρεί σχέσεις ή και επικοινωνία μαζί του. Επιπλέον αναφέρει η Αιτήτρια ότι άφησε το (τετράχρονο πλέον) ανήλικο παιδί της υπό τη φροντίδα μιας γυναίκας στη χώρα καταγωγής της, την οποία δε γνωρίζει. Η ίδια δεν προώθησε οποιαδήποτε δήλωση περί φόβου ή κινδύνου βλάβης συνδεόμενο με τον γενικό κατά τα άλλο ισχυρισμό της.

35.          Ως προς την αξιολόγηση του κινδύνου που διατρέχει η Αιτήτρια, στη βάση του μόνου αποδεκτού ισχυρισμού ήτοι της χώρας καταγωγής και των προσωπικών της στοιχείων επισημαίνονται τα ακόλουθα. Λαμβάνεται καταρχάς υπόψη ότι σύμφωνα με τα αποδεκτά προσωπικά της στοιχεία  πρόκειται για νεαρή γυναίκα 24 ετών καταγόμενη από τη Σιέρα Λεόνε με τελευταία τόπο διαμονής της πόλη Makeni, μη διαθέτουσα υψηλό μορφωτικό επίπεδο ή υποστηρικτικό δίκτυο (καθώς προκύπτει από τις αναφορές της)  και η οποία δεν έχει υποβληθεί σε FGM. Παρατηρείται καταρχάς ότι στη χώρα καταγωγής της Αιτήτριας η πρακτική του ακρωτηριασμού γυναικείων γεννητικών οργάνων (FGM) είναι πολύ διαδεδομένη (στατιστικά φθάνει σε ποσοστό 83% των γυναικών ηλικίας 15-49 ετών, ενώ το 45% του εν λόγω ποσοστού αφορά κορίτσια που υποβλήθηκαν στην εν λόγω πρακτική σε ηλικία μεταξύ 10 και 14 ετών).[26] Επαναλαμβάνεται ότι όσον αφορά συγκεκριμένα στην επαρχία Bombali (Northern Province), στην οποία βρίσκεται γεωγραφικά η πόλη Makeni, τόπος τελευταίας συνήθους διαμονής της Αιτήτριας,^[27] η πρακτική FGM εκτιμάται ότι επικρατεί στην εν λόγω επαρχία σε ποσοστό περί του 90,6% των γυναικών ηλικίας 15-49 ετών.^[28] Σύμφωνα με έκθεση της UNICEF toy 2018, στην επαρχία Bombali το ποσοστό των γυναικών που έχουν υποστεί κλειτοριδεκτομή ανέρχεται σε 90,3 %, ενώ το ποσοστό στις ηλικίες 25-29 (σ.σ. ηλικία γάμου) αντιστοιχεί σε 90,9 %.[29]

 

36.          Όπως επισημαίνεται ανωτέρω, η πιο πρόσφατη έκθεση του Υπουργείου Εξωτερικών των ΗΠΑ που δημοσιεύτηκε τον Μάρτιο του 2023 και αφορά στο έτος 2022, σημειώνει ότι ο νόμος δεν απαγορεύει την πρακτική FGM σε γυναίκες ή κορίτσια. Τα υψηλά ποσοστά της εν λόγω πρακτικής καταδεικνύουν ότι οι αρχές της χώρας δεν λαμβάνουν οποιοδήποτε αποτελεσματικό μέτρο προς αποτροπή του φαινομένου.

 

37.          Παρατηρείται επίσης ότι, η πρακτική FGM είναι στενά συνδεδεμένη με τη μυστική κοινωνία των Bondo, καθώς αποτελεί μέρος της τελετουργίας της μύησης, ενώ (στατιστικά) το ποσοστό του 57% των γυναικών πιστεύουν ότι η εν λόγω πρακτική πρέπει να συνεχιστεί.[30] Περαιτέρω, παρατηρείται επίσης ότι προκύπτουν και κοινωνικά ζητήματα που συνδέονται με τις μυστικές κοινότητες στη χώρα καταγωγής της Αιτήτριας. Ειδικότερα, ως αναφέρεται σε ακαδημαϊκό άρθρο που διερευνά τις κοινωνικό-πολιτιστικές δομές εξουσίας των μυστικών κοινοτήτων Poro και Bondo στη Σιέρρα Λεόνε, «η ιδιότητα μέλους μυστικής κοινότητας είναι η προϋπόθεση για την έμφυλη προσωπικότητα και φέρει υψηλή αξία και κοινωνικό κύρος στην τοπική κοινωνικοπολιτική οργάνωση και στην εθνική πολιτική στη Σιέρρα Λεόνε».[31]

38.           H Αιτητρία δεν κατέχει υψηλό μορφωτικό επίπεδο. Ουδέποτε εργάστηκε στη χώρα της καθώς συντηρούνταν από τη γιαγιά της. Παράλληλα, δεν φαίνεται με βεβαιότητα να διαθέτει επαρκές οικογενειακό ή άλλο κοινωνικό υποστηρικτικό δίκτυο στη χώρα καταγωγής της. Με τους μόνους που φαίνεται να διατηρεί επαφή είναι με τους δύο αδελφούς της, την ηλικία των οποίων δεν καθορίζει, οι οποίοι διαμένουν με τη γιαγιά της στο Makeni, με την οποία δεν διατηρεί καλές σχέσεις ούτε και έχει επικοινωνία. Ως προς τις αδελφές της δεν γνωρίζει πού βρίσκονται[32]

39.          Περαιτέρω, σημειώνεται ότι στη χώρα καταγωγής της υπάρχουν υποστηρικτικές δομές (τύπου ΜΚΟ και άλλων ομάδων) για τις γυναίκες, που προβαίνουν σε διάφορες ενέργειες και δράσεις οι οποίες στοχεύουν μεταξύ άλλων, στην προστασία, ενδυνάμωση και επιμόρφωση των γυναικών και κοριτσιών στη χώρα όσον αφορά ζητήματα που αφορούν τον ακρωτηριασμό γυναικείων γεννητικών οργάνων (FGM/C).[33]

40.          Από τα λεγόμενά της Αιτήτριας, πέραν τον όσων έχουν κριθεί μη αξιόπιστα, δεν διαφαίνεται ότι αυτή υπέστη στη χώρα καταγωγής της οποιαδήποτε παρελθούσα δίωξη ή σοβαρής βλάβης. Ακόμα και στο πλαίσιο του ισχυρισμού, ο οποίος κρίθηκε αναξιόπιστος, αυτή κάνει αναφορά σε λεκτικές απειλές προκειμένου να ενταχθεί στην Bondo Socity, μέρος μύησης στην οπoία αποτελεί και η πρακτική FGM.

41.          Με βάση τις πιο πάνω εξωτερικές πηγές σε συνάρτηση με το προφίλ της Αιτήτριας, κρίνεται ότι υπάρχουν εύλογες πιθανότητες αυτή να υποβληθεί στην πρακτική FGM, σε περίπτωση που αυτή επιστρέψει στην πόλη Makeni, τόπο της τελευταίας συνήθους διαμονής της. Σε αυτό προσμετρήθηκαν όχι μόνο τα υψηλά ποσοστά της εν λόγω πρακτικής στον τόπο τελευταίας διαμονής της Αιτήτριας, τα οποία αγγίζουν το 90% των γυναικών ηλικίας 15-49 ετών  αλλά και τα λοιπά στοιχεία του προφίλ της, καθώς πρόκειται για νεαρή γυναίκα (σε ηλικία γάμου), η οποία δεν υπέστη μέχρι σήμερα την εν λόγω πρακτική, μη συζευγμένη, χαμηλού μορφωτικού επιπέδου, η οποία δε διαθέτει εργασιακή πείρα και μη διαθέτουσα οικογενειακό ή/  και άλλο κοινωνικό υποστηρικτικό δίκτυο (η ύπαρξη οικογενειακού υποστηρικτικού δικτύου δεν μπορεί να εξαχθεί από τα λεγόμενα της Αιτήτριας).  

42.          Προχωρώντας στην εξέταση του ενδεχομένου υπαγωγής των πιο πάνω περιστάσεων στο άρθρο 3 του περί Προσφύγων Νόμου επισημαίνονται τα εξής. Προκειμένου να εξεταστεί το ενδεχόμενο υπαγωγής ενός αιτούντος στο άρθρο 3 του περί Προσφύγων Νόμου θα πρέπει να συντρέχουν τα ακόλουθα συστατικά στοιχεία: βάσιμος φόβος δίωξης, η δίωξη να συναρτάται με τουλάχιστον ένα από τους λόγους δίωξης που προβλέπονται στο άρθρο 1, τμήμα Α, σημείο 2, πρώτο εδάφιο της Σύμβασης της Γενεύης και του αντίστοιχου άρθρου 3 του περί Προσφύγων Νόμου, να εντοπίζεται φορέας δίωξης και να μην δύναται ο αιτών να απολαύσει την προστασία του κράτους καταγωγής ή λόγω του φόβου αυτού, δεν είναι πρόθυμος, να χρησιμοποιήσει την προστασία της χώρας αυτής.

43.          Ως προς το συστατικό στοιχείο της δίωξης, ο περί Προσφύγων Νόμος ορίζει, μεταξύ άλλων, στο άρθρο 3Γ(1)(α) τις πράξεις δίωξης ως πράξεις «[…] αρκούντως σοβαρές λόγω της φύσης ή της επανάληψης τους ώστε να συνιστούν σοβαρή παραβίαση βασικών ανθρωπίνων δικαιωμάτων, ειδικά των δικαιωμάτων από τα οποία δεν χωρεί παρέκκλιση, βάσει του άρθρου 15 παράγραφος 2, της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για την Προάσπιση των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και των Θεμελιωδών Ελευθεριών…», μεταφέροντας στην εθνική έννομη τάξη το αντίστοιχο άρθρο 9(α) της Οδηγίας 2011/95/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 13ης Δεκεμβρίου 2011, σχετικά με τις απαιτήσεις για την αναγνώριση των υπηκόων τρίτων χωρών ή των απάτριδων ως δικαιούχων διεθνούς προστασίας, για ένα ενιαίο καθεστώς για τους πρόσφυγες ή για τα άτομα που δικαιούνται επικουρική προστασία και για το περιεχόμενο της παρεχόμενης προστασίας [στο εξής: Οδηγία 2011/95/ΕΕ]. Περαιτέρω, σύμφωνα με το άρθρο 3Γ(2) του περί Προσφύγων Νόμου «Οι ακόλουθες πράξεις συνιστούν μη εξαντλητικό κατάλογο πράξεων δίωξης, κατά την έννοια του εδαφίου (1): (α) πράξεις σωματικής ή ψυχικής βίας, συμπεριλαμβανομένων πράξεων σεξουαλικής βίας, (β) νομικά, διοικητικά, αστυνομικά ή/και δικαστικά μέτρα, τα οποία εισάγουν διακρίσεις αφ’ ευατού ή εφαρμόζονται κατά τρόπο εισάγοντα διακρίσεις, (γ) ποινική δίωξη ή επιβολή ποινής η οποία είναι δυσανάλογη ή μεροληπτική, (δ)[…], (ε) […],(στ) πράξεις που στοχεύουν το φύλο ή τα παιδιά.». Περαιτέρω, όπως έχει αποφανθεί το  ΔΕΕ για να συνιστά μια προσβολή των θεμελιωδών δικαιωμάτων δίωξη υπό την έννοια του άρθρου 1Α, της Σύμβασης της Γενεύης του 1951 σχετικά με το Καθεστώς των Προσφύγων, η προσβολή αυτή πρέπει να είναι σοβαρή σε ορισμένο τουλάχιστον βαθμό [απόφαση X κ.λπ., C‑199/12 έως C‑201/12, EU:C:2013:720, σκέψεις 51 έως 53].

44.          Σύμφωνα με τα ανωτέρω καταλήγω ότι η πρακτική FGM (ακρωτηριασμός γυναικείων γεννητικών οργάνων) δύναται να θεωρηθεί δίωξη, καθώς χαρακτηρίζεται ως μορφή βασανιστηρίων και απάνθρωπης ή εξευτελιστικής μεταχείρισης και ως παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, καθώς και της υγείας και της σωματικής ακεραιότητας των γυναικών και των κοριτσιών. Παραβιάζει μεταξύ άλλων την Οικουμενική Διακήρυξη των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων[34] και το Διεθνές Σύμφωνο για τα Ατομικά και Πολιτικά Δικαιώματα (ICCPR).[35] Παραβιάζει επίσης το Διεθνές Σύμφωνο για τα Οικονομικά, Κοινωνικά και Μορφωτικά Δικαιώματα (ICESCR),[36] το οποίο απαιτεί το «υψηλότερο δυνατό επίπεδο σωματικής και ψυχικής υγείας». Επιπροσθέτως, η Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης[37] αναγνωρίζει με σαφήνεια ότι οι γυναίκες και τα κορίτσια που υποφέρουν από έμφυλη βία μπορούν να αναζητήσουν προστασία σε άλλο κράτος, όταν το δικό τους δεν αποτρέπει τη δίωξη ή δεν προσφέρει επαρκή προστασία και αποτελεσματική προσφυγή. Παρατηρείται δε ότι σε αρκετές έννομες τάξεις τα δικαστήρια έχουν αναγνωρίζει ότι ο ακρωτηριασμός των γυναικείων γεννητικών οργάνων αποτελεί μορφή δίωξης.^[38] Αλλά και το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου δεν αμφισβήτησε ότι ο ακρωτηριασμός των γυναικείων γεννητικών οργάνων συνιστά κακομεταχείριση αντίθετη με το άρθρο 3 της Σύμβασης του 1950 για την Προστασία των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου.^[39] Επιπροσθέτως, σε κοινή δήλωσή τους οι σχετικοί φορείς των Ηνωμένων Εθνών αναφέρουν ότι το FGM είναι επιβλαβής παραδοσιακή πρακτική και θεωρείται ότι συνιστά προσβολή των ανθρωπίνων δικαιωμάτων κοριτσιών και γυναικών.[40]

45.          Ως προς το συστατικό στοιχείο της βασιμότητας του φόβου δίωξης, παρατηρώ ότι η Αιτήτρια κρίθηκε αναξιόπιστη ως προς την κατ’ ισχυρισμό δίωξής της με σκοπό τη μύησή της στην Bondo Society και την συνεπακόλουθη υποβολή της στην πρακτική FGM. Εντούτοις, τα ιδιαίτερα υψηλά ποσοστά της εν λόγω πρακτικής στο τόπο τελευταίας συνήθους διαμονής της Αιτήτριας σε συνάρτηση το προφίλ της καθιστούν τον εν λόγω φόβο βάσιμο στην βάση αντικειμενικών στοιχείων. Παρά το γεγονός ότι σε υποκειμενικό επίπεδο η Αιτήτρια κρίθηκε αναξιόπιστη, εντούτοις αρκεί οι αρμόδιες αρχές να εξακριβώσουν, υπό το φως της προσωπικής καταστάσεως του ενδιαφερομένου, αν αυτός, λόγω της υπαγωγής του σε μια ιδιαίτερη κοινωνική ομάδα, διατρέχει πραγματικό κίνδυνο, μεταξύ άλλων, να διωχθεί ή να υποβληθεί σε μεταχείριση ή ποινές απάνθρωπες ή εξευτελιστικές εκ μέρους ενός από τους φορείς δίωξης που καθορίζει το άρθρο 3Α του περί Προσφύγων Νόμου [Βλ. Απόφαση του ΔΕΕ στις συνεκδικαζόμενες υποθέσεις C‑199/12 έως C‑201/12, Χ, Υ, Ζ, ECLI:EU:C:2013:720, σκέψη 72].[41] Ως εκ τούτου, στην παρούσα περίπτωση ικανοποιείται το στοιχείου της βασιμότητας του φόβου δίωξης.

46.          Περαιτέρω, ως προς το στοιχείο της δίωξης της Αιτήτριας για κάποιον από τους λόγου που αναφέρονται στο άρθρο 3 το περί Προσφύγων Νόμου, κρίνεται ότι η Αιτήτρια ευλόγως αναμένεται να διωχθεί ως μέλος ιδιαίτερης κοινωνικής ομάδας. Ειδικότερα, σύμφωνα με το 3Δ(δ) του περί Προσφύγων Νόμου (αντίστοιχο του άρθρου 10 παρ. 1 εδ. δ της Οδηγίας 2011/95/ΕΕ), «Η ομάδα θεωρείται ως ιδιαίτερη κοινωνική ομάδα όταν, μεταξύ άλλων: (i) τα μέλη της ομάδας αυτής έχουν κοινά εγγενή χαρακτηριστικά ή κοινό ιστορικό παρελθόν το οποίο δεν μπορεί να μεταβληθεί ή έχουν από κοινού χαρακτηριστικά ή πεποιθήσεις τόσο θεμελιώδους σημασίας για την ταυτότητα ή τη συνείδηση, ώστε ένα πρόσωπο να μην πρέπει να αναγκάζεται να τις αποκηρύξει και (ii) η ομάδα έχει ιδιαίτερη ταυτότητα στην οικεία χώρα, διότι γίνεται αντιληπτή ως διαφορετική ομάδα από τον περιβάλλοντα κοινωνικό χώρο. Ανάλογα με τις συνθήκες που επικρατούν στη χώρα καταγωγής μια ιδιαίτερη κοινωνική ομάδα μπορεί να περιλαμβάνει ομάδα που βασίζεται στο κοινό χαρακτηριστικό του γενετήσιου προσανατολισμού. Ο γενετήσιος προσανατολισμός δεν μπορεί να νοηθεί ότι περιλαμβάνει πράξεις που θεωρούνται αξιόποινες κατά το κυπριακό δίκαιο. Λαμβάνονται δεόντως υπόψη πτυχές συνδεόμενες με το φύλο, συμπεριλαμβανομένης της ταυτότητας του φύλου, κατά τον καθορισμό της ιδιότητας μέλους ιδιαίτερης κοινωνικής ομάδας ή τον προσδιορισμό χαρακτηριστικού αυτής της ομάδας.».

47.          Η αιτιολογική σκέψη 30 της Οδηγίας 2011/95/ΕΕ αναφέρει επίσης ρητώς ότι “ορισμένες νομικές παραδόσεις και έθιμα, που οδηγούν επί παραδείγματι σε ακρωτηριασμό των γεννητικών οργάνων θα πρέπει να λαμβάνονται δεόντως υπόψη κατά την αξιολόγηση της αίτησης”.

48.          Ακολούθως θα πρέπει να αναφερθεί ότι η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους πρόσφυγες στις Οδηγίες της σχετικά με τη δίωξη λόγω γένους^[42] αναφέρει στην ανάλυσή της για την ιδιαίτερη κοινωνική ομάδα “ […] παρ. 30. Κατ’ ακολουθία, το φύλο μπορεί να εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής της κατηγορίας της κοινωνικής ομάδας. Οι γυναίκες αποτελούν ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα κοινωνικής υπο-ομάδας που καθορίζεται από έμφυτα και ανεπίδεκτα αλλαγής γνωρίσματα και συχνά απολαμβάνουν μεταχείριση διαφορετική από αυτή των αντρών. Τα χαρακτηριστικά τους τις ξεχωρίζουν ως κοινωνική ομάδα και σε κάποιες χώρες υπομένουν διαφορετικά κριτήρια και επίπεδο μεταχείρισης.”

49.          Επιπροσθέτως, η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους πρόσφυγες στις Οδηγίες της σχετικά με τη το Χειρισμό των Αιτημάτων Ασύλου στις Περιπτώσεις Ακρωτηριασμού των Γυναικείων Γεννητικών Οργάνων[43] στην παράγραφο 24 αναφέρει “Επίσης, μπορεί να εντοπιστούν δύο ευρύτερες και πιο συγκεκριμένες κοινωνικές ομάδες, για παράδειγμα, τα «κορίτσια» ή οι «γυναίκες» ( γενικοί ορισμοί) ή τα «κορίτσια που ανήκουν σε εθνοτικές ομάδες που τηρούν την πρακτική του ακρωτηριασμού των γυναικείων γεννητικών οργάνων» (στενός ορισμός).[44] Κατά τα ισχύοντα και για τους άλλους λόγους φόβου δίωξης της Σύμβασης, είναι άνευ σημασίας το μέγεθος της κοινωνικής ομάδας. Στην περίπτωση που η ομάδα είναι πολυπληθής – το σύνολο του γυναικείου πληθυσμού συγκεκριμένης ηλικιακής ομάδας ή όλες οι γυναίκες συγκεκριμένης φυλής – το μέγεθός της δεν μπορεί να δικαιολογήσει την άρνηση διεύρυνσης της διεθνούς προστασίας, εφόσον αυτή κρίνεται προσήκουσα”.[45]

50.          Η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Υποστήριξης για το Άσυλο (EASO) στις Κατευθυντήριες γραμμές της σχετικά με την ιδιότητα μέλους ιδιαίτερης κοινωνικής ομάδας[46] παραθέτει σε σχετικό κατάλογο συχνών παραδειγμάτων ιδιαίτερων ομάδων γυναικών που θα μπορούσαν να θεωρηθούν ιδιαίτερη κοινωνική ομάδα σε συγκεκριμένη χώρα καταγωγής τις γυναίκες και κορίτσια που αρνούνται να υποβληθούν σε Ακρωτηριασμό Γυναικείων Γενετικών Οργάνων. Επιπλέον αναλύοντας τις προϋποθέσεις της Οδηγίας 2011/95/ΕΕ για την ιδιαίτερη κοινωνική ομάδα επαναλαμβάνει την ανάλυση της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους πρόσφυγες σχετικά με το εγγενές χαρακτηριστικό ή κοινό ιστορικό παρελθόν και παραθέτει ότι “ Ανάλογα με το πλαίσιο στη συγκεκριμένη χώρα καταγωγής, η ιδιαίτερη κοινωνική ομάδα θα μπορούσε να απαρτίζεται από γυναίκες και κορίτσια των οποίων το κοινό χαρακτηριστικό είναι ότι δεν έχουν υποβληθεί σε FGM σύμφωνα με τις τοπικές παραδοσιακές πρακτικές ή/και εξακολουθούν να αρνούνται να υποβληθούν σε αυτόν. Η ομάδα αυτή θα μπορούσε να βασίζεται σε εγγενή χαρακτηριστικά (ηλικία, φύλο, εθνοτική ομάδα) καθώς και σε κοινό ιστορικό παρελθόν (το γεγονός ότι δεν υποβλήθηκαν σε FGM) ή/και σε χαρακτηριστικά ή πεποιθήσεις που είναι θεμελιώδους σημασίας για την ταυτότητα ή τη συνείδηση. Η ομάδα αυτή μπορεί επίσης να περιλαμβάνει γυναίκες και κορίτσια που έχουν ήδη υποβληθεί σε ένα είδος FGM, αλλά διατρέχουν παρ’ όλα αυτά τον κίνδυνο να υποβληθούν σε επιπρόσθετο είδος FGM”.[47]

51.          Ακολούθως, σχετικά με τη δεύτερη προϋπόθεση της ως άνω Οδηγίας που αφορά την ιδιαίτερη ταυτότητα η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Υποστήριξης για το Άσυλο (EASO) στις Κατευθυντήριες γραμμές της σχετικά με την ιδιότητα μέλους ιδιαίτερης κοινωνικής ομάδας[48]  αναφέρει ότι “προκειμένου να προσδιοριστεί εάν η προαναφερθείσα ομάδα (ήτοι γυναίκες και κορίτσια που δεν έχουν υποβληθεί σε FGM σύμφωνα με τις τοπικές παραδοσιακές πρακτικές) μπορεί να συνιστά ιδιαίτερη κοινωνική ομάδα, πρέπει επίσης να αξιολογηθεί εάν η ομάδα αυτή έχει ιδιαίτερη ταυτότητα στην οικεία χώρα καταγωγής, ήτοι εάν γίνεται αντιληπτή ως διαφορετική από τον περιβάλλοντα κοινωνικό χώρο. Σε χώρες (ή περιοχές) στις οποίες το FGM είναι κρατούσα πρακτική, γυναίκες και κορίτσια με άθικτα γεννητικά όργανα (ή που δεν έχουν ακρωτηριαστεί «επαρκώς», σύμφωνα με τις τοπικές πρακτικές) ενδέχεται να θεωρούνται ότι διαφέρουν από τις γυναίκες που έχουν υποβληθεί στην πρακτική αυτή. Η ιδιαίτερη ταυτότητα αυτών των γυναικών και των κοριτσιών θα μπορούσε να αποδειχθεί από το γεγονός ότι υφίστανται κοινωνικό εξοστρακισμό. Ο εξοστρακισμός αυτός μπορεί να οφείλεται στο γεγονός ότι θεωρούνται «ακάθαρτες» ή «αμφίβολης ηθικής» από την τοπική κοινωνία. Αυτό θα μπορούσε να αποδειχθεί, για παράδειγμα, από το γεγονός ότι οι άνδρες στην κοινωνία αυτή αρνούνται/έχουν αρνηθεί να παντρεύονται γυναίκες που δεν έχουν υποβληθεί σε FGM. Επιπλέον, γυναίκες και κορίτσια που αντιτίθενται στο FGM, που αρνούνται να ακολουθήσουν αυτήν την επιβλαβή παραδοσιακή πρακτική, θα μπορούσαν να θεωρηθούν ότι παραβιάζουν τα κοινωνικά ήθη και, επομένως, στιγματίζονται και υφίστανται δυσμενείς διακρίσεις από τον περιβάλλοντα κοινωνικό χώρο. Αυτό θα μπορούσε να ισχύει επίσης για τους άνδρες που αντιτάσσονται στο FGM για τις θυγατέρες τους.” (βλ. σελ. 23 ως άνω Κατευθυντήριων γραμμών EASO).

52.          Σύμφωνα με τα στοιχεία που έχουν καταγραφεί ανωτέρω, οι γυναίκες που δεν έχουν υποβληθεί στην πρακτική FGM στη χώρα καταγωγής της Αιτήτριας δύναται να βιώσουν κοινωνικό αποκλεισμό, εάν η κατάστασή τους είναι γνωστή, δέχονται λεκτικές επιθέσεις, θεωρείται ως εμπόδιο για την τέλεση γάμου, καθώς αυτό αποτελεί σημαντικό κομμάτι της πολιτιστικής τους ταυτότητας. Γενικότερα, από τα πιο πάνω στοιχεία προκύπτει ότι όχι μόνο η πρακτική καθ’ αυτή συνιστά δίωξη αλλά ως δίωξη δύναται να θεωρηθούν και σωρευτικώς οι διακρίσεις που υφίστανται οι γυναίκες, οι οποίες αρνούνται να υποβληθούν σε αυτή την πρακτική εξαιτίας της έκτασης του κοινωνικού αποκλεισμού που αυτές βιώνουν. Στο πλαίσιο δε της εξατομικευμένης εξέτασης της αίτησης της Αιτήτριας, επισημαίνεται ότι τα στοιχεία του προφίλ της (μη ύπαρξη υποστηρικτικού δικτύου, μη προηγούμενη εργασιακή πείρα, χαμηλό μορφωτικό επίπεδο, νεαρό ηλικίας) επιβεβαιώνουν το συμπέρασμα ότι η Αιτήτρια ευλόγως αναμένεται να υποστεί την ως άνω περιγραφείσα δίωξη ως μέλος ιδιαίτερης κοινωνικής ομάδας, ήτοι νεαρών γυναικών οι οποίες δεν υποβληθεί σε FGM.

53.          Ως δε φορέας δίωξης, πέραν του οικογενειακού περιβάλλοντος, μπορεί όπως και εν προκειμένω να είναι και η ίδια η κοινωνία στην οποία ζει η Αιτήτρια εξαιτίας ακριβώς του κοινωνικού αποκλεισμού τον οποίο ευλόγως αναμένεται να υποστεί η Αιτήτρια, ο οποίος απολήγει σε δίωξη. Η αποστέρηση βασικών δικαιωμάτων της Αιτήτριας, όπως η τέλεση γάμου (η Αιτήτρια βρίσκεται σε ηλικία γάμου-24 ετών) και ο γενικότερος κοινωνικός αποκλεισμός όπως περιγράφεται ανωτέρω, εξαιτίας της άρνησής της να υποβληθεί στην εν λόγω πρακτική, πέραν του κινδύνου εξαναγκαστικής υποβολής της στην εν λόγω πρακτική (βλ. πληροφορίες αναφορικά με τη χώρα καταγωγής της Αιτήτριας και την Bondo Society), συνηγορεί υπέρ του συμπεράσματος περί δίωξής της.[49]   

54.          Στις περιπτώσεις όπου ο φορέας δίωξης είναι ιδιώτης, αυτό που έπεται να εξεταστεί είναι η απροθυμία ή η αδυναμία του κράτους να παρέχει επαρκή προστασία, καθώς υπενθυμίζεται ότι η διεθνής προστασία είναι δευτερεύουσα εκείνης της χώρας καταγωγής.[50] Παρά το γεγονός ότι λαμβάνονται πρωτοβουλίες εναντίον του εν λόγω φαινομένου, εντούτοις, στη χώρα καταγωγής της Αιτήτριας δεν υπάρχει οποιοδήποτε νομοθεσία, η οποία να ποινικοποιεί την εν λόγω πρακτική. Τα δε υψηλά ποσοστά εφαρμογής της εν λόγω πρακτικής καταδεικνύουν ότι δεν υφίσταται επαρκής κρατική προστασία κατά του εν λόγου φαινομένου, το οποίο αποτελεί στοιχείο πολιτισμικής ταυτότητας στη Σιέρα Λεόνε καίτοι αμφιλεγόμενο. Ειδικότερα, Σύμφωνα με έκθεση της CESCR – UN Committee on Economic, Social and Cultural Rights  του Μαΐου του 2023, «όλες οι εθνοτικές ομάδες στη Σιέρα Λεόνε επιδεικνύουν τις παραδοσιακές πρακτικές τους χωρίς εμπόδια. Για την ενίσχυση αυτής της πρακτικής, η κυβέρνηση έχει ιδρύσει ένα ξεχωριστό υπουργείο που ονομάζεται Υπουργείο Τουρισμού και Πολιτιστικών Υποθέσεων το οποίο είναι αποκλειστικά υπεύθυνο για την προστασία των πολιτιστικών και παραδοσιακών πεποιθήσεων. Ωστόσο, ο ακρωτηριασμός των γυναικείων γεννητικών οργάνων και άλλες επιβλαβείς παραδοσιακές πρακτικές παραμένουν αμφιλεγόμενες. Η Sierra επικύρωσε το Πρωτόκολλο της Αφρικανικής Ένωσης στον Αφρικανικό Χάρτη για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου και των Λαών για τα Δικαιώματα των Γυναικών στην Αφρική (Πρωτόκολλο του Μαπούτο) χωρίς επιφύλαξη. Σε εκπλήρωση του άρθρου 5 του πρωτοκόλλου, η κυβέρνηση της Σιέρα Λεόνε μέσω του Υπουργείου για το Φύλο και τις Παιδικές Υποθέσεις και των εταίρων που εργάζονται για την προστασία του φύλου και του παιδιού κάνει σταδιακά βήματα προς την πλήρη εξάλειψη. Αυτά τα βήματα περιλαμβάνουν μέτρα ευαισθητοποίησης και ευαισθητοποίησης που οδήγησαν στην υπογραφή Μνημονίων Συνεργασίας με τις Soweis[51] για να σταματήσει η μύηση στις ανήλικες (0–18 ετών). Το Υπουργείο με οικονομική και τεχνική υποστήριξη από τους εταίρους του, τον Μάρτιο του 2021, πραγματοποίησε περιφερειακές διαβουλεύσεις και περιφερειακές επικυρώσεις, για την αναθεώρηση του νόμου για τα δικαιώματα του παιδιού, του 2007. Μεταξύ των συστάσεων από τη συμβουλευτική διαδικασία, ήταν η απαγόρευση του ΑΓΓΟ και ποινικοποίηση της πρακτικής».[52]

55.          Η πιο πρόσφατη έκθεση του Υπουργείου Εξωτερικών των ΗΠΑ που δημοσιεύτηκε τον Μάρτιο του 2023 και αφορά στο έτος 2022, σημειώνει ότι ο νόμος δεν απαγορεύει την πρακτική FGM σε γυναίκες ή κορίτσια. Σύμφωνα με τη Δημογραφική Έρευνα Υγείας του 2019, το 83 % των γυναικών και των κοριτσιών ηλικίας 15 έως 49 ετών είχαν υποβληθεί σε FGM, ποσοστό μειωμένο από το 90 % του 2013. Τα ποσοστά αυτά επιβεβαιώνονται από έτερη έκθεση.[53]^[54] Με βάση τα ενώπιόν μου δεδομένα δεν η χώρα καταγωγής της Αιτήτριας δεν δύναται να της παρέχει αποτελεσματική προστασία. 

 

56.          Επόμενο στάδιο της ανάλυσης αναφορικά με τη χορήγηση στην Αιτήτρια καθεστώτος διεθνούς προστασίας, είναι η εξέταση του ενδεχομένου επιστροφής και εγκατάστασης της Αιτήτριας σε άλλο τμήμα της χώρας ιθαγένειάς της.

 

57.          Δυνάμει  του άρθρου 12Γ του περί Προσφύγων Νόμου  (το οποίο μεταφέρει το άρθρο 8 της Οδηγίας 2011/95/ΕΕ) κατά τη λήψη απόφασης επί της αίτησης, ο Προϊστάμενος δύναται να αποφασίσει ότι ο αιτητής δεν χρήζει διεθνούς προστασίας, εάν σε τμήμα της χώρας ιθαγένειάς του (i) δεν υπάρχει βάσιμος φόβος ότι θα υποστεί δίωξη  ή ότι διατρέχει πραγματικό κίνδυνο σοβαρής βλάβης, ή (ii) έχει πρόσβαση σε προστασία κατά της δίωξης ή της σοβαρής βλάβης, όπως η εν λόγω προστασία ορίζεται στο άρθρο 3Β, και ο αιτητής μπορεί νόμιμα και με ασφάλεια να ταξιδέψει και να γίνει δεκτός σε εκείνο το τμήμα της χώρας και μπορεί εύλογα να αναμένεται να εγκατασταθεί εκεί.

 

58.           Ως προς την πρώτη προϋπόθεση περί ανυπαρξίας βάσιμου φόβου δίωξης ή σοβαρής βλάβης, ο Πρακτικός Οδηγός της EASO, αναφέρει ότι η σχετική αξιολόγηση θα πρέπει να περιστρέφεται γύρω από την πιθανότητα ο φορέας δίωξης ή σοβαρής βλάβης να καταδιώξει τον αιτητή στην τοποθεσία όπου εξετάζεται το ενδεχόμενο εσωτερικής μετεγκατάστασης. Ειδικά στην περίπτωση των μη κρατικών δρώντων, θα πρέπει να υπάρχει κάποιος λόγος να πιστεύεται ότι o δρων δε θα δύναται να φθάσει τον αιτητή στην τοποθεσία αυτή.[55] Σύμφωνα επιπλέον με τον Οδηγό για την εφαρμογή της Εσωτερικής Μετεγκατάστασης, στην περίπτωση των μη κρατικών δρώντων, σε περίπτωση μη σύνδεσης με ορισμένο οργανισμό, ενδεχομένως η δυνατότητα αυτή να είναι περιορισμένη, ενώ υπόψιν θα πρέπει να λαμβάνεται και η βούληση του δρώντος, η οποία ενδεχομένως να σχετίζεται με τοπικής φύσης λόγους δίωξης.[56]

 

59.          Υπενθυμίζεται ακόμη η αναστροφή του βάρους απόδειξης, την οποία φέρει το κράτος-μέλος, ως προς τη δυνατότητα μετεγκατάστασης του αιτητού.[57]

 

60.          Ειδικά ως προς τον εύλογο χαρακτήρα της μετεγκατάστασης, παρατηρώ ότι βάσει της νομολογίας του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, οφείλουν να αξιολογηθούν μεταξύ άλλων η ικανότητα του αιτητού να εξασφαλίσει τις πλέον βασικές του ανάγκες, όπως φαγητό, υγιεινή και καταφύγιο, η ευαλωτότητά του στην κακομεταχείριση και  η πιθανότητα η κατάστασή του να βελτιωθεί εντός εύλογου χρονικού διαστήματος.[58] Προσωπικές περιστάσεις που δύνανται να ληφθούν υπόψιν συνιστούν η διατήρηση οικογενειακού δεσμού στην περιοχή μετεγκατάστασης και εάν ο Αιτητής έχει πρόσφατη εμπειρία διαβίωσης στη χώρα καταγωγής του.[59]

 

61.          Επιπλέον κριτήρια δόθηκαν με την απόφαση A.A.M v. Sweden του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, Aρ. Αιτ. 68519/10, ημερ. 3.7.2014 για την ευλογοφάνεια της μετεγκατάστασης. Πιο συγκεκριμένα κρίθηκε, ότι παρότι η μετεγκατάσταση συμπεριλαμβάνει ορισμένο βαθμό δυσκολίας, όπως η εξεύρεση κατάλληλων εργασιών και οικίας, τέτοιες δυσκολίες δεν είναι αποφασιστικές αν μπορεί να ανευρεθεί ότι οι γενικές συνθήκες διαβίωσης για τον αιτητή δεν είναι μη εύλογες ή με οποιοδήποτε τρόπο δε συνεπάγονται μεταχείριση απαγορευμένη από το άρθρο 3 της ΕΣΔΑ. Επιπλέον δείκτες του εύλογου χαρακτήρα της μετεγκατάστασης αξιολογήθηκαν η διαθεσιμότητα εργασιών και η πρόσβαση σε ιατροφαρμακευτική περίθαλψη όπως και η οικονομική και άλλη υποστήριξη από την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες και τοπικές οργανώσεις.[60]

 

62.          Εν προκειμένω παρατηρώ ότι λαμβάνοντας υπόψη τη φύση της δίωξης την οποία ευλόγως ενδέχεται η Αιτήτρια να υποστεί, τα υψηλά ποσοστά της εν λόγω πρακτικής στο σύνολο της χώρας καταγωγής της Αιτήτριας, σε συνάρτηση με τις προσωπικές της περιστάσεις, ήτοι το γεγονός ότι αποτελεί νεαρή γυναίκα, χωρίς υποστηρικτικό δίκτυο, χαμηλού μορφωτικού επιπέδου και χωρίς προηγούμενη εργασιακή πείρα, δεν κρίνεται εύλογη η μετεγκατάστασή της σε κάποιο άλλο μέρους της χώρας ιθαγένειάς της χωρίς αυτή να διατρέχει κίνδυνο δίωξης ή σοβαρής βλάβης.

 

63. Τέλος από τα στοιχεία του φακέλου της Αιτήτριας και τα στοιχεία που είναι διαθέσιμα ενώπιον μου, δεν προκύπτει να συντρέχει ένας ή περισσότεροι από τους λόγους αποκλεισμού από το καθεστώς πρόσφυγα σύμφωνα με το άρθρο 5 του περί Προσφύγων Νόμου.

 

Ως εκ τούτου, η παρούσα προσφυγή επιτυγχάνει με €1000 υπέρ την Αιτήτριας και η επίδικη πράξη τροποποιείται ως ανωτέρω, αναγνωρίζοντας την Αιτήτρια ως πρόσφυγα κατά την έννοια του άρθρου 3 του περί Προσφύγων Νόμου. 

Κ. Κ. Κλεάνθους, Δ.Δ.Δ.Δ.Π.