ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ 

 

                                                                  

                                                                                        Νομική Αρωγή Αρ. 186/24

 

14 Νοεμβρίου, 2024

[Κ.Κ. ΚΛΕΑΝΘΟΥΣ, Δ.Δ.Δ.Δ.Π.]

 

 

ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟΝ ΠΕΡΙ ΝΟΜΙΚΗΣ ΑΡΩΓΗΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΤΙΚΟ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟ ΑΡ.1 ΤΟΥ 2003, ΩΣ ΕΧΕΙ ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΘΕΙ ΚΑΙ ΤΟΥΣ

ΠΕΡΙ ΝΟΜΙΚΗΣ ΑΡΩΓΗΣ ΝΟΜΟΥΣ ΤΟΥ 2002 ΜΕΧΡΙ 2019

 

ΑΙΤΗΣΗ ΑΠΟ:

 

M. J. S.

                                                                                                          Αιτήτριας

......................

 

Η Αιτήτρια είναι παρούσα

(κα) Λ. Βελίκοβα, Δικηγόρος της Δημοκρατίας για Γενικό Εισαγγελέα της Δημοκρατίας

 

(κ.) Ρ. Ευαγγάλου για πιστή μετάφραση από αραβικά σε ελληνικά και αντίστροφα   

                  

Α Π Ο Φ Α Σ Η 

 

Κ. Κ. Κλεάνθους, ΔΔΔΔΠ.:  Η Αιτήτρια με την αίτησή της ημερομηνίας 23.10.2024, αιτείται την παροχή δωρεάν νομικής αρωγής για την προώθηση της καταχωρισθείσας προσφυγής του υπ’ αριθμόν 4173/24, εναντίον της απόφασης του Προϊσταμένου της Υπηρεσίας Ασύλου (στο εξής: ο Προϊστάμενος) ημερομηνίας 23.9.2024, με την οποία απορρίπτεται η αίτησή της για διεθνή προστασία δυνάμει των άρθρων 3 και 19 των περί Προσφύγων Νόμων του 2000 έως 2023 (στο εξής: ο περί Προσφύγων Νόμος).

1.             Τα γεγονότα της υπόθεσης όπως προκύπτουν από το γραπτό σημείωμα που καταχώρισε η συνήγορος που εμφανίστηκε ως εκπρόσωπος για το Γενικό Εισαγγελέα της Δημοκρατίας και από τα παραρτήματα που επισυνάπτονται σε αυτό έχουν ως ακολούθως:

 

2.             Η Αιτήτρια κατάγεται από τη Σιέρα Λεόνε και περί την 1.10.2020 υπέβαλε αίτηση διεθνούς προστασίας και αυθημερόν παρέλαβε βεβαίωση υποβολής της αίτησής της για διεθνή προστασία. Στις 9.9.2024, πραγματοποιήθηκε συνέντευξη της Αιτήτριας από αρμόδιο λειτουργό. Στις 23.9.2024, ο Προϊστάμενος ενέκρινε την έκθεση εισήγηση για απόρριψη της αίτησής διεθνούς προστασίας της Αιτήτριας. Η εν λόγω απορριπτική απόφαση, κοινοποιήθηκε σε αυτήν στις 16.10.2024. Εναντίον της απορριπτική αυτής απόφασης καταχωρίστηκε η προσφυγή υπ’ αριθμόν 4173/24.  

 

3.             To άρθρο 6Β των περί Νομικής Αρωγής Νόμων του 2002 μέχρι 2019 (ο περί Νομικής Αρωγής Νόμος) προβλέπει τα εξής (η υπογράμμιση είναι δική μου):

 

«Νομική αρωγή σε αιτητές και δικαιούχους διεθνούς προστασίας

6Β. (1) [...]

(2) Παρέχεται δωρεάν νομική αρωγή σε αιτητή διεθνούς προστασίας, ο οποίος ασκεί προσφυγή ενώπιον του Διοικητικού Δικαστηρίου, δυνάμει των διατάξεων του Άρθρου 146 του Συντάγματος -

(α) Kατά δυσμενούς απόφασης του Προϊσταμένου επί της αίτησης διεθνούς προστασίας του εν λόγω αιτητή, την οποία απόφαση ο Προϊστάμενος έλαβε δυνάμει των διατάξεων του άρθρου 5, 12Βδις, 12Βτετράκις, 12Δ ή 13 του περί Προσφύγων Νόμου του 2000, ή

 

(β) […]

υπό τις ακόλουθες προϋποθέσεις:

(αα) Η δωρεάν νομική αρωγή αφορά μόνο την πρωτοβάθμια εκδίκαση της προσφυγής ενώπιον του Διοικητικού Δικαστηρίου δυνάμει των διατάξεων του Άρθρου 146 του Συντάγματος, και όχι την εκδίκαση έφεσης ενώπιον του Ανωτάτου Δικαστηρίου κατά της δικαστικής απόφασης η οποία εκδίδεται στα πλαίσια της εν λόγω πρωτοβάθμιας εκδίκασης, ούτε άλλο ένδικο μέσο∙ και

(ββ) κατά την κρίση του Διοικητικού Δικαστηρίου, η προσφυγή έχει πραγματικές πιθανότητες επιτυχίας:

 

Νοείται ότι οι διατάξεις της παραγράφου (ββ) εφαρμόζονται χωρίς να περιορίζουν αυθαίρετα την παροχή της δωρεάν νομικής αρωγής και χωρίς να εμποδίζεται η ουσιαστική πρόσβαση του αιτητή διεθνούς προστασίας στη δικαιοσύνη».

 

4.             Το άρθρο 3 του περί Προσφύγων Νόμου ορίζει τις προϋποθέσεις υπαγωγής στο καθεστώς του πρόσφυγα.

 

5.             Το άρθρο 19 του περί Προσφύγων Νόμου καθορίζει τις προϋποθέσεις αναγνώρισης καθεστώτος συμπληρωματικής προστασίας.

 

Κατάληξη

6.              Η Αιτήτρια έχει καταχωρίσει την προσφυγή υπ’ αριθμό 4173/24 κατά της δυσμενούς απόφασης του Προϊσταμένου δυνάμει των άρθρων 3 και 19 του περί Προσφύγων Νόμου. Η περίπτωση αυτή εμπίπτει στο άρθρο 6Β(2)(α) του περί Νομικής Αρωγής Νόμου.

 

7.             Πρώτο κριτήριο χορήγησης νομικής αρωγής σε αιτητή διεθνούς προστασίας που θεσπίζεται με την υπό αναφορά διάταξη αποτελεί η ύπαρξη, κατά την κρίση του Δικαστηρίου, πραγματικής πιθανότητας επιτυχίας της σκοπούμενης προσφυγής.

 

8.             Δίδεται δε ευρεία διακριτική ευχέρεια στο Δικαστήριο να αποφασίσει κατά πόσον, με βάση τα ενώπιόν του στοιχεία, η προσφυγή του αιτητή έχει πραγματικές πιθανότητες επιτυχίας (Απόφαση στην Αίτηση Νομικής Αρωγής αρ. 23/2010, Farshad Khamsen, ημερ. 14/10/2010).

 

9.             Οι πραγματικές πιθανότητες επιτυχίας θα πρέπει να εξετάζονται και υπό το φως της δικαιοδοσίας του παρόντος Δικαστηρίου.

 

10.          Περαιτέρω, το Δικαστήριο θα πρέπει να λάβει υπόψη του το δικαίωμα του αιτητή να ακουστεί στη βάση του άρθρου 146 του Συντάγματος, αλλά θα πρέπει περαιτέρω να εξετάσει την αίτηση με βάση το υλικό που έχει ενώπιόν του, χωρίς να δίδονται νομικές αρωγές ανεξέλεγκτα σε υποθέσεις που δεν έχουν πιθανότητες επιτυχίας (Βλ. Αποφάσεις στην Αίτηση Νομικής Αρωγής αρ. 10/2010, Αlali Abdulhamid, ημερ. 6.5.2010 και στην Αίτηση Νομικής Αρωγής αρ. 25/2010, Antonia Adahor, ημερ. 13.12.2010).

 

11.          Κατά την εξέταση των ισχυρισμών, το Δικαστήριο προβαίνει σε εκ πρώτης όψεως εξέταση της υπόθεσης, χωρίς βεβαίως το Δικαστήριο να καλείται να αποφασίσει επί της οριστικής τύχης της προσφυγής που πιθανόν να καταχωρήσει ο αιτητής. Σημειώνεται, πως το αποτέλεσμα της παρούσας αίτησης για νομική αρωγή, δεν θα επηρεάσει την τελική έκβαση της προσφυγής που έχει καταχωρίσει ο Αιτητής , εφόσον το Δικαστήριο στην παρούσα διαδικασία δεν αποφασίζει επί της οριστικής τύχης της προσφυγής (Αποφάσεις στις Yπoθ. αρ. 278/09, Durgo Man v. Δημοκρατίας, ημερ. 15.7.2009, Baghour και Yπoθ. αρ. 7/11 και 8/11, Roud Gad, ημερ. 28.3.2011).

 

12.          Σημειώνεται, εξάλλου, ότι το Δικαστήριο προβαίνει στην αξιολόγηση της βασιμότητας της αίτησης παροχής νομικής αρωγής στη βάση του υλικού που τίθεται ενώπιόν του [Bλ. απόφαση στην Αίτηση Νομικής Αρωγής Αρ. 31/2013, Singh Khushwant, ημερ. 23.12.2013].

 

13.          Εν προκειμένω, σημειώνεται ότι η ευπαίδευτη εκπρόσωπος του Γενικού Εισαγγελέα, εισηγήθηκε μέσω του Γραπτού της Σημειώματος ότι δεν πληρούνται οι προϋποθέσεις που θέτει ο περί Νομικής Αρωγής Νόμος για την παραχώρηση του ευεργετήματος της νομικής αρωγής στον Αιτητή.

 

14.          Έχω μελετήσει προσεκτικά το Γραπτό Σημείωμα του Γενικού Εισαγγελέα, τα έγγραφα του διοικητικού φακέλου, τη συνέντευξη της Αιτήτριας ενώπιον των αρμόδιων λειτουργών, την εισηγητική έκθεση του/της λειτουργού της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Υποστήριξης για το Άσυλο (EASO, ήδη EUAA), την απόφαση του Προϊσταμένου και γενικά το σύνολο των στοιχείων που τέθηκαν ενώπιόν μου.

 

15.          Από τα ενώπιόν μου δεδομένα, διαπιστώνεται ότι κατά τη διοικητική διαδικασία πέραν των  προσωπικών στοιχείων και του τόπου συνήθους διαμονής και της Αιτήτριας απομονώθηκε ως ουσιώδης ισχυρισμός η κατ΄ισχυρισμό απόπειρα της θείας της να την υποβάλει στην πρακτική του ακρωτηριασμό των γεννητικών της οργάνων (στο εξής: ΑΓΓΟ στο) στο πλαίσιο παραδοσιακής τελετής μύησης στην οργάνωση Bondo. Ο Προϊστάμενος απέρριψε τον εν λόγω ισχυρισμό ως μη εσωτερικά αξιόπιστο. Επεσήμανε σχετικά ότι η Αιτήτρια δεν ήταν σε θέση να παραθέσει επαρκείς πληροφορίες αναφορικά με την εν λόγω οργάνωση. Παράλληλα, σημείωσαν ότι μετά το εν λόγω περιστατικό (το οποίο κατά τα λεγόμενα της Αιτήτριας έλαβε χώρα όταν αυτή βρισκόταν στην εφηβεία, ενώ η Αιτήτρια γεννήθηκε το 1993),  διέφυγε στο Aberdeen, μέχρι που εγκατέλειψε τη χώρα της το 2019. Το διάστημα αυτό, ως επισημαίνει ο Προϊστάμενος, η Αιτήτρια δεν είχε επαφές με τη θεία της ούτε και φαίνεται να παρενοχλήθηκε έκτοτε από μέλη της εν λόγω οργάνωσης.   Εκδιδόταν δε προκειμένου να επιβιώσει.

 

16.          Κατά την αξιολόγηση κινδύνου, στη βάση του μόνου αποδεκτού ισχυρισμού της, ήτοι των προσωπικών στοιχείων, της καταγωγής της και του τόπου συνήθους διαμονής της, κρίθηκε ότι αυτή δεν διατρέχει μελλοντοστραφώς οποιοδήποτε φόβο δίωξης ή σοβαρό κίνδυνο βλάβης και απορρίφθηκε κατά τη νομική υπαγωγή των ανωτέρω στα άρθρα 3 και 19 του περί Προσφύγων Νόμου το αίτημά της για διεθνή προστασία.

 

17.          Στη βάση των ανωτέρω επισημαίνονται τα κάτωθι. Η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Υποστήριξης για το Άσυλο (EASO- πλέον EUAA) στις Κατευθυντήριες γραμμές της σχετικά με την ιδιότητα μέλους ιδιαίτερης κοινωνικής ομάδας^[1] παραθέτει σε σχετικό κατάλογο συχνών παραδειγμάτων ιδιαίτερων ομάδων γυναικών που θα μπορούσαν να θεωρηθούν ιδιαίτερη κοινωνική ομάδα σε συγκεκριμένη χώρα καταγωγής τις γυναίκες και κορίτσια που αρνούνται να υποβληθούν σε Ακρωτηριασμό Γυναικείων Γενετικών Οργάνων. Επιπλέον αναλύοντας τις προϋποθέσεις της Οδηγίας 2011/95/ΕΕ για την ιδιαίτερη κοινωνική ομάδα επαναλαμβάνει την ανάλυση της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους πρόσφυγες σχετικά με το εγγενές χαρακτηριστικό ή κοινό ιστορικό παρελθόν και παραθέτει ότι “ Ανάλογα με το πλαίσιο στη συγκεκριμένη χώρα καταγωγής, η ιδιαίτερη κοινωνική ομάδα θα μπορούσε να απαρτίζεται από γυναίκες και κορίτσια των οποίων το κοινό χαρακτηριστικό είναι ότι δεν έχουν υποβληθεί σε FGM σύμφωνα με τις τοπικές παραδοσιακές πρακτικές ή/και εξακολουθούν να αρνούνται να υποβληθούν σε αυτόν. Η ομάδα αυτή θα μπορούσε να βασίζεται σε εγγενή χαρακτηριστικά (ηλικία, φύλο, εθνοτική ομάδα) καθώς και σε κοινό ιστορικό παρελθόν (το γεγονός ότι δεν υποβλήθηκαν σε FGM) ή/και σε χαρακτηριστικά ή πεποιθήσεις που είναι θεμελιώδους σημασίας για την ταυτότητα ή τη συνείδηση. Η ομάδα αυτή μπορεί επίσης να περιλαμβάνει γυναίκες και κορίτσια που έχουν ήδη υποβληθεί σε ένα είδος FGM, αλλά διατρέχουν παρ’ όλα αυτά τον κίνδυνο να υποβληθούν σε επιπρόσθετο είδος FGM”. 

 

18.          Συναφής εξάλλου είναι και η απόφαση 16ης Ιανουαρίου 2024 του ΔΕΕ στην υπόθεση C-621/21, WS, ECLI:EU:C:2024:47 όπου κρίθηκε, μεταξύ άλλων, ότι τόσο οι γυναίκες μιας χώρας  στο σύνολό τους όσο και μικρότερες ομάδες γυναικών οι οποίες έχουν ένα πρόσθετο κοινό χαρακτηριστικό έχουν την ιδιότητα μέλους «ιδιαίτερης κοινωνικής ομάδας» αποτελούσα «λόγο δίωξης» ικανό να οδηγήσει στην αναγνώριση του καθεστώτος πρόσφυγα σε αυτές.

 

19.          Εν προκειμένω, ο βασικός ισχυρισμός της Αιτήτριας περιστρέφεται γύρω από την πρακτική ΑΓΓΟ.  Παρά το γεγονός ότι ο συναφής ισχυρισμός της περί απόπειρας της θείας της να εξασκήσει εις βάρος της την εν λόγω πρακτική κρίθηκε ως αναξιόπιστος, εκ πρώτης όψεως διαπιστώνεται ότι ο Προϊστάμενος παρέλειψε να εξετάσει τον ενδεχόμενο μελλοντοσταφούς κινδύνου για την Αιτήτρια στη βάση του προφίλ της ως νεαρής γυναίκας, η οποία δεν έχει μέχρι σήμερα υποβληθεί στη σχετική πρακτική, δεδομένης και της χώρας καταγωγής της. Ο Προϊστάμενος, τόσο κατά την αξιολόγηση του ισχυρισμού της Αιτήτριας, όσο και κατά την αξιολόγηση του κινδύνου σε περίπτωση επιστροφής της, δεν συναξιολόγησε καμία εξωτερική πηγή, αρκούμενος στη διαπίστωση περί εσωτερικής αναξιοπιστίας στις δηλώσεις της Αιτήτριας. Εξετάζοντας εκ πρώτης όψεως την αξιολόγηση των δηλώσεων της Αιτήτριας σε σχέση με τον εν λόγω ισχυρισμό, επισημαίνεται ότι η έλλειψη γνώσης αναφορικά με λεπτομέρειες μιας μυστικής οργάνωσης στην οποία η Αιτήτρια δεν συμμετέχει, δεν είναι δυνατό να αποτελεί ευλόγως ένδειξη κατά της αξιοπιστίας της, ως εισηγείται ο Προϊστάμενος.

 

20.          Ως εκ τούτου, λαμβάνοντας υπόψη τα ανωτέρω, κρίνεται ότι υφίστανται πραγματικές πιθανότητες επιτυχίας της καταχωρισθείσας προσφυγής την Αιτήτρια.

 

21.          Περαιτέρω, δυνάμει του άρθρου 7 του περί Νομικής Αρωγής Νόμου του 2002, Ν.165(Ι)/2002, το Δικαστήριο προτού προχωρήσει στην έκδοση πιστοποιητικού για παροχή δωρεάν νομικής αρωγής, συνεκτιμά την κοινωνικοοικονομική κατάσταση του εκάστοτε αιτητή καθώς επίσης και τη σοβαρότητα της υπόθεσης ή άλλων περιστάσεων της υπόθεσης προκειμένου να αξιολογήσει κατά πόσον είναι επιθυμητό για το συμφέρον της δικαιοσύνης ο εκάστοτε αιτητής να τύχει δωρεάν νομικής αρωγής για την προετοιμασία και το χειρισμό της υπόθεσής του.

 

22.          Σύμφωνα με τα ενώπιόν μου δεδομένα, η Αιτήτρια δεν διαθέτει ουσιώδη περιουσία ή οποιαδήποτε ουσιώδη εισοδήματα.

 

23.          Επισημαίνεται στο σημείο αυτό ότι κριτήριο δυνάμει του άρθρου 7 του περί Νομικής Αρωγής Νόμου του 2002 είναι κατά πόσο η οικονομική κατάσταση του εκάστοτε αιτητή επιτρέπει ή όχι την εξασφάλιση νομικής αρωγής και όχι το κατά πόσον αυτός είναι άπορος. (Ποινική Έφεση Αρ. 255/2014, Αλέξης Αναστασίου ν. Αστυνομίας, 8.11.2014)

 

 

Δεδομένων των γεγονότων της παρούσας υπόθεσης, ότι δηλαδή η προσφυγή που καταχώρισε η Αιτήτρια έχει πραγματικές πιθανότητες επιτυχίας  και του γεγονότος ότι αυτή δεν διαθέτει κάποιο ουσιώδη οικονομικό πόρο και γενικότερα η οικονομική της κατάσταση δεν της επιτρέπει να λάβει νομική αρωγή, καθώς και υπό το φως των εφαρμοστέων νομικών διατάξεων που παρέθεσα ανωτέρω, αποφασίζω ότι συντρέχουν οι προϋποθέσεις για την έκδοση πιστοποιητικού Νομικής Αρωγής. Ως εκ τούτου εντέλλεται το αρμόδιο Πρωτοκολλητείο να προχωρήσει στις νενομισμένες διαδικασίες για διορισμό δικηγόρου σύμφωνα με τον περί Νομικής Αρωγής Διαδικαστικό Κανονισμό και δυνάμει του σχετικού Νόμου.

 

Κ. Κ. Κλεάνθους, Δ.Δ.Δ.Δ.Π.