ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ

Υπόθεση Αρ.: 1656/23

3 Ιανουαρίου 2025

[Κ. Κ. Κλεάνθους, Δ.Δ.Δ.Δ.Π.]

Αναφορικά με το άρθρο 146 του Συντάγματος

Μεταξύ:

B. C. E.

Αιτητού,

και

Κυπριακής Δημοκρατίας, μέσω Προϊσταμένου της Υπηρεσίας Ασύλου

Καθ' ων η αίτηση

Μαρία Μπαγιαζίδου (κα.), Δικηγόρος για τον Αιτητή

Σουρουλλά Μ. (κα.), Δικηγόρος της Δημοκρατίας, για τους Καθ' ων η αίτηση

Α Π Ο Φ Α Σ Η

Κ. Κ. Κλεάνθους, Δ.Δ.Δ.Δ.Π.: Ο Αιτητής με την παρούσα προσφυγή αιτείται την έκδοση απόφασης από το παρόν Δικαστήριο με την οποία να κηρύσσεται άκυρη, αντισυνταγματική, παράνομη και στερούμενη κάθε έννομου αποτελέσματος η απόφαση των Καθ' ων η αίτηση, ημερομηνίας 6.5.2023, με την οποία απορρίφθηκε το αίτημα του για διεθνή προστασία, καθότι κρίθηκε ότι δεν πληρούνται οι προϋποθέσεις των άρθρων 3 και 19 των περί Προσφύγων Νόμων του 2000 έως 2022 (στο εξής: ο περί Προσφύγων Νόμος).

Γεγονότα

1.             Τα γεγονότα της υπόθεσης έχουν ως ακολούθως: Ο Αιτητής κατάγεται από την Δημοκρατία του Καμερούν. Εισήλθε παράτυπα στις ελεγχόμενες από την Κυβέρνηση της Δημοκρατίας περιοχές και περί τις 15.6.2021, υπέβαλε αίτηση διεθνούς προστασίας. Στις 18.4.2023, πραγματοποιήθηκε συνέντευξη του Αιτητή από λειτουργό. Στις 6.5.2023, υποβλήθηκε Εισηγητική Έκθεση προς τον Προϊστάμενο της Υπηρεσίας Ασύλου (στο εξής: Προϊστάμενος) για απόρριψη της αίτησης διεθνούς προστασίας του Αιτητή. Η εν λόγω Εισήγηση εγκρίθηκε από τον Προϊστάμενο, ο οποίος εξέδωσε απορριπτική απόφαση επί της αιτήσεως για διεθνή προστασία και απόφαση επιστροφής του Αιτητή στις 6.5.2023. Η εν λόγω απορριπτική απόφαση, η οποία κοινοποιήθηκε στον Αιτητή στις 24.5.2023, αποτελεί το αντικείμενο της παρούσας προσφυγής.

Νομικοί Ισχυρισμοί

2.             Ο Αιτητής, δια της συνηγόρου του, δήλωσε κατά την ακροαματική διαδικασία ότι προωθεί ως μόνο λόγο προσφυγής την έλλειψη δέουσας έρευνας και γενικά προωθεί την ουσία του αιτήματός του, ήτοι ότι δικαιούται να υπαχθεί σε καθεστώς διεθνούς προστασίας δεδομένων των λόγων εγκατάλειψης της χώρας του. Ειδικότερα, υποστηρίζει ότι λανθασμένως κρίθηκε αναξιόπιστος ως προς τον ισχυρισμό του περί δίωξής του από το στρατό ένεκα της συμμετοχής του σε διαδήλωση αλλά και από τους Αμπαζόνιανς εξαιτίας της άρνησής του να ενταχθεί στη ομάδα τους. Προβάλλει επίσης πως η ενδεχόμενη επιστροφή του στη χώρα του θα θέσει τη ζωή του σε κίνδυνο, καθώς και ότι στην περιοχή καταγωγής του υπάρχει κλιμάκωση της βίας με σοβαρές παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων από τις κρατικές δυνάμεις ασφαλείας και τις ένοπλες αποσχιστικές ομάδες.

3.             Οι Καθ’ ων η αίτηση υπεραμύνονται της επίδικης απόφασης, υποστηρίζοντας ότι αυτή λήφθηκε ορθά και νόμιμα και ότι αποτελεί προϊόν δέουσα έρευνας και αιτιολογίας. Εισηγούνται ότι ο Αιτητής δεν εξειδικεύει και σε κάθε περίπτωση δεν στοιχειοθετεί τους εγειρόμενους λόγους προσφυγής και τέλος, καλούν το Δικαστήριο να επικυρώσει την επίδικη απόφαση.

Το νομικό πλαίσιο

4.             Ο Κανονισμός 2 των περί της Λειτουργίας του Διοικητικού Δικαστηρίου Διεθνούς Προστασίας Διαδικαστικών Κανονισμών του 2019 έως 2022 έχει ως ακολούθως (η υπογράμμιση είναι δική μου):

«Ο Διαδικαστικός Κανονισμός του Ανωτάτου Συνταγματικού Δικαστηρίου του 1962, και οι περί της Λειτουργίας του Διοικητικού Δικαστηρίου Διαδικαστικοί Κανονισμοί (Αρ.1) Διαδικαστικοί Κανονισμοί του 2015, τυγχάνουν εφαρμογής τηρουμένων των αναλογιών σε όλες τις προσφυγές που καταχωρούνται στο Διοικητικό Δικαστήριο Διεθνούς Προστασίας από 18.6.2019, με τις αναγκαίες τροποποιήσεις/προσθήκες που αναφέρονται στη συνέχεια και κατ΄ ανάλογη εφαρμογή των δικονομικών κανόνων και πρακτικής που ακολουθούνται και εφαρμόζονται στις ενώπιον του Διοικητικού Δικαστηρίου προσφυγές εκτός αν ήθελε άλλως ορίσει το Δικαστήριο.».

5.             Το άρθρο 11 των περί της Ίδρυσης και Λειτουργίας Διοικητικού Δικαστηρίου Διεθνούς Προστασίας Νόμων του 2018 έως 2023 (στο εξής: ο περί της Ίδρυσης και Λειτουργίας Διοικητικού Δικαστηρίου Διεθνούς Προστασίας Νόμος) καθορίζει τη δικαιοδοσία του παρόντος Δικαστηρίου.

6.             Το άρθρο 3 του περί Προσφύγων Νόμου καθορίζει την έννοια του όρου πρόσφυγας και τις προϋποθέσεις υπαγωγής σε αυτόν τον ορισμό.

7.             Το άρθρο 19 του περί Προσφύγων Νόμου προβλέπει τις περιπτώσεις, όπου χορηγείται το καθεστώς συμπληρωματικής προστασίας.

Κατάληξη

8.             Ως προς τον προωθούμενο λόγο προσφυγής περί πλημμελούς έρευνας, είναι κρίσιμο και απαραίτητο να καταστεί αντιληπτό ότι η δικαιοδοσία του παρόντος Δικαστηρίου διαδραματίζει καταλυτικό ρόλο στο λυσιτελές προβολής των λόγων προσφυγής. Ειδικότερα, το παρόν Δικαστήριο ως Δικαστήριο ουσίας δικάζει την υπόθεση που άγεται ενώπιόν του πλήρως και από τούδε και στο εξής, κατά το νόμο και κατά την ουσία, δεν περιορίζεται μόνο στην εξέταση της διαδικασίας και των στοιχείων κρίσης της διοικητικής αρχής, που εξέδωσε την προσβαλλόμενη πράξη, αλλά προχωρεί παραπέρα και εξετάζει την ουσιαστική ορθότητά της. Ο Αιτητής αναμένεται να προβάλει, στο πλαίσιο της διοικητικής ή και της παρούσας δικαστικής διαδικασίας, τέτοιους συγκεκριμένους και ειδικούς ισχυρισμούς, οι οποίοι εν δυνάμει θα δικαιολογούσαν την υπαγωγή του στο καθεστώς διεθνούς προστασίας. Η έκταση της εξουσίας το παρόντος δικαστηρίου όπως καθορίζεται στο άρθρο 11 του περί της Ίδρυσης και Λειτουργίας Διοικητικού Δικαστηρίου Διεθνούς Προστασίας Νόμου καθιστά αλυσιτελή την προβολή υποπεριπτώσεων λόγων προσφυγής π.χ. έλλειψη δέουσας έρευνας. Το γεγονός ότι, όπως κατ' ισχυρισμό προβάλλει, δεν είχε την δυνατότητα να εκθέσει προσηκόντως τις θέσεις του ενώπιoν της διοίκησης επειδή δεν λήφθηκαν υπόψη τα έγγραφα που προσκόμισε και ούτε του δόθηκε η δυνατότητα να διευκρινίσει τους ισχυρισμούς του, ουδεμία σημασία καταρχήν μπορεί να έχει πλέον, υπό το φως της δικαιοδοσίας του παρόντος Δικαστηρίου. Εν προκειμένω, ο Αιτητής εκπροσωπούμενος και δια συνηγόρου, έχει την ευκαιρία να εκθέσει τους ισχυρισμούς του και να λάβει όλα τα δέοντα δικονομικά μέσα προς τεκμηρίωσή τους [Βλ. «Εγχειρίδιο Διοικητικού Δικαίου», Επαμεινώνδας Π. Σπηλιωτόπουλος, 14^η Έκδοση, Νομική Βιβλιοθήκη, σ. 260, υποσημ. 72, «Εισηγήσεις Διοικητικού Δικονομικού Δικαίου, Χαράλαμπος Χρυσανθάκης, 2^η Έκδοση, Νομική Βιβλιοθήκη, σελ. 247 και Π.Δ. Δαγτόγλου, (Διοικητικό Δικονομικό Δίκαιο), σελ. 552].

9.             Προχωρώντας στην εξέταση της ουσίας των ισχυρισμών του Αιτητή, επισημαίνω συναφώς τα ακόλουθα: Ο Αιτητής κατά την καταγραφή του αιτήματός του για διεθνή προστασία δήλωσε ότι εγκατέλειψε τη χώρα καταγωγής του καθώς εξαιτίας της συμμετοχής του σε μία διαδήλωση κατά του καθεστώτος διώκεται από το στρατό. Επιπλέον, διώκεται ως καταγράφει και από τους αποσχιστές εξαιτίας της άρνησής του να ενταχθεί στις τάξεις του και καθώς οι ίδιοι τον κατηγόρησαν ως κατάσκοπο της άλλης πλευράς.

10.          Κατά την πρώτη συνέντευξή του, ο Αιτητής δήλωσε αρχικά ότι βρίσκεται σε καλή κατάσταση και ότι δεν αντιμετωπίζει οποιαδήποτε ζητήματα υγείας. Ως προς την καταγωγή του, ο Αιτητής δήλωσε ότι γεννήθηκε στην Kumba (Νοτιοδυτική Περιφέρεια) του Καμερούν όπου παρέμεινε για πέντε έτη. Ακολούθως μετακόμισε στο χωριό Ekombe πλησίον της πόλης Kumba όπου παρέμεινε καθόλη τη διάρκεια των σχολικών του χρόνων. Για σκοπούς πανεπιστημιακής εκπαίδευσης μετέβη στην Buea για να επιστρέψει μετά την έναρξη της αγγλόφωνης κρίσης στον χωριό Ekombe. Κατά την έξοδό του από τη χώρα χρησιμοποίησε το διαβατήριό του, ενώ για το σκοπό αυτό έλαβε την οικονομική συνδρομή ενός θείου του. Ως προς τη θρησκευτική του ταυτότητα, δηλώνει χριστιανός. Ως προς τη μόρφωσή του, ο Αιτητής ανέφερε πως άρχισε να παρακολουθεί σε ανώτερο επίπεδο μαθήματα διοίκησης επιχειρήσεων και τεχνολογίας στο πανεπιστήμιο της Buea, ωστόσο αναγκάστηκε να τα εγκαταλείψει εξαιτίας της αγγλόφωνης κρίσης. Ως προς την προηγούμενη απασχόλησή του, ο Αιτητής ανέφερε ότι πωλούσε στην Kumba και στο χωριό Ekombe ρούχα, τα οποία προμηθευόταν από την Douala. Αναφορικά με την οικογενειακή του κατάσταση, δήλωσε μονήρης. Η μητέρα του βρίσκεται στην Kumba ενώ τα αδέλφια του βρίσκονται στην Αμερική ως αιτούντες άσυλο και διατηρεί με όλους επικοινωνία. Ο πατέρας του απεβίωσε.

11.          Αναφορικά με τους λόγους για τους οποίους εγκατέλειψε τη χώρα καταγωγής του, ο Αιτητής δήλωσε ότι απήχθη από τους αποσχιστές, οι οποίοι εξαιτίας της άρνησής του να τους ακολουθήσει θεώρησαν ότι είναι πληροφοριοδότης της κυβέρνησης. Διέφυγε με τη βοήθεια ενός εξ αυτών. Προηγουμένως, και ο στρατός τον δίωκε το 2017 εξαιτίας της συμμετοχής του σε μια διαδήλωση. Στη συνέχεια υποβλήθηκαν διευκρινιστικής φύσεως ερωτήματα στον Αιτητή αναφορικά με την απαγωγή του από τους αποσχιστές το Φεβρουάριο του 2021 και τις περιστάσεις γύρω από αυτό το συμβάν. Ο Αιτητής δήλωσε ότι μετά τη διαφυγή του κατέφυγε στην Kumba. Ωστόσο και εκεί φοβόταν τυχόν σύλληψη από τις αρχές εξαιτίας της συμμετοχής του σε μια διαδήλωση το 2017. Ερωτήματα υποβλήθηκαν στον Αιτητή αναφορικά με τη συμμετοχή του σε διαδήλωση το 2017 και την κατ’ ισχυρισμό δίωξή του ένεκα αυτής. Τέλος ερωτήματα υποβλήθηκαν στον Αιτητή αναφορικά με το ενδεχόμενο επιστροφής του στη χώρα καταγωγής του, ενώ ερωτηθείς σχετικά απέκλεισε το ενδεχόμενο υπαγωγής του σε καθεστώς διεθνούς προστασίας. 

12.          Αξιολογώντας το αίτημά του για διεθνή προστασία, οι Καθ’ ων η αίτηση σχημάτισαν τρεις ουσιώδεις ισχυρισμούς, ο πρώτος ως προς το προφίλ, τη χώρα καταγωγής και την ταυτότητα του Αιτητή, ο δεύτερος ως προς τον ισχυρισμό του Αιτητή περί δίωξής του από το στρατό του Καμερούν εξαιτίας της συμμετοχής του σε μια διαδήλωση την 1.10.20217 και ο τρίτος, ο ισχυρισμός του περί δίωξής του από τους αποσχιστές. Ο πρώτος ισχυρισμός έγινε αποδεκτός, καθώς τόσο η εσωτερική όσο και η εξωτερική αξιοπιστία αυτού κρίθηκαν στοιχειοθετηθείσες, ενώ από τις σχετικές του δηλώσεις, κρίθηκε πως ο τόπος της τελευταίας συνήθους διαμονής του Αιτητή στη χώρα του, ήταν το χωριό Ekombe.  

13.          Ο δεύτερος και τρίτος, ωστόσο, ουσιώδης ισχυρισμός του έτυχαν απόρριψης από τους Καθ’ ων η αίτηση καθότι οι σχετικές δηλώσεις του Αιτητή κρίθηκαν γενικές και ότι αυτές στερούνταν λεπτομέρειας τόσο ως προς τις περιστάσεις των κατ΄ ισχυρισμό διώξεων όσο και ως προς το χρονοδιάγραμμά τους ιδίως ως προς τη δίωξή του από το στρατό από το 2017.

14.          Στη βάση του μοναδικού ισχυρισμού ο οποίος έγινε αποδεκτός, ήτοι η ταυτότητα, το προφίλ και η χώρα καταγωγής και ο τόπος συνήθους διαμονής του Αιτητή, οι Καθ’ ων η αίτηση, λαμβάνοντας υπόψη τα προσωπικά στοιχεία και περιστάσεις του, καθώς και αξιολογώντας από σχετικές πηγές πληροφόρησης την κατάσταση ασφαλείας στο Small Ekombe της Νοτιοδυτικής Περιφέρειας του Καμερούν, μέσω ποσοτικών στοιχείων και άλλων δεδομένων διέκριναν ότι δεν προκύπτει κίνδυνος λόγω αδιάκριτης βίας, δεδομένου  του προσωπικού του προφίλ.

15.          Ακολούθως, κατά τη νομική ανάλυση, οι Καθ’ ων η αίτηση έκριναν ότι δεν δικαιολογείται η υπαγωγή του στα άρθρα 3 ή 19 του περί Προσφύγων Νόμου.

16.          Κατά τη διαδικασία ενώπιον του Δικαστηρίου, ο Αιτητής δεν ανέφερε οποιοδήποτε (ουσιαστικό) νεότερο δεδομένο όσον αφορά στο αίτημά του.

17.          Προχωρώντας στη de novo και ex nunc εξέταση των ενώπιόν μου δεδομένων, όπως υπαγορεύουν τα εδάφια (3) και (4) του άρθρου 11 του περί της Ίδρυσης και Λειτουργίας Διοικητικού Δικαστηρίου Διεθνούς Προστασίας Νόμου, συντάσσομαι με τους Καθ’ ων η αίτηση ως προς την αξιολόγηση και αποδοχή του πρώτου ουσιώδους ισχυρισμού για τους ίδιους λόγους που καταγράφονται στη εισηγητική έκθεση, η οποία αποτελεί την αιτιολογική βάση της επίδικης απόφασης. Περαιτέρω, εξετάζοντας έκαστο εκ των υπολοίπων δύο ισχυρισμών του Αιτητή και υπό το φως του συνόλου των ενδείξεων, καταλήγω ότι και στις δύο περιπτώσεις (για τους ίδιους λόγους, τους οποίους ορθά διέκριναν και οι Καθ’ ων η αίτηση), ότι  η εσωτερική αξιοπιστία του Αιτητή δεν μπορεί να στοιχειοθετηθεί.

18.          Ειδικότερα, όσον αφορά τον δεύτερο ισχυρισμό περί δίωξής του από το στρατό λόγω της συμμετοχής του σε διαδήλωση την 1.10.2017, παρατηρώ ότι Αιτητής, πλην κάποιων λιτών περιγραφών για την επίμαχη διαδήλωση, δεν ήταν σε θέση να εισφέρει επαρκείς και σαφείς πληροφορίες σχετικά με την μετέπειτα αναζήτησή του από τις αρχές τις χώρας καταγωγής του, όντας γενικόλογος και αναφερόμενος αόριστα σε πληροφορίες τρίτων προσώπων σχετικά με την αναζήτησή του. Ούτε όμως ενώπιον του Δικαστηρίου ο Αιτητής εισέφερε κάποια παραπάνω πληροφορία σχετικά με τον εν λόγω ισχυρισμό. Πέραν τούτου, παρατηρείται αφενός μεν ότι ο Αιτητής παρέμεινε στη χώρα καταγωγής του για 4 χρόνια περίπου μετά τη διαδήλωση, χωρίς να αντιμετωπίσει κάποιο πρόβλημα από τις αρχές, αφετέρου, με βάση τις δηλώσεις του, έφυγε νόμιμα από τη χώρα του χρησιμοποιώντας του διαβατήριό του (βλ. ερ. 30 Δ.Φ.). Συνεπώς, παρά την επιβεβαίωση της έκρυθμης κατάστασης που επικρατούσε κατά το κρίσιμο διάστημα στον τόπο διαμονής του Αιτητή, την αντίδραση του πληθυσμού και τη διενέργεια διαδηλώσεων, όπως προέκυψε από την έρευνα που διεξήγαγαν οι Καθ’ ων, ελλείψει εσωτερικής αξιοπιστίας στις δηλώσεις του, ο ισχυρισμός απορρίπτεται.

19.          Ως προς τον τρίτο ισχυρισμό περί δίωξής του από τους Ambazonians, παρατηρώ ότι και εν προκειμένω ο Αιτητής δεν ήταν σε θέση να εισφέρει ούτε κατά τη διάρκεια της συνέντευξης, ούτε ενώπιόν μου, επαρκείς και συγκεκριμένες πληροφορίες, γεγονός που δε δύναται να δικαιολογηθεί από το εκπαιδευτικό υπόβαθρο του Αιτητή, αλλά και τη βιωματική φύση του ισχυρισμού. Πιο συγκεκριμένα, ο Αιτητής υπήρξε γενικόλογος και αόριστος σχετικά με τις συνθήκες απαγωγής και κράτησής του, δεν ήταν σε θέση να παρουσιάσει τον τρόπο διαφυγής του και τα κίνητρα του προσώπου που τον βοήθησε, ενώ η διαφυγή του, όπως περιγράφεται δεν παρίσταται ευλογοφανής.

20.          Ως προς την εξωτερική αξιοπιστία του ισχυρισμού, από έρευνα του Δικαστηρίου προέκυψαν τα εξής: Από διάφορες πηγές φαίνεται ότι ο χαρακτηρισμός 'black leg'' έχει την έννοια του ''προδότη'' και προκύπτει ότι χρησιμοποιείται από τα μέλη των αποσχιστικών ομάδων των Ambazonians για τον άμαχο πληθυσμό που δεν επιθυμούν να εμπλακούν στις δραστηριότητές τους[1]. Η συνεχής υποψία συνεργασίας πολιτών με κρατικές δυνάμεις ή η μη συμμόρφωση με την ατζέντα των αυτονομιστικών κινημάτων έχει αυξήσει τον κίνδυνο να αντιμετωπίσουν επιθέσεις, σωματική και σεξουαλική βία, βασανιστήρια, ακρωτηριασμό, απειλές, απαγωγές, πληρωμές λύτρων και δολοφονίες. Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έχουν διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στην προώθηση τέτοιων επιθέσεων εναντίον αμάχων που θεωρούνται ύποπτοι προδότες κυρίως από αυτονομιστικά κινήματα, ένα φαινόμενο γνωστό ως ''black legs''. Οι βίαιες επιθέσεις εναντίον αμάχων στο Καμερούν από αυτονομιστικές ομάδες είναι έντονες από τότε που ξεκίνησε η κρίση στα τέλη του 2016 στις βορειοδυτικές και νοτιοδυτικές περιοχές της χώρας. Πολλοί ζουν σε άθλιες συνθήκες σε πρόχειρα καταφύγια στο δάσος. Άλλοι έχουν μετακομίσει σε πόλεις και ζουν στους δρόμους ή φιλοξενούνται σε οικογένειες σε υπερπλήρη και ανθυγιεινά περιβάλλοντα [2].

21.          Συνεπώς, παρά την επιβεβαίωση της μεταχείρισης όσων χαρακτηρίζονται προδότες ''black legs'' από τους Ambazonians, ελλείψει εσωτερικής αξιοπιστίας στις δηλώσεις του Αιτητή, ο ισχυρισμός απορρίπτεται.

22.          Προχωρώντας στην αξιολόγηση του κινδύνου που ενδεχομένως να διατρέχει ο Αιτητής με την επιστροφή του στη χώρα καταγωγής, στη βάση του μόνου αξιόπιστου ισχυρισμού του, έχοντας ενώπιόν μου τον διοικητικό φάκελο της υπόθεσης και τη νομική ανάλυση των περιστάσεων του Αιτητή καταλήγω ότι δεν δικαιολογείται η υπαγωγή του Αιτητή στο καθεστώς του πρόσφυγα καθώς δεν τεκμηριώθηκε η συνδρομή βάσιμου φόβου δίωξης για τους λόγους που εξαντλητικά αναφέρονται στο άρθρο 3(1) του περί Προσφύγων Νόμου. Φόβος δίωξης δεν προκύπτει καθαυτός από τα προσωπικά στοιχεία του Αιτητή τα οποία και έχουν γίνει αποδεκτά. Ως προς τούτο, λαμβάνεται επίσης υπόψη ότι o Αιτητής διαθέτει υποστηρικτικό δίκτυο / συγγενικούς δεσμούς στη χώρα καταγωγής του, και παράλληλα, είναι άτομο ενήλικο, χωρίς προβλήματα υγείας, με μόρφωση καθώς και με εργασιακή πείρα στη χώρα του, αλλά και ικανότητα να εργαστεί. Ούτε και διαπιστώνεται από τα προσωπικά του στοιχεία και περιστάσεις τέτοια εύλογη πιθανότητα ο Αιτητής να υποστεί δίωξη, ή ενδεχόμενος κίνδυνος σοβαρής βλάβης, με την επιστροφή του στη χώρα καταγωγής του.

23.          Επικουρικώς, διακρίνεται ότι ο Αιτητής θα μπορούσε με την επιστροφή του στη χώρα καταγωγής του, να αξιοποιήσει (ενδεχομένως) την υποστήριξη που παρέχεται μέσω του προγράμματος ΔΟΜ-ΕΕ για τον εθελούσιο επαναπατρισμό μεταναστών με στόχο την ομαλή επανένταξή τους στη χώρα καταγωγής, που «αποσκοπεί προς την αντιμετώπιση των οικονομικών, κοινωνικών και ψυχοκοινωνικών αναγκών» των επαναπατρισθέντων[3] (βλ. επίσης, όσον αφορά την περίπτωση του Καμερούν, διαθέσιμες πληροφορίες για το εν λόγω πρόγραμμα που υφίσταται σε συνεργασία του ΔΟΜ με πλειάδα κρατικών υπηρεσιών στη χώρα καταγωγής[4]).

24.          Καταληκτικά, ενόψει των ανωτέρω και από τα στοιχεία του φακέλου, δεν προκύπτει δυνατότητα υπαγωγής του Αιτητή στην προστατευτική διάταξη του άρθρου 3 του περί Προσφύγων Νόμου.

25.          Ούτε επίσης τεκμηριώνεται, επικουρικώς, η υπαγωγή του στο καθεστώς συμπληρωματικής προστασίας (άρθρο 19 του περί Προσφύγων Νόμου), καθώς ο Αιτητής δεν τεκμηριώνει αλλά και από τα ενώπιόν μου στοιχεία δεν προκύπτει ότι, εάν επιστρέψει στη χώρα ιθαγένειάς του, θα αντιμετωπίσει πραγματικό κίνδυνο να υποστεί σοβαρή βλάβη.

26.          Ειδικότερα, στην προκειμένη περίπτωση από το προαναφερόμενο ιστορικό του Αιτητή δεν προκύπτει, ενόψει των προσωπικών του περιστάσεων,  ότι πιθανολογείται να εκτεθεί σε κίνδυνο βλάβης συγκεκριμένης μορφής [βλ. απόφαση της 17.2.2009, C-465/07, ECLI:EU:C:2009:94, Elgafaji, σκέψη 32], ήτοι ότι διατρέχει κίνδυνο σοβαρής βλάβης, λόγω θανατικής καταδίκης ή εκτέλεσης, ή βασανιστηρίων, ή απάνθρωπης ή εξευτελιστικής μεταχείρισης ή τιμωρίας σε περίπτωση επιστροφής του στη χώρα καταγωγής [βλ. άρθρο 19 (2) (α) και (β), του περί Προσφύγων Νόμου]. Παρατηρείται ότι ο Αιτητής, δεν έθεσε υπόψη των Καθ’ ων η αίτηση (ή/και ενώπιον του παρόντος Δικαστηρίου) τα πραγματικά περιστατικά εκείνα που θα επέτρεπαν να αντληθούν τέτοια συμπεράσματα.

27.          Ούτε εξάλλου, προκύπτει ότι συντρέχει αδιακρίτως ασκούμενη βία στον τόπο συνήθους διαμονής του Αιτητή ο βαθμός της οποίας να είναι τόσο υψηλός, ώστε να υπάρχουν ουσιώδεις λόγοι να εκτιμηθεί ότι ο Αιτητής, ακόμα κι αν ήθελε υποτεθεί ότι θα επιστρέψει στη συγκεκριμένη περιοχή, θα αντιμετωπίσει, λόγω της παρουσίας του και μόνον στο έδαφος αυτής της περιοχής, πραγματικό κίνδυνο να εκτεθεί στην εν λόγω απειλή [βλ. απόφαση της 17.2.2009, C-465/07, ECLI:EU:C:2009:94, Elgafaji, σκέψη 43].

28.          Επισημαίνεται ότι σύμφωνα με το άρθρο 19(1) του περί Προσφύγων Νόμου, «[αναγνωρίζεται] καθεστώς συμπληρωματικής προστασίας, σε οποιοδήποτε αιτητή, ο οποίος δεν αναγνωρίζεται ως πρόσφυγας ή σε οποιοδήποτε αιτητή του οποίου η αίτηση σαφώς δε βασίζεται σε οποιουσδήποτε από τους λόγους του εδαφίου (1) του άρθρου 3, αλλά σε σχέση με τον οποίο υπάρχουν ουσιώδεις λόγοι να πιστεύεται ότι, εάν επιστρέψει στη χώρα ιθαγένειάς του, θα αντιμετωπίσει πραγματικό κίνδυνο να υποστεί σοβαρή βλάβη και δεν είναι σε θέση ή, λόγω του κινδύνου αυτού, δεν είναι πρόθυμος, να θέσει τον εαυτό του υπό την προστασία της χώρας αυτής». Ως «σοβαρή» ή «σοβαρή και αδικαιολόγητη βλάβη» ορίζεται δυνάμει του άρθρου 19(2)(γ) του περί Προσφύγων Νόμου ως «σοβαρή και προσωπική απειλή κατά της ζωής ή της σωματικής ακεραιότητας αμάχου, λόγω αδιάκριτης άσκησης βίας σε καταστάσεις διεθνούς ή εσωτερικής ένοπλης σύρραξης».

29.           Ως προς τους παράγοντες που δύνανται να ληφθούν υπόψιν ως προς την αξιολόγηση του συστατικού στοιχείου της αδιάκριτης βίας, το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (στο εξής: το ΔΕΕ) επεσήμανε σε πρόσφατη απόφασή του ότι συνιστούν «[…] μεταξύ άλλων, η ένταση των ενόπλων συγκρούσεων, το επίπεδο οργάνωσης των εμπλεκομένων ενόπλων δυνάμεων και η διάρκεια της σύρραξης ως στοιχεία λαμβανόμενα υπόψη κατά την εκτίμηση του πραγματικού κινδύνου σοβαρής βλάβης, κατά την έννοια του άρθρου 15, στοιχείο γʹ, της οδηγίας 2011/95 (πρβλ. απόφαση της 30ής Ιανουαρίου 2014, Diakité, C‑285/12, EU:C:2014:39, σκέψη 35), καθώς και άλλα στοιχεία όπως η γεωγραφική έκταση της κατάστασης αδιάκριτης άσκησης βίας, ο πραγματικός προορισμός του αιτούντος σε περίπτωση επιστροφής στην οικεία χώρα ή περιοχή και οι τυχόν εκ προθέσεως επιθέσεις κατά αμάχων εκ μέρους των εμπόλεμων μερών» (ΔΕΕ, C-901/19, ημερομηνίας 10.6.2021, CF, DN κατά Bundesrepublic Deutschland, σκέψη 43).

30.          Περαιτέρω, ως προς τον προσδιορισμό του επιπέδου της ασκούμενης αδιάκριτης βίας, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (στο εξής: το ΕΔΔΑ) στην απόφασή του Sufi and Elmi (ΕΔΔΑ, απόφαση επί των προσφυγών 8319/07 and 11449/07, ημερομηνίας 28.11.2011, σκέψη 241) αξιολόγησε ως κατάλληλα, διευκρινίζοντας ότι δεν κατονομάζονται εξαντλητικά, τα κριτήρια αναφορικά με τη χρήση μεθόδων και τακτικών πολέμου εκ μέρους των εμπόλεμων πλευρών, οι οποίες αυξάνουν τον κίνδυνο αμάχων θυμάτων ή ευθέως στοχοποιούν αμάχους, εάν η χρήση αυτών είναι διαδεδομένη μεταξύ των αντιμαχόμενων πλευρών, εάν οι συγκρούσεις είναι τοπικές ή εκτεταμένες, και, τελικά, τον αριθμό των αμάχων που έχουν θανατωθεί, τραυματιστεί και εκτοπιστεί ως αποτέλεσμα της σύγκρουσης.

31.          Επιπλέον, όπως διευκρίνισε το ΔΕΕ, «[…] ο όρος «προσωπική» πρέπει να νοείται ως χαρακτηρίζων βλάβη προξενούμενη σε αμάχους, ανεξαρτήτως της ταυτότητάς τους, όταν ο βαθμός της αδιακρίτως ασκούμενης βίας που χαρακτηρίζει την υπό εξέλιξη ένοπλη σύρραξη και λαμβάνεται υπόψη από τις αρμόδιες εθνικές αρχές οι οποίες επιλαμβάνονται των αιτήσεων περί επικουρικής προστασίας ή από τα δικαστήρια κράτους μέλους ενώπιον των οποίων προσβάλλεται απόφαση περί απορρίψεως τέτοιας αιτήσεως είναι τόσο υψηλός, ώστε υπάρχουν ουσιώδεις λόγοι να εκτιμάται ότι ο άμαχος ο οποίος θα επιστρέψει στην οικεία χώρα ή, ενδεχομένως, περιοχή θα αντιμετωπίσει, λόγω της παρουσίας του και μόνον στο έδαφος αυτής της χώρας ή της περιοχής, πραγματικό κίνδυνο να εκτεθεί σε σοβαρή απειλή κατά το άρθρο 15, στοιχείο γ΄, της οδηγίας» (Βλ. Απόφαση στην υπόθεση C-465/07, Meki Elgafaji, Noor Elgafaji κατά Staatssecretaris van Justitie, ημερ.17.2.2009, σκέψη 35). Ιδίως ως προς την εφαρμογή της αναπροσαρμοζόμενης κλίμακας, το ΔΕΕ στην ως άνω απόφαση (σκέψη 39) διευκρίνισε ότι «[…] όσο περισσότερο ο αιτών είναι σε θέση να αποδείξει ότι θίγεται ειδικώς λόγω των χαρακτηριστικών της καταστάσεώς του, τόσο μικρότερος θα είναι ο βαθμός της αδιακρίτως ασκούμενης βίας που απαιτείται προκειμένου ο αιτών να τύχει της επικουρικής προστασίας».

32.          Ως προς τη γενική κατάσταση ασφαλείας στη χώρα καταγωγής του Αιτητή, αναφέρονται τα ακόλουθα, ως προκύπτουν από έγκυρες πηγές πληροφόρησης:

33.          Συγκεκριμένα, βάσει πληροφοριών από τον ανεξάρτητο οργανισμό ACAPS, η κρίση που ξέσπασε στις Αγγλόφωνες περιοχές του Καμερούν (ήτοι στις περιφέρειες Northwest και Southwest) περί τα τέλη του 2016 οδήγησε στην εμφάνιση διαφόρων αποσχιστικών ομάδων και σε ένοπλες συγκρούσεις μεταξύ του κρατικού στρατού και των ενόπλων δυνάμεων των αυτονομιστών, που έχουν εντείνει την ανασφάλεια στις αγγλόφωνες περιοχές, «αφήνοντας 638.400 άτομα εσωτερικά εκτοπισμένα και 64.000 να αναζητούν καταφύγιο στη γειτονική Νιγηρία» (κατάσταση ως καταγράφεται στις 9 Φεβρουαρίου 2024).[5] Εκ των όσων επίσης αναφέρονται στην ίδια πηγή, οι απαρχές της σύγκρουσης εντοπίζονται στα μακροχρόνια προβλήματα στην αγγλόφωνη κοινότητα στις βορειοδυτικές και νοτιοδυτικές περιοχές της χώρας, λόγω της περιθωριοποίησης τους από τη γαλλόφωνη κυβέρνηση, «που κλιμακώθηκαν σε εκτεταμένες διαμαρτυρίες και απεργίες περί τα τέλη του 2016».[6]

34.          Οι αντιμαχόμενες πλευρές αποτελούνται από τις ένοπλες κρατικές δυνάμεις ασφαλείας του Καμερούν που έχουν αναπτυχθεί στην περιοχή (συμπεριλαμβανομένης της επίλεκτης μονάδας μάχης) και από διάφορες ένοπλες αυτονομιστικές ομάδες (που αριθμούν πέραν των 7 διαφορετικών ενόπλων ομάδων, συνολικής δυναμικότητας 2.000-4.000 μαχητών, που κατά τις επιθέσεις τους εναντίον του κρατικού στρατού χρησιμοποιούν αυτοσχέδιους εκρηκτικούς μηχανισμούς, καθώς και πιο προηγμένο οπλισμό όπως εκτοξευτές αντιαρματικών), που δρουν (κυρίως) στις αγγλόφωνες περιοχές (παρά το ότι εμφανίζονται με ορισμένο διαχωρισμό, οι ομάδες αυτές προσπαθούν όλο και περισσότερο να συντονιστούν μεταξύ τους, ενώ «οι συνεχιζόμενες εχθροπραξίες παρουσιάζουν ένα συλλογικό χαρακτήρα»).[7]

35.          Ως προς τον αριθμό των περιστατικών ασφαλείας γενικότερα στη Νοτιοδυτική περιφέρεια του Καμερούν, ευρύτερη περιοχή στην οποία βρίσκεται ο τόπος συνήθους διαμονής του Αιτητή, μεταξύ 30.12.2023 και 27.12.2024 καταγράφηκαν από τη βάση δεδομένων του ACLED συνολικά 785 περιστατικά βίας (461 περιστατικά βίας εναντίον των πολιτών/αμάχων, 280 περιστατικά μαχών, 32 περιστατικά ταραχών/εξεγέρσεων, 13 περιστατικά διαδηλώσεων και 12περιστατικά εκρήξεων / βίας εξ αποστάσεως) εκ των οποίων προέκυψαν 709 απώλειες (176 από τα περιστατικά βίας εναντίον των πολιτών/αμάχων, 513 από τα περιστατικά μαχών, 6 από τα περιστατικά ταραχών/εξεγέρσεων και 14 από τα περιστατικά εκρήξεων / βίας εξ αποστάσεως, ενώ δεν καταγράφηκαν θάνατοι από τα περιστατικά διαδηλώσεων).[8] Σημειώνεται ότι ο πληθυσμός της περιφέρειας Southwest του Καμερούν εκτιμάται στους 1.553.300 κατοίκους (με βάση την επίσημη εκτίμηση για το 2015).[9]

36.          Ειδικότερα, ως προς τον αριθμό των περιστατικών ασφαλείας εντός του Small Ekombe (τόπος συνήθους διαμονής του Αιτητή), μεταξύ 30.12.2023 και 27.12.2024 καταγράφηκαν από τη βάση δεδομένων του ACLED 9 περιστατικά βίας (8 περιστατικά βίας εναντίον των πολιτών/αμάχων, και 1 περιστατικό μάχης, εκ των οποίων προέκυψαν 8 απώλειες, όλες μάχη.[10]

37.          Κατά τα παραπάνω, προκύπτει πως στη Νοτιοδυτική Περιφέρεια (Southwest Region) του Καμερούν, όπου βρίσκεται γεωγραφικά ο τόπος συνήθους διαμονής του Αιτητή, λαμβάνει χώρα εσωτερική ένοπλη σύρραξη υπό το σύνηθες νόημα στην καθημερινή γλώσσα, όπου οι τακτικές δυνάμεις ασφαλείας της χώρας συγκρούονται με ένοπλες ομάδες αυτονομιστών (Βλ. συναφώς Απόφαση του ΔΕΕ στην υπόθεση, Diakite, C‑285/12, ημερ. 30.1.2014, σκέψεις 27 και 28). Λαμβάνοντας υπόψιν τον αριθμό των καταγεγραμμένων περιστατικών ασφαλείας και των εξ αυτών θανάτων που καταγράφηκαν στην εν λόγω περιφέρεια κατά τους τελευταίους 12 μήνες (ως αυτά ήδη αναφέρονται ανωτέρω), συγκριτικά με το μέγεθος του πληθυσμού και συνδυαστικά με τη φύση των επιθέσεων και του εξοπλισμού που χρησιμοποιείται, προκύπτει ότι η αδιάκριτη βία λόγω της ως άνω σύρραξης στην εν λόγω (ευρύτερη) περιοχή, φθάνει σε σχετικά μεγάλο βαθμό. Λαμβάνοντας εντούτοις υπόψη, ειδικότερα, τα αντίστοιχα στοιχεία που αφορούν τα περιστατικά βίας και θανάτους που καταγράφηκαν συγκεκριμένα στην πόλη Kumba (όπου αναμένεται να επιστρέψει ο Αιτητής), συγκριτικά με τον αριθμό των κατοίκων και τη φύση των επιθέσεων, δεν προκύπτει ότι η αδιάκριτη βία εξικνείται σε τέτοιο μεγάλο βαθμό, ώστε μόνη η παρουσία του Αιτητή εκεί να τον θέσει αντιμέτωπο με πραγματικό κίνδυνο σοβαρής και προσωπικής απειλής κατά το άρθρο 19(2)(γ) του περί Προσφύγων Νόμου.

38.          Λαμβάνοντας υπόψιν προς τούτο και τις προσωπικές περιστάσεις του Αιτητή (απόφαση της 17.2.2009, C-465/07, ECLI:EU:C:2009:94, Elgafaji, σκέψεις 36 έως 40), αυτός συνιστά ενήλικα και μορφωμένο άντρα, χωρίς προβλήματα υγείας και με σαφή γνώση του τόπου συνήθους διαμονής του (όπου φαίνεται να έζησε για αρκετό καιρό), επαρκές υποστηρικτικό δίκτυο και επιπλέον δεν υφίστανται οποιοδήποτε παράγοντες, σε σχέση με τον Αιτητή, επίτασης του κινδύνου που ενδέχεται να αντιμετωπίσει κατά την επιστροφή του στη χώρα καταγωγής.

39.          Σημειώνεται συναφώς ότι όσον αφορά στη δυνατότητα πρόσβασης στον τόπο συνήθους διαμονής του Αιτητή στη χώρα καταγωγής, δεν προκύπτει πως η μετακίνηση εντός του Καμερούν είναι αδύνατη, ώστε να μην μπορέσει να έχει πρόσβαση ο Αιτητής στην εν λόγω περιοχή όπου αναμένεται να επιστρέψει, εφόσον δεν προκύπτει πως η μετακίνηση μεταξύ των αγγλόφωνων και γαλλόφωνων περιοχών είναι αδύνατη, ούτε πως οι είσοδοι/έξοδοι από/προς τις εν λόγω περιοχές είναι αποκομμένες, παρά τις ενέργειες από τις κρατικές αρχές κατά τον έλεγχο των ατόμων που διακινούνται στις πόλεις και στους αυτοκινητόδρομους, καθώς και τους όποιους περιορισμούς στη διακίνηση ατόμων και αγαθών εντός των αγγλόφωνων περιοχών κατά την επιβολή περιόδων κατ’ οίκον περιορισμού από τους ένοπλους αυτονομιστές.[11]

40.          Ως εκ τούτου, δεν προκύπτει ότι ο Αιτητής δεν θα είναι σε θέση να καταφθάσει στον τόπο συνήθους διαμονής του εξαιτίας της ύπαρξης ένοπλης σύγκρουσης στην ευρύτερη περιοχή. Επομένως, δεν συντρέχει περίπτωση υπαγωγής του Αιτητή στο καθεστώς συμπληρωματικής προστασίας στη βάση του άρθρου 19(2)(γ) του περί Προσφύγων Νόμου.

41.          Ενόψει της πιο πάνω ανάλυσης και διαπίστωσης, η εξέταση των ισχυρισμών του Αιτητή περί πλημμελούς έρευνας καθίσταται αλυσιτελής, ιδίως δεδομένης της δικαιοδοσίας του παρόντος Δικαστηρίου και της έκτασης του ελέγχου που ασκεί στην επίδικη πράξη.

52.        Εν προκειμένω, ο Αιτητής δεν προέβαλε κατά τρόπο αξιόπιστο είτε στο πλαίσιο της διοικητικής διαδικασίας είτε της παρούσας διαδικασίας οποιουσδήποτε ισχυρισμούς, οι οποίοι θα δικαιολογούσαν την υπαγωγή του στο καθεστώς του πρόσφυγα ή της συμπληρωματικής προστασίας. Συνεπώς, ορθώς δεν χορηγήθηκε στην περίπτωσή του καθεστώς διεθνούς προστασίας. Ο δε ισχυρισμός του περί έλλειψης δέουσας έρευνας ενόψει της ανωτέρω ανάλυσης καθίσταται αλυσιτελής.

Ως εκ τούτου, η παρούσα προσφυγή απορρίπτεται και η προσβαλλόμενη απόφαση τροποποιείται ως ανωτέρω, με €1000 έξοδα εναντίον του Αιτητή και υπέρ των Καθ’ ων η αίτηση.

Κ. Κ. Κλεάνθους, Δ.Δ.Δ.Δ.Π.