
ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ
Υπόθ. Αρ.: 3274/2024
10 Απριλίου, 2025
[Μ. ΣΤΥΛΙΑΝΟΥ, Δ.Δ.Δ.Δ.Π.]
Αναφορικά με το άρθρο 146 του Συντάγματος
Μεταξύ:
B. F. από Λάρνακα
Αιτητής
-και-
Κυπριακής Δημοκρατίας μέσω της Υπηρεσίας Ασύλου
Καθ' ων η Αίτηση
Εμφανίσεις:
Ρ. Καλογήρου (κα), Δικηγόρος για τον Αιτητή
Κ. Χρυσοστόμου (κα), Δικηγόρος για Γενικό Εισαγγελέα, Δικηγόρος για τους Καθ' ων η Αίτηση.
Ο Αιτητής παρών
Α Π Ο Φ Α Σ Η
Με την παρούσα προσφυγή ο Αιτητής προσβάλλει την απόφαση της Υπηρεσίας Ασύλου, επιστολής ημερομηνίας 06/08/24, η οποία του κοινοποιήθηκε αυθημερόν, με την οποία απορρίφθηκε το αίτημά του για παραχώρηση καθεστώτος διεθνούς προστασίας, ως άκυρη, αντισυνταγματική, παράνομη και στερημένη οποιουδήποτε νόμιμου αποτελέσματος και/ή ζητείται απόφαση του Δικαστηρίου με την οποία να του παραχωρείται καθεστώς διεθνούς προστασίας.
ΓΕΓΟΝΟΤΑ
Ο Αιτητής υπέβαλε αίτηση για διεθνή προστασία στις 03/10/22, στις 12/06/24 πραγματοποιήθηκε συνέντευξη του, στις 17/07/24 συντάχθηκε η έκθεση/εισήγηση και ο εξουσιοδοτημένος από τον Υπουργό Εσωτερικών αρμόδιος λειτουργός της Υπηρεσίας Ασύλου αποφάσισε την απόρριψη της αίτησης αυθημερόν, απόφαση που αποτελεί και το αντικείμενο της παρούσας προσφυγής.
ΝΟΜΙΚΟΙ ΙΣΧΥΡΙΣΜΟΙ
Κατά την ενώπιον του Δικαστηρίου διαδικασία η συνήγορος για τον Αιτητή περιόρισε τους νομικούς λόγους για ακύρωση της προσβαλλόμενης απόφασης στο ότι η έρευνα της Υπηρεσίας Ασύλου ήτο ελλιπής, ότι λανθασμένα κρίθηκε αναξιόπιστος και/ή η απόφαση απόρριψης του αιτήματος του είναι αναιτιολόγητη, λαμβάνοντας υπόψη εξωτερικές πηγές πληροφόρησης. Απέσυρε δε τους λόγους ακύρωσης που συνδέονται με αναρμοδιότητα αποφασίζοντος οργάνου.
Οι Καθ΄ ων η αίτηση σε απάντηση των ισχυρισμών του Αιτητή υιοθέτησαν το περιεχόμενο της ένστασης/έκθεσης/εισήγησης και υποστήριξαν ότι οι ισχυρισμοί του δεν εμπίπτουν στην έννοια του καθεστώτος πρόσφυγα ή συμπληρωματικής προστασίας καθότι κρίθηκε αναξιόπιστος. Προβάλλουν ότι η απόφαση είναι αποτέλεσμα δέουσας έρευνας και είναι αιτιολογημένη.
ΚΑΤΑΛΗΞΗ
Το Δικαστήριο αντλώντας τις εξουσίες που ορίζονται στο Άρθρο 11 του περί της Ίδρυσης και Λειτουργίας Διοικητικού Δικαστηρίου Διεθνούς Προστασίας Νόμων του 2018 έως 2023 (Ν.73(Ι)/2018), προχωρεί σε αξιολόγηση της ουσίας του αιτήματος ασύλου του Αιτητή σε συνάρτηση με τους ισχυρισμούς της δικηγόρου του, των θέσεων των Καθ΄ ων η αίτηση και του περιεχομένου του διοικητικού φακέλου (στο εξής «ΔΦ»).
Όπως προκύπτει από το περιεχόμενο της έκθεσης/εισήγησης του λειτουργού έγιναν αποδεκτά τα προσωπικά του στοιχεία και προφίλ του Αιτητή κατά την αξιολόγηση της αίτησης του (ερυθρά 64-63 ΔΦ). Απορρίφθηκε, όμως, ο ισχυρισμός του ότι απειλείται για αντικατάσταση του πατέρα του ως μέλος της κοινότητας Poro[1] καθότι οι σχετικές δηλώσεις/απαντήσεις του κρίθηκαν ότι στερούνταν λεπτομέρειας, ευλογοφάνειας και λόγω ύπαρξης αντιφάσεων στο αφήγημα του. Ειδικότερα, όπως προκύπτει ενδελεχώς και αναλυτικά από την έκθεση/εισήγηση του λειτουργού ο Αιτητής δεν μπόρεσε να υποδείξει καμία πληροφορία σε σχέση με την αντικατάσταση του πατέρα του στην εν λόγω κοινότητα, το αφήγημα του ήταν γενικό και μη ευλογοφανές με ελλιπείς αναφορές σε σχέση με την Poro society, δεν γνώριζε λεπτομέρειες σχετικά με την εν λόγω κοινότητα, ούτε οι δηλώσεις του είχαν την απαιτούμενη χρονική συνάφεια και υπέπεσε σε αντιφάσεις αναφορικά με το χρονικό των περιγραφόμενων συμβάντων (ερυθρά 63-61 ΔΦ). Συνακόλουθα, αναφορικά με τον ισχυρισμό του περί οικονομικών/περιουσιακών διαφορών με την μητριά του εντοπίστηκε η ίδια έκταση ελλιπούς λεπτομερειών και εξειδίκευσης, ως επίσης, ότι υπήρχαν ασυνάφειες στα λεχθέντα του Αιτητή. Ειδικότερα, όπως προκύπτει ενδελεχώς και αναλυτικά από την έκθεση/εισήγηση του λειτουργού ο Αιτητής δεν έδωσε επαρκή επεξήγηση σχετικά με τα προβλήματα που αντιμετώπισε με την μητριά του, δεν ήτο λεπτομερής ως προς την αντιμαχόμενη περιουσία, ούτε ήταν συναφής και συγκεκριμένος σε σχέση με ύπαρξη δίωξης ή οποιασδήποτε μορφής βλάβη (ερυθρό 61-59 ΔΦ).
Μετά από συνολική αξιολόγηση της γενικότερης αξιοπιστίας του Αιτητή και των όσων τέθηκαν ενώπιον της Υπηρεσίας Ασύλου υπό μορφή δηλώσεων[2], διαπιστώνω ότι η αξιοπιστία του επί αυτών των σημείων του αιτήματος του, δεν τεκμηριώνεται. Η πλήρης εικόνα που διαμορφώνεται μέσω των στοιχείων του φακέλου του, κατόπιν ορθολογικής ανάλυσης και δίκαιης στάθμισής τους[3], επιβεβαιώνει τα συμπεράσματα του λειτουργού. Επιπρόσθετα, από τις απαντήσεις του, κατά τη διαδικασία της συνέντευξης, διαπιστώνεται ότι δεν παρείχε κάθε διαθέσιμη βοήθεια στον εξεταστή για τη διαπίστωση των στοιχείων της υπόθεσής του, ούτε τεκμηρίωσε τους ισχυρισμούς του με επαρκή λεπτομέρεια (Άρθρο 18 του περί Προσφύγων Νόμου 2000 (Ν. 6(Ι)/2000) έως 2023, βλέπε επίσης Πρακτικός Οδηγός της ΕΑΣΟ: Αξιολόγηση των Αποδεικτικών Στοιχείων, Μάρτιος 2015, σελ.11 και Evidence and credibility assessment in the context of the Common European Asylum System της EUAA, February 2023, σελ.57-72, 103-112, 120-131 – Βλέπε επίσης, §205 του Εγχειριδίου για τις Διαδικασίες και τα Κριτήρια Καθορισμού του Καθεστώτος των Προσφύγων, του Ύπατου Αρμοστή των Ηνωμένων Εθνών για τους Πρόσφυγες)
Ειδικότερα δε, η αφήγηση του Αιτητή δεν προσδίδει τέτοια αληθοφάνεια, ενώ στερείται της αναμενόμενης λεπτομέρειας και εξειδίκευσης, ώστε να μπορεί εύλογα να θεωρηθεί ότι ο ίδιος καταδιώκεται στη χώρα του από την Poro society και ότι κινδυνεύει η ζωή του λόγω τούτου (ως ο σχετικός ισχυρισμός της συνηγόρου του). Συγκεκριμένα, στερούνται ευλογοφάνειας οι ισχυρισμοί του, περί του ότι ήθελαν να τον μυήσουν στην Poro society – ειδικά λόγω της ανεπάρκειας των δηλώσεων του. Από δε πληροφορίες σε εξωτερικές πηγές, προκύπτει ότι, η Poro αποτελεί μυστικιστική ομάδα αποτελούμενη κυρίως από άνδρες όπου τα νέα μέλη της σημαδεύονται με ουλές. Κατά τη διάρκεια των μυήσεων τα αγόρια μένουν σε μια κατασκήνωση μακριά από τους γονείς και τους φίλους τους, κοιμούνται στην ύπαιθρο και φωνάζουν για να τρομάξουν τους αγνώστους που τυχαίνει να πλησιάσουν. Εκεί μαθαίνουν τις αρχαίες παραδόσεις και εξασκούνται στο τύμπανο και τα τραγούδια του Πόρου. Στο τέλος της εκπαίδευσης επιστρέφουν στην κοινότητα ως πλήρως ανεπτυγμένοι ενήλικες. Σύμφωνα με την ίδια πηγή, η μύηση «λαμβάνει χώρα σε μια σειρά από τελετουργίες που διαρκούν από τον Νοέμβριο έως τον Μάιο». Η έκθεση του 2017 SMART Consortium αναφέρει ότι «μια τοπική αρχή στην περιοχή Port Loko" είπε ότι "μερικές φορές η τελετή έναρξης [για τις μυστικιστικές κοινωνίες] προϋποθέτει σχεδόν τρία χρόνια διδασκαλίας για τον ρόλο των νέων μελών στην κοινωνία». Η έκθεση προσθέτει πως, αυτές οι παραδόσεις απαιτούν μια τελετή απομόνωσης γνωστή ως «Kantha» για μέλη όπως παραδοσιακούς ηγέτες, αρχηγούς τελετών και άλλους που κατέχουν θέσεις στη μυστική κοινωνία[4]. Πληροφορίες σχετικά με τη μεταχείριση ατόμων που αρνούνται τη μύηση ή/και τους ηγετικούς ρόλους δεν εντοπίζονται[5]. Επομένως, οι ισχυρισμοί του Αιτητή βρίσκονται και σε αντίφαση και με εξωτερικές πηγές πληροφόρησης οι οποίες αναφέρουν ότι η μύηση των αγοριών γίνεται κατά τη διάρκεια της εφηβείας τους με σκοπό την προετοιμασία των έφηβων αγοριών στην κοινωνία και την ενήλικη ζωή – δεδομένο το οποίο δεν συνάδει με την ηλικιακή ομάδα του Αιτητή.
Ούτε δε κατάφερε να υποστηρίξει με ευλογοφάνεια και να τεκμηριώσει με επαρκή λεπτομέρεια τους ισχυρισμούς του λόγω περιουσιακής διαφοράς με την μητριά του. Εξάλλου, τα όσα επικαλείται – επί αυτού του σημείου- αφορούν ιδιωτικής φύσεως ζητήματα που δεν εμπίπτουν στον ορισμό του πρόσφυγα, αλλά ούτε και απέδειξε επαρκώς ο Αιτητής ότι υπάρχει δίωξη και/ή δεν ήταν σε θέση να έχει προστασία από τις αρχές της χώρας του. Από το σύνολο του αφηγήματος του σε συνάρτηση με τα στοιχεία του φακέλου και τις αιτιάσεις του δεν προκύπτει να συντρέχουν στο πρόσωπό του εκείνα τα υποκειμενικά και αντικειμενικά κριτήρια που μπορούν να στοιχειοθετήσουν το γεγονός ότι εγκατέλειψε τη χώρα καταγωγής του και δεν επιθυμεί να επιστρέψει σε αυτή λόγω δικαιολογημένου φόβου δίωξης (§37-38 του Εγχειριδίου για τις Διαδικασίες και τα Κριτήρια Καθορισμού του Καθεστώτος των Προσφύγων, του Ύπατου Αρμοστή των Ηνωμένων Εθνών για τους Πρόσφυγες). Το αφήγημα του Αιτητή ενέχει στοιχεία αντιφάσεων και σημαντικών ελλείψεων, ενώ παρουσιάζονται στοιχεία στις περιγραφές του που δημιουργούν ισχυρούς λόγους αμφισβήτησης της αλήθειας των δηλώσεων του και ο ίδιος δεν έχει παράσχει ικανοποιητικές εξηγήσεις των προβαλλόμενων ανακριβειών του[6]. Δεν έχει τεκμηριώσει με τις αιτιάσεις του ότι έχει καταδικασθεί, συλληφθεί, κακοποιηθεί, ή ότι καταζητείται και διώκεται, είτε από τις αρχές της χώρας του, είτε από άλλους φορείς δίωξης (Βλέπε Άρθρα 3Α και 3Β του περί Προσφύγων Νόμου 2000 (Ν. 6(Ι)/2000) έως 2023), και/ή ούτε οι αδιευκρίνιστες και αόριστες απειλές που προβάλλει πληρούν τα κριτήρια μορφής δίωξης ως οι πρόνοιες του Άρθρου 3Γ του περί Προσφύγων Νόμου 2000 έως 2023 (Ν. 6(Ι)/2000). Πλην των προαναφερθέντων, πρέπει επίσης να τονιστεί και το ότι ο Αιτητής δεν ανήκει σε οποιαδήποτε πολιτική, θρησκευτική, φυλετική/εθνοτική, στρατιωτική οργάνωση ή κοινωνική ομάδα στη χώρα καταγωγής του, ενώ σε περίπτωση επιστροφής του δεν θα αντιμετωπίσει οποιοδήποτε πρόβλημα από τις αρχές της χώρας του. Σημειώνεται ότι ούτε κατά την ενώπιον του Δικαστηρίου διαδικασία υπέδειξε σημεία επί της συνέντευξης ή της έκθεσης/εισήγησης που να τεκμηριώνουν ελλιπή υπό τις περιστάσεις έρευνα της αρμόδιας αρχής κατά την αξιολόγηση των ισχυρισμών του, ούτε προσκομίστηκε οποιαδήποτε μαρτυρία για αξιολόγηση και/ή για να ενισχυθεί το αίτημά του. Συνεπώς, η κατάληξη της Υπηρεσίας Ασύλου είναι αιτιολογημένη, λήφθηκε μετά από δέουσα έρευνα και στα πλαίσια του Νόμου, καθότι από τα γεγονότα που τέθηκαν ενώπιον της και από τις παραστάσεις του Αιτητή δεν πληρούνται οι προϋποθέσεις του Άρθρου 3 του περί Προσφύγων Νόμου 2000 έως 2023 (Ν. 6(Ι)/2000).
Ως προς το εάν η περίπτωση του Αιτητή εμπίπτει στις προϋποθέσεις παροχής καθεστώτος συμπληρωματικής προστασίας, ο λειτουργός εξέτασε κατά πόσο θα υπόκειτο σε περίπτωση επιστροφής του στη χώρα καταγωγής σε οποιαδήποτε τέτοια σοβαρή και αδικαιολόγητη βλάβη ως προσδιορίζεται στο Άρθρο 19 του περί Προσφύγων Νόμου 2000 έως 2023 (Ν. 6(Ι)/2000) και κατέληξε ότι τέτοιος κίνδυνος δεν υφίσταται (ερυθρό 56 ΔΦ). Ουδείς εκ των ισχυρισμών που πρόβαλε τεκμηριώνει την ύπαρξη ουσιωδών λόγων ώστε να πιστεύεται ότι ο ίδιος προσωπικά, σε περίπτωση επιστροφής στη χώρα καταγωγής του, θα υποβληθεί σε κίνδυνο θανατικής ποινής ή εκτέλεσης, ή σε βασανιστήρια ή απάνθρωπη ή εξευτελιστική μεταχείριση ή τιμωρία, βάσει του Άρθρου 19(2), εδάφια (α) και (β), του περί Προσφύγων Νόμου 2000 έως 2023 (Ν. 6(Ι)/2000). Ειδικά δε, ως προς το σκέλος της διακινδύνευσης λόγω βίας ασκούμενης αδιακρίτως σε καταστάσεις ένοπλης σύρραξης ο λειτουργός σημειώνει ότι βάσει των διαθέσιμων πληροφοριών από εξωτερικές πηγές πληροφόρησης διαπιστώνεται ότι δεν παρατηρούνται ένοπλες συγκρούσεις στον τόπο τελευταίας συνήθους διαμονής και περιοχή όπου αναμένεται να επιστρέψει ο Αιτητής και/ή δεν υφίσταται κατάσταση αδιάκριτης βίας. Από αναθεωρημένη έρευνα του Δικαστηρίου αναφορικά με την τρέχουσα κατάσταση ασφαλείας, σύμφωνα με στοιχεία από τη βάση δεδομένων ACLED (The Armed Conflict Location & Event Data Project), επιβεβαιώνονται τα στοιχεία της έκθεσης.[7] Ως εκ τούτου, καταδεικνύεται ότι στην εν λόγω περιοχή όπου αναμένεται να επιστρέψει ο Αιτητής, δεν υφίσταται (ως και τα συμπεράσματα του λειτουργού) κατάσταση ένοπλης σύρραξης επιφέρουσα συνθήκες αδιακρίτως ασκούμενης βίας, και άρα, παρέλκει περαιτέρω διερεύνηση των προσωπικών περιστάσεων του Αιτητή για λόγους εφαρμογής της «αναπροσαρμοσμένης κλίμακας» όπως αυτή απορρέει από τη Νομολογία του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης[8].
Ως εκ των ανωτέρω, δεν διαπιστώνεται ελλιπής έρευνα, αλλά ούτε πλάνη περί το νόμο και των πραγματικών δεδομένων που λήφθηκαν υπόψη από την Υπηρεσία Ασύλου κατά την έκδοση της προσβαλλόμενης απόφασης (Βλέπε Αντώνης Ράφτης ν. Δημοκρατίας, (2002) 3 Α.Α.Δ. 345). Ούτε ο Αιτητής υπέδειξε τότε (αλλά ούτε υποδεικνύει τώρα μέσω της προσφυγής του) τι ακριβώς δεν λήφθηκε υπόψη από την Υπηρεσία Ασύλου το οποίο έπρεπε να ληφθεί υπόψη ή όχι κατά την έκδοση της απόφασης. Η δε επάρκεια της αιτιολογίας είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με τα πραγματικά και νομικά περιστατικά της υπόθεσης, ενώ η αιτιολογία της προσβαλλόμενης πράξης συμπληρώνεται και/ή αναπληρώνεται μέσα από τα στοιχεία του διοικητικού φακέλου του Αιτητή, ήτοι της έκθεσης/εισήγησης του λειτουργού η οποία αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της απόφασης του εξουσιοδοτημένου από τον Υπουργό Εσωτερικών αρμόδιου λειτουργού, όπως επίσης και από το σύνολο της όλης διοικητικής ενέργειας με αποτέλεσμα να καθίσταται εφικτός ο δικαστικός έλεγχος (Βλέπε Φράγκου ν. Δημοκρατίας, (1998) 3 Α.Α.Δ.270). Το Δικαστήριο μετά από έλεγχο νομιμότητας/ορθότητας και πραγματικό έλεγχο των περιστάσεων του Αιτητή, όπως αναλύεται ανωτέρω, καταλήγει στο ίδιο εύρημα, ότι δηλαδή δεν μπορεί να του αναγνωριστεί το καθεστώς του πρόσφυγα ή συμπληρωματικής προστασίας.
Για όλους τους πιο πάνω λόγους, η παρούσα προσφυγή απορρίπτεται με €1300 έξοδα εναντίον του Αιτητή και υπέρ των Καθ’ ων η Αίτηση. Η προσβαλλόμενη απόφαση επικυρώνεται.
Μ. ΣΤΥΛΙΑΝΟΥ, Δ.Δ.Δ.Δ.Π.
[1] IRB – Immigration and Refugee Board of Canada, ‘Sierra Leone: Information on the Poro Society, including rituals and initation; ability to refuse initiation or leadership roles; availability of state protection (2015-July 2017) [SLE105973.E]’, in ecoi.net, 18/9/2017.
[2] Άρθρο 18(5) του περί Προσφύγων Νόμου του 2000 (Ν. 6(Ι)/2000) έως 2023
[3] High Court (Ανώτερο Δικαστήριο) (Ιρλανδία), IR κατά Minister for Justice Equality and Law Reform and Refugee Appeals Tribunal, [2009] IEHC 353, ημερομηνίας 24/07/2009, σκέψη 11
[4] Ibid 1.
[5] EUAA – European Union Agency for Asylum (formerly: European Asylum Support Office, EASO): The Ojeh/Oje society [Q123], 29 October 2018
[6] Η απόφαση του ΕΔΔΑ, M.A. κατά Ελβετίας, προσφυγή αριθ. 52589/13, σκέψεις 62-67 παρέχει μια χρήσιμη αποτύπωση του τρόπου με τον οποίο το ΕΔΔΑ αξιολόγησε τη βαρύτητα που δόθηκε σε κλήτευση και απόφαση τις οποίες υπέβαλε ο αιτών, επιβεβαιώνοντας στη σκέψη 62 ότι το αληθές της ιστορίας του αιτούντος πρέπει επίσης να αξιολογείται στο πλαίσιο των υποβαλλόμενων εγγράφων.
[7] ACLED Explorer, https://acleddata.com/explorer/Northern Provence/Sierra Leone
[8] EASO, Άρθρο 15 στοιχείο γ) της οδηγίας για τις ελάχιστες απαιτήσεις ασύλου (2011/95/ΕΕ) - Δικαστική Ανάλυση, Νοέμβριος 2014, σελ. 26 – 1.6.2. Η έννοια της «αναπροσαρμοζόμενης κλίμακας».
cylaw.org: Από το ΚΙΝOΠ/CyLii για τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο