ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ 

Νομική Αρωγή Αρ.: 16/25

 

13 Μαΐου, 2025

[Κ. Κ. ΚΛΕΑΝΘΟΥΣ, Δ.Δ.Δ.Δ.Π.]

ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟΝ ΠΕΡΙ ΝΟΜΙΚΗΣ ΑΡΩΓΗΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΤΙΚΟ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟ ΑΡ. 1 ΤΟΥ 2003, ΩΣ ΕΧΕΙ ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΘΕΙ ΚΑΙ ΤΟΥΣ

ΠΕΡΙ ΝΟΜΙΚΗΣ ΑΡΩΓΗΣ ΝΟΜΟΥΣ ΤΟΥ 2002 ΜΕΧΡΙ 2024

 

ΑΙΤΗΣΗ ΑΠΟ:

Α.Ι.Μ.

                                                                                                                                    Αιτητού

...................... 

 

Ο Αιτητής εμφανίζεται προσωπικά

Μ. Αμπελώμος(κα), για Γενικό Εισαγγελέα της Δημοκρατίας

Mohamed Seynab (κα), για πιστή διερμηνεία από σομάλι σε αγγλικά και αντίστροφα

Ρ. Ευαγγέλου (κ.), για πιστή διερμηνεία από αγγλικά σε ελληνικά και αντίστροφα

 

Α Π Ο Φ Α Σ Η

 

Κ. Κ. Κλεάνθους, Δ.Δ.Δ.Δ.Π.:  Ο Αιτητής με την αίτησή του ημερομηνίας 3.2.2025, αιτείται την παροχή δωρεάν νομικής αρωγής για την καταχώριση προσφυγής δυνάμει του άρθρου 146 του Συντάγματος, εναντίον της απόφασης του Προϊσταμένου της Υπηρεσίας Ασύλου (στο εξής: o Προϊστάμενος) ημερομηνίας 3.12.2024, με την οποία απορρίπτεται η αίτησή του για διεθνή προστασία δυνάμει των περί Προσφύγων Νόμων του 2000 έως 2023 (στο εξής: ο περί Προσφύγων Νόμος).

 

Γεγονότα

1.             Τα γεγονότα της υπόθεσης όπως προκύπτουν από το γραπτό σημείωμα που καταχώρισε ο συνήγορος που εμφανίζεται για το Γενικό Εισαγγελέα της Δημοκρατίας έχουν ως ακολούθως: Ο Αιτητής κατάγεται από τη Σομαλία. Περί τις 18.9.2024, αφού εισήλθε στη Δημοκρατία παράνομα, υπέβαλε αίτηση διεθνούς προστασίας. Στις 9.10.2024, πραγματοποιήθηκε συνέντευξη στον Αιτητή από λειτουργό στο πλαίσιο διαδικασίας αξιολόγησης της ηλικίας του, και κατόπιν της συγκατάθεσης του Αιτητή πραγματοποιήθηκαν σχετικές ιατρικές εξετάσεις. Διατυπώθηκε εν συνεχεία εισήγηση ώστε ο Αιτητής να θεωρείται ενήλικας, η οποία εγκρίθηκε από τον Προϊστάμενο στις 6.11.2024. Ακολούθως, στις 25.11.2024 πραγματοποιήθηκε συνέντευξη του Αιτητή από λειτουργό αναφορικά με το αίτημά του για διεθνή προστασία, ο οποίος ετοίμασε Έκθεση/ Εισήγηση προς τον Προϊστάμενο, με την οποία εισηγήθηκε την απόρριψη της αίτησης ασύλου του και επιστροφή στη χώρα του. Στις 3.12.2024, η εισήγηση εγκρίθηκε από τον Προϊστάμενο. Η εν λόγω απορριπτική απόφαση κοινοποιήθηκε στον Αιτητή στις 17.1.2025 και ακολούθως, ο Αιτητής άσκησε την προσφυγή υπ’ αριθμό 257/2025, κατά της εν λόγω απόφασης.

 

2.             Στο πλαίσιο του εντύπου της αίτησής του για διεθνή προστασία, ο Αιτητής καταγράφει ότι εγκατέλειψε τη χώρα του για λόγους ασφαλείας. Ανέφερε ότι ο άνδρας που σκότωσε τον πατέρα του απειλεί και τον ίδιο. Δηλώνει άγνοια τόσο για τους λόγους δολοφονίας του πατέρα του όσο κα για την ταυτότητα του δράστη, πλην του γεγονότος ότι είναι μέλος της Al Shabaab.   

 

3.             Κατά τη συνέντευξή του, προέκυψε ότι αυτός, κατάγεται από τη Σομαλία, και κατόπιν διαδικασίας προσδιορισμού της ηλικίας του κρίθηκε ότι πρόκειται περί προσφάτως ενηλικιωθέντος νεαρού άνδρα. Γεννήθηκε και μεγάλωσε στην περιοχή Awdheegle της  Lower Shabell, όπου μεγάλωσε με τη γιαγιά του, μητέρα της μητέρας του, με την οικονομική συνδρομή μιας θείας του η οποία μένει στη Γερμανία. Οι γονείς του χώρισαν και η μητέρα του ξαναπαντρεύτηκε (όταν ο ίδιος ήταν 2 ετών) και ζει στο Mogadishu.  Έχει εξάλλου μία μεγαλύτερή του  αδελφή από τους ίδιους γονείς και άλλα τέσσερα  μικρότερά του ετεροθαλή αδέλφια από τη μητέρα του (2 κορίτσια και δύο αγόρια). Οι γονείς του τον επισκέπτονταν κατά  διαστήματα ο πατέρας του ανά τρίμηνα και η μητέρα περίπου μία φορά το χρόνο. O πατέρας του απεβίωσε το 2023 Επί 5 έτη έλαβε εκπαίδευση σε σχολείο το κορανίου ενώ ουδέποτε εργάστηκε στη χώρα του. Ανήκει στη φυλή Digil και είναι μουσουλμάνος σουνίτης στο θρήσκευμα. Ερωτηθείς ως προς τους λόγους που εγκατέλειψε τη χώρα του ο Αιτητής ανέφερε ότι ο πατέρας του δολοφονήθηκε από κάποια πρόσωπα, τα οποία κυνηγούν Στη συνέχεια της διαδικασίας υποβλήθηκαν διευκρινιστικής φύσεως ερωτήματα στον Αιτητή επί των βασικών δηλώσεών του.  

 

4.             Αξιολογώντας τις δηλώσεις του Αιτητή, ο Προϊστάμενος διέκρινε δύο ουσιώδεις ισχυρισμούς, o πρώτος σχετικά με την ταυτότητα και τη χώρα καταγωγής του, ο δεύτερος αναφορικά με το φόβο για τη ζωή του από τα μέλη της Al Shabaab που σκότωσαν και τον πατέρα.  Ο πρώτος ισχυρισμός του έγινε αποδεκτός ενώ ο δεύτερος έτυχε απόρριψης ένεκα της άγνοιας του Αιτητή και των ελλιπών πληροφοριών που παρείχε αναφορικά με ουσιώδεις πτυχές του εν λόγω ισχυρισμού. 

5.             Αξιολογώντας τον κίνδυνο που διατρέχει ο Αιτητής στη βάση των αποδεκτών ισχυρισμών, ήτοι τα προσωπικά του στοιχεία και τη χώρα καταγωγής, διαπιστώθηκε ότι στη Σομαλία όντως λαμβάνει χώρα εσωτερική ένοπλη σύρραξη συνεπεία της οποίας ενδέχεται να τεθεί καταρχήν σε κίνδυνο κάποιος άμαχος. Εντούτοις κατά τη νομική ανάλυση, αποκλείστηκε το ενδεχόμενο υπαγωγής του Αιτητή σε καθεστώς διεθνούς προστασίας. Επιπλέον εξετάζοντας το ενδεχόμενο υπαγωγής του Αιτητή στο άρθρο 19(2)(γ) του περί Προσφύγων Νόμου κρίθηκε ότι το επίπεδο βίας στην πόλη Awdheegle, της ευρύτερης περιοχής Lower Shabelle, καίτοι παρουσιάζεται καταρχήν κίνδυνος έκθεσης του Αιτητή σε κίνδυνο, εντούτοις, λαμβάνοντας υπόψη τις προσωπικές του περιστάσεις κρίθηκε ότι δεν αντιμετωπίζει κίνδυνο σοβαρής βλάβης.

6.             Ως εκ τούτου, ο Προϊστάμενος απέρριψε  στη βάση των ανωτέρω δεδομένων το αίτημα του Αιτητή για διεθνή προστασία.

 

7.             Κατά την ακροαματική διαδικασία ενώπιον του παρόντος Δικαστηρίου, ο Αιτητής επιβεβαίωσε τις ανωτέρω δηλώσεις.

 

8.             To άρθρο 6Β των περί Νομικής Αρωγής Νόμων του 2002 μέχρι 2019 (ο περί Νομικής Αρωγής Νόμος) προβλέπει τα εξής (η υπογράμμιση είναι δική μου):

 

«Νομική αρωγή σε αιτητές και δικαιούχους διεθνούς προστασίας

6Β. (1) [...]

(2) Παρέχεται δωρεάν νομική αρωγή σε αιτητή διεθνούς προστασίας, ο οποίος ασκεί προσφυγή ενώπιον του Διοικητικού Δικαστηρίου, δυνάμει των διατάξεων του Άρθρου 146 του Συντάγματος -

 

(α) Kατά δυσμενούς απόφασης του Προϊσταμένου επί της αίτησης διεθνούς προστασίας του εν λόγω αιτητή, την οποία απόφαση ο Προϊστάμενος έλαβε δυνάμει των διατάξεων του άρθρου 5, 12Βδις, 12Βτετράκις, 12Δ ή 13 του περί Προσφύγων Νόμου του 2000, ή

 

(β) […]

υπό τις ακόλουθες προϋποθέσεις:

 

(αα) Η δωρεάν νομική αρωγή αφορά μόνο την πρωτοβάθμια εκδίκαση της προσφυγής ενώπιον του Διοικητικού Δικαστηρίου δυνάμει των διατάξεων του Άρθρου 146 του Συντάγματος, και όχι την εκδίκαση έφεσης ενώπιον του Ανωτάτου Δικαστηρίου κατά της δικαστικής απόφασης η οποία εκδίδεται στα πλαίσια της εν λόγω πρωτοβάθμιας εκδίκασης, ούτε άλλο ένδικο μέσο∙ και

 

(ββ) κατά την κρίση του Διοικητικού Δικαστηρίου, η προσφυγή έχει πραγματικές πιθανότητες επιτυχίας:

 

Νοείται ότι οι διατάξεις της παραγράφου (ββ) εφαρμόζονται χωρίς να περιορίζουν αυθαίρετα την παροχή της δωρεάν νομικής αρωγής και χωρίς να εμποδίζεται η ουσιαστική πρόσβαση του αιτητή διεθνούς προστασίας στη δικαιοσύνη».

 

9.             Το άρθρο 3 του περί Προσφύγων Νόμου ορίζει τις προϋποθέσεις υπαγωγής στο καθεστώς του πρόσφυγα.

 

10.          Το άρθρο 19 του περί Προσφύγων Νόμου καθορίζει τις προϋποθέσεις αναγνώρισης καθεστώτος συμπληρωματικής προστασίας.

 

Κατάληξη

11.          Ο Αιτητής έχει καταχωρίσει την προσφυγή υπ’ αριθμό 257/2025 κατά της δυσμενούς απόφασης του Προϊσταμένου δυνάμει του άρθρου 13 του περί Προσφύγων Νόμου. Η περίπτωση αυτή εμπίπτει στο άρθρο 6Β(2)(α) του περί Νομικής Αρωγής Νόμου.

 

12.          Πρώτο κριτήριο χορήγησης νομικής αρωγής σε αιτητή διεθνούς προστασίας που θεσπίζεται με την υπό αναφορά διάταξη αποτελεί η ύπαρξη, κατά την κρίση του Δικαστηρίου, πραγματικής πιθανότητας επιτυχίας της σκοπούμενης προσφυγής.

 

13.          Δίδεται δε ευρεία διακριτική ευχέρεια στο Δικαστήριο να αποφασίσει κατά πόσον, με βάση τα ενώπιόν του στοιχεία, η προσφυγή του αιτητή έχει πραγματικές πιθανότητες επιτυχίας (Απόφαση στην Αίτηση Νομικής Αρωγής αρ. 23/2010, Farshad Khamsen, ημερ. 14/10/2010).

 

14.          Οι πραγματικές πιθανότητες επιτυχίας θα πρέπει να εξετάζονται και υπό το φως της δικαιοδοσίας του παρόντος Δικαστηρίου (Βλ. Aπόφαση του ΔΕΕ της 3^ης Απριλίου 2025, C‑283/24 [Barouk], B. F. κατά Κυπριακής Δημοκρατίας, ECLI:EU:C:2025:236, Έφεση κατά Διοικητικού Δικαστηρίου Διεθνούς Προστασίας Aρ. 107/2023, Δημοκρατία ν. Q.B.T., απόφαση ημερ. 11.2.2025, Έφεση κατά Απόφασης Διοικητικού Δικαστηρίου Διεθνούς Προστασίας Αρ. 17/2021 Janelidze ν. Δημοκρατίας, απόφαση ημερ. 21.9.2021· Έφεση κατά Απόφασης Διοικητικού Δικαστηρίου Διεθνούς Προστασίας Αρ. 35/2023 Lubangamu ν. Δημοκρατίας, απόφαση ημερ. 5.12.2024).

 

15.          Περαιτέρω, το Δικαστήριο θα πρέπει να λάβει υπόψη του το δικαίωμα του αιτητή να ακουστεί στη βάση του άρθρου 146 του Συντάγματος, αλλά θα πρέπει περαιτέρω να εξετάσει την αίτηση με βάση το υλικό που έχει ενώπιόν του, χωρίς να δίδονται νομικές αρωγές ανεξέλεγκτα σε υποθέσεις που δεν έχουν πιθανότητες επιτυχίας (Βλ. Αποφάσεις στην Αίτηση Νομικής Αρωγής αρ. 10/2010, Αlali Abdulhamid, ημερ. 6.5.2010 και στην Αίτηση Νομικής Αρωγής αρ. 25/2010, Antonia Adahor, ημερ. 13.12.2010).

 

16.          Κατά την εξέταση των ισχυρισμών, το Δικαστήριο προβαίνει σε εκ πρώτης όψεως εξέταση της υπόθεσης, χωρίς βεβαίως το Δικαστήριο να καλείται να αποφασίσει επί της οριστικής τύχης της προσφυγής που πιθανόν να καταχωρήσει ο Αιτητής. Σημειώνεται, πως το αποτέλεσμα της παρούσας αίτησης για νομική αρωγή, δεν θα επηρεάσει την τελική έκβαση της προσφυγής που έχει καταχωρίσει ο Αιτητής , εφόσον το Δικαστήριο στην παρούσα διαδικασία δεν αποφασίζει επί της οριστικής τύχης της προσφυγής (Αποφάσεις στις Yπoθ. αρ. 278/09, Durgo Man v. Δημοκρατίας, ημερ. 15.7.2009, Baghour και Yπoθ. αρ. 7/11 και 8/11, Roud Gad, ημερ. 28.3.2011).

 

17.          Σημειώνεται, εξάλλου, ότι το Δικαστήριο προβαίνει στην αξιολόγηση της βασιμότητας της αίτησης παροχής νομικής αρωγής στη βάση του υλικού που τίθεται ενώπιόν του [Bλ. απόφαση στην Αίτηση Νομικής Αρωγής Αρ. 31/2013, Singh Khushwant, ημερ. 23.12.2013].

 

18.          Εν προκειμένω, σημειώνεται ότι o εκπρόσωπος του Γενικού Εισαγγελέα, εισηγήθηκε μέσω του Γραπτού της Σημειώματος ότι δεν πληρούνται οι προϋποθέσεις που θέτει ο περί Νομικής Αρωγής Νόμος για την παραχώρηση του ευεργετήματος της νομικής αρωγής στον Αιτητή.

 

19.          Έχω μελετήσει προσεκτικά το Γραπτό Σημείωμα του Γενικού Εισαγγελέα,  τα έγγραφα του διοικητικού φακέλου, τη συνέντευξη του Αιτητή ενώπιον των αρμόδιων λειτουργών, την εισηγητική έκθεση του/της λειτουργού της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Υποστήριξης για το Άσυλο (EASO, ήδη EUAA) , την απόφαση του Προϊσταμένου και γενικά το σύνολο των στοιχείων που τέθηκαν ενώπιόν μου.

 

20.          Από τα ενώπιόν μου δεδομένα, διαπιστώνω ότι ο Προϊστάμενος εξέτασε τους ισχυρισμούς του Αιτητή, στο μέτρο που αυτοί θα ήταν κρίσιμοι για την υπαγωγή του τελευταίου σε καθεστώς διεθνούς προστασίας. Υπάρχουν ωστόσο δύο βασικά σημεία, τα οποία απομονώνω ως κρίσιμα ως προς την απόφασή μου. Πρώτον, κατά την αξιολόγηση του δεύτερου ουσιώδους ισχυρισμού του Αιτητή περί φόβου δίωξής του από την οργάνωση Al-Shabaab, ουδεμία έρευνα έγινε σε εξωτερικές πηγές πληροφόρησης  σε συνάρτηση με το φύλο και την ηλικία του Αιτητή. Εν προκειμένω, η έρευνα αυτή είναι κρίσιμη καθώς ο Αιτητής φαίνεται να μην κρίθηκε αξιόπιστος ως προς το δεύτερο ουσιώδη ισχυρισμό του κυρίως ένεκα της έλλειψης επαρκών λεπτομερειών. Εντούτοις, προκειμένου ο Προϊστάμενος να αξιολογήσει εάν όντως ο Αιτητής κινδυνεύει από τα μέλη της εν λόγω οργάνωσης, θα έπρεπε να εξεταστεί τουλάχιστον η δράση της εν λόγω οργάνωσης στην περιοχή, οι μέθοδοι και τα κίνητρα δίωξης/στρατολόγησης, το προφίλ των προσώπων που προσεγγίζει κ.ο.κ., πέραν του εκπεφρασμένου φόβου δίωξής του ένεκα της κατ΄ισχυρισμό δολοφονίας του πατέρα του. Οι ανωτέρω αξιολογήσεις απορρέουν από το ίδιο το προφίλ του Αιτητή.

 

21.          Πέραν των ανωτέρω, η παρούσα αίτηση θα πρέπει ως αναφέρεται ανωτέρω να αξιολογηθεί υπό το φως της δικαιοδοσίας του παρόντος δικαστηρίου και  κυρίως της ex nunc εξέτασης των περιστάσεων της αίτησης του Αιτητή. Δεδομένου ότι η επίδικη απόφαση εκδόθηκε στις 3.12.2024, και δεδομένου ότι είχε αναγνωριστεί από τον Προϊστάμενο η ύπαρξη εσωτερικής ένοπλης σύρραξης στον τόπο τελευταίας συνήθους διαμονής του Αιτητή κατά το χρόνο έκδοσης της επίδικης απόφασης, με ιδιαίτερα αυξημένα περιστατικά βίας τα οποία παραπέμπουν σε ένα υψηλό βαθμό βίας, κρίνεται αναγκαία τουλάχιστον η επαναξιολόγηση της κατάστασης ασφαλείας στην περιοχή σήμερα στη βάση επικαιροποιημένων δεδομένων, και ανάλογα του επιπέδου της κατάστασης ασφαλείας, ενδεχόμενα σε συνάρτηση με τις προσωπικές περιστάσεις του Αιτητή. Δεν παροράται εξάλλου ότι ο Αιτητής κρίθηκε ως ενήλικας παρά τις προφορικές του δηλώσεις ότι κατά το χρόνο εισόδου του στη Δημοκρατία ήταν μόλις 16 ετών, καθώς κατόπιν ιατρικών εξετάσεων κρίθηκε οριακώς ως ενήλικας.  

 

22.          Η αξιολόγηση κινδύνου, η οποία προκύπτει από τα ως άνω στοιχεία, λόγω του σύνθετου χαρακτήρα της και των έμφυτων δυσκολιών της πρόγνωσης της τύχης του Αιτητή σε περίπτωση μελλοντικής επιστροφής[1], συνιστά αξιολόγηση η οποία ανήκει στο δικαστήριο που θα εκδικάσει την προσφυγή του, δεδομένης και της δικαιοδοσίας του παρόντος Δικαστηρίου, και στην οποία δεν είναι δυνατό να προβεί εις βάθος στο παρόν στάδιο της Νομικής Αρωγής.

 

23.          Περαιτέρω, δυνάμει του άρθρου 7 του περί Νομικής Αρωγής Νόμου του 2002, Ν.165(Ι)/2002, το Δικαστήριο προτού προχωρήσει στην έκδοση πιστοποιητικού για παροχή δωρεάν νομικής αρωγής, συνεκτιμά την κοινωνικοοικονομική κατάσταση του εκάστοτε αιτητή καθώς επίσης και τη σοβαρότητα της υπόθεσης ή άλλων περιστάσεων της υπόθεσης προκειμένου να αξιολογήσει κατά πόσον είναι επιθυμητό για το συμφέρον της δικαιοσύνης ο εκάστοτε αιτητής να τύχει δωρεάν νομικής αρωγής για την προετοιμασία και το χειρισμό της υπόθεσής του.

 

24.          Σύμφωνα με τα ενώπιόν μου δεδομένα, ο Αιτητής δεν έχει οποιαδήποτε ουσιώδη περιουσία ή οποιαδήποτε εισοδήματα.

 

Δεδομένων των γεγονότων της παρούσας υπόθεσης, ότι δηλαδή η προσφυγή που καταχώρισε ο Αιτητής έχει πραγματικές πιθανότητες επιτυχίας  και του γεγονότος ότι αυτός δεν διαθέτει κάποιο ουσιώδη οικονομικό πόρο από εργασία ή εισοδήματα και γενικότερα η οικονομική του κατάσταση δεν του επιτρέπει να λάβει νομική αρωγή, καθώς και υπό το φως των εφαρμοστέων νομικών διατάξεων που παρέθεσα ανωτέρω, αποφασίζω ότι συντρέχουν οι προϋποθέσεις για την έκδοση πιστοποιητικού Νομικής Αρωγής. Ως εκ τούτου εντέλλεται το αρμόδιο Πρωτοκολλητείο να προχωρήσει στις νενομισμένες διαδικασίες για διορισμό δικηγόρου σύμφωνα με τον περί Νομικής Αρωγής Διαδικαστικό Κανονισμό και δυνάμει του σχετικού Νόμου. 

 

 

 

Κ. Κ. Κλεάνθους, Δ.Δ.Δ.Δ.Π.