ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ 

Υπόθεση Αρ.: 4366/2023

 

14 Μαΐου, 2025

 

[Κ. Κ. Κλεάνθους, Δ.Δ.Δ.Δ.Π.]

 

Αναφορικά με το άρθρο 146 του Συντάγματος 

Μεταξύ:

 Α. Α. B.

Αιτητού

 

και 

 

Κυπριακής Δημοκρατίας, μέσω Προϊσταμένου της  Υπηρεσίας Ασύλου

 

Καθ' ων η αίτηση

 ......... 

Α. Χαραλάμπους (κος) για Μ. Κυπριανού & Σια Δ.Ε.Π.Ε. (κ.κ.), Δικηγόροι για τον Αιτητή

 

Χ. Δημητρίου (κα), Δικηγόρος της Δημοκρατίας, για τους Καθ' ων η αίτηση

 

 

Α Π Ο Φ Α Σ Η 

Κ. Κ. Κλεάνθους, Δ.Δ.Δ.Δ.Π.: Ο Αιτητής με την παρούσα προσφυγή αιτείται την έκδοση απόφασης από το παρόν Δικαστήριο με την οποία να κηρύσσεται άκυρη, παράνομη και στερημένη οποιουδήποτε νομικού αποτελέσματος η απόφαση των Καθ' ων η αίτηση ημερομηνίας 31.10.2023 με την οποία απορρίφθηκε το αίτημά του για διεθνή προστασία, καθώς κρίθηκε ότι δεν πληρούνται οι προϋποθέσεις των άρθρων 3 και 19 των περί Προσφύγων Νόμων του 2000 έως 2023 (στο εξής: ο περί Προσφύγων Νόμος).

Γεγονότα

1.             Τα γεγονότα της υπόθεσης έχουν ως ακολούθως: Ο Αιτητής κατάγεται από τη Σομαλία. Εγκατέλειψε την χώρα καταγωγής του, κατά δήλωσή του, περί το Σεπτέμβριο του 2020 και στη συνέχεια εισήλθε παράνομα στη Δημοκρατία περί τις 24.3.2021. Περί τις 5.5.2021, υπέβαλε αίτηση διεθνούς προστασίας. Ακολούθησε αξιολόγηση της ευαλωτότητας του Αιτητή. Στις 3.2.2023, πραγματοποιήθηκε συνέντευξη του Αιτητή από λειτουργό, ο οποίος υπέβαλε Έκθεση/Εισήγηση προς τον Προϊστάμενο της Υπηρεσίας Ασύλου (στο εξής: Προϊστάμενος) για απόρριψη της αίτησης του Αιτητή και την επιστροφή του στη Σομαλία. Η Εισήγηση εγκρίθηκε από τον Προϊστάμενο στις 31.10.2023. Η εν λόγω απορριπτική απόφαση κοινοποιήθηκε στον Αιτητή στις 20.11.2023 και αποτελεί  το αντικείμενο της παρούσας προσφυγής

Νομικοί Ισχυρισμοί

2.             Στο πλαίσιο του εισαγωγικού δικογράφου της προσφυγής, ο Αιτητής καταγράφει ότι δεν μπορεί να επιστρέψει στην χώρα καταγωγής του διότι κινδυνεύει να τον σκοτώσουν. Ο Αιτητής προωθεί την ουσία του αιτήματός του και υποβάλλει ότι λανθασμένως αξιολογήθηκε το αίτημά του για διεθνή προστασία.  Ειδικότερα, αρχικώς ο Αιτητής παραθέτει τις προσωπικές του περιστάσεις. Ως προς τους λόγους προσφυγής προωθεί τον ισχυρισμό περί έλλειψης δέουσας έρευνας και τον ισχυρισμό ότι η απόφαση λήφθηκε κατά παράβαση των άρθρων 3 και/ή 19 του Περί Προσφύγων Νόμου του 2000, της Σύμβασης της Γενεύης του 1951 και των άρθρων 2 και 3 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για την προάσπιση των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΣΔΑ). Περαιτέρω, προβάλλει τον ισχυρισμό ότι θα πρέπει να του αναγνωριστεί το καθεστώς διεθνούς προστασίας ή της συμπληρωματικής προστασίας και ότι τυχόν επιστροφή του στην Σομαλία θα τον εκθέσει σε άμεσο κίνδυνο. Παραπέμποντας στις συναφείς νομοθετικές διατάξεις και νομολογία, επισημαίνει πως ο βασικός πυρήνας της αίτησής του αφορά στην κατ’ ισχυρισμό δίωξή του από την οργάνωση Al Shabaab. Ο Αιτητής απαντά και σχολιάζει τα επιμέρους ευρήματα των Καθ’ ων η αίτηση, τα οποία οδήγησαν σε απόρριψη του δεύτερου και τρίτου ισχυρισμού του, διατυπώνοντας και επεξηγώντας την αντίθεσή του με αυτά. Τέλος, ο Αιτητής, εισηγείται ότι δεν θα ήταν δυνατή η μετεγκατάσταση του στην Mogadishu της Σομαλίας.

 

3.             Από την πλευρά τους οι Καθ' ων η αίτηση, υπεραμύνονται της επίδικης απόφασης και προβάλλουν ότι η εν λόγω απόφαση είναι νόμιμη, προϊόν δέουσας έρευνας και πλήρως αιτιολογημένη. Περαιτέρω, προβάλλουν τον ισχυρισμό ότι ο Αιτητής δεν κατάφερε να αποσείσει το βάρος απόδειξης και να αποδείξει βάσιμο λόγο δίωξης για τους λόγους που προβλέπονται στο άρθρο 3 του περί Προσφύγων Νόμου. Εισηγούνται περαιτέρω, ότι δεν δικαιολογείται η υπαγωγή του Αιτητή ούτε σε καθεστώς συμπληρωματικής προστασίας. Αναφερόμενοι στο πυρήνα της αίτησής του για διεθνή προστασία και στην αξιολόγηση του δεύτερου και τρίτου ουσιώδους ισχυρισμού του, εμμένουν στη θέση τους ότι αυτός υπήρξε γενικόλογος και ασαφής, και ότι οι απαντήσεις του δεν ανταποκρίνονταν σε προσωπικά του βιώματα. Προς τούτο, παραπέμπουν σε συγκεκριμένα αποσπάσματα των δηλώσεών του.

 

Το νομικό πλαίσιο

4.             Η Σύμβαση περί του καθεστώτος των προσφύγων, η οποία υπογράφηκε στη Γενεύη στις 28 Ιουλίου 1951 και τέθηκε σε ισχύ στις 22 Απριλίου 1954 [Recueil des traités des Nations unies, τόμος 189, σ. 150, αριθ. 2545 (1954)], όπως συμπληρώθηκε με το Πρωτόκολλο περί του καθεστώτος των προσφύγων, το οποίο συνήφθη στη Νέα Υόρκη στις 31 Ιανουαρίου 1967 και τέθηκε σε ισχύ στις 4 Οκτωβρίου 1967 (στο εξής: Σύμβαση της Γενεύης), ορίζει, στο άρθρο 1, τμήμα Α, σημείο 2, πρώτο εδάφιο, ότι ο όρος «πρόσφυγας» εφαρμόζεται επί παντός προσώπου το οποίο, «συνεπεία δικαιολογημένου φόβου διώξεως λόγω φυλής, θρησκείας, εθνικότητος, κοινωνικής τάξεως ή πολιτικών πεποιθήσεων, ευρίσκεται εκτός της χώρας της οποίας έχει την ιθαγένεια και δεν δύναται ή, λόγω του φόβου τούτου, δεν επιθυμεί να απολαύη της προστασίας της χώρας ταύτης».

 

5.             Ο Κανονισμός 2 των περί της Ίδρυσης και Λειτουργίας του Διοικητικού Δικαστηρίου Διεθνούς Προστασίας Διαδικαστικών Κανονισμών του 2019 έχει ως ακολούθως:

«Ο Διαδικαστικός Κανονισμός του Ανωτάτου Συνταγματικού Δικαστηρίου 1962, και οι περί της Λειτουργίας του Διοικητικού Δικαστηρίου Διαδικαστικοί Κανονισμοί (Αρ.1) Διαδικαστικοί Κανονισμοί του 2015, τυγχάνουν εφαρμογής σε όλες τις προσφυγές που καταχωρούνται στο Διοικητικό Δικαστήριο Διεθνούς Προστασίας  από 18.6.2019, με τις αναγκαίες τροποποιήσεις που αναφέρονται στη συνέχεια και κατ΄ ανάλογη εφαρμογή των δικονομικών κανόνων και πρακτικής που ακολουθούνται και εφαρμόζονται στις ενώπιον του Διοικητικού Δικαστηρίου προσφυγές εκτός αν ήθελε άλλως ορίσει το Δικαστήριο.».

6.             Το άρθρο 11 των περί της Ίδρυσης και Λειτουργίας Διοικητικού Δικαστηρίου Διεθνούς Προστασίας Νόμων του 2018 και 2020 (στο εξής: o περί της Ίδρυσης και Λειτουργίας Διοικητικού Δικαστηρίου Διεθνούς Προστασίας Νόμος) καθορίζει τη δικαιοδοσία του παρόντος Δικαστηρίου.

 

7.             Το άρθρο 3 του περί Προσφύγων Νόμου καθορίζει τις προϋποθέσεις αναγνώρισης προσώπου ως πρόσφυγα.

 

8.             Το άρθρο 9ΚΔ του ιδίου νόμου, το οποίο τιτλοφορείται «Αξιολόγηση των ειδικών αναγκών υποδοχής και διαδικαστικών αναγκών των ευάλωτων προσώπων» καθορίζει τις διαδικαστικές εγγυήσεις των ευάλωτων αιτούντων άσυλο.

 

9.             Το άρθρο 19 του περί Προσφύγων Νόμου καθορίζει τις προϋποθέσεις αναγνώρισης καθεστώτος συμπληρωματικής προστασίας.

 

 

Κατάληξη

10.           Ως προς του προωθούμενους λόγους προσφυγής, όπως καταγράφονται στην παράγραφο 2 ανωτέρω, είναι κρίσιμο και απαραίτητο να καταστεί εκ προοιμίου αντιληπτό ότι η δικαιοδοσία του παρόντος δικαστηρίου διαδραματίζει καταλυτικό ρόλο στο λυσιτελές της προβολής των λόγων προσφυγής. Ειδικότερα, το παρόν Δικαστήριο ως δικαστήριο ουσίας δικάζει την υπόθεση που άγεται ενώπιον του εξ υπαρχής, κατά το νόμο και κατά την ουσία, δεν περιορίζεται μόνο στην εξέταση της διαδικασίας και των στοιχείων κρίσης της διοικητικής αρχής που εξέδωσε την προσβαλλόμενη πράξη, αλλά προχωρεί παραπέρα και εξετάζει και την ουσιαστική ορθότητα της επίδικης πράξης de novo και ex nunc, επαναξιολογώντας τα ενώπιόν του δεδομένα (Βλ. Aπόφαση του ΔΕΕ της 3^ης Απριλίου 2025, C‑283/24 [Barouk], B. F. κατά Κυπριακής Δημοκρατίας, ECLI:EU:C:2025:236, Έφεση κατά Διοικητικού Δικαστηρίου Διεθνούς Προστασίας Aρ. 107/2023, Δημοκρατία ν. Q.B.T., απόφαση ημερ. 11.2.2025, Έφεση κατά Απόφασης Διοικητικού Δικαστηρίου Διεθνούς Προστασίας Αρ. 17/2021 Janelidze ν. Δημοκρατίας, απόφαση ημερ. 21.9.2021· Έφεση κατά Απόφασης Διοικητικού Δικαστηρίου Διεθνούς Προστασίας Αρ. 35/2023 Lubangamu ν. Δημοκρατίας, απόφαση ημερ. 5.12.2024). Ο Αιτητής αναμένεται να προβάλει, στο πλαίσιο της διοικητικής ή και της παρούσας δικαστικής διαδικασίας, τέτοιους συγκεκριμένους και ειδικούς ισχυρισμούς, οι οποίοι εν δυνάμει θα δικαιολογούσαν την υπαγωγή του στο καθεστώς διεθνούς προστασίας. Η πιο πάνω ανάλυση λόγω της έκτασης της δικαιοδοσίας του παρόντος Δικαστηρίου καθιστά αλυσιτελή την προβολή υποπεριπτώσεων λόγων προσφυγής π.χ. έλλειψη δέουσας έρευνας και αιτιολογίας, πλάνη, ορισμένες διαδικαστικές πλημμέλειες κατά την έκδοση της επίδικης πράξης. Εν προκειμένω, ο Αιτητής εκπροσωπούμενος και δια συνηγόρου, έχει την ευκαιρία να εκθέσει τους ισχυρισμούς του και να λάβει όλα τα δέοντα δικονομικά μέσα προς τεκμηρίωσή τους [Βλ. «Εγχειρίδιο Διοικητικού Δικαίου», Επαμεινώνδας Π. Σπηλιωτόπουλος, 14^ης Έκδοση, Νομική Βιβλιοθήκη, σ. 260, υποσημ. 72, «Εισηγήσεις Διοικητικού Δικονομικού Δικαίου, Χαράλαμπος Χρυσανθάκης, 2^η Έκδοση, Νομική Βιβλιοθήκη, σελ. 247 και Π.Δ. Δαγτόγλου, (Διοικητικό Δικονομικό Δίκαιο), σελ. 552]. Ως αλυσιτελής χαρακτηρίζεται ο λόγος προσφυγής, ο οποίος ακόμα και αν γίνει δεκτός δεν πρόκειται να οδηγήσει σε ακύρωση της προσβαλλόμενης πράξης [Βλ. Η προβολή ισχυρισμών στις διοικητικές διαφορές ουσίας, Α. Αθ. Αρχοντάκη, Νομική Βιβλιοθήκη, σ. 100]

 

11.          Συναφές εν προκειμένω είναι και το άρθρο 16 του περί Προσφύγων Νόμου και ειδικότερα τα εδάφια (2) και (3) αυτού. Από τις εν λόγω διατάξεις απορρέει καταρχάς η υποχρέωση του Αιτητή να καταβάλει κάθε δυνατή προσπάθεια προς τεκμηρίωση της αίτησης ασύλου του. Σύμφωνα με πάγια νομολογία του Ανωτάτου Δικαστηρίου (Βλ. ενδεικτικώς, Υπόθ. Αρ. 1721/2011, Ηοοman & Mahiab Khanbabaie v. Aναθεωρητικής Αρχής Προσφύγων, ημερ. 30.6.2016, ECLI:CY:AD:2016:D320) αποτελεί υποχρέωση του Αιτητή ασύλου να επικαλεστεί έστω και χωρίς να προσκομίσει τυπικά αποδεικτικά στοιχεία, συγκεκριμένα πραγματικά περιστατικά που του προκαλούν κατά τρόπο αντικειμενικώς αιτιολογημένο, φόβο δίωξης στη χώρα του για κάποιον από τους λόγους που αναφέρει το άρθρο 3 του περί Προσφύγων Νόμου (Βλ. επίσης νομολογία του Συμβουλίου της Επικρατείας, αποφάσεις αρ. 1093/2008, 817/2009 και 459/2010). Εν συνεχεία, ωστόσο, λόγω ακριβώς της δυσχέρειας του Αιτητή ασύλου να τεκμηριώσει με συγκεκριμένα στοιχεία την αίτησή του, γεννάται υποχρέωση της διοίκησης να συνδράμει τον Αιτητή σε αυτήν την προσπάθεια προβολής και τεκμηρίωσης των ισχυρισμών του (Βλ. Εγχειρίδιο για τις Διαδικασίες και τα Κριτήρια Καθορισμού του Καθεστώτος των Προσφύγων της Υπάτης Αρμοστείας των Ηνωμένων Εθνών παρ. 195 επ., Βλ. επίσης αναφορικά με την ενεργό συνεργασία Απόφαση του ΔΕΕ της 22ας Νοεμβρίου 2012, Υπόθεση C‑277/11, M. M., ECLI:EU:C:2012:744, σκέψεις 63 εώς 68).

 

12.          Προχωρώντας στην εξέταση της ουσίας των ισχυρισμών του Αιτητή, σημειώνεται ότι κατά την καταγραφή της αίτησής του, ο Αιτητής δήλωσε πως εγκατέλειψε τη Σομαλία λόγω της κατάστασης ασφαλείας στην χώρα. Προσβλέπει σε μια σταθερή ζωή για τον ίδιο και την οικογένειά του.

 

13.          Κατά το κρίσιμο στάδιο της συνέντευξής του, ο Αιτητής δήλωσε υπήκοος Σομαλίας γεννηθείς το 1996 στην Lower Shabelle στην περιοχή Qoryoley όπου διέμενε μέχρι να εγκαταλείψει την χώρα καταγωγής του. Ως προς το θρήσκευμά του δήλωσε Μουσουλμάνος και πώς ανήκει στην φυλή Hawadle. Ως προς το εκπαιδευτικό του υπόβαθρο δήλωσε πως έχει ολοκληρώσει την δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Δήλωσε άγαμος και χωρίς τέκνα. Αναφορικά με την πατρική του οικογένεια δήλωσε πως οι γονείς του έχουν αποβιώσει. Συγκεκριμένα, η μητέρα του απεβίωσε το 2006 και ο πατέρας του το 2018. Έχει δύο ετεροθαλείς αδελφές και τρείς ετεροθαλείς αδελφούς, οι οποίοι διαμένουν στην περιοχή Qoryoley, εκτός από τη μία αδελφή του, η οποία διαμένει στην Mogadishu. Προσέθεσε πως μετά τον θάνατο του πατέρα του, διέμενε με τη θετή μητέρα του. Δήλωσε πως από τότε που ενηλικιώθηκε έως και την έξοδο του από την χώρα εργάστηκε ως αγρότης.

 

14.          Ως προς τους λόγους για τους οποίους εγκατέλειψε την χώρα καταγωγής του, κατά την ελεύθερή του αφήγηση,  δήλωσε ότι μεγάλωσε με την θετή μητέρα του, διότι σε νεαρή ηλικία έχασε τον πατέρα του. Στις 5.12.2019, η οργάνωση Al Shabaab ανακοίνωσε δημοσίως ότι κάθε γονέας έπρεπε να παραδώσει ένα παιδί για στρατολόγηση. Τότε, η θετή μητέρα του τον εξανάγκασε να ενταχθεί στην Al Shabaab, προκειμένου να προστατεύσει τα δικά της παιδιά. Την ίδια ημέρα, κάποια μέλη της Al Shabaab ήρθαν στο σπίτι του, τον πήραν δια της βίας και τον μετέφεραν σε άλλο μέρος, στο Doonburale, όπου υπήρχαν και άλλα παιδιά. Προσέθεσε ότι παρέμειναν εκεί για πέντε ημέρες και ότι τούς είχαν δέσει τα μάτια. Μετά από αυτό το διάστημα, ο ίδιος και άλλα τέσσερα παιδιά κατάφεραν να δραπετεύσουν. Κατά τη διαφυγή τους, πέρασαν από το χωριό Jeerow και στη συνέχεια από το Maduulo, μέχρι που έφτασαν στην Janaale. Από εκεί επιβιβάστηκαν σε ένα όχημα μεταφοράς φρούτων με προορισμό τη Mogadishu. Στις 13.12.2019, έφτασε στην Mogadishu και επικοινώνησε με την ετεροθαλή αδελφή του, με την οποία διέμεινε μέχρι τον Σεπτέμβριο του 2020, όταν εγκατέλειψε οριστικά τη χώρα. Ειδικότερα, δήλωσε ότι μοιράστηκε το πρόβλημά του με τον σύζυγό της ετεροθαλούς αδελφής του, ο οποίος του είπε ότι δεν μπορούσε να τον προστατεύσει από την Al Shabaab, αλλά μπορούσε να τον βοηθήσει να εγκαταλείψει την χώρα.

 

15.          Ερωτηθείς σχετικά με το τί πιστεύει ότι θα του συμβεί σε περίπτωση επιστροφής στη χώρα καταγωγής του, δήλωσε ότι διατρέχει κίνδυνο δολοφονίας από τα μέλη της οργάνωσης Al Shabaab, καθώς δεν υπάκουσε στις εντολές τους. Επιπλέον, ανέφερε ότι, όταν ο πατέρας του ήταν εν ζωή, είχε καταβάλει δύο φορές χρηματικό ποσό στα μέλη της Al Shabaab, προκειμένου να αποτρέψει τη στρατολόγησή του. Περαιτέρω, ανέφερε ότι η προαναφερθείσα Al Shabaab προχώρησε σε αντίποινα για τη διαφυγή του, δολοφονώντας τον αδελφό της μητριάς του. Όπως ισχυρίστηκε, η θετή μητέρα του κατηγορήθηκε από την Al Shabaab ότι ευθύνεται για τη διαφυγή του, εκείνη όμως αρνήθηκε οποιαδήποτε εμπλοκή. Ως αποτέλεσμα, μέλη της οργάνωσης εκτέλεσαν τον αδελφό της στις 20.12.2019. Όλες αυτές τις πληροφορίες, όπως ανέφερε, τις έλαβε από την ετεροθαλή αδελφή του, η οποία διαμένει στηνMogadishu. Ερωτηθείς εάν κατά την παραμονή του στην Mogadishu έβγαινε από το σπίτι, απάντησε αρνητικά, επεξηγώντας πώς ο κουνιάδος του, τον συμβούλεψε να μην βγαίνει έξω, διότι θα αντιμετώπιζε προβλήματα με την Al Shabaab. Όσον αφορά στο ενδεχόμενο μετεγκατάστασής του σε άλλη περιοχή εντός της χώρας καταγωγής του, όπως στην Mogadishu, απάντησε αρνητικά, καθώς έχει βιώσει ιδιαίτερα δυσάρεστες εμπειρίες στη Σομαλία, οι οποίες τον κάνουν να πιστεύει ότι δεν μπορεί να ζήσει με ασφάλεια σε οποιοδήποτε άλλο μέρος της χώρας.

 

16.          Αξιολογώντας το αίτημά του για διεθνή προστασία, οι Καθ' ων η αίτηση σχημάτισαν τρείς ουσιώδεις ισχυρισμούς. Ο πρώτος αναφορικά με τα προσωπικά στοιχεία, την περιοχή καταγωγής και διαμονής του και τα λοιπά στοιχεία του προφίλ του (μόρφωση, θρησκεία, απασχόληση), ο δεύτερος αναφορικά με τον ισχυρισμό του ότι στρατολογήθηκε από την οργάνωση Al Shabaab και κατόρθωσε να δραπετεύσει και ο τρίτος αναφορικά με τον ισχυρισμό του ότι ο αδελφός της θετής μητέρας του δολοφονήθηκε από μέλη της οργάνωσης Al Shabaab εξαιτίας της διαφυγής του. Ο πρώτος ισχυρισμός έγινε αποδεκτός, καθότι κρίθηκε ότι παρατέθηκε με επαρκή λεπτομέρεια και συνοχή και πως βρισκόταν σε συμφωνία με τις εξωτερικές πηγές πληροφόρησης. Αντίθετα, ο δεύτερος και ο τρίτος ισχυρισμός του αιτητή έτυχαν απόρριψης, καθώς οι δηλώσεις του κρίθηκαν ως γενικόλογες και αόριστες, ενώ θεωρήθηκε ότι υπέπεσε σε αντιφάσεις και αποκλίσεις σε σχέση με διάφορες εκφάνσεις των εν λόγω ισχυρισμών του.

 

17.          Ειδικότερα, ως προς το δεύτερο ουσιώδη ισχυρισμό του Αιτητή, ήτοι ότι στρατολογήθηκε από την οργάνωση Al Shabaab και κατάφερε να δραπετεύσει, οι Καθ’ ων η αίτηση, συνοψίζοντας τις συναφείς δηλώσεις του επισημαίνουν ότι ο Αιτητής δήλωσε ότι στις 5.12.2019 στρατολογήθηκε από την Al Shabaab και μεταφέρθηκε στο Doonburale. Πέντε ημέρες αργότερα, κατάφερε να δραπετεύσει με άλλα τέσσερα παιδιά και μετέβη στην Mogadishu. Ο αρμόδιος λειτουργός καταγράφει ότι αν και ο Αιτητής παρείχε κάποιες συγκεκριμένες δηλώσεις, συνολικά οι απαντήσεις του δεν παραπέμπουν σε άτομο που πράγματι βίωσε ένα τέτοιο περιστατικό. Η αφήγηση του Αιτητή κρίθηκε ως μη λεπτομερής και γενική. Κρίθηκε, πιο συγκεκριμένα, ότι ο Αιτητής ήταν σε θέση να παράσχει την ακριβή ημερομηνία της δημόσιας ανακοίνωσης που έκανε η Al Shabaab στον τόπο διαμονής του (βλ. ερ.. 45 - 1Χ του διοικητικού φακέλου, στο εξής «δ.φ.»), και να αναφέρει με σαφήνεια ότι οι προηγούμενες ανακοινώσεις της Al Shabaab έλαβαν χώρα το 2014 και το 2017 (βλ. ερ.. 44 -  2Χ του δ.φ.), αναφέροντας με συνοχή το περιεχόμενο της ανακοίνωσης, ότι δηλαδή κάθε γονέας μέσα στην πόλη Qoryoley έπρεπε να παραδώσει στην Al Shabaab ένα παιδί ηλικίας μεταξύ 15 και 25 ετών για στρατολόγηση (βλ. ερ. 44 - 1Χ & 44 - 2Χ του δ.φ.). Παρ’ όλα αυτά, όλες οι παραπάνω πληροφορίες, όπως διαπίστωσαν στη συνέχεια, θα μπορούσαν να παρασχεθούν από κάθε κάτοικο της Qoryoley και δεν αποδεικνύουν ότι ο Αιτητής στρατολογήθηκε προσωπικά. Όσον αφορά στο περιστατικό της στρατολόγησής του, κρίθηκε  ότι ο Αιτητής παρέμεινε μη λεπτομερής στην επεξήγηση του τρόπου με τον οποίο στρατολογήθηκε, του τόπου της στρατολόγησής του, της μεταχείρισης από την Al Shabaab στο στρατόπεδό τους, της καθημερινότητάς του στο στρατόπεδο, καθώς και του μέρους όπου η Al Shabaab φέρεται να τον τοποθέτησε. Ο Αιτητής όφειλε να παρέχει πιο εξατομικευμένες πληροφορίες σχετικά με την εμπειρία του. Ειδικότερα, αναφορικά με τα γεγονότα που ακολούθησαν μετά την ανακοίνωση, οι δηλώσεις του ήταν μη λεπτομερείς. Ο Αιτητής δήλωσε ότι εργαζόταν στη φάρμα, όταν η μητριά του τον κάλεσε να επιστρέψει στο σπίτι. Όταν έφτασε στο σπίτι, του είπε: «Πρέπει να πάρεις μία τσάντα με τα ρούχα σου και θα πας στην Al Shabaab», «Αν δεν το δεχτείς, θα μου δημιουργήσεις πρόβλημα με την Al Shabaab» (βλ. ερ. 44 - 4Χ του δ.φ.). Παρ’ όλο που ερωτήθηκε δύο φορές να περιγράψει την αντίδρασή του και τις απαντήσεις του προς τη μητριά του, δεδομένου ότι από εκείνο το σημείο και μετά η ζωή του θα διέτρεχε κίνδυνο, οι δηλώσεις του παρέμειναν γενικές και μη λεπτομερείς, καθώς αρχικά δήλωσε ότι ένιωσε άσχημα. Ερωτηθείς και πάλι να μεταφέρει βήμα - βήμα τη συνομιλία που είχε με τη μητριά του, απάντησε ότι προσπάθησε να της μιλήσει με καλό τρόπο και της ζήτησε να μην θέσει τη ζωή του σε κίνδυνο, αλλά εκείνη δεν τον άκουσε. Ο Αιτητής ανέφερε με γενικό τρόπο ότι μετά τη συνομιλία τους, εκείνη τον πήρε με τη βία και τον μετέφερε στο Xero Kowaad, έναν χώρο κράτησης της Al Shabaab (βλ. ερ. 43 - 1Χ του δ.φ.). Ο Αιτητής δεν ήταν σε θέση να μεταφέρει με συνεκτικό και λεπτομερή τρόπο την ένταση του φερόμενου εξαναγκασμού του κατά την μεταφορά του στο Xero Kowaad. Ερωτηθείς επανειλημμένα να εξηγήσει πώς μεταφέρθηκε με τη βία σε εκείνο το μέρος, οι απαντήσεις του παρέμειναν σύντομες και χωρίς επαρκείς λεπτομέρειες. Για παράδειγμα, ερωτηθείς πώς τον μετέφεραν εκεί, απάντησε: «Με αυτοκίνητο» (βλ. ερ. 43 - 2Χ του δ.φ.), ενώ όταν του ζητήθηκε να περιγράψει βήμα προς βήμα την πρώτη ημέρα που πήγε στο Xero Kowaad, απάντησε γενικά: «Το Xero Kowaad βρίσκεται έξω από την Qoryole και την ίδια μέρα που έφτασα εκεί, ήταν στις 5.12.2019». Δεν παρασχέθηκαν από τον Αιτητή συγκεκριμένες ή λεπτομερείς πληροφορίες για να εξηγήσει πώς αντέδρασε απέναντι στη μητριά του και πώς εκείνη κατάφερε να τον μεταφέρει στο προαναφερθέν μέρος. Επιπλέον, ο Αιτητής δήλωσε ότι μετά το Xero Kowaad, μεταφέρθηκε από μέλη της Al Shabaab στο Doonburale, μαζί με άλλα δεκαπέντε νεαρά αγόρια (βλ. ερ. 43 - 3Χ του δ.φ.). Όταν του ζητήθηκε να περιγράψει λεπτομερώς τον χώρο όπου μεταφέρθηκε στο Doonburale, οι απαντήσεις του ήταν γενικές και μη λεπτομερείς. Αρχικά, περιέγραψε την περιοχή του Doonburale, ως μια αγροτική περιοχή κατά μήκος του ποταμού Lower Shabelle, με φυτείες φρούτων, αναφέροντας ότι πρόκειται για μια στρατηγική περιοχή με καλλιέργειες (βλ. ερ. 43 – 4Χ του δ.φ.). Ερωτηθείς και πάλι να περιγράψει το συγκεκριμένο μέρος του Doonburale όπου μεταφέρθηκε από την Al Shabaab, η δήλωσή του παρέμεινε μη λεπτομερής και ασαφής, καθώς απλώς ανέφερε ότι βρίσκονταν σε μια φάρμα (βλ. ερ. 42 - 1Χ του δ.φ.). Κλήθηκε δύο ακόμα φορές να αναπτύξει την περιγραφή του περιβάλλοντος όπου βρέθηκε, αλλά οι απαντήσεις του παρέμειναν γενικές και χωρίς επαρκείς λεπτομέρειες, με μόνη επιπλέον πληροφορία ότι επρόκειτο για φυτεία με μπανάνες (βλ. ερ. 42 - 1Χ του δ.φ.). Δεδομένου ότι παρέμεινε στη συγκεκριμένη φάρμα για πέντε ημέρες με μέλη της Al Shabaab, προκειμένου να στρατολογηθεί, να εκπαιδευτεί και να προετοιμαστεί ώστε να γίνει στρατιώτης, του ζητήθηκε να περιγράψει το διάστημα που έζησε μαζί τους στη φάρμα. Ωστόσο, η μόνη πληροφορία που παρείχε ήταν ότι εξαναγκάζονταν να ακούνε μια ομιλία από την Al Shabaab για τη σημασία ένταξής τους στην οργάνωση(βλ. ερ. 42 - 1X του δ.φ.). Ερωτηθείς και πάλι να παράσχει περισσότερες λεπτομέρειες για τον χρόνο που πέρασε στη φάρμα με την Al Shabaab, πέρα από την ηχογραφημένη ομιλία που άκουγε, δεν έδωσε επιπλέον λεπτομέρειες, καθώς ανέφερε ότι εκτός από την ομιλία, τους έλεγαν ότι η χώρα δέχεται επίθεση από εχθρούς και ότι κάθε Σομαλός πρέπει να πολεμήσει εναντίον τους (βλ. ερ. 42 - 2Χ του δ.φ.). Κληθείς να περιγράψει μία τυπική ημέρα στη φάρμα, δεν ήταν σε θέση να παρέχει λεπτομέρειες, λαμβάνοντας υπόψη ότι ήταν ένα άτομο που στρατολογήθηκε δια της βίας από την Al Shabaab για να προετοιμαστεί ώστε να γίνει μαχητής. Αναφορικά με τη απόδρασή του από τη φάρμα, η οποία φυλασσόταν από την Al Shabaab (βλ. ερ. 41 - 1Χ του δ.φ.), οι δηλώσεις του δεν ήταν τόσο λεπτομερείς, όσο θα αναμενόταν από ένα άτομο που είχε στρατολογηθεί από την Al Shabaab και του οποίου η ζωή θα διέτρεχε σοβαρό κίνδυνο εάν εντοπιζόταν από αυτούς. Ο Αιτητής ανέφερε πως εκείνο το βράδυ τα μέλη της Al Shabaab πολεμούσαν στο Qoryoley, κοντά στο Doonburale, και έτσι η φάρμα φυλασσόταν μόνο από δύο μέλη, καθώς οι υπόλοιποι βρίσκονταν στη μάχη. Επειδή το δωμάτιο όπου κοιμόταν ήταν «παραδοσιακά χτισμένο», κατάφερε να ανοίξει μία τρύπα και να βγει έξω από τον φυλασσόμενο χώρο (βλ. ερ. 41 - 1Χ-2Χ του δ.φ.). Κληθείς και πάλι να περιγράψει βήμα προς βήμα τη διαφυγή του, ο Αιτητής δεν ήταν σε θέση να αναφέρει πώς άνοιξε την τρύπα, πώς κατάφερε να φύγει από τη φάρμα αφού βγήκε από το δωμάτιο, πώς κατάφερε να μην γίνει αντιληπτό από τους φρουρούς και πόσο χρόνο χρειάστηκε για να εγκαταλείψει τον χώρο. Αντ’ αυτού, απάντησε ως εξής: «Όπως σας είπα, τα δωμάτια ήταν παραδοσιακά και κατά τη διάρκεια της νύχτας κάναμε μία τρύπα και μετά δραπετεύσαμε από εκεί». Παρ’ όλο που δήλωσε με σαφήνεια τα ονόματα των χωριών από τα οποία πέρασε μέχρι να φτάσει στην Mogadishu και τα μέσα μεταφοράς που χρησιμοποίησε για να φτάσει εκεί, δεν παρείχε επαρκώς λεπτομερείς δηλώσεις που να αντιστοιχούν σε άτομο βίωσε τα ανωτέρω. Συγκεκριμένα, ανέφερε ότι πέρασε από το χωριό Jeerow, στη συνέχεια από το χωριό Maduulo και μετά έφτασε στο Janaale. Στο Janaale, κρύφτηκε σε ένα αυτοκίνητο που μετέφερε φρούτα, και κρυμμένος μέσα στο όχημα, κατάφερε να φτάσει στην Mogadishu στις 13.12.2019. Ερωτηθείς αν πέρασε από σημεία ελέγχου πηγαίνοντας προς την Mogadishu, απάντησε θετικά. Στη συνέχεια, του ζητήθηκε να εξηγήσει πώς κατάφερε να περάσει από τα σημεία ελέγχου χωρίς να γίνει αντιληπτός, και η απάντησή του ήταν γενική, χωρίς να εκθέσει με συγκεκριμένο τρόπο την προσωπική του εμπειρία. Ανέφερε απλώς ότι η Al Shabaab ελέγχει τα αυτοκίνητα με δύο διαφορετικές μεθόδους: ζητούν από τους επιβάτες των δημόσιων μεταφορικών μέσων να κατέβουν για έλεγχο, αλλά αν πρόκειται για φορτηγό μεταφοράς προϊόντων, ελέγχουν μόνο τον οδηγό και τον συνοδηγό χωρίς ιδιαίτερη προσοχή, επειδή αυτοί οι οδηγοί συνηθίζουν να πληρώνουν μεγάλα ποσά στην Al Shabaab (βλ. ερ. 38 - 1Χ του δ.φ.). Παρ’ όλο που αυτή η εξήγηση θα μπορούσε να θεωρηθεί αληθοφανής, ταυτόχρονα η απάντηση του κρίνεται μη λεπτομερής και όχι επαρκώς συγκεκριμένη. Συνεπώς, κρίθηκε ότι η εσωτερική αξιοπιστία του ανωτέρω ουσιώδους γεγονότος δεν τεκμηριώνεται, καθώς ο Αιτητής δεν ήταν σε θέση να παρέχει συγκεκριμένες και λεπτομερείς δηλώσεις που να στηρίζουν τον ισχυρισμό του ότι στρατολογήθηκε από την Al Shabaab ώστε να γίνει μαχητής. Επιπλέον, δεν ήταν σε θέση να παράσχει λεπτομέρειες σχετικά με όλα τα δευτερεύοντα στοιχεία που σχετίζονται με το ανωτέρω περιστατικό. Παρ’ όλο που οι Καθ’ ων η αίτηση διαπίστωσαν ότι οι εξωτερικές πηγές επιβεβαιώνουν την παρουσία της Al Shabaab στην περιοχή Lower Shabelle, όπου ανήκει η περιοχή Qoryoleυ, καθώς και τις πρακτικές στρατολόγησης νεαρών ατόμων, το ανωτέρω ουσιώδες γεγονός έτυχε απόρριψης.

 

18.          Ακολούθως, ως προς τον ισχυρισμός ότι λόγω της διαφυγής του Αιτητή, ο αδελφός της θετής μητέρας του σκοτώθηκε από την Al Shabaab, οι Καθ’ ων η αίτηση επεσήμανα ότι σύμφωνα με τις συναφείς  δηλώσεις του Αιτητή ο αδελφός της μητριάς του σκοτώθηκε στις 20.12.2019 (βλ. ερ. 41 – 4X του δ.φ.). Ωστόσο, πέρα από αυτή τη συγκεκριμένη ημερομηνία, δεν ήταν σε θέση να συνδέσει με συνεκτικό και λεπτομερή τρόπο τον θάνατο του αδελφού της μητριάς του με τη διαφυγή του από την Al Shabaab. Ο Αιτητής δεν ήταν σε θέση να παράσχει καμία πληροφορία σχετικά με τον θάνατό του, καθώς ανέφερε ότι η μητριά του κάλεσε την ετεροθαλή αδελφή του και την ενημέρωσε σχετικά (βλ. ερ. 40 - 1Χ του δ.φ.). Όταν ερωτήθηκε πώς γνώριζε ότι ο θάνατος του αδελφού της συνδεόταν με τη διαφυγή του, απάντησε με ασυνάρτητο και υποθετικό τρόπο, δηλώνοντας ότι δεν είχε ιδέα αν είχε επαρκή στοιχεία και αν τα δύο γεγονότα συνδέονταν μεταξύ τους. Τέλος, λόγω της προσωπικής φύσης του ισχυρισμού, δεν βρέθηκαν πηγές που να επιβεβαιώνουν αυτές τις δηλώσεις. Ωστόσο, εξωτερικές πηγές που εντόπισαν οι Καθ’ ων η αίτηση επιβεβαιώνουν τις απειλές της Al Shabaab κατά οικογενειών που αρνήθηκαν να παραχωρήσουν νεότερα μέλη τους στην οργάνωση.

 

19.          Στο πλαίσιο της αξιολόγησης κινδύνου, στη βάση του μόνου αποδεκτού ισχυρισμού του Αιτητή, διαπιστώθηκε πως, βάσει των εξωτερικών πηγών πληροφόρησης σχετικά με την κατάσταση ασφαλείας στην χώρα καταγωγής και περιοχή διαμονής του αιτητή εκεί (Qoryeley, Lower Shabelle region), υπάρχει εύλογη πιθανότητα ο Αιτητής να υποστεί πραγματικό κίνδυνο δίωξης ή σοβαρής βλάβης σε περίπτωση επιστροφής του στην περιοχή συνήθους διαμονής του, Qoryeley, στην επαρχία Lower Shabelle στη Σομαλία, δεδομένης της κατάστασης ασφαλείας. Προχωρώντας, τέλος, στη νομική ανάλυση, οι Καθ’ ων η αίτηση διαπιστώνουν ότι δεν προκύπτει βάσιμος και δικαιολογημένος φόβος δίωξης του Αιτητή δυνάμει του άρθρου 3 του περί Προσφύγων Νόμου, αλλά ούτε συντρέχουν οι προϋποθέσεις υπαγωγής του στο άρθρο 19(2) του περί Προσφύγων Νόμου.

 

20.          Ειδικά σχετικά με ενδεχόμενη υπαγωγής του στο άρθρο 19(2)(γ) του περί Προσφύγων Νόμου, παρατέθηκαν πληροφορίες από τη χώρα καταγωγής από τις οποίες προκύπτει ότι η Al Shabaab έχει ισχυρή παρουσία στην περιοχή της συνήθους διαμονής του Αιτητή. Περαιτέρω, κρίθηκε ότι το προσωπικό του προφίλ και οι περιστάσεις του ταιριάζουν με το προφίλ και τις προσωπικές περιστάσεις ανθρώπων που στρατολογούνται εθελοντικά από την Al Shabaab, καθώς είναι άνδρας νεαρής ηλικίας, χωρίς συγκεκριμένη πηγή εισοδήματος, χωρίς προοπτικές απασχόλησης, με χαμηλό μορφωτικό επίπεδο, που στερείται ουσιαστικής υποστήριξης από την οικογένεια στον τόπο συνήθους διαμονής του και το δίκτυο της φυλής του. Επιπλέον, η άσχημη ανθρωπιστική κατάσταση που επικρατεί στον τόπο συνήθους διαμονής του καθιστά ακόμη πιο δύσκολο για αυτόν να συνεχίσει να καλλιεργεί τη γη ή να βρει εργασία και μια σταθερή πηγή εισοδήματος. Επιπλέον, επισημάνθηκε ότι η πρόσβαση στον τόπο συνήθους διαμονής του δεν είναι ασφαλής, καθώς συμβαίνουν πολλά περιστατικά ασφαλείας στο δρόμο μεταξύ Mogadishu, Afgoye, Merca και Qoryoley. Επομένως, μπορεί εύλογα να διαπιστωθεί ότι θα διατρέξει πραγματικό κίνδυνο αδιάκριτης βίας ως πολίτης, σε περίπτωση επιστροφής στο Qoryoley, στην περιοχή Lower Shabelle της Σομαλίας.

 

21.          Ακολούθως, εξετάστηκε το ενδεχόμενο μετεγκατάστασης του Αιτητή σε άλλη περιοχή της Σομαλίας, συγκεκριμένα στην πρωτεύουσα της Σομαλίας, την Mogadishu. Από τις διαθέσιμες πληροφορίες διαπιστώθηκε ότι η κατάσταση ασφαλείας στην Mogadishu είναι ασταθής και επομένως, έγινε αποδεκτό ότι υπάρχει καταρχήν εύλογη πιθανότητα να θεωρηθεί ότι ο Αιτητής σε περίπτωση επιστροφής του ενδέχεται να υποστεί μεταχείριση που θα μπορούσε να ισοδυναμεί με σοβαρή βλάβη λόγω της γενικότερης κατάστασης ασφαλείας σε περίπτωση επιστροφής στην Mogadishu, στην περιοχή Banaadir της Σομαλίας. Ωστόσο, λαμβάνοντας υπόψη τα προσωπικά στοιχεία και τις προσωπικές περιστάσεις του Αιτητή, ήτοι το γεγονός ότι έχει υποστηρικτικό δίκτυο στην Mogadishu, ότι η φυλή του έχει παρουσία στην Mogadishu, και του γεγονότος πως ο Αιτητής δεν παρουσιάζει κάποια ευαλωτότητα, κρίθηκε εύλογη η μετεγκατάστασή του στην Mogadishu, στην Σομαλία.

 

22.          Στο πλαίσιο της παρούσας διαδικασίας, ο Αιτητής κατά την ακροαματική διαδικασία στις 10.6.2023 δήλωσε ότι εγκατέλειψε τον τόπο τελευταίας συνήθους διαμονής του, την περιοχή Qoryoley, καθώς διέτρεχε σοβαρό κίνδυνο από την οργάνωση Al Shabaab. Ειδικότερα, κατέθεσε ότι τα μέλη της οργάνωσης επιχείρησαν με τη βία να τον στρατολογήσουν, κρατώντας τον υπό περιορισμό για πέντε ημέρες. Αναφορικά με τη διαφυγή του, ανέφερε ότι, λόγω ενός περιστατικού που σημειώθηκε κατά τη διάρκεια της νύχτας, τα μέλη της Al Shabaab χρειάστηκε να μεταβούν στο Qoryoley, με αποτέλεσμα η φάρμα, όπου τελούσε υπό κράτηση, να φυλάσσεται από μόλις τρία άτομα, γεγονός που του επέτρεψε να διαφύγει. Όταν ερωτήθηκε εάν γνώριζε τα άτομα που τον κρατούσαν, απάντησε αρνητικά, διευκρινίζοντας ότι αυτά προέρχονταν από την περιοχή Qoryoley και τα γειτονικά χωριά. Σχετικά με τη δυνατότητα επιστροφής του στην Mogadishu, ο Αιτητής δήλωσε ότι κάτι τέτοιο δεν είναι εφικτό, καθώς δεν κατάγεται από την εν λόγω περιοχή και ουδέποτε έζησε εκεί. Επιπλέον, αναφορικά με την ετεροθαλή αδελφή του, η οποία διαμένει στην Mogadishu, ανέφερε ότι δεν μπορεί να του προσφέρει οποιαδήποτε βοήθεια.

 

23.          Προχωρώντας στην de novo και ex nunc εξέταση των ενώπιόν μου δεδομένων, όπως υπαγορεύουν τα εδάφια (3) και (4) του άρθρου 11 του περί της Ίδρυσης και Λειτουργίας Διοικητικού Δικαστηρίου Διεθνούς Προστασίας Νόμου.

 

24.          Ως προς τον πρώτο ουσιώδη ισχυρισμό συντάσσομαι με το εύρημα των Καθ’ ων η αίτηση περί αξιοπιστίας του για τους λόγους που εμπεριστατωμένα καταγράφονται στην έκθεση, η οποία αποτέλεσε την αιτιολογική βάση της επίδικης απόφασης.

 

25.          Μετά από έρευνα σε εξωτερικές πηγές πληροφόρησης σχετικά με την φυλή Hawandle[1] (βλ. ερ.22 του δ.φ. ), στην οποία ως δήλωσε ανήκει ο Αιτητής, παρατίθενται οι κάτωθι πληροφορίες: αναφορικά με το ρόλο των φυλών στη Σομαλία, διαφαίνεται ότι σε όλες τις πτυχές της ζωής, η φυλή είναι ταυτόχρονα μέσο αναγνώρισης και τρόπος ζωής.

 

26.          Σύμφωνα με παλαιότερη έκθεση της ACCORD στην οποία παραπέμπουν έως σήμερα οι συλλογές πληροφοριών, οι Σομαλοί χωρίζονται σε πέντε μεγάλες φυλές - οικογένειες: οι Dir εντοπίζονται κυρίως στο δυτικό τμήμα της Σομαλιλάνδης και στο νότιο τμήμα της Σομαλίας, οι Isaaq στο μεσαίο τμήμα της Σομαλιλάνδης, οι Darood είναι κυρίως εγκατεστημένοι στο Puntland, στο ανατολικό τμήμα της Σομαλιλάνδης και στο νοτιότερο τμήμα της Σομαλίας, οι Hawiye βρίσκονται κυρίως στην κεντρική Σομαλία ενώ οι Rahanweyn, που μερικές φορές αποκαλούνται Digil-Mirifle, εντοπίζονται στην περιοχή μεταξύ των ποταμών Jubba και Shabelle.[2] Σύμφωνα με τις πηγές, η φυλή Hawadle, περιγράφεται ως η κύρια υποφυλή των Hawiye.[3] Περαιτέρω, η περιοχή Hiraan κατοικείται κυρίως από φυλές των Hawiye (π.χ. Hawadle, Jajele).[4] Η υποφυλή Hawadle κυριαρχεί στην περιοχή βορειοανατολικά του ποταμού Shabelle, ενώ οι υποφυλές Jajele, Galjaal (ή Gaaljeel) και Baadi Adde κυριαρχούν στην περιοχή δυτικά του ποταμού. Η φυλή Hawiye περιγράφεται σε άρθρο του ειδησεογραφικού ιστότοπου “Somaliland Press” ως «κυρίαρχη στο νότιο τμήμα της Σομαλίας, στην πρωτεύουσα Mogadishu, καθώς και στις κύριες πόλεις Merka και Kismayo».[5] Στην Mogadishu, η φυλή Hawiye, και ειδικότερα οι υποφυλές Abgaal και Habar Gidir, φέρονται να αποτελούν την πλειοψηφία που επηρεάζει τις πολιτικές διαδικασίες και ένα σημαντικό μέρος των κυβερνητικών δυνάμεων.[6] Πέρα από αυτές, η πλειονότητα (ή ακόμα και το σύνολο) των φυλών εκπροσωπούνται στην Mogadishu. Το 2016, ο Διεθνής Οργανισμός Μετανάστευσης (IOM) ανέφερε σε έκθεσή του ότι οι μεγαλύτερες εταιρείες και η πλειονότητα των δημοτικών διοικήσεων στην Mogadishu διοικούνται από μέλη της φυλής Hawiye.[7] Έκθεση της Παγκόσμιας Τράπεζας που δημοσιεύθηκε το 2021 ανέφερε ότι οι διάφορες εταιρείες ύδρευσης που απαρτίζουν τον τομέα ύδρευσης της Mogadishu ανήκουν σε υποομάδες της φυλής Hawiye.[8] Συνεπώς, από τις ανωτέρω πηγές προκύπτει ότι η φυλή του Αιτητή έχει έντονη παρουσία στην πρωτεύουσα Mogadishu.

 

27.          Με βάση τις δηλώσεις του Αιτητή ο ίδιος είχε πρόσβαση στην εκπαίδευση, ενώ εργαζόταν ως αγρότης, δεν προώθησε κάποιο περιστατικό διακριτικής μεταχείρισης.  

 

28.          Όσον αφορά στο δεύτερο ουσιώδη ισχυρισμό του Αιτητή περί της πενθήμερης στρατολόγησής του από την Al Shabaab  και της διαφυγής του από το χώρο όπου κρατούνταν, παρατηρείται ότι ο Αιτητής υπήρξε συνεκτικός καθ’ όλη τη διαδικασία εξέτασης της αίτησής του για διεθνή προστασία τόσο ενώπιον της διοίκησης όσο και ενώπιον του παρόντος Δικαστηρίου αναφορά με τον υπό εξέταση ισχυρισμό αλλά και με τις περιστάσεις γύρω από αυτόν. Συντάσσομαι με το συμπεράσματα των Καθ’ ων η αίτηση ως τα σημεία επί των οποίων υπήρξε εύρημα ότι ο Αιτητής ήταν συνεκτικός, ήτοι το χρονοδιάγραμμα του αφηγήματός του, τα βασικά γεγονότα, το χρόνο και τόπο κράτησής του, τα σημεία που πέρασε κατά τη διαφυγή του. Οι Καθ’ ων η αίτηση έκριναν ωστόσο ότι ο Αιτητής δεν ήταν επαρκώς λεπτομερής ως προς τις συνθήκες κράτησης του και τον τρόπο διαφυγής του αλλά και προηγουμένως, όταν κλήθηκε να ακολουθήσει τη θεία του η οποία θα τον παρέδιδε στην Al Shabab η αντίδρασή του κρίθηκε ότι δεν αποτυπώνει την ένταση που θα αναμένονταν για ένα άτομο που ανθίσταται της καταναγκαστικής του στρατολόγησης. Εντούτοις, οι ελλείψεις που διακρίνουν οι Καθ’ ων η αίτηση δεδομένων της συνοχής και της συνέπειας με τις οποίες ο Αιτητής περιγράφει τις λοιπές περιστάσεις δεν επαρκούν για τη μη αποδοχή της εσωτερικής του αξιοπιστίας. Οι περιορισμένες αναφορές του ως προς τις συνθήκες της κράτησής του, δικαιολογούνται εν μέρει και από το ολιγοήμερο της κράτησης του. Παράλληλα, ο Αιτητής ήταν σε θέση να αναφερθεί στο χώρο να περιγράψει το περιβάλλον, κάποια γεγονότα που έλαβαν χώρα, τον αριθμό των ατόμων με τα οποία κρατούνταν, αλλά και τον αριθμό των ατόμων τα οποία μεταφέρθηκαν με αυτόν στο χώρο κράτησης αλλά και τον τρόπο μετάβασής του σε αυτόν. Επίσης, ως προς τις περιστάσεις διαφυγής του, καίτοι εν μέρει η δημιουργία μίας τρύπας διαφυγής φαντάζει καταρχήν μη ευλογοφανής, η διευκρίνιση ότι πρόκειται για ένα απλό κατασκεύασμα αλλά και η σαφής επεξήγηση ότι εκείνο το βράδυ εγκατέλειψε το χώρο κράτησης αριθμός στρατιωτών και παρέμειναν μόνο τρεις φύλακες, κρίνεται ότι δόθηκαν από τον Αιτητή ικανοποιητικές εξηγήσεις σε συνάρτηση με το γεγονός ότι αναφέρθηκε με ακρίβεια στα μέρη όπου πέρασε μέχρι να φτάσει στην Mogadishu και η ευλογοφανής εξήγηση ως προς τον τρόπο που το φορτηγό το οποίο τους μετέφερε προσπέρασε τον έλεγχο της Al Shabaab. Όπως ορθώς παρατηρούν οι Καθ’ ων η αίτηση πολλοί σταθμοί του αφηγήματός του ευλόγως αποτελούν κοινή γνώση για τους ανθρώπους της περιοχής, εντούτοις, το αφήγημά του κρίνεται ότι περιέχει και προσωπικής φύσεως περιστάσεις και λεπτομέρειες και όχι μόνο γενικές αναφορές. Αξιοσημείωτο είναι και το γεγονός ότι ο Αιτητής αναφέρθηκε με ακρίβεια και ως προς τις προηγούμενες κλήσεις της Al Shabab για στρατολόγηση στην περιοχή τόσο ως προς το χρόνο όσο και ως προς τον τρόπο αποφυγής τους από τον ίδιο, χάρις τον χρηματισμό της Al Shabaab που προηγήθηκε από τον πατέρα του. Σε συνάρτηση με της εξωτερικές πηγές, οι οποίες περιλαμβάνονται στην έκθεση εισήγηση, οι οποίες επιβεβαιώνουν τη δράση της οργάνωσης στον τόπο προηγούμενης διαμονής του Αιτητή και της μεθόδου της υποχρεωτικής στρατολόγησης που αυτή χρησιμοποιεί, ο δεύτερος ουσιώδης ισχυρισμός του Αιτητή γίνεται αποδεκτός.

  

29.          Ως προς τον τρίτο ουσιώδη ισχυρισμό του Αιτητή, περί δολοφονίας του αδελφού της μητριάς του από της Al Shabaab εξαιτίας της διαφυγής, συντάσσομαι με το σύνολο των ευρημάτων των Καθ’ ων η αίτηση. Επιγραμματικά, το εν λόγω περιστατικό αποτελεί πληροφορία που έλαβε ο Αιτητής από την ετεροθαλή αδελφή του, η οποία με τη σειρά της το πληροφορήθηκε από τη μητριά του Αιτητή. Ο Αιτητής αγνοεί τις περιστάσεις του θανάτου του εν λόγω προσώπου και κυρίως ερωτηθείς να εξηγήσει επί τη βάση ποιών αντικειμενικών δεδομένων η μητριά του κατέληξε στο συμπέρασμα ότι ο θάνατος  του αδελφού της συνδέεται με τη διαφυγή του ιδίου (πέραν της χρονικής εγγύτητας των δύο γεγονότων), ο Αιτητής δήλωσε άγνοια. Με βάση τα ανωτέρω δεδομένα, κρίνεται ότι δεν μπορεί να γίνει αποδεκτός ο τρίτος ουσιώδης ισχυρισμός του Αιτητή καθώς όλες οι πληροφορίες που παρέθεσε αναφορικά με το γεγονός αποτελούν πληροφορίες που έλαβε από τρίτο πρόσωπο (την ετεροθαλή αδελφή του), το οποίο ούτε το ίδιο ήταν άμεσος μάρτυρας, ούτε και ο Αιτητής ήταν σε θέση να αναφερθεί σε συγκεκριμένες ενδείξεις ως προς τη διασύνδεση της διαφυγής του και της κατ’ ισχυρισμό δολοφονίας του αδελφού της μητριάς του. Ως εκ τούτου, παρά την ύπαρξη εξωτερικών πηγών πληροφόρησης που επιβεβαιώνουν το ενδεχόμενο η οργάνωση να κινηθεί εκδικητικά προς πρόσωπα της ίδιας οικογένειας με αυτά που καταζητούν, εν προκειμένω οι ελλιπείς και περιορισμένες αναφορές του Αιτητή δεν μπορούν να οδηγήσουν σε αποδοχή του τρίτου ουσιώδους ισχυρισμού του.

 

30.          Προχωρώντας στην αξιολόγηση κινδύνου στη βάση των αποδεκτών ισχυρισμών του Αιτητή, επισημαίνονται ειδικώς ως προς το προφίλ του Αιτητή και τον τόπο προηγούμενης συνήθους διαμονής, ήτοι το Lower Shabelle στην περιοχή Qoryoley τα ακόλουθα.

 

31.          Σύμφωνα με σύνοψη της συλλογής πληροφοριών της EUAA για την κατάσταση ασφαλείας του Μαρτίου 2023 και επιπροσθέτως, έκθεση της EUAA αναφορικά με τα προφίλ που στοχοποιούνται του 2021,[9] η Al-Shabaab αύξησε την ισχύ των ενεργών μαχητών της, από 2.000 – 3.000 εκτιμώμενες το 2017 σε 5.000 – 7.000 το 2020. Πιο πρόσφατες εκτιμήσεις για τον αριθμό των μαχητών της Al-Shabaab κυμαίνονται από 7.000 έως 20.000 άτομα.[10]

 

32.          Αναφορικά με τις περιοχές όπου συνήθως στρατολογεί η Al-Shabaab, η ανωτέρω έκθεση της EUAA αναφορικά με τα προφίλ που στοχοποιούνται, σημειώνει  πως «Αν και η Al-Shabaab στρατολογεί κατά κύριο λόγο από εδάφη υπό τον έλεγχό της, υπήρξαν επίσης αναφορές για στρατολόγηση από περιοχές που ελέγχονται από την κυβέρνηση, ειδικά στην Mogadishu. Εκτός της επικράτειας της Al-Shabaab η στρατολόγηση συχνά περιλαμβάνει πτυχές εξαναγκασμού. Αναγκαστική στρατολόγηση έχει επίσης αναφερθεί σε περιοχές που ελέγχονται από την οργάνωση. Η Al-Shabaab τείνει να στρατολογεί σε τοποθεσίες που συνυπάρχουν πολλές φυλές, χτίζοντας τη στρατηγική στρατολόγησης τους στις συγκρούσεις μεταξύ των φυλών».[11]

 

33.          Περαιτέρω, έκθεση του 2018 από το Ινστιτούτο Hiraal, μία δεξαμενή σκέψης που εδρεύει στην Mogadishu, επιβεβαιώνει  ότι στα πρώτα χρόνια της, η Al Shabaab - που ήταν εκείνη την εποχή ένα αστικό φαινόμενο- συνήθιζε να στρατολογεί μεταξύ του πληθυσμού της Mogadishu και άλλων αστικών κέντρων. Ωστόσο, δεδομένου ότι η ομάδα έχασε εδάφη στα αστικά κέντρα μεταξύ των ετών 2012 και 2015, έχει στρατολογήσει τα περισσότερα από τα νέα μέλη της σε αγροτικές περιοχές υπό τον έλεγχό της, συμπεριλαμβανομένων των πυκνοκατοικημένων περιοχών του Bay και του Bakool, με παιδιά να αποτελούν την πλειοψηφία των νεοσύλλεκτων.[12]

 

34.          Έκθεση του Finnish Immigration Service του 2020 αναφέρει πως η στρατολόγηση διά της βίας είναι σχεδόν ανύπαρκτη στην πρωτεύουσα (Mogadishu).[13] Συνεχίζει πως «στην πράξη, η οργάνωση δεν χρειάζεται να πείσει πολύ τους ανθρώπους για να ενεργήσουν όπως επιθυμεί, αφού οι αυστηρές τιμωρίες τους προκαλούν έντονο φόβο. Για παράδειγμα, η οργάνωση μπορεί να στρατολογήσει έναν υπάλληλο γραφείου στην Mogadishu ως πληροφοριοδότη τους μέσω έμμεσων απειλών λέγοντας του ότι δεν επιθυμούν να τον βλάψουν αλλά να του προσφέρουν συνεργασία».[14] Σε έκθεση του Immigration and Refugee Board of Canada του 2023 αναφέρεται πως υπάρχει παρουσία της ομάδας στην Mogadishu και πως η Al-Shabaab «ολοένα και περισσότερο» εισέρχεται σε αστικές περιοχές που βρίσκονται υπό τον έλεγχο της κυβέρνησης και των δυνάμεων ασφαλείας χρησιμοποιώντας μία ομάδα πληροφοριοδοτών  που «σύμφωνα με πληροφορίες» έχει «διεισδύσει στην κυβέρνηση και τους θεσμούς ασφαλείας».[15] Άλλη πηγή που περιλαμβάνεται σε έκθεση της EUAA του 2021 αναφέρει πως «χάρη στο ισχυρό δίκτυο πληροφοριών της, η Al-Shabaab είναι σε θέση να προβεί σε προσεκτική στρατολόγηση στην πόλη, στοχεύοντας όσους εκφράζουν απογοήτευση ή θυμό για την AMISOM ή τη σομαλική κυβέρνηση. Η ομάδα εμπλέκει αυτούς τους ανθρώπους σε συζητήσεις και τους μεταπείθει σταδιακά έως ότου η Al Shabaab  τους κάνει μία επίσημη προσφορά (π.χ. να ενταχθούν στη μυστική αστυνομία/Amniyat της Al Shabaab  στην πόλη)».[16]

 

35.          Αναφορικά με τις τακτικές στρατολόγησης που εφαρμόζει η Al Shabab, έκθεση της EUAA του 2021 καταγράφει πως αυτές περιλαμβάνουν τον εκφοβισμό-στράτευση διά της βίας, την παροχή οικονομικών κινήτρων, τις απειλές, την κατήχηση και τα δίκτυα/σχέσεις με τις φυλές. Η διαδικασία στρατολόγησης είναι μία περίπλοκη διεργασία η οποία συχνά περιλαμβάνει είτε την εθελοντική στράτευση, είτε την προκαλούμενη μέσω κριτηρίων και ωφελειών είτε τον εξαναγκασμό με χρήση βίας/απειλών.  Η  μέθοδος δε, του εξαναγκασμού εξαρτάται από την τοποθεσία και την κατάσταση. Η ομάδα στοχεύει όσους είναι δυσαρεστημένοι με την κυβέρνηση ή όσοι έχουν στοχοποιηθεί και έχουν περιθωριοποιηθεί λόγω φυλετικών διακρίσεων. Επίσης, η Al Shabab χρησιμοποιεί συχνά οικονομικές ανταμοιβές ως κίνητρο για να προσελκύσει μαχητές ή να κάνει τους ανθρώπους να τους βοηθήσουν είτε με την παροχή πληροφοριών είτε με άλλους τρόπους. Υπάρχουν επίσης καταγραφές πως τα μέλη της Al Shabab μπορεί να εντοπίσουν πιθανούς νεοσύλλεκτους μέσω της χρήσης υπαρχόντων δεσμών με αρχηγούς φυλών, καθώς και σε εκπαιδευτικές εγκαταστάσεις, φυλακές, τζαμιά, κύκλους προσευχής, γήπεδα ποδοσφαίρου, αθλητικούς συλλόγους, παιδικές χαρές, κοιτώνες, διαδικτυακές αίθουσες και μεταξύ παιδιών και ανέργων σε καταυλισμούς εκτοπισμένων. Σε περιοχές υπό τον έλεγχό της, η Al Shabab έχει δημιουργήσει σχολεία όπου τα παιδιά  πέραν από την βασική εκπαίδευση λαμβάνουν κατήχηση ώστε να συμμετάσχουν σε ένοπλους αγώνες.[17]

 

36.          Περαιτέρω, καταγράφεται πως σε περιοχές υπό τον πλήρη έλεγχό της, η βία στη στρατολόγηση είναι συχνή, ειδικά κατά τη διάρκεια μεγάλων επιχειρήσεων ή μετά από σοβαρές απώλειες στην διάρκεια μαχών. Η οργάνωση ασκεί πίεση στις τοπικές κοινότητες, χρησιμοποιώντας συχνά τους αρχηγούς φυλών για να προσφέρουν μαχητές. Απειλούν τη μη συμμόρφωση με βία ή χαρακτηρίζουν τους αντιφρονούντες ως άπιστους. Εκμεταλλεύονται επίσης την οικονομική ανέχεια που επικρατεί, προσφέροντας χρηματικές ανταμοιβές για πληροφοριοδότες ή νεοσύλλεκτους. Η στρατολόγηση παιδιών σε ισλαμικά σχολεία για ιδεολογική εκπαίδευση είναι επίσης κοινή πρακτική. Πηγές που επικαλείται η ανωτέρω έκθεση αναφέρουν πως η εξαναγκαστική στρατολόγηση μέσω απαγωγών, πίεσης σε οικογένειες και ποσοστώσεις σε τοπικές φυλές αποτελεί σημαντική πρακτική, εντούτοις άλλες πηγές αναφέρουν πως δεν είναι η πρωταρχική μέθοδος στρατολόγησης και πως η ομάδα λειτουργεί περιπτωσιολογικά.[18]  Σύμφωνα με την Crisis Group, επικαλούμενη συνεντεύξεις με άτομα που «έζησαν υπό τη διοίκηση της Al-Shabaab», «συνήθως», η ομάδα απαιτεί από τις τοπικές φυλές και οικογένειες να παρέχουν «ένα στα δύο με τρία αγόρια μικρότερα από 13 ετών ανά οικογένεια».[19]  

 

37.          Ως προς την στρατολόγηση (είτε εθελοντική, είτε μέσω βίας) παιδιών ή νεαρών ανδρών  από την εν λόγω οργάνωση αναφέρονται τα κάτωθι: Σύμφωνα με το US Department of Labor αναφέρεται πως τα παιδιά από μειονοτικές φυλές είναι ιδιαίτερα ευάλωτα στην αναγκαστική στρατολόγηση από στρατιωτικές ομάδες.[20] Μία έκθεση του Ιουλίου του 2024 από την Κεντρική Υπηρεσία Πληροφοριών (CIA) αναφέρει πως η έλλειψη εκπαιδευτικών και εργασιακών ευκαιριών αποτελεί σημαντική πηγή εντάσεων για τη μεγάλη ομάδα των νέων στη Σομαλία, γεγονός που τους καθιστά ευάλωτους σε στρατολόγηση από εξτρεμιστικές ομάδες.[21] Επίσης, έκθεση του Bertelsmann Stiftung του Μαρτίου 2024 αναφέρει πως «έχει καταγραφεί ότι η Al Shabaab απήγαγε συστηματικά παιδιά από μειονοτικές ομάδες, ενσωματώνοντάς τα στο στρατό της. Επιπλέον, η ομάδα έχει καταφύγει στη βία για να εξαναγκάσει τις κοινότητες και τους πρεσβυτέρους να τους παραδώσουν νέους από τα χωριά και τις φυλές τους».[22] Έτερη έκθεση της ομάδας Εμπειρογνωμόνων του ΟΗΕ για τη Σομαλία, ανέφερε πως κατά την περίοδο μεταξύ Σεπτεμβρίου 2023 έως 30 Αυγούστου 2024, η Al Shabaab παρέμεινε ο κύριος δράστης α. των περιστατικών στρατολόγησης και χρήσης παιδιών (902 από τα 1,094 παιδιά στρατολογήθηκαν από την ανωτέρω ομάδα και τα υπόλοιπα από δυνάμεις ασφαλείας και φυλετικές πολιτοφυλακές), β. των περιστατικών επίθεσης σε σχολεία και νοσοκομεία (40 από τις 44 επιθέσεις αποδόθηκαν στην Al Shabaab) και γ. περιστατικών απαγωγών παιδιών.[23] Όπως σημειώνεται από το Landinfo, οι πιο σημαντικές ομάδες-στόχοι για στρατολόγηση ήταν τα αγόρια και οι νέοι άνδρες ηλικίας μεταξύ των ηλικιών 12 και 24 ετών.[24]

 

38.          Πηγές δείχνουν περαιτέρω ότι οι εκστρατείες στρατολόγησης παιδιών της Al Shabaab στόχευαν κοινότητες που θεωρούνταν υποστηρικτικές προς την κυβέρνηση.[25] Παιδιά απήχθησαν και αναγκάστηκαν να ενταχθούν στις τάξεις της ομάδας. Οικογένειες που δεν μπορούσαν να πληρώσουν (θρησκευτικούς) «φόρους» στην Al Shabaab συχνά αναγκάζονταν να προσφέρουν τα παιδιά τους στην ομάδα.[26] Οι προσπάθειες στρατολόγησης της Al Shabaab έχουν επίσης στοχεύσει ορφανά παιδιά και παιδιά σε καταυλισμούς εκτοπισμένων.[27]

 

39.          Αναφορικά με τις συνέπειες ατόμων που αρνήθηκαν την στρατολόγηση, συμπεριλαμβανομένων των μελών της τοπικής κοινότητας που αρνήθηκαν να δώσουν νεότερα μέλη των οικογενειών τους στην οργάνωση, έχουν απειληθεί και χαρακτηριστεί ως άπιστοι που απορρίπτουν το Ισλάμ και το νόμο της Σαρία και μερικοί έχουν σκοτωθεί ως προειδοποίηση άλλων εντός της κοινότητας.[28] Σε έκθεση του Συμβουλίου της Δανίας για τους πρόσφυγες (Danish Refugee Council), η οποία δημοσιεύτηκε το 2017, γίνεται επίκληση σε επικοινωνία του οργανισμού με πηγή του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών στη χώρα καταγωγής του Αιτητή. Η πηγή αυτή αναφέρει ότι εάν η Al Shabab δεχτεί ότι ένα άτομο αρνείται να στρατολογηθεί, τότε απαιτείται κάποιου είδους αποζημίωση. Εάν ένα άτομο αρνηθεί να αποζημιώσει την Al Shabab, θα πρέπει να τραπεί σε φυγή, διαφορετικά η Al Shabab θα τον εντοπίσει και θα τον εκτελέσει.^[29]

 

40.          Υπό φως των ανωτέρω, προκύπτει ότι οι εκτεταμένες στρατολογήσεις της οργάνωσης Al Shabaab, η οποία προφανώς υφίσταται και δρα στη Σομαλία, λαμβάνουν χώρα στις περιοχές τις οποίες η ίδια ελέγχει. Στη Mogadishu, καίτοι αυτή δεν βρίσκεται υπό τον έλεγχό της, η εν λόγω οργάνωση δραστηριοποιείται χωρίς να υπάρχουν πληροφορίες για εκτεταμένες και συστηματικές στρατολογήσεις ανηλίκων ή νεαρών ανδρών εκεί. Η στρατολόγηση νεαρών αγοριών και ανδρών αποτελεί ωστόσο μέθοδο την οποία χρησιμοποιεί η εν λόγω οργάνωση ως επιβεβαιώνεται από την έρευνα του Δικαστηρίου αλλά και από τις παρατεθείσες από τον Αιτητή πληροφορίες από την χώρα καταγωγής του, ιδίως σε σχέση με άτομα μειονοτικών φυλών ή χαμηλότερου οικονομικού προφίλ στις ελεγχόμενες από αυτήν περιοχές, χωρίς να αποκλείεται και η Mogadishu.

 

41.          Το Δικαστήριο θα προχωρήσει σε έρευνα σε πρόσφατες εξωτερικές πηγές πληροφόρησης σχετικά με την γενικότερη κατάσταση ασφαλείας στη χώρα καταγωγής του Αιτητή. Σύμφωνα με το RULAC η κυβέρνηση της Σομαλίας συμμετέχει σε μία μη διεθνή ένοπλη σύγκρουση (Νon-international Armed Conflict - NIAC) στην επικράτειά της εναντίον της Al-Shabaab, η οποία έχει υποσχεθεί πίστη στην Al-Qaeda. Η Αφρικανική Μεταβατική Αποστολή στη Σομαλία (The African Transition Mission in Somalia - ATMIS), πρώην Αποστολή της Αφρικανικής Ένωσης στη Σομαλία (African Union Mission in Somalia - ΑMISOM), καθώς και οι Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής, η Κένυα και η Αιθιοπία, παρέχουν υποστήριξη στη σομαλική κυβέρνηση και, ως εκ τούτου, είναι μέρος της σύγκρουσης κατά της Al-Shabab.[30] Σε έκθεση για την κατάσταση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στη Σομαλία κατά το έτος 2023 από την πηγή Amnesty International επιβεβαιώνεται ότι η σύγκρουση μεταξύ της κυβέρνησης και της Al-Shabaab συνεχίστηκε και όλα τα μέρη διέπραξαν σοβαρές παραβιάσεις του διεθνούς ανθρωπιστικού δικαίου και του δικαίου των ανθρωπίνων δικαιωμάτων παραμένοντας ατιμώρητα.[31] Σύμφωνα με έκθεση των Ηνωμένων Εθνών αναφορικά με τη κατάσταση προστασίας στη Σομαλία κατά την περίοδο 15.8.24 έως 15.9.24, οι συγκρούσεις με την Al-Shabaab έχουν οδηγήσει σε εκτοπισμό χιλιάδων ανθρώπων, αναφερόμενη στην σύγκρουση με την Jubaland (με την υποστήριξη της κυβέρνησης) εκτοπίστηκαν εσωτερικά 4.968 άνθρωποι και σε αυτή με τη σομαλική κυβέρνηση 22.187 άτομα.[32]

 

42.          Ως προς την κατάσταση ασφαλείας της Lower Shabelle, ευρύτερη περιοχή στην οποία υπάγεται ο τελευταίος τόπος συνήθους διαμονής του Αιτητή, σύμφωνα με απάντηση σε ερώτημα σχετικό με την κατάσταση ασφαλείας που ετοίμασε η EUAA και δημοσιεύτηκε τον Απρίλιο 2023, μετά την έναρξη της κυβερνητικής επίθεσης κατά της Al-Shabaab τον Αύγουστο του 2022, η ομάδα φέρεται να αναπτύχθηκε στις περιοχές Banadir και Lower Shabelle και άρχισε να στήνει ενέδρες στις δυνάμεις ασφαλείας με Αυτοσχέδιους Εκρηκτικούς Μηχανισμούς (IEDs), ειδικά στις κύριες οδούς εφοδιασμού μεταξύ Belet Weyne (περιοχή Hiraan) και Balcad (περιοχή Middle Shabelle).[33]

 

43.          Σύμφωνα με έκθεση της EUAA για την κατάσταση ασφαλείας στην Σομαλία, του Φεβρουαρίου 2023: «H Lower Shabelle είναι μεταξύ των περιοχών που έχουν πληγεί περισσότερο από την Al-Shabaab. Η περιοχή είναι ιδιαίτερα στρατιωτικοποιημένη και χαρακτηρίζεται από την παρουσία στρατιωτικών δυνάμεων της Σομαλίας, της Αφρικανικής Ένωσης και των αμερικανικών δυνάμεων. Παρά τις στρατιωτικές επιθέσεις εναντίον της οργάνωσης, η Al-Shaabab διατηρεί ένα ενεργό δίκτυο σε όλη την περιοχή και συνεχίζει να εξαπολύει επιθέσεις, να ελέγχει τους δρόμους και να επιβάλλει φόρους στον τοπικό πληθυσμό. Η ομάδα συμμετείχε σε 915 από τα 960 περιστατικά ασφαλείας που αναφέρθηκαν στο Lower Shabelle μεταξύ 1 Ιουλίου 2021 και 30 Νοεμβρίου 2022. Η Αφρικανική Ένωση και οι κρατικές δυνάμεις έχουν τον έλεγχο των πόλεων Marka, Baraawe, Afgooye, Qoryoley, Wanla Weyn and Awdhegle, ενώ ο έλεγχος των επαρχιακών περιοχών γύρω από τα αστικά κέντρα αμφισβητείται αν βρίσκεται υπό της Αφρικανικής Ένωσης και των κρατικών δυνάμεων ή της Al Shabaab.[34] 

Ο Εθνικός Στρατός Σομαλίας (Somali National Army – SNA) πέτυχε να πάρει τον έλεγχο χωριών που κρατούσαν πρώην  Al Shabaab κοντά στις πόλεις Afgooye, Janale και Awdheegle. Το Macawiisley δραστηριοποιείται επίσης στην περιοχή, πολεμώντας εναντίον της Al-Shabaab. Μετά την έναρξη της επίθεσης υπό την ηγεσία της κυβέρνησης εναντίον της Al-Shabaab τον Αύγουστο του 2022, η ομάδα φέρεται να αναδιατάχθηκε στο Benadir και στο Lower Shabelle. Έχει επίσης αναφερθεί παρουσία ISS.[35]

 

Μια άλλη πηγή σύγκρουσης στο Lower Shabelle προέρχεται από συγκρούσεις φυλών για πόρους γης και νερού ή από τον επιχειρηματικό ανταγωνισμό. Ο ανταγωνισμός μεταξύ των φυλών Hawiye και Biyomaal και Digil στην περιοχή συνεχίζεται ενώ η Al-Shabaab εκμεταλλεύεται αυτή τη μάχη προς όφελός της ευθυγραμμίζοντας με μια από τις αντίπαλες φυλές».[36]

 

44.          Τα ως άνω επιβεβαιώνονται από την πιο πρόσφατη έκθεση της ACLED – Armed Conflict Location & Event Data Project, η οποία δημοσιεύτηκε στις 28 Μαρτίου 2024, αφορά το διάστημα 24 Φεβρουαρίου – 24 Μαρτίου 2024 και αναφέρει ότι η περιφέρεια Lower Shabelle είχε τον υψηλότερο αριθμό αναφερόμενων θανάτων, με τουλάχιστον 158 να καταγράφονται κατά την περίοδο αναφοράς. Αυτό οφείλεται σε ένοπλες συγκρούσεις μεταξύ της Al Shabaab και των δυνάμεων ασφαλείας Jubaland, και του Εθνικού Στρατού της Σομαλίας (SNA).[37]

 

45.          Η ίδια ανωτέρω έκθεση σημείωσε ότι ο πιο συνηθισμένος τύπος σύγκρουσης ήταν οι μάχες, με πάνω από 140 περιστατικά, ακολουθούμενες από εκρήξεις/εξ αποστάσεως βία, με 167 περιστατικά. Αυτό οφειλόταν στις επιθέσεις της Al Shabaab κατά των δυνάμεων ασφαλείας και των βάσεων της Αφρικανικής Ένωσης Μετάβασης στη Σομαλία (ATMIS), καθώς και στις επιχειρήσεις των δυνάμεων ασφαλείας κατά των μαχητών της Αl Shabaab.[38]

 

46.          Σύμφωνα με στοιχεία της βάσης δεδομένων του ACLED κατά το χρονικό διάστημα μεταξύ 3.2.2024 και 31.1.2025 στην επαρχία Lower Shabelle, όπου εντοπίζεται και η πόλη Qoryoley, τόπος τελευταίας διαμονής του Αιτητή, καταγράφηκαν συνολικά 918 περιστατικά ασφαλείας από τα οποία επήλθε ο θάνατος συνολικά 1.027 πολιτών. Πιο αναλυτικά, 644 εξ αυτών καταγράφηκαν ως μάχες (με 521 θύματα), 79 ως περιστατικά χρήσης βίας κατά πολιτών (με 75 θύματα) και 192 ως εκρήξεις ή εξ αποστάσεως ασκηθείσα βία (με 431 θύματα).[39] Ο εκτιμώμενος πληθυσμός της επαρχίας ανέρχεται σε 1.347.932 κατοίκους.[40]

 

47.          Περαιτέρω, σύμφωνα με σύνοψη της UNHCR για τον εκτοπισμό που οφείλεται σε ενδοφυλετικές διαμάχες μέχρι τον Ιούλιο του 2024 στην Qoryoley  αναφέρεται πως υπήρξαν σημαντικές ένοπλες συγκρούσεις και διαμάχες υπεροχής εκεί μεταξύ της φυλής Jiido και της κάστας (“clan”) Garre  στις 8 με 9 Ιουλίου 2024, οι οποίες οδήγησαν σε απώλειες αμάχων και εκτοπισμό 2.100 ατόμων από την Qoryoley στις Buulo- Mareer και Marko.^[41] Επίσης, σύμφωνα με την UNHCR μέχρι τον Ιούλιο του 2024 στην Lower Shabelle υπήρχαν 103.000 εσωτερικά εκτοπισμένοι, με τους περισσότερους εσωτερικά εκτοπισμένους να καταγράφονται στην περιφέρεια Banaadir.^[42] Η ανωτέρω αναφερόμενη έκθεση του Οργανισμού της Ευρωπαϊκής Ένωσης για το Άσυλο κατέγραψε ότι μεταξύ Ιουλίου 2021 και Νοεμβρίου 2022, 83.350 πρόσωπα εκτοπίστηκαν από τη Lower Shabelle, εξαιτίας της σύρραξης ή της ανασφάλειας. Εξ αυτών περίπου το 14% εκτοπίστηκε εντός της περιοχής της Lower Shabelle.^[43] Επίσης, εντός του 2023 198.000 άτομα φαίνεται να εγκατέλειψαν τη Lower Shabelle.^[44]

 

48.          Τα πιο πάνω δεδομένα ασφαλείας εγείρουν καταρχήν κίνδυνο κατά της σωματικής ακεραιότητας του Αιτητή. Προς τούτο λαμβάνονται υπόψη όχι μόνο τα αριθμητικά δεδομένα αλλά και το γεγονός ότι η ύπαρξη σημαντικού αριθμού απωλειών εξαιτίας απομακρυσμένης βίας, η απώλεια σε ζωές αμάχων, η παρατεταμένη διάρκεια των ενόπλων συγκρούσεων στο Lower Shabelle αλλά και τα μέσα σε ανθρώπινο δυναμικό αλλά και στρατιωτικά μέσα εκατέρωθεν των αντιμαχόμενων πλευρών.

 

49.          Παράλληλα ως προς το προφίλ του Αιτητή αυτός αποτελεί νεαρό άνδρα, ο οποίος καίτοι εκφεύγει πλέον του ηλικιακού πλαισίου στοχοποίησης για σκοπούς στρατολόγησης, η παρελθούσα δίωξή του και η διαφυγή του αφενός, δεδομένης της αποδοχής του δεύτερου ουσιώδους ισχυρισμού του, και η ισχυρή παρουσία της εν λόγω οργάνωσης στην ευρύτερη περιοχή του τόπου τελευταίας συνήθους διαμονής του, η συνέχιση των ένοπλων συγκρούσεων, καθιστούν ευλόγως πιθανή την εκ νέου δίωξή του είτε για σκοπούς στρατολόγησης είτε ακόμα και για σκοπούς εκδίκησης.

 

50.          Προχωρώντας στη νομική υπαγωγή των ανωτέρω ευρημάτων και εξετάζοντας το ενδεχόμενο υπαγωγής του Αιτητής στο καθεστώς το πρόσφυγα επισημαίνονται τα εξής.  Προκειμένου να εξεταστεί το ενδεχόμενο υπαγωγής ενός αιτούντος στο άρθρο 3 του περί Προσφύγων Νόμου θα πρέπει να συντρέχουν τα ακόλουθα συστατικά στοιχεία: βάσιμος φόβος δίωξης, η δίωξη να συναρτάται με τουλάχιστον έναν από τους λόγους δίωξης που προβλέπονται στο άρθρο 1, τμήμα Α, σημείο 2, πρώτο εδάφιο της Σύμβασης της Γενεύης και του αντίστοιχου άρθρου 3 του περί Προσφύγων Νόμου, να εντοπίζεται φορέας δίωξης και να μην δύναται ο αιτών να απολαύσει την προστασία του κράτους καταγωγής ή λόγω του φόβου αυτού, δεν είναι πρόθυμος, να χρησιμοποιήσει την προστασία της χώρας αυτής.

 

51.             Εν προκειμένω, στη βάση της αξιολόγησης του μελλοντοστραφούς κινδύνου που προηγήθηκε κρίνεται σκόπιμο να εξεταστεί καταρχάς κατά πόσον συντρέχει βάσιμος φόβος  δίωξης του Αιτητή για κάποιον από τους λόγους που εξαντλητικώς αναφέρονται στο άρθρο 3 του περί Προσφύγων Νόμου (για λόγους φυλετικούς, θρησκευτικούς, ιθαγένειας ή ιδιότητας μέλους συγκεκριμένου κοινωνικού συνόλου ή πολιτικών αντιλήψεων). Ο Αιτητής υπήρξε στο παρελθόν πρόσωπο που διέφυγε καταναγκαστικής στρατολόγησης της οργάνωσης Al Shabaab. Η διαφυγή του από την εν λόγω οργάνωση, της οποίας η δράση συνδέεται με πολιτικά κίνητρα, ευλόγως δύναται να θεωρηθεί από την εν λόγω οργάνωση ότι αποτελεί ως πολιτική πράξη/δήλωση εναντίον των σκοπών της και ένεκα αυτού του λόγου να διωχθεί από την Al Shabaab.  

 

52.          Ως προς την ερμηνεία όρου «βάσιμος φόβος δίωξης», ως απόσταγμα της νομολογίας του ΔΕΕ προκύπτει ότι το τεστ του δικαιολογημένου φόβου είναι αντικειμενικό και δεν εξαρτάται από τις υποκειμενικές πεποιθήσεις του αιτούντος είτε υπέρ είτε κατά του φόβου. Απαιτεί περαιτέρω μόνο «μια εύλογη πιθανότητα» δίωξης, αντί για την πιθανότητα βλάβης, μια προσέγγιση που έχει ευρέως υιοθετηθεί, με μια ποικιλία εναλλακτικών δοκιμών που ουσιαστικά ισοδυναμούν με εκείνη της «εύλογης πιθανότητας» (reasonable possibility). Ενώ αποκλείει κινδύνους που συνιστούν «καθαρή εικασία», καταστάσεις όπου υπάρχει μόνο μια «απλή πιθανότητα» βλάβης ή όπου ο κίνδυνος είναι «τόσο ελάχιστος που μπορεί να αγνοηθεί» (Βλ. απόφαση του ΔΕΕ της 5ης Σεπτεμβρίου 2012,  C 71/11 και C 99/11, Y. Και Ζ., ECLI:EU:C:2012:518, σκέψη 76, βλ. επίσης EUAA, Judicial Analysis on Qualification for International Protection (Directive 2011/95/EU) Second edition, σ. 80). Στην περίπτωση του Αιτητή συντρέχει με βάση την ανωτέρω ανάλυση βάσιμος φόβος δίωξης, λαμβάνοντας υπόψη τις προσωπικές του περιστάσεις, κυρίως την προηγούμενη έστω βραχύχρονη καταναγκαστική του στρατολόγηση στην οργάνωση και την ακόλουθη διαφυγή του, τη συνέχιση της έκρυθμης κατάστασης και των συγκρούσεων στην ευρύτερη περιοχή του τόπου συνήθους διαμονής του, της συνέχισης της παρουσίας των  μελών της οργάνωσης σε αυτήν και των εξωτερικών πηγών που αναφέρονται στη βία με την οποία αντιμετωπίζουν τους αποστάτες. Ως φορείς δίωξής του θεωρούνται τα μέλη της οργάνωσης Al Shabaab, ιδίως αυτά που δραστηριοποιούνταν στο τόπο τελευταίας συνήθους διαμονής του, καθώς η ταυτότητά του φαίνεται να ήταν γνωστή σε αυτούς. Όπως προκύπτει από τις εξωτερικές πηγές που εκτίθενται ανωτέρω, ο τρόπος που ενεργούν τα μέλη της εν λόγω οργάνωσης σε σχέση με άτομα που αντιτίθενται αμέσως ή εμμέσως στη δράση τους, ενδέχεται να θίξουν τη σωματική ακεραιότητα ή και τη ζωή του Αιτητή, πράξεις οι οποίες υπάγονται αναντίλεκτα στις πράξεις δίωξης υπό την έννοια του άρθρου 3Γ του περί Προσφύγων Νόμου, ως πράξεις από τη φύση τους αρκούντως σοβαρές στρεφόμενες κατά βασικών δικαιωμάτων (δικαίωμα στη ζωή - Άρθρο 2 του Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ε.Ε. [στο εξής: o Xάρτης] και  ακεραιότητα του προσώπου - Άρθρο 3 του Χάρτη). Οι αρχές της χώρας καταγωγής του Αιτητή, δεν είναι ικανές ένεκα του ελέγχου που ασκεί η εν λόγω οργάνωση στην περιοχή του τόπου τελευταίας συνήθους διαμονής του Αιτητή να του παρέχουν επαρκή προστασία. Στη βάση δε των ανωτέρω πηγών την εν λόγω οργάνωση αντιμάχεται η επίσημη κυβέρνηση της χώρας , στο πλαίσιο μιας παρατεταμένης χρονικά διαμάχης  χωρίς να έχει κατορθώσει να ανακτήσει στο παρόν στάδιο τον έλεγχο της περιοχής. 

 

53.          Υπό το φως των ανωτέρω, ο Αιτητής πληροί τις προϋποθέσεις υπαγωγής του στο καθεστώς του πρόσφυγα ως πρόσωπο, το οποίο διατρέχει βάσιμο φόβο δίωξης στη χώρα καταγωγής του ένεκα των αποδιδόμενων, από τα μέλη της Al Shabaab, πολιτικών πεποιθήσεων, ενώ το κράτος δεν είναι σε θέση να τον προστατέψει αφού λόγω και της ένοπλης σύγκρουσης στην εν λόγω περιοχή, αδυνατεί να ελέγξει πλήρως την περιφέρεια του Lower Shabell.

 

54.          Επόμενο στάδιο της ανάλυσης αναφορικά με τη χορήγηση στον Αιτητή καθεστώτος διεθνούς προστασίας, είναι η εξέταση του ενδεχομένου επιστροφής και εγκατάστασης του Αιτητή σε άλλο τμήμα της χώρας ιθαγένειάς του.

 

55.          Δυνάμει  του άρθρου 12Γ του περί Προσφύγων Νόμου  (το οποίο μεταφέρει το άρθρο 8 της Οδηγίας 2011/95/ΕΕ) κατά τη λήψη απόφασης επί της αίτησης, ο Προϊστάμενος δύναται να αποφασίσει ότι ο Αιτητής δεν χρήζει διεθνούς προστασίας, εάν σε τμήμα της χώρας ιθαγένειάς του (i) δεν υπάρχει βάσιμος φόβος ότι θα υποστεί δίωξη  ή ότι διατρέχει πραγματικό κίνδυνο σοβαρής βλάβης, ή (ii) έχει πρόσβαση σε προστασία κατά της δίωξης ή της σοβαρής βλάβης, όπως η εν λόγω προστασία ορίζεται στο άρθρο 3Β, και ο Αιτητής μπορεί νόμιμα και με ασφάλεια να ταξιδέψει και να γίνει δεκτός σε εκείνο το τμήμα της χώρας και μπορεί εύλογα να αναμένεται να εγκατασταθεί εκεί.

 

56.          Ως προς την πρώτη προϋπόθεση περί ανυπαρξίας βάσιμου φόβου δίωξης ή σοβαρής βλάβης, ο Πρακτικός Οδηγός της EASO, αναφέρει ότι η σχετική αξιολόγηση θα πρέπει να περιστρέφεται γύρω από την πιθανότητα ο φορέας δίωξης ή σοβαρής βλάβης να καταδιώξει τον Αιτητή στην τοποθεσία όπου εξετάζεται το ενδεχόμενο εσωτερικής μετεγκατάστασης. Ειδικά στην περίπτωση των μη κρατικών δρώντων, θα πρέπει να υπάρχει κάποιος λόγος να πιστεύεται ότι o δρών δε θα δύναται να φθάσει τον Αιτητή στην τοποθεσία αυτή.[45] Σύμφωνα επιπλέον με τον Οδηγό για την εφαρμογή της εσωτερικής μετεγκατάστασης, στην περίπτωση των μη κρατικών δρώντων, σε περίπτωση μη σύνδεσης με ορισμένο οργανισμό, ενδεχομένως η δυνατότητα αυτή να είναι περιορισμένη, ενώ υπόψιν θα πρέπει να λαμβάνεται και η βούληση του δρώντος, η οποία ενδεχομένως να σχετίζεται με τοπικής φύσης λόγους δίωξης.[46]

 

57.          Υπενθυμίζεται ακόμη η αναστροφή του βάρους απόδειξης, την οποία φέρει το κράτος-μέλος, ως προς τη δυνατότητα μετεγκατάστασης του Αιτητή.[47]

 

58.          Ειδικά ως προς τον εύλογο χαρακτήρα της μετεγκατάστασης, παρατηρώ ότι βάσει της νομολογίας του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, οφείλουν να αξιολογηθούν μεταξύ άλλων η ικανότητα του Αιτητή να εξασφαλίσει τις πλέον βασικές του ανάγκες, όπως φαγητό, υγιεινή και καταφύγιο, η ευαλωτότητά του στην κακομεταχείριση και  η πιθανότητα η κατάστασή του να βελτιωθεί εντός εύλογου χρονικού διαστήματος.[48] Προσωπικές περιστάσεις που δύνανται να ληφθούν υπόψιν συνιστούν η διατήρηση οικογενειακού δεσμού στην περιοχή μετεγκατάστασης και εάν ο Αιτητής έχει πρόσφατη εμπειρία διαβίωσης στη χώρα καταγωγής του.[49]

 

59.          Επιπλέον κατεύθυνσης ως προς τα συναφή κριτήρια δόθηκε με την απόφαση A.A.M v. Sweden του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, Aρ. Αιτ. 68519/10, ημερ. 3.7.2014 για την ευλογοφάνεια της μετεγκατάστασης. Πιο συγκεκριμένα, κρίθηκε ότι παρότι η μετεγκατάσταση συμπεριλαμβάνει ορισμένο βαθμό δυσκολίας, όπως η εξεύρεση κατάλληλων εργασιών και οικίας, τέτοιες δυσκολίες δεν είναι αποφασιστικές αν μπορεί να ανευρεθεί ότι οι γενικές συνθήκες διαβίωσης για τον Αιτητή δεν είναι μη εύλογες ή με οποιοδήποτε τρόπο δε συνεπάγονται μεταχείριση απαγορευμένη από το άρθρο 3 της ΕΣΔΑ. Ως επιπλέον δείκτες του εύλογου χαρακτήρα της μετεγκατάστασης αξιολογήθηκαν η διαθεσιμότητα εργασιών και η πρόσβαση σε ιατροφαρμακευτική περίθαλψη όπως και η οικονομική και άλλη υποστήριξη από την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες και τοπικές οργανώσεις.[50]

 

60.          Σε σχέση συγκεκριμένα με τη δυνατότητα μετεγκατάστασης του Αιτητή σε ασφαλέστερη περιοχή της χώρας καταγωγής της, λαμβάνεται εξάλλου υπόψη η κατευθυντήρια οδηγία της Ύπατης Αρμοστείας του Ο.Η.Ε. για τους Πρόσφυγες για τη Διεθνή Προστασία Νο.4, σύμφωνα με την οποία η αξιολόγηση της εναλλακτικής δυνατότητας εγχώριας προστασίας έχει ως προϋπόθεση την εξεύρεση μίας περιοχής στην οποία δεν υπάρχει σοβαρός κίνδυνος δίωξης, και που θα μπορούσε ευλόγως να αναμένεται ότι ο Αιτητής μπορεί να έχει εκεί μία φυσιολογική ζωή.^[51] Η αξιολόγηση της δυνατότητας εφαρμογής της εγχώριας προστασίας απαιτεί την ανάλυση δύο στοιχείων, που συνίστανται στη διαπίστωση του εφικτού και του εύλογου χαρακτήρα της δυνατότητας μετεγκατάστασης, συνεκτιμώντας αφενός τις γενικές περιστάσεις που επικρατούν στο τμήμα της χώρας που προτείνεται για μετεγκατάσταση και αφετέρου τις προσωπικές περιστάσεις του Αιτητή (βλ. άρθρο 8 Οδηγίας 2011/95/ΕΕ).^[52]

 

61.          Επίσης, ο ανωτέρω αναφερόμενος Πρακτικός οδηγός της EUAA, επισημαίνει ότι  στις χώρες όπου λαμβάνει χώρα ένοπλη σύρραξη, είναι αναγκαία η αξιολόγηση της γενικότερης κατάστασης ασφαλείας στην περιοχή της μετεγκατάστασης, προκειμένου να διαπιστωθεί ή απουσία δίωξης ή σοβαρής βλάβης στην περιοχή αυτή. Είναι, επιπλέον, αναγκαία η αξιολόγηση της ανθρωπιστικής κατάστασης στο πλαίσιο εξέτασης του εύλογου χαρακτήρα της μετεγκατάστασης. Η κατάσταση ασφαλείας οφείλει να αξιολογηθεί κατά τα πρότυπα του άρθρου 15(γ) της Οδηγίας 2011/95/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 13ης Δεκεμβρίου 2011, σχετικά με τις απαιτήσεις για την αναγνώριση των υπηκόων τρίτων χωρών ή των απάτριδων ως δικαιούχων διεθνούς προστασίας, για ένα ενιαίο καθεστώς για τους πρόσφυγες ή για τα άτομα που δικαιούνται επικουρική προστασία και για το περιεχόμενο της παρεχόμενης προστασίας, και συνεπώς άρθρου 19(2)(γ) του περί Προσφύγων Νόμου.[53]

 

62.          Ειδικά ως προς τον εύλογο χαρακτήρα της μετεγκατάστασης το ΕΔΔΑ σημείωσε ότι η εσωτερική μετεγκατάσταση συμπεριλαμβάνει ορισμένες δυσχέρειες, ενώ, προβαίνοντας σε in concreto εξέταση των περιστάσεων της υπόθεσης, δεν ανηύρε κάποια ένδειξη ότι οι γενικές συνθήκες διαβίωσης στην περιοχή μετεγκατάστασης θα ήταν μη εύλογες ή με οποιοδήποτε τρόπο θα οδηγούσαν σε μεταχείριση απαγορευμένη από το άρθρο 3.^[54] Κριτήρια για τον εύλογο χαρακτήρα της μετεγκατάστασης έχουν τεθεί από τη νομολογία του ίδιου Δικαστηρίου.^[55]

 

63.          Στην προκειμένη περίπτωση, θα αξιολογηθεί το ενδεχόμενο μετεγκατάστασης του στην Mogadishu, περιοχή όπου διέμενε επί 10 μήνες προτού εγκαταλείψει τη χώρα καταγωγής  του και στην οποία φιλοξενήθηκε από την ετεροθαλή αδελφή του και το σύζυγός της, με την οποία εξακολουθεί -κατά τα λεγόμενά του- να διατηρεί επικοινωνία (βλ. ερ. 46 του δ.φ. ). Ερευνώντας την πρώτη προϋπόθεση, ήτοι την απουσία φόβου δίωξης ή κινδύνου βλάβης στην Mogadishu, υπενθυμίζεται ότι βάσει του άρθρου 12Γ(3), κατά την εξέταση βάσιμου φόβου δίωξης ή πραγματικού κινδύνου σοβαρής βλάβης στην περιοχή μετεγκατάστασης λαμβάνονται υπόψιν οι γενικές περιστάσεις που επικρατούν στο εν λόγω τμήμα της χώρας και οι προσωπικές περιστάσεις του Αιτητή. Ως προς την κατάσταση ασφαλείας και τη δράση της Al Shabaab στην Mogadishu σε συνάρτηση  και με τις προσωπικές περιστάσεις του Αιτητή σημειώνονται τα εξής. Σύμφωνα με το RULAC,[56] η κυβέρνηση της Σομαλίας συμμετέχει σε μια μη διεθνή ένοπλη σύγκρουση (Νon-international Armed Conflict - NIAC) στην επικράτειά της εναντίον της Al Shabaab, η οποία έχει υποσχεθεί πίστη στην Al-Qaeda. Η Αφρικανική Μεταβατική Αποστολή στη Σομαλία (The African Transition Mission in Somalia - ATMIS), πρώην Αποστολή της Αφρικανικής Ένωσης στη Σομαλία (African Union Mission in Somalia - ΑMISOM), καθώς και οι Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής, η Κένυα και η Αιθιοπία, παρέχουν υποστήριξη στη σομαλική κυβέρνηση και, ως εκ τούτου, είναι μέρος της σύγκρουσης κατά της Al Shabab.^[57] Σε έκθεση για την κατάσταση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στη Σομαλία κατά το έτος 2023 από την πηγή Amnesty International επιβεβαιώνεται ότι η σύγκρουση μεταξύ της κυβέρνησης και της Al Shabaab συνεχίστηκε και όλα τα μέρη διέπραξαν σοβαρές παραβιάσεις του διεθνούς ανθρωπιστικού δικαίου και του δικαίου των ανθρωπίνων δικαιωμάτων παραμένοντας ατιμώρητα.^[58] Σύμφωνα με έκθεση των Ηνωμένων Εθνών αναφορικά με την κατάσταση προστασίας στη Σομαλία κατά την περίοδο 15.8.24 έως 15.9.24 οι συγκρούσεις με την Al Shabaab έχουν οδηγήσει σε εκτοπισμό χιλιάδων ανθρώπων, αναφερόμενη στην σύγκρουση με την Jubaland (με την υποστήριξη της κυβέρνησης) εκτοπίστηκαν εσωτερικά 4.968 άνθρωποι και σε αυτή με τη σομαλική κυβέρνηση 22.187 άτομα^[59].

 

64.          Ως προς την κατάσταση ασφαλείας στην επαρχία Banaadir (όπου υπάγεται η Mogadishu) έκθεση της EUAA του 2023 για την κατάσταση ασφαλείας στην Σομαλία αναφέρει πως «η Al Shabaab δεν ελέγχει άμεσα καμία περιοχή στη Mogadishu […]. Εντούτοις διατηρεί δίκτυο κρυμμένο μέσα στον πληθυσμό και ως εκ τούτου έχει διατηρήσει την ικανότητα της να προβαίνει σε επιθέσεις και στοχευμένες δολοφονίες. Αναφέρεται, ακόμη, πως η επαρχία Benaadir/Mogadishu, είναι μια από τις περιοχές στις οποίες η Al Shabaab εστιάζει τις επιθέσεις της».^[60] Ομοίως, η έκθεση του Συμβουλίου των Ηνωμένων εθνών για την κατάσταση ασφαλείας στην Σομαλία σημειώνει πως εξακολουθεί η περιοχή Banaadir να αποτελεί περιοχή-στόχο για την συγκεκριμένη οργάνωση. Ειδικότερα, αναφέρει πως «οι αρχές της Σομαλίας ανακοίνωσαν ότι κατά την περίοδο αναφοράς (Μάιος-Σεπτέμβριος του 2024) πραγματοποιήθηκαν επιχειρήσεις για την αντιμετώπιση της Al Shabaab στην περιοχή Banaadir και στις πολιτείες Galmudug, Hirshabelle, Jubbaland και νοτιοδυτικά. Τον Ιούνιο και τον Ιούλιο του 2024, οι ομοσπονδιακές και κρατικές δυνάμεις κατάφεραν να ανακαταλάβουν εδάφη και στη συνέχεια να αποκρούσουν τις επιθέσεις της Al-Shabaab στα χωριά Harbolle και Bulo Haji, στην περιοχή Lower Juba».^[61] Περαιτέρω, τον Ιούνιο του 2024, η Μεταβατική Αποστολή της Αφρικανικής Ένωσης στη Σομαλία δήλωσε ότι: «…η ασφάλεια παραμένει σχετικά ήρεμη σε περιοχές υπό κυβερνητική παρουσία FGS και ATMIS. Η απειλή της Al Shabaab όμως παραμένει απρόβλεπτη…».^[62] Επίσης, έκθεση της HRW σχετικά με την κατάσταση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων η οποία καλύπτει το έτος 2024 αναφέρει πως στις 2 Αυγούστου ένοπλη ομάδα επιτέθηκε σε παραλιακό εστιατόριο στην Mogadishu, από την επίθεση προέκυψαν 37 θάνατοι αμάχων και πάνω από 200 τραυματισμοί.^[63]

 

65.          Σε έκθεση της ACLED, ημερομηνίας 29.10.2024, αναφέρθηκε ότι η κυβέρνηση επέβαλε στις επιχειρήσεις να εγκαθιστούν κλειστό κύκλωμα παρακολουθήσεων ούτως ώστε να αυξήσει την παρακολούθηση και τον εντοπισμό των μελών της οργάνωσης. Σύμφωνα με δημοσίευμα του BBC, οι καταστηματάρχες στην πρωτεύουσα της Σομαλίας, Mogadishu, βρίσκονται σε δεινή θέση λόγω κυβερνητικής εντολής να εγκαταστήσουν κάμερες ασφαλείας έξω από τις επιχειρήσεις τους, με στόχο την ενίσχυση της επιτήρησης των ισλαμιστών, οι οποίοι έχουν ισχυρή παρουσία στην πόλη.^[64] Οι επιχειρηματίες αναφέρουν ότι αν τοποθετήσουν τις κάμερες, διατρέχουν τον κίνδυνο να δολοφονηθούν από τους αντάρτες της Al Shabaab, ενώ αν δεν το κάνουν, μπορεί να συλληφθούν από την αστυνομία. Σε αντίποινα, η οργάνωση είχε αυξήσει τις επιθέσεις της εναντίον των αμάχων στην Mogadishu, ιδιαίτερα σε αντίποινα για την επιβολή των εν λόγω κυβερνητικών μέτρων, καθότι οι περισσότερες από αυτές τις επιθέσεις στόχευαν σε επιχειρηματικά κέντρα όπου το σύστημα είχε εγκατασταθεί.^[65] Επιπρόσθετα, σύμφωνα με έκθεση που δημοσιεύτηκε τον Μάρτιο του 2023 από το Υπουργείο Εξωτερικών των ΗΠΑ και αφορά στο έτος 2022, η Al Shabaab διέπραξε δολοφονίες με θρησκευτικά και πολιτικά κίνητρα που στόχευαν αμάχους που συνδέονται με την κυβέρνηση και επιτέθηκε σε εργαζόμενους ΜΚΟ που έχουν ως σκοπό τη διανομή ανθρωπιστικής βοήθειας, στο προσωπικό του ΟΗΕ και σε διπλωματικές αποστολές. Η τρομοκρατική ομάδα επιτέθηκε σε μη στρατιωτικούς στόχους (σύμφωνα με το Διεθνές Ανθρωπιστικό Δίκαιο), όπως σε δημοφιλή ξενοδοχεία στην πρωτεύουσα Mogadishu και σε άλλες πόλεις, χρησιμοποιώντας συχνά βομβιστές αυτοκτονίας, όλμους και αυτοσχέδιους εκρηκτικούς μηχανισμούς (IED) για να σκοτώσει άμαχο πληθυσμό.^[66] Η ίδια κατάσταση αναφέρεται ότι ίσχυε και το έτος 2023 σύμφωνα με την ίδια έκθεση του USDOS που αφορούσε το 2023.^[67]

 

66.          Προκειμένου να ολοκληρωθεί η εικόνα αναφορικά με την κατάσταση ασφαλείας στην περιφερειακή ενότητα Banaadir/Mogadishu, κρίνεται σκόπιμο να παρατεθούν και ορισμένα αριθμητικά δεδομένα. Ειδικότερα, σύμφωνα με τα στοιχεία του Armed Conflict Location & Event Data Project (ACLED), στην περιφέρεια Banaadir (όπου υπάγεται η Mogadishu), όπου είναι ο τελευταίος τόπος συνήθους διαμονής του Αιτητή στη χώρα καταγωγής του, κατά τη χρονική περίοδο 3.2.2024 - 31.1.2025 καταγράφηκαν 164 περιστατικά ασφαλείας, τα οποία είχαν ως συνέπεια 174 απώλειες σε αμάχους. Τα 164 περιστατικά έχουν κατηγοριοποιηθεί ως ακολούθως: 3 διαμαρτυρίες (protests) οι οποίες οδήγησαν σε 2 απώλειες, 59 μάχες (battles) οι οποίες είχαν ως αποτέλεσμα 86 απώλειες, 54 περιστατικά βίας κατά πολιτών (violence against civilians) τα οποία είχαν ως αποτέλεσμα 36 απώλειες, 1 περιστατικό ταραχών (riots) το οποίο δεν είχε ως αποτέλεσμα κάποια ανθρώπινη απώλεια και 47 περιστατικά εκρήξεων/απομακρυσμένης χρήσης βίας (explosions/remote violence), τα οποία οδήγησαν σε   49 απώλειες σε αμάχους.^[68]  Ο συνολικός πληθυσμός της Mogadishu εκτιμάται στους  2.587.183 κατοίκους.^[69]

 

67.          Με βάση τα όσα καταγράφονται ανωτέρω καθίσταται εμφανές ότι οι τακτικές δυνάμεις του σομαλικού κράτους συγκρούονται με την Αl  Shabaab, με αποτέλεσμα να υφίσταται ένοπλη σύρραξη με την καθημερινή του όρου έννοια (ΔΕΕ, Diakite, απόφαση ημερ.30/01/2014, C-285/12, παρ.28). Ενόψει των ποσοτικών και ποιοτικών χαρακτηριστικών τα οποία αναλύθηκαν ανωτέρω φρονώ ότι η προερχόμενη από την ένοπλη σύρραξη αδιάκριτη βία αγγίζει ένα υψηλό επίπεδο, αν και δεν εξικνείται σε τέτοιο επίπεδο ώστε μόνη η παρουσία ενός αμάχου σε αυτή να αρκεί για στοιχειοθέτηση πραγματικού κινδύνου σοβαρής βλάβης, χωρίς να εξεταστούν οι προσωπικές του περιστάσεις. Επισημαίνεται συναφώς ότι ο Αιτητής είναι ενήλικας 29 πλέον ετών, υγιής, ικανός προς εργασία, μονήρης, σημαντικού μορφωτικού επιπέδου (απόφοιτος δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης- δέκα έτη εκπαίδευσης), χωρίς σημείο ευαλωτότητας, διαθέτων οικογενειακό υποστηρικτικό δίκτυο στην περιοχή (η ετεροθαλής αδελφή του και ο σύζυγός της), ενώ ο ίδιος διέμενε στην εν λόγω περιοχή επί δέκα μήνες προτού εγκαταλείψει τη χώρα του και αφού προηγήθηκε η καταναγκαστική πενθήμερη στρατολόγησή του από την Al Shabaab χωρίς αντιμετωπίσει οποιοδήποτε περιστατικό εναντίον του. Ως εκ τούτου, με βάση τα ανωτέρω, δεν προκύπτει κίνδυνος σοβαρής βλάβης για τον Αιτητή εκ της κατάστασης ασφαλείας που επικρατεί στην Mogadishu. Να σημειωθεί ότι η κατάσταση ασφαλείας και η παρουσία της Al Sahbaab εκεί ήταν το μόνο σημείο που εγείρει ο Αιτητής ως λόγο μη μετεγκατάσταση του στην Mogadishu (βλ. ερ. 38 του δ.φ.).

 

68.          Περαιτέρω, ως προς τον αποδεκτό ισχυρισμό περί καταναγκαστικής στρατολόγησης επί πέντε ημέρες και της διαφυγής του όντας σε άλλη περιοχή (Lower Shabell), επισημαίνεται ότι η Moghadishu, δεν βρίσκεται υπό τον έλεγχό της οργάνωσης Al Shabab καίτοι υπάρχουν περιστατικά που επιβεβαιώνουν τη δράση και την παρουσία της εκεί. Δεν υπάρχουν πληροφορίες για εκτεταμένες και συστηματικές στρατολογήσεις ανηλίκων ή νεαρών ανδρών εκεί, ενώ σε κάθε περίπτωση, σύμφωνα με τις πηγές που καταγράφονται ανωτέρω αναφορικά με τις στρατολογήσεις της Al Shabaab, δεδομένου του προφίλ του Αιτητή και της ηλικίας του, αυτός δεν εμπίπτει καταρχήν στο κύκλο των ατόμων άμεσου ενδιαφέροντος της οργάνωσης. Σημειωτέον δε ότι πρόκειται για δύο περιοχές οι οποίες απέχουν μεταξύ τους περί των 3 ωρών οδικώς και συνολικά περί τα 125 χλμ.[70] Επισημαίνεται εξάλλου, ότι ο Αιτητής διαφεύγοντας στη Mogadishu αμέσως μετά τη διαφυγή του το 2019, και παραμένοντας εκεί επί δέκα μήνες δεν αντιμετώπισε οποιοδήποτε πρόβλημα με την εν λόγω οργάνωση, αν και λαμβάνεται υπόψη ότι οι κινήσεις του ήταν περιορισμένες μέχρι να εγκαταλείψει τη χώρα καταγωγής του. Από το συμβάν, το οποίο έλαβε χώρα σε άλλη περιοχή παρήλθαν ήδη περισσότερο από πέντε έτη, ενώ διατηρώντας επικοινωνία με την αδελφή του η οποία διαμένει στην περιοχή Mogadishu, η οποία με τη σειρά της φαίνεται να διατηρεί επικοινωνία με τη μητριά του Αιτητή στο Lower Shabell ευλόγως θα αναμενόταν να του κοινοποιήσει τυχόν περιστατικό αναζήτησης του στην Mogadishu ή αλλού. Συνεπώς, η παρελθούσα δίωξή του από την εν λόγω οργάνωση, δεν επηρεάζει ευλόγως τη μετεγκατάστασή του στη Mogadishu.

 

69.          Σε σχέση με τη δεύτερη ουσιώδη προϋπόθεση, ήτοι τη δυνατότητα νόμιμης και ασφαλούς μετάβασης στην Mogadishu, επισημαίνεται καταρχάς ότι είναι αεροπορικώς προσβάσιμη.[71] Από το διεθνή αερολιμένα της Mogadishu, ο Αιτητής, κατά τη δήλωσή του, εγκατέλειψε την χώρα καταγωγής του περί τις 5.9.2020 (βλ. ερ. 46 – 2Χ του δ.φ.). Σύμφωνα με πληροφορίες από τη χώρα καταγωγής του Αιτητή, οι επαναπατρισθέντες φαίνεται να στοχοποιούνται από την Al Shabaab, να χάνουν την υποστήριξη της  και να βιώνουν κοινωνικό στίγμα και πίεση σε περίπτωση που κατά την επιστροφή τους επιδείξουν κάποια δυτικοποιημένη συμπεριφορά, η οποία θεωρείται ότι παραβιάζει την ισλαμική ή σομαλική κουλτούρα.[72] Ωστόσο η αποδοχή τους εν τέλει ή όχι εξαρτάται από τα άτομα και το κατά πόσον είναι διατεθειμένοι να αποκηρύξουν αυτές τις συνήθειες επιστρέφοντας στη Σομαλία.[73] Ο Αιτητής δεν φαίνεται να υπάγεται σε αυτό το προφίλ. Παρατηρείται δε πως σε καμία εκ των πηγών πληροφόρησης δεν εντοπίζεται δίωξη από το κράτος. Eν προκειμένω, ο Αιτητής απουσιάζει από τη χώρα καταγωγής του περί τα πέντε έτη μόνο και δεν προκύπτει από τα στοιχεία που έχω ενώπιόν μου πως έχει ενταχθεί με τέτοιο τρόπο στον δυτικό τρόπο ζωής ώστε αυτό να αποτελέσει τροχοπέδη για τον επαναπατρισμό του.   

 

70.          Σε σχέση, τέλος, με τον εύλογο χαρακτήρα της μετεγκατάστασης, λαμβάνονται καταρχάς οι ανωτέρω προσωπικές περιστάσεις του Αιτητή , επισημαίνοντας, μεταξύ άλλων και τον προηγούμενο δεσμό του με την εν λόγω περιοχή και το προφίλ του. Βάσει εξάλλου των πλέον πρόσφατων δεδομένων της Παγκόσμιας Τράπεζας, η Σομαλία ανοικοδομεί σταθερά την οικονομία της με αρκετές ευκαιρίες διαθέσιμες για επενδύσεις στην ενέργεια, τα λιμάνια, την εκπαίδευση και την υγεία με κύριο σκοπό την οικονομική ανάπτυξη και τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας.[74] Εμπόδιο στον πιο πάνω στόχο αποτελούν οι φυσικές καταστροφές και/ή φαινόμενα, όπως ξηρασίες, πλημμύρες, προσβολή από ακρίδες κ.α., η πανδημία, η παγκόσμια οικονομική αστάθεια.[75] Παρ’ όλα αυτά, όμως, η αύξηση του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος κατά τα έτη 2019 – 2024 αυξάνεται κατά μέσο όρο 2,4% ετησίως.[76] Επίσης, επισημαίνεται ότι, σύμφωνα με έκθεση ημερ. 10.4.2025, η ένδεια στη Σομαλία είναι υψηλή και ευρέως διαδεδομένη με ποσοστό 54% το 2022, ωστόσο σημειώνεται βελτίωση σε σχέση με προηγούμενα έτη.[77] Μάλιστα για την περίοδο 2025 – 2027 προβλέπεται μείωση της ανεργίας, αν και οι συνεχείς οικονομικές προκλήσεις δημιουργούν αβεβαιότητες ως προς την επίτευξη του στόχου αυτού.[78] Σύμφωνα με έτερη πηγή περισσότερα από τα 2/3 των νεαρών ενηλίκων είναι άνεργοι, ενώ οι γυναίκες και κυρίως οι εσωτερικά εκτοπισμένοι αποκλείονται από την οικονομική ζωή.[79]  

 

71.          Με βάση την ανωτέρω ανάλυση, κρίνεται ότι ο Αιτητής μπορεί να ταξιδέψει με ασφάλεια αλλά και να γίνει δεκτός στην πόλη Mogadishu, καθώς δεν προέκυψαν στοιχεία που να συνηγορούν περί του αντιθέτου. Παρά τις δυσκολίες που ενδέχεται να αντιμετωπίσει έως ότου εξεύρει εργασία και ορθοποδήσει, ο Αιτητής διαθέτει οικογενειακό υποστηρικτικό περιβάλλον εκεί, όπως έχει προαναφερθεί, με αποτέλεσμα να είναι δυνατό να κάνει στην Mogadishu μία νέα αρχή.

 

72.          Παράλληλα, ο Αιτητής δεν προβάλλει και από τα ενώπιόν μου στοιχεία δεν προκύπτει οποιοδήποτε ζήτημα, που να συναρτάται με την επικείμενη επιστροφή του σε συνάρτηση με την αρχή της μη επαναπροώθησης, το οποίο να μην εξετάστηκε ήδη ανωτέρω.

 

 

Ως εκ τούτου, η παρούσα προσφυγή απορρίπτεται και η προσβαλλόμενη απόφαση τροποποιείται ως ανωτέρω χωρίς καμία διαταγή για έξοδα δεδομένων των ευρημάτων του παρόντος Δικαστηρίου όπως καταγράφονται ανωτέρω και τα οποία διαφοροποιούνται ουσιωδώς από τα ευρήματα των Καθ’ ων αίτηση.

Κ. Κ. Κλεάνθους, Δ.Δ.Δ.Δ.Π.