ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ

 

Υπόθεση Αρ.: 3156/23

 

11 Ιουλίου, 2025

 

[Κ. Κ. Κλεάνθους, Δ.Δ.Δ.Δ.Π.]

 

Αναφορικά με το άρθρο 146 του Συντάγματος

 

Μεταξύ:

A.B.

Αιτήτρια

και

 

Κυπριακής Δημοκρατίας, μέσω Προϊσταμένου της Υπηρεσίας Ασύλου

 

Καθ' ων η αίτηση

 .........

 

Δημητρίου Α. (κος), για Παπασάββας και Λισκαβίδου, Δικηγόροι για την Αιτήτρια

 

Κίτσιου Α.(κα), Δικηγόρος της Δημοκρατίας, για τους Καθ' ων η αίτηση

 

Ραφαήλ Ευαγγέλου, για πιστή διερμηνεία από την αγγλική στην ελληνική και αντίστροφα

 

Α Π Ο Φ Α Σ Η

 

Κ. Κ. Κλεάνθους, Δ.Δ.Δ.Δ.Π.: Η Αιτήτρια με την παρούσα προσφυγή αιτείται την έκδοση απόφασης από το παρόν Δικαστήριο με την οποία να κηρύσσεται άκυρη, παράνομη και στερημένη οποιουδήποτε νομικού αποτελέσματος η απόφαση των Καθ' ων η αίτηση ημερομηνίας 29.3.2023 με την οποία απορρίφθηκε το αίτημά της για διεθνή προστασία, καθώς κρίθηκε ότι δεν πληρούνται οι προϋποθέσεις των άρθρων 3 και 19 των περί Προσφύγων Νόμων του 2000 έως 2023 (στο εξής: ο περί Προσφύγων Νόμος). Επιπλέον αιτείται την έκδοση νέας πράξης με την οποία να χορηγείται στην Αιτήτρια καθεστώς συμπληρωματικής προστασίας.

Γεγονότα

1.             Τα γεγονότα της υπόθεσης έχουν ως ακολούθως: Η Αιτήτρια κατάγεται από τη Σιέρα Λεόνε και περί τις 19.5.2021, υπέβαλε αίτηση διεθνούς προστασίας. Στις 3.3.2023, πραγματοποιήθηκε συνέντευξη της Αιτήτριας από λειτουργό. Ακολούθως, ο λειτουργός υπέβαλε Έκθεση/Εισήγηση προς τον Προϊστάμενο της Υπηρεσίας Ασύλου (στο εξής: Προϊστάμενος) για απόρριψη της αίτησης ασύλου της Αιτήτριας και επιστροφή στη χώρα καταγωγής της. Η Εισήγηση εγκρίθηκε από τον Προϊστάμενο στις 29.3.2023. Η εν λόγω απορριπτική απόφαση και η συνόδευσα αυτήν απόφαση επιστροφής, η οποία κοινοποιήθηκε στην Αιτήτρια στις 11.8.2023, αποτελούν το αντικείμενο της παρούσας προσφυγής.

 

 

Νομικοί Ισχυρισμοί

2.             Με τη γραπτή αγόρευσή της, η Αιτήτρια, προβάλλει καταρχάς τον ισχυρισμό ότι κατά τη διάρκεια της συνέντευξής της ενώπιον της διοίκησης δεν παρίστατο διερμηνέας, γεγονός το οποίο – κατά την άποψή της – συνιστά ουσιώδη διαδικαστική πλημμέλεια, ικανή να καθιστά την επίδικη απόφαση ακυρωτέα. Υποστηρίζεται ειδικότερα ότι δεν προκύπτει από κανένα στοιχείο του διοικητικού φακέλου τεκμηριωμένη γνώση ή επαρκής κατανόηση της αγγλικής γλώσσας εκ μέρους του εξετάζοντος λειτουργού, ώστε να διασφαλιστεί η ουσιαστική επικοινωνία με την Αιτήτρια. Ως προς την ουσία του αιτήματός της, η Αιτήτρια αμφισβητεί ευθέως τα πορίσματα της διοίκησης και προβάλλει ότι διατρέχει σοβαρό και εξατομικευμένο κίνδυνο να υποβληθεί στην πρακτική του Ακρωτηριασμού των Γυναικείων Γεννητικών Οργάνων (στο εξής: ΑΓΓΟ, Female Genital Mutilation – FGM), λόγω της ένταξής της σε ιδιαίτερη κοινωνική ομάδα, ως νεαρή γυναίκα. Στηρίζοντας την επιχειρηματολογία της, παραθέτει εξωτερικές πηγές πληροφόρησης για την επικινδυνότητα της εν λόγω πρακτικής στη χώρα καταγωγής της. Τέλος, προβάλλει ότι οι Καθ’ ων η Αίτηση υπέπεσαν σε πραγματική και νομική πλάνη, καθόσον παρέλειψαν να συνεκτιμήσουν κρίσιμα πραγματικά περιστατικά, ασκώντας λανθασμένως τη διακριτική τος εξουσία.

 

3.             Από την πλευρά τους, οι Καθ’ ων η Αίτηση υπεραμύνονται της νομιμότητας και ορθότητας της επίδικης διοικητικής πράξης, υποστηρίζοντας ότι η απόφαση εκδόθηκε κατόπιν πλήρους, έρευνας, σύμφωνα με το εφαρμοστέο νομικό και θεσμικό πλαίσιο. Επισημαίνουν ότι το αίτημα της Αιτήτριας εξετάστηκε επί της ουσίας και υποβλήθηκαν επαρκείς ερωτήσεις, ώστε να αποσαφηνιστούν όλα τα ουσιώδη ζητήματα της υπόθεσης. Κατά την κρίση των Καθ’ ων η αίτηση, ο ισχυρισμός της Αιτήτριας περί κινδύνου υποβολής σε ΑΓΓΟ στερείται συγκεκριμενοποίησης, παρουσιάζει γενικό και αόριστο χαρακτήρα, ενώ η ίδια δεν προσκόμισε επαρκή στοιχεία που να θεμελιώνουν προσωπική στοχοποίηση ή ενεργή δίωξη από την οργάνωση Bondo. Επιπλέον, οι Καθ’ ων η Αίτηση τονίζουν ότι η Αιτήτρια υπέπεσε σε μη ευλογοφανείς, αντιφατικούς και ασαφείς ισχυρισμούς, και ότι το προσωπικό της προφίλ, οι περιστάσεις διαβίωσης και ο τόπος συνήθους διαμονής της δεν δικαιολογούν την υπαγωγή της σε καθεστώς διεθνούς προστασίας.

 

4.             Με την απαντητική της γραπτή αγόρευση, η Αιτήτρια, διά των συνηγόρων της, απορρίπτει τα επιχειρήματα των Καθ’ ων η Αίτηση και εμμένει στους ισχυρισμούς και τη νομική της ανάλυση όπως παρατίθενται ήδη στη γραπτή της αγόρευση. Αναφορικά με το βάρος απόδειξης, υποστηρίζει ότι έχει καταβάλει κάθε δυνατή προσπάθεια για να τεκμηριώσει τους ισχυρισμούς της και ότι τυχόν ασάφειες ή ελλείψεις πρέπει να συνεκτιμηθούν υπό το πρίσμα της αρχής της συνεργασίας και της ευνοϊκής μεταχείρισης του αιτούντος διεθνή προστασία. Επιπλέον, η Αιτήτρια διαφωνεί με την εκτίμηση της διοίκησης αναφορικά με την κοινωνική αντιμετώπιση των κοριτσιών που δεν έχουν υποβληθεί σε ΑΓΓΟ, προβάλλοντας ότι τα εν λόγω άτομα βιώνουν κοινωνικό αποκλεισμό, λεκτική βία, διακρίσεις και απόρριψη από εν δυνάμει συντρόφους, καθώς θεωρούνται «ακάθαρτες» ή «ανεπιθύμητες», παραθέτοντας σχετικές πηγές πληροφόρησης που επιβεβαιώνουν την κοινωνική πίεση και τις έμμεσες μορφές δίωξης που υφίστανται οι γυναίκες που αντιτίθενται στην πρακτική.

 

To νομικό πλαίσιο

5.             Η Σύμβαση περί του καθεστώτος των προσφύγων, η οποία υπογράφηκε στη Γενεύη στις 28 Ιουλίου 1951 και τέθηκε σε ισχύ στις 22 Απριλίου 1954 [Recueil des traités des Nations unies, τόμος 189, σ. 150, αριθ. 2545 (1954)], όπως συμπληρώθηκε με το Πρωτόκολλο περί του καθεστώτος των προσφύγων, το οποίο συνήφθη στη Νέα Υόρκη στις 31 Ιανουαρίου 1967 και τέθηκε σε ισχύ στις 4 Οκτωβρίου 1967 (στο εξής: Σύμβαση της Γενεύης), ορίζει, στο άρθρο 1, τμήμα Α, σημείο 2, πρώτο εδάφιο, ότι ο όρος «πρόσφυγας» εφαρμόζεται επί παντός προσώπου το οποίο, «συνεπεία δικαιολογημένου φόβου διώξεως λόγω φυλής, θρησκείας, εθνικότητος, κοινωνικής τάξεως ή πολιτικών πεποιθήσεων, ευρίσκεται εκτός της χώρας της οποίας έχει την ιθαγένεια και δεν δύναται ή, λόγω του φόβου τούτου, δεν επιθυμεί να απολαύει της προστασίας της χώρας ταύτης».

 

6.             Το άρθρο 11 των περί της Ίδρυσης και Λειτουργίας Διοικητικού Δικαστηρίου Διεθνούς Προστασίας Νόμων του 2018 και 2020 (Ο περί της Ίδρυσης και Λειτουργίας Διοικητικού Δικαστηρίου Διεθνούς Προστασίας Νόμος) καθορίζει τη δικαιοδοσία του παρόντος Δικαστηρίου.

 

7.             Το άρθρο 3 του περί Προσφύγων Νόμου καθορίζει τις προϋποθέσεις αναγνώρισης προσώπου ως πρόσφυγα.

 

8.             Το άρθρο 16 του περί Προσφύγων Νόμου ορίζει τα εξής:

«Υποχρεώσεις Αιτητή κατά την εξέταση της αίτησης και συναφής υποχρέωση αρμόδιων αρχών

16.-(1) Κατά την εξέταση της αίτησής του, ο Αιτητής οφείλει να συνεργάζεται με την Υπηρεσία Ασύλου με σκοπό την εξακρίβωση της ταυτότητάς του και των υπόλοιπων στοιχείων που αναφέρονται στην παράγραφο (α) του εδαφίου (2).

(2)  Ιδίως, ο Αιτητής οφείλει-

(α) να υποβάλει το συντομότερο δυνατό όλα τα στοιχεία που απαιτούνται για την τεκμηρίωση της αίτησης, τα οποία στοιχεία συνίστανται σε δηλώσεις του Αιτητή και σε όλα τα έγγραφα που έχει ο Αιτητής στη διάθεσή του σχετικά με την ηλικία του, το προσωπικό του ιστορικό, καθώς και το ιστορικό των οικείων συγγενών του, την ταυτότητα, την ιθαγένεια, τη χώρα και το μέρος προηγούμενης διαμονής του, τις προηγούμενες αιτήσεις ασύλου, το δρομολόγιο που ακολούθησε, το δελτίο ταυτότητας και τα ταξιδιωτικά του έγγραφα και τους λόγους για τους οποίους ζητεί διεθνή προστασία∙ [...]».

(στο εξής: ο περί Προσφύγων Νόμος). (β) βασανιστήρια ή απάνθρωπη  ή εξευτελιστική μεταχείριση ή τιμωρία του Αιτητή στη χώρα καταγωγής του, ή

(γ) σοβαρή και προσωπική απειλή κατά της ζωής ή της σωματικής ακεραιότητας αμάχου, λόγω αδιάκριτης άσκησης βίας σε καταστάσεις διεθνούς ή εσωτερικής ένοπλης σύρραξης...».

9.             Το άρθρο 19 του περί Προσφύγων Νόμου καθορίζει τις προϋποθέσεις αναγνώρισης καθεστώτος συμπληρωματικής προστασίας.

 

Κατάληξη

10.          Ως προς τον προωθούμενο λόγο προσφυγής περί έλλειψης δέουσας έρευνας επισημαίνεται εκ προοιμίου ότι η δικαιοδοσία του παρόντος δικαστηρίου διαδραματίζει καταλυτικό ρόλο στο λυσιτελές της προβολής των λόγων προσφυγής. Ειδικότερα, το παρόν Δικαστήριο ως δικαστήριο ουσίας δικάζει την υπόθεση που άγεται ενώπιον του εξ υπαρχής, κατά το νόμο και κατά την ουσία, δεν περιορίζεται μόνο στην εξέταση της διαδικασίας και των στοιχείων κρίσης της διοικητικής αρχής που εξέδωσε την προσβαλλόμενη πράξη, αλλά προχωρεί παραπέρα και εξετάζει και την ουσιαστική ορθότητα της de novo και ex nunc (Βλ. Aπόφαση του ΔΕΕ της 3ης Απριλίου 2025, C‑283/24 [Barouk], B. F. κατά Κυπριακής Δημοκρατίας, ECLI:EU:C:2025:236, απόφαση του ΔΕΕ ημερομηνίας 29 Ιουλίου 2019, Torubarov, C-556/17, EU:C:2019:626, σκέψεις 50 έως 53 (σύμφωνα με την οποία το δικαστήριο πραγματοποιεί «πλήρη και ex nunc εξέταση τόσο των πραγματικών όσο και των νομικών ζητημάτων, ιδίως, κατά περίπτωση, εξέταση των αναγκών διεθνούς προστασίας) Έφεση κατά Διοικητικού Δικαστηρίου Διεθνούς Προστασίας Aρ. 107/2023, Δημοκρατία ν. Q.B.T., απόφαση ημερ. 11.2.2025, Έφεση κατά Απόφασης Διοικητικού Δικαστηρίου Διεθνούς Προστασίας Αρ. 17/2021 Janelidze ν. Δημοκρατίας, απόφαση ημερ. 21.9.2021· Έφεση κατά Απόφασης Διοικητικού Δικαστηρίου Διεθνούς Προστασίας Αρ. 35/2023 Lubangamu ν. Δημοκρατίας, απόφαση ημερ. 5.12.2024). Ο Αιτητής αναμένεται να προβάλει, στο πλαίσιο της διοικητικής ή και της παρούσας δικαστικής διαδικασίας, τέτοιους συγκεκριμένους και ειδικούς ισχυρισμούς, οι οποίοι εν δυνάμει θα δικαιολογούσαν την υπαγωγή της στο καθεστώς διεθνούς προστασίας. Η πιο πάνω ανάλυση λόγω της έκτασης της δικαιοδοσίας του παρόντος Δικαστηρίου καθιστά αλυσιτελή την προβολή υποπεριπτώσεων λόγων προσφυγής π.χ. έλλειψη δέουσας έρευνας και αιτιολογίας, πλάνη, ορισμένες διαδικαστικές πλημμέλειες κατά την έκδοση της επίδικης πράξης. Εν προκειμένω, η Αιτήτρια εκπροσωπούμενη και δια συνηγόρου, έχει την ευκαιρία να εκθέσει τους ισχυρισμούς της και να λάβει όλα τα δέοντα δικονομικά μέσα προς τεκμηρίωσή τους [Βλ. «Εγχειρίδιο Διοικητικού Δικαίου», Επαμεινώνδας Π. Σπηλιωτόπουλος, 14^ης Έκδοση, Νομική Βιβλιοθήκη, σ. 260, υποσημ. 72, «Εισηγήσεις Διοικητικού Δικονομικού Δικαίου, Χαράλαμπος Χρυσανθάκης, 2^η Έκδοση, Νομική Βιβλιοθήκη, σελ. 247 και Π.Δ. Δαγτόγλου, (Διοικητικό Δικονομικό Δίκαιο), σελ. 552]. Ως αλυσιτελής χαρακτηρίζεται ο λόγος προσφυγής, ο οποίος ακόμα και αν γίνει δεκτός δεν πρόκειται να οδηγήσει σε ακύρωση της προσβαλλόμενης πράξης [Βλ. Η προβολή ισχυρισμών στις διοικητικές διαφορές ουσίας, Α. Αθ. Αρχοντάκη, Νομική Βιβλιοθήκη, σ. 100].

 

11.          Συναφές εν προκειμένω είναι και το άρθρο 16 του περί Προσφύγων Νόμου και ειδικότερα τα εδάφια (2) και (3) αυτού. Από τις εν λόγω διατάξεις απορρέει καταρχάς η υποχρέωση του Αιτητή να καταβάλει κάθε δυνατή προσπάθεια προς τεκμηρίωση της αίτησης ασύλου του. Σύμφωνα με πάγια νομολογία του Ανωτάτου Δικαστηρίου (Βλ. ενδεικτικώς, Υπόθ. Αρ. 1721/2011, Ηοοman & Mahiab Khanbabaie v. Aναθεωρητικής Αρχής Προσφύγων, ημερ. 30.6.2016, ECLI:CY:AD:2016:D320) αποτελεί υποχρέωση του Αιτητή ασύλου να επικαλεστεί έστω και χωρίς να προσκομίσει τυπικά αποδεικτικά στοιχεία, συγκεκριμένα πραγματικά περιστατικά που του προκαλούν κατά τρόπο αντικειμενικώς αιτιολογημένο, φόβο δίωξης στη χώρα του για κάποιον από τους λόγους που αναφέρει το άρθρο 3 του περί Προσφύγων Νόμου (Βλ. επίσης νομολογία του Συμβουλίου της Επικρατείας, αποφάσεις αρ. 1093/2008, 817/2009 και 459/2010). Εν συνεχεία ωστόσο, λόγω ακριβώς της δυσχέρειας του Αιτητή ασύλου να τεκμηριώσει με συγκεκριμένα στοιχεία την αίτησή του, γεννάται υποχρέωση της διοίκησης να συνδράμει τον Αιτητή σε αυτήν την προσπάθεια προβολής και τεκμηρίωσης των ισχυρισμών του (Βλ. Εγχειρίδιο για τις Διαδικασίες και τα Κριτήρια Καθορισμού του Καθεστώτος των Προσφύγων της Υπάτης Αρμοστείας των Ηνωμένων Εθνών παρ. 195 επ., Βλ. επίσης αναφορικά με την ενεργό συνεργασία Απόφαση του ΔΕΕ της 22ας Νοεμβρίου 2012, Υπόθεση C‑277/11, M. M., ECLI:EU:C:2012:744, σκέψεις 63 εώς 68).

 

12.          Προχωρώντας στην εξέταση της ουσίας των προβληθέντων ισχυρισμών της Αιτήτριας, επισημαίνονται τα ακόλουθα: Στο πλαίσιο του εντύπου της αίτησής της για διεθνή προστασία, η Αιτήτρια κατέγραψε ότι ο λόγος για τον οποίο εγκατέλειψε τη χώρα καταγωγής της συνδέεται με την ύπαρξη πολιτισμικών και παραδοσιακών πρακτικών, οι οποίες εφαρμόζονται, ιδίως σε ορισμένες επαρχιακές περιοχές. Ειδικότερα, αναφέρθηκε στην ύπαρξη της αποκαλούμενης παραδοσιακής γυναικείας μυστικής κοινωνίας "Bondo", η οποία – κατά τα λεγόμενά της – δραστηριοποιείται σε συγκεκριμένα γεωγραφικά διαμερίσματα της χώρας της και φέρεται να προβαίνει στην επιβολή της πρακτικής του ΑΓΓΟ κατά παράδοση και τελετουργία.

 

13.          Στις 18.5.2021,  η Αιτήτρια παραπέμφθηκε σε διαδικασία ελέγχου ευαλωτότητας, σύμφωνα με το προβλεπόμενο Έντυπο Ελέγχου και Αξιολόγησης Ευαλωτότητας (βλ. ερ. 7–15 του διοικητικού φακέλου). Κατά τη διαδικασία αυτή, η Αιτήτρια ισχυρίστηκε ότι, στη χώρα καταγωγής της, κάθε γυναίκα οφείλει να μυηθεί στη μυστικιστική κοινωνία “Bondo”, γεγονός που προϋποθέτει την υποβολή σε ακρωτηριασμό γυναικείων γεννητικών οργάνων (ΑΓΓΟ). Πρόσθεσε ότι όσες γυναίκες γνώριζε και υπεβλήθησαν στη διαδικασία αυτή, δεν επέστρεψαν ποτέ, γεγονός το οποίο – κατά τα λεγόμενά της – την ώθησε να εγκαταλείψει τη χώρα καταγωγής της. Περαιτέρω, δήλωσε ότι ουδέποτε υπέστη κακοποίηση ή βασανιστήρια, ενώ ανέφερε ότι η οικογένειά της εξακολουθεί να διαμένει στη Σιέρα Λεόνε, πλην όμως δεν διατηρεί επικοινωνία με τα μέλη της, διότι – όπως υποστήριξε – σε περίπτωση που πληροφορηθούν τον τόπο διαμονής της, θα προσπαθήσουν να την απαγάγουν προκειμένου να την οδηγήσουν στην εν λόγω κοινωνία και να υποβληθεί στον ΑΓΓΟ.

 

14.          Κατά το κρίσιμο στάδιο της συνέντευξης, η Αιτήτρια ως προς τα προσωπικά της στοιχεία, ανέφερε ότι γεννήθηκε στη πόλη Freetown, στη περιοχή Porty, όπου και διέμενε μέχρι την ηλικία των 10 ετών, οπότε μετακινήθηκε στην πόλη Calaba, η οποία υπήρξε και ο τελευταίος τόπος διαμονής της πριν εγκαταλείψει τη χώρα καταγωγής της τον Φεβρουάριο του 2021. Ως προς το μορφωτικό της επίπεδο ανέφερε ότι ολοκλήρωσε τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση και ως προς το επάγγελμά της ανέφερε ότι εργαζόταν σε εστιατόριο. Αναφορικά με την οικογενειακή της κατάσταση, η Αιτήτρια ανέφερε ότι οι γονείς της χώρισαν όταν η ίδια ήταν 7 ετών και ότι έκτοτε διέμενε στην πόλη Cabala μαζί με τη μητέρα της και τον πατριό της. Προσέθεσε ότι ο πατέρας της είναι συνταξιούχος και η μητέρα της διατηρεί επιχείρηση με αξεσουάρ. Έχει 3 αδερφές και 2 αδερφούς και ο μεγαλύτερος αδερφός της έχει αποβιώσει. Η Αιτήτρια δήλωσε ότι διατηρεί επικοινωνία με τον θείο της.

 

15.          Ερωτηθείσα αναφορικά με τους λόγους που την οδήγησαν στην εγκατάλειψη της χώρας καταγωγής της, η Αιτήτρια, στο πλαίσιο της ελεύθερης αφήγησής της, δήλωσε ότι, κατά τον επίμαχο χρόνο, μετέβη μαζί με την αδελφή της στο χωριό Gbinti, στην περιοχή Port Loko, προκειμένου να επισκεφθούν τη γιαγιά τους, χωρίς – κατά τα λεγόμενά της – να γνωρίζουν ότι η μητέρα τους είχε προηγουμένως διευθετήσει την ένταξή τους στη μυστική κοινωνία "Bondo". Κατά την άφιξή τους, συναντήθηκαν με τη γιαγιά τους και διανυκτέρευσαν εκεί. Το επόμενο βράδυ, η γιαγιά τους τις προσκάλεσε να την συνοδεύσουν για να χαιρετήσουν κάποιους συγχωριανούς· ωστόσο, η Αιτήτρια ισχυρίστηκε ότι δεν αισθανόταν καλά και παρέμεινε στην οικία, ενώ μόνο η αδελφή της την ακολούθησε.

 

16.          Η μητέρα της, σύμφωνα με την αφήγηση, εμφανίστηκε ακολούθως στην οικία για να την ελέγξει και, απαντώντας στις ερωτήσεις της Αιτήτριας αναφορικά με την απουσία της αδελφής της, την ενημέρωσε ότι βρισκόταν με τη γιαγιά τους, πείθοντάς την τελικώς να πάει και η ίδια. Πριν μεταβεί, η Αιτήτρια ισχυρίζεται ότι έλαβε τηλεφωνική κλήση από τον θείο της, ο οποίος την ενημέρωσε ότι η μητέρα της είχε ήδη κανονίσει την τελετουργική της ένταξη στην κοινωνία "Bondo". Κατόπιν τούτου, η Αιτήτρια ισχυρίστηκε ότι διέφυγε από την περιοχή και αναζήτησε βοήθεια σε φίλο του θείου της, μέσω του οποίου κατόρθωσε να μεταβεί στην πόλη Freetown, όπου διέμεινε προσωρινά με τον θείο της μέχρι την αναχώρησή της από τη Σιέρα Λεόνε.

 

17.          Στο πλαίσιο διευκρινιστικών ερωτημάτων που υπεβλήθησαν κατά τη διάρκεια της συνέντευξης, η Αιτήτρια δήλωσε ότι ήταν η πρώτη φορά που επισκέφθηκε το χωριό Gbinti, περί τα μέσα Μαΐου 2020, και ότι παρέμειναν εκεί επί τρεις ημέρες. Υποστήριξε ότι το χωριό βρίσκεται σε απόσταση περίπου μισής ώρας από την πόλη Calaba. Ερωτηθείσα για τον λόγο εγκατάλειψης της χώρας καταγωγής της, δήλωσε ότι η ζωή της διατρέχει κίνδυνο από τη μυστική κοινωνία Bondo. Ανέφερε ότι η ίδια δεν έγινε μέλος της εν λόγω κοινωνίας, σε αντίθεση με την αδελφή της, η οποία τελικώς εντάχθηκε.

 

18.          Σε ερώτηση πώς έλαβε γνώση της ένταξης της αδελφής της, απάντησε ότι είδε φωτογραφία στο τηλέφωνο της μητέρας της, στην οποία φαινόταν το σώμα της αδελφής της σε στάση με τα πόδια ψηλά και το κεφάλι χαμηλά, καθώς και ενέργεια κοπής ανάμεσα στα πόδια της, ενώ φορούσε ύφασμα στο κεφάλι και πούδρα στα πόδια. Δήλωσε επίσης ότι δεν διατηρεί επικοινωνία με την αδελφή της.

 

19.          Περαιτέρω, υποστήριξε ότι δεν γνωρίζει συγκεκριμένα στοιχεία για την κοινωνία Bondo, και όταν της ζητήθηκε να εξηγήσει γιατί δεν επιθυμεί να γίνει μέλος, παρά την έλλειψη πληροφόρησης, δήλωσε ότι στην περιοχή της η ένταξη είναι συνήθης πρακτική, ωστόσο εκείνη ανέκαθεν εξέφραζε άρνηση. Αργότερα στη συνέντευξη πρόσθεσε ότι οι πράξεις που τελούνται σε βάρος των γυναικών κατά τη διάρκεια της μύησης περιλαμβάνουν ακρωτηριασμό, ενίοτε με αιμορραγία. Σε επόμενο σημείο, δήλωσε ότι η διαδικασία προκαλεί προβλήματα σε ορισμένες γυναίκες, μεταξύ των οποίων ψυχική διαταραχή ή ακόμα και θάνατο· ανέφερε συγκεκριμένα ότι η αδελφή της απεβίωσε κατά τη διάρκεια της διαδικασίας. Αναφορικά με τον θάνατο της αδελφής της, ισχυρίστηκε ότι νοσηλεύτηκε σε νοσοκομείο, χωρίς να δύναται να προσδιορίσει χρονικά το περιστατικό· ότι ενημερώθηκε τηλεφωνικά από τον θείο της περί τον Φεβρουάριο του 2021, ήτοι μετά την αποχώρησή της από τη Σιέρα Λεόνε, και ότι αιτία θανάτου υπήρξε η συνεχής αιμορραγία.

 

20.          Σε σχετική ερώτηση για την ηλικία εισδοχής κοριτσιών στην κοινωνία Bondo, απάντησε ότι δεν υπάρχει συγκεκριμένο ηλικιακό όριο και ότι μπορούν να ενταχθούν τόσο παιδιά όσο και ενήλικες. Σε ερώτηση γιατί η μητέρα της προέβη στην απόπειρα ένταξης το 2020, όταν η ίδια ήταν ήδη 20 ετών, και όχι νωρίτερα, η Αιτήτρια δήλωσε ότι εξαρτάται από το στάδιο ωριμότητας στο οποίο επιθυμεί η μητέρα να οδηγήσει το παιδί της, και προσέθεσε ότι η μητέρα της δεν είχε προειδοποιήσει για την κοινωνία Bondo.

 

21.          Διευκρίνισε ότι από τον Μάιο του 2020 έως τον Φεβρουάριο του 2021, ήτοι για διάστημα περίπου εννέα μηνών, διέμενε στην οικία του θείου της, χωρίς να υποστεί οποιαδήποτε επίθεση ή απειλή· επίσης, η μητέρα της δεν την επισκέφθηκε κατά το διάστημα αυτό. Δήλωσε ότι η αδελφή της ηλικίας 15 ετών διαμένει επίσης με τον θείο τους, μετά τον θάνατο της άλλης αδελφής τους.

 

22.          Ερωτηθείσα για τους κινδύνους σε περίπτωση επιστροφής της στη Σιέρα Λεόνε, η Αιτήτρια απάντησε ότι δεν θα είναι ασφαλής λόγω της κοινωνίας Bondo και της μητέρας της, επειδή – όπως ισχυρίστηκε – προέβαλε το επίμαχο βίντεο στον θείο της και στον χώρο υποδοχής "Πουρνάρα". Ερωτηθείσα γιατί θεωρεί ότι πλέον κινδυνεύει, ενώ δεν είχε δεχθεί επίθεση καθ’ όλο το διάστημα των εννέα μηνών διαμονής της στη χώρα, απάντησε ότι κατέστη προβληματική στα μάτια τους επειδή εξέθεσε το θέμα δημόσια.

 

23.          Αξιολογώντας τις πιο πάνω δηλώσεις της Αιτήτριας, οι Καθ' ων η αίτηση σχημάτισαν δυο ουσιώδεις ισχυρισμούς. Ο πρώτος σχετικά με την ιθαγένεια, το προφίλ, τον τόπο καταγωγής και διαμονής της Αιτήτριας και ο δεύτερος, ότι η Αιτήτρια εγκατέλειψε τη Σιέρα Λεόνε επειδή δεν ήθελε να μυηθεί στην μυστικιστική κοινότητα Bondo.

 

24.          Ο πρώτος ισχυρισμός της Αιτήτριας ως προς τον τόπο καταγωγής της και τα προσωπικά της στοιχεία έγινε αποδεκτός, καθώς οι πληροφορίες που έδωσε η Αιτήτρια κρίθηκαν συνεκτικές, ενώ ήταν σε θέση να δώσει επαρκείς πληροφορίες, οι οποίες επιβεβαίωναν την εθνικότητα και τον τόπο καταγωγής της.

 

25.          Αντίθετα, ο δεύτερος ισχυρισμός της απορρίφθηκε. Ειδικότερα, κρίθηκε πως η Αιτήτρια δεν ήταν σε θέση να παράσχει πληροφορίες, προέβη σε γενικολογίες και αντιφατικές δηλώσεις.  Καταρχήν, η Αιτήτρια ερωτηθείσα να αναφέρει τις πληροφορίες που γνωρίζει για την κοινότητα αυτή, αποκρίθηκε ότι δε γνωρίζει απολύτως τίποτα. Ο ισχυρισμός της δηλαδή ότι δεν επιθυμούσε να μυηθεί σε αυτή την κοινότητα δεν δικαιολογείται, αφού αναμένεται ευλόγως από την Αιτήτρια να δηλώσει για ποιον λόγο δεν επιθυμεί να μυηθεί σε αυτή τη μυστικιστική κοινότητα. Επιπλέον, ερωτηθείσα εάν μυήθηκε στην κοινότητα αυτή, η Αιτήτρια απάντησε αρνητικά. Αναφορικά με την αδερφή της, ερωτηθείσα αν η αδερφή της μυήθηκε στην κοινότητα, η Αιτήτρια αποκρίθηκε θετικά. Όμως, δήλωσε ταυτόχρονα ότι αφού επέστρεψε από το χωριό της γιαγιάς της στην οικία του θείου της δεν είχε οποιαδήποτε επικοινωνία με την αδελφή της, ούτε επικοινώνησε μαζί της αφού έφτασε στην Κυπριακή Δημοκρατία. Ο ισχυρισμός της δηλαδή ότι η αδελφή της μυήθηκε στην κοινότητα δεν δικαιολογείται, καθώς σε ερώτηση να εξηγήσει πώς γνωρίζει για τη μύηση της αδερφής της στην κοινότητα Bondo, αφού μετά που έφυγε από το χωριό της γιαγιάς της δεν είχε καμία επικοινωνία μαζί της, η Αιτήτρια δήλωσε ότι κρατούσε το κινητό της μητέρας της και είδε κάποιες φωτογραφίες, τις οποίες απέστειλε με ηλεκτρονικό μήνυμα, που απεικονίζουν μια κοπέλα στο έδαφος και κάποια βίντεο. Ενώ αργότερα, κατά τη διάρκεια της συνέντευξης, η Αιτήτρια αναιρεί τον αρχικό της ισχυρισμό και αναφέρει ότι η αδερφή της απεβίωσε από αυτή τη διαδικασία και πως νοσηλευόταν στο νοσοκομείο. Επιπλέον, δεν ήταν σε θέση να προσδιορίσει πόσο καιρό βρισκόταν η αδερφή της στο νοσοκομείο, ούτε γνώριζε πότε απεβίωσε η αδερφή της. Η Αιτήτρια ανέφερε ότι ο θείος της την ενημέρωσε για την κηδεία της αδερφής της τον Φεβρουάριο του 2021, ισχυρισμός καθόλου εύλογος, καθώς δεν είναι δυνατό να πήγαν στο χωριό της γιαγιάς της τον Μάιο του 2020 και η αδερφή της να απεβίωσε τον Φεβρουάριο του 2021. Τέλος, ερωτηθείσα εάν της συνέβη οτιδήποτε από τον Μάιο του 2020 έως τον Φεβρουάριο του 2021, απάντησε αρνητικά, όπως επίσης αρνητική ήταν η απάντησή της όταν ρωτήθηκε αν η μητέρα της την επισκέφτηκε. Ερωτηθείσα εάν γνωρίζει σε ποια ηλικία ένα κορίτσι μυείται στη μυστικιστική κοινότητα, η Αιτήτρια απάντησε πως δεν υπάρχει ηλικία.

 

26.          Ως προς την εξωτερική αξιοπιστία του ισχυρισμού, οι Καθ' ων η αίτηση παρέθεσαν πληροφορίες από εξωτερικές πηγές σχετικές με τη μυστικιστική κοινότητα Bondo και τις πρακτικές που εφαρμόζονται. Καταλήγουν ότι, λόγω της απουσίας εσωτερικής αξιοπιστίας στα λεγόμενα της Αιτήτριας, ο ισχυρισμός της δεν μπορεί να γίνει αποδεκτός.

 

27.          Προχωρώντας στο στάδιο της αξιολόγησης του μελλοντικού κινδύνου σε περίπτωση επιστροφής της Αιτήτριας στη Σιέρα Λεόνε, και ιδίως στην περιοχή Cabala της Freetown, διαπιστώνεται ότι, βάσει των αποδεκτών προσωπικών της στοιχείων, δεν συντρέχουν εύλογοι λόγοι για να θεωρηθεί ότι η Αιτήτρια θα αντιμετωπίσει δίωξη ή πραγματικό κίνδυνο. Η κρίση αυτή στηρίζεται, μεταξύ άλλων, στην έλλειψη επικαιροποιημένων ή εξατομικευμένων περιστατικών απειλής κατά τη διάρκεια της παραμονής της στην Freetown, καθώς και στη χρονική απόσταση από τα καταγγελλόμενα γεγονότα. Να σημειωθεί ότι η μόνη αναφορά σε εξωτερικές πηγές πληροφόρησης σε αυτό το στάδιο αφορά στην κατάσταση ασφαλείας στη χώρα και τον τόπο τελευταίας διαμονής της Αιτήτρια και όχι σε οποιαδήποτέ άλλη παράμετρο του προφίλ της.

 

28.          Κατά την πορεία της δικαστικής διαδικασίας, η Αιτήτρια προσκόμισε πιστοποιητικό γέννησης της ανήλικης θυγατέρας της, η οποία γεννήθηκε στη Δημοκρατία την 7.6.2024. Επίσης, επαναδιατύπωσε τους ισχυρισμούς της κατά τις ακροαματικές διαδικασίες της 6.11.2024 και 12.12.2024

 

29.          Ειδικότερα, στη δικάσιμο της 6.11.2024, ανέφερε ότι, κατόπιν προτροπής της μητέρας της, η ίδια και η αδελφή της μετέβησαν στο χωριό Gbinti, στην περιοχή Porto Loko, εν αγνοία της ύπαρξης σχεδίου μύησης στην κοινωνία Bondo. Ερωτηθείσα από το Δικαστήριο πότε αντιλήφθηκε τον πραγματικό σκοπό της επίσκεψης, η Αιτήτρια δήλωσε ότι, ενώ ξεκουραζόταν μετά την άφιξη, άκουσε συνομιλία μεταξύ της μητέρας και της γιαγιάς της, και στη συνέχεια η μητέρα της την ξύπνησε για να μεταβούν στους θάμνους, όπου άκουγε τραγούδια και χειροκροτήματα. Εκείνη τη στιγμή, δέχθηκε τηλεφωνική κλήση από τον θείο της, ο οποίος την ενημέρωσε για την τελετή μύησης που βρισκόταν σε εξέλιξη και την παρότρυνε να διαφύγει. Με τη συνδρομή φίλου του θείου της, η Αιτήτρια φυγαδεύτηκε στην Freetown, όπου κατέφυγε στην οικία του θείου της. Περαιτέρω, κατέθεσε ότι ο θάνατος της αδελφής της της γνωστοποιήθηκε μεταγενέστερα τηλεφωνικά από τον θείο της, και ότι η αιτία θανάτου ήταν η συνεχής αιμορραγία συνεπεία της διαδικασίας μύησης.

 

30.           Κατά τη δικάσιμο της 12.12.2024, η Αιτήτρια επανέφερε την ιδιότητά της ως μητέρας ανήλικου τέκνου, καθώς και την ιδιότητά της ως μουσουλμάνας. Ο συνήγορός της τόνισε τον κίνδυνο που ελλοχεύει τόσο για την ίδια όσο και για την ανήλικη θυγατέρα της σε περίπτωση επιστροφής, ειδικότερα λόγω της δράσης της κοινωνίας Bondo και της παρέμβασης της γιαγιάς του τέκνου. Επικαλέστηκε δε την υπαγωγή της Αιτήτριας στην έννοια της ιδιαίτερης κοινωνικής ομάδας, εξαιτίας του φύλου και των παραδόσεων που επιβάλλουν ΑΓΓΟ.

 

31.          Προχωρώντας στην de novo και ex nunc εξέταση των ενώπιόν μου δεδομένων, όπως υπαγορεύουν τα εδάφια (3) και (4) του άρθρου 11 του περί της Ίδρυσης και Λειτουργίας Διοικητικού Δικαστηρίου Διεθνούς Προστασίας Νόμου διαπιστώνονται τα κάτωθι.

 

32.          Ως προς τον πρώτο ουσιώδη ισχυρισμό συντάσσομαι με το εύρημα των Καθ’ ων η αίτηση περί αξιοπιστίας της για τους λόγους που καταγράφονται στην έκθεση, η οποία αποτέλεσε την αιτιολογική βάση της επίδικης απόφασης. Παρατηρείται ότι οι επιμέρους δηλώσεις της ήταν αρκούντως συγκεκριμένες και συνεκτικές, ευρισκόμενες σε συμφωνία με τα προσκομισθέντα από την Αιτήτρια έγγραφα (διαβατήριο) καθώς και με τις εξωτερικές πηγές πληροφόρησης, οι οποίες εντοπίζονται στο διοικητικό φάκελο της υπόθεσης.

 

33.          Όσον αφορά στον δεύτερο ουσιώδη ισχυρισμό της Αιτήτριας, ήτοι ότι αρνήθηκε να υποβληθεί σε μύηση στην μυστικιστική κοινωνία “Bondo” και, ειδικότερα, σε ΑΓΓΟ, η πληρέστερη αποτύπωση των ισχυρισμών της συνίσταται στην επίκληση απόπειρας επιβολής της πρακτικής ΑΓΓΟ εις βάρος της από τη μητέρα της στο πλαίσιο τελετουργικής μύησης στην κοινότητα Bondo. Σύμφωνα με τη μαρτυρία της, κατά την επίσκεψή της –μαζί με τη βιολογική αδελφή της– στο χωριό της γιαγιάς της για διακοπές, η μητέρα της επιχείρησε να τις υποβάλει σε τελετή μύησης, με την αδελφή της να φέρεται να υπέστη ΑΓΓΟ και να κατέληξε συνεπεία αιμορραγίας, ενώ η ίδια η Αιτήτρια φέρεται να διέφυγε με τη βοήθεια φίλου του θείου της, κατόπιν προειδοποίησης του τελευταίου. Κατά την αποτίμηση των σχετικών ισχυρισμών, διαπιστώνεται έλλειψη σαφήνειας, συνοχής και ευλογοφάνειας. Ειδικότερα: Η Αιτήτρια δήλωσε αρχικά πλήρη άγνοια για τη φύση της κοινωνίας “Bondo”, παρότι η σχετική πρακτική –σύμφωνα με τα διαθέσιμα εξωτερικά στοιχεία– αποτελεί διαδεδομένο πολιτισμικό φαινόμενο στις επαρχιακές περιοχές της Σιέρα Λεόνε. Η δήλωση άγνοιας της Αιτήτριας για τη δράση της κοινωνίας αυτής, ιδίως υπό το πρίσμα του μορφωτικού της επιπέδου και του προσωπικού της ισχυρισμού περί σχετικής εμπειρίας, δεν κρίνεται εύλογη. Οι περιγραφές της Αιτήτριας για τα γεγονότα στο χωριό της γιαγιάς της στερούνται λεπτομέρειας, ιδίως ως προς τη διάδραση με τη μητέρα της, η οποία –αν και παρούσα κατά το φερόμενο επεισόδιο– δεν φαίνεται να αντέδρασε κατά τη διαφυγή της Αιτήτριας. Επίσης, ο ισχυρισμός της ότι ο θείος της την καθοδήγησε να απευθυνθεί σε φίλο του εντός του ίδιου χωριού –ενώ ήδη τελούσε, κατά τους ισχυρισμούς της, υπό άμεση απειλή– δεν κρίνεται ευλογοφανής, καθώς δημιουργείται το εύλογο ερώτημα πώς ήταν σε θέση ενώ βρισκόταν υπό δίωξη να εντοπίσει ένα άτομο που δεν γνώριζε σε ένα τόπο με τον οποίο δεν ήταν εξοικειωμένη ούσα υπό δίωξη. Επιπλέον, οι δηλώσεις της Αιτήτριας ως προς την τύχη της αδελφής της είναι αντιφατικές. Αρχικά δήλωσε ότι δεν είχε καμία επικοινωνία μαζί της, ενώ σε μεταγενέστερο στάδιο υποστήριξε ότι η αδελφή της απεβίωσε κατά την τελετή μύησης, χωρίς να μπορεί να προσδιορίσει το χρόνο ή τις συνθήκες θανάτου, παρά μόνο ότι πληροφορήθηκε από τον θείο της περί νοσηλείας και επακόλουθου θανάτου από αιμορραγία. Τέλος, σύμφωνα με τα ίδια της τα λεγόμενα, η Αιτήτρια διέμενε για διάστημα άνω των 8 μηνών στην Freetown (Μάιος 2020 – Φεβρουάριος 2021) χωρίς να αντιμετωπίσει κανενός είδους απειλή, ενώ δεν προέκυψε οποιαδήποτε απόπειρα εντοπισμού της ή επαναπροσέγγισης εκ μέρους της μητέρας της ή άλλων μελών της κοινότητας, γεγονός που δεν κρίνεται εύλογο καθώς η μητέρα της γνώριζε ότι το τελευταίο άτομο με τον οποίο η Αιτήτρια μίλησε πριν τη διαφυγή της ήταν ο θείος της, ο οποίος τη φιλοξενούσε.

 

34.          Προχωρώντας στην αξιολόγηση της εξωτερικής αξιοπιστίας των δηλώσεων της Αιτήτριας, το Δικαστήριο προχώρησε σε σχετική έρευνα, όπου εντοπίστηκαν οι ακόλουθες πληροφορίες από αξιόπιστες πηγές. Αναφορικά με τη δράση της κοινότητας Bondo στη χώρα καταγωγής της Αιτήτριας, προκύπτει ότι οι μυστικές κοινότητες είναι ευρέως γνωστές στη χώρα^[1]  και συγκεκριμένα, οι κοινωνίες Bondo (για τις γυναίκες) και Poro (για τους άντρες), οι οποίες «εξακολουθούν να διαδραματίζουν πρωταγωνιστικό ρόλο στην κοινωνική, θρησκευτική και πολιτική ζωή».^[2]  Όσον αφορά στη μύηση στην κοινότητα Bondo, πηγές πληροφόρησης αναφέρουν ότι o ΑΓΓΟ θεωρείται ως η βάση της μύησης στη «μυστική γυναικεία κοινωνία» των Bondo, όπου θεωρούν την εν λόγω πρακτική ως προϋπόθεση για κοινωνική αποδοχή και ως μετάβαση στη γυναικεία ενηλικίωση. Η εν λόγω πρακτική εκτελείται παραδοσιακά από τις λεγόμενες «soweis» που ανήκουν στην κοινότητα.^[3] Έτερη πηγή αναφέρει πως η Bondo Society έχει μεγάλη επίδραση στις περιπτώσεις ακρωτηριασμού των γυναικείων γεννητικών οργάνων (FGM) στη Σιέρρα Λεόνε και αποτελεί καθοριστικό παράγοντα καθώς σχεδόν όλες οι γυναίκες ανήκουν σε αυτήν και συνακόλουθα, οι θυγατέρες τους θα πρέπει να ενταχθούν στην εν λόγω κοινωνία κάποια στιγμή.^[4] Ως προκύπτει επίσης, ο ΑΓΓΟ είναι βασικά μια τελετουργία μύησης και ένα πρώτο στάδιο που απαιτείται για τη μετάβαση στη γυναικεία ενηλικίωση ή για να γίνει μια γυναίκα ακόμη και μέλος της Bondo Society, ενώ μέχρι την ηλικία των 14 ετών, τα κορίτσια θα πρέπει να έχουν ήδη υποβληθεί σε ακρωτηριασμό για να γίνουν πλήρεις γυναίκες (ως επίσης για την κοινωνική αποδοχή που έχουν τα μέλη της εν λόγω κοινότητας).^[5] Συναφώς, άλλη πηγή αναφέρει ν (ως αρχικό στάδιο της διαδικασίας εισδοχής στην εν λόγω κοινότητα) πως ο ΑΓΓΟ οργάνων περιλαμβάνει την περιτομή σε κορίτσια με παραδοσιακό τρόπο όπου κρατούνται σε ένα σπίτι 'Bondo' στο δάσος για μέρες, εβδομάδες ή ορισμένες φορές για μήνες μέχρι να επουλωθούν και για να λάβουν μαθήματα για την ενηλικίωση.^[6] Ως δηλαδή προκύπτει από τα πιο πάνω, η πρακτική του ΑΓΓΟ ασκείται ως μέρος της μύησης στην Bondo Society και τα κορίτσια υποβάλλονται σε αυτή κατά την εφηβική (συνήθως) ηλικία.

 

35.          Περαιτέρω, όσον αφορά την εισδοχή/διαδοχή στην Bondo Society, παρατηρείται πως η διαδοχή υπάρχει και τα κορίτσια εκπαιδεύονται κυρίως από την ηλικία των 5 ετών για να είναι διάδοχοι- «soweis»- στις κοινότητές τους.^[7] Έτσι, στην ηλικία των 18 ετών, θεωρείται ότι εξασκούν ήδη τον ρόλο σιγά σιγά στις κοινότητές τους ακολουθώντας την πορεία των γονέων τους (εξασκούνται ακόμα με τους γονείς και αποκτούν πρακτικές γνώσεις μαθαίνοντας από τις μητέρες τους αναφορικά με το πως ασκείται η εν λόγω πρακτική και πως γίνεται η εν λόγω διαδικασία).^[8]

 

36.          Αναφορικά δε, με τις συνέπειες σε περίπτωση άρνησης για τη διαδοχή, σχετική πηγή αναφέρει ότι μια μελέτη του 2008 σχετικά με το προφίλ των ατόμων που ασκούν την πρακτική του ΑΓΓΟ στη Σιέρα Λεόνε δείχνει ότι τα εν λόγω άτομα γενικά κληρονομούν το επάγγελμά τους από τη μητέρα ή τη γιαγιά τους.^[9] Άλλες πηγές παρομοίως υποδεικνύουν ότι όσοι αντιτίθενται (γενικότερα) στην πρακτική, ενδέχεται να αντιμετωπίσουν «εχθρότητα» και να υποστούν σε «παρενόχληση και απειλές».^[10]

 

37.          Αναφορικά με την αντιμετώπιση όσων δεν έχουν υποστεί ακρωτηριασμό γεννητικών οργάνων, σε συνάρτηση με τα πιο πάνω, προκύπτει επίσης ότι τα κορίτσια που δεν έχουν υποβληθεί σε ΑΓΓΟ  κινδυνεύουν να βιώσουν τον κοινωνικό αποκλεισμό, καθώς και λεκτικές επιθέσεις εναντίον τους, ή και ορισμένες διακρίσεις, αλλά και να μην τις αποδεχτούν οι άνδρες ως γυναίκες τους.^[11] Περαιτέρω, δεν τους επιτρέπεται να εκπροσωπούν τις κοινότητές τους σε θρησκευτικά και πολιτιστικά δρώμενα, ούτε να συμμετέχουν σε εορτές ή κηδείες.^[12] Πιο συγκεκριμένα, εκτιμάται ότι τα κορίτσια που έχουν υποβληθεί σε γυναικεία περιτομή ΑΓΓΟ είναι γενικά αποδεκτά ως μέρος της κοινότητας, ως κανονικές γυναίκες, ενώ τα κορίτσια που δεν έχουν υποβληθεί σε γυναικεία περιτομή αν είναι γνωστή η κατάστασή τους (αφού μερικές φορές το κρατούν μυστικό), αναμένεται ότι θα δέχονται λεκτικές επιθέσεις συχνά.^[13] Οι γυναίκες που δεν έχουν υποστεί ακρωτηριασμό χαρακτηρίζονται επίσης συχνά «ακάθαρτες». Επιπλέον, το ΑΓΓΟ θεωρείται «αισθητικά πιο αποδεκτό». Θεωρείται απαραίτητη πρακτική για να διατηρηθεί η παρθενία ενός κοριτσιού και περίπου το ήμισυ του ενήλικου πληθυσμού πιστεύει ότι είναι θρησκευτική απαίτηση. Η πρακτική επηρεάζει επίσης την κοινωνική αποδοχή, καθώς θεωρείται δείκτης πολιτιστικής ταυτότητας.^[14]

 

38.              Παλαιότερη έκθεση της 28 Too Many του 2018 σημειώνει ότι η κοινωνία των πολιτών εκφράζει συνεχή ανησυχία ότι η πολιτική ατζέντα παραμένει στο να υποβάλλονται στην πρακτική αυτή τα κορίτσια κάτω των 18 ετών, ωστόσο οι γυναίκες όλων των ηλικιών εξακολουθούν να διατρέχουν τον κίνδυνο ακρωτηριασμού των γεννητικών οργάνων στη Σιέρα Λεόνε. Η κοινωνική πίεση συμμόρφωσης με την παράδοση παραμένει βαθιά ριζωμένη και υποστηρίζεται ότι δεν πρόκειται για συναίνεση στο να υποστούν ακρωτηριασμό. Στην πραγματικότητα, δεν έχουν επιλογή και αντιμετωπίζουν στιγματισμό από την κοινωνία εάν δεν έχουν ακρωτηριαστεί. Κατηγορούνται ότι είναι ακάθαρτες, ασύδοτες και επιρρεπείς σε ασθένειες. Μάλιστα μια γυναίκα που τελεί  το FGM (Sowei) φέρεται να είπε: «Τα κορίτσια το θέλουν [...] Εάν δεν το έχουν κάνει, οι άλλες γυναίκες δεν θα τους μιλήσουν. Θα τους κοροϊδεύουν στους δρόμους».^[15]

 

39.          Ωστόσο, σύμφωνα με έκθεση της CESCR - UN Committee on Economic, Social and Cultural Rights  του Μαΐου του 2023, «όλες οι εθνοτικές ομάδες στη Σιέρα Λεόνε επιδεικνύουν τις παραδοσιακές πρακτικές τους χωρίς εμπόδια. Για την ενίσχυση αυτής της πρακτικής, η κυβέρνηση έχει ιδρύσει ένα ξεχωριστό υπουργείο που ονομάζεται Υπουργείο Τουρισμού και Πολιτιστικών Υποθέσεων το οποίο είναι αποκλειστικά υπεύθυνο για την προστασία των πολιτιστικών και παραδοσιακών πεποιθήσεων. Ωστόσο, ο ΑΓΓΟ και άλλες επιβλαβείς παραδοσιακές πρακτικές παραμένουν αμφιλεγόμενες. Η Σιέρα Λεόνε επικύρωσε το Πρωτόκολλο της Αφρικανικής Ένωσης στον Αφρικανικό Χάρτη για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου και των Λαών για τα Δικαιώματα των Γυναικών στην Αφρική (Πρωτόκολλο του Μαπούτο) χωρίς επιφύλαξη. Σε εκπλήρωση του άρθρου 5 του πρωτοκόλλου, η κυβέρνηση της Σιέρρα Λεόνε μέσω του Υπουργείου για το Φύλο και τις Παιδικές Υποθέσεις και των εταίρων που εργάζονται για την προστασία του φύλου και του παιδιού κάνει σταδιακά βήματα προς την πλήρη εξάλειψη. Αυτά τα βήματα περιλαμβάνουν μέτρα ευαισθητοποίησης και ενημέρωσης που οδήγησαν στην υπογραφή Μνημονίων Συνεργασίας με τις Soweis για να σταματήσει η μύηση στις ανήλικες (0-18 ετών). Το Υπουργείο με οικονομική και τεχνική υποστήριξη από τους εταίρους του, τον Μάρτιο του 2021, πραγματοποίησε περιφερειακές διαβουλεύσεις και περιφερειακές επικυρώσεις, για την αναθεώρηση του νόμου για τα δικαιώματα του παιδιού, του 2007. Μεταξύ των συστάσεων από τη συμβουλευτική διαδικασία, ήταν η απαγόρευση του ΑΓΓΟ και η ποινικοποίηση της πρακτικής».^[16] 

 

40.          Βάσει της ανωτέρω ανάλυσης προκύπτει ότι οι δηλώσεις της Αιτήτριας βρίσκουν έρεισμα στις διαθέσιμες πηγές πληροφόρησης, καθώς επιβεβαιώνονται οι δηλώσεις της που αφορούν γενικότερα την πρακτική του ΑΓΓΟ ως τελετουργικό στάδιο της μύησης στην κοινότητα Bondo. Εντούτοις, δεδομένης και της μη στοιχειοθέτησης της εσωτερικής αξιοπιστίας της Αιτήτριας, ο εν λόγω ισχυρισμός απορρίπτεται.

 

41.          Προχωρώντας στην αξιολόγηση κινδύνου που διατρέχει η Αιτήτρια γίνεται καταρχάς αποδεκτός ότι αυτή συνιστά νεαρή γυναίκα (σε ηλικία γάμου/ αναπαραγωγική ηλικία), η οποία δεν έχει υποστεί ακρωτηριασμό γυναικείων γεννητικών οργάνων, διαθέτοντας ως υποστηρικτικό οικογενειακό δίκτυο τουλάχιστον το θείο της με τον οποίο διατηρεί επικοινωνία, με ανήλικο τέκνο εκτός γάμου (θυγατέρα), μουσουλμάνα και με βασικό μορφωτικό επίπεδο. Το Δικαστήριο ανέτρεξε σε πληροφορίες σχετικά με τις συνθήκες που επικρατούν για τις γυναίκες στην Σιέρα Λεόνε και ειδικότερα για τις γυναίκες με τις περιστάσεις της Αιτήτριας, από τις οποίες προέκυψαν τα κάτωθι:

 

42.          Αναφορικά με την αντιμετώπιση όσων δεν έχουν υποστεί ΑΓΓΟ, ως προκύπτει από τις ανωτέρω παρατεθείσες πληροφορίες (βλ. παραγράφους 32-34 ανωτέρω) τα κορίτσια που δεν έχουν υποβληθεί στην εν λόγω πρακτική κινδυνεύουν να βιώσουν τον κοινωνικό αποκλεισμό, λεκτικές επιθέσεις εναντίον τους, διακρίσεις, θεωρούνται ακάθαρτες και αποδεκτές θεωρούνται οι γυναίκες που έχουν υποστεί ΑΓΓΟ.

 

43.          Σε έκθεση του Υπουργείου Εξωτερικών των ΗΠΑ που δημοσιεύτηκε τον Απρίλιο του 2024 και αφορά το έτος 2023, σημειώνει ότι ο νόμος δεν απαγορεύει την πρακτική FGM σε γυναίκες ή κορίτσια. Ωστόσο, με έκθεση του BBC της 1ης Μαΐου, περίπου το 83% των γυναικών και των κοριτσιών ηλικίας 15 έως 49 ετών είχαν υποβληθεί σε FGM ποσοστό μειωμένο σε σχέση με την έκθεση του 2013 που ανερχόταν σε 90%.^[17] Τα ποσοστά αυτά επιβεβαιώνονται από έτερη έκθεση.^[18]   Η διαδικασία ήταν πιο συχνή μεταξύ κοριτσιών ηλικίας 10 και 14 ετών. Περίπου το 71% των γυναικών και των κοριτσιών ηλικίας 15 έως 49 ετών είχαν υποβληθεί σε ακρωτηριασμό πριν από την ηλικία των 15 ετών. Σύμφωνα με το Ταμείο Πληθυσμού των Ηνωμένων Εθνών (UNFPA), το 61% των γυναικών και των κοριτσιών ηλικίας 15 έως 19 ετών είχαν υποβληθεί σε ΑΓΓΟ σε σύγκριση με το 95% των γυναικών ηλικίας 45 έως 49 ετών. Το ποσοστό των γυναικών που είχαν υποβληθεί σε ΑΓΓΟ ήταν υψηλότερο στις αγροτικές περιοχές σε σύγκριση με τις αστικές περιοχές.^[19]

 

44.          Έκθεση της UNFPDA για την πρακτική του ΑΓΓΟ, αναφέρει ότι στη Σιέρα Λεόνε, η περιτομή των γυναικών πραγματοποιείται κυρίως μεταξύ 10 και 14 ετών. Το 71% των γυναικών ηλικίας 15-49 ετών έχουν υποβληθεί σε ακρωτηριασμό των γεννητικών οργάνων πριν από την ηλικία των 15 ετών. Μεταξύ των γυναικών που έχουν ακούσει για τον ακρωτηριασμό των γεννητικών οργάνων, το 48% πιστεύει ότι δεν αποτελεί απαίτηση της θρησκείας τους και το 34% πιστεύει ότι ο ακρωτηριασμός των γεννητικών οργάνων δεν πρέπει να συνεχιστεί.^[20] Η ίδια πηγή επιβεβαιώνει ότι η συχνότητα εμφάνισης του ΑΓΓΟ στη Σιέρα Λεόνε αυξάνεται ανάλογα με την ηλικία. Το 60 % των γυναικών ηλικίας 15-19 ετών έχουν υποστεί ΑΓΓΟ σε σύγκριση με το 95 % των γυναικών ηλικίας 45-49 ετών. Το 87 % των μουσουλμάνων γυναικών είναι πιο πιθανό να έχουν υποστεί ΑΓΓΟ σε σύγκριση με το 69 % των χριστιανών γυναικών. Το ποσοστό των γυναικών που έχουν υποστεί ΑΓΓΟ είναι υψηλότερο στις αγροτικές περιοχές από ό,τι στις αστικές περιοχές (89 % και 76 %, αντίστοιχα). Η συχνότητα εμφάνισης του ΑΓΓΟ είναι υψηλότερη στην επαρχία Βορειοδυτικά (93 %) και χαμηλότερη στη νότια επαρχία (74 %). Ανά περιφέρεια, η συχνότητα εμφάνισης του ΑΓΓΟ είναι υψηλότερη στην Karene (98 %) και χαμηλότερη στην Bo (65 %).^[21]

 

45.          Οι εμπειρογνώμονες του ΟΗΕ προέτρεψαν στις 24 Αυγούστου του 2022, την κυβέρνηση της Σιέρα Λεόνε να θεσπίσει ένα ολοκληρωμένο σύνολο νομικών απαγορεύσεων, μεταξύ άλλων μέσω της ενίσχυσης των μνημονίων συνεννόησης με τους τοπικούς επαγγελματίες και της τροποποίησης του νόμου για τα δικαιώματα του παιδιού για να απαγορεύσει ρητά τη διεξαγωγή ακρωτηριασμού γυναικείων γεννητικών οργάνων σε κορίτσια κάτω των 18 ετών.^[22]

 

46.           Όπως καταγράφεται σε σχετικό COI Query της EUAA, ημερομηνίας 10.11.2023, σύμφωνα με έρευνα του Υπουργείου Υγείας της Σιέρα Λεόνε, που καλύπτει το έτος 2019, «οι μουσουλμάνες γυναίκες (87 %) έχουν περισσότερες πιθανότητες να κάνουν περιτομή από τις χριστιανές γυναίκες (69 %)». Σύμφωνα με την ίδια έρευνα, στην επαρχία Western Area Urban όπου βρίσκεται η πρωτεύουσα Freetown, το ποσοστό γυναικών που έχουν υποστεί FGM ανέρχεται σε ποσοστό 74%.^[23]

 

47.          Επικαιροποιημένη έρευνα του Μαρτίου του 2025 η οποία ανευρέθηκε από το Δικαστήριο, αναφέρει ότι η συχνότητα εμφάνισης του ΑΓΓΟ στη Σιέρα Λεόνε έχει μειωθεί από 91,3% σε 83% μεταξύ 2008 και 2019, γεγονός που φαίνεται να υποδηλώνει κάποια θετική πρόοδο στην εξάλειψη της πρακτικής. Ωστόσο, τουλάχιστον το 20% των κοριτσιών υποβάλλονται σε ΑΓΓΟ μετά την ηλικία των 15 ετών και η Σιέρα Λεόνε δεν έχει επί του παρόντος νομοθεσία που να απαγορεύει τον ΑΓΓΟ. Παρά την αυξανόμενη διεθνή πίεση που ζητά τον τερματισμό της πρακτικής μετά τον θάνατο τριών κοριτσιών το 2024, ο ΑΓΓΟ  συνεχίζει να εφαρμόζεται σε όλη τη χώρα. Οι πρακτικές ΑΓΓΟ έχουν μειωθεί τόσο σε αγροτικές όσο και σε αστικές περιοχές σε ολόκληρη τη χώρα κάτι που είναι ενθαρρυντικό. Έχει σημειωθεί μείωση στις γυναίκες και τα κορίτσια χωρίς εκπαίδευση ή χαμηλού εκπαιδευτικού επιπέδου που υποβάλλονται σε ΑΓΓΟ, καθώς και μεταξύ των γυναικών με δευτεροβάθμια εκπαίδευση.^[24] Η ίδια έρευνα αναφέρει ότι υπάρχει κάποια μεν διακύμανση μεταξύ θρησκευτικών ομάδων και την επικράτηση του ΑΓΓΟ, ωστόσο η επικράτηση είναι υψηλή τόσο στις μουσουλμανικές (87,3%) όσο και στις χριστιανικές κοινότητες (69%).

 

48.            Γενικώς η κλειτοριδεκτομή τύπου II της Σιέρα Λεόνε είναι η πιο κοινή. Λαμβάνει χώρα επίσης περίπου στο 3% των περιπτώσεων κλειτοριδεκτομή τύπου III - infibulation. Οι ακρωτηριασμοί πραγματοποιούνται από τις μυστικές γυναικείες κοινωνίες Bondo. Σχεδόν όλες οι γυναίκες ανήκουν στην μυστικιστική κοινωνία Bondo. Τα παιδιά τους, οι γυναίκες και οι κόρες τους πρέπει να ανήκουν στην κοινωνία κάποια στιγμή στη ζωή τους. Υπάρχουν περίπου 50.000 άτομα που εκτελούν τον ακρωτηριασμό σε αυτήν την κοινωνία και είναι βασικά μια τελετουργία μύησης και ένα πρώτο στάδιο που απαιτείται για να γίνει κάποια γυναίκα ή ακόμη και να γίνεις μέλος της κοινωνίας. Επομένως, το FGM είναι μια ιεροτελεστία μετάβασης στη γυναικεία ηλικία. Μέχρι την ηλικία των 14 ετών, κάποιος πρέπει να έχει ήδη υποβληθεί σε ακρωτηριασμό για να γίνει πλήρης γυναίκα, και είναι επίσης μέρος της κοινωνικής αποδοχής να είναι μέλος της μυστικής κοινωνίας.^[25] Από έτερη πηγή διαπιστώνεται, ομοίως, ότι πλειοψηφία των κοριτσιών υποβάλλονται σε ΑΓΓΟ στην ηλικία μεταξύ 4 και 14 ετών.^[26]

 

49.           Kαταληκτικά, όπως αναφέρει και άρθρο του Ταμείου Ανάπτυξης Αφρικανών Γυναικών του 2025, ο ακρωτηριασμός των γυναικείων γεννητικών οργάνων (ΑΓΓΟ) παραμένει ένα σοβαρό πρόβλημα που επηρεάζει εκατομμύρια γυναίκες και κορίτσια παγκοσμίως, ιδιαίτερα στη Σιέρα Λεόνε, όπου η πρακτική είναι βαθιά ριζωμένη στις πολιτισμικές παραδόσεις. Παρά τις σοβαρές σωματικές και ψυχολογικές της συνέπειες, ο ακρωτηριασμός των γυναικείων γεννητικών οργάνων (ΑΓΓΟ) εξακολουθεί να επικρατεί λόγω των κοινωνικών πιέσεων και της έλλειψης νομικής προστασίας.^[27]

 

50.          Αναφορικά με το στοιχείο του προφίλ της Αιτήτριας, ως γυναίκας με τέκνο εκτός γάμου, σύμφωνα με πρόσφατο σχετικό COI Query της EUAA, ημερομηνίας 16.8.2023, σύμφωνα με έρευνα την Έρευνα Δημογραφίας και Υγείας της Σιέρα Λεόνε (SLDHS), που δημοσιεύθηκε από τη Στατιστική Υπηρεσία της Σιέρα Λεόνε εκ μέρους του Υπουργείου Υγείας και Υγιεινής της Σιέρα Λεόνε τον Οκτώβριο του 2020 της νοικοκυριά με επικεφαλής γυναίκα παρουσιάζουν υψηλότερο δείκτη εξάρτησης και είναι σημαντικά πιο ευάλωτα στην επισιτιστική ανασφάλεια και εξαρτώνται περισσότερο από εξωτερική υποστήριξη. Επιπλέον, είναι φτωχότερα σε σχέση με νοικοκυριά με επικεφαλής άνδρες, γεγονός το οποίο συνδέεται με τη χαμηλότερη ιδιοκτησία περιουσιακών στοιχείων από τις γυναίκες. Στην ίδια έκθεση καταγράφεται ότι το ποσοστό των γυναικών που ήταν μόνες ιδιοκτήτριες κατοικίας ήταν 2,5%.^[28] Βεβαίως αναγνωρίζεται ότι στη χώρα καταγωγής της η Αιτήτρια διαθέτει ως ανδρικό υποστηρικτικό δίκτυο τουλάχιστον το θείο της, με τον οποίο εξακολουθεί να διατηρεί επικοινωνία.

 

51.          Σύμφωνα με το Αναπτυξιακό Πρόγραμμα των Ηνωμένων Εθνών (UNDP), στη Σιέρα Λεόνε οι γυναίκες αντιμετώπιζαν προκλήσεις στην επίτευξη ισότητας λόγω «διακριτικών νόμων περί ιδιοκτησίας και κληρονομιάς, που αυξάνουν την ευαλωτότητά τους στη φτώχεια και κατ’ επέκταση στη σεξουαλική βία, καθώς τους στερούν την πρόσβαση στη γη ή την περιουσία τους λόγω της ιδιότητάς τους ως άγαμες γυναίκες».^[29] Στη Freetown, το 36% όλων των οικισμών ήταν άτυποι, όπου οι γυναίκες και τα κορίτσια κάτοικοι, αντιμετώπιζαν κινδύνους για την υγεία τους λόγω της «έλλειψης πρόσβασης σε επαρκείς υπηρεσίες». Οι γυναίκες που έφταναν για πρώτη φορά σε μια κοινότητα και δεν διέθεταν γη είχαν «περιορισμένο λόγο στις υποθέσεις της κοινότητας», με αποτέλεσμα «η μοναξιά–και η έλλειψη υποστήριξης–να αποτελεί σημαντικό παράγοντα δυσκολιών».^[30]

 

52.          Αναφορικά με την δυνατότητα πρόσβασης στην απασχόληση, η Freedom House για το έτος 2023, ανέφερε ότι «οι γυναίκες υφίστανται διακρίσεις στην απασχόληση, την εκπαίδευση και την πρόσβαση σε πιστώσεις. Ο νόμος του 2022 για την GEWE περιλαμβάνει διατάξεις που επιβάλλουν την ισότητα των αμοιβών και την παράταση της διάρκειας της άδειας μητρότητας με αποδοχές για τις γυναίκες, όμως η συμμόρφωση δεν έχει ακόμη ελεγχθεί αποτελεσματικά.».^[31] Σύμφωνα με έκθεση του USDOS, για το έτος 2023, «οι γυναίκες έχουν ίση πρόσβαση στην εκπαίδευση και τις εγκαταστάσεις υγείας, αλλά δεν έχουν ίσες οικονομικές ευκαιρίες ή κοινωνικές ελευθερίες. Οι γυναίκες αντιμετώπιζαν διακρίσεις κατά την πρόσληψη και οι εργοδότες συνήθως απέλυαν τις γυναίκες που έμεναν έγκυες κατά τον πρώτο χρόνο της εργασίας τους. Ο νόμος δεν απαγόρευε την απόλυση εγκύων εργαζομένων. Ο νόμος απαγόρευε στις γυναίκες να εργάζονται σε ορυχεία ή σε οποιονδήποτε υπόγειο χώρο εργασίας.».^[32]

 

53.          Συνεκτιμώντας το σύνολο των πραγματικών περιστατικών και των στοιχείων που παρατέθηκαν ανωτέρω, προκύπτει ότι η Αιτήτρια εντάσσεται στην ιδιαίτερη κοινωνική ομάδα των νεαρών γυναικών που δεν έχουν υποβληθεί σε Ακρωτηριασμό Γυναικείων Γεννητικών Οργάνων (ΑΓΓΟ) στη Σιέρα Λεόνε. Η πρακτική του ΑΓΓΟ εμφανίζεται ιδιαίτερα διαδεδομένη στη χώρα καταγωγής της Αιτήτριας, με ποσοστά που ανέρχονται στο 83% μεταξύ των γυναικών ηλικίας 15–49 ετών, ενώ στον τόπο τελευταίας διαμονής της (Freetown – Cabala) το σχετικό ποσοστό αγγίζει το 74%. Η άρνηση συμμόρφωσης με την εν λόγω πρακτική συνοδεύεται κατά κανόνα από κοινωνικό στιγματισμό, αποκλεισμό και διακρίσεις, στοιχείο που επιβεβαιώνεται και από σχετικές εκθέσεις διεθνών οργανισμών. Επιπλέον, συγκεκριμένα χαρακτηριστικά του προσωπικού προφίλ της Αιτήτριας ενισχύουν την πιθανολόγηση ότι σε περίπτωση επιστροφής της στη Σιέρα Λεόνε, θα αντιμετωπίσει δίωξη ή/και σοβαρή βλάβη. Συγκεκριμένα: Πρόκειται για νεαρή γυναίκα, ηλικίας 28 ετών, βασικού μορφωτικού επιπέδου, η οποία τελεί σε μονογονεϊκή κατάσταση, καθώς ανατρέφει ανήλικη θυγατέρα αγνώστου πατρός. Δεν διαθέτει επαρκές και ασφαλές οικογενειακό ή κοινωνικό δίκτυο στη χώρα καταγωγής της. Η αναφορά σε συγγενικό πρόσωπο, ήτοι τον θείο της, παραμένει ασαφής και αναξιόπιστη, δεδομένων των αντιφατικών δηλώσεών της αναφορικά με την ύπαρξη και τη δυνατότητα επικοινωνίας μαζί του. Συγκεκριμένα, ενώπιον των διοικητικών αρχών ισχυρίστηκε ότι διατηρεί επαφή με τον εν λόγω συγγενή, ενώ κατά την ακροαματική διαδικασία ανέφερε απώλεια επικοινωνίας λόγω απώλειας τηλεφωνικού αριθμού, ισχυρισμός που δεν κρίνεται πειστικός. Η ανήλικη θυγατέρα της, γεννηθείσα την 7.6.2024, εμπίπτει εντός της ηλικιακής ομάδας που παρουσιάζει τα υψηλότερα ποσοστά επιβολής ΑΓΓΟ στη χώρα. Λαμβανομένου υπόψη ότι η Αιτήτρια αρνείται την πρακτική, δεν προστατεύεται επαρκώς από το οικογενειακό της περιβάλλον, πιθανολογείται ευλόγως ότι θα αντιμετωπίσει πίεση ή/και κίνδυνο επιβολής της πρακτικής ΑΓΓΟ και επί της ανήλικης θυγατέρας της, καθώς και κοινωνικές κυρώσεις λόγω της αντίστασης στην επικρατούσα παράδοση. Συνεπώς, βάσει του συνολικού της προφίλ, της έλλειψης υποστηρικτικού περιβάλλοντος, της νεαρής ηλικίας, του γεγονότος ότι είναι μουσουλμάνα, της μονογονεϊκής κατάστασης και της έκθεσης της ιδίας και της ανήλικης θυγατέρας της σε κίνδυνο επιβολής ΑΓΓΟ και κοινωνικών διακρίσεων, πιθανολογείται ευλόγως ότι σε περίπτωση επιστροφής της στη Σιέρα Λεόνε, η Αιτήτρια θα αντιμετωπίσει κίνδυνο δίωξης.

 

54.           Προκειμένου να εξεταστεί το ενδεχόμενο υπαγωγής ενός αιτούντος στο άρθρο 3 του περί Προσφύγων Νόμου θα πρέπει να συντρέχουν τα ακόλουθα συστατικά στοιχεία: βάσιμος φόβος δίωξης, η δίωξη να συναρτάται με τουλάχιστον ένα από τους λόγους δίωξης που προβλέπονται στο άρθρο 1, τμήμα Α, σημείο 2, πρώτο εδάφιο της Σύμβασης της Γενεύης και του αντίστοιχου άρθρου 3 του περί Προσφύγων Νόμου, να εντοπίζεται φορέας δίωξης και να μην δύναται ο αιτών να απολαύσει την προστασία του κράτους καταγωγής ή λόγω του φόβου αυτού, δεν είναι πρόθυμος, να χρησιμοποιήσει την προστασία της χώρας αυτής.

 

55.          Ως προς το συστατικό στοιχείο της δίωξης, ο περί Προσφύγων Νόμος ορίζει, μεταξύ άλλων, στο άρθρο 3Γ(1)(α) τις πράξεις δίωξης ως πράξεις «[.] αρκούντως σοβαρές λόγω της φύσης ή της επανάληψης τους ώστε να συνιστούν σοβαρή παραβίαση βασικών ανθρωπίνων δικαιωμάτων, ειδικά των δικαιωμάτων από τα οποία δεν χωρεί παρέκκλιση, βάσει του άρθρου 15 παράγραφος 2, της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για την Προάσπιση των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και των Θεμελιωδών Ελευθεριών.», μεταφέροντας στην εθνική έννομη τάξη το αντίστοιχο άρθρο 9(α) της Οδηγίας 2011/95/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 13ης Δεκεμβρίου 2011, σχετικά με τις απαιτήσεις για την αναγνώριση των υπηκόων τρίτων χωρών ή των απάτριδων ως δικαιούχων διεθνούς προστασίας, για ένα ενιαίο καθεστώς για τους πρόσφυγες ή για τα άτομα που δικαιούνται επικουρική προστασία και για το περιεχόμενο της παρεχόμενης προστασίας [στο εξής: Οδηγία 2011/95/ΕΕ]. Περαιτέρω, σύμφωνα με το άρθρο 3Γ(2) του περί Προσφύγων Νόμου «Οι ακόλουθες πράξεις συνιστούν μη εξαντλητικό κατάλογο πράξεων δίωξης, κατά την έννοια του εδαφίου (1): (α) πράξεις σωματικής ή ψυχικής βίας, συμπεριλαμβανομένων πράξεων σεξουαλικής βίας, (β) νομικά, διοικητικά, αστυνομικά ή/και δικαστικά μέτρα, τα οποία εισάγουν διακρίσεις αφ' ευατού ή εφαρμόζονται κατά τρόπο εισάγοντα διακρίσεις, (γ) ποινική δίωξη ή επιβολή ποινής η οποία είναι δυσανάλογη ή μεροληπτική, (δ)[.], (ε) [.],(στ) πράξεις που στοχεύουν το φύλο ή τα παιδιά.». Περαιτέρω, όπως έχει αποφανθεί το  ΔΕΕ για να συνιστά μια προσβολή των θεμελιωδών δικαιωμάτων δίωξη υπό την έννοια του άρθρου 1Α, της Σύμβασης της Γενεύης του 1951 σχετικά με το Καθεστώς των Προσφύγων, η προσβολή αυτή πρέπει να είναι σοβαρή σε ορισμένο τουλάχιστον βαθμό [απόφαση X κ.λπ., C‑199/12 έως C‑201/12, EU:C:2013:720, σκέψεις 51 έως 53].

 

56.          Σύμφωνα με τα ανωτέρω καταλήγω ότι η πρακτική ΑΓΓΟ δύναται να θεωρηθεί δίωξη, καθώς χαρακτηρίζεται ως μορφή βασανιστηρίων και απάνθρωπης ή εξευτελιστικής μεταχείρισης και ως παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, καθώς και της υγείας και της σωματικής ακεραιότητας των γυναικών και των κοριτσιών. Παραβιάζει μεταξύ άλλων την Οικουμενική Διακήρυξη των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων^[33] και το Διεθνές Σύμφωνο για τα Ατομικά και Πολιτικά Δικαιώματα (ICCPR).^[34] Παραβιάζει επίσης το Διεθνές Σύμφωνο για τα Οικονομικά, Κοινωνικά και Μορφωτικά Δικαιώματα (ICESCR),^[35] το οποίο απαιτεί το «υψηλότερο δυνατό επίπεδο σωματικής και ψυχικής υγείας». Επιπροσθέτως, η Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης^[36] αναγνωρίζει με σαφήνεια ότι οι γυναίκες και τα κορίτσια που υποφέρουν από έμφυλη βία μπορούν να αναζητήσουν προστασία σε άλλο κράτος, όταν το δικό τους δεν αποτρέπει τη δίωξη ή δεν προσφέρει επαρκή προστασία και αποτελεσματική προσφυγή. Παρατηρείται δε ότι σε αρκετές έννομες τάξεις τα δικαστήρια έχουν αναγνωρίζει ότι ο ακρωτηριασμός των γυναικείων γεννητικών οργάνων αποτελεί μορφή δίωξης.^[37] Αλλά και το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου δεν αμφισβήτησε ότι ο ακρωτηριασμός των γυναικείων γεννητικών οργάνων συνιστά κακομεταχείριση αντίθετη με το άρθρο 3 της ΕΣΔΑ.^[38] Επιπροσθέτως, σε κοινή δήλωσή τους οι σχετικοί φορείς των Ηνωμένων Εθνών αναφέρουν ότι ο ΑΓΓΟ είναι επιβλαβής παραδοσιακή πρακτική και θεωρείται ότι συνιστά προσβολή των ανθρωπίνων δικαιωμάτων κοριτσιών και γυναικών.^[39]

 

57.          Ως προς το συστατικό στοιχείο της βασιμότητας του φόβου δίωξης, παρατηρώ ότι η Αιτήτρια κρίθηκε αναξιόπιστη ως προς την κατ' ισχυρισμό δίωξής της με σκοπό τη μύησή της στην κοινότητα Bondo  και την συνεπακόλουθη υποβολή της στην πρακτική ΑΓΓΟ. Εντούτοις, τα ιδιαίτερα υψηλά ποσοστά της εν λόγω πρακτικής στο τόπο τελευταίας συνήθους διαμονής της Αιτήτριας σε συνάρτηση το προφίλ της καθιστούν τον εν λόγω φόβο βάσιμο στην βάση αντικειμενικών στοιχείων. Παρά το γεγονός ότι σε υποκειμενικό επίπεδο η Αιτήτρια κρίθηκε αναξιόπιστη, εντούτοις αρκεί οι αρμόδιες αρχές να εξακριβώσουν, υπό το φως της προσωπικής καταστάσεως του ενδιαφερομένου, αν αυτός, λόγω της υπαγωγής του σε μια ιδιαίτερη κοινωνική ομάδα, διατρέχει πραγματικό κίνδυνο, μεταξύ άλλων, να διωχθεί ή να υποβληθεί σε μεταχείριση ή ποινές απάνθρωπες ή εξευτελιστικές εκ μέρους ενός από τους φορείς δίωξης που καθορίζει το άρθρο 3Α του περί Προσφύγων Νόμου [Βλ. Απόφαση του ΔΕΕ στις συνεκδικαζόμενες υποθέσεις C‑199/12 έως C‑201/12, Χ, Υ, Ζ, ECLI:EU:C:2013:720, σκέψη 72].^[40] Ως εκ τούτου, στην παρούσα περίπτωση ικανοποιείται το στοιχείου της βασιμότητας του αντικειμενικού φόβου δίωξης.

 

58.          Σχετικά με την εκτίμηση της εύλογης πιθανότητας δίωξης παρατίθενται τα εξής (η έμφαση είναι του παρόντος Δικαστηρίου):  Στον Πρακτικό Οδηγό της EASO για την αξιολόγηση των αποδεικτικών στοιχείων^[41] αναφέρεται το εξής “ [σελ. 24] 3.1.3. Εφαρμογή του μέτρου απόδειξης [επιστροφή] - Τα στοιχεία που απαριθμούνται στο άρθρο 4 παράγραφος 3 της οδηγίας για την αναγνώριση πρέπει να αναλύονται σε σχέση με το εφαρμοστέο μέτρο απόδειξης προκειμένου να είναι δυνατή η διεξαγωγή αξιολόγησης κινδύνου. Το συνηθέστερα εφαρμοζόμενο μέτρο απόδειξης κατά την αξιολόγηση του βάσιμου φόβου δίωξης και του πραγματικού κινδύνου σοβαρής βλάβης είναι η «εύλογη πιθανότητα». Το εφαρμοστέο μέτρο απόδειξης πρέπει σε κάθε περίπτωση να είναι χαμηλότερο από το «πέραν εύλογης αμφιβολίας».

 

59.          Σε Δικαστική Ανάλυση του ΕΑΣΟ του 2018 σχετικά με τις προϋποθέσεις χορήγησης διεθνούς προστασίας (Οδηγία 2011/95/ΕΕ)^[42] στην παράγραφο 2.8.1 που αφορά τον πραγματικό κίνδυνο του άρθρου 2 στοιχ. Στ. σημειώνεται ότι ”παρότι το ΔΕΕ δεν έχει ακόμη εξετάσει άμεσα το ζήτημα, φαίνεται ότι κατ’ αυτό, το μέτρο του «πραγματικού κινδύνου» σοβαρής βλάβης δεν διαφέρει από το μέτρο που χρησιμοποιείται για την αξιολόγηση του «βάσιμου φόβου» δίωξης στον ορισμό του πρόσφυγα (το οποίο είναι «εύλογος φόβος»), επειδή χρησιμοποιεί εναλλάξ τους όρους «πραγματικός κίνδυνος» και «βάσιμος φόβος».^[43] Αυτό φαίνεται να υποδηλώνει ότι το ίδιο μέτρο απόδειξης εφαρμόζεται τόσο στον «πραγματικό κίνδυνο» όσο και στον «βάσιμο φόβο». Το κριτήριο του «εύλογου φόβου/κινδύνου» σημαίνει ότι, ενώ η απλή ή απομακρυσμένη πιθανότητα δίωξης ή σοβαρής βλάβης δεν επαρκεί για τη θεμελίωση βάσιμου φόβου ή σοβαρής βλάβης, ο αιτών δεν χρειάζεται να αποδείξει ότι υπάρχει σαφής πιθανότητα να υποστεί δίωξη ή σοβαρή βλάβη.”

 

60.          Στην εισαγωγή του το Ερμηνευτικό Σημείωμα της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες σχετικά με το βάρος της απόδειξης και η αποδεικτική ισχύς των ισχυρισμών κατά την εξέταση των αιτημάτων ασύλου^[44] αναφέρει τα εξής: “Κατά την εξέταση των αιτημάτων ασύλου, πρέπει να συνεκτιμάται η ειδική θέση του αιτούντα άσυλο και να εφαρμόζεται η αρχή του προσφυγικού δικαίου σύμφωνα με την οποία η παροχή ασύλου και η αναγνώριση του καθεστώτος του πρόσφυγα είναι πράξη ανθρωπιστική. Κατ’ εφαρμογή αυτής της αρχής για τον καθορισμό του καθεστώτος του πρόσφυγα δεν απαιτείται η προϋπόθεση της βεβαιότητας του βάσιμου και δικαιολογημένου φόβου δίωξής του : αρκεί η πιθανότητα.

 

61.          Προκειμένου να καθορίσει την αρχή της απόδειξης που εφαρμόζεται στις περιπτώσεις ανάλυσης της πιθανότητας επέλευσης ενός μελλοντικού γεγονότος, η Βουλή των Λόρδων απέρριψε την εφαρμογή του κριτηρίου της «εξισορρόπησης των πιθανοτήτων», που εφαρμόζεται στις υποθέσεις ιδιωτικού δικαίου. Στην υπόθεση Fernandez κατά της Κυβέρνησης της Σιγκαπούρης, η οποία αφορά το Νόμο του 1967, στην οποία τέθηκε ζήτημα εφαρμογής για τους Φυγάδες Εγκληματίες ο Λόρδος Diplock εξέφρασε την άποψη ότι «δεν υπάρχει στο αγγλικό δίκαιο καμία γενική αρχή που να υποχρεώνει το Δικαστήριο, όταν κρίνει, είτε σύμφωνα με το Σύνταγμα είτε σύμφωνα με τη νομοθεσία, να αγνοήσει την πιθανότητα επέλευσης κάποιου γεγονότος το οποίο ενδέχεται να συμβεί στο μέλλον και από το οποίο εξαρτώνται οι νομικές συνέπειες της πιθανότητας επέλευσής του». Και αιτιολόγησε την άποψη αυτή με το συλλογισμό ότι «η πιθανότητα επέλευσης του εν λόγω γεγονότος είναι ποσοστιαία μικρότερη από αυτήν της μη επέλευσής του ». Το Δικαστήριο έλαβε υπόψη τις σημαντικές συνέπειες έκδοσης απόφασης που θα αποδεικνυόταν λανθασμένη κατά τον έναν ή άλλον τρόπο και κατέληξε ότι δεν είναι απαραίτητο ο αλλοδαπός να αποδείξει ότι είναι περισσότερο από πιθανό να κρατηθεί ή να στερηθεί την ελευθερία εάν αναγκαστεί να επιστρέψει στην συγκεκριμένη χώρα. Αρκεί και χαμηλότερο κριτήριο πιθανότητας, όπως αυτό της «εύλογης πιθανότητας», των «βάσιμων λόγων της σκέψης» ή της «σοβαρής πιθανότητας».

 

62.          Περαιτέρω, σύμφωνα με το 3Δ(δ) του περί Προσφύγων Νόμου (αντίστοιχο του άρθρου 10 παρ. 1 εδ. δ της Οδηγίας 2011/95/ΕΕ), «Η ομάδα θεωρείται ως ιδιαίτερη κοινωνική ομάδα όταν, μεταξύ άλλων: (i) τα μέλη της ομάδας αυτής έχουν κοινά εγγενή χαρακτηριστικά ή κοινό ιστορικό παρελθόν το οποίο δεν μπορεί να μεταβληθεί ή έχουν από κοινού χαρακτηριστικά ή πεποιθήσεις τόσο θεμελιώδους σημασίας για την ταυτότητα ή τη συνείδηση, ώστε ένα πρόσωπο να μην πρέπει να αναγκάζεται να τις αποκηρύξει και (ii) η ομάδα έχει ιδιαίτερη ταυτότητα στην οικεία χώρα, διότι γίνεται αντιληπτή ως διαφορετική ομάδα από τον περιβάλλοντα κοινωνικό χώρο. Ανάλογα με τις συνθήκες που επικρατούν στη χώρα καταγωγής μια ιδιαίτερη κοινωνική ομάδα μπορεί να περιλαμβάνει ομάδα που βασίζεται στο κοινό χαρακτηριστικό του γενετήσιου προσανατολισμού. Ο γενετήσιος προσανατολισμός δεν μπορεί να νοηθεί ότι περιλαμβάνει πράξεις που θεωρούνται αξιόποινες κατά το κυπριακό δίκαιο. Λαμβάνονται δεόντως υπόψη πτυχές συνδεόμενες με το φύλο, συμπεριλαμβανομένης της ταυτότητας του φύλου, κατά τον καθορισμό της ιδιότητας μέλους ιδιαίτερης κοινωνικής ομάδας ή τον προσδιορισμό χαρακτηριστικού αυτής της ομάδας.».

 

63.          Η αιτιολογική σκέψη 30 της Οδηγίας 2011/95/ΕΕ αναφέρει επίσης ρητώς ότι "ορισμένες νομικές παραδόσεις και έθιμα, που οδηγούν επί παραδείγματι σε ακρωτηριασμό των γεννητικών οργάνων", θα πρέπει να λαμβάνονται δεόντως υπόψη.

 

64.          Ακολούθως θα πρέπει να αναφερθεί ότι η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους πρόσφυγες στις Οδηγίες της σχετικά με τη δίωξη λόγω γένους^[45] αναφέρει στην ανάλυσή της για την ιδιαίτερη κοινωνική ομάδα “ […] παρ. 30. Κατ’ ακολουθία, το φύλο μπορεί να εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής της κατηγορίας της κοινωνικής ομάδας. Οι γυναίκες αποτελούν ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα κοινωνικής υπο-ομάδας που καθορίζεται από έμφυτα και ανεπίδεκτα αλλαγής γνωρίσματα και συχνά απολαμβάνουν μεταχείριση διαφορετική από αυτή των αντρών. Τα χαρακτηριστικά τους τις ξεχωρίζουν ως κοινωνική ομάδα και σε κάποιες χώρες υπομένουν διαφορετικά κριτήρια και επίπεδο μεταχείρισης.”

 

65.          Επιπροσθέτως, η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους πρόσφυγες στις Οδηγίες της σχετικά με τη το Χειρισμό των Αιτημάτων Ασύλου στις Περιπτώσεις Ακρωτηριασμού των Γυναικείων Γεννητικών Οργάνων^[46] στην παράγραφο 24 αναφέρει "Επίσης, μπορεί να εντοπιστούν δύο ευρύτερες και πιο συγκεκριμένες κοινωνικές ομάδες, για παράδειγμα, τα «κορίτσια» ή οι «γυναίκες» ( γενικοί ορισμοί) ή τα «κορίτσια που ανήκουν σε εθνοτικές ομάδες που τηρούν την πρακτική του ακρωτηριασμού των γυναικείων γεννητικών οργάνων» (στενός ορισμός).^[47] Κατά τα ισχύοντα και για τους άλλους λόγους φόβου δίωξης της Σύμβασης, είναι άνευ σημασίας το μέγεθος της κοινωνικής ομάδας. Στην περίπτωση που η ομάδα είναι πολυπληθής - το σύνολο του γυναικείου πληθυσμού συγκεκριμένης ηλικιακής ομάδας ή όλες οι γυναίκες συγκεκριμένης φυλής - το μέγεθός της δεν μπορεί να δικαιολογήσει την άρνηση διεύρυνσης της διεθνούς προστασίας, εφόσον αυτή κρίνεται προσήκουσα".^[48]

66.          Η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Υποστήριξης για το Άσυλο (EASO) στις Κατευθυντήριες γραμμές της σχετικά με την ιδιότητα μέλους ιδιαίτερης κοινωνικής ομάδας^[49] παραθέτει σε σχετικό κατάλογο συχνών παραδειγμάτων ιδιαίτερων ομάδων γυναικών που θα μπορούσαν να θεωρηθούν ιδιαίτερη κοινωνική ομάδα σε συγκεκριμένη χώρα καταγωγής τις γυναίκες και κορίτσια που αρνούνται να υποβληθούν σε ΑΓΓΟ. Επιπλέον αναλύοντας τις προϋποθέσεις της Οδηγίας 2011/95/ΕΕ για την ιδιαίτερη κοινωνική ομάδα επαναλαμβάνει την ανάλυση της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους πρόσφυγες σχετικά με το εγγενές χαρακτηριστικό ή κοινό ιστορικό παρελθόν και παραθέτει ότι " Ανάλογα με το πλαίσιο στη συγκεκριμένη χώρα καταγωγής, η ιδιαίτερη κοινωνική ομάδα θα μπορούσε να απαρτίζεται από γυναίκες και κορίτσια των οποίων το κοινό χαρακτηριστικό είναι ότι δεν έχουν υποβληθεί σε FGM σύμφωνα με τις τοπικές παραδοσιακές πρακτικές ή/και εξακολουθούν να αρνούνται να υποβληθούν σε αυτόν. Η ομάδα αυτή θα μπορούσε να βασίζεται σε εγγενή χαρακτηριστικά (ηλικία, φύλο, εθνοτική ομάδα) καθώς και σε κοινό ιστορικό παρελθόν (το γεγονός ότι δεν υποβλήθηκαν σε FGM) ή/και σε χαρακτηριστικά ή πεποιθήσεις που είναι θεμελιώδους σημασίας για την ταυτότητα ή τη συνείδηση. Η ομάδα αυτή μπορεί επίσης να περιλαμβάνει γυναίκες και κορίτσια που έχουν ήδη υποβληθεί σε ένα είδος FGM, αλλά διατρέχουν παρ' όλα αυτά τον κίνδυνο να υποβληθούν σε επιπρόσθετο είδος FGM".^[50]

 

67.          Ακολούθως, σχετικά με τη δεύτερη προϋπόθεση της ως άνω Οδηγίας που αφορά την ιδιαίτερη ταυτότητα η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Υποστήριξης για το Άσυλο (EASO) στις Κατευθυντήριες γραμμές της σχετικά με την ιδιότητα μέλους ιδιαίτερης κοινωνικής ομάδας^[51]  αναφέρει ότι "προκειμένου να προσδιοριστεί εάν η προαναφερθείσα ομάδα (ήτοι γυναίκες και κορίτσια που δεν έχουν υποβληθεί σε ΑΓΓΟ σύμφωνα με τις τοπικές παραδοσιακές πρακτικές) μπορεί να συνιστά ιδιαίτερη κοινωνική ομάδα, πρέπει επίσης να αξιολογηθεί εάν η ομάδα αυτή έχει ιδιαίτερη ταυτότητα στην οικεία χώρα καταγωγής, ήτοι εάν γίνεται αντιληπτή ως διαφορετική από τον περιβάλλοντα κοινωνικό χώρο. Σε χώρες (ή περιοχές) στις οποίες το ΑΓΓΟ είναι κρατούσα πρακτική, γυναίκες και κορίτσια με άθικτα γεννητικά όργανα (ή που δεν έχουν ακρωτηριαστεί «επαρκώς», σύμφωνα με τις τοπικές πρακτικές) ενδέχεται να θεωρούνται ότι διαφέρουν από τις γυναίκες που έχουν υποβληθεί στην πρακτική αυτή. Η ιδιαίτερη ταυτότητα αυτών των γυναικών και των κοριτσιών θα μπορούσε να αποδειχθεί από το γεγονός ότι υφίστανται κοινωνικό εξοστρακισμό. Ο εξοστρακισμός αυτός μπορεί να οφείλεται στο γεγονός ότι θεωρούνται «ακάθαρτες» ή «αμφίβολης ηθικής» από την τοπική κοινωνία. Αυτό θα μπορούσε να αποδειχθεί, για παράδειγμα, από το γεγονός ότι οι άνδρες στην κοινωνία αυτή αρνούνται/έχουν αρνηθεί να παντρεύονται γυναίκες που δεν έχουν υποβληθεί σε FGM. Επιπλέον, γυναίκες και κορίτσια που αντιτίθενται στο FGM, που αρνούνται να ακολουθήσουν αυτήν την επιβλαβή παραδοσιακή πρακτική, θα μπορούσαν να θεωρηθούν ότι παραβιάζουν τα κοινωνικά ήθη και, επομένως, στιγματίζονται και υφίστανται δυσμενείς διακρίσεις από τον περιβάλλοντα κοινωνικό χώρο. Αυτό θα μπορούσε να ισχύει επίσης για τους άνδρες που αντιτάσσονται στο FGM για τις θυγατέρες τους." (βλ. σελ. 23 ως άνω Κατευθυντήριων γραμμών EASO).

 

68.          Ως προς τη νομολογία που αναλύει περαιτέρω τα ανωτέρω, η Δικαστική ανάλυση του EASO για τις Προϋποθέσεις χορήγησης διεθνούς προστασίας (οδηγία 2011/95/ΕΕ)^[52] παραπέμπει στην υπόθεση Fornah κατά Secretary of State for the Home Department σύμφωνα με την οποία στην σκέψη 31 (η έμφαση είναι του παρόντος Δικαστηρίου): Οι γυναίκες στη Σιέρα Λεόνε αποτελούν ιδιαίτερη κοινωνική ομάδα βάσει των διατάξεων του άρθρου 1 A παράγραφος 2 της Σύμβασης για τους πρόσφυγες, κατά τον Λόρδο Bingham of Cornhill: «Αποκλίνοντας από το επιχείρημα που αναπτύσσεται κατωτέρω, αλλά με την υποστήριξη της UNHCR, η κ. Webber υποστήριξε, για λογαριασμό της δεύτερης προσφεύγουσας, ότι ‟οι γυναίκες στη Σιέρα Λεόνε” είναι η ιδιαίτερη κοινωνική ομάδα της οποίας είναι μέλος η δεύτερη προσφεύγουσα. Το επιχείρημα αυτό πρέπει να εκτιμηθεί στο πλαίσιο της κοινωνίας της Σιέρα Λεόνε όπως προκύπτει από τις μη αμφισβητούμενες αποδείξεις και χωρίς προσφυγή σε εξωτερική γενίκευση. Βάσει των εν λόγω αποδείξεων, εκτιμώ ότι είναι σαφές ότι οι γυναίκες στη Σιέρα Λεόνε αποτελούν ομάδα προσώπων με ένα κοινό χαρακτηριστικό, το οποίο, χωρίς θεμελιώδη μεταβολή των κοινωνικών ηθών, είναι αμετάβλητο και συνίσταται ειδικότερα στην κοινωνικά κατώτερη θέση σε σύγκριση με τους άνδρες. Η κοινωνία τις αντιλαμβάνεται ως κατώτερες. Αυτό ισχύει για όλες τις γυναίκες, εκείνες που αποδέχονται ή ασπάζονται με τη θέλησή τους την κατώτερη θέση τους και εκείνες που δεν την αποδέχονται. Ο ορισμός της ομάδας κατ’ αυτόν τον τρόπο δεν είναι ορισμός διά παραπομπής στην καταγγελλόμενη δίωξη: είναι ένα χαρακτηριστικό το οποίο θα υπήρχε ακόμη και χωρίς την πρακτική του ακρωτηριασμού των γυναικείων γεννητικών οργάνων, παρότι αυτή αποτελεί ακραία και πολύ βάναυση εκδήλωση της ανδρικής υπεροχής […]».^[53] (Βλέπετε ως προς τον προσδιορισμό της ιδιαίτερης κοινωνικής ομάδας, λόγω φύλου την πρόσφατη απόφαση του παρόντος Δικαστηρίου στην υπόθεση αρ. 1107/22, H. Μ. ν. Κυπριακής Δημοκρατίας μέσω Υπηρεσίας Ασύλου, ημερ. 24.7.2023).

 

69.          Στο σημείο αξίζει να αναφερθεί η απόφαση του ΔΕΕ της 16ης Ιανουαρίου 2024 στην υπόθεση C‑621/21  WS κατά Intervyuirasht organ na Darzhavna agentsia za bezhantsite pri Ministerskia savet, ECLI:EU:C:2024:47 στην οποία παρατίθενται επεξηγήσεις σχετικά με την έννοια της ιδιότητας μέλους ιδιαίτερης κοινωνικής ομάδας σε περιπτώσεις έμφυλης βίας, τον συσχετισμό μεταξύ των λόγων και των πράξεων δίωξης ή μεταξύ των λόγων δίωξης και της έλλειψης προστασίας κατά των πράξεων αυτών και τη βία κατά των γυναικών με βάση το φύλο ως πράξη δίωξης. Παραθέτω κατωτέρω σχετικά αποσπάσματα (η υπογράμμιση του παρόντος Δικαστηρίου):

 

          «48      Συναφώς, επισημαίνεται ότι, αφενός, το άρθρο 60, παράγραφος 1, της Συμβάσεως της Κωνσταντινούπολης ορίζει ότι η βασιζόμενη στο φύλο βία κατά των γυναικών πρέπει να αναγνωρισθεί ως μορφή δίωξης υπό την έννοια του άρθρου 1, τμήμα Α, παράγραφος 2, της Συμβάσεως της Γενεύης. Αφετέρου, το εν λόγω άρθρο 60, παράγραφος 2, επιβάλλει στα μέρη να διασφαλίζουν ότι καθένας από τους λόγους δίωξης που προβλέπονται στη Σύμβαση της Γενεύης πρέπει να ερμηνεύεται λαμβανομένου υπόψη του φύλου και ότι, οσάκις στοιχειοθετείται ότι ο φόβος δίωξης οφείλεται σε έναν ή περισσότερους από τους παραπάνω λόγους, πρέπει να χορηγείται στους αιτούντες άσυλο καθεστώς πρόσφυγα.

          49      Δεύτερον, όσον αφορά την πρώτη προϋπόθεση για τον χαρακτηρισμό μιας ομάδας ως «ιδιαίτερης κοινωνικής ομάδας», η οποία προβλέπεται στο άρθρο 10, παράγραφος 1, στοιχείο δʹ, πρώτο εδάφιο, της οδηγίας 2011/95 και υπομνήσθηκε στη σκέψη 40 της παρούσας αποφάσεως, ήτοι το να έχουν τα μέλη της τουλάχιστον ένα από τα τρία αναγνωριστικά στοιχεία που αναφέρονται στη διάταξη αυτή, επισημαίνεται ότι το ανήκειν στο γυναικείο φύλο συνιστά ένα εγγενές χαρακτηριστικό και, ως εκ τούτου, αρκεί για να μπορεί να γίνει δεκτό ότι πληρούται η εν λόγω προϋπόθεση.

      50      Τούτο δεν αποκλείει το ενδεχόμενο να μπορούν επίσης να θεωρηθούν ως μέλη «ιδιαίτερης κοινωνικής ομάδας», κατά την έννοια του άρθρου 10, παράγραφος 1, στοιχείο δʹ, της οδηγίας 2011/95, γυναίκες οι οποίες έχουν ένα πρόσθετο κοινό χαρακτηριστικό όπως, επί παραδείγματι, ένα άλλο εγγενές χαρακτηριστικό ή κοινό ιστορικό παρελθόν το οποίο δεν μπορεί να μεταβληθεί, φερ' ειπείν μια ιδιάζουσα οικογενειακή κατάσταση, ή ακόμη από κοινού χαρακτηριστικά ή πεποιθήσεις τόσο θεμελιώδους σημασίας για την ταυτότητα ή τη συνείδηση ώστε να μην πρέπει οι γυναίκες αυτές να αναγκάζονται να τις αποκηρύξουν  […]

          52      Τρίτον, όσον αφορά τη δεύτερη προϋπόθεση για τον χαρακτηρισμό μιας ομάδας ως «ιδιαίτερης κοινωνικής ομάδας», η οποία σχετίζεται με την «ιδιαίτερη ταυτότητα» της ομάδας στη χώρα καταγωγής, επιβάλλεται η διαπίστωση ότι είναι δυνατόν οι γυναίκες να γίνονται αντιληπτές με διαφορετικό τρόπο από τον περιβάλλοντα κοινωνικό χώρο και να αναγνωρισθεί, εξ αυτού του λόγου, ότι έχουν ιδιαίτερη ταυτότητα στον εν λόγω κοινωνικό χώρο, ιδίως λόγω των κοινωνικών, ηθικών ή νομικών κανόνων που επικρατούν στη χώρα καταγωγής τους.

          53      Η δεύτερη αυτή προϋπόθεση για τον χαρακτηρισμό μιας ομάδας ως «ιδιαίτερης κοινωνικής ομάδας» πληρούται και στην περίπτωση γυναικών οι οποίες έχουν ένα πρόσθετο κοινό χαρακτηριστικό, όπως, παραδείγματος χάριν, ένα εξ αυτών που μνημονεύονται στις σκέψεις 50 και 51 της παρούσας αποφάσεως, όταν οι κοινωνικοί, ηθικοί ή νομικοί κανόνες που επικρατούν στη χώρα καταγωγής τους έχουν ως συνέπεια να γίνονται οι γυναίκες αυτές αντιληπτές με διαφορετικό τρόπο από τον περιβάλλοντα κοινωνικό χώρο λόγω αυτού του κοινού τους χαρακτηριστικού.

          54      Στο πλαίσιο αυτό, διευκρινίζεται ότι εναπόκειται στο οικείο κράτος μέλος να καθορίσει ποιος περιβάλλων κοινωνικός χώρος είναι κρίσιμος προκειμένου να εκτιμηθεί εάν υφίσταται ιδιαίτερη κοινωνική ομάδα. Ο κοινωνικός χώρος δύναται να συμπίπτει με το σύνολο του εδάφους της τρίτης χώρας καταγωγής του αιτούντος διεθνή προστασία ή να μην είναι τόσο ευρύς, παραδείγματος χάριν μπορεί να περιορίζεται σε τμήμα του εδάφους της ή σε μέρος μόνον του πληθυσμού της.

          55           Τέταρτον, στο μέτρο που το αιτούν δικαστήριο ερωτά το Δικαστήριο εάν πράξεις όπως εκείνες που αναφέρονται στην αιτιολογική σκέψη 30 της οδηγίας 2011/95 μπορούν να ληφθούν υπόψη προκειμένου να εξακριβωθεί ότι μια «κοινωνική ομάδα» έχει ιδιαίτερη ταυτότητα, κατά την έννοια του άρθρου 10, παράγραφος 1, στοιχείο δʹ, της οδηγίας αυτής, διευκρινίζεται ότι η ιδιότητα μέλους ιδιαίτερης κοινωνικής ομάδας πρέπει να διαπιστώνεται ανεξαρτήτως των πράξεων δίωξης τις οποίες ενδέχεται να υποστούν τα μέλη της ομάδας αυτής στη χώρα καταγωγής, όπως ορίζονται στο άρθρο 9 της οδηγίας.

          56       Γεγονός παραμένει ότι το να υφίστανται κάποιου είδους διάκριση ή δίωξη πρόσωπα που έχουν ένα κοινό χαρακτηριστικό μπορεί να αποτελεί κρίσιμο στοιχείο όταν, προκειμένου να εξακριβωθεί εάν πληρούται η δεύτερη προϋπόθεση για τον χαρακτηρισμό μιας ομάδας ως «ιδιαίτερης κοινωνικής ομάδας» που προβλέπεται στο άρθρο 10, παράγραφος 1, στοιχείο δʹ, της οδηγίας 2011/95, πρέπει να διερευνηθεί εάν η επίμαχη ομάδα εμφανίζεται ως διακριτή ομάδα υπό το πρίσμα των κοινωνικών, ηθικών ή νομικών κανόνων που επικρατούν στην χώρα καταγωγής. Η ανωτέρω ερμηνεία επιρρωννύεται και από το σημείο 14 των κατευθυντήριων οδηγιών της HCR για τη διεθνή προστασία αριθ. 2, σχετικά με τη «συμμετοχή σε ιδιαίτερη κοινωνική ομάδα» στα πλαίσια του άρθρου 1, τμήμα Α, παράγραφος 2, της Συμβάσεως της Γενεύης.

          57       Ως εκ τούτου, μπορεί να θεωρηθεί ότι οι γυναίκες, στο σύνολό τους, έχουν την ιδιότητα μέλους «ιδιαίτερης κοινωνικής ομάδας», κατά την έννοια του άρθρου 10, παράγραφος 1, στοιχείο δʹ, της οδηγίας 2011/95, οσάκις διαπιστώνεται ότι, λόγω του φύλου τους, εκτίθενται στη χώρα καταγωγής τους, σε σωματική ή ψυχική βία, συμπεριλαμβανομένης της σεξουαλικής και της ενδοοικογενειακής βίας. [...]

 

61      Προς τούτο, όπως επισημαίνεται στο σημείο 36, στοιχείο x, των κατευθυντήριων οδηγιών της HCR για τη διεθνή προστασία αριθ. 1, σχετικά με τα αιτήματα για την αναγνώριση του καθεστώτος πρόσφυγα που υποβάλλονται από γυναίκες θα πρέπει επίσης να συλλέγονται οι πληροφορίες που αφορούν τη χώρα καταγωγής τους και ειδικότερα τη θέση της γυναίκας ενώπιον του νόμου, τα πολιτικά δικαιώματα των γυναικών, τα οικονομικά και κοινωνικά δικαιώματά τους, τα πολιτισμικά και κοινωνικά ήθη της χώρας και τις συνέπειες της παραβίασής τους, την επικράτηση παρόμοιων επιζήμιων παραδοσιακών πρακτικών, τη συχνότητα και τους τύπους της βίας που ασκείται σε βάρος των γυναικών, την προστασία που τους παρέχεται, την τιμωρία που προβλέπεται για τους αυτουργούς της βίας και τους κινδύνους που μπορεί να αντιμετωπίσει μια γυναίκα όταν επιστρέψει στη χώρα καταγωγής της μετά την υποβολή του αιτήματος.

 

62      Λαμβανομένων υπόψη των προεκτεθέντων, στα πρώτα τρία προδικαστικά ερωτήματα πρέπει να δοθεί η απάντηση ότι το άρθρο 10, παράγραφος 1, στοιχείο δʹ, της οδηγίας 2011/95 έχει την έννοια ότι, ανάλογα με τις συνθήκες που επικρατούν στη χώρα καταγωγής τους, μπορεί να θεωρηθεί ότι τόσο οι γυναίκες της χώρας αυτής στο σύνολό τους όσο και μικρότερες ομάδες γυναικών οι οποίες έχουν ένα πρόσθετο κοινό χαρακτηριστικό έχουν την ιδιότητα μέλους «ιδιαίτερης κοινωνικής ομάδας» αποτελούσα «λόγο δίωξης» ικανό να οδηγήσει στην αναγνώριση του καθεστώτος πρόσφυγα σε αυτές.».

 

70.          Επιπροσθέτως, το ΕΔΔΑ στην υπόθεση R.H. κατά Σουηδίας^[54] έκρινε ότι “μια ανύπαντρη γυναίκα που επιστρέφει στο Μογκαντίσου χωρίς πρόσβαση σε προστασία από ανδρικό δίκτυο θα αντιμετώπιζε πραγματικό κίνδυνο να ζήσει σε συνθήκες που συνιστούν απάνθρωπη ή εξευτελιστική μεταχείριση σύμφωνα με το άρθρο 3 της Σύμβασης”. Αναλυτικότερα στην παράγραφο 70 το Δικαστήριο αναφέρει: “Διάφορες εκθέσεις πιστοποιούν τη δύσκολη κατάσταση των γυναικών στη Σομαλία, συμπεριλαμβανομένου του Μογκαντίσου. Η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες έχει χαρακτηρίσει τις γυναίκες και τα κορίτσια ως μια ιδιαίτερη ομάδα κινδύνου (βλέπε παράγραφο 37 ανωτέρω). Ενώ έχει σημειωθεί νομοθετική πρόοδος με την εκπόνηση νομοσχεδίου για τα σεξουαλικά αδικήματα, υπάρχουν αρκετές σχετικές αναφορές για σοβαρή και εκτεταμένη σεξουαλική και έμφυλη βία στη χώρα (παράγραφοι 27, 30, 33-34 και 38). Όχι μόνο οι πολίτες αλλά και τα μέλη της SNAF, της AMISOM και άλλων ενόπλων δυνάμεων είναι δράστες κακοποίησης των γυναικών. Οι γυναίκες αδυνατούν να λάβουν προστασία από την αστυνομία και τα εγκλήματα που διαπράττονται συχνά μένουν ατιμώρητα, καθώς οι αρχές δεν είναι σε θέση ή δεν επιθυμούν να ερευνήσουν και να ασκήσουν δίωξη κατά των καταγγελλόμενων δραστών. Είναι επίσης σαφές ότι οι γυναίκες υφίστανται γενικά διακρίσεις στη σομαλική κοινωνία και ότι κατέχουν υποδεέστερη θέση από τους άνδρες. Όπως προκύπτει από την έκθεση του Σουηδικού Συμβουλίου Μετανάστευσης, οι γυναίκες εξαρτώνται από τους άνδρες σε πολλές πτυχές της κοινωνικής ζωής (παράγραφος 30). Κατά την άποψη του Δικαστηρίου, μπορεί να συναχθεί το συμπέρασμα ότι μια ανύπαντρη γυναίκα που επιστρέφει στο Μογκαντίσου χωρίς πρόσβαση σε προστασία από ανδρικό δίκτυο θα αντιμετώπιζε πραγματικό κίνδυνο να ζήσει σε συνθήκες που συνιστούν απάνθρωπη ή εξευτελιστική μεταχείριση σύμφωνα με το άρθρο 3 της Σύμβασης.».

 

71.          Εν προκειμένω, σύμφωνα με τα στοιχεία που έχουν καταγραφεί ανωτέρω, οι γυναίκες που δεν έχουν υποβληθεί στην πρακτική ΑΓΓΟ στη χώρα καταγωγής της Αιτήτριας δύναται να βιώσουν κοινωνικό αποκλεισμό, εάν η κατάστασή τους είναι γνωστή, δέχονται λεκτικές επιθέσεις, θεωρείται ως εμπόδιο για την τέλεση γάμου, καθώς αυτό αποτελεί σημαντικό κομμάτι της πολιτιστικής τους ταυτότητας. Γενικότερα, από τα πιο πάνω στοιχεία προκύπτει ότι όχι μόνο η πρακτική καθ' αυτή συνιστά δίωξη αλλά ως δίωξη δύναται να θεωρηθούν και σωρευτικώς οι διακρίσεις που υφίστανται οι γυναίκες, οι οποίες αρνούνται να υποβληθούν σε αυτή την πρακτική εξαιτίας της έκτασης του κοινωνικού αποκλεισμού που αυτές βιώνουν. Στο πλαίσιο δε της εξατομικευμένης εξέτασης της αίτησης της Αιτήτριας, επισημαίνεται ότι τα στοιχεία του προφίλ της (μη επαρκές υποστηρικτικό δίκτυο, βασική εκπαίδευση, νεαρό ηλικίας, με ανήλικο τέκνο αγνώστου πατρός) επιβεβαιώνουν το συμπέρασμα ότι η Αιτήτρια ευλόγως αναμένεται να υποστεί την ως άνω περιγραφείσα δίωξη ως μέλος ιδιαίτερης κοινωνικής ομάδας, ήτοι νεαρών γυναικών, οι οποίες δεν έχουν υποβληθεί σε ΑΓΓΟ.

 

72.          Εν προκειμένω,  ως προς τις πράξεις δίωξης, στις οποίες εκτίθεται η Αιτήτρια εκ του προφίλ της, φορέας δίωξης είναι η ίδια η κοινωνία στην οποία ζει η Αιτήτρια εξαιτίας ακριβώς της διαδεδομένης πρακτικής του, αλλά και του στοιχείου του προφίλ της Αιτήτριας ως ατόμου που δεν έχει υποστεί ΑΓΓΟ, με αποτέλεσμα ευλόγως να αναμένεται να δεχθεί διακρίσεις και κοινωνικό αποκλεισμό, ο οποίος απολήγει σε δίωξη. Επιπροσθέτως, το κράτος δεν είναι σε θέση να εξασφαλίσει ένα ικανοποιητικό  επίπεδο διαβίωσης ιδιαίτερα στις γυναίκες με τα στοιχεία του προφίλ της Αιτήτριας και να τις προστατεύσει από κοινωνικές διακρίσεις και τον στιγματισμό. Παρά το γεγονός ότι λαμβάνονται πρωτοβουλίες εναντίον του εν λόγω φαινομένου, εντούτοις, στη χώρα καταγωγής της Αιτήτριας δεν υπάρχει οποιοδήποτε νομοθεσία, η οποία να ποινικοποιεί την εν λόγω πρακτική. Τα δε υψηλά ποσοστά εφαρμογής της εν λόγω πρακτικής καταδεικνύουν ότι δεν υφίσταται επαρκής κρατική προστασία κατά του εν λόγου φαινομένου, το οποίο αποτελεί στοιχείο πολιτισμικής ταυτότητας στη Σιέρα Λεόνε καίτοι αμφιλεγόμενο. 

 

73.          Υπό το φως των ανωτέρω, η Αιτήτρια πληροί τις προϋποθέσεις υπαγωγής της στο καθεστώς του πρόσφυγα ως πρόσωπο ανήκον σε μια ιδιαίτερη κοινωνική ομάδα, το οποίο διατρέχει βάσιμο φόβο δίωξης στη χώρα καταγωγής της, όπου το κράτος της δεν είναι σε θέση να την προστατέψει.

 

74.          Επόμενο στάδιο της ανάλυσης αναφορικά με τη χορήγηση στην Αιτήτρια καθεστώτος διεθνούς προστασίας, είναι η εξέταση του ενδεχομένου επιστροφής και εγκατάστασης της Αιτήτριας σε άλλο τμήμα της χώρας ιθαγένειάς της.

 

75.          Δυνάμει  του άρθρου 12Γ του περί Προσφύγων Νόμου  (το οποίο μεταφέρει το άρθρο 8 της Οδηγίας 2011/95/ΕΕ) κατά τη λήψη απόφασης επί της αίτησης, ο Προϊστάμενος δύναται να αποφασίσει ότι ο αιτητής δεν χρήζει διεθνούς προστασίας, εάν σε τμήμα της χώρας ιθαγένειάς του (i) δεν υπάρχει βάσιμος φόβος ότι θα υποστεί δίωξη  ή ότι διατρέχει πραγματικό κίνδυνο σοβαρής βλάβης, ή (ii) έχει πρόσβαση σε προστασία κατά της δίωξης ή της σοβαρής βλάβης, όπως η εν λόγω προστασία ορίζεται στο άρθρο 3Β, και ο αιτητής μπορεί νόμιμα και με ασφάλεια να ταξιδέψει και να γίνει δεκτός σε εκείνο το τμήμα της χώρας και μπορεί εύλογα να αναμένεται να εγκατασταθεί εκεί.

 

76.          Ως προς την πρώτη προϋπόθεση περί ανυπαρξίας βάσιμου φόβου δίωξης ή σοβαρής βλάβης, ο Πρακτικός Οδηγός της EASO, αναφέρει ότι η σχετική αξιολόγηση θα πρέπει να περιστρέφεται γύρω από την πιθανότητα ο φορέας δίωξης ή σοβαρής βλάβης να καταδιώξει τον αιτητή στην τοποθεσία όπου εξετάζεται το ενδεχόμενο εσωτερικής μετεγκατάστασης. Ειδικά στην περίπτωση των μη κρατικών δρώντων, θα πρέπει να υπάρχει κάποιος λόγος να πιστεύεται ότι o δρων δε θα δύναται να φθάσει τον αιτητή στην τοποθεσία αυτή.^[55] Σύμφωνα επιπλέον με τον Οδηγό για την εφαρμογή της Εσωτερικής Μετεγκατάστασης, στην περίπτωση των μη κρατικών δρώντων, σε περίπτωση μη σύνδεσης με ορισμένο οργανισμό, ενδεχομένως η δυνατότητα αυτή να είναι περιορισμένη, ενώ υπόψιν θα πρέπει να λαμβάνεται και η βούληση του δρώντος, η οποία ενδεχομένως να σχετίζεται με τοπικής φύσης λόγους δίωξης.^[56]

 

77.          Υπενθυμίζεται ακόμη η αναστροφή του βάρους απόδειξης, την οποία φέρει το κράτος-μέλος, ως προς τη δυνατότητα μετεγκατάστασης του αιτητού.^[57]

 

78.          Ειδικά ως προς τον εύλογο χαρακτήρα της μετεγκατάστασης, παρατηρώ ότι βάσει της νομολογίας του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, οφείλουν να αξιολογηθούν μεταξύ άλλων η ικανότητα του αιτητού να εξασφαλίσει τις πλέον βασικές του ανάγκες, όπως φαγητό, υγιεινή και καταφύγιο, η ευαλωτότητά του στην κακομεταχείριση και  η πιθανότητα η κατάστασή του να βελτιωθεί εντός εύλογου χρονικού διαστήματος.[58] Προσωπικές περιστάσεις που δύνανται να ληφθούν υπόψιν συνιστούν η διατήρηση οικογενειακού δεσμού στην περιοχή μετεγκατάστασης και εάν ο αιτητής έχει πρόσφατη εμπειρία διαβίωσης στη χώρα καταγωγής του.^[59]

 

79.          Επιπλέον κριτήρια δόθηκαν με την απόφαση A.A.M v. Sweden του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, Aρ. Αιτ. 68519/10, ημερ. 3.7.2014 για την ευλογοφάνεια της μετεγκατάστασης. Πιο συγκεκριμένα κρίθηκε, ότι παρότι η μετεγκατάσταση συμπεριλαμβάνει ορισμένο βαθμό δυσκολίας, όπως η εξεύρεση κατάλληλων εργασιών και οικίας, τέτοιες δυσκολίες δεν είναι αποφασιστικές αν μπορεί να ανευρεθεί ότι οι γενικές συνθήκες διαβίωσης για τον αιτητή δεν είναι μη εύλογες ή με οποιοδήποτε τρόπο δε συνεπάγονται μεταχείριση απαγορευμένη από το άρθρο 3 της ΕΣΔΑ. Επιπλέον δείκτες του εύλογου χαρακτήρα της μετεγκατάστασης αξιολογήθηκαν η διαθεσιμότητα εργασιών και η πρόσβαση σε ιατροφαρμακευτική περίθαλψη όπως και η οικονομική και άλλη υποστήριξη από την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες και τοπικές οργανώσεις.^[60]

 

80.          Σε σχέση με τη δυνατότητα μετεγκατάστασης της Αιτήτριας, σε ασφαλέστερη περιοχή της χώρας, λαμβάνεται εξάλλου υπόψη η κατευθυντήρια οδηγία της Ύπατης Αρμοστείας του Ο.Η.Ε. για τους Πρόσφυγες για τη Διεθνή Προστασία Νο.4, σύμφωνα με την οποία η αξιολόγηση της εναλλακτικής δυνατότητας εγχώριας προστασίας έχει ως προϋπόθεση την εξεύρεση μιας περιοχής στην οποία δεν υπάρχει σοβαρός κίνδυνος δίωξης, και που θα μπορούσε ευλόγως να αναμένεται ότι η Αιτήτρια μπορεί να έχει εκεί μια φυσιολογική ζωή.^[61] Η αξιολόγηση της δυνατότητας εφαρμογής της εγχώριας προστασίας απαιτεί την ανάλυση δύο στοιχείων, που συνίστανται στη διαπίστωση του εφικτού και του εύλογου χαρακτήρα της δυνατότητας μετεγκατάστασης, συνεκτιμώντας αφενός τις γενικές περιστάσεις που επικρατούν στο τμήμα της χώρας που προτείνεται για μετεγκατάσταση και αφετέρου τις προσωπικές περιστάσεις του αιτούντα (βλ. άρθρο 8 Οδηγίας 2011/95/ΕΕ).^[62]

 

81.          Επίσης ο ανωτέρω αναφερόμενος Πρακτικός οδηγός της EUAA, επισημαίνει ότι   στις χώρες όπου λαμβάνει χώρα ένοπλη σύρραξη, είναι αναγκαία η αξιολόγηση της γενικότερης κατάστασης ασφαλείας στην περιοχή της μετεγκατάστασης, προκειμένου να διαπιστωθεί ή απουσία δίωξης ή σοβαρής βλάβης στην περιοχή αυτή. Είναι επιπλέον αναγκαία η αξιολόγηση της ανθρωπιστικής κατάστασης στο πλαίσιο εξέτασης του εύλογου χαρακτήρα της μετεγκατάστασης. Η κατάσταση ασφαλείας οφείλει να αξιολογηθεί κατά τα πρότυπα του άρθρου 15(γ) της Οδηγίας 2011/95/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 13ης Δεκεμβρίου 2011, σχετικά με τις απαιτήσεις για την αναγνώριση των υπηκόων τρίτων χωρών ή των απάτριδων ως δικαιούχων διεθνούς προστασίας, για ένα ενιαίο καθεστώς για τους πρόσφυγες ή για τα άτομα που δικαιούνται επικουρική προστασία και για το περιεχόμενο της παρεχόμενης προστασίας, και συνεπώς άρθρου 19(2)(γ) του περί Προσφύγων Νόμου.^[63]

 

82.          Εν προκειμένω,  παρατηρώ ότι λαμβάνοντας υπόψη τη φύση της δίωξης την οποία ευλόγως ενδέχεται η Αιτήτρια να υποστεί, τα υψηλά ποσοστά της εν λόγω πρακτικής στο σύνολο της χώρας καταγωγής της Αιτήτριας, σε συνάρτηση με τις προσωπικές της περιστάσεις, ήτοι το γεγονός ότι αποτελεί νεαρή γυναίκα, με ανήλικο τέκνο, χωρίς επαρκές υποστηρικτικό δίκτυο, δεν κρίνεται εύλογη η μετεγκατάστασή της σε κάποιο άλλο μέρους της χώρας ιθαγένειάς της χωρίς αυτή να διατρέχει κίνδυνο δίωξης ή σοβαρής βλάβης. Επισημαίνετε δε ότι, όπως προκύπτει από τις ανωτέρω πηγές, η εν λόγω πρακτική καλύπτει το σύνολο της χώρας καταγωγής της, με τα ποσοστά της πρακτικής να παραμένουν υψηλά στο σύνολό της και το κράτος να μην παρίσταται ικανό να προστατέψει επαρκώς την Αιτήτρια και την ανήλικη θυγατέρα της.  

 

83.          Τέλος, από το σύνολο των στοιχείων που περιλαμβάνονται στον φάκελο της υπό κρίση υπόθεσης, καθώς και από τα διαθέσιμα ενώπιον του Δικαστηρίου στοιχεία, δεν προκύπτει να συντρέχει κάποιος από τους λόγους αποκλεισμού από το καθεστώς πρόσφυγα, κατά την έννοια του άρθρου 5 του περί Προσφύγων Νόμου.

 

84.          Περαιτέρω, μολονότι η Αιτήτρια δεν προβάλλει ρητώς αίτημα αναγνώρισης του καθεστώτος πρόσφυγα, περιοριζόμενη αποκλειστικά  στο καθεστώς συμπληρωματικής προστασίας, ωστόσο από συστηματική ερμηνεία του δικογράφου προσφυγής και δη από το σημείο 7 των "Γεγονότων", προκύπτει με επάρκεια ότι η Αιτήτρια επιδιώκει και την υπαγωγή της στο καθεστώς πρόσφυγα, δεδομένων των προβαλλόμενων πραγματικών περιστατικών και νομικών ισχυρισμών. Επισημαίνεται, εξάλλου, ότι κατά το ίδιο το γράμμα του άρθρου 19 του περί Προσφύγων Νόμου, το καθεστώς συμπληρωματικής προστασίας χορηγείται μόνο σε αιτητές που δεν πληρούν τις προϋποθέσεις υπαγωγής στο καθεστώς πρόσφυγα (ήτοι του άρθρου 3). Συνεπώς, η εξέταση υπαγωγής ενός αιτητή στο καθεστώς πρόσφυγα και ο αποκλεισμός της αναγνώρισης αυτού αποτελεί αναγκαίο στάδιο για τη χορήγηση του καθεστώτος συμπληρωματικής προστασίας. Ανεξαρτήτως λοιπόν του εάν ο αιτητής ζητεί ρητώς το καθεστώς του πρόσφυγα, το Δικαστήριο υποχρεούται να εξετάσει κατά προτεραιότητα εάν πληρούνται οι προϋποθέσεις αυτού, και να το αναγνωρίσει αυτεπαγγέλτως, εφόσον συντρέχουν οι εκ του νόμου απαιτούμενες προϋποθέσεις. Η εν λόγω προσέγγιση ανταποκρίνεται στην αρχή της υπεροχής του καθεστώτος του πρόσφυγα, η οποία κατοχυρώνεται στο ενωσιακό και εθνικό δίκαιο (βλ. συναφώς  του ΔΕΕ της 16ης Ιανουαρίου 2024, στην υπόθεση C-621/21, WS κατά Intervyuirasht organ na Darzhavna agentsia za bezhantsite pri Ministerskia savet, ECLI:EU:C:2024:47, και ειδικότερα της σκέψης 72).

 

Ως εκ τούτου, η παρούσα προσφυγή επιτυγχάνει με €1500 υπέρ της  Αιτήτριας και η επίδικη πράξη τροποποιείται ως ανωτέρω, αναγνωρίζοντας την Αιτήτρια ως πρόσφυγα κατά την έννοια του άρθρου 3 του περί Προσφύγων Νόμου. 

 

Κ. Κ. Κλεάνθους, Δ.Δ.Δ.Δ.Π.