ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ

Υπoθ. Αρ.:5817/2021

17 Ιουλίου 2025

[Α.Α.ΑΓΡΟΤΗ, ΔΔΔΔΠ.]

 

Αναφορικά με το άρθρο 146 του Συντάγματος

Μεταξύ:

G. S. K.

Αιτήτρια

-και-

Κυπριακή Δημοκρατία, και/ή μέσω

Υπηρεσίας Ασύλου

Καθ' ων η Αίτηση

 

Κ. Κουπαρή (κα) για Χρ. Χριστοδουλίδης (κος), Δικηγόρος για την Αιτήτρια

Θ. Παπανικολάου (κα), Δικηγόροι της Δημοκρατίας για τους Καθ' ων η Αίτηση.

 

Α Π Ο Φ Α Σ Η

 

Α. ΑΓΡΟΤΗ, Δ ΔΔΔΠ: Με την παρούσα προσφυγή, η Αιτήτρια προσβάλλει την απόφαση της Υπηρεσίας Ασύλου που περιέχεται σε επιστολή ημερομηνίας 26/08/2021, σύμφωνα με την οποία το αίτημά της για παραχώρηση διεθνούς προστασίας απορρίφθηκε και καλεί το Δικαστήριο όπως κηρύξει αυτήν άκυρη και στερημένη οποιουδήποτε έννομου αποτελέσματος.

 

Όπως προκύπτει τόσο από την Ένσταση αλλά και από το περιεχόμενο του διοικητικού φακέλου, που αποτελεί τεκμήριο "Α" στην παρούσα διαδικασία, τα ουσιώδη γεγονότα που αφορούν την υπό εξέταση υπόθεση είναι τα ακόλουθα:

 

Η Αιτήτρια είναι ενήλικας, υπήκοος της Δημοκρατίας της Σιέρρα Λεόνε (εφεξής Σιέρρα Λεόνε), η οποία, σύμφωνα με δική της δήλωση, περί τις 14/05/2021 εγκατέλειψε τη χώρα καταγωγής της και μέσω Τουρκίας μετέβη στις κατεχόμενες περιοχές της Κύπρου. Στις 15/05/2021 εισήλθε παράτυπα στις ελεγχόμενες από την Κυπριακή Δημοκρατία περιοχές, υποβάλλοντας στις 06/07/2021 αίτηση διεθνούς προστασίας.

 

Στις 28/07/2021, 09/08/2021 και 23/08/2021, πραγματοποιήθηκαν συνεντεύξεις στην Αιτήτρια από αρμόδιo λειτουργό του Ευρωπαϊκού Οργανισμού για το Άσυλο (EUAA, πρώην EASO). Στις 28/058/2021, ο αρμόδιος λειτουργός συνέταξε εισηγητική έκθεση προς τον Προϊστάμενο της Υπηρεσίας Ασύλου, με την οποία εισηγείτο την απόρριψη του αιτήματος της Αιτήτριας και στις 26/08/2021, συγκεκριμένος λειτουργός δεόντως εξουσιοδοτημένος από τον Υπουργό Εσωτερικών να ασκεί καθήκοντα Προϊστάμενου της Υπηρεσίας Ασύλου εγκρίνοτας την εισηγητική έκθεση, αποφάσισε την απόρριψη του αιτήματος της Αιτήτριας. 

 

Η απορριπτική απόφαση της Υπηρεσίας Ασύλου η οποία περιέχεται σε επιστολή ημερομηνίας 26/08/2021, με επισυναπτόμενη την αιτιολογία αυτής, παραλήφθηκε δια χειρός από την Αιτήτρια την ίδια ημέρα.

 

Εμπρόθεσμα, η Αιτήτρια καταχώρισε δια της συνηγόρου της την με τον πιο πάνω αριθμό και τίτλο προσφυγή εναντίον της απόφασης της Υπηρεσίας Ασύλου.

 

Με την αίτηση ακυρώσεως η Αιτήτρια προβάλλει αριθμό νομικών ισχυρισμών προς ακύρωση της προσβαλλόμενης πράξης, πλην όμως με την αγόρευση του συνηγόρου της προωθούνται ορισμένοι από αυτούς. Ειδικότερα, ο συνήγορος της Αιτήτριας, ισχυρίζεται ότι οι Καθ'ων η αίτηση εφάρμοσαν το νόμο λανθασμένα και υπό πλάνη, χωρίς να διερευνήσουν δεόντως το αίτημά της. Προβάλλει επιπλέον πως υπήρξαν διάφορες πλημμέλειες κατά την πρωτοβάθμια διαδικασία εξέτασης του αιτήματος της Αιτήτριας, ήτοι, τη μη ενημέρωση της για τα δικαιώματά της όπως το δικαίωμα να παρίσταται συνήγορος στη συνέντευξή της, την διερμηνεία και τη γλώσσα στην οποία διεξήχθη η συνέντευξη. Περαιτέρω προβάλλεται ως λόγος ακύρωσης το ότι η προσβαλλόμενη απόφαση λήφθηκε από αναρμόδιο όργανο, ήτοι τον αρμόδιο λειτουργό που διεξήγαγε τη συνέντευξη και συνέταξε την εισηγητική και όχι από τον εξουσιοδοτημένο προς έκδοση απόφασης λειτουργό, ο οποίος περιορίστηκε στο να εγκρίνει την απόφαση με μία υπογραφή. Ο συνήγορος της Αιτήτριας προβάλλει τέλος ότι παραβιάστηκε η αρχή της μη επαναπροώθησης με την έκδοση απόφασης επιστροφής της Αιτήτριας στη Σιέρρα Λεόνε, καθώς και ότι δεν έτυχε ιατρικής και/ή ψυχολογικής εξέτασης κατά παράβαση του άρθρου 15 του περί Προσφύγων Νόμου.

 

Από την πλευρά τους οι Καθ' ων η αίτηση, μέσω της δικής τους αγόρευσης, ισχυρίζονται ότι η προσβαλλόμενη απόφαση έχει ληφθεί ορθά και νόμιμα, σύμφωνα με τις σχετικές διατάξεις του Συντάγματος και των Νόμων, μετά από δέουσα έρευνα και σωστή ενάσκηση των εξουσιών που δίνει ο Νόμος στους Καθ' ων η αίτηση και αφού λήφθησαν υπόψη όλα τα σχετικά γεγονότα και περιστατικά της υπόθεσης. Επιπρόσθετα ισχυρίζονται ότι η προσβαλλόμενη απόφαση είναι επαρκώς και δεόντως αιτιολογημένη και αιτούνται την απόρριψη της προσφυγής της Αιτήτριας.

 

Στο σημείο αυτό οφείλω να αναφέρω πως εκκρεμούσης της διαδικασίας ενώπιον του παρόντος Δικαστηρίου καταχωρήθηκαν τέσσερις (4) αιτήσεις για χορήγηση άδειας προσαγωγής μαρτυρίας από την πλευρά της Αιτήτριας. Εξ αυτών, η αίτηση ημερομηνίας 04/07/2022 απορρίφθηκε με ενδιάμεση απόφαση του παρόντος Δικαστηρίου ημερομηνίας 31/01/2023, οι επόμενες δύο ημερομηνίας 09/02/2023 και 12/06/2023 αντίστοιχα αποσύρθηκαν από την συνήγορο της Αιτήτριας στο στάδιο της ακρόασής τους, ενώ η τελευταία αίτηση ημερομηνίας 06/11/2023 απορρίφθηκε και πάλι με ενδιάμεση απόφαση του παρόντος Δικαστηρίου ημερομηνίας 24/05/2024.

 

Κατά το στάδιο των διευκρινήσεων ενώπιον του Δικαστηρίου, η συνήγορος της Αιτήτριας υιοθέτησε το περιεχόμενο της γραπτής και της απαντητικής της αγόρευσης, εμμένοντας κυρίως στη θέση της περί ελλιπούς έρευνας εκ μέρους της διοίκησης κατά την αξιολόγηση των ισχυρισμών της. Επί τούτου επισήμανε την παντελή έλλειψη αξιολόγησης της δήλωσης της Αιτήτριας ότι εξαναγκάστηκε σε γάμο όταν ήταν ανήλικη, έμεινε έγκυος και στη συνέχεια η οικογένειά της, κατόπιν χρηματισμού από τον πατέρα του παιδιού, της πήρε το παιδί και το παρέδωσε στον πατέρα του (βλ. Πρακτικά 02/10/2024)

 

Το Δικαστήριο έχοντας ακούσει τη θέση της κ. Κουπαρή και ειδικότερα επί του πιο πάνω αναφερόμενου ισχυρισμού, έκρινε σκόπιμο όπως καλέσει την Αιτήτρια με σκοπό την διερεύνηση του εν λόγω ισχυρισμού, αναβάλλοντας την υπόθεση σε νέα ημερομηνία, ωστόσο η Αιτήτρια ουδέποτε εμφανίστηκε προβάλλοντας μέσω της συνηγόρου της διάφορες δικαιολογίες. Ως εκ των πιο πάνω, και λαμβάνοντας υπόψη το ότι δόθηκε στην Αιτήτρια, η ευκαιρία να εμφανιστεί ενώπιον του Δικαστηρίου και υποστηρίξει τα λεγόμενα της συνηγόρου της χωρίς αποτέλεσμα, προχωρώ με ότι δεδομένα έχω ενώπιον μου.

 

Έχω μελετήσει με μεγάλη προσοχή τα όσα τέθηκαν ενώπιον μου από τους συνηγόρους των διαδίκων. Εκ πρώτης παρατηρώ ότι πλείστοι από τους ισχυρισμούς της Αιτήτριας που περιέχονται στην αίτηση ακυρώσεως είναι γενικοί, αόριστοι και χωρίς την απαιτούμενη εξειδίκευση, κυρίως όμως δεν φαίνεται να προωθούνται στην συνέχεια μέσω του αγόρευσης. Παραπέμπω στην απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου κατά απόφασης του ΔΔΔΠ 29/21, ΑΝΤΙΚ ν Δημοκρατίας ημερ. 04/10/2021 όπου γίνεται ανασκόπηση ως προς την εμβέλεια του κανονισμού 7 του Διαδικαστικού Κανονισμού του Ανωτάτου Συνταγματικού Δικαστηρίου του 1962. Ακολουθώντας την ισχύουσα νομολογία, οι ισχυρισμοί της Αιτήτριας οι οποίοι περιέχονται στη αίτηση ακυρώσεως θα εξεταστούν στο βαθμό που αυτοί προωθούνται και εξειδικεύονται στην γραπτή αγόρευση.  Σε σχέση με τους λοιπούς ισχυρισμούς κρίνω ότι αυτοί θα πρέπει να απορριφθούν και απορρίπτονται.

 

Δεδομένου ότι το παρόν Δικαστήριο, δυνάμει του άρθρου 11 του περί της Ίδρυσης και Λειτουργίας Διοικητικού Δικαστηρίου Διεθνούς Προστασίας Νόμου του 2018, Ν. 73(Ι)/2018, κέκτηται εξουσίας όπως εξετάζει πέραν από την νομιμότητα της προσβαλλόμενης πράξης και την ορθότητα αυτής, ήτοι εξέταση επί της ουσίας του αιτήματος της Αιτήτριας, κρίνω σκόπιμο όπως καταγραφούν όλοι οι ισχυρισμοί που αυτή προέβαλε σε όλα τα στάδια εξέτασης του αιτήματος της, προκειμένου να εξετάσω την ορθότητα της προσβαλλόμενης απόφασης αλλά και για να διαφανεί εάν οι Καθ' ων η αίτηση αποφάσισαν μετά από δέουσα έρευνα, ορθά, νόμιμα και εντός των πλαισίων της διακριτικής τους ευχέρειας, έχοντας κατά νου και τους εγειρόμενους από την Αιτήτρια ισχυρισμούς προς ακύρωση της προσβαλλόμενης απόφασης.

 

Με την αίτησή της για παροχή διεθνούς προστασίας και σε σχέση με τους λόγους για τους οποίους εγκατέλειψε τη χώρα καταγωγής της, η Αιτήτρια δήλωσε ότι είναι μέλος της “Bondo society”, μιας μυστικής αίρεσης, στην οποία μυήθηκε σε πολύ μικρή ηλικία και στην οποία μυούνται όλα τα νεαρά κορίτσια στη χώρα της με σκοπό τη διατήρηση της κουλτούρας και ορισμένων πεποιθήσεων. Επιπρόσθετα, δήλωσε ότι η μητέρα της ήταν επικεφαλής, αρχιέρεια της εν λόγω αίρεσης και είχε δώσει όρκο να πάρει τη θέση της η κόρη της, ήτοι η Αιτήτρια. Όταν η Αιτήτρια μεγάλωσε, συνειδητοποίησε πόσο κακή είναι αυτή η θέση, καθώς οι γυναίκες που την κατέχουν είναι επιφορτισμένες με το να προβαίνουν σε ακρωτηριασμό των γεννητικών οργάνων των νεαρών κοριτσιών, εξαιτίας του οποίου πολλά εξ αυτών πεθαίνουν. Ως εκ τούτου, και λόγω της χριστιανικής της πίστης, η Αιτήτρια αρνήθηκε να αναλάβει τη θέση και απειλήθηκε πως οι συνέπειες θα είναι να την σκοτώσουν. Διέφυγε έτσι από το χωριό της και μετέβη στην πόλη, όπου εξακολουθούσε να απειλείται να επιστρέψει και να ανταποκριθεί στο πνευματικό κάλεσμα να αναλάβει την θέση. Για το λόγο αυτό, εγκατέλειψε τη χώρα και αναζήτησε προστασία την οποία, ως δήλωσε, δε μπορεί να λάβει από κανέναν στη χώρα καταγωγής της.

 

Στο πλαίσιο της προφορικής της συνέντευξης και σε σχέση με τα προσωπικά της στοιχεία, η Αιτήτρια δήλωσε ότι γεννήθηκε στη Freetown της Σιέρρα Λεόνε, ανήκει στη φυλή “Temini Mendi” και είναι Χριστιανή Καθολική. Είναι ανύπαντρη και έχει έναν γιο -ηλικίας 11 ετών κατά τον χρόνο διεξαγωγής της συνέντευξης το 2021- ο οποίος διαμένει με τον πατέρα του στη Freetown. Επί τούτου δήλωσε ότι η ίδια ήταν 17 ετών όταν γέννησε τον γιο της και, περί το ένα έτος αργότερα, η οικογένειά της έδωσε το παιδί στον πατέρα του, με τον οποίο η Αιτήτρια είχε εν τω μεταξύ χωρίσει (ερ. 24 ΔΦ). Οι γονείς της διαμένουν στο Makeni, της επαρχίας Bombali, ενώ έχει και μία αδερφή και έναν αδερφό (στρατιωτικός) που διαμένουν στη Freetown, καθώς και μια μικρότερη αδερφή η οποία διαμένει στις ΗΠΑ. Η Αιτήτρια δήλωσε ότι διατηρεί επικοινωνία με την μητέρα και την αδερφή της στη χώρα καταγωγής της, καθώς και με την θεία της.

 

Η Αιτήτρια έχει λάβει πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση, ωστόσο δεν συνέχισε στο πανεπιστήμιο λόγω οικονομικών δυσκολιών. Κατά την δευτεροβάθμια εκπαίδευση φοιτούσε σε σχολείο της Freetown και διέμενε εκεί με τη θεία της, αδερφή του πατέρα της. Ως προς το επαγγελματικό της υπόβαθρο, διατηρούσε μικρή εμπορική δραστηριότητα πουλώντας φρούτα μεταξύ Makeni και Freetown.

 

Αναφορικά με τους λόγους που εγκατέλειψε τη Σιέρρα Λεόνε, η Αιτήτρια υποστήριξε ότι η μητέρα της ήταν ηγέτιδα, sowei όπως αποκαλούνται, της «Bondo Society». Η Bondo Society, όπως περιγράφεται από την Αιτήτρια, είναι μια μυστική παραδοσιακή γυναικεία οργάνωση που λειτουργεί κυρίως σε αγροτικές περιοχές, μέσα σε καλύβες χτισμένες στους θάμνους, μακριά από την πόλη. Εκεί συγκεντρώνουν νεαρά κορίτσια για να υποβληθούν σε τελετές μύησης, οι οποίες περιλαμβάνουν τον ακρωτηριασμό γυναικείων γεννητικών οργάνων (FGM), χωρίς χρήση φαρμάκων. Η μητέρα της Αιτήτριας, ήταν υπεύθυνη για την τέλεση των μυήσεων και είχε ενεργό ρόλο με το να προετοιμάζει τα βότανα, να φροντίζει τη διαδικασία και να συμμετέχει στις τελετές. Περαιτέρω, είχε δώσει όρκο ότι όταν η ίδια θα ήταν ηλικιωμένη, η Αιτήτρια ως η μεγαλύτερη κόρη της, θα την διαδεχόταν αναλαμβάνοντας το ρόλο της ως υπεύθυνη για την «μύηση» άλλων νεαρών κοριτσιών μέσω FGM. Όταν ολοκλήρωσε το σχολείο, η Αιτήτρια δέχθηκε πιέσεις, τόσο από μέλη της κοινότητας όσο και από την μητέρα της, ώστε να συμμετάσχει στη μύηση για να αναλάβει τον ρόλο της μητέρας της. Περιέγραψε ότι την προσέγγισαν οι μεγαλύτερες γυναίκες της κοινότητας και προσπάθησαν να την πείσουν με καλό και δελεαστικό τρόπο να μυηθεί και να αναλάβει την αρχηγία, αναφέροντας ότι θα πρέπει να βοηθήσει τη μητέρα της στον όρκο που είχε δώσει. Ταυτόχρονα, την απείλησαν ότι θα έχανε τη ζωή της αν δεν αποδεχόταν τον ρόλο που της αναλογούσε.

 

Ωστόσο, η Αιτήτρια, λόγω της χριστιανικής της πίστης, της εκπαίδευσής της, της επίγνωσης των κινδύνων που σχετίζονται με την πρακτική και τις συνέπειες που είχε δει σε άλλα κορίτσια -αιμορραγία, λοιμώξεις, ακόμα και θάνατο- αρνήθηκε να συμμετάσχει και διέφυγε. Κατόπιν αυτού δέχθηκε απειλές και διώξεις από μέλη της κοινότητας Bondo, γεγονός που την ανάγκασε να εγκαταλείψει αρχικά την περιοχή και στη συνέχεια τη χώρα. Ισχυρίσθηκε ότι φοβήθηκε για τη ζωή της, καθώς γνώριζε άλλες γυναίκες που έχασαν τη ζωή τους επειδή αρνήθηκαν τον ρόλο τους μέσα στην Bondo Society.

 

Η Αιτήτρια δήλωσε ότι η ίδια είχε υποστεί τον ακρωτηριασμό στην ηλικία των 9-10 ετών και περιέγραψε την εμπειρία της ως εξαιρετικά οδυνηρή και τραυματική, χωρίς ιατρική φροντίδα, περιγράφοντας περαιτέρω αναλυτικά τις σωματικές και ψυχολογικές επιπτώσεις της πρακτικής αυτής. Υποστήριξε πως έχει ουλές στο σώμα της από αυτή τη μύηση.

Υπογράμμισε ότι η αστυνομία και οι αρχές στη χώρα της δεν προσφέρουν προστασία και ανέχονται την πρακτική αυτή και τις αιρέσεις/κοινότητες αυτές καθώς είναι βαθιά ριζωμένες πολιτισμικά και κοινωνικά αποδεκτές. Για αυτό το λόγο δεν κατήγγειλε οτιδήποτε στην αστυνομία.

 

Σε σχετικές ερωτήσεις του αρμόδιου λειτουργού, η Αιτήτρια περιέγραψε την τελετή μύησης, τους συμβολισμούς της και τη σημασία που αποδίδεται στο FGM, καθώς και την τελετή ανάθεσης της αρχηγίας. Ερωτηθείσα ως προς τις συνέπειες άρνησης συμμετοχής στη συγκεκριμένη αίρεση, η Αιτήτρια ισχυρίστηκε πως τα άτομα που αρνούνται υφίστανται αποκλεισμό από την κοινότητα και την κοινωνία και δεν έχουν πρόσβαση στις περιοχές της κοινότητας. Ερωτηθείσα ως προς τις πιθανές συνέπειες σε περίπτωση επιστροφής της στη χώρα καταγωγής της, η Αιτήτρια ανέφερε ότι θα χάσει τη ζωή της ή θα την αναγκάσουν να κάνει κάτι που δεν επιθυμεί. Ερωτηθείσα περαιτέρω αν θα μπορούσε να διαμείνει στην Freetown, απάντησε αρνητικά, εξηγώντας ότι οι άνθρωποι από τους οποίους κινδυνεύει βρίσκονται παντού και ότι η συγκεκριμένη κοινότητα είναι πολύ ισχυρή. Σε επόμενο στάδιο της συνέντευξης, όταν ερωτήθηκε τί συνέβη αφότου διέφυγε και όταν όπως δήλωσε την καταδίωξαν και την αναζητούσαν, η Αιτήτρια διευκρίνισε ότι έφυγε από το Makeni και πήγε στη Freetown, καθησυχάζοντας τα άτομα της κοινότητας ότι θα επιστρέψει ώστε να μυηθεί στην κοινότητα. Για τα επόμενα 4 έως 5 έτη ήταν σε θέση να εργάζεται μεταξύ Makeni και Freetown με αυτή τη δικαιολογία, καθώς όπως δήλωσε, είχε περιθώριο έως την ηλικία των 28 ετών, που είναι η ηλικία μύησης για την αρχηγία στην κοινότητα. Ειδικότερα, η Αιτήτρια υποστήριξε ότι αγόραζε φρούτα από το Makeni όπου ζούσε με τους γονείς της και μετέβαινε στην Freetown όπου διέμενε με την θεία της περί τη μία εβδομάδα τον μήνα, κατά την οποία πωλούσε τα φρούτα. Παράλληλα, προετοίμαζε την φυγή της με τη βοήθεια φιλικού της προσώπου, το οποίο εργάζεται ως δημόσιος υπάλληλος στο Υπουργείο Υγείας.

 

Ερωτηθείσα για την αντίδραση της μητέρας της στην άρνησή της να μυηθεί στην κοινότητα, η Αιτήτρια δήλωσε ότι περί τις δύο με τρεις εβδομάδες μετά τη φυγή της από τη χώρα και την άφιξή της στην Κύπρο, τηλεφώνησε στη μητέρα της λέγοντάς της ότι βρίσκεται εδώ, με την πεποίθηση ότι δε θα το αποκαλύψει στα μέλη της κοινότητας. Η μητέρα της έκλαιγε, φοβούμενη πως εξαιτίας της φυγής της, τα άτομα της κοινότητας θα την σκοτώσουν. Κατά τη δεύτερη ημερομηνία που συνεχίσθηκε η συνέντευξη της Αιτήτριας, ρωτήθηκε εκ νέου για την αντίδραση της μητέρας της στην άρνησή της να γίνει sowei, με την ίδια να απαντά πως παραδοσιακά, οι γονείς απορρίπτουν τα παιδιά τους που αρνούνται να ανήκουν κάπου ή να κάνουν κάτι συγκεκριμένο που τους ζητούν οι γονείς τους. Πρόσθεσε δε, πως δεν είχε καμία άλλη επικοινωνία με την μητέρα της.

 

Σε ερώτηση του αρμόδιου λειτουργού αναφορικά με την αδερφή της, η Αιτήτρια αποκρίθηκε πως δε γνωρίζει ποια είναι η κατάστασή της σήμερα, ωστόσο έχει υποστεί και εκείνη FGM, είναι πλέον εναντίον αυτής της πρακτικής και υποστηρίζει την επιλογή της Αιτήτριας να εγκαταλείψει τη χώρα.

Ερωτηθείσα αν η θεία της θα μπορούσε να την στηρίξει σε περίπτωση επιστροφής της στη Freetown, η Αιτήτρια απάντησε αρνητικά, καθώς όπως δήλωσε, η θεία της είναι πλέον ηλικιωμένη.

 

Κατά την τρίτη ημερομηνία κατά την οποία συνεχίσθηκε και ολοκληρώθηκε η συνέντευξη της Αιτήτριας, ερωτήθηκε ειδικότερα σε σχέση με τα δύο περιστατικά που δέχθηκε απειλές από άτομα της κοινότητας Bondo. Η Αιτήτρια υποστήριξε ότι γνώριζε αυτά τα άτομα ως μέλη της κοινότητας και επειδή τα έβλεπε με την μητέρα της στο Makeni (ερ. 37 ΔΦ). Σε ερώτηση του αρμόδιου λειτουργού αν η ίδια είχε συμμετάσχει και αν συνόδευε τη μητέρα της σε τελετές μύησης, απάντησε πως συμμετείχε μόνο στην τελετή κατά την οποία υπέστη η ίδια FGM ως παιδί. Σε διευκρινιστική ερώτηση που της τέθηκε αναφορικά με την αντίφαση που εντοπίζεται ανάμεσα στη δήλωσή της ότι της ζήτησαν να μυηθεί στην ηλικία των 28 ετών, και στις πληροφορίες από τη χώρα καταγωγής σύμφωνα με τις οποίες οι κόρες των soweis εκπαιδεύονται από πολύ νεαρή ηλικία και μυούνται από την ηλικία των 18 ετών, η Αιτήτρια υποστήριξε πως πρόκειται για μια μακρά διαδικασία και αναμενόταν από εκείνη να αποδεχθεί την μύηση για την αρχηγία έως την ηλικία των 28, ωστόσο εκείνη αρνήθηκε και διέφυγε.

 

Ο αρμόδιος λειτουργός στην εισηγητική του έκθεση διέκρινε τρεις ουσιώδεις ισχυρισμούς. Ο μεν πρώτος, αφορά την ταυτότητα, το προφίλ και τη χώρα καταγωγής της Αιτήτριας, ισχυρισμός ο οποίος έγινε αποδεκτός. Ο δεύτερος ισχυρισμός αφορά το ότι η Αιτήτρια είναι μέλος της κοινότητας “Bondo society” και υπέστη FGM όταν ήταν παιδί, ισχυρισμός ο οποίος έγινε επίσης αποδεκτός, ωστόσο ο τρίτος ισχυρισμός που αφορά τις δηλώσεις της περί πιέσεων και απειλών από γηραιότερα μέλη της Bondo society να διαδεχθεί τη μητέρα της σε αυτήν και να εφαρμόζει την πρακτική FGM απορρίφθηκε.

 

Ως προς τον πρώτο ουσιώδη ισχυρισμό, οι ισχυρισμοί της Αιτήτριας κρίθηκαν συνεκτικοί και λεπτομερείς, ενώ το διαβατήριο που προσκόμισε επιβεβαιώνει την ταυτότητά της.

 

Αναφορικά με τον δεύτερο ουσιώδη ισχυρισμό, ο αρμόδιος λειτουργός κατέγραψε ότι η Αιτήτρια αναφέρθηκε στον ρόλο της μητέρας της ως «sowei», ήτοι υπεύθυνη να μυεί νεαρά κορίτσια μέσω του ακρωτηριασμού των γεννητικών τους οργάνων (FGM) στη μυστική κοινότητα/ αίρεση Bondo. Η Αιτήτρια αναφέρθηκε λεπτομερώς στον χαρακτήρα της οργάνωσης, στα στοιχεία της τελετής μύησης (ρουχισμός, άτομα που παρευρίσκονταν, χρονική στιγμή) και στην πρακτική χρήσης βοτάνων, καθώς και τις επιπτώσεις (αρρώστιες, θάνατοι κοριτσιών). Οι περιγραφές της κρίθηκαν ακριβείς, λεπτομερείς και αξιόπιστες και επιβεβαιώνονται πλήρως από πληροφορίες από τη χώρα καταγωγής της στις οποίες παραπέμπει ο αρμόδιος λειτουργός και οι οποίες επιβεβαιώνουν ότι η Αιτήτρια αποτελεί «de facto μέλος της Bondo society».

Κατά την αξιολόγηση του τρίτου ουσιώδους ισχυρισμού, καταγράφεται ότι η Αιτήτρια δήλωσε πως, λόγω όρκου της μητέρας της, γυναίκες της Bondo την πλησίασαν δύο φορές το 2021, αφότου συμπλήρωσε την ηλικία των 28 ετών, για να την υποχρεώσουν να αναλάβει ρόλο sowei. Ωστόσο, οι περιγραφές της κρίθηκαν ασαφείς, γενικόλογες και αντιφατικές, καθώς δεν περιέγραψε λεπτομερώς τα γεγονότα των επισκέψεων, δεν προσδιόρισε επαρκώς τα συγκεκριμένα άτομα ούτε το πώς τα γνώριζε, ενώ αναφέρθηκε με γενικότητα στις συνέπειες άρνησης ανάληψης του ρόλου sowei λέγοντας ότι γνωρίζει πολλές περιπτώσεις απειλών ή δολοφονιών άλλων γυναικών χωρίς περαιτέρω ανάλυση, ενώ οι αναφορές σε «μαγεία» και «όσες αρνούνται τρελαίνονται» δεν συνοδεύτηκαν από επαρκή τεκμηρίωση.

 

Ως προς την αξιολόγηση της εξωτερικής αξιοπιστίας του εν λόγω ισχυρισμού, ο αρμόδιος λειτουργός καταγράφει ότι σύμφωνα με πληροφορίες από τη χώρα καταγωγής, η διαδοχή των sowei ξεκινά από την παιδική ηλικία και απαιτεί πολυετή εκπαίδευση, κάτι που καθιστά μη συμβατή την εκδοχή της Αιτήτριας για αιφνίδια απαίτηση να αναλάβει τον συγκεκριμένο ρόλο στα 28 της έτη (ερ. 85 ΔΦ). Με αυτά τα δεδομένα, ο συγκεκριμένος ισχυρισμός δεν έγινε αποδεκτός.

 

Κατά την αξιολόγηση του κινδύνου που πιθανόν διατρέχει η Αιτήτρια σε περίπτωση επιστροφής της στη βάση του πρώτου αποδεκτού ουσιώδους ισχυρισμού της, ο αρμόδιος λειτουργός επισημαίνει ότι ως τόπος συνήθους διαμονής της θεωρείται το Makeni, ενώ λαμβάνεται υπόψη το προφίλ της ως μόνης γυναίκας στη Σιέρρα Λεόνε. Επί του τελευταίου στοιχείου ωστόσο, ο αρμόδιος λειτουργός σημειώνει ότι πριν εγκαταλείψει τη χώρα καταγωγής της, η Αιτήτρια ήταν οικονομικά ανεξάρτητη καθώς διατηρούσε εμπορική δραστηριότητα μεταξύ Makeni και Freetown. Επιπλέον, διατηρεί υποστηρικτικό δίκτυο και στις δύο αυτές πόλεις, όπου βρίσκονται μέλη της οικογένειάς της με τα οποία εξακολουθεί να επικοινωνεί, όπως η θεία της η οποία την στήριξε και την φιλοξενούσε ενόσω πήγαινε σχολείο και εργαζόταν στην Freetown, καθώς και το φιλικό της πρόσωπο που την συνέδραμε οικονομικά ώστε να διαφύγει από τη χώρα.

 

Αναφορικά με τον κίνδυνο που πιθανόν διατρέχει η Aιτήτρια σε περίπτωση επιστροφής της στη βάση του δεύτερου ουσιώδους ισχυρισμού που έγινε αποδεκτός, ήτοι τη συμμετοχή της στην Bondo society και το ότι έχει υποβληθεί σε FGM, ο αρμόδιος λειτουργός σημειώνει ότι η Αιτήτρια δεν εξέφρασε σχετικό φόβο και η καταγραφή της ως μέλους της Bondo δεν αρκεί για τεκμηρίωση απειλής, χωρίς συγκεκριμένες, εξατομικευμένες απειλές. Παράλληλα, σημειώνει ότι η Αιτήτρια δήλωσε πως δε διατηρεί επαφές με τη συγκεκριμένη κοινότητα ενώ περαιτέρω, ούτε μετά τη γέννηση του παιδιού της υποβλήθηκε εκ νέου σε αυτή την πρακτική, συνεπώς δεν προκύπτει εύλογος βαθμός πιθανότητας να εκτεθεί σε μεταχείριση που συνιστά δίωξη ή σοβαρή βλάβη σε περίπτωση επιστροφής της.

 

Ακολούθως, κατά την νομική ανάλυση, ο λειτουργός έκρινε ότι δεν προκύπτει βάσιμος και δικαιολογημένος φόβος δίωξης της Αιτήτριας σε περίπτωση επιστροφής της στη Σιέρρα Λεόνε υπό τις πρόνοιες του άρθρου 3 του περί Προσφύγων Νόμου.

 

Ως προς το ενδεχόμενο υπαγωγής της Αιτήτριας σε καθεστώς συμπληρωματικής προστασίας, ο αρμόδιος λειτουργός αρχικά έκρινε ότι δεν πληρούνται οι προϋποθέσεις υπαγωγής της Αιτήτριας στα άρθρα 19(2)(α) και (β) καθώς δεν ανέκυψαν στοιχεία εκ των οποίων θα μπορούσε να πιθανολογηθεί ευλόγως ότι σε περίπτωση επιστροφής της στη Σιέρρα Λεόνε, η Αιτήτρια θα αντιμετωπίσει πραγματικό κίνδυνο να υποβληθεί σε θανατική ποινή ή εκτέλεση, ή απάνθρωπη και/ή εξευτελιστική μεταχείριση ή τιμωρία.

 

Σε σχέση δε με το ενδεχόμενο υπαγωγής της Αιτήτριας στις πρόνοιες του άρθρου 19(2)(γ) σε περίπτωση επιστροφής της στη Σιέρρα Λεόνε και ειδικότερα στο Makeni, ο λειτουργός παραπέμποντας στα ευρήματά του υπό την αξιολόγηση κινδύνου, κατέληξε πως δεν υφίστανται εκεί συνθήκες αδιάκριτης βίας ώστε η Αιτήτρια να κινδυνεύσει προσωπικά, λόγω της παρουσίας της και μόνο στον τόπο τελευταίας συνήθους διαμονής της.

 

Ενόψει όλων των ανωτέρω, οι Καθ΄ων η αίτηση κατέληξαν ότι η Αιτήτρια δεν πληροί τις εκ του νόμου προϋποθέσεις ώστε να της παραχωρηθεί καθεστώς διεθνούς προστασίας και ως εκ τούτου το αίτημά της απορρίφθηκε.

 

Σύμφωνα με το άρθρο 3 του περί Προσφύγων Νόμου, Ν. 6(Ι)/2000, «πρόσφυγας αναγνωρίζεται το πρόσωπο, που λόγω βάσιμου φόβου καταδίωξης του για λόγους φυλετικούς, θρησκευτικούς, ιθαγένειας ή ιδιότητας μέλους συγκεκριμένου κοινωνικού συνόλου ή πολιτικών αντιλήψεων, είναι εκτός της χώρας της ιθαγένειας του και δεν είναι σε θέση ή λόγω του φόβου αυτού, δεν είναι πρόθυμο, να χρησιμοποιήσει την προστασία της χώρας αυτής».

 

Για να αναγνωριστεί πρόσωπο ως πρόσφυγας, θα πρέπει να αποδεικνύεται βάσιμος και δικαιολογημένος φόβος δίωξης, του οποίου τόσο το υποκειμενικό όσο και το αντικειμενικό στοιχείο πρέπει να εκτιμηθούν από το αρμόδιο όργανο προτού καταλήξει σε απόφαση.

 

Το άρθρο 18(5) του περί Προσφύγων Νόμου, Ν. 6(Ι)/2000 προνοεί ότι «εναπόκειται στον Αιτητή να τεκμηριώσει την αίτηση διεθνούς προστασίας», χωρίς να απαιτείται να προσκομίσει τυπικά αποδεικτικά στοιχεία. Ο/Η Αιτητής/τρια έχει την ευθύνη να εκθέσει με την αίτησή του/της αλλά και μέσα από την ενώπιον της αρμόδιας αρχής συνέντευξη, ακόμα και ενώπιον του Δικαστηρίου, μέσω της ορθής δικονομικής διαδικασίας, με στοιχειώδη σαφήνεια, τα συγκεκριμένα πραγματικά περιστατικά τα οποία του/της προκαλούν, κατά τρόπο αντικειμενικό, δικαιολογημένο φόβο δίωξης υφιστάμενο στη χώρα καταγωγής του/της. Ο/Η Αιτητής/τρια οφείλει να επικαλεστεί με λεπτομέρεια, σαφήνεια και αληθοφάνεια συγκεκριμένα πραγματικά περιστατικά που στηρίζουν το υποβληθέν αίτημα για διεθνή προστασία, το δε αρμόδιο όργανο εξετάζοντας την αίτηση του/της Αιτητή/τριας, οφείλει να λάβει υπόψη του κάθε σχετικό με την υπόθεση γεγονός. Επί τούτου ο συνήγορος της Αιτήτριας ισχυρίζεται ότι οι Καθ΄ ων η αίτηση στα πλαίσια εξέτασης της αίτησης της Αιτήτριας, δεν προέβησαν σε δέουσα έρευνα, καταλήγοντας σε λανθασμένη απόφασης.

 

Είναι πάγια νομολογημένο ότι δέουσα έρευνα κρίνεται από το Δικαστήριο ότι έγινε, όταν το αρμόδιο όργανο εξετάζει κάθε σχετικό με την υπόθεση γεγονός (βλ. Motorways Ltd v. Υπουργού Οικονομικών (1999) 3ΑΑΔ 447).  Ορθή και πλήρης έρευνα θεωρείται αυτή που εκτείνεται στη διερεύνηση των ουσιωδών στοιχείων της υπόθεσης (βλ. Νικολαΐδη v. Μηνά (1994) 3ΑΑΔ 321, Ττουσούνα ν. Κυπριακής Δημοκρατίας (2013) 3 Α.Α.Δ. 151, Χωματένος ν. Δημοκρατίας κ.α. (2013) 3 Α.Α.Δ. 120, Α. Παπουτέ ν. Χρ. Κασάπη και Κυπριακής Δημοκρατίας, Συν. Αναθ. Έφεση 112/15 και 131/15 ημερομηνίας 13/07/2022).  Η έκταση της έρευνας εξαρτάται πάντοτε από τα περιστατικά της κάθε υπόθεσης (βλ. Δημοκρατία v. Ευαγγέλου κ.α. (2013) 3ΑΑΔ 414) και το αρμόδιο όργανο οφείλει να βρει τον κατάλληλο τρόπο για να εκπληρώσει την υποχρέωσή του για επαρκή έρευνα.

 

Προτού προχωρήσω σε αξιολόγηση της αξιοπιστίας των ισχυρισμών της Αιτήτριας, οφείλω να εξετάσω τη θέση των συνηγόρων της Αιτήτριας περί της μη νομιμότητας της έκδοσης της προσβαλλόμενης πράξης. Αποτελεί θέση τους ότι αναρμόδια εκδόθηκε η προσβαλλόμενη απόφαση εφόσον ο Προϊστάμενος της Υπηρεσίας Ασύλου, περιορίστηκε στο να εγκρίνει την απόφαση με μία μόνο υπογραφή.

 

Αρχικά επισημαίνεται ότι το ζήτημα που εγείρεται αναφορικά με την κατ’ ισχυρισμό αναρμοδιότητα του διοικητικού οργάνου να εγκρίνει την Έκθεση -  Εισήγηση του λειτουργού της Υπηρεσίας Ασύλου, παρά το γεγονός ότι δεν δικογραφείται δεόντως στο πλαίσιο του εισαγωγικού δικογράφου της διαδικασίας, εντούτοις ως θέμα δημοσίας τάξεως, δύναται να εξεταστεί και αυτεπαγγέλτως από το παρόν Δικαστήριο.

 

Από τα στοιχεία του διοικητικού φακέλου διαπιστώνεται ότι η αρμόδια λειτουργός της Υπηρεσίας Ασύλου, διεξήγαγε τη συνέντευξη και ετοίμασε την  Εισηγητική Έκθεση την οποία, αρμοδίως ενέκρινε η λειτουργός δεόντως εξουσιοδοτημένος από τον Υπουργό Εσωτερικών να εκτελεί καθήκοντα Προϊσταμένου της Υπηρεσίας Ασύλου.

 

Θα πρέπει να αναφερθεί πως με την υπογραφή του εν λόγω λειτουργού επί της Έκθεσης - Εισήγησης και με τη σφραγίδα ότι «Η εισήγηση σας για απόρριψη της αίτησης ασύλου εγκρίνεται», υιοθετείται και η αιτιολογία της εισήγησης του αρμόδιου λειτουργού ως δικής του. Κατά συνέπεια, τεκμαίρεται ότι συμφώνησε προς όλα όσα τέθηκαν ενώπιόν του στη λεπτομερή εισήγηση του αρμόδιου λειτουργού, μετά από εξέτασή τους. 

 

Η σύμφωνος γνώμη του εξουσιοδοτημένου να εκτελεί καθήκοντα Προϊσταμένου, δεν επηρεάζει τη νομιμότητα της απόφασης, ούτε μπορεί να θεωρηθεί ότι απεμπόλησε την εξουσία του ή ότι επισφράγισε την γνώμη του λειτουργού τυπικά. Αντιθέτως, στην έγκριση της απόρριψης του αιτήματος ενσωματώνεται και η Εισηγητική Έκθεση του αρμόδιου λειτουργού. Παραπέμπω στην απόφαση με αριθμό 6447/13, Μενέλαος Χειμώνας v. Κυπριακή Δημοκρατία, ημερομηνίας 30/9/2015. Το γεγονός αυτό είναι επιτρεπτό από την νομολογία όπως επιβεβαιώθηκε και στην απόφαση του Διοικητικού Δικαστηρίου, τα γεγονότα της οποίας προσομοιάζουν με τα γεγονότα της παρούσας, στην υπόθεση υπ’ αριθμόν 1360/15, Tuong v. Κυπριακής Δημοκρατίας, ημερομηνίας 28/2/2019.

 

Λαμβάνοντας υπόψη ότι η συγκεκριμένη έκθεση αποτελεί εισήγηση και όχι απόφαση του αρμόδιου λειτουργού, και δεδομένου του τεκμηρίου της κανονικότητας υπέρ των πράξεων της διοίκησης και εφόσον η χειρόγραφη υπογραφή, επί της εν λόγω έκθεσης και/ή εισήγησης προέρχεται από αρμόδιο εξουσιοδοτημένο πρόσωπο που εκτελεί καθήκοντα Προϊσταμένου, όπως προκύπτει από την σχετική εξουσιοδότηση του Υπουργού Εσωτερικών, καταλήγω ότι ο προβαλλόμενος λόγος ακύρωσης δεν ευσταθεί και απορρίπτεται.

 

Απορριπτέος κρίνεται και ο ισχυρισμός της Αιτήτριας αναφορικά με πλημμέλειες κατά τη συνέντευξη όπως η μη ενημέρωση της Αιτήτριας για το δικαίωμά της να παρίσταται δικηγόρος κατά την συνέντευξη, την διερμηνεία και τη γλώσσα διεξαγωγής αυτής.

 

Παρατηρώ ότι οι πιο πάνω ισχυρισμοί προβάλλονται γενικά και αόριστα αλλά κυρίως δεν στοιχειοθετούνται από τα ενώπιον μου στοιχεία. Ανατρέχοντας στο πρακτικό και των τριών συνεντεύξεων το Δικαστήριο δεν διαπιστώνει οποιαδήποτε πλημμέλεια στη διαδικασία και σε κάθε περίπτωση η Αιτήτρια ουδέν ισχυρίστηκε περί επηρεασμού των δικαιωμάτων της. Ως εκ τούτου απορρίπτεται ως αβάσιμος και αυτός ο ισχυρισμός.

 

Προχωρώντας στην αξιολόγηση της αξιοπιστίας των ισχυρισμών της Αιτήτριας, με σκοπό να εξεταστεί η προωθούμενη θέση του συνηγόρου της περί πάσχουσας έρευνας, το Δικαστήριο μελετώντας το σύνολο του διοικητικού φακέλου, αποδέχεται ως ορθή την κατάληξη των Καθ’ ων η αίτηση αναφορικά με τους δύο πρώτους διακριθέντες ισχυρισμούς, ήτοι την ταυτότητα, το προφίλ και τη χώρα καταγωγής της Αιτήτριας και την υποβολή της σε FGM όταν ήταν παιδί ως μέλος της κοινότητας “Bondo society” καθώς δεν προέκυψαν περί του αντιθέτου στοιχεία και σύμφωνα με την έκθεση/εισήγηση του αρμόδιου Λειτουργού, οι δηλώσεις της Αιτήτριας επιβεβαιώθηκαν και/ή εντοπίστηκαν σε εξωτερικές πηγές.

 

Σε σχέση με τον τρίτο διακριθέντα ισχυρισμό, τις δηλώσεις της περί πιέσεων και απειλών από γηραιότερα μέλη της Bondo society να διαδεχθεί τη μητέρα της σε αυτήν και να εφαρμόζει την πρακτική FGM, ο οποίος απορρίφθηκε από τους Καθ’ ων η αίτηση, παρατηρώ ότι αν και η Αιτήτρια ανέφερε κάποια γεγονότα τα οποία φέρονται να αφορούν στις πρακτικές και τα μέσα που χρησιμοποιούνται από την Bondo Society, εντούτοις δεν παρέθεσε οτιδήποτε που να αφορά προσωπική βιωματική της εμπειρία ή έστω λεπτομέρειες από κάποιο περιστατικό στο οποίο η ίδια να ήταν παρούσα. Δεν παραγνωρίζω δήλωσή της πως παρούσα σε τέτοιες τελετές υπήρξε μόνο κατά την υποβολή της ίδιας σε ακρωτηριασμό και ποτέ ξανά. Παράλληλα, διαπιστώνω ότι η Αιτήτρια υπήρξε φειδωλή στις αναφορές της σχετικά με τα κατ’ ισχυρισμό γεγονότα των επισκέψεων των γυναικών με σκοπό να την πιέσουν να διαδεχθεί την μητέρα της καθώς και στις κατά συνέπεια της άρνησής της απειλές που δέχτηκε. Από το αφήγημά της προκύπτει ότι αυτή περιορίστηκε σε γενικόλογες και αόριστες  πληροφορίες αναφορικά με τις συνέπειες άρνησης της διαδοχής. Οι δηλώσεις της Αιτήτριας στο βαθμό που τέθηκαν από την ίδια είναι ευλόγως αναμενόμενο να αποτελούν γνωστές πληροφορίες σε ένα μεγάλο ποσοστό γυναικών της χώρας καταγωγής της, λαμβάνοντας υπόψη το πόσο βαθιά ριζωμένη είναι στην κοινωνική και πολιτισμική δομή της χώρας η εν λόγω παραδοσιακή οργάνωση. 

 

Προχωρώντας στην αξιολόγηση της εξωτερικής αξιοπιστίας του υπό εξέταση ισχυρισμού και σε σχέση με τη δράση της Bondo Society στη χώρα καταγωγής της Αιτήτριας, κατόπιν σχετικής έρευνας προκύπτει ότι οι μυστικές κοινότητες είναι ευρέως γνωστές στη χώρα[1] και συγκεκριμένα, οι κοινότητες Bondo (για τις γυναίκες) και Poro (για τους άντρες), οι οποίες «εξακολουθούν να διαδραματίζουν πρωταγωνιστικό ρόλο στην κοινωνική, θρησκευτική και πολιτική ζωή»[2].

Πρόκειται για μια μυστική κοινότητα (γνωστή και στη Δυτική Αφρική ως Sande) που είναι αναπόσπαστο κομμάτι της κουλτούρας για τις γυναίκες που ζουν στη Σιέρα Λεόνε και ο ρόλος της είναι να προετοιμάσει τις νεαρές γυναίκες για την ενηλικίωση, ενώ ο ακρωτηριασμός των γεννητικών οργάνων είναι κεντρικός και υποχρεωτικός στη διαδικασία ένταξης.^[3] Ειδικότερα, ως αναφέρεται σε ακαδημαϊκό άρθρο που διερευνά τις κοινωνικό-πολιτιστικές δομές εξουσίας των μυστικών κοινοτήτων Poro και Bondo στη Σιέρρα Λεόνε, «η ιδιότητα μέλους μυστικής κοινότητας είναι η προϋπόθεση για την έμφυλη προσωπικότητα και φέρει υψηλή αξία και κοινωνικό κύρος στην τοπική κοινωνικοπολιτική οργάνωση και στην εθνική πολιτική στη Σιέρρα Λεόνε».^[4]

 

Όσον αφορά στη μύηση στην Bondo Society, πηγές πληροφόρησης αναφέρουν ότι o ακρωτηριασμός γυναικείων γεννητικών οργάνων (FGM) συνδέεται με την Bondo Society και θεωρείται ως η βάση της μύησης στη «μυστική γυναικεία κοινωνία» των Bondo, όπου θεωρούν την εν λόγω πρακτική ως προϋπόθεση για κοινωνική αποδοχή και ως μετάβαση στη γυναικεία ενηλικίωση (οι πρακτικές FGM/C εκτελούνται παραδοσιακά από τις λεγόμενες «soweis» που ανήκουν στην Bondo Society).[5] Άλλη πηγή αναφέρει πως η Bondo Society έχει μεγάλη επίδραση στις περιπτώσεις ακρωτηριασμού των γυναικείων γεννητικών οργάνων (FGM) στη Σιέρρα Λεόνε και αποτελεί καθοριστικό παράγοντα καθώς σχεδόν όλες οι γυναίκες ανήκουν σε αυτή και συνακόλουθα, οι θυγατέρες τους θα πρέπει να ενταχθούν στην εν λόγω κοινότητα σε κάποια στιγμή.[6] Ως προκύπτει επίσης, ο ακρωτηριασμός των γυναικείων γεννητικών οργάνων (FGM) είναι βασικά μια τελετουργία μύησης και ένα πρώτο στάδιο που απαιτείται για τη μετάβαση στη γυναικεία ενηλικίωση ή για να γίνει μια γυναίκα ακόμη και μέλος της Bondo Society, ενώ μέχρι την ηλικία των 14 ετών, τα κορίτσια θα πρέπει να έχουν ήδη υποβληθεί σε ακρωτηριασμό για να γίνουν πλήρεις γυναίκες (ως επίσης για την κοινωνική αποδοχή που έχουν τα μέλη της εν λόγω κοινότητας). Άλλη πηγή αναφέρει επιπλέον (ως αρχικό στάδιο της διαδικασίας εισδοχής στην εν λόγω κοινότητα) πως ο ακρωτηριασμός των γυναικείων γεννητικών οργάνων περιλαμβάνει την περιτομή σε κορίτσια με παραδοσιακό τρόπο όπου θα κρατούνται σε ένα σπίτι 'Bondo' στο δάσος για μέρες, εβδομάδες ή ορισμένες φορές για μήνες μέχρι να επουλωθούν και για να λάβουν μαθήματα για την ενηλικίωση.[7] Τα άτομα που τελούν τους ακρωτηριασμούς, οι επικεφαλής Soweis, ανήκουν στις κοινότητες Bondo και τα μέλη τους έχουν μεγάλη επιρροή στους πολιτικούς και στις κοινότητες γενικότερα.^[8]

 

Πλέον οι τελετές λαμβάνουν χώρα σε διαφορετικές περιόδους του έτους, ενώ παραδοσιακά γίνονταν μετά τη συγκομιδή, στην ξηρή περίοδο. Οι πέντε κύριες φάσεις της τελετής είναι η επίκληση του Bondo πνεύματος, η απομόνωση στο δάσος (θάμνο), το FGM, η διδασκαλία και η τελετή ολοκλήρωσης της διαδικασίας μύησης. Τα μέλη της κοινότητας Bondo αντιδρούν επιθετικά ενάντια στις εκστρατείες κατά του FGM, τις οποίες θεωρούν ως μία επίθεση στον πολιτισμό τους. ^[9] Οι Bondo επιβάλλουν αυστηρούς νόμους περί μυστικότητας στα μέλη τους, απαγορεύουν τη συζήτηση των πρακτικών τους και απειλούν με υπερφυσικές και φυσικές κυρώσεις αυτούς που παραβιάζουν τους κανόνες. Οι τελετές ένταξης των περισσότερων κοριτσιών στη Σιέρα Λεόνε περιλαμβάνουν τα ίδια βασικά στάδια, ανεξάρτητα από την εθνοτική ομάδα από την οποία προέρχονται.[10]

 

Ως δηλαδή προκύπτει από τα πιο πάνω, η πρακτική του ακρωτηριασμού των γυναικείων γεννητικών οργάνων ασκείται ως μέρος της μύησης στην Bondo Society και τα κορίτσια υποβάλλονται σε αυτή κατά την εφηβική (συνήθως) ηλικία. Επίσης, ο ακρωτηριασμός των γυναικείων γεννητικών οργάνων συνδέεται με την γυναικεία ενηλικίωση, θεωρείται μέρος της μετάβασης των κοριτσιών στη ενηλικίωση, της τελετής μύησης στην ενήλικη ζωή, ιδιαίτερα στο πλαίσιο της Bondo society. Η πρακτική του FGM είναι στενά συνδεδεμένη με την παραδοσιακή, μυστική οργάνωση Bondo Society, ως μέρος της τελετής ενσωμάτωσης στην κοινότητα.

 

Περαιτέρω, όσον αφορά την διαδοχή στην Bondo Society, παρατηρείται πως πράγματι αυτό ισχύει και τα κορίτσια εκπαιδεύονται κυρίως από την ηλικία των 5 ετών για να είναι διάδοχοι, ήτοι να είναι «soweis» στις κοινότητές τους.[11] Έτσι, στην ηλικία των 18 ετών, θεωρείται ότι εξασκούν ήδη τον ρόλο σιγά σιγά στις κοινότητές τους ακολουθώντας την πορεία των γονιών τους (ήτοι εξασκούνται ακόμα με τους γονείς και πηγαίνουν στους θάμνους με τους γονείς τους, ως επίσης, αποκτούν πρακτικές γνώσεις μαθαίνοντας από τις μητέρες τους αναφορικά με το πως ασκείται η εν λόγω πρακτική και πως γίνεται η εν λόγω διαδικασία).

 

Αναφορικά δε, με τις συνέπειες σε περίπτωση άρνησης για τη διαδοχή, σχετική πηγή αναφέρει ότι μια μελέτη του 2008 σχετικά με το προφίλ των ατόμων που ασκούν την πρακτική του ακρωτηριασμού γυναικείων γεννητικών οργάνων (FGM) στη Σιέρρα Λεόνε δείχνει ότι τα εν λόγω άτομα γενικά κληρονομούν το επάγγελμά τους από τη μητέρα ή τη γιαγιά τους.[12] Άλλες πηγές παρομοίως υποδεικνύουν ότι όσοι αντιτίθενται (γενικότερα) στην πρακτική, ενδέχεται να αντιμετωπίσουν «εχθρότητα» και να υποβληθούν σε «παρενόχληση και απειλές». 

 

Σύμφωνα με όσα συζητήθηκαν σε σχετικό EASO COI Meeting Report τον Οκτώβριο του 2016, σε ερώτηση αναφορικά με τις συνέπειες που υφίσταται κόρη η οποία αρνείται να διαδεχθεί την μητέρα της sowei, εμπειρογνώμονας επί του θέματος απάντησε ωε εξής:

 

«Η διαδικασία διαδοχής υπάρχει και τα κορίτσια εκπαιδεύονται κυρίως από την ηλικία των 5 ετών για να γίνουν διάδοχοι, για να γίνουν «sowei» στις κοινότητές τους. Έτσι, στην ηλικία των 18, υποτίθεται ότι θα αρχίσουν να εξασκούν σταδιακά τον ρόλο τους μέσα στις κοινότητές τους και να ακολουθούν τα βήματα των γονιών τους. Ακόμα, εκπαιδεύονται με τους γονείς τους, πηγαίνουν στους θάμνους με τους γονείς τους, αποκτούν πρακτικές γνώσεις, μαθαίνουν από τις μητέρες τους πώς το κάνουν, πώς γίνεται η διαδικασία και ούτω καθεξής. Αν αποφασίσουν να μην ακολουθήσουν αυτή την πορεία και οι γονείς συμφωνούν, αυτό είναι ήδη κάτι που είναι πολύ δύσκολο για αυτές. Αν η μητέρα είναι επίσης ενάντια, ή αν και η ίδια αναρωτιέται [αν πρέπει να εγκαταλείψει αυτήν την πρακτική], αυτό είναι άλλο στάδιο. [.] Αλλά αν δεν υπάρχει καμία αμφισβήτηση για αυτό από τις προηγούμενες γενιές, από τη μητέρα επίσης, που έχει παραδώσει αυτή την παράδοση στην κόρη της, τότε η γυναίκα αυτή κινδυνεύει. Δεν γίνεται αποδεκτή στην κοινότητα, δεν έχει καμία οικογένεια και αν ζητήσει βοήθεια από την οικογένεια, αυτό σημαίνει ότι δεν έχει καμία κοινωνική, οικονομική, ηθική υποστήριξη από την οικογένεια πια. Όχι μόνο από την οικογένεια, αλλά και από τους συγγενείς. […]».^[13]

 

Έχοντας υπόψη τα πιο πάνω και από το σύνολο της ενώπιον του Δικαστηρίου μαρτυρίας, κρίνω τις δηλώσεις της Αιτήτριας γενικές και χωρίς λεπτομέρεια σε ότι αφορά τον τρόπο με τον οποίο της ανακοινώθηκε ότι θα διαδεχθεί τη μητέρα της και το λόγο για τον οποίο επιλέγει, ήτοι την αναφορά της ότι ήδη η μητέρα της «έδωσε όρκο» για την διαδοχή της, αφενός μεν δεν προκύπτει από εξωτερικές πηγές πληροφόρηση για όρκο διαδοχής και αφετέρου δεν προκύπτει από τα λεγόμενα της Αιτήτριας οποιαδήποτε επαφή της με τα τελετουργικά της μυστικής κοινότητας bondo. Περαιτέρω σε ότι αφορά τα προβλήματα τα οποία αντιμετώπισε εξαιτίας της άρνησής της να αναλάβει τη θέση της μητέρας της από γηραιότερα μέλη της κοινότητας, οι δηλώσεις της χαρακτηρίζονται από έλλειψη λεπτομέρειας, συνοχής και συνεκτικότητας. Ως εκ τούτου, ο ισχυρισμός της Αιτήτριας κρίνω ότι ορθά απορρίφθηκε από τους Καθ’ ων η αίτηση καθώς η εσωτερική αξιοπιστία του εμφανίζεται κλονισθείσα  και η Αιτήτρια δεν αντεπεξήλθε στο αναλογούν στην ίδια βάρος απόδειξης του ισχυρισμού.  

 

Το Δικαστήριο κρίνει αχρείαστη την εξέταση του ισχυρισμού της Αιτήτριας όπως αυτός προβάλλεται μέσα από την γραπτή αγόρευση της συνηγόρου της, περί εξαναγκαστικού γάμου της όταν ήταν ανήλικη κατά την οποία περίοδο έμεινε έγκυος και στη συνέχεια η οικογένειά της, κατόπιν χρηματισμού από τον πατέρα του παιδιού, της πήρε το παιδί και το παρέδωσε στον πατέρα του, εφόσον δεν υπάρχουν στοιχειά προς εξέταση του, λαμβάνοντας βεβαίως υπόψη το γεγονός ότι η Αιτήτρια κλήθηκε ενώπιον του Δικαστηρίου για περαιτέρω εξέταση πλην όμως ουδέποτε εμφανίστηκε προβάλλοντας μέσω της συνηγόρου της διάφορες δικαιολογίες.

 

Προχωρώντας στην αξιολόγηση κινδύνου που θα αντιμετωπίσει η Αιτήτρια σε περίπτωση επιστροφής της στη χώρα καταγωγής, με βάση τους αποδεκτούς ισχυρισμούς ήτοι τα στοιχεία του προφίλ της, ο τόπος καταγωγής και συνήθους διαμονής καθώς και το ότι υπέστη σε μικρή ηλικία ακρωτηριασμό γεννητικών οργάνων, λαμβάνοντας υπόψη ότι εκ πρώτοις η έννοια του εύλογου φόβου ενισχύεται από τον "διαρκή χαρακτήρα" των επιπτώσεων της πρακτικής του FGM ως μορφή παρελθούσας δίωξης. Ειδικότερα, με βάση τις οδηγίες της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες σχετικά με την εφαρμογή του ορισμού του πρόσφυγα στα θύματα FGM, στην περίπτωση που η δίωξη που υπέμεινε ως θύμα ήταν ιδιαίτερα αποτρόπαιη, με αποτέλεσμα να συνεχίζει να βιώνει τις τραυματικές ψυχολογικές συνέπειές της σε βαθμό που να καθιστούν αφόρητη την επιστροφή της, με άλλα λόγια, οι συνέπειες της προηγούμενης δίωξης δεν έχουν εξαλειφθεί, τότε, και εφόσον πληρούνται τα αλληλοεξαρτώμενα στοιχεία του ορισμού του πρόσφυγα, μπορεί να είναι προσήκουσα η αναγνώρισή της ως πρόσφυγα για επιτακτικούς λόγους, οφειλόμενους στην προηγούμενη δίωξη[14].

 

Στη προκειμένη περίπτωση, παρότι γίνεται δεκτή η παρελθούσα δίωξη που υπέστη η Αιτήτρια δεν προκύπτει από τους ισχυρισμούς της ότι αυτή εξακολουθεί να βιώνει έως σήμερα τις τραυματικές ψυχολογικές συνέπειές του ακρωτηριασμού των γυναικείων γεννητικών οργάνων σε βαθμό που να καθιστούν αφόρητη την επιστροφή της στη χώρα καταγωγής της για το λόγο αυτό. Παράλληλα από την προσαχθείσα από την ίδια μαρτυρία, δεν τεκμηριώνονται οι συνέπειες που αντιμετωπίζει ένεκα του ακρωτηριασμού καθώς και η περίπτωση επανάληψης του σε μελλοντικό στάδιο. Κρίνω ότι από τα ενώπιον μου δεδομένα δεν προκύπτουν στοιχεία εκ των οποίων μπορεί να συναχθεί ότι η Αιτήτρια θα αντιμετωπίσει μεταχείριση που ισοδυναμεί με δίωξη ή σοβαρή βλάβη λόγω της κατάστασης αυτής.

 

Τούτων λεχθέντων, οι διαπιστώσεις των Καθ’ ων η αίτηση ότι η Αιτήτρια δεν πληροί τις προϋποθέσεις για αναγνώριση του καθεστώτος του πρόσφυγα κρίνονται εύλογα επιτρεπτές ενόψει όλων των στοιχείων που η διοίκηση είχε ενώπιον της, ο δε ισχυρισμός για πάσχουσα έρευνα δεν έχει αποδειχθεί και απορρίπτεται.

 

Ο «Πρακτικός Οδηγός της ΕΑΣΟ: Αξιολόγηση των Αποδεικτικών Στοιχείων» (Μάρτιος 2015) καθορίζει πως στη βάση της συλλογής πληροφοριών θα πρέπει να προσδιορίζονται τα ουσιώδη πραγματικά περιστατικά, τα οποία στη συνέχεια θα πρέπει να συνδέονται με τις απαιτήσεις του ορισμού του πρόσφυγα και αν δεν υπάρχει κατάληξη ότι μπορεί να δοθεί προσφυγικό καθεστώς, τότε το αρμόδιο όργανο θα πρέπει να εκτιμήσει εάν τα ουσιώδη πραγματικά περιστατικά συνδέονται με τις απαιτήσεις του ορισμού του προσώπου που δικαιούται συμπληρωματική προστασία.

 

Ορθά κρίθηκε από τους Καθ΄ ων η Αίτηση ότι δεν στοιχειοθετήθηκαν ούτε οι προϋποθέσεις του άρθρου 19 του Ν.6(Ι)/2000 για να παρασχεθεί στην Αιτήτρια το καθεστώς συμπληρωματικής προστασίας, εφόσον δεν αποδείχθηκε ότι συνέτρεχαν οι προϋποθέσεις αναφορικά με τον κίνδυνο να υποστεί σοβαρή και αδικαιολόγητη βλάβη σε περίπτωση επιστροφής στη χώρα καταγωγής της.

 

Για τη διαπίστωση αυτού του πραγματικού κινδύνου θα πρέπει να υπάρχουν, όπως ρητά προνοεί το άρθρο 19(1), του Ν.6(Ι)/2000 «ουσιώδεις λόγοι».  Περαιτέρω, σοβαρή βλάβη ή σοβαρή και αδικαιολόγητη βλάβη κατά το εδάφιο (2) του άρθρου 19, του Ν.6(Ι)/2000 σημαίνει κίνδυνο αντιμετώπισης θανατικής ποινής, βασανιστηρίων ή απάνθρωπης ή εξευτελιστικής μεταχείρισης ή τιμωρίας ή να υπάρχει σοβαρή και προσωπική απειλή κατά της ζωής ή της σωματικής ακεραιότητας αμάχου, λόγω αδιάκριτης άσκησης βίας σε καταστάσεις διεθνούς ή εσωτερικής ένοπλης σύρραξης (βλ. Galina Bindioul v. Αναθεωρητική Αρχή Προσφύγων, Υποθ. Αρ. 685/2012, ημερομηνίας 23/04/13 και Mushegh Grigoryan κ.α. v. Κυπριακή Δημοκρατία, Υποθ. Αρ. 851/2012, ημερομηνίας 22/9/2015). Η Αιτήτρια δεν κατόρθωσε να στοιχειοθετήσει οποιοδήποτε κίνδυνο βλάβης συγκεκριμένης μορφής σε περίπτωση επιστροφής της στη χώρα καταγωγής υπό τα άρθρα 19 (2) (α) και (β) του περί Προσφύγων Νόμου.

 

Επομένως, εξετάζοντας τις προϋποθέσεις του άρθρου 19(2)(γ) του ίδιου Νόμου, καταπόσον υφίσταται ένοπλη σύρραξη στην Σιέρρα Λεόνε και συγκεκριμένα τόσο στο Makeno από όπου κατάγεται και διέμενε η Αιτήτρια, καθώς και στην Freetown, όπου επίσης διέμενε και βρίσκονται τόσο η αδερφή της όσο και η θεία της, κατόπιν έρευνας του Δικαστηρίου προέκυψαν τα ακόλουθα:

Σύμφωνα με την ιστοσελίδα RULAC (Rule of Law in Armed Conflict), μιας πρωτοβουλίας της Ακαδημίας της Γενεύης που καταγράφει τις συρράξεις σε παγκόσμιο επίπεδο, η Σιέρα Λεόνε δεν εντοπίζεται ανάμεσα στις χώρες που εμπλέκονται σε κάποια εσωτερική ή διεθνή ένοπλη σύρραξη.[15]

 

Επιπλέον κατόπιν αναζήτησης στη βάση δεδομένων ACLED, κατά την περίοδο 11/05/2024 με 09/05/2025 σημειώθηκαν στην Δυτική επαρχία της Σιέρρα Λεόνε, στην οποία ανήκει η πρωτεύουσα Freetown, δύο (2) συνολικά περιστατικά ασφαλείας, τα οποία αφορούσαν βία κατά αμάχων και από τα οποία επήλθαν δύο (2) απώλειες.[16] Το ένα εξ αυτών σημειώθηκε στην Freetown (χωρίς απώλειες).[17]

 

Αναφορικά με την κατάσταση ασφαλείας στην Βόρεια επαρχία, στην οποία ανήκει το Makeni, κατά το προαναφερθέν διάστημα (11/09/2024 – 09/05/2025), καταγράφονται τέσσερα (4) περιστατικά ασφαλείας (3 εξεγέρσεις και 1 περιστατικό βίας κατά αμάχων), κανένα από τα οποία δεν επέφερε απώλειες.[18]

 

Δεδομένου ότι εκ των πληροφοριών που αντλήθηκαν δεν προκύπτει ότι στον τόπο τελευταίας διαμονής της Αιτήτριας λαμβάνει χώρα διεθνής ή εσωτερική ένοπλη σύρραξη εντός του πλαισίου του άρθρου 19(2)(γ) του περί Προσφύγων Νόμου, το Δικαστήριο κρίνει ότι παρέλκει περαιτέρω διερεύνηση των προσωπικών περιστάσεων της Αιτήτριας για λόγους εφαρμογής της «αναπροσαρμοσμένης κλίμακας» όπως αυτή απορρέει από τη Νομολογία του ΔΕΕ.

 

Ολοκληρώνοντας, κρίνω ότι υπό τις παρούσες περιστάσεις, η Αιτήτρια δεν κατάφερε να τεκμηριώσει σε κανένα στάδιο της διαδικασίας τη βασιμότητα του αιτήματός της για αναγνώριση της ιδιότητας του πρόσφυγα, δυνάμει του περί Προσφύγων Νόμου και της Σύμβασης της Γενεύης, ούτε για την παραχώρηση της συμπληρωματικής προστασίας που προβλέπεται στο άρθρο 19 του Νόμου. Η προσβαλλόμενη απόφαση λήφθηκε στο πλαίσιο άσκησης της διακριτικής ευχέρειας του αρμόδιου διοικητικού οργάνου, το οποίο συνεκτίμησε τα πραγματικά στοιχεία και εξέδωσε τελική αιτιολογημένη απόφαση. Δεν έχει καταδειχθεί οτιδήποτε το μεμπτό, ούτως ώστε να δικαιολογείται επέμβαση του παρόντος Δικαστηρίου. Η προσβαλλόμενη απόφαση είναι αποτέλεσμα δέουσας έρευνας και επαρκώς αιτιολογημένη.

 

Λαμβάνεται υπόψη και το γεγονός ότι ούτε στο πλαίσιο της παρούσας διαδικασίας η Αιτήτρια κατόρθωσε να αντικρούσει τα ευρήματα περί αναξιοπιστίας των ισχυρισμών της από τους Καθ’ ων η αίτηση, ούτε όμως προέβαλε οποιονδήποτε στοιχειοθετημένο ισχυρισμό σε σχέση με τον πυρήνα του αιτήματός της για διεθνή προστασία.

 

Η προσφυγή αποτυγχάνει και απορρίπτεται με €1.000 έξοδα υπέρ των Καθ' ων η αίτηση και εναντίον της Αιτήτριας. Η προσβαλλόμενη απόφαση επικυρώνεται.

 

Α.ΑΓΡΟΤΗ, Δ ΔΔΔΠ