ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ 

Υπόθ. Αρ.: 4309/2023 

26 Σεπτεμβρίου, 2025 

[Μ. ΠΑΠΑΝΤΩΝΙΟΥ, Δ.Δ.Δ.Δ.Π.] 

Αναφορικά με το άρθρο 146 του Συντάγματος

Μεταξύ:

1. F.M.K.,  

2. K.K.,    ο οποίος αντιπροσωπεύεται από την μητέρα του

 

-και-

Κυπριακής Δημοκρατίας, και/ή μέσω Υπηρεσίας Ασύλου

Καθ’ ων η Αίτηση 

Γ. Βασιλόπουλος (κος) για Χ. Π. Χριστοδουλίδη (κος), Δικηγόρος για τον Αιτητή

Τ. Χ΄΄Ιωσήφ (κα) για Κ. Χρυσοστόμου (κα), Δικηγόρος για τους Καθ' ων η Αίτηση.  

                   ΑΠΟΦΑΣΗ

 

Μ. ΠΑΠΑΝΤΩΝΙΟΥ, Δ.Δ.Δ.Δ.Π:  Η Αιτήτρια 1 μαζί με το ανήλικο τέκνο της, Αιτητής 2 με την παρούσα προσφυγή προσβάλλουν την απόφαση των Καθ’ ων η Αίτηση ημερομηνίας 06/11/2023,  σύμφωνα με την οποία απορρίφθηκε η αίτησή τους για παραχώρηση καθεστώτος διεθνούς προστασίας ως άκυρη και στερημένη οποιουδήποτε έννομου αποτελέσματος.

 

Τα ουσιώδη γεγονότα της παρούσας υπόθεσης, έχουν εκτεθεί στην Ένσταση των Καθ' ων η Αίτηση και υποστηρίζονται από τα στοιχεία του διοικητικού φακέλου:

 

Η Αιτήτρια 1 είναι υπήκοος της Λαϊκής Δημοκρατίας του Κονγκό και εισήλθε παράνομα στις ελεγχόμενες από την Κυπριακή Δημοκρατία περιοχές και στις 31/05/2022 υπέβαλε αίτηση για διεθνή προστασία. Ο Αιτητής 2 είναι το ανήλικο τέκνο της Αιτήτριας 1 που ασκεί την κηδεμονία του και το οποίο γεννήθηκε στην Κυπριακή Δημοκρατία στις 24/08/2023.

 

Στις 03/11/2023 πραγματοποιήθηκε συνέντευξη της Αιτήτριας 1 από αρμόδιο Λειτουργό της Υπηρεσίας Ασύλου, προς εξέταση του αιτήματος τους για διεθνή προστασία με τη συνδρομή δωρεάν διερμηνείας. Στις 06/11/2023, ο/η αρμόδιος/α λειτουργός ετοίμασε Έκθεση-Εισήγηση προς τον Προϊστάμενο της Υπηρεσίας Ασύλου. Στις 06/11/2023, εξουσιοδοτημένος από τον Υπουργό Εσωτερικών ως ο Νόμος ορίζει,  λειτουργός της Υπηρεσίας Ασύλου, ενέκρινε για λογαριασμό του Προϊσταμένου την ανωτέρω Έκθεση-Εισήγηση και απέρριψε την αίτηση για διεθνή προστασία.

 

Στις 14/11/2023 ετοιμάστηκε επιστολή ενημέρωσης της Αιτήτριας 1 για την απόφαση του Προϊστάμενου της Υπηρεσίας Ασύλου μαζί με την Έκθεση-Εισήγηση, η οποία παρελήφθη ιδιοχείρως από την Αιτήτρια 1 αυθημερόν, κατόπιν επεξήγησης του περιεχομένου της από διερμηνέα σε γλώσσα που κατανοεί.

 

Στις 16/11/2023, καταχωρήθηκε η υπό κρίση προσφυγή από την Αιτήτρια 1 για την ίδια και εξ ονόματος του τέκνου της, ήτοι Αιτητής 2.

 

Νομικοί Ισχυρισμοί

 

Με την αίτηση ακυρώσεως, ο ευπαίδευτος συνήγορος των Αιτητών 1 και 2 εκθέτει πλείονες λόγους προς ακύρωση της προσβαλλόμενης απόφασης. Δια της γραπτής του αγόρευσης, πρόβαλε αρχικά ότι η προσβαλλόμενη απόφαση λήφθηκε κατά παράβαση της ορθής και/ή νόμιμης διαδικασίας και/ή ελήφθη από αναρμόδιο πρόσωπο δια το λόγο ότι η εξουσιοδότηση δυνάμει της οποίας λήφθηκε είναι ανίσχυρη καθώς προέρχεται από τον πρώην Υπουργό Εσωτερικών και επίσης παραβιάστηκε το άρθρο 13 του περί Προσφύγων Νόμου. Περαιτέρω, υποστήριξε ότι δεν διενεργήθηκε δέουσα έρευνα, η προσβαλλόμενη απόφαση δεν είναι επαρκώς αιτιολογημένη και λήφθηκε κατόπιν πλάνης περί τα πράγματα. Στα πλαίσια αυτού του λόγου ακύρωσης, επεσήμανε ότι οι Καθ΄ ων η αίτηση δεν διενήργησαν εξατομικευμένη εξέταση της αίτησης της Αιτήτριας 1, αλλά ούτε και της αίτησης του ανήλικου τέκνου της - ήτοι του Αιτητή 2 – που υποβλήθηκε εκ μέρους της μητέρας του, καθώς δεν προέβησαν, ως όφειλαν, σε οιανδήποτε αξιολόγηση επί του βέλτιστος συμφέροντός του.

 

Καταληκτικά, κατέγραψε στη Γραπτή του Αγόρευση ότι οι Καθ΄ ων η αίτηση τελούσαν υπό το καθεστώς πλάνης περί τον Νόμο, καθώς εξέδωσαν απόφαση επιστροφής εναντίον της Αιτήτριας, παραγνωρίζοντας το γεγονός ότι εξακολουθεί να θεωρείται αιτήτρια ασύλου κατέχοντας δικαίωμα νόμιμης διαμονής, μέχρις ότου παρέλθει άπρακτη η περίοδος των τριάντα ημερών από την ημέρα λήψης της απορριπτικής επιστολής ή μέχρι την έκδοση της σε πρώτο βαθμό απόφασης σε περίπτωση προσβολής της με την καταχώρηση προσφυγής. Ενόψει του ότι η απόφαση επιστροφής αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της απορριπτικής απόφασης, τότε συμπαρασύρει σε ακυρότητα την προσβαλλόμενη απόφαση εξ ολοκλήρου.

 

Η ευπαίδευτη συνήγορος των Καθ΄ ων η αίτηση, αντικρούοντας τους ισχυρισμούς, υπέβαλε δια της γραπτής αγόρευσής της ότι η προσβαλλόμενη απόφαση λήφθηκε ορθά και νόμιμα, από αρμόδιο όργανο και χωρίς να εμφιλοχωρήσει καμία πλάνη στη λήψη της, σύμφωνα με τις σχετικές διατάξεις του Συντάγματος και των Νόμων, κατόπιν δέουσας έρευνας και σωστής ενάσκησης των εξουσιών που παρέχει ο Νόμος στους Καθ' ων η αίτηση, αφού λήφθηκαν υπόψη όλα τα σχετικά γεγονότα και περιστατικά της υπόθεσης, είναι δε επαρκώς και δεόντως αιτιολογημένη, ενώ η Αιτήτρια 1 δεν κατάφερε να αποσείσει το βάρος της απόδειξης που της αναλογεί. Ως εκ τούτου εισηγήθηκε όπως απορριφθεί η παρούσα προσφυγή και επικυρωθεί η προσβαλλόμενη απόφαση.

 

Κατά το στάδιο των διευκρινίσεων της παρούσας υπόθεσης στις 17/06/2025, ο συνήγορος των Αιτητών 1 και 2 ανέφερε ότι θα περιορίσει τα επίδικα ζητήματα της παρούσας προσφυγής  σε θέματα που αφορούν την έλλειψη δέουσας έρευνας. Έδωσε εκ νέου ιδιαίτερη έμφαση στο ζήτημα της απουσίας διενέργειας οποιασδήποτε αξιολόγησης από πλευράς των Καθ΄ ων η Αίτηση σε σχέση με το ανήλικο τέκνο της Αιτήτριας 1, ως προκύπτει άλλωστε και από την σχετική Έκθεση-Εισήγηση. Σε ερώτηση του Δικαστηρίου προς τους Καθ’ ων η αίτηση ως προς το ποια είναι η θέση τους σε σχέση με αυτό τον ισχυρισμό, εν τη απουσία ύπαρξης ειδικής απάντησης σε σχέση με τον εν λόγω ισχυρισμό, η συνήγορός των Καθ’ ων η αίτηση υιοθέτησε το περιεχόμενο της Ένστασης και της Γραπτής τους αγόρευσης, χωρίς να προβαίνει σε οποιαδήποτε περαιτέρω αναφορά.

 

Θα προχωρήσω με την εξέταση του ισχυρισμού περί ελλιπούς δέουσας έρευνας, ενόψει και της υποχρέωσης που έχει το παρόν Δικαστήριο να προβαίνει σε έλεγχο, εκτός της νομιμότητας, και της ορθότητας κάθε προσβαλλόμενης απόφασης, εξετάζοντας πλήρως τα γεγονότα και τα νομικά ζητήματα που τη διέπουν, και την ανάγκη χορήγησης διεθνούς προστασίας σύμφωνα με τις διατάξεις του περί Προσφύγων Νόμου (βλ. άρθρο 11(3) του περί της Ίδρυσης και Λειτουργίας Διοικητικού Δικαστηρίου Διεθνούς Προστασίας Νόμου του 2018 (Ν. 73(I)/2018)). 

 

Περί τούτου, κρίνω σκόπιμη την παράθεση αρχικά των ισχυρισμών της Αιτήτριας 1, ως αυτοί προβλήθηκαν καθ' όλη την διάρκεια της διαδικασίας εξέτασης του αιτήματός της και οι οποίοι συμπεριλαμβάνονται στο περιεχόμενο του διοικητικού φακέλου.

 

Κατά την καταγραφή του αιτήματός της για χορήγηση διεθνούς προστασίας,  η Αιτήτρια 1 ανέφερε ότι εξαιτίας του γεγονότος ότι είχε παιδί, ο πατριός της την ανάγκασε να παντρευτεί ένα μεγαλύτερο άνδρα που είχε επιλέξει για την ίδια, πλην όμως αυτή αρνήθηκε και εγκατέλειψε την οικογένειά της (ερυθρά 1-3 του διοικητικού φακέλου).

 

Κατά το στάδιο διεξαγωγής της προσωπικής της συνέντευξης, η Αιτήτρια 1 δήλωσε πως είναι υπήκοος της Λαϊκής Δημοκρατίας του Κονγκό (από τούδε και στο εξής,  «Λ.Δ.Κ.»), γεννηθείσα στην κοινότητα Kintambo που βρίσκεται στην Kinshasa, όπου ζούσε καθ' όλη τη διάρκεια της ζωής της  (ερυθρά 42 και 43 x1 του διοικητικού φακέλου). Η μητρική της γλώσσα είναι Lingala και είναι Χριστιανή Προτεστάντης (ερυθρά 41 x1 και 45 x1 του διοικητικού φακέλου).

 

Ως προς τα προσωπικά της στοιχεία δήλωσε πως ο πατέρας της απεβίωσε το 2002 σε αυτοκινητιστικό δυστύχημα (ερυθρά 42 x1 και 43 x2 του διοικητικού φακέλου). Ζούσε κυρίως στην οικία της γιαγιάς της μέχρι που εγκατέλειψε τη χώρα καταγωγής της (ερυθρά 42 και 43 x1-x2 του διοικητικού φακέλου). Αφότου η μητέρα της παντρεύτηκε εκ νέου το 2004, εγκατέλειψε την οικία της γιαγιάς της και περιστασιακά ζούσε και στην οικία της μητέρας της που βρίσκεται σε διαφορετική περιοχή στην κοινότητα Kintambo (ερυθρά 42 και 43 x1-x2 του διοικητικού φακέλου). Η γιαγιά της απεβίωσε το 2022, δεν έχει πλέον επικοινωνία με την μητέρα της και η αδελφή της ζει στην Kinshasa (ερυθρό 42 του διοικητικού φακέλου).

 

Αναφορικά με το μορφωτικό της υπόβαθρο, ανέφερε ότι ολοκλήρωσε τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση στη χώρα καταγωγής της (ερυθρά 41 x1 και 42 x2 του διοικητικού φακέλου). Ως προς το επαγγελματικό της υπόβαθρο, δήλωσε ότι πωλούσε διάφορα μικροπράγματα (ερυθρό 41 x2 του διοικητικού φακέλου).

 

Εγκατέλειψε νόμιμα τη χώρα καταγωγής της περί τις 13/04/2022 χωρίς να αντιμετωπίσει κάποια δυσκολία κατά την έξοδό της στο αεροδρόμιο της χώρας της ή κατά το ταξίδι της και αφίχθη στις μη ελεγχόμενες από την Κυβέρνηση της Δημοκρατίας περιοχές. Μετέπειτα εισήλθε παρατύπως στα ελεγχόμενα από την Κυπριακή Δημοκρατία εδάφη, όπου και υπέβαλε αίτηση διεθνούς προστασίας (ερυθρά 41 και 45 x2 του διοικητικού φακέλου).

 

Κατά την ελεύθερη αφήγησή της, η Αιτήτρια 1 δήλωσε ότι αποφάσισε να εγκαταλείψει τη χώρα καταγωγής της, επειδή λάμβανε απειλές από το σύζυγο της μητέρας της (ερυθρό 41 x3 του διοικητικού φακέλου).

 

Κατά το στάδιο υποβολής διευκρινιστικών ερωτήσεων, η Αιτήτρια 1 ανέφερε ότι λάμβανε απειλές τόσο από τη μητέρα της, όσο και από το σύζυγό της και σε περίπτωση επιστροφής της στη χώρα καταγωγής της, θα συνεχίσουν να προβαίνουν σε κάτι τέτοιο (ερυθρό 40 x2 του διοικητικού φακέλου).

 

Το 2020, ενόσω ζούσε στην οικία της μητέρας της ξεκίνησε ο σύζυγός της να την απειλεί και όταν επιδεινώθηκαν οι απειλές που λάμβανε, μετακόμισε στην οικία της γιαγιάς της (ερυθρό 40 x1 του διοικητικού φακέλου). Ο λόγος για τον οποίο την απειλούσε, ήταν διότι τον Ιούνιο του 2014 απέκτησε δίδυμα και θεωρώντας ότι ήταν ντροπή να έχει παιδιά εκτός γάμου, της ανέφερε ότι έπρεπε να βρει κάποιον άντρα για να παντρευτεί (ερυθρό 40 x1 του διοικητικού φακέλου). Τα δίδυμα τέκνα της ζούσαν μαζί με τη γιαγιά της μέχρι που απεβίωσε και πλέον τα ανέλαβε η αδελφή της (ερυθρό 40 x3 του διοικητικού φακέλου). Ο πατέρας των διδύμων παιδιών της, την εγκατέλειψε όταν τον ενημέρωσε ότι είναι έγκυος και έκτοτε δεν τον έχει δει ξανά (ερυθρό 39 x4 του διοικητικού φακέλου). Σύμφωνα με τα λεγόμενά της, ο σύζυγος της μητέρας της την κτυπούσε τόσο ενόσω ήταν έγκυος γιατί ήθελε να αποβάλει, όσο και μετέπειτα και την πρόσβαλλε επειδή δεν ήταν παντρεμένη (ερυθρό 39 x1 και x6 του διοικητικού φακέλου).

 

Με τη μητέρα της ξεκίνησε να έχει προβλήματα όταν έμεινε έγκυος, η οποία επιθυμούσε να αποβάλει, την κτυπούσε και της έκοβε τα μαλλιά της (ερυθρά 38 x1 και 39 x2 του διοικητικού φακέλου). Τόσο η μητέρα της, όσο και ο σύζυγός της την κτυπούσαν ενόσω ήταν έγκυος και όταν χειροτέρευε η κατάσταση, μετέβαινε στην οικία της γιαγιάς της, πλην όμως, ενόψει του γεγονότος ότι δεν ήταν σε θέση να την στηρίξει, επέστρεφε εκ νέου στην οικία της μητέρας της και η ίδια κατάσταση επαναλαμβανόταν (ερυθρά 38 x2 και 39 x5 του διοικητικού φακέλου). Ως ανέφερε, την κτυπούσαν εξαιτίας και του γεγονότος ότι ήθελαν να την εξαναγκάσουν να παντρευτεί κάποιον μεγαλύτερο άνδρα (ερυθρά 38 x2 και 39 x7 του διοικητικού φακέλου).  

 

Κληθείσα η Αιτήτρια 1 να σχολιάσει την αντιφατική της δήλωση στην οποία προέβη κατά τη διάρκεια της συνέντευξής της για τη διαπίστωση της ευαλωτότητάς της ότι τα δίδυμα παιδιά της ζούσαν με την μητέρα της, ανέφερε ότι από τον Μάϊο του 2022 που απεβίωσε η γιαγιά της μέχρι τον Σεπτέμβριο του 2022 ζούσαν μαζί με την μητέρα της και επειδή δεν επιθυμούσε πλέον να τα φροντίζει, τα ανέλαβε η αδελφή της (ερυθρά 38 x1 και 39 του διοικητικού φακέλου).

 

Καταληκτικά, σε σχέση με τον πατέρα του παιδιού που απέκτησε στην Κυπριακή Δημοκρατία (ήτοι του Αιτητή 2), δήλωσε ότι είναι υπήκοος της Νιγηρίας, επέστρεψε στη χώρα καταγωγής του και δεν έχει πλέον επικοινωνία μαζί του (ερυθρό 38 x3 του διοικητικού φακέλου).

 

Ο/Η αρμόδιος/α λειτουργός στην Έκθεση-Εισήγησή του/της διέκρινε δύο  ουσιώδεις ισχυρισμούς, ως ακολούθως:

(1)  Ταυτότητα, χώρα καταγωγής και προσωπικά στοιχεία/προφίλ της Αιτήτριας 1.

(2)  Ισχυριζόμενη δυσμενής μεταχείριση της Αιτήτριας 1 και ισχυριζόμενες απειλές στο πρόσωπό της λόγω απόκτησης εξώγαμων διδύμων και άρνησής της να προχωρήσει σε εξαναγκαστικό γάμο.

Ως προς τον πρώτο ουσιώδη ισχυρισμό της Αιτήτριας 1 αναφορικά με την ταυτότητα, τη χώρα καταγωγής και προσωπικά στοιχεία/προφίλ της, ο/η αρμόδιος/α λειτουργός τον έκανε αποδεκτό ως αξιόπιστο, λαμβάνοντας υπόψη την εσωτερική αξιοπιστία των δηλώσεών της, καθώς και το προσκομισθέν διαβατήριο και τις πληροφορίες για τη χώρα καταγωγής της, ως προς την εξωτερική της αξιοπιστία.

 

Ο δεύτερος ουσιώδης ισχυρισμός αναφορικά με την ισχυριζόμενη δυσμενή μεταχείριση της Αιτήτριας 1 και τις ισχυριζόμενες απειλές στο πρόσωπό της εξαιτίας της απόκτησης εξώγαμων διδύμων και της άρνησής της να προχωρήσει σε εξαναγκαστικό γάμο, έτυχε απόρριψης λόγω μη στοιχειοθέτησης της εσωτερικής αξιοπιστίας των δηλώσεών της, έλλειψης επαρκών πληροφοριών και εντοπισμού αντιφάσεων στο αφήγημά της. Ειδικότερα, διαπιστώθηκε ότι ενώ από τα λεγόμενά της Αιτήτριας 1 προκύπτει ότι η εγκυμοσύνη της και το γεγονός ότι θα αποκτούσε εξώγαμα τέκνα σηματοδότησαν και την έναρξη των προβλημάτων και την κακομεταχείριση που αντιμετώπιζε από την  μητέρα της και το σύζυγό της, εντούτοις, η αναφορά της ότι οι απειλές εναντίον της εκ μέρους του συζύγου της μητέρας της ξεκίνησαν το 2020, έρχεται σε αντίφαση με τη δήλωσή της ότι τα εν λόγω τέκνα της γεννήθηκαν το 2014.

 

Κρίθηκε δε ότι από τις δηλώσεις της προκύπτει ότι από τότε που ήταν έγκυος και που ισχυρίστηκε ότι ξεκίνησαν τα προβλήματα που αντιμετώπιζε και η κακομεταχείριση που δεχόταν, παρήλθε μεγάλο χρονικό διάστημα μέχρι να αποφασίσει να εγκαταλείψει τη χώρα καταγωγής της το 2022, κατά τη διάρκεια του οποίου, ζούσε άλλοτε στην οικία της γιαγιάς της και άλλοτε στην οικία της μητέρας της. Επιπρόσθετα, διαπιστώθηκε ότι αδυνατούσε να παραθέσει περισσότερες πληροφορίες σε σχέση με το ζήτημα του εξαναγκασμού της σε γάμο με κάποιον άνδρα παρά τη θέλησή της και ότι θεωρείται μη ευλογοφανής και γενικώς αντιφατική η αναφορά της ότι η μητέρα της είχε αναλάβει για ένα χρονικό διάστημα τη φροντίδα των δίδυμων τέκνων της αφότου απεβίωσε η γιαγιά της, έστω και εάν από τα λεγόμενά της προκύπτει ότι η μητέρα της επιθυμούσε να αποβάλει και την κτυπούσε, ως ισχυρίστηκε, όταν έμαθε ότι είναι έγκυος.

 

Αναφορικά με την εξωτερική αξιοπιστία του δεύτερου ουσιώδους ισχυρισμού, ο/η αρμόδιος/α λειτουργός των Καθ΄ ων η Αίτηση, κατέγραψε στην Έκθεση-Εισήγησή του/της ότι τα όσα η Αιτήτρια 1 ανέφερε, αποτελούν το μοναδικό τεκμήριο προς υποστήριξη των σχετικών της ισχυρισμών και ως εκ τούτου δεν δικαιολογείται οποιαδήποτε περαιτέρω διερεύνηση μέσω εξωτερικών πηγών πληροφόρησης.

 

Προχωρώντας στη συνέχεια σε αξιολόγηση κινδύνου,  στη βάση του πρώτου ουσιώδους ισχυρισμού ο οποίος έγινε αποδεκτός, ο/η αρμόδιος/α λειτουργός παρέθεσε πληροφορίες από εξωτερικές πηγές πληροφόρησης σχετικά με την κατάσταση ασφαλείας στην χώρα καταγωγής της Αιτήτριας 1 και ειδικότερα στην Kinshasa από την οποία κατάγεται και στην οποία αναμένεται να επιστρέψει, καταλήγοντας πως δεν συντρέχουν εύλογοι λόγοι να θεωρείται πως σε περίπτωση επιστροφής της Αιτήτριας 1 στην χώρα καταγωγής της και ειδικότερα στην Kinshasa θα κινδυνεύσει να υποστεί μεταχείριση που ισοδυναμεί με δίωξη ή σοβαρή βλάβη.

 

Υπό το φως των ανωτέρω και προχωρώντας στη νομική ανάλυση, ως αναφέρεται στην Έκθεση-Εισήγηση, βάσει των ισχυρισμών της Αιτήτριας 1, ο/η αρμόδιος/α λειτουργός έκρινε ότι δεν προκύπτει βάσιμος και δικαιολογημένος φόβος δίωξης στο πλαίσιο του άρθρου 1Α(2) της Σύμβασης της Γενεύης του 1951 σχετικά με το καθεστώς των προσφύγων και του άρθρου 3(1) του περί Προσφύγων Νόμου και ως εκ τούτου η Αιτήτρια 1 δεν δικαιούται το καθεστώς του πρόσφυγα.   Επιπλέον, κρίθηκε ότι ο κίνδυνος που μπορεί να αντιμετωπίσει ευλόγως η Αιτήτρια 1 κατά την επιστροφή της στη Λ.Δ.Κ. δεν συνιστά πραγματικό κίνδυνο θανατικής ποινής ή εκτέλεσης σύμφωνα με το άρθρο 19 (2) (α) του περί Προσφύγων Νόμου, ούτε μπορεί να θεωρηθεί ως πραγματικός κίνδυνος βασανιστηρίων ή απάνθρωπης ή εξευτελιστικής μεταχείρισης ή τιμωρίας δυνάμει του άρθρου 19 (2) (β) του περί Προσφύγων Νόμου.

 

Αναφορικά δε με το άρθρο 19(2)(γ) του περί Προσφύγων Νόμου το οποίο αντιστοιχεί στο άρθρο 15(γ) της Οδηγίας 2011/95/ΕΕ, ο/η αρμόδιος/α λειτουργός έκρινε επί τη βάσει πληροφοριών από εξωτερικές πηγές πληροφόρησης σχετικά με την κατάσταση ασφαλείας στην Kinshasa από την οποία κατάγεται και στην οποία αναμένεται να επιστρέψει, δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι θα αντιμετωπίσει πραγματικό κίνδυνο να υποστεί σοβαρή βλάβη, υπό την έννοια της σοβαρής και προσωπικής απειλής κατά της ζωής ή της σωματικής της ακεραιότητας ως άμαχου, λόγω αδιάκριτης άσκησης βίας σε καταστάσεις διεθνούς ή εσωτερικής ένοπλης σύρραξης. Ως εκ τούτου, ο/η αρμόδιος/α λειτουργός κατέληξε ότι η Αιτήτρια 1 δεν δικαιούται ούτε το καθεστώς συμπληρωματικής προστασίας, και εισηγήθηκε την απόρριψη της αίτησης της Αιτήτριας 1 για παραχώρηση καθεστώτος διεθνούς προστασίας.

 

Έχοντας εξετάσει τα στοιχεία του διοικητικού φακέλου και ιδιαίτερα τους ισχυρισμούς της Αιτήτριας 1 που περιέχονται στο πρακτικό συνέντευξης της Αιτήτριας 1, διαπιστώνω πως κατά τη διάρκεια της συνέντευξης, τέθηκε στην Αιτήτρια επαρκής αριθμός ερωτήσεων και της δόθηκε η ευκαιρία να προβάλει τους ισχυρισμούς της καθώς και να αναπτύξει το αίτημά της, σε περίπτωση που πράγματι υφίστατο βάσιμος και δικαιολογημένος φόβος δίωξής της στη χώρα καταγωγής της ή πληρούνταν οι προϋποθέσεις για να της παραχωρηθεί καθεστώς συμπληρωματικής προστασίας. 

 

Οι απαντήσεις που έδωσε η Αιτήτρια 1, αξιολογήθηκαν δεόντως από αρμόδιο λειτουργό προβαίνοντας τέλος, σε ορθά ευρήματα επί της αξιοπιστίας των ισχυρισμών της, καθώς ως ορθώς διαπιστώθηκε η Αιτήτρια 1 δεν ήταν σε θέση να παράσχει ικανοποιητικές και επαρκείς πληροφορίες σχετικά με τα προβλήματα που αντιμετώπιζε στη χώρα καταγωγής της, τα ισχυριζόμενα περιστατικά βίας και τις απειλές στις οποίες αναφέρθηκε, αλλά και να υποστηρίξει με σαφήνεια και ευλογοφάνεια τους ισχυρισμούς της περί δίωξης της στη χώρα καταγωγής της, λαμβανομένου άλλωστε υπόψη και των αντιφάσεων που εντοπίστηκαν στο αφήγημά της, ως αναφέρονται ανωτέρω, που συνδέονται άρρηκτα με τον πυρήνα του αιτήματός της και τους λόγους για τους οποίους ισχυρίστηκε ότι αναγκάστηκε να εγκαταλείψει τη χώρα καταγωγής της και να αιτηθεί διεθνούς προστασίας.

 

Τονίζω δε ότι το βάρος απόδειξης του αιτήματος βαραίνει αρχικά την ίδια την Αιτήτρια 1 (Άρθρο 18(5) του περί Προσφύγων Νόμου). Ο δεύτερος ουσιώδης ισχυρισμός που πρόβαλε η Αιτήτρια 1 αφορά ιδιωτικής φύσεως διαφορές και η Αιτήτρια 1 δεν έχει συνδέσει τα περιστατικά που σχετίζονται με αυτό τον ισχυρισμό της ή την απροθυμία της να απευθυνθεί στις αρχές της Λ.Δ.Κ. με κάποιον από τους λόγους που αναφέρονται στο άρθρο 3 του περί Προσφύγων Νόμου. Επιπρόσθετα, η Αιτήτρια 1 δεν έχει προσκομίσει και/ή προωθήσει κατά την διάρκεια της παρούσας διαδικασίας οποιοδήποτε νέο στοιχείο ή μαρτυρία που να ανατρέπει τα ευρήματα αναξιοπιστίας των Καθ' ων η Αίτηση σε σχέση με τον πυρήνα του αιτήματός της, ώστε να εξεταστούν πλήρως από το Δικαστήριο.

 

Προχωρώντας στην αξιολόγηση του κινδύνου βάσει του μοναδικού ισχυρισμού της Αιτήτριας 1 που έγινε αποδεκτός, παρατηρώ πως οι Καθ’ ων η αίτηση προέβησαν σε ελλιπή αξιολόγηση του μελλοντικού κινδύνου σε σχέση με τις εγγενείς ατομικές περιστάσεις και τα προσωπικά στοιχεία της Αιτήτριας 1 και του ανήλικου τέκνου της που απέκτησε στην Κυπριακή Δημοκρατία, ήτοι Αιτητής 2, τα οποία έγιναν αποδεκτά κατά το στάδιο της αξιολόγησης της εσωτερικής αξιοπιστίας του πρώτου ουσιώδους ισχυρισμούς ως μέρος του προφίλ της Αιτήτριας 1, παραλείποντας να εξετάσουν κατά πόσο θα μπορούσαν να εκθέσουν τους Αιτητές 1 και 2 σε συνθήκες που ισοδυναμούν με δίωξη ή σοβαρή βλάβη κατά την επιστροφή τους στη Λ.Δ.Κ. Έχοντας εντοπίσει την ανωτέρω πλημμέλεια, θα προχωρήσω στο πλαίσιο της ex nunc κρίσης του Δικαστηρίου να αξιολογήσω κατά πόσο τεκμηριώνεται μελλοντοστραφής κίνδυνος για τους Αιτητές 1 και 2 κατά την επιστροφή τους στην χώρα καταγωγής της Αιτήτριας 1 επί τη βάσει πρώτου ουσιώδους ισχυρισμού τους αναφορικά με τις ατομικές τους περιστάσεις.

 

Το Δικαστήριο για την πληρότητα της έρευνας προέβη σε έρευνα επί πληροφοριών από εξωτερικές πηγές πληροφόρησης σχετικά με την γενικότερη κατάσταση των γυναικών στην χώρα καταγωγής της Αιτήτριας 1, αλλά και ειδικότερα των συνθηκών που επικρατούν στη Λ.Δ.Κ. για μόνες γυναίκες με ανήλικα τέκνα, από τις οποίες προκύπτουν τα κάτωθι:

Έκθεση του Freedom House που δημοσιεύθηκε το 2024 και καλύπτει το έτος 2023, αναφέρει ότι «Παρόλο που το Σύνταγμα απαγορεύει τις διακρίσεις κατά των γυναικών, αυτές βιώνουν διακριτική μεταχείριση σχεδόν σε κάθε πτυχή της ζωής τους. Ο οικογενειακός κώδικας αναθέτει στις γυναίκες δευτερεύοντα ρόλο στο νοικοκυριό.»^[1] (ελεύθερη μετάφραση από το παρόν Δικαστήριο).  Στην ετήσια έκθεση του Bertelsmann Stiftung για τη χώρα που δημοσιεύθηκε το 2024 και αφορά την περίοδο από 1^η Φεβρουαρίου του 2021 μέχρι 31^η Ιανουαρίου του 2023, αναφέρεται πως η χώρα «χαρακτηρίζεται από μια βαθιά ενσωματωμένη πατριαρχική κουλτούρα που περιλαμβάνει νόμους και παραδοσιακά έθιμα που συμβάλλουν στις διακρίσεις κατά των γυναικών»[2] (ελεύθερη μετάφραση από το παρόν Δικαστήριο). Στην ίδια έκθεση αναφέρεται ότι παρόλο που είναι παράνομο, οι γυναίκες και τα κορίτσια υφίστανται διακρίσεις σε όλα τα επίπεδα, πλήττονται δυσανάλογα από τη φτώχεια και συχνά αντιμετωπίζουν σεξουαλική βία.[3]

 

Η σεξουαλική βία ως μια επιμέρους μορφή της έμφυλης βίας είναι συχνό φαινόμενο στη Λ.Δ.Κ., που εντοπίζεται σε μεγάλο βαθμό σε περιοχές με ένοπλες συρράξεις/συγκρούσεις.[4] Τα περισσότερα θύματα που έχουν επιζήσει από βιασμό ή άλλης μορφής σεξουαλική επίθεση, συχνά στιγματίζονταν ή δεν γίνονταν αποδεκτά από τις κοινότητες στις οποίες ζούσαν, ενώ δεν κατέφυγαν στη λήψη νομικών μέτρων εναντίον των θυτών, λόγω ανεπαρκών πόρων, έλλειψης εμπιστοσύνης στο δικαστικό σύστημα, πίεσης από την οικογένεια και φόβου να υποβληθούν σε ταπείνωση, αντίποινα ή και τα δύο.[5]

 

Έκθεση του USDOS για τη Λ.Δ.Κ. που δημοσιεύθηκε το 2024 και αφορά το έτος 2023, αναφέρει ότι ποινικοποιείται ο βιασμός όλων των ατόμων, πλην όμως δεν εφαρμοζόταν συχνά η σχετική νομοθεσία και παρόλο που είχαν ασκηθεί διώξεις για βιασμό και άλλες μορφές σεξουαλικής βίας, δεν εφαρμοζόταν  αποτελεσματικά η σχετική νομοθεσία από τις κρατικές αρχές.[6]

 

Έκθεση της Διεθνούς Αμνηστίας για την χώρα, ανέφερε πως το Σεπτέμβριο του 2023 η κυβέρνηση θέσπισε νόμο που ποινικοποιεί και τιμωρεί τον εκφοβισμό και τον στιγματισμό με βάση το φύλο, καθώς και τη χρήση εξευτελιστικής μεταχείρισης βάσει φύλου.[7] Ο νόμος τιμωρεί επίσης τους εξαναγκαστικούς γάμους κατά τους οποίους μια χήρα αναγκάζεται να παντρευτεί τον αδελφό του νεκρού συζύγου της ή μια γυναίκα αναγκάζεται να παντρευτεί τον άντρα της νεκρής αδελφής της, αντίστοιχα και την παρενόχληση με βάση το φύλο στις πλατφόρμες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης.[8] Τον ίδιο μήνα, τροποποιήθηκε ο κώδικας ποινικής δικονομίας για να εξαιρούνται τα θύματα σεξουαλικής βίας και βίας λόγω φύλου από τα έξοδα της ποινικής διαδικασίας, τα οποία θα βαρύνουν το κράτος[9].

 

Άρθρο που δημοσιεύθηκε τον Αύγουστο του 2024 στο Radio France Internationale (RFI) αναφέρει ότι στη Λ.Δ.K., μία στις τρεις οικογένειες είναι μονογονεϊκή οικογένεια. Η ίδια πηγή συνεχίζει πως σύμφωνα με τα στοιχεία των αρχών της χώρας, περίπου το 36% των γυναικών, συμπεριλαμβανομένων  χωρισμένων γυναικών και γυναικών που είναι χήρες, μεγαλώνουν μόνες τους τα παιδιά τους.[10] Στην προαναφερόμενη ετήσια έκθεση του Bertelsmann Stiftung για τη χώρα, αναφέρεται πως «αν και στη Λ.Δ.Κ. οι γυναίκες είναι αυτές που ολοένα και συχνότερα αναλαμβάνουν κυρίως τη φροντίδα των οικογένειών τους», συνέχισαν να «υφίστανται βιασμούς και παραβιάσεις στα πολιτικά τους δικαιώματα, συγκεκριμένα στις περιοχές που έχουν πληγεί από τις ένοπλες συρράξεις»[11] (ελεύθερη μετάφραση από το παρόν Δικαστήριο).

 

Ως προς την κοινωνική μεταχείριση των μόνων/ανύπαντρων γυναικών επισημαίνεται ότι στη Λ.Δ.Κ., η ιδέα της παραδοσιακής αφοσίωσης στην οικογένεια, τη γενεαλογία και τους άλλους κοινωνικούς δεσμούς επιβιώνει.^[12] Πηγή της έρευνας του Immigration and Refugee Board (IRB Canada) υποδεικνύει ότι στην Kinshasa η ύπαρξη ανδρικού υποστηρικτικού δικτύου συνιστά σύμβολο ασφάλειας και σεβασμού, ενώ μία γυναίκα χωρίς ανδρική υποστήριξη συχνά εκτίθεται σε απαξιωτική μεταχείριση και ενδεχομένως να υποβληθεί σε λεκτική ή σεξουαλική παρενόχληση^[13]. Περαιτέρω μια γυναίκα στη ΛΔΚ ορίζεται πάντα μόνο σε σχέση με έναν άνδρα συγγενή και γυναίκες που απομακρύνονται από αυτόν τον παραδοσιακό τρόπο θεώρησης της οικογένειας, εκλαμβάνονται αρνητικά από την κοινωνία και ενίοτε από τη δική τους οικογένεια[14].

 

Αναφορικά με την πρόσβαση των μόνων/ανύπαντρων γυναικών στη στέγαση, έκθεση του Danish Immigration Service (DIS) του 2022 επικαλούμενη μαρτυρία εκπροσώπου από μια ΜΚΟ (NGO) (ήτοι Afia Mama) με έδρα τη Λ.Δ.Κ.  αναφέρει ότι οι γυναίκες δεν έχουν πόρους για να τύχουν πρόσβασης σε στέγαση και, ειδικότερα, οι γυναίκες χωρίς ακαδημαϊκά προσόντα. Η ίδια έκθεση αναφέρει επιπρόσθετα πως για τις γυναίκες χωρίς ανδρικό υποστηρικτικό δίκτυο οι επιλογές στέγασης περιορίζονται στη διαβίωση σε οικογενειακά σπίτια, στα οποία πολλά άτομα μοιράζονται το ίδιο δωμάτιο ή σε προσωρινά καταφύγια ή ξύλινες καλύβες και ότι ορισμένες από αυτές είναι επιρρεπείς  στο να υποβληθούν σε σεξουαλική εκμετάλλευση ή εμπορία ή να καταφύγουν και στην πορνεία σε περίπτωση που δεν είναι δυνατόν να εξεύρουν στέγη ή δεν είναι σε θέση να καλύψουν το ενοίκιο.[15] Επίσης, έτερη μαρτυρία που επικαλείται η ανωτέρω έκθεση αναφέρει πως ανάμεσα στους παράγοντες που μπορούν να συνδράμουν ώστε κάποιος νεοαφιχθέντας να μπορέσει να ενσωματωθεί πιο εύκολα στην Kinshasa, περιλαμβάνονται οι γλωσσικές δεξιότητες (Lingala, Γαλλικά), οι καλές σχέσεις με τα μέλη της οικογένειας στην περιοχή διαμονής και η σύνδεση με την εκκλησία και ως εκ τούτου, ένα άτομο χωρίς κοινωνικό δίκτυο θα αντιμετωπίσει διάφορες δυσκολίες κατά την μετάβαση στην Kinshasa, συμπεριλαμβανομένης και της εύρεσης διαμονής.^[16]

 

Περαιτέρω ως προς την πρόσβαση των μόνων γυναικών στην εργασία, στην ανωτέρω αναφερόμενη έκθεση του USDOS για τη Λ.Δ.Κ. καταγράφεται πως «το Σύνταγμα απαγορεύει τη διάκριση βάσει φύλου, ωστόσο η νομοθεσία δεν παρέχει τα ίδια δικαιώματα για τις γυναίκες και τους άνδρες. Η νομοθεσία επιτρέπει στις γυναίκες να συμμετέχουν σε οικονομικούς τομείς χωρίς τη συγκατάθεση των ανδρών συγγενών, προβλέπει τη φροντίδα της μητρότητας, απαγορεύει τις ανισότητες που σχετίζονται με το θεσμό της προίκας και ορίζει πρόστιμα και ποινές για όσους προβαίνουν σε διακρίσεις ή λαμβάνουν μέρος σε έμφυλη βία, πλην όμως, η κυβέρνηση δεν εφάρμοσε αποτελεσματικά τη νομοθεσία. Οι γυναίκες βίωναν οικονομική διάκριση, ενώ υπήρξαν νομικοί περιορισμοί στην απασχόληση των γυναικών, χωρίς να σημειωθούν ωστόσο περιορισμοί στο ωράριο εργασίας των γυναικών. Σύμφωνα με τον Διεθνή Οργανισμό Εργασίας, οι γυναίκες συχνά λάμβαναν χαμηλότερες αμοιβές στον ιδιωτικό τομέα από ό,τι οι άνδρες που έκαναν την ίδια εργασία και σπάνια κατείχαν θέσεις εξουσίας ή υψηλής ευθύνης.»^[17] (ελεύθερη μετάφραση από το παρόν Δικαστήριο). Σύμφωνα με την προαναφερόμενη έκθεση του Bertelsmann Stiftung, «ενώ η συμμετοχή των γυναικών στο εργατικό δυναμικό είναι σχετικά υψηλή, περίπου στο 62%, οι αμοιβές που λαμβάνουν οι γυναίκες είναι χαμηλότερες από αυτές που λαμβάνουν οι άνδρες και κατέχουν λιγότερα περιουσιακά στοιχεία.»[18] (ελεύθερη μετάφραση από το παρόν Δικαστήριο). Στην Έκθεση του Danish Immigration Service (DIS) του 2022, αναφέρεται «οι γυναίκες βιώνουν υψηλό βαθμό σεξουαλικής παρενόχλησης στην αγορά εργασίας», γεγονός που τις εμποδίζει να αναλάβουν εργασία και να αποδεχτούν προαγωγές, παρόλο που πληρούν όλες τις προϋποθέσεις.[19] Στην ίδια Έκθεση, επικαλούμενη μαρτυρία εκπροσώπου από μια ΜΚΟ (NGO) (ήτοι Afia Mama), αναφέρεται πως η πλειοψηφία των γυναικών απασχολείται στον άτυπο τομέα απασχόλησης, με πολύ λίγες μορφωμένες γυναίκες να κατέχουν θέσεις στον επίσημο τομέα απασχόλησης.[20]

 

Ως εκ τούτου, στην προκειμένη περίπτωση, λαμβάνοντας υπόψη τις ως άνω παρατεθείσες πηγές πληροφόρησης σε συνάρτηση με τις ατομικές περιστάσεις της Αιτήτριας και ειδικότερα ότι η ίδια είναι νεαρή ενήλικη γυναίκα, υγιής, με βασικό μορφωτικό επίπεδο, ικανή προς εργασία, χωρίς κάποια ευαλωτότητα και χωρίς να έχει υποστεί προηγούμενη δίωξη καθόσον ο δεύτερος ουσιώδης ισχυρισμός της Αιτήτριας 1 δεν έγινε όπως προηγουμένως αναλύθηκε αποδεκτός, αξιολογώ εκ των ανωτέρω πως δεν συντρέχουν εύλογοι λόγοι να θεωρηθεί πως η Αιτήτρια 1 σε περίπτωση επιστροφής της στην χώρα καταγωγής της και ειδικότερα στην περιοχή συνήθους διαμονής της θα κινδυνεύσει να υποστεί εκμετάλλευση ή εν γένει μεταχείριση που ισοδυναμεί με δίωξη ή σοβαρή βλάβη.

 

Περαιτέρω, παρά τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι γυναίκες για πρόσβαση τους σε εργασία και στέγαση, δεν προκύπτει από τις δηλώσεις της Αιτήτριας 1, πως η ίδια δεν θα είναι σε θέση να εξεύρει εργασία.  Λαμβάνω υπόψη το σχετικά ικανοποιητικό μορφωτικό της επίπεδο, τις γλωσσικές της δεξιότητες, την κατάσταση της υγείας της καθώς και την ικανότητα της προς εργασία. Στα ως άνω προσθέτω ότι η Αιτήτρια 1 διαθέτει υποστηρικτικό δίκτυο στη χώρα καταγωγής της, ήτοι την αδελφή της που ζει στην Kinshasa και η οποία έχει αναλάβει τη φροντίδα των δίδυμων τέκνων που είχε αποκτήσει το 2014 η Αιτήτρια 1 στη χώρα καταγωγής της.  Σημειώνεται ότι σε σχέση με το ανήλικο τέκνο (ήτοι Αιτητής 2) που απέκτησε στην Κυπριακή Δημοκρατία, δήλωσε ότι δεν διατηρεί πλέον επικοινωνία με τον πατέρα του, καθώς επέστρεψε στη χώρα καταγωγής του, την Νιγηρία. Σε περίπτωση επιστροφής της ίδιας και του ανήλικου τέκνου που απέκτησε στην Κυπριακή Δημοκρατία στη χώρα καταγωγής της, θα μπορούσε να αναζητήσει την συνδρομή της αδελφής της που βρίσκεται στην Kinshasa μαζί με την οικογένειά της.

 

Περαιτέρω, πληροφορίες από εξωτερικές πηγές πληροφόρησης αναφέρουν σχετικά με τις συνθήκες που επικρατούν για τα παιδιά στη χώρα καταγωγής των Αιτητών 1 και 2 παρατίθενται τα κάτωθι:

 

Η ανωτέρω αναφερόμενη Έκθεση του Freedom House καταγράφει πως ένοπλες ομάδες έχουν προβεί σε επιθέσεις κατά σχολείων εμποδίζοντας την πρόσβαση των παιδιών στην εκπαίδευση, ενώ σχολεία στα ανατολικά της χώρας έχουν καταστεί καταφύγια για τους εσωτερικά εκτοπισμένους, κυρίως στις περιοχές North Kivu, Rutshuru και Masisi.[21]

 

Στην ανωτέρω παρατεθείσα έκθεση του USDOS για τη Λ.Δ.Κ., αναφέρεται ότι τα ποσοστά φοίτησης των κοριτσιών στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση ήταν χαμηλότερα από ότι τα αντίστοιχα των αγοριών, εξαιτίας οικονομικών, πολιτιστικών ή λόγων ασφαλείας, συμπεριλαμβανομένου του πρόωρου γάμου και των περιπτώσεων εγκυμοσύνης. Υπήρξαν περιπτώσεις καθηγητών που άσκησαν πίεση σε κορίτσια για σεξουαλικές χάρες, ως αντάλλαγμα για υψηλότερους βαθμούς.[22] 

 

Περαιτέρω η προαναφερθείσα έκθεση του ινστιτούτου Bertelsmann Stiftung αναφέρει πως την πλειονότητα των σχολείων πρωτοβάθμιας (71%) και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης (63,8%) διαχειρίζονται ιδιωτικές ενώσεις, με περίπου το 80% αυτών των ιδιωτικών σχολείων να ανήκει στην Καθολική Εκκλησία.[23] Από τον Σεπτέμβριο του 2019, η κυβέρνηση, στοχεύοντας στην αύξηση των εγγραφών στο δημοτικό σχολείο, κατέστησε τη δωρεάν πρωτοβάθμια εκπαίδευση ως κεντρική πολιτική της.[24] Ως αποτέλεσμα, το 2020 ο ακαθάριστος δείκτης εγγραφών στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση αυξήθηκε στο 124% από έναν μέσο όρο περίπου 50% την τελευταία δεκαετία, κυρίως λόγω της συμμετοχής μεγαλύτερων παιδιών στα σχολεία.[25]

 

H έκθεση του USDOS για τη Λ.Δ.Κ. αναφέρει επιπρόσθετα πως έστω και εάν η κακομεταχείριση παιδιών απαγορεύεται διά νόμου, εντούτοις είναι συχνό φαινόμενο.[26] Επιπρόσθετα, παρόλο που η σχετική νομοθεσία απαιτούσε συναίνεση και απαγόρευε τον γάμο ατόμων κάτω των 18 ετών, δεν εφαρμοζόταν αποτελεσματικά από την κυβέρνηση και πολλοί γάμοι με άτομα κάτω των 18 ετών έλαβαν χώρα στο πλαίσιο της κοινωνικής αποδοχής αυτής της πρακτικής.[27] Το Σύνταγμα ποινικοποίησε τον αναγκαστικό γάμο, μαζί με έναν νόμο που ψηφίστηκε τον Δεκέμβριο του 2022 που ποινικοποιεί την εμπορία ανθρώπων.[28]

 

Από όσα παρατέθηκαν ανωτέρω παρατηρούνται εμπόδια στην πρόσβαση των παιδιών στην εκπαίδευση εξαιτίας έλλειψης υποδομών, της αστάθειας που καταγράφεται στο ανατολικό τμήμα της χώρας και των κοινωνικοοικονομικών συνθηκών που επικρατούν στην Λ.Δ.Κ. Παρά ταύτα γίνονται προσπάθειες καθολικής πρόσβασης των παιδιών στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση από την κυβέρνηση της χώρας. Οι σοβαρές προκλήσεις για τα παιδιά τα οποία είναι πιο ευάλωτα σε καταχρήσεις, μη πρόσβαση σε εκπαίδευση και τροφή εντοπίζονται κυρίως στις περιοχές που πλήττονται από ένοπλες συρράξεις στις οποίες δεν συγκαταλέγεται η Kinshasa, όπου αναμένεται να επιστρέψει η Αιτήτρια 1 με το ανήλικο τέκνο της. 

 

Κατά συνέπεια, στην προκειμένη περίπτωση, βάσει της ως προηγειθείσας ανάλυσης  κρίνω ότι δεν συντρέχουν στο πρόσωπο των Αιτητών 1 και 2 εκείνα τα υποκειμενικά και αντικειμενικά στοιχεία που δικαιολογούν την θεμελίωση δικαιολογημένου φόβου δίωξης σύμφωνα με το άρθρο 3(1) του περί Προσφύγων Νόμου. 

 

Επίσης, με βάση το προσωπικό  προφίλ της Αιτήτριας 1 υπό το φως των ισχυρισμών που η ίδια προώθησε, δεν θεωρώ ότι σε περίπτωση επιστροφής τους υπάρχουν ουσιώδεις λόγοι να πιστεύεται ότι οι Αιτητές 1 και 2 θα αντιμετωπίσουν πραγματικό κίνδυνο να υποστούν σοβαρή βλάβη, όπως η εν λόγω έννοια ορίζεται στο άρθρο 19(2) του περί Προσφύγων Νόμου.

 

Ειδικότερα, εκ των όσων παρατέθηκαν ανωτέρω, διαφαίνεται ξεκάθαρα ότι η Αιτήτρια 1 και το ανήλικο τέκνο της δεν πληρούν τις προϋποθέσεις για την υπαγωγή τους σε καθεστώς συμπληρωματικής προστασίας δυνάμει των προνοιών του άρθρου 19(2) (α) και (β) του περί  Προσφύγων Νόμου, καθότι ως αναφέρθηκε και ανωτέρω, δεν τεκμηριώνεται από τους ισχυρισμούς της Αιτήτριας 1 παρελθούσα δίωξη, ούτε στοχοποίησή της από οποιονδήποτε κρατικό ή μη κρατικό δρώντα. Προκειμένου δε να εφαρμοστούν οι πρόνοιες των συγκεκριμένων άρθρων και να υπαχθεί αιτητής σε καθεστώς συμπληρωματικής προστασίας δυνάμει αυτών, απαιτείται υψηλός βαθμός εξατομίκευσης των περιστάσεων που σχετίζονται με τον επικαλούμενο φόβο[29]. Στην παρούσα υπόθεση δεν διαπιστώνω να συντρέχουν οι απαιτούμενες προϋποθέσεις.

 

Αναφορικά με την υπαγωγή των Αιτητών σε καθεστώς συμπληρωματικής προστασίας δυνάμει του άρθρου 19(2)(γ) του περί Προσφύγων Νόμου, το οποίο προϋποθέτει ουσιώδεις λόγους να πιστεύεται ότι οι Αιτήτριες θα υποστούν σοβαρή βλάβη και προσωπική απειλή κατά της ζωής ή της σωματικής της ακεραιότητας, λόγω αδιακρίτως ασκούμενης βίας σε καταστάσεις διεθνούς ή εσωτερικής ένοπλης σύρραξης, σε περίπτωση επιστροφής των της Αίτητριας 1 και του ανήλικου τέκνου της στη χώρα καταγωγής της, υπάρχει ευρεία νομολογία τόσο του Ανωτάτου Δικαστηρίου Κύπρου (βλ. Galina Bindioul v. Αναθεωρητική Αρχή Προσφύγων, Υποθ. Αρ. 685/2012, ημερομηνίας 23/04/13 και Mushegh Grigoryan κ.α. v. Κυπριακή Δημοκρατία, Υποθ. Αρ. 851/2012, ημερομηνίας 22/9/2015, ECLI:CY:AD:2015:D619) όσο και του ΔΕΕ (βλ. C-285/12, A. Diakit? v. Commissaire g?n?ral aux r?fugi?s et aux apatrides, 30/01/2014, C-465/07, Meki Elgafaji and Noor Elgafaji v. Staatssecretaris van Justitie, 17/02/2009), καθώς επίσης και του ΕΔΔΑ (βλ. K.A.B. v. Sweden, 886/11, 05/09/2013 (final 17/02/2014), Sufi and Elmi v. the United Kingdom, 8319/07 and 11449/07, 28/11/2011), στις οποίες ερμηνεύεται η έννοια της αδιακρίτως ασκούμενης βίας και της ένοπλης σύρραξης και τίθενται κριτήρια ως προς τη σοβαρότητα του κινδύνου που προϋποτίθεται για την αξιολόγηση των περιπτώσεων στις οποίες εξετάζεται η πιθανότητα παραχώρησης συμπληρωματικής προστασίας δυνάμει του άρθρου 15(γ) της Οδηγίας 2011/95/ΕΕ, το οποίο αντιστοιχεί στο άρθρο 19(2)(γ) του περί Προσφύγων Νόμου.

 

Προκειμένου δε να διαπιστωθεί εάν συντρέχουν ουσιώδεις λόγοι να πιστεύεται ότι, σε περίπτωση επιστροφής της Αιτήτριας 1 στη χώρα καταγωγής της μαζί με το ανήλικο τέκνο της, θα αντιμετωπίσουν σοβαρή και προσωπική απειλή κατά της ζωής ή της σωματικής τους ακεραιότητας λόγω αδιάκριτης άσκησης βίας σε καταστάσεις διεθνούς ή εσωτερικής ένοπλης σύρραξης, ως οι διατάξεις του άρθρου 19(2)(γ) του περί Προσφύγων Νόμου, το Δικαστήριο ανέτρεξε σε έγκυρες πηγές πληροφόρησης για τη χώρα καταγωγής της Αιτήτριας 1, προς εξέταση της κατάστασης που επικρατεί σε αυτήν και συγκεκριμένα στην επαρχία της Kinshasa,  περιοχή στην οποία αναμένεται να επιστρέψουν, καθώς συνιστά την περιοχή καταγωγής της Αιτήτριας 1 και σε αυτήν βρίσκεται και η περιοχή όπου η Αιτήτρια 1 διέμεινε καθ΄ όλη τη διάρκεια της ζωής της.  

Σύμφωνα με το Portal RULAC (Rule of Law in Armed Conflict) της Ακαδημίας της Γενεύης, η Λ.Δ.Κ. εμπλέκεται σε αρκετές μη διεθνείς ένοπλες συγκρούσεις εντός των εδαφών της εναντίον ορισμένων μη κρατικών ένοπλων ομάδων.^[30] Σύμφωνα με την ίδια πηγή, οι περιοχές Kivu, Kasai και Ituri είναι αυτές οι οποίες πλήττονται σε μεγαλύτερο βαθμό από τις ένοπλες συγκρούσεις, αν και η βία είναι εκτεταμένη και επηρεάζει ολόκληρη τη χώρα.^[31] Σημειώνεται ωστόσο, ότι δεν προκύπτει να αναφέρεται η δραστηριοποίηση ενεργών, μη κρατικών, ένοπλων ομάδων στην Kinshasa.

 

Στην ετήσια έκθεση του 2025 του Human Rights Watch για την κατάσταση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων για το έτος 2024 στη Λ.Δ.Κ., σε σχέση με τις ένοπλες συγκρούσεις στην ανατολική πλευρά της χώρας,  αναφέρεται ότι εκεί δραστηριοποιούνται πάνω από 100 ένοπλες ομάδες, κυρίως στις περιοχές Ituri, North Kivu, και South Kivu.^[32] Σε έκθεση της UNHCR που δημοσιεύθηκε τον Μάρτιο του 2025, αναφέρεται ότι μετά από συνεχιζόμενη επιδείνωση της ασφάλειας, των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και της ανθρωπιστικής κατάστασης στις περιοχές North Kivu, South Kivu και Ituri από τον Νοέμβριο του 2022, η ένοπλη βία στις ανατολικές επαρχίες της Λ.Δ.Κ. κλιμακώθηκε τον Ιανουάριο του 2025.^[33]

 

 Ως προς τον αριθμό των περιστατικών ασφαλείας γενικότερα στην επαρχία Kinshasa, που συνιστά την περιοχή καταγωγής της Αιτήτριας 1 και στην οποία βρίσκεται ο τόπος συνήθους διαμονής της, παρατίθενται αριθμητικά δεδομένα από την βάση δεδομένων ACLED (The Armed Conflict Location & Event Data Project). Σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα στοιχεία, κατά το χρονικό διάστημα μεταξύ 11/07/2024 και 11/07/2025, στην εν λόγω  περιοχή καταγράφηκαν από την εν λόγω βάση δεδομένων συνολικά 85 περιστατικά ασφαλείας εκ των οποίων προέκυψαν 235 απώλειες ζωών. Πιο αναλυτικά, 3 εξ αυτών καταγράφηκαν ως μάχες (με 13  απώλειες),  13 ως περιστατικά χρήσης βίας κατά αμάχων (με 19 απώλειες),  18 ως εξεγέρσεις (με 203 απώλειες), 51 ως διαμαρτυρίες (καμία απώλεια), ενώ δεν καταγράφηκαν περιστατικά εκρήξεων/απομακρυσμένης βίας[34]. Συγκεκριμένα στην κοινότητα Kintambo που βρίσκεται στην επαρχία Kinshasa και στην οποία βρισκόταν ο τελευταίος τόπος συνήθους διαμονής της Αιτήτριας 1, την ίδια περίοδο αναφοράς καταγράφηκε μόνο 1 περιστατικό εξέγερσης χωρίς καμία απώλεια.[35] Σημειώνεται, ότι σύμφωνα με εκτιμήσεις ο πληθυσμός της Κinshasa το 2023 ανερχόταν στους 16,316,000 κατοίκους[36], ως εκ τούτου το ανωτέρω στοιχείο εξεταζόμενο συνδυαστικά με τον αριθμό των περιστατικών ασφαλείας (85 περιστατικά) στην περιοχή, δεικνύουν ότι η ένταση της βίας στην εν λόγω περιοχή είναι μικρή.

 

Κατά συνέπεια, παρότι γενικότερα η κατάσταση στη Λ.Δ.Κ. παραμένει ασταθής, η επαρχία Kinshasa, την οποία το Δικαστήριο θεωρεί ως την περιοχή όπου αναμένεται να επιστρέψουν οι Αιτητές, δεν φαίνεται να πλήττεται σε τέτοιο βαθμό από συγκρούσεις και περιστατικά βίας, τα οποία να ανάγονται σε τόσο υψηλό επίπεδο, ώστε να θεωρούνται ότι πληρούν το όριο του άρθρου 15(γ) της Οδηγίας, ως αυτό ερμηνεύθηκε από το ΔΕΕ.  Λαμβάνοντας υπόψιν και τις ιδιαίτερες περιστάσεις των Αιτητών, θεωρώ ότι δεν εγείρονται ουσιώδεις λόγοι να πιστεύεται ότι θα διατρέξουν κίνδυνο να υποστούν σοβαρή βλάβη σε περίπτωση επιστροφής τους στη χώρα καταγωγής της Αιτήτριας 1 και συγκεκριμένα στην επαρχία Kinshasa.

 

Καταληκτικά λοιπόν κρίνεται ότι οι Αιτητές δεν θα αντιμετωπίσουν ούτε κίνδυνο να υποστούν σοβαρή βλάβη σε περίπτωση επιστροφής τους στην Kinshasa (Λ.Δ.Κ.) ώστε να τους παραχωρηθεί καθεστώς συμπληρωματικής προστασίας υπό τοις έννοιες του άρθρου 19 (1) και (2) του περί Προσφύγων Νόμου.

 

Εν συνεχεία σε συνάρτηση με την απόφαση επιστροφής και την αρχή της μη επαναπροώθησης, θα εξετάσω τον ισχυρισμό που πρόβαλε ο συνήγορος των Αιτητών περί έλλειψης δέουσας έρευνας λόγω μη διενέργειας εκ μέρους των Καθ΄ ων η αίτηση εξατομικευμένης εξέτασης της αίτησης του ανήλικου τέκνου της Αιτήτριας 1 (ήτοι του Αιτητή 2), που υποβλήθηκε εκ μέρους της μητέρας του, καθώς δεν προέβησαν, ως όφειλαν, σε οιανδήποτε αξιολόγηση επί του βέλτιστος συμφέροντός του, ως προκύπτει άλλωστε και από την σχετική Έκθεση-Εισήγηση. Επ’ αυτού  σημειώνεται ότι κατά τις διευκρινήσεις,  σε ερώτηση του Δικαστηρίου προς τη συνήγορο των Καθ’ ων η αίτηση ως προς το ποια είναι η θέση τους σε σχέση με αυτό τον ισχυρισμό, δεν αναφέρθηκε οτιδήποτε ουσιαστικό επί του ζητήματος αυτού. Σημειώνω ότι κατόπιν μελέτης της Γραπτής Αγόρευσης των Καθ΄ ων η αίτηση, δεν εντοπίζεται οποιαδήποτε ειδική αναφορά σε σχέση με τον εν λόγω ισχυρισμό, αλλά ούτε υπήρξε και οποιαδήποτε προφορική τοποθέτηση επί τούτου, με αναπόφευκτο αποτέλεσμα να μην προκύπτει η θέση τους ως προς αυτό τον ισχυρισμό, ο οποίος παραμένει αναπάντητος.

 

Από τα ενώπιον μου στοιχεία, προκύπτει ότι το ανήλικο τέκνο της Αιτήτριας 1, γεννήθηκε στην Κυπριακή Δημοκρατία στις 24/08/2023, γεγονός που γνωστοποιήθηκε στους Καθ΄ ων η αίτηση κατά τη διάρκεια της προσωπικής συνέντευξης της Αιτήτριας 1, και προσκομίστηκε σχετικό πιστοιποιητικό γέννησης (βλ. ερυθρά 42 x3 και 47 του διοικητικού φακέλου). Ως εκ τούτου, το ανήλικο τέκνο της Αιτήτριας 1 ως μέρος του προφίλ της, κατέστη μέλος της διαδικασίας, συμπεριλήφθηκε ως αιτητής στα πλαίσια της αίτησης της μητέρας του και προς το σκοπό αυτό εκδόθηκε σχετική Βεβαίωση υποβολής αιτήματος Διεθνούς Προστασίας (Confirmation of Submission of an Application for International Protection) που αφορά το ανήλικο (βλ. ερυθρό 48 του διοικητικού φακέλου).

 

Άλλωστε, το εδάφιο (6) (γ) του άρθρο 11 του περί Προσφύγων Νόμου προβλέπει πως «Ανεξάρτητα από το άρθρο 10, ο ανήλικος δικαιούται να υποβάλει αίτηση είτε αυτοπροσώπως, εάν είναι νομικά ικανός να συμμετέχει στις διαδικασίες σύμφωνα με το κυπριακό δίκαιο, είτε μέσω των γονέων του ή άλλου ενήλικου μέλους της οικογένειάς του, ή μέσω ενηλίκου ο οποίος είναι υπεύθυνος για αυτόν βάσει νόμου ή πρακτικής της Δημοκρατίας ή μέσω εκπροσώπου.» (υπογράμμιση από το παρόν Δικαστήριο).

 

Κατόπιν εξέτασης της Έκθεσης-Εισήγησης που αποτελεί και την αιτιολογική βάση της προσβαλλόμενης απόφασης, δεν διαπιστώθηκε η οποιαδήποτε συγκεκριμένη αιτιολόγηση περί της απόφασης επιστροφής και ιδιαίτερα σε σχέση με τον Αιτητή 2, ο οποίος είναι ανήλικος. Δεν γίνεται οποιαδήποτε αναφορά στο βέλτιστο συμφέρον του παιδιού, που κατά το άρθρο 10(1)(Α) του Περί Προσφύγων Νόμου αποτελεί πρωταρχικό μέλημα κατά την εφαρμογή των διατάξεων του Νόμου που αφορούν τη διεθνή προστασία, αλλά είναι και γενική αρχή που αποσκοπεί στην προστασία των παιδιών, η οποία καθιερώθηκε στο άρθρο 3 της Σύμβασης Δικαιωμάτων του Παιδιού (ΔΣΔΠ), σύμβαση η οποία κυρώθηκε από την Κυπριακή Δημοκρατία. Το βέλτιστο συμφέρον του παιδιού είναι μία από τις θεμελιώδεις γενικές αρχές που κατοχυρώνονται στη ΔΣΔΠ και διέπουν το σύνολο των δικαιωμάτων των παιδιών.

 

Ρητή αναφορά στο βέλτιστο συμφέρον του παιδιού γίνεται επίσης στο άρθρο 24 του Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ.    Σύμφωνα με το άρθρο 24, παράγραφος 2 του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων, οφείλει να δίνεται πρωταρχική σημασία στο βέλτιστο συμφέρον του παιδιού και να εφαρμόζεται στη θεωρία και στην πράξη κατά την εφαρμογή του συνόλου των ευρωπαϊκών οδηγιών. Στην υπόθεση E κατά Staatssecretaris van Veiligheid en Justitie (C-635/17, απόφαση της 13^ης Μαρτίου 2019), το ΔΕΕ έκρινε ότι οι αρμόδιες αρχές οφείλουν να λαμβάνουν υπόψη «ειδικότερα, περιστάσεις όπως η ηλικία των εμπλεκόμενων τέκνων, η κατάστασή τους στη χώρα καταγωγής τους και ο βαθμός εξάρτησής τους από συγγενείς» και ότι οι περιστάσεις αυτές μπορούν να επηρεάσουν την έκταση και το βάθος της απαιτούμενης εξέτασης (σκ. 59).

 

Σύμφωνα με το Γενικό Σχόλιο της Επιτροπής για τα Δικαιώματα του Παιδιού Νο 14 (2003), «η αιτιολόγηση μίας απόφασης οφείλει να καταδεικνύει ότι το δικαίωμα [το βέλτιστο συμφέρον του παιδιού] έχει ρητά ληφθεί υπόψιν»^[37]. Επίσης, επισημαίνονται στο ανωτέρω Σχόλιο ως στοιχεία τα οποία οφείλουν να ληφθούν υπόψιν κατά την αξιολόγηση βέλτιστου συμφέροντος τις απόψεις του παιδιού, την ταυτότητα του παιδιού, τη διατήρηση του οικογενειακού περιβάλλοντος και τη διατήρηση των δεσμών, τη φροντίδα, προστασία και ασφάλεια του παιδιού, την κατάσταση ευαλωτότητας, το δικαίωμα του παιδιού στην υγεία και στην εκπαίδευση.^[38]

 

Περεταίρω, η συνεκτίμηση του βέλτιστου συμφέροντος του τέκνου, η οικογενειακή ζωή και η κατάσταση της υγείας του συγκεκριμένου υπηκόου τρίτης χώρας αποτελούν στοιχεία τα οποία πρέπει να λαμβάνονται υπόψη πριν την έκδοση της απόφασης επιστροφής, ως προβλέπεται στο άρθρο 18ΟΖ του Κεφ. 105, το οποίο απαιτεί όπως κατά την εφαρμογή, μεταξύ άλλων, του άρθρου 18ΟΗ  να τηρείται η αρχή της μη επαναπροώθησης και να λαμβάνονται δεόντως υπόψη τα ανωτέρω στοιχεία[39].

 

Έχοντας αναφέρει τα ανωτέρω, ουδεμία αναφορά υπήρξε κατά την αξιολόγηση των Καθ’ων η αίτηση στο βέλτιστο συμφέρον του τέκνου της Αιτήτριας 1 και τα επιμέρους στοιχεία που αναφέρθηκαν ανωτέρω. 

 

Ως εκ τούτου κρίνω ότι η νομιμότητα της απόφασης επιστροφής πάσχει λόγω μη διενέργειας δέουσας έρευνας ως προβλέπεται από τις γενικές αρχές του διοικητικού δικαίου και λόγω παράλειψης των Καθ’ων η Αίτηση να αξιολογήσουν τα δεδομένα που αφορούσαν τον ανήλικο – Αιτητή 2, υπό το φως της αρχής του βέλτιστου συμφέροντος του παιδιού.

 

Επισημαίνω πως η απόφαση απόρριψης της αίτησης ασύλου των Αιτητριών εξακολουθεί να παράγει τα έννομα αποτελέσματα της χωρίς να μεταβάλλεται η νομική της υπόσταση και χωρίς να αποβάλλει τον εκτελεστό της χαρακτήρα.  Υιοθετώ στο σημείο αυτό την προσέγγιση της αδελφής μου Δικαστή κα. Ρήγας, στην ενδιάμεση απόφαση της υπόθεσης J.K. δια της Επιτρόπου Προστασίας Δικαιωμάτων του Παιδιού και Κυπριακής Δημοκρατίας, μέσω της Υπηρεσίας Ασύλου, αρ. Προσφυγής 3213/22, 17 Αυγούστου 2023[40], στην οποία αναφέρθηκε ότι τυχόν ακυρότητα ή ανάκληση της απόφασης επιστροφής δεν συμπαρασύρει σε αυτόματη ακυρότητα/ανάκληση και την απόφαση απόρριψης της αίτησης ασύλου, το νομικό περιεχόμενο της τελευταίας εξακολουθεί να ισχύει και δεν μεταβάλλεται από οιανδήποτε μεταβολή της απόφασης επιστροφής.

 

Ως εκ των ανωτέρω, κρίνω πως η νομιμότητα της προσβαλλόμενης απόφασης πάσχει ως προς το τμήμα της απόφασης επιστροφής για τους λόγους που αναλύθηκαν ανωτέρω. Ως προς το τμήμα της απόρριψης της αίτησης ασύλου των Αιτητών, το Δικαστήριο μετά από ουσιαστική εξέταση των περιστάσεων των Αιτητών, όπως αναλύεται εκτενώς  ανωτέρω, καταλήγει ότι οι Αιτητές δεν κατάφεραν να αποδείξουν ότι στο πρόσωπό τους πληρούνται οι προϋποθέσεις υπαγωγής τους στο καθεστώς του πρόσφυγα ή της παραχώρησης συμπληρωματικής προστασίας, σύμφωνα με τις πρόνοιες του περί Προσφύγων Νόμου (Ν. 6(Ι)/2000) και της Σύμβασης της Γενεύης του 1951. Σημειώνεται στο σημείο αυτό ότι σε σχέση ειδικά με το ανήλικο τέκνο της Αιτήτριας 1, σε συνάρτηση με το άρθρο 11 (6) (γ) του περί Προσφύγων Νόμου, η Αιτήτρια 1 (δια μέσω της οποίας υποβλήθηκε η αίτηση ασύλου του ανηλίκου τέκνου της), δεν προέβαλε οποιοδήποτε ισχυρισμό ή κίνδυνο σε σχέση με το τέκνο της που να σχετίζεται με τον πυρήνα του αιτήματός της και που να δικαιολογεί την παραχώρηση καθεστώτος διεθνούς προστασίας.

 

Ενόψει της ανηλικότητας του Αιτητή 2, και γεγονότος ότι λόγω της ηλικίας του δεν αναμενόταν να υποβληθεί σε προσωπική συνέντευξη, στην προκειμένη περίπτωση εκπροσωπείτο από την μητέρα του και εν τη απουσία έγερσης οποιουδήποτε ειδικού ισχυρισμού που να αφορά το ανήλικο τέκνο, καταλήγω ότι στην προσβαλλόμενη απόφαση το τμήμα της αίτησης ασύλου των Αιτητών ορθώς απορρίφθηκε από τους Καθ΄ ων η αίτηση επί της ουσίας της.

 

Ως εκ τούτου, η προσφυγή αποτυγχάνει και απορρίπτεται ως προς την απόφαση απόρριψης της αίτησης διεθνούς προστασίας των Αιτητών 1 και 2. Η προσφυγή γίνεται δεκτή κατά το σκέλος που στρέφεται εναντίον της απόφασης επιστροφής σε σχέση με τον Αιτητή 2. Επιδικάζονται €800 έξοδα, πλέον Φ.Π.Α. αν υπάρχει, εναντίον των Καθ' ων η Αίτηση και υπέρ των Αιτητών.

 

Μ. ΠΑΠΑΝΤΩΝΙΟΥ, Δ.Δ.Δ.Δ.Π.