ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ

Υπόθεση Αρ.: 86/24

5 Σεπτεμβρίου, 2025

[Κ. Κ. Κλεάνθους, Δ.Δ.Δ.Δ.Π.]

Αναφορικά με το άρθρο 146 του Συντάγματος

Μεταξύ:

L.J.Μ.K.

Αιτήτριας,

και

Κυπριακής Δημοκρατίας, μέσω Προϊσταμένου της Υπηρεσίας Ασύλου

Καθ' ων η αίτηση

Η Αιτήτρια εμφανίζεται αυτοπροσώπως

Κ. Μιχαηλίδου (κα), Δικηγόρος της Δημοκρατίας, για τους Καθ' ων η αίτηση

Α Π Ο Φ Α Σ Η

Κ. Κ. Κλεάνθους, Δ.Δ.Δ.Δ.Π.: Η Αιτήτρια με την παρούσα προσφυγή στρέφεται κατά της απόφασης των Καθ' ων η αίτηση, ημερομηνίας 31.10.2023, με την οποία απορρίφθηκε το αίτημα της τελευταίας για διεθνή προστασία, καθότι κρίθηκε ότι δεν πληρούνται οι προϋποθέσεις των άρθρων 3 και 19 των περί Προσφύγων Νόμων του 2000 έως 2023 και αποφασίστηκε η επιστροφή της στη χώρα καταγωγής της.

Γεγονότα

1.           Τα γεγονότα της υπόθεσης έχουν ως ακολούθως: Η Αιτήτρια κατάγεται από τη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό (στο εξής: «ΛΔΚ»). Εισήλθε παράνομα στη Δημοκρατία από τις μη ελεγχόμενες από την Κυβέρνηση της Δημοκρατίας περιοχές και περί τις 2.1.2023, υπέβαλε αίτηση διεθνούς προστασίας. Στις 25.10.2023, πραγματοποιήθηκε συνέντευξη της Αιτήτριας από λειτουργό, ο οποίος στις 31.10.2023 υπέβαλε Έκθεση-Εισήγηση προς τον Προϊστάμενο της Υπηρεσίας Ασύλου (στο εξής: Προϊστάμενος) για απόρριψη της αίτησης ασύλου της Αιτήτριας και επιστροφή της στη χώρα καταγωγής της. Η Εισήγηση εγκρίθηκε από τον Προϊστάμενο στις 31.10.2023. Η εν λόγω απορριπτική απόφαση, η οποία κοινοποιήθηκε στην Αιτήτρια στις 13.12.2023, αποτελεί το αντικείμενο της παρούσας προσφυγής.

Νομικοί Ισχυρισμοί

2.           Η Αιτήτρια, με το εισαγωγικό δικόγραφο, αιτείται την επανεξέταση της υπόθεσής της, προβάλλοντας ότι η ζωή της διατρέχει σοβαρό κίνδυνο. Ειδικότερα, υποστηρίζει ότι ο εργοδότης της, επικεφαλής θεατρικής ομάδας, της ζήτησε να αποπλανήσει και να φονεύσει τον αρχηγό άλλης θεατρικής ομάδας, προς διασφάλιση σύναψης συμφωνίας με συγκεκριμένη εταιρεία. Η ίδια αρνήθηκε και, έκτοτε, όπως ισχυρίζεται, αυτός την απειλεί με θάνατο. Περαιτέρω, αναφέρει ότι υπήρξε θύμα βιασμού, ότι απέστειλε κακοποιούς στην οικία της και ότι ο αδελφός της έκτοτε αγνοείται. Επιπλέον, υποστηρίζει ότι η καταγγελία την οποία υπέβαλε στην αστυνομία δεν είχε οποιαδήποτε εξέλιξη, λόγω της επιρροής που διαθέτει το εν λόγω πρόσωπο στη ΛΔΚ.

3.           Στο πλαίσιο της παρούσας διαδικασίας παρασχέθηκε άδεια στην Αιτήτρια για προφορική αγόρευση. Επί της ουσίας του αιτήματός της, επανέλαβε ότι ο εργοδότης της, διευθυντής του θεάτρου όπου εργαζόταν, της ζήτησε να φονεύσει τον επικεφαλής αντίπαλου θιάσου, με σκοπό να εξασφαλίσει συμβόλαιο με συγκεκριμένη εταιρεία/χορηγό. Μετά την άρνησή της, όπως υποστηρίζει, εκείνος την απείλησε με θάνατο και ευθύνεται για περιστατικό αρπαγής της από αγνώστους, οι οποίοι την κακοποίησαν σεξουαλικά και την εγκατέλειψαν. Αναφορικά με το προσωπικό της προφίλ, σημειώνεται ότι η Αιτήτρια έχει αποκτήσει υιό, ο οποίος τελεί επίσης υπό καθεστώς αιτούντος διεθνή προστασία.

4.           Από την πλευρά τους, οι Καθ’ ων η αίτηση υπεραμύνονται της επίδικης πράξης, προβάλλοντας ότι οι δηλώσεις της Αιτήτριας ως προς τον πυρήνα του αιτήματός της, στο πλαίσιο της διοικητικής εξέτασης, υπήρξαν αντιφατικές. Ως εκ τούτου, κατά την άποψή τους, δεν πληρούνται οι προϋποθέσεις υπαγωγής της σε καθεστώς διεθνούς προστασίας, καθότι οι ισχυρισμοί της δεν κρίνονται αξιόπιστοι και, πέραν αυτών, από τα λοιπά στοιχεία του προσωπικού της προφίλ, δεν προκύπτει βάσιμος φόβος δίωξης ή κίνδυνος σοβαρής βλάβης.

Το νομικό πλαίσιο

5.           Η Σύμβαση περί του καθεστώτος των προσφύγων, η οποία υπογράφηκε στη Γενεύη στις 28 Ιουλίου 1951 και τέθηκε σε ισχύ στις 22 Απριλίου 1954 [Recueil des traités des Nations unies, τόμος 189, σ. 150, αριθ. 2545 (1954)], όπως συμπληρώθηκε με το Πρωτόκολλο περί του καθεστώτος των προσφύγων, το οποίο συνήφθη στη Νέα Υόρκη στις 31 Ιανουαρίου 1967 και τέθηκε σε ισχύ στις 4 Οκτωβρίου 1967 (στο εξής: Σύμβαση της Γενεύης), ορίζει, στο άρθρο 1, τμήμα Α, σημείο 2, πρώτο εδάφιο, ότι ο όρος «πρόσφυγας» εφαρμόζεται επί παντός προσώπου το οποίο, «συνεπεία δικαιολογημένου φόβου διώξεως λόγω φυλής, θρησκείας, εθνικότητος, κοινωνικής τάξεως ή πολιτικών πεποιθήσεων, ευρίσκεται εκτός της χώρας της οποίας έχει την ιθαγένεια και δεν δύναται ή, λόγω του φόβου τούτου, δεν επιθυμεί να απολαύη της προστασίας της χώρας ταύτης».

6.           Ο Κανονισμός 2 των περί της Ίδρυσης και Λειτουργίας του Διοικητικού Δικαστηρίου Διεθνούς Προστασίας Διαδικαστικών Κανονισμών του 2019 έχει ως ακολούθως:

«Ο Διαδικαστικός Κανονισμός του Ανωτάτου Συνταγματικού Δικαστηρίου 1962, και οι περί της Λειτουργίας του Διοικητικού Δικαστηρίου Διαδικαστικοί Κανονισμοί (Αρ.1) Διαδικαστικοί Κανονισμοί του 2015, τυγχάνουν εφαρμογής σε όλες τις προσφυγές που καταχωρούνται στο Διοικητικό Δικαστήριο Διεθνούς Προστασίας από 18.6.2019, με τις αναγκαίες τροποποιήσεις που αναφέρονται στη συνέχεια και κατ’ ανάλογη εφαρμογή των δικονομικών κανόνων και πρακτικής που ακολουθούνται και εφαρμόζονται στις ενώπιον του Διοικητικού Δικαστηρίου προσφυγές εκτός αν ήθελε άλλως ορίσει το Δικαστήριο.».

7.           Το άρθρο 11 των περί της Ίδρυσης και Λειτουργίας Διοικητικού Δικαστηρίου Διεθνούς Προστασίας Νόμων του 2018 και 2020 (στο εξής: o περί της Ίδρυσης και Λειτουργίας Διοικητικού Δικαστηρίου Διεθνούς Προστασίας Νόμος) καθορίζει τη δικαιοδοσία του παρόντος Δικαστηρίου.

 

8.           Το άρθρο 3 του περί Προσφύγων Νόμου καθορίζει τις προϋποθέσεις αναγνώρισης προσώπου ως πρόσφυγα.

 

9.           Το άρθρο 16 του περί Προσφύγων Νόμου ορίζει τα εξής:

«Υποχρεώσεις Αιτητή κατά την εξέταση της αίτησης και συναφής υποχρέωση αρμόδιων αρχών

16.-(1) Κατά την εξέταση της αίτησής του, ο Αιτητής οφείλει να συνεργάζεται με την Υπηρεσία Ασύλου με σκοπό την εξακρίβωση της ταυτότητάς του και των υπόλοιπων στοιχείων που αναφέρονται στην παράγραφο (α) του εδαφίου (2).

(2) Ιδίως, ο Αιτητής οφείλει-

(α) να υποβάλει το συντομότερο δυνατό όλα τα στοιχεία που απαιτούνται για την τεκμηρίωση της αίτησης, τα οποία στοιχεία συνίστανται σε δηλώσεις του Αιτητή και σε όλα τα έγγραφα που έχει ο Αιτητής στη διάθεσή του σχετικά με την ηλικία του, το προσωπικό του ιστορικό, καθώς και το ιστορικό των οικείων συγγενών του, την ταυτότητα, την ιθαγένεια, τη χώρα και το μέρος προηγούμενης διαμονής του, τις προηγούμενες αιτήσεις ασύλου, το δρομολόγιο που ακολούθησε, το δελτίο ταυτότητας και τα ταξιδιωτικά του έγγραφα και τους λόγους για τους οποίους ζητεί διεθνή προστασία∙ [...]».

10.        Το άρθρο 19 του περί Προσφύγων Νόμου καθορίζει τις προϋποθέσεις αναγνώρισης καθεστώτος συμπληρωματικής προστασίας.

 

Κατάληξη

11.        Επισημαίνεται εκ προοιμίου ότι το παρόν Δικαστήριο ως δικαστήριο ουσίας δικάζει την υπόθεση που άγεται ενώπιον του εξ υπαρχής, κατά το νόμο και κατά την ουσία, δεν περιορίζεται μόνο στην εξέταση της διαδικασίας και των στοιχείων κρίσης της διοικητικής αρχής που εξέδωσε την προσβαλλόμενη πράξη, αλλά προχωρεί παραπέρα και εξετάζει την ουσιαστική ορθότητα της επίδικης πράξεως και μάλιστα σε επικαιροποιημένη βάση (ex nunc). Η Αιτήτρια αναμένεται να προβάλει, στο πλαίσιο της διοικητικής ή και της παρούσας δικαστικής διαδικασίας, τέτοιους συγκεκριμένους και ειδικούς ισχυρισμούς, οι οποίοι εν δυνάμει θα δικαιολογούσαν την υπαγωγή της σε καθεστώς διεθνούς προστασίας.

 

12.        Παρατηρείται συναφώς ότι, κατά την καταγραφή της αίτησής της για διεθνή προστασία, η Αιτήτρια δήλωσε ότι είναι κωμικός ηθοποιός και μέλος της ομάδας του προέδρου Mavyukele. Υποστήριξε ότι, λόγω κυβερνητικής σύμβασης με επιχειρηματίες για την προεκλογική εκστρατεία, ο πρόεδρος Mavyukele της ζήτησε να αποπλανήσει και να φονεύσει τον αντίπαλό του, Vue de Loin, ώστε να διασφαλίσει ο ίδιος τη σύμβαση. Κατόπιν της άρνησής της, όπως ισχυρίζεται, άρχισε να δέχεται απειλές θανάτου μέσω τηλεφωνικών κλήσεων. Μία ημέρα μετά την ολοκλήρωση της εργασίας της, εισήλθε σε ταξί με προορισμό την οικία της· ο οδηγός, όμως, την απήγαγε και την οδήγησε σε άγνωστο χώρο, όπου υπέστη σωματική κακοποίηση και βιασμό από τέσσερις άνδρες. Αναφέρει ότι οι κραυγές της έγιναν αντιληπτές από περίοικους, με αποτέλεσμα οι δράστες να την εγκαταλείψουν στο σημείο. Η Αιτήτρια προσέθεσε ότι νοσηλεύτηκε και, κατά τη διάρκεια της νοσηλείας της, ομάδα ανδρών εισήλθε βίαια στην οικία της, κατέστρεψε το περιεχόμενο αυτής και εξανάγκασε τους γονείς της να αποκαλύψουν τον τόπο νοσηλείας της. Στη συνέχεια, ισχυρίζεται ότι δέχθηκε νέες τηλεφωνικές απειλές κατά της ζωής της και, με τη συνδρομή της μητέρας της, εγκατέλειψε τη χώρα καταγωγής της.

 

13.        Στις 4.1.2023 η Αιτήτρια παραπέμφθηκε σε έλεγχο ευαλωτότητας από αρμόδιο λειτουργό (Έντυπο Ελέγχου και Αξιολόγησης Ευαλωτότητας – ερ. 14-30 του διοικητικού φακέλου). Στο πλαίσιο τούτου, ισχυρίστηκε ότι εγκατέλειψε τη χώρα καταγωγής της λόγω απειλών θανάτου. Δήλωσε ότι υπέστη βιασμό περί την 18.3.2022, ότι της ζητήθηκε να φονεύσει άτομα, κάτι που αρνήθηκε, και ότι κατόπιν τούτου άρχισε να δέχεται απειλές, οι οποίες, όπως ανέφερε,  ξεκίνησαν στις 29.3.2022. Προσέθεσε ότι δέχθηκε επίθεση κατά την οποία χτυπήθηκε στο πρόσωπο, με συνέπεια να επηρεαστεί η όρασή της στο ένα μάτι. Αναφορικά με τον ισχυρισμό βιασμού, ανέφερε ότι κατά την επιβίβασή της σε λεωφορείο, ο οδηγός άλλαξε διαδρομή και τέσσερις άνδρες την κακοποίησαν σωματικά και σεξουαλικά, αφαιρώντας της τα ρούχα. Μετά το περιστατικό, όπως ισχυρίστηκε, νοσηλεύτηκε.

 

14.        Κατά το στάδιο της συνέντευξης, η Αιτήτρια, ως προς τα προσωπικά της στοιχεία, ανέφερε ότι γεννήθηκε το 1994 και διέμενε στην πόλη Matadi  μέχρι την ηλικία των έξι ετών και εν συνεχεία μετακόμισε με την οικογένειά της στην Kinshasa. Είναι απόφοιτος δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης και διαθέτει εργασιακή πείρα στη χώρα καταγωγής της ως κωμικός ηθοποιός, καθώς και ως πωλήτρια ειδών ένδυσης και τροφίμων. Αναφορικά με την απασχόλησή της ως ηθοποιός, ισχυρίστηκε ότι άρχισε τη δραστηριότητα γύρω στο 2017/2018 και τη συνέχισε έως την αναχώρησή της από τη χώρα, χωρίς σταθερό χώρο παραστάσεων, οι οποίες μερικές φορές μεταδίδονταν και μέσω μέσων κοινωνικής δικτύωσης, όπως το YouTube. Ερωτηθείσα πώς μπορούσε το κοινό να κλείσει παραστάσεις μαζί της, απάντησε ότι η επικοινωνία γινόταν μέσω του προέδρου της κωμικής ομάδας, ονόματι Maviokele, ο οποίος σύναπτε συμφωνίες και ενημέρωνε τα μέλη για τις εμφανίσεις. Ως προς την εργασία της ως πωλήτρια, ανέφερε ότι ξεκίνησε ήδη από την περίοδο που φοιτούσε στο σχολείο και συνέχισε έως την αναχώρησή της, διατηρώντας τραπέζι πώλησης έξω από την οικία της. Δήλωσε ότι ομιλεί Lingala, γαλλικά και Kikongo. Ως προς την πατρική της οικογένεια, ανέφερε ότι οι γονείς της και τα πέντε αδέλφια της διαμένουν στην περιοχή Mont Ngafula της Kinshasa και ότι διατηρεί επικοινωνία μαζί τους. Πρόσθεσε ότι είναι άγαμη και μητέρα ενός υιού, γεννηθέντος στις 12.12.2013, ο οποίος διαμένει με την αδελφή της και με τον οποίο διατηρεί επικοινωνία. Ο πατέρας του τέκνου της, κατά τα λεγόμενά της, απεβίωσε σε τροχαίο ατύχημα το 2015.

 

15.        Ερωτηθείσα για τους λόγους εγκατάλειψης της χώρας καταγωγής της, η Αιτήτρια, κατά την ελεύθερη αφήγησή της, ανέφερε ότι ο πρόεδρος της θεατρικής ομάδας της τής ζήτησε να θανατώσει άλλον καλλιτέχνη, καθότι αμφότεροι διεκδικούσαν σημαντικό συμβόλαιο και ο αντίπαλος ήταν περισσότερο αναγνωρίσιμος. Συγκεκριμένα, της πρότεινε να τον αποπλανήσει και να τον δηλητηριάσει. Μετά την άρνησή της, άρχισε να τον αποφεύγει και εν τέλει διέκοψε την εργασία της. Έκτοτε, σύμφωνα με τους ισχυρισμούς της, δεχόταν απειλητικά τηλεφωνήματα, τα οποία αρχικώς δεν έλαβε σοβαρά υπόψη, και συνέχισε να εργάζεται σε άλλη θεατρική ομάδα.

 

16.        Περαιτέρω, ισχυρίστηκε ότι, μία ημέρα, κατά την αποχώρησή της από γύρισμα, επιβιβάστηκε σε ταξί στο οποίο βρίσκονταν ήδη άνδρες επιβάτες. Ο οδηγός άλλαξε πορεία, κλείδωσε τις θύρες και ένας εκ των ανδρών την απείλησε με κατσαβίδι. Στη συνέχεια, την οδήγησαν σε απομονωμένη δασώδη περιοχή, όπου την εξανάγκασαν σε σεξουαλική κακοποίηση. Κατά τα λεγόμενά της, οι κραυγές της έγιναν αντιληπτές από ηλικιωμένο άνδρα, ο οποίος της παρείχε βοήθεια. Επιστρέφοντας στην οικία της, ενημέρωσε τους γονείς της για το συμβάν, οι οποίοι την μετέφεραν στο νοσοκομείο.

 

17.        Η Αιτήτρια ανέφερε ότι το περιστατικό έλαβε χώρα ημέρα Παρασκευή και ότι την αμέσως επόμενη Τρίτη, ενώ νοσηλευόταν, άγνωστα άτομα εισέβαλαν στην οικία της οικογένειας, εκλαμβάνοντας ότι βρισκόταν εκεί. Ο πατέρας της λιποθύμησε, και την επομένη υποβλήθηκε καταγγελία τόσο για το βιασμό, όσο και για τη διάρρηξη. Η Αιτήτρια υποστήριξε ότι ενώπιον των αστυνομικών αρχών ανέφερε την αλήθεια και κατονόμασε τον πρόεδρο της θεατρικής ομάδας. Ο τελευταίος, ωστόσο, δεν προσήλθε, αποστέλλοντας δικηγόρο εκπρόσωπό του.

 

18.        Μετά την έξοδό της από το νοσοκομείο, η μητέρα της επικοινώνησε με τον αρμόδιο αστυνομικό, ο οποίος, σύμφωνα με τα λεγόμενά της, την συμβούλευσε να απομακρυνθεί από την οικία της, καθότι δεν θα υπήρχε συνέχεια στην υπόθεση. Την ίδια ημέρα, η Αιτήτρια μετέβη στην οικία της γιαγιάς της στην περιοχή Kimbanseke, και εν συνεχεία, με φροντίδα της μητέρας της, προέβη στις απαραίτητες ενέργειες για την αναχώρησή της από τη χώρα καταγωγής της. Ερωτηθείσα ως προς τις συνέπειες ενδεχόμενης επιστροφής της, ισχυρίστηκε ότι ο πρώην εργοδότης της θα επιδιώξει να τη θανατώσει, ενώ η ίδια δεν θα διαθέτει τόπο διαμονής, ούτε δυνατότητα εξεύρεσης εργασίας.

 

19.        Στη συνέχεια, υπεβλήθησαν στην Αιτήτρια διευκρινιστικά ερωτήματα αναφορικά με τον πυρήνα του αιτήματός της. Η ίδια δήλωσε ότι ο πρόεδρος της ομάδας της ζήτησε να θανατώσει κάποιον, προκειμένου να εξασφαλίσει χορηγικό συμβόλαιο με εταιρεία παρασκευής μπίρας, η οποία θα προωθούσε τον θίασό τους. Ανέφερε ότι επρόκειτο για συμβόλαιο ιδιαίτερα υψηλής οικονομικής αξίας, το οποίο δεν επιθυμούσε να αποσπάσει η αντίπαλη θεατρική ομάδα. Επισημάνθηκε στην Αιτήτρια ότι, κατά την καταγραφή της αίτησής της, είχε αναφέρει ότι επρόκειτο περί κυβερνητικής σύμβασης, ενώ κατά τη συνέντευξη μνημόνευσε εταιρεία μπίρας· η ίδια απάντησε ότι επρόκειτο περί εταιρείας μπίρας. Δήλωσε ότι το όνομα του προέδρου ήταν Maviokele (στο εξής: «Μ.») και του αντιπάλου καλλιτέχνη Vue de Loin (στο εξής: «V.»). Ερωτηθείσα για ποιο λόγο επελέγη η ίδια να διαπράξει τον φόνο, ανέφερε ότι δεν γνωρίζει.

 

20.        Ισχυρίστηκε ότι περί τον Ιανουάριο του 2022 ο Μ. τής ζήτησε να αποπλανήσει και να δηλητηριάσει τον αντίπαλο και ότι το περιστατικό του βιασμού της έλαβε χώρα στις 18.3.2022. Επανέλαβε ότι, μετά την εργασία της, επιβιβάστηκε σε ταξί στο οποίο επέβαιναν ήδη τέσσερις άνδρες, τους οποίους δεν γνώριζε. Μετά την επίθεση, οι δράστες την εγκατέλειψαν, και η ίδια προσπάθησε να βγει στον δρόμο, όπου, όπως ισχυρίστηκε, συνάντησε έναν «καλό Σαμαρείτη». Επισημάνθηκε στην Αιτήτρια ότι σε προηγούμενο στάδιο είχε αναφέρει πως την αντιλήφθηκε ηλικιωμένος άνδρας· η ίδια απάντησε ότι πράγματι χρειάστηκε να εξέλθει στον δρόμο. Ο άνδρας, κατά τα λεγόμενά της, την μετέφερε στην περιοχή Kingasani και εν συνεχεία, με μοτοσικλέτα, στην οικία της.

 

21.        Ως προς τη νοσηλεία της, η Αιτήτρια δήλωσε ότι η μητέρα και η αδελφή της την οδήγησαν στο νοσοκομείο Saint Pierre, όπου υποβλήθηκε σε γενικές εξετάσεις και έλαβε αντιβιοτική αγωγή. Νοσηλεύτηκε από την ημέρα του περιστατικού της σεξουαλικής κακοποίησης (18.3.2022) έως και την 2.4.2022, λαμβάνοντας, όπως δήλωσε, ενδοφλέβια θεραπεία.

 

22.        Ως προς τις απειλές που ισχυρίστηκε ότι δέχθηκε, ανέφερε ότι ήταν τηλεφωνικές. Συγκεκριμένα, μετά το περιστατικό της σεξουαλικής κακοποίησης, δέχθηκε κλήση με το περιεχόμενο «αυτό είναι η αρχή». Δεν θυμόταν το χρονικό σημείο κατά το οποίο ξεκίνησαν οι απειλές, ενώ το περιστατικό διάρρηξης της οικίας της, το τοποθέτησε στις 29.3.2022. Διευκρίνισε ότι έλαβε μόνο μία τέτοια τηλεφωνική κλήση, ότι δεν δέχθηκε άλλη παρόμοια ενόχληση και ότι δεν γνώριζε τα άτομα που εισήλθαν στην οικία της. Υποστήριξε ότι οι απειλές περιορίστηκαν σε λεκτικό επίπεδο και δεν έλαβε χώρα οποιαδήποτε περαιτέρω ενέργεια. Ανέφερε, τέλος, ότι υπέβαλε καταγγελία στις 30.3.2022 στον Αστυνομικό Σταθμό Comissaire Mont Ngafula, δηλώνοντας ότι μεταγενέστερα δεν συνέβη οτιδήποτε εις βάρος της.

 

23.        Κατά τη συνέχεια της συνέντευξης, επισημάνθηκαν στην Αιτήτρια αντιφάσεις ανάμεσα στα όσα ανέφερε στο παρόν στάδιο και στη συνέντευξη ευαλωτότητας. Η ίδια δήλωσε ότι από τον Μάρτιο του 2022 έως και την αναχώρησή της από τη χώρα καταγωγής της (Σεπτέμβριος 2022) δεν υπήρξε οποιοδήποτε νέο περιστατικό, ούτε είδε, ούτε επικοινώνησε εκ νέου με τα επίμαχα άτομα. Διευκρίνισε ότι η τελευταία φορά που συνάντησε τον πρόεδρο της ομάδας της ήταν η ημέρα κατά την οποία της πρότεινε να θανατώσει τον αντίπαλό του. Υποστήριξε επίσης ότι ο V. βρίσκεται εν ζωή. Ερωτηθείσα αν σε περίπτωση επιστροφής της υπάρχει ενδεχόμενο να εντοπιστεί, απάντησε ότι κάτι τέτοιο είναι δυνατόν, καθότι κάποιος θα μπορούσε να ενημερώσει τον Μ., ο οποίος θα θεωρούσε ότι η Αιτήτρια θα μπορούσε να αποκαλύψει στον αντίπαλό του ότι επεδίωκε να τον θανατώσει.

 

24.        Αξιολογώντας τους ισχυρισμούς της Αιτήτριας, οι Καθ’ ων η αίτηση διέκριναν δύο ουσιώδεις ισχυρισμούς. Ο πρώτος αφορά την ταυτότητα, τη χώρα καταγωγής και τα προσωπικά στοιχεία/προφίλ της, ενώ ο δεύτερος αφορά τον ισχυρισμό ότι υπέστη βιασμό από αγνώστους και δέχθηκε τηλεφωνικές απειλές από τον πρόεδρο της θεατρικής ομάδας, στον οποίο εργαζόταν, λόγω της άρνησής της να φονεύσει τον αντίπαλό του. Ο πρώτος ισχυρισμός έγινε αποδεκτός, καθώς οι δηλώσεις της Αιτήτριας κρίθηκαν συνεκτικές και επιβεβαιώθηκαν με το διαβατήριό της, το οποίο προσκόμισε ενώπιον της Διοίκησης.

 

25.        Ο δεύτερος ουσιώδης ισχυρισμός, αντιθέτως, απορρίφθηκε, καθότι κρίθηκε ότι η Αιτήτρια δεν μπόρεσε να παράσχει ακριβείς και επαρκείς πληροφορίες αναφορικά με τον πυρήνα του αιτήματός της. Ειδικότερα, καταγράφηκε αντίφαση ως προς το είδος του συμβολαίου, αφού κατά την καταγραφή της αίτησής της ανέφερε ότι επρόκειτο περί κυβερνητικής σύμβασης σχετικής με προεκλογική εκστρατεία, ενώ κατά τη συνέντευξή της δήλωσε ότι επρόκειτο για χορηγία εταιρείας μπίρας. Περαιτέρω, γνώριζε για τον πρόεδρο της ομάδας της μόνον το όνομά του, ενώ αναφορικά με τον αντίπαλο που της ζητήθηκε να θανατώσει, κατονόμασε το άτομο ως «V» και ισχυρίστηκε ότι αυτό ήταν το πραγματικό του όνομα, γεγονός που, σύμφωνα με εξωτερικές πηγές, δεν ευσταθεί.

 

26.        Αντίφαση παρατηρήθηκε επίσης ως προς το μεταφορικό μέσο με το οποίο επιβιβάστηκε πριν το περιστατικό της κακοποίησης, αφού κατά την αξιολόγηση ευαλωτότητας ανέφερε λεωφορείο, ενώ κατά τη συνέντευξή της μίλησε για ταξί. Ομοίως, κατά την αξιολόγηση ευαλωτότητας δήλωσε ότι οι δράστες την εγκατέλειψαν επειδή πλησίαζαν άλλα άτομα, γεγονός που δεν ανέφερε στη συνέντευξή της. Αντιφάσεις εντοπίστηκαν και στον τρόπο διάσωσής της: αρχικώς ανέφερε ότι την εντόπισε ηλικιωμένος άνδρας, ενώ αργότερα δήλωσε ότι βγήκε μόνη στον δρόμο όπου συνάντησε έναν «καλό Σαμαρείτη».

 

27.        Επιπλέον, κρίθηκε ότι η Αιτήτρια δεν μπόρεσε να παραθέσει επαρκείς πληροφορίες για τη νοσηλεία της, την ακριβή θεραπεία που έλαβε ή την πάθηση που αντιμετώπισε. Παρά τον ισχυρισμό περί τραυματισμού στο μάτι, δεν έλαβε, όπως η ίδια παραδέχθηκε, οποιαδήποτε θεραπεία και δεν προσκόμισε ιατρικά έγγραφα. Ανέφερε ότι μετά τη νοσηλεία διέμεινε στην περιοχή Kimbanseke έως τον Σεπτέμβριο του 2022, οπότε και αναχώρησε από τη χώρα, πλην όμως η εν λόγω περιοχή δεν περιλήφθηκε στις περιοχές διαμονής που κατέγραψε κατά τη συνέντευξή της.

 

28.        Περαιτέρω, ως προς τις απειλές, η Αιτήτρια ισχυρίστηκε ότι τις δεχόταν επανειλημμένα από τον πρόεδρο, ενώ στη συνέχεια περιορίστηκε να αναφέρει ότι έλαβε μόνον μία κλήση μετά το περιστατικό της κακοποίησης. Δεν ήταν δε σε θέση να δώσει σαφείς και επαρκείς απαντήσεις κατά τις διευκρινιστικές ερωτήσεις. Επιπροσθέτως, μετά την υποβολή της καταγγελίας στην αστυνομία και την έξοδό της από το νοσοκομείο, δεν ανέφερε οποιοδήποτε νέο περιστατικό εις βάρος της έως την αναχώρησή της από τη χώρα. Τέλος, δεν μπόρεσε να αιτιολογήσει γιατί το άτομο που φερόταν ότι αποτελούσε τον στόχο παραμένει εν ζωή και γιατί δεν αναζητήθηκε άλλο πρόσωπο για την εκτέλεση του φόνου.

 

29.         Ως προς την εξωτερική αξιοπιστία του δευτέρου ισχυρισμού, οι Καθ’ ων η αίτηση επισήμαναν ότι το όνομα του αντιπάλου, όπως το κατέθεσε η Αιτήτρια, δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα, στοιχείο που αναμενόταν να γνωρίζει λόγω της πολυετούς εμπειρίας της στον χώρο του θεάτρου. Περαιτέρω, τα όσα ανέφερε δεν δύνανται να επιβεβαιωθούν από ανεξάρτητες πηγές πληροφόρησης, λόγω της κατ’ εξοχήν υποκειμενικής τους φύσης. Κατά συνέπεια, ο ισχυρισμός απορρίφθηκε.

 

30.        Στη βάση του μόνου αποδεκτού ισχυρισμού της Αιτήτριας, ήτοι της ταυτότητας, χώρας καταγωγής και προσωπικών στοιχείων, και λαμβάνοντας υπόψη διαθέσιμες πληροφορίες για τη χώρα καταγωγής της, κρίθηκε ότι δεν συντρέχουν εύλογοι λόγοι να υποστεί δίωξη ή σοβαρή βλάβη σε περίπτωση επιστροφής της στην Kinshasa.

 

31.        Προχωρώντας στη νομική αξιολόγηση, οι Καθ’ ων η αίτηση κατέληξαν ότι δεν προκύπτει βάσιμος και δικαιολογημένος φόβος δίωξης κατά την έννοια του άρθρου 3 του περί Προσφύγων Νόμου, ούτε πραγματικός κίνδυνος σοβαρής βλάβης δυνάμει του άρθρου 19(2)(γ) του ιδίου Νόμου. Ειδικώς ως προς την ενδεχόμενη εφαρμογή του άρθρου 19(2)(γ), ελήφθησαν υπόψη πληροφορίες για την κατάσταση ασφαλείας στη χώρα καταγωγής της, από τις οποίες προκύπτει ότι στην Kinshasa δεν υφίσταται ένοπλη σύρραξη.

 

32.        Κατά την ακροαματική διαδικασία της 4.12.2024, η οποία είχε ορισθεί για παροχή διευκρινίσεων, η Αιτήτρια δήλωσε ότι στη χώρα καταγωγής της εργαζόταν ως κωμικός σε θεατρικό θίασο από το 2018 έως το 2022 και ότι την εγκατέλειψε εξαιτίας του διευθυντή του θιάσου, ο οποίος, περί τον Δεκέμβριο του 2021, της ζήτησε να θανατώσει τον αντίπαλό του, ώστε να μην συνάψει συμβόλαιο με την εταιρεία Brankonga. Μετά την άρνησή της, την απείλησε ότι θα τη θανατώσει, με αποτέλεσμα να μη μεταβεί ξανά στον χώρο εργασίας. Ακολούθως, ισχυρίστηκε ότι στις 18.3.2022, επιστρέφοντας από γύρισμα, επιβιβάστηκε σε ταξί και δέχθηκε επίθεση από τέσσερις άνδρες, οι οποίοι τη βίασαν και την εγκατέλειψαν. Ανέφερε ότι τη βρήκε διερχόμενος άνδρας, τη βοήθησε και, όταν έφθασε στη μητέρα της, της διηγήθηκε το περιστατικό. Εισήχθη δε στο νοσοκομείο, όπου νοσηλεύτηκε από 18.3.2022 έως 2.4.2022. Η Αιτήτρια υπέθεσε ότι υπεύθυνος για το περιστατικό ήταν ο εργοδότης της, κ. Μ..

 

33.        Ως προς το προσωπικό της προφίλ, δήλωσε ότι έχει αποκτήσει τέκνο στις 9.9.2024 με τον σύντροφό της, ο οποίος είναι αιτητής ασύλου. Ανέφερε ότι διατηρούν σχέση από το 2023, ότι δεν διαμένουν μαζί καθώς εκείνη διέμενε στην Πάφο, πλην όμως αναζητούν κοινή κατοικία, και ότι ο σύντροφός της, τη συνδράμει οικονομικά για τα έξοδα ανατροφής του τέκνου τους.

 

34.        Κατά την ακροαματική διαδικασία της 12.3.2025, η Αιτήτρια προσκόμισε τα Τεκμήρια 1 έως 3: (α) Πιστοποιητικό γέννησης του υιού της (Τεκμ. 1), (β) Αντίγραφο αίτησης με τίτλο «Ληξιαρχικό Βιβλίο Γεννήσεων» με αριθμό 425675 (Τεκμ. 2) και (γ) Αντίγραφο ιατρικού πιστοποιητικού στη γαλλική γλώσσα, ημερομηνίας 4.4.2022 (Τεκμ. 3).

 

35.        Επανέλαβε ότι ο σύντροφός της είναι ομοεθνής, αιτών, ότι διατηρούν σχέση αλλά δεν συγκατοικούν, λόγω του ότι η ίδια διέμενε στην επαρχία Πάφου, και ότι βρίσκονται σε διαδικασία αναζήτησης κοινής κατοικίας. Ανέφερε επίσης, ότι ο σύντροφος της παρέχει οικονομική βοήθεια για το τέκνο τους.

 

36.        Κληθείσα να εξηγήσει τον λόγο για τον οποίο δεν προσκόμισε στην Υπηρεσία Ασύλου το ιατρικό πιστοποιητικό (Τεκμ. 3), απάντησε ότι δεν της ζητήθηκε. Όταν της επισημάνθηκε η αντίφαση με την προηγούμενη δήλωσή της, ότι δηλαδή κατά τη συνέντευξη είχε απαντήσει πως δεν είχε στην κατοχή της κανένα έγγραφο σχετικά με τη νοσηλεία της, ισχυρίστηκε ότι το πιστοποιητικό τής εστάλη μεταγενέστερα, μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, από την αδελφή της, κατόπιν σχετικού αιτήματος αυτής προς το νοσοκομείο.

 

37.        Κατά την ακροαματική διαδικασία της 20.3.2025, οι Καθ’ ων η αίτηση επισήμαναν στο Δικαστήριο ότι η αίτηση ασύλου του συντρόφου της Αιτήτριας έχει ήδη απορριφθεί, εκκρεμεί δε ενώπιον του Διοικητικού Δικαστηρίου Διεθνούς Προστασίας η προσφυγή υπ’ αρ. 1057/24. Η Αιτήτρια επανέλαβε ότι δεν διαμένει με τον σύντροφό της και ότι βρίσκονται σε αναζήτηση οικίας. Ερωτηθείσα για τη συμμετοχή της στη θεατρική ομάδα, δήλωσε ότι έλαβε μέρος σε διάφορες σειρές και ανέφερε μία παράσταση στο YouTube, στην οποία συμμετείχε στο πλαίσιο της εργοδότησής της από τον κ. Μ..

 

38.        Ως προς το υποστηρικτικό της δίκτυο, η Αιτήτρια ανέφερε ότι διαθέτει τη μητέρα της, δύο αδελφούς και μία αδελφή. Ο πατέρας της απεβίωσε στις 28.5.2024, όπως και ο μικρότερος αδελφός της. Υποστήριξε ότι, μετά τον θάνατο του πατέρα της, η μητέρα της μετέβη στο χωριό, ενώ η αδελφή της, με τον υιό της, εξακολουθούν να διαμένουν στην Kinshasa.

 

39.        Προχωρώντας στην de novo και ex nunc εξέταση των ενώπιόν μου δεδομένων, όπως υπαγορεύουν τα εδάφια (3) και (4) του άρθρου 11 του περί της Ίδρυσης και Λειτουργίας Διοικητικού Δικαστηρίου Διεθνούς Προστασίας Νόμου, με βάση τα ενώπιον μου δεδομένα, αρχικά συντάσσομαι με το εύρημα των Καθ' ων η αίτηση περί αξιοπιστίας του πρώτου ουσιώδους ισχυρισμού, καθώς οι συναφείς δηλώσεις της κρίνονται ως σαφείς, συνεκτικές και επιβεβαιώνονται περαιτέρω από εξωτερικές πηγές, οι οποίες περιλαμβάνονται στο διοικητικό φάκελο της υπόθεσης, αλλά και μερικώς από το διαβατήριο που αυτή προσκόμισε. Στα αποδεκτά στοιχεία του προφίλ της, περιλαμβάνεται και η συμμετοχή της σε θεατρικό θίασο.

 

40.        Ως προς τον δεύτερο ουσιώδη ισχυρισμό της Αιτήτριας, ο τίτλος του αναδιατυπώνεται ως εξής: απειλές κατά της ζωής της από τον επικεφαλής της θεατρικής ομάδας όπου συμμετείχε και σεξουαλική κακοποίησή της από αγνώστους, ένεκα της άρνησής της να φονεύσει τον ανταγωνιστή του επικεφαλής της θεατρικής ομάδας στην οποία συμμετείχε. Καταρχάς, το Δικαστήριο συντάσσεται με τα πορίσματα των Καθ’ ων η αίτηση περί αναξιοπιστίας των εν λόγω ισχυρισμών, καθότι η Αιτήτρια υπέπεσε σε ουσιώδεις αντιφάσεις, τόσο αναφορικά με το είδος της σύμβασης που διεκδικούσε ο πρόεδρος της ομάδας, όσο και ως προς τις συνθήκες του φερόμενου περιστατικού αρπαγής και ομαδικού βιασμού. Συγκεκριμένα, κατά την καταγραφή της αίτησής της, ανέφερε ότι η σύμβαση ήταν κυβερνητική και συνδεόταν με προεκλογική εκστρατεία, ενώ στη συνέντευξή της κατέθεσε ότι επρόκειτο για χορηγία εταιρείας μπίρας. Περαιτέρω, αναφορικά με τον χρόνο που της ζητήθηκε να θανατώσει τον αντίπαλο, κατά τη συνέντευξή της τοποθέτησε το γεγονός τον Ιανουάριο του 2022, ενώ κατά την ακροαματική διαδικασία το προσδιόρισε περί τα τέλη Δεκεμβρίου 2021. Ως προς τις συνθήκες του βιασμού, άλλοτε ανέφερε ότι αυτός έλαβε χώρα σε λεωφορείο, άλλοτε δε ότι έλαβε χώρα σε ταξί, ενώ διαφοροποιήθηκε και ως προς τον τρόπο διάσωσής της, ισχυριζόμενη αρχικώς ότι την εντόπισε ηλικιωμένος άνδρας και ακολούθως ότι εξήλθε στον δρόμο όπου συνάντησε «καλό Σαμαρείτη». Επιπλέον, μολονότι προσδιόρισε επακριβώς την ημερομηνία του φερόμενου περιστατικού (18.3.2022), οι αναφορές της ως προς τα γεγονότα που προηγήθηκαν και ακολούθησαν, στερούνται της αναμενόμενης βιωματικής λεπτομέρειας. Ομοίως, η περιγραφή της νοσηλείας της στο νοσοκομείο Saint Pierre για δεκαπενθήμερο κρίθηκε γενική και ασαφής, αφού δεν ήταν σε θέση να προσδιορίσει ποιο ιατρικό πρόβλημα αντιμετώπιζε και για ποιο λόγο ελάμβανε ενδοφλέβια αντιβιοτική αγωγή. Ως προς τις φερόμενες λεκτικές απειλές, δεν ήταν σε θέση να προσδιορίσει με σαφήνεια το χρόνο, τη συχνότητα ή το περιεχόμενό τους, ενώ αντιφάσκοντας, δήλωσε ότι έλαβε μόνον μία τηλεφωνική κλήση. Περαιτέρω, το γεγονός ότι η Αιτήτρια παρέμεινε στη χώρα καταγωγής της για χρονικό διάστημα έξι μηνών μετά το φερόμενο περιστατικό κακοποίησης, χωρίς να υπάρξει οποιαδήποτε επαφή ή ένδειξη αναζήτησής της από τον πρόεδρο της ομάδας ή τους αγνώστους άνδρες, ενισχύει την εκτίμηση ότι ο εν λόγω πρόεδρος δεν την αναζητούσε για να τη βλάψει, αντίθετα προς τον υπό εξέταση ισχυρισμό της.

 

41.        Λαμβάνοντας υπόψη το μορφωτικό επίπεδο της Αιτήτριας και το γεγονός ότι δεν συντρέχει οποιοδήποτε πρόβλημα υγείας που θα μπορούσε να επηρεάσει τη δυνατότητα έκφρασής της, το Δικαστήριο καταλήγει ότι οι δηλώσεις της στερούνται στοιχείων που θα μπορούσαν να αποδώσουν σε αυτές βιωματικό χαρακτήρα. Ως εκ τούτου, οι ισχυρισμοί της αξιολογούνται ως ασαφείς, αντιφατικοί και στερούμενοι ευλογοφάνειας

 

42.        Ως προς την εξωτερική αξιοπιστία των δηλώσεών της, σημειώνεται ότι το αφήγημα της Αιτήτριας αποτελεί προσωπικό βίωμα, το οποίο δεν μπορεί καθ’ αυτό εύλογα να επιβεβαιωθεί από εξωτερικές πηγές. Παρά ταύτα, ως προς τις επιμέρους εκφάνσεις των δηλώσεών της, το Δικαστήριο ανέτρεξε σε πληροφορίες σχετικά με τα περιστατικά σεξουαλικής και οικογενειακής βίας στην ΛΔΚ:

 

43.        Σε σχέση με τις γυναίκες που έχουν υποβληθεί σε σεξουαλική κακοποίηση, παρατηρήσεις της Επιτροπής για την Εξάλειψη των Διακρίσεων κατά των Γυναικών επισημαίνουν την ύπαρξη στίγματος[1], ενώ άρθρο του Αυγούστου του 2023 του Τομέα Πληθυσμού του Ο.Η.Ε. (UN Population Fund), τονίζει ότι οι εκτιμήσεις δείχνουν ότι περισσότερες από 1 εκατομμύριο γυναίκες το 2023 κινδύνευσαν από βία λόγω φύλου, ιδιαίτερα σεξουαλική βία, στη ΛΔΚ.[2] Σε άρθρο του UN Women του 2023 καταγράφεται πως το «52% των γυναικών στη ΛΔΚ είναι επιζήσασες ενδοοικογενειακής βίας και το 39% των γυναικών στη χώρα έχουν απειληθεί ή έχουν υποστεί βλάβη».[3]

 

44.        Περαιτέρω, άρθρο στην διαδικτυακή ιστοσελίδα World Bank Blogs του 2022 αναφέρει πως τα μεγάλα ποσοστά σεξουαλικής και ενδοοικογενειακής βίας που παρατηρούνται στην ΛΔΚ δεν είναι μόνο αποτέλεσμα των συγκρούσεων, αλλά προϋπήρχε ως κοινωνικό πρόβλημα, καθώς και αντανακλά τις προϋπάρχουσες διακρίσεις και τις βίαιες κοινωνικές αντιλήψεις προς τις γυναίκες στην χώρα.[4]

 

45.        Καίτοι από τις προαναφερθείσες εξωτερικές πηγές επιβεβαιώνονται τα υψηλά ποσοστά έμφυλης βίας κατά των γυναικών στη ΛΔΚ, εντούτοις, ενόψει της μη θεμελίωσης της εσωτερικής αξιοπιστίας της Αιτήτριας αναφορικά με κρίσιμες πτυχές του ισχυρισμού της, το Δικαστήριο κρίνει ότι ο εν λόγω ισχυρισμός δέον να απορριφθεί στο σύνολό του.

 

46.        Ολοκληρώνοντας την αξιολόγηση της εξωτερικής αξιοπιστίας της Αιτήτριας, αναφορικά με το έγγραφο που προσκόμισε η Αιτήτρια κατά την ακροαματική διαδικασία της 12.5.2025, ήτοι αντίγραφο ιατρικού πιστοποιητικού ημερομηνίας 4.4.2022, εκδοθέν από το ιατρικό κέντρο «Mediclub Center» (Τεκμ. 3), σχετικά με τη φερόμενη περίθαλψη και νοσηλεία της κατά το χρονικό διάστημα 18.3.2022 έως 2.4.2022, διαπιστώνεται ότι το εν λόγω έγγραφο, πέραν του ότι δεν μπορεί να επιβεβαιωθεί η γνησιότητά του, δεν περιέχει οποιοδήποτε ιατρικό εύρημα. Επί του εγγράφου καταγράφεται μόνον ότι η ασθενής/Αιτήτρια νοσηλεύτηκε λόγω «σεξουαλικής επίθεσης (βιασμού)», πρόκειται δε για προσωπικές της αναφορές, οι οποίες, χωρίς περαιτέρω ιατρική τεκμηρίωση, δεν συνιστούν επαρκή απόδειξη προς θεμελίωση των ισχυρισμών της. Επιπλέον, η Αιτήτρια δεν μπόρεσε να παράσχει πειστική εξήγηση ως προς τον τρόπο με τον οποίο περιήλθε το έγγραφο αυτό στην κατοχή της, καθότι φέρει ημερομηνία του έτους 2022 και δεν είχε προσκομισθεί σε προγενέστερο στάδιο εξέτασης του αιτήματός της, δεδομένο που περαιτέρω μειώνει την αποδεικτική του αξία. Το Δικαστήριο, καίτοι επιχείρησε να εντοπίσει το συγκεκριμένο ιατρικό κέντρο, δεν κατέληξε σε οποιοδήποτε αποτέλεσμα. Περαιτέρω, σημειώνεται ότι η Αιτήτρια, κατά τη συνέντευξή της, ανέφερε ότι νοσηλεύτηκε στο νοσοκομείο «Saint Pierre» (βλ. ερ. 38–χ17 του διοικητικού φακέλου), γεγονός που δεν συνάδει με το προσκομισθέν πιστοποιητικό. Αλλά ούτε και η ταυτότητα και ειδικότητα των προσώπων που προσυπογράφουν το εν λόγω έγγραφο δύναται να επιβεβαιωθεί. Δεδομένης της μειωμένης αποδεικτικής αξίας του υπό αναφορά εγγράφου και λαμβάνοντας υπόψη όλα τα ανωτέρω επιμέρους ευρήματα, ο δεύτερος ουσιώδης ισχυρισμός της Αιτήτριας, απορρίπτεται στο σύνολό του.

 

47.        Προχωρώντας στην αξιολόγηση του κινδύνου που διατρέχει η Αιτήτρια, γίνεται καταρχάς αποδεκτό ότι αυτή συνιστά νεαρή γυναίκα, μητέρα δυο ανήλικων τέκνων, το ένα γεννηθέν στη Δημοκρατία, μη συζευγμένη, με υποστηρικτικό δίκτυο στη χώρα καταγωγής της, υγιή, με βασικό μορφωτικό επίπεδο, ικανή προς εργασία. Η Αιτήτρια δεν εξέφρασε σε υποκειμενικό επίπεδο οποιοδήποτε φόβο απορρέον από τα στοιχεία του προφίλ της, πέραν των όσων εξετάστηκαν υπό το δεύτερο και απορριφθέντα ουσιώδη ισχυρισμό της.

 

48.        Εν συνεχεία, το Δικαστήριο ανέτρεξε σε πληροφορίες σχετικά με τις συνθήκες που επικρατούν για τις γυναίκες στην ΛΔΚ, από τις οποίες προέκυψαν τα κάτωθι:

 

49.        Πρόσφατες πηγές που εντόπισε σε COI query η EUAA που δημοσιεύτηκε στις 2 Σεπτεμβρίου του 2024, ανέφεραν σχετικά με τον ρόλο της γυναίκας μέσα στην κοινωνία της ΛΔΚ  ότι παρά τη συνταγματική απαγόρευση των διακρίσεων κατά των γυναικών, οι γυναίκες αντιμετώπισαν διακρίσεις σε όλες τις πτυχές της ζωής τους. Η έκθεση Bertelsmann Stiftung για τη ΛΔΚ, που καλύπτει την περίοδο από 1 Φεβρουαρίου 2021 έως 31 Ιανουαρίου 2023, σημείωσε ότι η χώρα «χαρακτηρίζεται από μια βαθιά ενσωματωμένη πατριαρχική κουλτούρα που περιλαμβάνει νόμους και παραδοσιακά έθιμα που συμβάλλουν στις διακρίσεις κατά των γυναικών». Επιπλέον, παρόλο που είναι παράνομο, οι γυναίκες και τα κορίτσια υφίστανται διακρίσεις σε όλα τα επίπεδα. Οι γυναίκες και τα κορίτσια πλήττονται δυσανάλογα από τη φτώχεια και αντιμετωπίζουν τακτικά σεξουαλική βία. Ομοίως και έκθεση του Freedom House του 2024, επιβεβαιώνει τα ανωτέρω πως ότι «οι γυναίκες στη ΛΔΚ βιώνουν διακριτική μεταχείριση σχεδόν σε κάθε πτυχή της ζωής τους».[5]

 

50.        Η Έκθεση της Αυστριακής ACCORD του Νοεμβρίου του 2020 αναφέρει ότι στη ΛΔΚ, μια από τις χώρες με τη χαμηλότερη κατάταξη στον δείκτη ανθρώπινης ανάπτυξης, οι γυναίκες είναι επίσης σαφώς αντικείμενο διακρίσεων. Ήδη ευάλωτη ως γυναίκα, μια μόνη γυναίκα χωρίς οικογένεια ή κοινωνικό δίκτυο είναι ακόμη πιο ευάλωτη εάν παραμείνει στερημένη από οικονομικά μέσα.[6] Σε έκθεση της Υπηρεσίας Ασύλου της Δανίας αναφέρεται ότι: «Η Ελβετική Κρατική Γραμματεία για τη Μετανάστευση ορίζει μια ανύπαντρη γυναίκα στο πλαίσιο της Κινσάσα ως ενήλικη γυναίκα με ή χωρίς παιδιά, που συντηρείται χωρίς άνδρα σύντροφο».[7] Όπως προαναφέρθηκε η Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό είναι μια πατρογονική κοινωνία, που σημαίνει ότι οι γενιές συνδέονται μέσω του πατέρα μιας οικογένειας.[8] Στο πλαίσιο του Κονγκό, αυτό σημαίνει περαιτέρω ότι μια γυναίκα στη ΛΔΚ ορίζεται πάντα μόνο σε σχέση με έναν άνδρα συγγενή. Ως εκ τούτου, γυναίκες που απομακρύνονται από αυτόν τον παραδοσιακό τρόπο θεώρησης της οικογένειας εκλαμβάνονται αρνητικά από την κοινωνία και ενίοτε από τη δική τους οικογένεια.[9] Αυτές οι μεροληπτικές συμπεριφορές έναντι των γυναικών έχουν συμβάλει σε μια γενικά χαμηλή ισότητα των φύλων και σε εκτεταμένη σεξουαλική βία και βία με βάση το φύλο. Οι ανύπαντρες γυναίκες χωρίς το υποστηρικτικό δίκτυο που προσφέρει ένας άνδρας συχνά αντιμετωπίζονται αρνητικά (σ.σ. από την κοινωνία), βρίσκονται σε πιο ευάλωτη θέση και πολλές αποφασίζουν να κάνουν συναλλακτικό σεξ για να αποκτήσουν πρόσβαση σε καταφύγιο και εργασία».[10]

 

51.        H ίδια ως άνω έκθεση συνεχίζει: «Οι ανύπαντρες γυναίκες στην Κινσάσα συχνά βρίσκονται σε πιο ευάλωτη θέση, για τον λόγο αυτό πολλές γυναίκες από μητριαρχικά νοικοκυριά προσποιούνται ότι είναι παντρεμένες σε μια προσπάθεια να αποφύγουν τον στιγματισμό και να ελαττώσουν την ευαλωτότητά τους.[11] Από την άλλη πλευρά, η [ΜΚΟ] Afia Mama εκτίμησε ότι οι ανύπαντρες και μορφωμένες γυναίκες στην Κινσάσα θα ήταν πιο χειραφετημένες από πολλές παντρεμένες γυναίκες στη ΛΔΚ, επειδή έχουν μεγαλύτερη επίγνωση των δικαιωμάτων τους από τις γυναίκες χωρίς μόρφωση.[12] Η πηγή πρόσθεσε ότι οι ανύπαντρες γυναίκες συχνά θεωρείται ότι είναι ιερόδουλες στην Κινσάσα και συνεπώς, η σεξουαλική συναλλαγή αναμένεται από αυτές. Καθώς οι ανύπαντρες γυναίκες βρίσκονται σε μια πιο ευάλωτη θέση, υπόκεινται σε άτυπη φορολογία από την αστυνομία ή άλλους επιθεωρητές προκειμένου να έχουν πρόσβαση στην τοπική αγορά.[13] Στις χήρες και στις γυναίκες που ηγούνται νοικοκυριών παρουσιάζονται λιγότερες ευκαιρίες, καθώς είναι γενικά πιο ευάλωτες και χαρακτηρίζονται από υψηλότερα ποσοστά φτώχειας και ακραίας φτώχειας, επειδή δεν είναι σε θέση να κληρονομήσουν την περιουσία και τα περιουσιακά στοιχεία του εκλιπόντος συζύγου τους». ^[14]

 

52.        Ως προς την μεταχείριση  των μόνων/ανύπαντρων γυναικών χωρίς ανδρικό υποστηρικτικό δίκτυο επισημαίνεται ότι στη Λαϊκή Δημοκρατία του Κογκό, η ιδέα της παραδοσιακής αφοσίωσης στην οικογένεια, τη γενεαλογία και τους άλλους κοινωνικούς δεσμούς επιβιώνει. Επιπλέον, η ως άνω αναφερόμενη πηγή αναφέρει πως «[.] η Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό είναι μια πατρογονική κοινωνία, που σημαίνει ότι οι γενιές συνδέονται μέσω του πατέρα μιας οικογένειας. Στο πλαίσιο της ΛΔΚ αυτό σημαίνει περαιτέρω ότι μια γυναίκα στη ΛΔΚ ορίζεται πάντα μόνο σε σχέση με έναν άνδρα συγγενή. Ως εκ τούτου, γυναίκες που απομακρύνονται από αυτόν τον παραδοσιακό τρόπο θεώρησης της οικογένειας εκλαμβάνονται αρνητικά από την κοινωνία και ενίοτε από τη δική τους οικογένεια.».[15]

 

53.        Πηγή της έρευνας του Immigration and Refugee Board (IRB Canada) υποδεικνύει ότι στην Kinshasa η ύπαρξη ανδρικού υποστηρικτικού δικτύου συνιστά σύμβολο ασφάλειας και σεβασμού, ενώ μία γυναίκα χωρίς ανδρική υποστήριξη συχνά εκτίθεται σε απαξιωτική μεταχείριση και ενδεχομένως να υποβληθεί σε λεκτική ή σεξουαλική παρενόχληση.[16] 

 

54.        Περαιτέρω ως προς την πρόσβαση των γυναικών στην εργασία, έκθεση του USDOS του 2023 καταγράφει πως «το Σύνταγμα απαγορεύει τη διάκριση βάσει φύλου, ωστόσο η νομοθεσία δεν παρέχει τα ίδια δικαιώματα για τις γυναίκες και τους άνδρες. Παρότι η νομοθεσία επιτρέπει στις γυναίκες τη συμμετοχή σε οικονομικούς τομείς χωρίς τη συγκατάθεση των ανδρών συγγενών, προβλέπει τη φροντίδα μητρότητας,  απαγορεύει τις σχετικές με το θεσμό της προίκας ανισότητες και ορίζει πρόστιμα και ποινές για όσους προβαίνουν σε διακρίσεις ή λαμβάνουν μέρος σε έμφυλη βία, η κυβέρνηση όμως δεν εφάρμοσε αποτελεσματικά τη νομοθεσία. Οι γυναίκες βίωσαν οικονομική διάκριση, ενώ υπήρξαν νομικοί περιορισμοί στη γυναικεία εργασία, χωρίς περιορισμούς ωστόσο στη διάρκεια εργασίας των γυναικών.[17]

 

55.        Επίσης ανωτέρω αναφερόμενη έκθεση του ιδρύματος Bertelsmann επικαλούμενη έτερες πηγές αναφέρει πως το 2021 ο δείκτης για την ανισότητα των φύλων Gender Inequality Index (GII) - μια σύνθετη μέτρηση της ανισότητας των φύλων που χρησιμοποιεί την αναπαραγωγική υγεία, την ενδυνάμωση και την αγορά εργασίας ως κύριες παραμέτρους μέτρησης- αποτυπώνει πως η ΛΔΚ κατατάσσεται στην 151η θέση  από τις 179 χώρες που αξιολογήθηκαν, με μόνο το 14,3% των γυναικών να καταλαμβάνει κοινοβουλευτικές θέσεις. Συνεχίζει πως η ΛΔΚ βαθμολογείται με 0,576 και κατατάσσεται στην 151η θέση από 156 χώρες που αξιολογούνται στον δείκτη Global Gender Gap του 2021.[18]

 

56.        Περαιτέρω, σύμφωνα με έρευνα ανευρέθηκε ότι στην ΛΔΚ υφίστανται οργανώσεις, οι οποίες διαδραματίζουν καθοριστικό ρόλο στην υποστήριξη και την ενδυνάμωση των γυναικών στη χώρα, αντιμετωπίζοντας διάφορες προκλήσεις που αντιμετωπίζουν. Ειδικότερα, η οργάνωση "Women for Women International" δραστηριοποιείται στη ΛΔΚ, προσφέροντας ένα ετήσιο πρόγραμμα για την ενδυνάμωση των γυναικών.[19] Από το 2004, η οργάνωση έχει υποστηρίξει 91.000 γυναίκες, ηλικίας 31-40 ετών. Επιπλέον, η οργάνωση "AFPDE" δημιουργήθηκε από γυναίκες ακτιβίστριες στις 16 Οκτωβρίου 1999 στην ΛΔΚ.[20] Έχει ως στόχο την αναγνώριση των δικαιωμάτων των γυναικών και των παιδιών, την προστασία τους και την υποστήριξή τους. Το Ταμείο των Ηνωμένων Εθνών για την Ειρήνη και την Ανθρωπιστική Βοήθεια των Γυναικών (WPHF), παρέχει θεσμική και προγραμματική χρηματοδότηση σε τοπικές οργανώσεις και γυναίκες ακτιβίστριες στη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό (ΛΔΚ).[21] Στόχος του είναι η προώθηση της ηγετικής συμμετοχής των γυναικών και των κοριτσιών στον ανθρωπιστικό σχεδιασμό και την ανταπόκριση, η προστασία τους από τη σεξουαλική και έμφυλη βία (SGBV) και η ενίσχυση της συμμετοχής τους στις αναπτυξιακές προσπάθειες σε όλη τη χώρα.

 

57.        Επιπλέον, η «CARE», μια οργάνωση που δραστηριοποιείται παγκοσμίως, έχει ενισχύσει τη δομή και τη στρατηγική της, ώστε να βοηθήσει τα πιο ευάλωτα μέλη της κοινωνίας της ΛΔΚ στην εξάλειψη της φτώχειας και στη μείωση της ευαλωτότητάς τους απέναντι στην κοινωνική αδικία. Οι ομάδες - στόχοι στην χώρα περιλαμβάνουν φτωχές και ευάλωτες γυναίκες, έφηβες και εφήβους, καθώς και εκτοπισμένους και επαναπατριζόμενους πληθυσμούς. Το έργο της CARE στη ΛΔΚ επικεντρώνεται στην ανθρωπιστική βοήθεια, την οικονομική ενδυνάμωση των γυναικών, την αναπαραγωγική υγεία, την ασφάλεια τροφίμων και διατροφής, την ανθεκτικότητα στην κλιματική αλλαγή και το δικαίωμα σε μια ζωή απαλλαγμένη από τη βία.[22]

 

58.         Σύμφωνα με έκθεση  του USDOS για το έτος 2022 αναφέρονται τα εξής: Ένας αριθμός διεθνών οργανισμών, διεθνών και τοπικών ΜΚΟ βρίσκονται στην ΛΔΚ παρέχοντας ανθρωπιστικές υπηρεσίες και προσφέροντας υποστήριξη στους επιζώντες της σεξουαλικής και της έμφυλης βίας, καθώς και της σεξουαλικής βίας που σχετίζεται με συγκρούσεις.[23]

 

59.        Από τις ανωτέρω πληροφορίες προκύπτει ότι οι μη έγγαμες γυναίκες στη ΛΔΚ ενδέχεται να αντιμετωπίζουν διακρίσεις και δυσμενή μεταχείριση. Εντούτοις, κατόπιν εξατομικευμένης αξιολόγησης και λαμβάνοντας υπόψη τις ιδιαίτερες περιστάσεις της Αιτήτριας, το Δικαστήριο διαπιστώνει ότι η Αιτήτρια διατηρεί υποστηρικτικό οικογενειακό δίκτυο στη χώρα καταγωγής της, περιλαμβανομένων ανδρών συγγενών από την πατρική της γραμμή. Επιπλέον, τόπος συνήθους διαμονής της είναι η πόλη Kinshasa, και δεν τεκμηριώνεται οποιοδήποτε περιστατικό απειλής ή δίωξης εις βάρος της, λαμβανομένης υπόψη και της απόρριψης του δεύτερου ουσιώδους ισχυρισμού της. Η Αιτήτρια είναι υγιής, μορφωμένη και διαθέτει επαγγελματική πείρα και χωρίς κάποια άλλη ευαλωτότητα στο πρόσωπό της, κρίνεται ότι δεν συντρέχουν εύλογοι λόγοι να πιστεύεται ότι θα εκτεθεί σε κίνδυνο ως γυναίκα, επικεφαλής μονογονεϊκής οικογένειας, άμα επιστρέψει στη χώρα καταγωγής της.

 

60.        Αλλά ούτε και ως χριστιανή καθολική η Αιτήτρια με βάση τα ενώπιον του Δικαστηρίου δεδομένα αντιμετωπίζει ευλόγως κίνδυνο. Πέραν της απουσίας εκπεφρασμένου φόβου ένεκα αυτής της παραμέτρου ή άλλων συναφών προσωπικών περιστάσεων, σύμφωνα με εξωτερικές πηγές, το σύνταγμα της ΛΔΚ απαγορεύει τις θρησκευτικές διακρίσεις και προβλέπει την ελευθερία της θρησκείας και το δικαίωμα λατρείας, με την επιφύλαξη της «συμμόρφωσης με τον νόμο, τη δημόσια τάξη, την δημόσια ηθική και τα δικαιώματα των άλλων». Ορίζει δε ότι το δικαίωμα στη θρησκευτική ελευθερία δεν μπορεί να καταργηθεί ακόμη και όταν η κυβέρνηση κηρύξει κατάσταση έκτακτης ανάγκης ή πολιορκία. Σύμφωνα με έκθεση του Υπουργείου Εξωτερικών των Η.Π.Α του 2023, σχετικά με τη θρησκευτική ελευθερία στη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό, οι χριστιανοί αποτελούν το 95,1 % του πληθυσμού. Αν και καταγράφηκαν κάποιες επιθέσεις από το ISIS-DRC/ADF αυτές αφορούσαν αδιακρίτως βία κατά πολιτών. ^[24]

 

61.        Υπό τα δεδομένα αυτά, δεν στοιχειοθετείται εύλογος κίνδυνος για την Αιτήτρια σε περίπτωση επιστροφής της στον τόπο συνήθους διαμονής της, ένεκα του προφίλ της.

 

62.        Ως προς τη γενικότερη κατάσταση ασφαλείας στη χώρα καταγωγής,  βάσει της ιστοσελίδας Rule of Law in Armed Conflict (RULAC), πρωτοβουλίας της Ακαδημίας της Γενεύης για το Διεθνές Ανθρωπιστικό Δίκαιο και τα Ανθρώπινα Δικαιώματα, η ΛΔΚ είναι αναμεμειγμένη σε αρκετές μη διεθνείς ένοπλες συρράξεις οι οποίες λαμβάνουν χώρα στο έδαφός της κατά μη κρατικών ένοπλων ομάδων, μεταξύ των οποίων οι ADF (Allied Democratic Forces), Mai- Mai Yakutumba, FDLR (Forces démocratiques de libération du Rwanda), CODECO (Coopérative de développement économique du Congo) και M23.[25] Η ADF και η Μ23 παρουσιάζονται ως οι πλέον ενεργές οργανώσεις.[26] Ειρηνευτική αποστολή των Ηνωμένων Εθνών (UN Organization Stabilization Mission in the Democratic Republic of the Congo- MONUSCO) υποστηρίζει τις ένοπλες δυνάμεις της ΛΔΚ, ενώ η Ρουάντα έχει επέμβει στη χώρα προς υποστήριξη της ομάδας M23.[27]Με το ψήφισμά του 2717/2023, το Συμβούλιο Ασφαλείας αποφάσισε την επέκταση μέχρι τις 20/12/2024 της εντολής της MONUSCO.[28] Ειδικά στην Kinshasa, οι ανωτέρω οργανώσεις δεν παρουσιάζονται δρώσες.[29]

 

63.        Ως προς τον αριθμό των περιστατικών ασφαλείας γενικότερα στην επαρχία Kinshasa, ευρύτερη περιοχή στην οποία βρίσκεται ο τόπος καταγωγής και τόπος τελευταίας συνήθους διαμονής της Αιτήτριας, βάσει στοιχείων από το ACLED, κατά το τελευταίο έτος καταγράφηκαν 33 περιστατικά ασφαλείας τα οποία επέφεραν 237 θανάτους.[30] Ο πληθυσμός της επαρχίας της Kinshasa, το έτος 2024, ανέρχεται σε  περίπου 17.032.000 κατοίκους.[31]

 

64.        Ως προς τις προσωπικές περιστάσεις της Αιτήτριας δεν προκύπτει οποιαδήποτε παράμετρος του προφίλ της, η οποία να επιτείνει με οποιοδήποτε τρόπο τον κίνδυνο που τυχόν αυτή διατρέχει, ούτε και καθαυτό κάποιο στοιχείο του προφίλ της δίδει βάσιμο έρεισμα για φόβο δίωξης.

 

65.        Δεδομένης της ανωτέρω ανάλυσης κινδύνου και του αβασίμου του εκπεφρασμένου φόβου της Αιτήτριας, το Δικαστήριο καταλήγει ότι δεν δικαιολογείται η υπαγωγή της στο καθεστώς του πρόσφυγα καθώς δεν προβλήθηκε ισχυρισμός και κατ΄ επέκταση δεν τεκμηριώθηκε η συνδρομή βάσιμου φόβου δίωξης για κάποιον από τους λόγους που εξαντλητικά αναφέρονται στο άρθρο 3 του περί Προσφύγων Νόμου.

 

66.        Ούτε επίσης τεκμηριώνεται υπαγωγή της στο καθεστώς συμπληρωματικής προστασίας (άρθρο 19 του περί Προσφύγων Νόμου), καθώς η Αιτήτρια δεν επικαλείται κατά βάσιμο τρόπο, αλλά και από τα ενώπιόν μου στοιχεία δεν προκύπτει ότι εάν επιστρέψει στη χώρα ιθαγένειάς της, θα αντιμετωπίσει πραγματικό κίνδυνο να υποστεί σοβαρή βλάβη.

 

67.        Ειδικότερα, στην προκειμένη περίπτωση από το προαναφερόμενο ιστορικό και δεδομένου ότι η Αιτήτρια δεν τεκμηρίωσε, ότι ενόψει των προσωπικών της περιστάσεων, πιθανολογείται να εκτεθεί σε κίνδυνο βλάβης συγκεκριμένης μορφής [βλ. απόφαση της 17.2.2009, C-465/07, ECLI:EU:C:2009:94, Elgafaji, σκέψη 32)] δεν προκύπτει ότι αυτή διατρέχει κίνδυνο σοβαρής βλάβης, λόγω θανατικής καταδίκης ή εκτέλεσης, βασανιστηρίων, απάνθρωπης ή εξευτελιστικής μεταχείρισης ή τιμωρίας σε περίπτωση επιστροφής της στη χώρα καταγωγής του [βλ άρθρο 19(2)(α) και (β)].

 

68.        Ούτε εξάλλου, προκύπτει ότι συντρέχει αδιακρίτως ασκούμενη βία στον τελευταίο τόπο διαμονής της Αιτήτριας, ο βαθμός της οποίας να είναι τόσο υψηλός, ώστε να υπάρχουν ουσιώδεις λόγοι να εκτιμηθεί ότι η προσφεύγουσα, ακόμα κι αν ήθελε υποτεθεί ότι θα επιστρέψει στη συγκεκριμένη γεωγραφική περιοχή, θα αντιμετωπίσει, λόγω της παρουσίας της και μόνον στο έδαφος αυτής της περιοχής, πραγματικό κίνδυνο να εκτεθεί στην εν λόγω απειλή (βλ. άρθρο 19(2)(γ) απόφαση της 17.2.2009, C-465/07, ECLI:EU:C:2009:94 Elgafaji, σκέψη 43).

 

69.        Σημειώνεται συναφώς ότι «το καθεστώς συμπληρωματικής προστασίας, αναγνωρίζεται σε οποιοδήποτε αιτητή, ο οποίος δεν αναγνωρίζεται ως πρόσφυγας ή σε οποιοδήποτε Αιτητή του οποίου η αίτηση σαφώς δε βασίζεται σε οποιουσδήποτε από τους λόγους του εδαφίου (1) του άρθρου 3, αλλά σε σχέση με τον οποίο υπάρχουν ουσιώδεις λόγοι να πιστεύεται ότι, εάν επιστρέψει στη χώρα ιθαγένειάς του, θα αντιμετωπίσει πραγματικό κίνδυνο να υποστεί σοβαρή βλάβη και δεν είναι σε θέση ή, λόγω του κινδύνου αυτού, δεν είναι πρόθυμος, να θέσει τον εαυτό του υπό την προστασία της χώρας αυτής». Ως «σοβαρή» ή «σοβαρή και αδικαιολόγητη βλάβη» ορίζεται δυνάμει του άρθρου 19(2)(γ) ως «σοβαρή και προσωπική απειλή κατά της ζωής ή της σωματικής ακεραιότητας αμάχου, λόγω αδιάκριτης άσκησης βίας σε καταστάσεις διεθνούς ή εσωτερικής ένοπλης σύρραξης».

 

70.        Ως προς τον όρο διεθνής ή εσωτερική ένοπλη σύρραξη, το ΔΕΕ, διευκρίνισε ότι της έννοιας της εσωτερικής ένοπλης συρράξεως, η σημασία και το περιεχόμενο των όρων αυτών πρέπει να καθορίζονται, κατά πάγια νομολογία του Δικαστηρίου, σύμφωνα με το σύνηθες νόημά τους στην καθημερινή γλώσσα, λαμβανομένου υπόψη του πλαισίου εντός του οποίου αυτοί χρησιμοποιούνται και των σκοπών που επιδιώκει η ρύθμιση στην οποία εντάσσονται (αποφάσεις της 22ας Δεκεμβρίου 2008, C-549/07, Wallentin-Hermann, Συλλογή 2008, σ. I-11061, σκέψη 17, και της 22ας Νοεμβρίου 2012, C-119/12, Probst, σκέψη 20). Υπό το σύνηθες νόημά της στην καθημερινή γλώσσα, η έννοια της εσωτερικής ένοπλης συρράξεως αφορά κατάσταση στην οποία οι τακτικές δυνάμεις ενός κράτους συγκρούονται με μία ή περισσότερες ένοπλες ομάδες ή στην οποία δύο ή περισσότερες ένοπλες ομάδες συγκρούονται μεταξύ τους. (Βλ. απόφαση της 30ής Ιανουαρίου 2014, Diakité, C-285/12, EU:C:2014:39, σκέψεις 27 και 28).

 

71.        Ακολούθως ως προς τους παράγοντες που δύνανται να ληφθούν υπόψιν κατά την αξιολόγηση του συστατικού στοιχείου της αδιάκριτης βίας, το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (στο εξής: το ΔΕΕ) επεσήμανε ότι λαμβάνονται υπόψη «[.]μεταξύ άλλων, η ένταση των ενόπλων συγκρούσεων, το επίπεδο οργάνωσης των εμπλεκομένων ενόπλων δυνάμεων και η διάρκεια της σύρραξης ως στοιχεία λαμβανόμενα υπόψη κατά την εκτίμηση του πραγματικού κινδύνου σοβαρής βλάβης, κατά την έννοια του άρθρου 15, στοιχείο γʹ, της οδηγίας 2011/95 (Βλ. απόφαση της 30ής Ιανουαρίου 2014, Diakité, C-285/12, EU:C:2014:39, σκέψη 35), καθώς και άλλα στοιχεία όπως η γεωγραφική έκταση της κατάστασης αδιάκριτης άσκησης βίας, ο πραγματικός προορισμός του αιτούντος σε περίπτωση επιστροφής στην οικεία χώρα ή περιοχή και οι τυχόν εκ προθέσεως επιθέσεις κατά αμάχων εκ μέρους των εμπόλεμων μερών.» (Βλ. C-901/19, ημερομηνίας 10.6.2021, CF, DN κατά Bundesrepublic Deutschland, σκέψη 43).

 

72.        Περαιτέρω, ως προς τον προσδιορισμό του επιπέδου της ασκούμενης αδιάκριτης βίας, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (στο εξής: το ΕΔΔΑ) στην απόφασή του Sufi and Elmi (ΕΔΔΑ, απόφαση επί των προσφυγών 8319/07 and 11449/07, ημερομηνίας 28.11.2011) αξιολόγησε, διευκρινίζοντας ότι δεν κατονομάζονται εξαντλητικά, τη χρήση μεθόδων και τακτικών πολέμου εκ μέρους των εμπόλεμων πλευρών οι οποίες αυξάνουν τον κίνδυνο αμάχων θυμάτων ή ευθέως στοχοποιούν αμάχους, εάν η χρήση αυτών είναι διαδεδομένη μεταξύ των αντιμαχόμενων πλευρών, και, τελικά, τον αριθμό των αμάχων που έχουν θανατωθεί, τραυματιστεί και εκτοπιστεί ως αποτέλεσμα της σύγκρουσης.

 

73.        Επιπλέον, όπως διευκρίνισε το ΔΕΕ «ο όρος «προσωπική» πρέπει να νοείται ως χαρακτηρίζων βλάβη προξενούμενη σε αμάχους, ανεξαρτήτως της ταυτότητάς τους, όταν ο βαθμός της αδιακρίτως ασκούμενης βίας που χαρακτηρίζει την υπό εξέλιξη ένοπλη σύρραξη και λαμβάνεται υπόψη από τις αρμόδιες εθνικές αρχές οι οποίες επιλαμβάνονται των αιτήσεων περί επικουρικής προστασίας ή από τα δικαστήρια κράτους μέλους ενώπιον των οποίων προσβάλλεται απόφαση περί απορρίψεως τέτοιας αιτήσεως είναι τόσο υψηλός, ώστε υπάρχουν ουσιώδεις λόγοι να εκτιμάται ότι ο άμαχος ο οποίος θα επιστρέψει στην οικεία χώρα ή, ενδεχομένως, περιοχή θα αντιμετωπίσει, λόγω της παρουσίας του και μόνον στο έδαφος αυτής της χώρας ή της περιοχής, πραγματικό κίνδυνο να εκτεθεί σε σοβαρή απειλή κατά το άρθρο 15, στοιχείο γ΄, της οδηγίας.» (απόφαση στην υπόθεση C-465/07, Meki Elgafaji, Noor Elgafaji κ. Staatssecretaris van Justitie, ημερ.17.2.2009). Ιδίως ως προς την εφαρμογή της αναπροσαρμοζόμενης κλίμακας, το ΔΕΕ στην ως άνω απόφαση διευκρίνισε ότι «ότι όσο περισσότερο ο αιτών είναι σε θέση να αποδείξει ότι θίγεται ειδικώς λόγω των χαρακτηριστικών της καταστάσεώς του, τόσο μικρότερος θα είναι ο βαθμός της αδιακρίτως ασκούμενης βίας που απαιτείται προκειμένου ο αιτών να τύχει της επικουρικής προστασίας.».

 

74.        Ενόψει των ανωτέρω ποιοτικών και ποσοτικών χαρακτηριστικών, δεν είναι δυνατό η επικρατούσα κατάσταση στον τόπο συνήθους διαμονής της Αιτήτριας, ήτοι την πόλη της Kinshasa, να χαρακτηριστεί ως αδιάκριτη βία λόγω ένοπλης σύρραξης η οποία εξικνείται σε τέτοιο βαθμό ώστε η Αιτήτρια μόνο λόγω της παρουσίας της εκεί να έρχεται αντιμέτωπη με πραγματικό κίνδυνο σοβαρής βλάβης εντός του πλαισίου του άρθρου 19(2)(γ) του περί Προσφύγων Νόμου. Την ίδια στιγμή δεν προκύπτει οποιοσδήποτε παράγοντας επίτασης του κινδύνου στο πρόσωπο της Αιτήτριας (ΔΕΕ, C-285/12, Diakité, ημερ. 30/01/2014, σκ. 27-28). Ενόψει της έλλειψης της ουσιώδους αυτής προϋπόθεσης εφαρμογής του άρθρου 19(2)(γ) του περί Προσφύγων Νόμου, δεν δικαιολογείται η υπαγωγή της Αιτήτριας στο αντίστοιχο καθεστώς.

 

75.        Ως προς την απόφαση επιστροφής και το ενδεχόμενο παράβασης της αρχής της μη επαναπροώθησης, επισημαίνεται ότι η απορριπτική απόφαση επί αιτήσεως διεθνούς προστασίας και η απόφαση επιστροφής, παρότι συναφείς πράξεις, αποτελούν διακριτές διοικητικές πράξεις, με διαφορετικές προϋποθέσεις έκδοσης. Κατά το άρθρο 18(7Β) (α1) του περί Προσφύγων Νόμου, η έκδοση απόφασης επιστροφής από τον Προϊστάμενο προϋποθέτει την προηγούμενη απόρριψη του αιτήματος διεθνούς προστασίας. Συνεπώς, οι δύο πράξεις συνδέονται κατά τρόπο που η ακύρωση της απορριπτικής απόφασης συνεπάγεται αυτοδικαίως και την ακύρωση της απόφασης επιστροφής, όχι όμως και το αντίστροφο. Ανεξαρτήτως του αν οι πράξεις αυτές εκδίδονται ταυτόχρονα ή διαδοχικά, η απόφαση επιστροφής οφείλει να τηρεί τις διαδικαστικές εγγυήσεις του περί Αλλοδαπών και Μεταναστεύσεως Νόμου και τις εναρμονιστικές διατάξεις προς την Οδηγία 2008/115/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 16ης Δεκεμβρίου 2008, σχετικά με τους κοινούς κανόνες και διαδικασίες στα κράτη μέλη για την επιστροφή των παρανόμως διαμενόντων υπηκόων τρίτων χωρών (στο εξής: η Οδηγία 2008/115/ΕΚ) (Βλ. αποφάσεις της 18ης Δεκεμβρίου 2014, Abdida (C-562/13, EU:C:2014:245 3, σκέψεις 45 και 46), της 19ης Ιουνίου 2018, Gnandi (C-181/16, EU:C:2018:465, σκέψεις 52 και 53), και της 30ής Σεπτεμβρίου 2020, CPAS de Liège (C-233/19, EU:C:2020:757, σκέψη 45).

 

76.          Ως εκ των ανωτέρω, τυχόν ακύρωση της απορριπτικής απόφασης επί της αίτησης διεθνούς προστασίας θα σημάνει αναγκαία ακύρωση της απόφασης επιστροφής, ως νόμιμο έρεισμα αυτής, χωρίς ωστόσο να ισχύει το αντίστροφο. Η διατύπωση, εξάλλου, που χρησιμοποίησε ο νομοθέτης περί «ενσωμάτωσης» της απόφασης επιστροφής στην απορριπτική προς χορήγηση καθεστώτος διεθνούς προστασίας απόφαση και της ιδιότητας της πρώτης ως «αναπόσπαστου τμήματος» της τελευταίας δε σημαίνει την απώλεια της αυτοτέλειας των δύο. Συνιστά εν προκειμένω μία επιλογή του νομοθέτη με δικονομικής φύσης σκοπιμότητα, ήτοι την εκδίκαση και των δύο αυτών πράξεων από το Διοικητικό Δικαστήριο Διεθνούς Προστασίας όταν η απόφαση επιστροφής (η οποία ρυθμίζεται ως προς τις προϋποθέσεις έκδοσής της στον περί Αλλοδαπών και Μεταναστεύσεως Νόμο (Κεφ. 105)) εκδίδεται συνεπεία απορριπτικής απόφασης επί αιτήσεως διεθνούς προστασίας, το οποίο δυνάμει του άρθρου 11 του περί της Ίδρυσης και Λειτουργίας Διοικητικού Δικαστηρίου Διεθνούς Προστασίας Νόμου αποφασίζει επί πάσης προσφυγής η οποία υποβάλλεται δυνάμει του Άρθρου 146 του Συντάγματος κατά απόφασης ή πράξης εκδιδομένης δυνάμει του περί Προσφύγων Νόμου ή κατά παράλειψης οφειλόμενης ενέργειας δυνάμει του περί Προσφύγων Νόμου. Ως προς το ζήτημα της σχέσης μεταξύ των δύο αποφάσεων καθώς και των έννομων συνεπειών τυχόν ακύρωσης μίας εκ των δύο, παραπέμπω στην απόφαση της αδελφής μου δικαστού κα Ε. Ρήγα στην υπόθεση αρ. 3213/2022, JK δια της Επιτρόπου Προστασίας Δικαιωμάτων του Παιδιού v. Δημοκρατίας, ημερ. 17.8.2023, με την οποία και συντάσσομαι. Επιπλέον, παρότι η απόφαση επιστροφής δεν αναφέρεται ρητά ανάμεσα στις αποφάσεις στις οποίες επεκτείνεται η από τούδε και στο εξής αρμοδιότητα του Δικαστηρίου βάσει του άρθρου 11(4) του περί της Ίδρυσης και Λειτουργίας Διοικητικού Δικαστηρίου Διεθνούς Προστασίας Νόμου, ενόψει της ενσωμάτωσής της και της σχέσης η οποία έχει περιγράφει με την απορριπτική της αίτησης καθεστώτος διεθνούς προστασίας απόφαση, οφείλει να γίνει αποδεκτή η εξέταση από το Δικαστήριο των δεδομένων του ενδιαφερόμενου προσώπου σε επικαιροποιημένη βάση. Πράγματι, δεν παρίσταται εύλογο ενδεχόμενη ακύρωση της απορριπτικής απόφασης επί αίτησης διεθνούς προστασίας για κάποιο λόγο ο οποίος προέκυψε έπειτα από την έκδοση της πράξης να μην είναι δυνατό να οδηγήσει σε ακύρωση της απόφασης επιστροφής. Ως εκ τούτου, και στην περίπτωση της απόφασης επιστροφής η οποία έχει εκδοθεί από τον Προϊστάμενο της Υπηρεσίας Ασύλου βάσει του περί Προσφύγων Νόμου ισχύει η υποχρέωση του Δικαστηρίου, εφόσον αυτή αποτελεί αντικείμενο της ενώπιόν του διαδικασίας, να λάβει υπόψιν όλα τα στοιχεία ενώπιόν του, προβαίνοντας σε ενημερωμένη αξιολόγηση αυτών (Βλ. και Απόφαση του ΕΔΑΔ στην αίτηση αρ. 37201/06, υπόθεση SAADI v. ITALY, ημερ. 28.2.2008, παρ. 128 έως 133, απόφαση της της 17ης Οκτωβρίου 2024, υπόθεση C 156/23 [Ararat] K, L, M, N κατά Staatssecretaris van Justitie en Veiligheid, ECLI:EU:C:2024:892, ιδίως σκέψεις 50 έως 51).[10]

 

77.        Περαιτέρω, σύμφωνα με την απόφαση του ΔΕΕ της 15ης Φεβρουαρίου του 2023, C‑484/22, Bundesrepublik Deutschland κατά GS, ECLI:EU:C:2023:122, η προστασία των βέλτιστων συμφερόντων του παιδιού και της οικογενειακής ζωής του επιβάλλεται και στο πλαίσιο διαδικασίας που οδηγεί στην έκδοση απόφασης για την επιστροφή ανηλίκου, έστω και αν ο ανήλικος έχει τη δυνατότητα να τα επικαλεστεί στο πλαίσιο μεταγενέστερης διαδικασίας για την αναγκαστική εκτέλεση της εν λόγω απόφασης επιστροφής, προκειμένου να επιτύχει, ενδεχομένως, την αναστολή της εκτέλεσης.

 

78.         Οι δε αξιολογήσεις σχετικά με το βέλτιστο συμφέρον του παιδιού οφείλουν να λαμβάνονται υπόψιν σε όλες τις αποφάσεις οι οποίες αφορούν παιδιά αμέσως ή εμμέσως (ΔΕΕ, απόφαση ημερ. 11.3.2021, M. A., C-112/20, σκέψεις 36 έως 38), ήτοι ακόμα και κατά την εξέταση της απόφασης επιστροφής του γονέα του.

 

79.        Εν προκειμένω, η επίδικη απόφαση επιστροφής αφορά αποκλειστικά στην Αιτήτρια και όχι στον ανήλικο υιό της, καθότι το εν λόγω τέκνο γεννήθηκε στη Δημοκρατία μεταγενεστέρως της 11.1.2024, ημερομηνίας καταχώρισης της παρούσας προσφυγής, ήτοι στις 9.9.2024. Επισημαίνεται ότι η Αιτήτρια παρουσιάστηκε ενώπιον του Δικαστηρίου αυτοπροσώπως, χωρίς να αναμένεται ανάπτυξη και εξειδίκευση λόγων προσφυγής κατά τρόπο αντίστοιχο με αιτητές που εκπροσωπούνται από δικηγόρο. Συνιστά παραδεκτό γεγονός, το οποίο δεν αμφισβητείται από καμία πλευρά, η ύπαρξη του ανήλικου τέκνου της Αιτήτριας (βλ. πιστοποιητικό γέννησης, Τεκμ. 1, κατατεθέν κατά την ακροαματική διαδικασία της 12.5.2025). Περαιτέρω, γίνεται δεκτό ότι ο πατέρας του εν λόγω τέκνου είναι αιτητής ασύλου, του οποίου η προσφυγή με αριθμό 1057/2024 εκκρεμεί ενώπιον του Δικαστηρίου τούτου. Αν και η Αιτήτρια και ο πατέρας του τέκνου δεν έχουν τελέσει γάμο, εντούτοις, βάσει των δηλώσεων της Αιτήτριας, διατηρούν σχέση από το 2023, ο δε τελευταίος συμβάλλει στην ανατροφή του τέκνου και, κατά το στάδιο της ακροαματικής διαδικασίας, δήλωσε ότι αναζητούσαν κοινή στέγη. Ο δεσμός πατρότητας και τέκνου προκύπτει σαφώς από το προσκομισθέν πιστοποιητικό γέννησης.  Η ανηλικότητα του τέκνου της Aιτήτριας ως δεδομένο αδιαμφισβήτητο και παραδεκτό, οφείλεται να τύχει ξεχωριστής ανάλυσης και αξιολόγησης ως προς τον τυχόν κίνδυνο που απορρέουν από αυτά σε συνάρτηση με τις συνθήκες που επικρατούν στην χώρα καταγωγής τους. Στο άρθρο 9ΚΕ(2) του περί Προσφύγων Νόμου περιλαμβάνονται κατευθύνσεις ως προς το περιεχόμενο της έννοιας του βέλτιστου συμφέροντος του ανηλίκου.

 

80.        Σε σχέση με τη λήψη υπόψιν των βέλτιστων συμφερόντων του παιδιού, βάσει της αιτιολογικής σκέψης 22 της Οδηγίας 2008/115/ΕΚ, «Σύμφωνα με τη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα του Παιδιού (1989), τα κράτη μέλη θα πρέπει να λαμβάνουν πρωτίστως υπόψη το «συμφέρον του παιδιού» κατά την εφαρμογή της παρούσας οδηγίας.». Το άρθρο 5 της Οδηγίας 2008/115/ΕΚ, ορίζει ότι κατά την εφαρμογή της Οδηγίας, τα κράτη μέλη λαμβάνουν δεόντως υπόψη, τα βέλτιστα συμφέροντα του παιδιού, την οικογενειακή ζωή, την κατάσταση υγείας του συγκεκριμένου υπηκόου τρίτης χώρας και τηρούν την αρχή μη επαναπροώθησης. Το άρθρο 5 της Οδηγίας 2008/115/ΕΚ ενσωματώθηκε στην εσωτερική έννομη τάξη με το άρθρο 180Ζ του περί Αλλοδαπών και Μεταναστεύσεως Νόμου. Δυνάμει του άρθρου 18ΟΖ του περί Αλλοδαπών και Μεταναστεύσεων Νόμου κατά την εφαρμογή των διατάξεων της επιστροφής και δη κατά την έκδοση της απόφασης επιστροφής τηρείται η αρχή της μη επαναπροώθησης κατά τρόπο να λαμβάνονται δεόντως υπόψη, μεταξύ άλλων, τα βέλτιστα συμφέροντα του παιδιού και η οικογενειακή ζωή. Όπως προκύπτει από το γράμμα του άρθρου 18ΟΖ, οι ανωτέρω αρχές δεσμεύουν την αποφαίνουσα αρχή κατά την έκδοση της απόφασης επιστροφής δυνάμει του άρθρου 18ΟΗ.[32]

 

81.        Περαιτέρω, σύμφωνα με τον περί Προσφύγων Νόμο, το βέλτιστο συμφέρον του παιδιού αποτελεί πρωταρχικό μέλημα κατά την εφαρμογή των διατάξεων του παρόντος Νόμου, με τις αρμόδιες αρχές κατά την εκτίμηση του βέλτιστου συμφέροντος, να λαμβάνουν δεόντως υπόψη, την αρχή της οικογενειακής ενότητας, την ευημερία και την κοινωνική ανάπτυξη του ανηλίκου, ζητήματα ασφάλειας και προστασίας και τις απόψεις του ανηλίκου ανάλογα με την ηλικία του και την ωριμότητά του. Περαιτέρω, διασφαλίζουν ότι τα ανήλικα τέκνα των αιτητών διαμένουν με τους γονείς τους, εφόσον αυτό είναι προς το βέλτιστο συμφέρον των εν λόγω ανηλίκων (Βλ. άρθρα 9ΚΕ και 25 του περί Προσφύγων Νόμου ).

 

82.        Στο πλαίσιο της υπόθεσης M. A. (απόφαση του ΔΕΕ ημερομηνίας 11.3.2021, M. A., C-112/20), ερμηνεύοντας το άρθρο 5 της Οδηγίας 2008/115/ΕΚ, το ΔΕΕ προέβη σε διευκρινίσεις σχετικά με την υποχρέωση των κρατών μελών να λαμβάνουν υπόψιν το βέλτιστο συμφέρον του παιδιού σε «όλες τις αποφάσεις και όλες τις δράσεις που αφορούν άμεσα ή έμμεσα τα παιδιά»(απόφαση του ΔΕΕ ημερομηνίας 11.3.2021, M. A., C-112/20, σκέψη 38). Η υποχρέωση λήψης υπόψιν της εν λόγω αρχής δεσμεύει τα κράτη μέλη μεταξύ άλλων όταν «η αρμόδια εθνική αρχή εκδίδει απόφαση περί επιστροφής [.] σε βάρος υπηκόου τρίτης χώρας ο οποίος διαμένει παρανόμως στο έδαφος του οικείου κράτους μέλους και ο οποίος είναι, επιπλέον, πατέρας του ανηλίκου που διαμένει νομίμως στο έδαφος αυτό» (απόφαση του ΔΕΕ ημερομηνίας 11.3.2021, M. A., C-112/20, σκέψη 32). Σύμφωνα με το Γενικό Σχόλιο 14 (2003) της Επιτροπής των Δικαιωμάτων του Παιδιού των Ηνωμένων Εθνών στο οποίο παραπέμπει η ανωτέρω απόφαση, η διατήρηση του οικογενειακού περιβάλλοντος συνιστά ένα από τα στοιχεία τα οποία λαμβάνονται υπόψιν κατά την αξιολόγηση των βέλτιστων συμφερόντων του παιδιού.[33] Ενόψει της βαρύτητας του αποχωρισμού επί των παιδιών, αυτός οφείλει να αποτελεί λύση έσχατης ανάγκης.[34] Στο Γενικό Σχόλιο Νο 6 (2005), η Επιτροπή Δικαιωμάτων του Παιδιού αναφέρει ότι «η οικογενειακή επανένωση στη χώρα καταγωγής δεν είναι προς το βέλτιστο συμφέρον του παιδιού [.] όταν υπάρχει «εύλογος κίνδυνος» τέτοια επιστροφή να οδηγήσει σε παραβίαση των θεμελιωδών ανθρώπινων δικαιωμάτων του παιδιού. Τέτοιος κίνδυνος καταγράφεται αναμφισβήτητα στην παροχή προσφυγικού καθεστώτος ή στην απόφαση των αρμόδιων αρχών ως προς τη δυνατότητα εφαρμογής των υποχρεώσεων μη επαναπροώθησης [.]. Επομένως, η παροχή προσφυγικού καθεστώτος συνιστά νομικά δεσμευτικό εμπόδιο επιστροφής στη χώρα καταγωγής, και, επομένως στην οικογενειακή επανένωση σε αυτήν».[35]

 

83.        Το Δικαστήριο οφείλει να λάβει υπόψη του σε επικαιροποιημένη βάση τα δεδομένα της Αιτήτριας και δεν μπορεί να παραβλέψει ότι εν προκειμένω εγείρεται ζήτημα ενδεχόμενης παράβασης της αρχής της μη επαναπροώθησης, υπό το φως του βέλτιστου συμφέροντος του ανηλίκου και τη οικογενειακής ενότητας (Βλ. απόφαση της της 17ης Οκτωβρίου 2024, υπόθεση C 156/23 [Ararat] K, L, M, N κατά Staatssecretaris van Justitie en Veiligheid, ECLI:EU:C:2024:892, ιδίως σκέψεις 50 έως 51).

 

84.          Στην υπόθεση C-112/20 M. A. κατά Βελγίου, στη σκέψη 26, το Δικαστήριο υπογραμμίζει ότι οι αρμόδιες αρχές οφείλουν να λάβουν δεόντως υπόψη το δικαίωμα σεβασμού της οικογενειακής ζωής καθώς και το υπέρτατο συμφέρον του παιδιού, όπως κατοχυρώνονται στο άρθρο 7 και στο άρθρο 24, παράγραφος 2, του Χάρτη. Και συνεχίζει:

«27      Συναφώς, το Δικαστήριο έχει ήδη διαπιστώσει ότι, για την εκτίμηση αυτή είναι μεν κρίσιμη η περίσταση ότι ο έτερος γονέας του παιδιού είναι όντως ικανός και διατεθειμένος να αναλάβει μόνος την καθημερινή και πραγματική φροντίδα του παιδιού, αλλά το στοιχείο αυτό δεν επαρκεί αφ' εαυτού για να κριθεί ότι δεν υφίσταται, μεταξύ του γονέα που είναι υπήκοος τρίτης χώρας και του παιδιού, σχέση εξαρτήσεως τέτοιου είδους ώστε το παιδί να είναι αναγκασμένο να εγκαταλείψει το έδαφος της Ένωσης αν δεν αναγνωρισθεί δικαίωμα διαμονής στον εν λόγω υπήκοο τρίτης χώρας. Πράγματι, μια τέτοια διαπίστωση πρέπει να στηρίζεται στη συνεκτίμηση, προς το βέλτιστο συμφέρον του παιδιού, του συνόλου των περιστάσεων της συγκεκριμένης υποθέσεως, ιδίως δε της ηλικίας του παιδιού, της σωματικής και συναισθηματικής του αναπτύξεως, της εντάσεως του συναισθηματικού του δεσμού με καθέναν από τους γονείς του, καθώς και του κινδύνου που θα συνεπαγόταν για την ισορροπία του παιδιού ο αποχωρισμός του από τον γονέα υπήκοο τρίτης χώρας (πρβλ. απόφαση της 10ης Μαΐου 2017, Chavez-Vilchez κ.λπ., C 133/15, EU:C:2017:354, σκέψεις 70 και 71). [.].».

 

85.        Στην απόφαση του ΔΕΕ στην υπόθεση της 10ης Μαΐου 2017, C‑133/15, H. C. Chavez-Vilchez κλπ κατά Raad van bestuur van de Sociale verzekeringsbank κλπ, ECLI:EU:C:2017:354, σκέψεις 70 έως 72 το ΔΕΕ, η οποία καίτοι αφορούσε σε ανήλικο πολίτη της Ένωσης το ΔΕΕ παραπέμπει στην απόφασή του C-112/20 M. A., προκειμένου να αναδείξει το περιεχόμενο της έννοιας του βέλτιστου συμφέροντος και τα κριτήρια που δέον να λαμβάνονται υπόψη,  επισημαίνει τα εξής αναφορικά με τον κίνδυνο που διατρέχει ένα τέκνο να στερηθεί τον ένα γονέα του λόγω άρνησης διαμονής του στο κράτος μέλος καθώς και των παραμέτρων που λαμβάνονται υπόψη προκειμένου να εκτιμηθεί ο κίνδυνος:

 

 «70    Εν προκειμένω, για να εκτιμηθεί ο κίνδυνος που διατρέχει το κάθε τέκνο, πολίτης της Ένωσης, να αναγκαστεί να εγκαταλείψει το έδαφος της Ένωσης και να στερηθεί, κατ' αυτόν τον τρόπο, τη δυνατότητα πραγματικής απολαύσεως, κατά το ουσιώδες μέρος τους, των δικαιωμάτων που του απονέμονται από το άρθρο 20 ΣΛΕΕ στην περίπτωση που δεν αναγνωρισθεί στον γονέα του, υπήκοο τρίτης χώρας, άδεια διαμονής στο οικείο κράτος μέλος, είναι σημαντικό να εξακριβωθεί, σε κάθε μία από τις υποθέσεις της κύριας δίκης, ποιος είναι ο γονέας που έχει αναλάβει την πραγματική επιμέλεια του τέκνου και αν υφίσταται πραγματική σχέση εξαρτήσεως μεταξύ του τέκνου και του γονέα που είναι υπήκοος τρίτης χώρας. Στο πλαίσιο της εκτιμήσεως αυτής οι αρμόδιες αρχές οφείλουν να λάβουν υπόψη το δικαίωμα σεβασμού της οικογενειακής ζωής, όπως κατοχυρώνεται στο άρθρο 7 του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το οποίο πρέπει να ερμηνεύεται σε συνδυασμό με την υποχρέωση λήψεως υπόψη του υπέρτατου συμφέροντος του τέκνου, το οποίο αναγνωρίζεται στο άρθρο 24, παράγραφος 2, του Χάρτη.

71       Κατά την εκτίμηση αυτή είναι μεν κρίσιμο στοιχείο το ότι ο έτερος γονέας, πολίτης της Ένωσης, είναι πράγματι ικανός και διατεθειμένος να αναλάβει κατ' αποκλειστικότητα την καθημερινή πραγματική φροντίδα του τέκνου, αλλά το στοιχείο αυτό δεν επαρκεί αφεαυτού για να κριθεί ότι δεν υφίσταται, μεταξύ του γονέα που είναι υπήκοος τρίτης χώρας και του τέκνου, σχέση εξαρτήσεως τέτοιου είδους ώστε το τέκνο να είναι αναγκασμένο να εγκαταλείψει το έδαφος της Ένωσης αν δεν αναγνωρισθεί δικαίωμα διαμονής στον εν λόγω υπήκοο τρίτης χώρας. Ένα τέτοιο συμπέρασμα πρέπει να στηρίζεται στη συνεκτίμηση, προς το υπέρτατο συμφέρον του τέκνου, του συνόλου των περιστάσεων της συγκεκριμένης υποθέσεως, ιδίως δε της ηλικίας του τέκνου, της σωματικής και συναισθηματικής του αναπτύξεως, της εντάσεως του συναισθηματικού του δεσμού με τον γονέα που είναι πολίτης της Ένωσης και με τον γονέα υπήκοο τρίτης χώρας, καθώς και του κινδύνου που θα συνεπαγόταν για την ισορροπία του τέκνου ο αποχωρισμός του από τον γονέα υπήκοο τρίτης χώρας.

72       Λαμβανομένων υπόψη των ανωτέρω, στο πρώτο και το δεύτερο ερώτημα πρέπει να δοθεί η απάντηση ότι το άρθρο 20 ΣΛΕΕ έχει την έννοια ότι, προκειμένου να κριθεί αν τέκνο το οποίο είναι πολίτης της Ένωσης θα αναγκαζόταν να εγκαταλείψει το έδαφος της Ένωσης θεωρούμενο ως εν όλον, και να στερηθεί, κατ' αυτόν τον τρόπο, τη δυνατότητα πραγματικής απολαύσεως, κατά το ουσιώδες μέρος τους, των δικαιωμάτων που του απονέμονται από το άρθρο αυτό, στην περίπτωση που δεν αναγνωρισθεί στον γονέα του, υπήκοο τρίτης χώρας, δικαίωμα διαμονής στο οικείο κράτος μέλος, το ότι ο έτερος γονέας, υπήκοος της Ένωσης, είναι πράγματι ικανός και διατεθειμένος να αναλάβει κατ' αποκλειστικότητα την καθημερινή πραγματική φροντίδα του τέκνου είναι μεν κρίσιμο στοιχείο, πλην όμως δεν επαρκεί αφεαυτού για να κριθεί ότι δεν υφίσταται μεταξύ του γονέα που είναι υπήκοος τρίτης χώρας και του τέκνου σχέση εξαρτήσεως τέτοιου είδους ώστε το τέκνο να υποστεί περιορισμό των δικαιωμάτων του σε περίπτωση μη αναγνωρίσεως δικαιώματος διαμονής. Μια τέτοια εκτίμηση πρέπει να στηρίζεται στη συνεκτίμηση, προς το υπέρτατο συμφέρον του τέκνου, του συνόλου των περιστάσεων της συγκεκριμένης υποθέσεως, ιδίως δε της ηλικίας του τέκνου, της σωματικής και συναισθηματικής του αναπτύξεως, της εντάσεως του συναισθηματικού του δεσμού με τον γονέα που είναι πολίτης της Ένωσης και με τον γονέα υπήκοο τρίτης χώρας, καθώς και του κινδύνου που θα συνεπαγόταν για την ισορροπία του τέκνου ο αποχωρισμός του από τον γονέα υπήκοο τρίτης χώρας.».

 

86.         Στην ανωτέρω υπόθεση το Δικαστήριο καταλήγει δεν απαγορεύει σε κράτος μέλος να εξαρτά το δικαίωμα διαμονής, στο έδαφός του, υπηκόου τρίτης χώρας, γονέα ο οποίος έχει την καθημερινή πραγματική φροντίδα ανήλικου τέκνου έχοντος την ιθαγένεια του εν λόγω κράτους μέλους, από την υποχρέωση του εν λόγω υπηκόου να προσκομίσει στοιχεία που αποδεικνύουν ότι τυχόν απόφαση περί μη αναγνωρίσεως δικαιώματος διαμονής στον γονέα υπήκοο τρίτης χώρας θα στερούσε από το τέκνο τη δυνατότητα πραγματικής απολαύσεως, κατά το ουσιώδες μέρος τους, των δικαιωμάτων που παρέχει η ιδιότητα του πολίτη της Ένωσης, υποχρεώνοντάς το να εγκαταλείψει το έδαφος της Ένωσης θεωρούμενο ως εν όλον. Οι αρμόδιες αρχές του κράτους μέλους οφείλουν, όμως, να προβαίνουν, βάσει των στοιχείων που προσκομίζονται από τον υπήκοο τρίτης χώρας, στην αναγκαία έρευνα ώστε να μπορέσουν να κρίνουν, υπό το πρίσμα του συνόλου των περιστάσεων της υποθέσεως, αν τυχόν απορριπτική απόφαση θα είχε τις συνέπειες αυτές.

 

87.        Ως εκ τούτου, όσον αφορά στο σκοπό τον οποίο επιδιώκει το άρθρο 5 της Οδηγίας 2008/115, πρέπει να σημειωθεί, αφενός, ότι, όπως επιβεβαιώνουν οι αιτιολογικές σκέψεις 22 και 24 της εν λόγω οδηγίας, το άρθρο αυτό αποσκοπεί να εξασφαλίσει, στο πλαίσιο της διαδικασίας επιστροφής που προβλέπει η ως άνω οδηγία, την τήρηση διαφόρων θεμελιωδών δικαιωμάτων, μεταξύ των οποίων τα θεμελιώδη δικαιώματα του παιδιού, όπως αυτά κατοχυρώνονται στο άρθρο 24 του Χάρτη. Επομένως, λαμβανομένου υπόψη του σκοπού τον οποίο επιδιώκει, το εν λόγω άρθρο 5 δεν μπορεί να ερμηνεύεται στενά [βλ., κατ' αναλογίαν, αποφάσεις της 14ης Φεβρουαρίου 2019, Buivids, C 345/17, EU:C:2019:122, σκέψη 51, και της 26ης Μαρτίου 2019, SM (Παιδί που τελεί υπό το αλγερινό σύστημα kafala), C 129/18, EU:C:2019:248, σκέψη 53].

 

88.         Αφετέρου, το άρθρο 24, παράγραφος 2, του Χάρτη προβλέπει ότι, σε όλες τις πράξεις που αφορούν τα παιδιά, είτε επιχειρούνται από δημόσιες αρχές είτε από ιδιωτικούς οργανισμούς, πρωταρχική σημασία πρέπει να δίδεται στο υπέρτατο συμφέρον του παιδιού. Επομένως, η ως άνω διάταξη έχει, αυτή καθεαυτήν, ευρεία διατύπωση και εφαρμόζεται σε αποφάσεις οι οποίες, όπως μια απόφαση επιστροφής εκδοθείσα σε βάρος υπηκόου τρίτης χώρας, γονέα ανηλίκου, δεν έχουν μεν ως αποδέκτη τον ανήλικο, αλλά έχουν σημαντικές συνέπειες για τον ανήλικο αυτόν.

 

89.        Η διαπίστωση αυτή επιβεβαιώνεται από το άρθρο 3, παράγραφος 1, της Διεθνούς Συμβάσεως για τα δικαιώματα του παιδιού, στο οποίο παραπέμπουν ρητώς οι επεξηγήσεις σχετικά με το άρθρο 24 του Χάρτη.

 

90.        Κατά το ως άνω άρθρο 3, παράγραφος 1, το συμφέρον του παιδιού πρέπει να λαμβάνεται πρωτίστως υπόψη σε όλες τις αποφάσεις που αφορούν τα παιδιά. Επομένως, η διάταξη αυτή καλύπτει, γενικά, όλες τις αποφάσεις και όλες τις δράσεις που αφορούν άμεσα ή έμμεσα τα παιδιά, όπως επισήμανε η επιτροπή των δικαιωμάτων του παιδιού των Ηνωμένων Εθνών [βλ., συναφώς, γενική παρατήρηση αριθ. 14 (2013) της επιτροπής των δικαιωμάτων του παιδιού επί του δικαιώματος που παιδιού να λαμβάνεται πρωτίστως υπόψη το βέλτιστο συμφέρον του (άρθρο 3, παράγραφος 1), CRC/C/GC/14, σημείο 19].

 

91.        Όσον αφορά, δεύτερον, το πλαίσιο στο οποίο εντάσσεται το άρθρο 5, στοιχείο αʹ, της Οδηγίας 2008/115, πρέπει να σημειωθεί, πρώτον, ότι, όταν ο νομοθέτης της Ένωσης θέλησε να λαμβάνονται υπόψη τα στοιχεία που απαριθμούνται στο ως άνω άρθρο 5 μόνον ως προς τον υπήκοο τρίτης χώρας για τον οποίο έχει εκδοθεί η απόφαση περί επιστροφής, το προέβλεψε ρητώς.

 

92.        Συγκεκριμένα, σε αντίθεση με το άρθρο 5, στοιχεία αʹ και βʹ, της οδηγίας 2008/115, από το άρθρο 5, στοιχείο γʹ, της οδηγίας αυτής προκύπτει ρητώς ότι τα κράτη μέλη οφείλουν να λαμβάνουν δεόντως υπόψη μόνον την κατάσταση της υγείας του «συγκεκριμένου υπηκόου τρίτης χώρας», ήτοι την κατάσταση της υγείας του αποδέκτη της αποφάσεως περί επιστροφής.

 

93.         Δεύτερον, από το άρθρο 5, στοιχείο βʹ, της οδηγίας αυτής απορρέει ότι τα κράτη μέλη, όταν προτίθενται να εκδώσουν απόφαση περί επιστροφής, οφείλουν να λαμβάνουν επίσης δεόντως υπόψη την οικογενειακή ζωή. Το δε άρθρο 7 του Χάρτη, που αφορά ιδίως το δικαίωμα σεβασμού της οικογενειακής ζωής, το οποίο μπορεί να επικαλεστεί ένας παρανόμως διαμένων υπήκοος τρίτης χώρας ο οποίος, όπως ο M. A., είναι ο πατέρας ανήλικου παιδιού, πρέπει να ερμηνεύεται σε συνδυασμό με το άρθρο 24, παράγραφος 2, του Χάρτη, που προβλέπει την υποχρέωση να λαμβάνεται υπόψη το υπέρτερο συμφέρον του ανήλικου παιδιού του [πρβλ. απόφαση της 26ης Μαρτίου 2019, SM (Παιδί που τελεί υπό το αλγερινό σύστημα kafala), C 129/18, EU:C:2019:248, σκέψη 67 και εκεί μνημονευόμενη νομολογία].

 

94.        Στην ανωτέρω υπόθεση το Δικαστήριο καταλήγει ότι το άρθρο 5 της Οδηγίας 2008/115/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 16ης Δεκεμβρίου 2008, σχετικά με τους κοινούς κανόνες και διαδικασίες στα κράτη μέλη για την επιστροφή των παρανόμως διαμενόντων υπηκόων τρίτων χωρών, σε συνδυασμό με το άρθρο 24 του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, έχει την έννοια ότι τα κράτη μέλη υποχρεούνται να λαμβάνουν δεόντως υπόψη τα βέλτιστα συμφέροντα του παιδιού πριν εκδώσουν απόφαση περί επιστροφής, συνοδευόμενη από απαγόρευση εισόδου, ακόμη και όταν ο αποδέκτης της αποφάσεως αυτής δεν είναι ένας ανήλικος, αλλά ο πατέρας του ανηλίκου αυτού.

 

95.        Ειδικά ως προς τη λήψη υπόψιν της οικογενειακής ζωής, ως προβλέπεται από το ανωτέρω άρθρο 180Ζ, το προοίμιο υπό (22) της Οδηγίας 2008/115/ΕΚ ότι «σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Σύμβαση για την Προάσπιση των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και των Θεμελιωδών Ελευθεριών, τα κράτη μέλη θα πρέπει να λαμβάνουν πρωτίστως υπόψη το σεβασμό της οικογενειακής ζωής κατά την εφαρμογή της παρούσας οδηγίας.» Βάσει της νομολογίας του ΕΔΑΔ, η έννοια της οικογενειακής ζωής συνιστά αυτόνομη έννοια της Σύμβασης (βλ. ενδεικτικά ΕΔΔΑ, απόφαση ημερομηνίας 3.10.2023, αίτηση υπ' αριθ. 59913/11, Zelenevy v. Russia, σκέψη 60). Στην απόφαση Van der Heijden v Netherlands (ΕΔΔΑ, απόφαση ημερομηνίας 3.4.2012, αίτηση υπ' αριθ. 42857/05, σκ. 50), το ΕΔΔΑ επιβεβαίωσε πως η έννοια της οικογενειακής ζωής δεν περιορίζεται στις οικογένειες οι οποίες βασίζονται στο γάμο και ενδεχομένως να συμπεριλαμβάνει άλλες εν τοις πράγμασι σχέσεις. Ως προς τη διαπίστωση εάν μία σχέση εξικνείται στο επίπεδο της «οικογενειακής ζωής», το Δικαστήριο έκρινε ότι κρίσιμους παράγοντες αποτελούν η συμβίωση του ζεύγους, η διάρκεια της σχέσης του, η επίδειξη της κοινής τους δέσμευσης μέσω της γέννησης τέκνων ή άλλων μέσων (ΕΔΔΑ, απόφαση ημερομ. 3.4.2012, αίτηση υπ' αριθ. 42857/05, παρ. 50 επ.). Ειδικά ως προς τη σχέση μεταξύ φυσικού πατέρα και τέκνου γεννημένου εκτός γάμου, το Δικαστήριο υπενθύμισε ότι η έννοια της οικογένειας περιλαμβάνει τους εν τοις πράγμασι οικογενειακούς δεσμούς, όπου τα μέρη διαβιώνουν εκτός γάμου. Τέκνο γεννηθέν εκτός μίας τέτοιας σχέσης είναι ipso iure μέρος μίας τέτοιας οικογενειακής μονάδας από τη στιγμή της γέννησής του και μόνο εκ του γεγονότος αυτού. (ΕΔΔΑ, απόφαση ημερομ. 26.5.1994, Keegan v. Ιρλανδίας, αίτηση υπ' αριθ. 16969/90, παρ.44). Ως παράγοντα επέκτασης της έννοιας της «οικογενειακής ζωής» σε μία τέτοια σχέση, το ΕΔΔΑ έκρινε την «πραγματική ύπαρξη στην πράξη στενών προσωπικών δεσμών», όπως προσδιορίζεται από τη φύση της σχέσης μεταξύ των φυσικών γονέων καθώς και την ύπαρξη «ευαπόδεικτου ενδιαφέροντος και δέσμευσης από τον πατέρα στο τέκνο τόσο πριν όσο και έπειτα από τη γέννηση» (ΕΔΔΑ, απόφαση ημερομ. 15.9.2011, Schneider v. Γερμανίας, αίτηση υπ' αριθ. 17080/07, παρ. 81)

 

96.        Εξάλλου, ως προς την οικογενειακή ενότητα, το άρθρο 9 παράγραφος 1 της Σύμβασης για τα Δικαιώματα του Παιδιού ορίζει ότι, με την επιφύλαξη ρητών εξαιρέσεων, «Τα Συμβαλλόμενα Κράτη διασφαλίζουν ότι ένα παιδί δεν θα χωρίζεται από τους γονείς του παρά τη θέλησή τους».

 

97.        Η Σύμβαση της Γενεύης αναφέρει στο άρθρο 12 αυτής ότι:

«Αρθρον 12. - 1. Η προσωπική κατάστασις των Προσφύγων διέπεται υπό των νόμων της χώρας της κατοικίας ή ελλείψει κατοικίας, υπό των νόμων της χώρας της διαμονής αυτών. 2. Τα προς την προσωπικήν κατάστασιν του πρόσφυγος συναφή κεκτημένα δικαιώματα, ιδίως δε τα συναφή προς τον γάμον, θα είναι σεβαστά υπό παντός Συμβαλλομένου Κράτους, υπό την επιφύλαξιν της εκπληρώσεως, εν ή περιπτώσει τυγχάνει τούτο απαραίτητον των υπό της νομοθεσίας του ειρημένου Κράτους.».

 

98.        Σε περίπτωση απέλασης αλλοδαπού, η νομολογία του ΕΔΔΑ διακρίνει κατά βάση μεταξύ των περιπτώσεων «εγκατεστημένων αλλοδαπών», δηλαδή προσώπων στα οποία έχει ήδη δοθεί επισήμως δικαίωμα διαμονής στη χώρα (ΕΔΔΑ, απόφαση ημερομ. 3.10.2014, Jeunesse v. the Netherlands, αίτηση υπ' αριθ. 12738/10, παρ. 104) και προσώπων τα οποία εισέρχονται παράτυπα στη χώρα.[36] Στο πλαίσιο αξιολόγησης της αναλογικότητας, το Δικαστήριο εξετάζει σειρά παραγόντων, μεταξύ των οποίων την ύπαρξη ανυπέρβλητων εμποδίων στη διαβίωση της οικογένειας στη χώρα καταγωγής του υπηκόου τρίτης χώρας τον οποίο αφορά η απόφαση (ΕΔΔΑ, απόφαση ημερομ. 23.6.2022, Alleleh and Others v. Norway, αίτηση υπ' αριθ. 569/20, παρ. 90)

 

99.        Το ΕΔΑΔ έχει εφαρμόσει ένα παρόμοιο κριτήριο με αυτό που χρησιμοποίησε σε υποθέσεις οικογενειακής επανένωσης για να διαπιστώσει ότι «καθώς ήταν de facto αδύνατο για τον αιτούντα και την οικογένειά του να συνεχίσουν τη ζωή τους μαζί εκτός Δανίας, [η απέλαση του αιτητή] θα είναι δυσανάλογη προς τους επιδιωκόμενους στόχους και παραβιάζει το δικαίωμα σεβασμού της οικογενειακής ζωής» [Amrollahi κατά Δανίας, Αίτηση ΕΣΔΑ αριθ. 56811/00, 11 Ιουλίου 2002]. Ο χωρισμός των μελών της οικογένειας μέσω απέλασης, όταν αυτή η οικογένεια δεν έχει ρεαλιστικές δυνατότητες να απολαύσει αυτό το δικαίωμα αλλού, θα μπορούσε να ισοδυναμεί με σκληρή, απάνθρωπη ή ταπεινωτική μεταχείριση ή τιμωρία ή να παραβιάζει την αρχή του «βέλτιστου συμφέροντος του παιδιού» σύμφωνα με τη Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού.

 

100.     Στην παρούσα υπόθεση υπενθυμίζεται ότι, όπως προκύπτει τόσο από το προσκομισθέν ενώπιον του Δικαστηρίου πιστοποιητικό γέννησης της Αιτήτριας, όσο και από όσα κατατέθηκαν κατά την ακροαματική διαδικασία, η Αιτήτρια και ο φερόμενος σύντροφός της, αμφότεροι υπήκοοι ΛΔΚ, διατηρούν –σύμφωνα με τους ισχυρισμούς της– σχέση και συμβάλλουν από κοινού στην ανατροφή του ανήλικου τέκνου τους, γεννηθέντος στις 9.9.2024. Το Δικαστήριο, λαμβάνοντας υπόψη τη σχετική νομολογία, έκρινε ότι τα ενώπιόν του στοιχεία, ήτοι το πιστοποιητικό γέννησης στο οποίο αναγράφεται το όνομα του πατρός και οι γενικές δηλώσεις της Αιτήτριας περί συνέχισης της σχέσης με τον σύντροφό της, δεν επαρκούν για τη θεμελίωση της έννοιας της «οικογένειας» κατά τον νόμο. Προς εξακρίβωση του ζητήματος αυτού, το Δικαστήριο κάλεσε την Αιτήτρια και τον φερόμενο σύντροφο και πατέρα του τέκνου της να παραστούν στη δικάσιμο της 4.9.2025, προκειμένου να υποβληθούν σε ερωτήσεις αναφορικά με τη μεταξύ τους σχέση και με τη σχέση του ανηλίκου με τον πατέρα του. Κατά την εν λόγω δικάσιμο εμφανίστηκαν η μητέρα με το ανήλικο τέκνο, ενώ ο φερόμενος πατέρας απουσίασε, με την Αιτήτρια να επικαλείται ξαφνική αδιαθεσία του. Ερωτηθείσα αν συγκατοικεί με τον πατέρα του τέκνου της, η Αιτήτρια απάντησε ότι, παρότι και οι δύο διαμένουν στη Λευκωσία, δεν μένουν στην ίδια οικία, καθόσον αυτό δεν είναι αποδεκτό από την κουλτούρα τους. Στη συνέχεια, όμως, ανέφερε ότι έχουν καθημερινή επαφή, καθότι διανυκτερεύουν ο ένας στην οικία του άλλου. Όταν της ζητήθηκε να εξηγήσει πώς το γεγονός αυτό συμβιβάζεται με την επίκληση της κουλτούρας, καθώς και με την προγενέστερη δήλωσή της ότι αναζητούσε κατοικία για να συγκατοικήσει με τον σύντροφό της, απάντησε ότι εν τέλει αποφάσισαν να μη συγκατοικήσουν. Περαιτέρω, όταν κλήθηκε να επιδείξει φωτογραφικό υλικό στο τηλέφωνό της που να απεικονίζει τον πατέρα με το ανήλικο τέκνο ή την ίδια με τον σύντροφό της, δεν κατόρθωσε να εντοπίσει φωτογραφίες στις οποίες να διακρίνονται με ευκρίνεια τα πρόσωπα. Ερωτηθείσα να περιγράψει μία τυπική ημέρα της οικογενειακής τους ζωής, απάντησε με λακωνικές αναφορές, χωρίς βιωματικής φύσεως περιγραφές. Υπό τα δεδομένα αυτά, το Δικαστήριο έκρινε ότι η Αιτήτρια, παρά το γεγονός ότι είχε την ευκαιρία να το πράξει, δεν απέδειξε την ύπαρξη σχέσης μεταξύ των τριών προσώπων που να ανέρχεται στο επίπεδο της «οικογενειακής ζωής». Ως εκ τούτου, τυχόν επιστροφή της Αιτήτριας και του ανηλίκου τέκνου της, δεν θα συνιστούσε παραβίαση του δικαιώματός τους στην οικογενειακή ζωή.

 

101.     Περαιτέρω, υπενθυμίζεται ότι στην προοιμιακή σκέψη 18 της Οδηγίας 2011/95/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 13ης Δεκεμβρίου 2011, σχετικά με τις απαιτήσεις για την αναγνώριση των υπηκόων τρίτων χωρών ή των απάτριδων ως δικαιούχων διεθνούς προστασίας, για ένα ενιαίο καθεστώς για τους πρόσφυγες ή για τα άτομα που δικαιούνται επικουρική προστασία και για το περιεχόμενο της παρεχόμενης προστασίας, προβλέπεται ότι (η υπογράμμιση είναι του Δικαστηρίου) το μείζον συμφέρον του παιδιού θα πρέπει να αποτελεί πρωταρχικό μέλημα των κρατών μελών κατά την εφαρμογή της παρούσας οδηγίας, σύμφωνα με τη σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών του 1989 για τα δικαιώματα του παιδιού. Κατά την αξιολόγηση του μείζονος συμφέροντος του παιδιού, τα κράτη μέλη θα πρέπει να λάβουν ιδίως υπόψη τους την αρχή της οικογενειακής ενότητας, την ευημερία και την κοινωνική ανάπτυξη του ανηλίκου, ζητήματα ασφάλειας και προστασίας και τις απόψεις του ανηλίκου ανάλογα με την ηλικία του και την ωριμότητά του. Στο άρθρο 20 της ίδιας οδηγίας αναφέρεται στην παράγραφο 4 αυτού ότι το μείζον συμφέρον του παιδιού αποτελεί πρωταρχικό μέλημα για τα κράτη μέλη κατά την εφαρμογή των διατάξεων του παρόντος κεφαλαίου που αφορούν ανηλίκους.

 

102.     Ως εκ τούτου,  πέραν του  ζητήματος της οικογενειακής ενότητας δέον να εξεταστεί κατά πόσον θα μπορούσε να διασφαλιστεί ικανοποιητικό επίπεδο διαβίωσης για την Αιτήτρια και το ανήλικο τέκνο της στην Kinshasa (τόπος τελευταίας συνήθους διαμονής της Αιτήτριας). Το ζήτημα της κατάστασης ασφαλείας εξετάστηκε ήδη και αναλύθηκε ανωτέρω, όπου διαπιστώθηκε ότι δεν συντρέχει οποιοσδήποτε κίνδυνος για την Αιτήτρια, και με βάση τα  ίδια δεδομένα, ούτε για το ανήλικο τέκνο της ένεκα της κατάστασης ασφαλείας.

 

103.     Αναφορικά με την εκπαίδευση στη ΛΔΚ, σημειώνεται ότι στη χώρα προβλέπεται δωρεάν υποχρεωτική πρωτοβάθμια εκπαίδευση[37], και στοχεύοντας στην αύξηση των εγγραφών στο δημοτικό σχολείο, από τον Σεπτέμβριο του 2019, η κυβέρνηση κατέστησε τη δωρεάν πρωτοβάθμια εκπαίδευση ως κεντρική πολιτική της[38]. Συγκεκριμένο πρόγραμμα του Υπουργείου Πρωτοβάθμιας, Δευτεροβάθμιας και Τεχνικής Εκπαίδευσης (Ministry of Primary, Secondary, and Technical Education), προνοεί την παροχή δωρεάν πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης για παιδιά έως 12 ετών, με την υποστήριξη της Παγκόσμιας Τράπεζας (World Bank) και της Παγκόσμιας Συνεργασίας για την Εκπαίδευση (Global Partnership for Education).[39] Ωστόσο, παρά την ύπαρξη δωρεάν  πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης, προς υποστήριξη των μισθών των εκπαιδευτικών, οι γονείς καλούνται μερικές φορές να πληρώσουν άτυπα σχολικά δίδακτρα, τα οποία συχνά θεωρήθηκαν ως απαγορευτικά υψηλά[40], ενώ τα τέλη εγγραφής και τα έξοδα για απόκτηση σχολικών ειδών και στολών, που βαρύνουν τα φτωχά νοικοκυριά, φαίνεται να αποτελούν ένα από τα εμπόδια σε σχέση με την εγγραφή παιδιών στο σχολείο[41]. Επιπρόσθετα, σε Έκθεση της Διεθνούς Αμνηστίας που εκδόθηκε το 2024, αναφέρεται ότι η εφαρμογή του κυβερνητικού προγράμματος δωρεάν πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης συνέχισε να παρουσιάζει δυσκολίες λόγω κακών υποδομών, ανεπαρκούς κρατικής χρηματοδότησης και κακών συνθηκών για τους εκπαιδευτικούς[42]. Σύμφωνα με δημοσίευμα της UNICEF, η ΛΔΚ, έχει σημειώσει σημαντικά βήματα προς την καθολική πρόσβαση στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση τις τελευταίες δεκαετίες, όπου το καθαρό ποσοστό φοίτησης έχει αυξηθεί από 52% το 2001 σε 78% το 2018, πλην όμως 7,6 εκατομμύρια παιδιά ηλικίας 5-17 ετών εξακολουθούν να μην πηγαίνουν σχολείο[43].

 

104.     Σύμφωνα με πρόσφατα δεδομένα της Παγκόσμιας Τράπεζας, συνολικά, ο αριθμός των παιδιών που είναι εγγεγραμμένα στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση έχει αυξηθεί σημαντικά, από 11,9 εκατομμύρια (10,7 εκατομμύρια σε δημόσια σχολεία) το 2010-2011 σε 16,1 εκατομμύρια (14,2 εκατομμύρια σε δημόσια σχολεία) το 2018-2019, και φτάνοντας τα 21,3 εκατομμύρια (18,7 εκατομμύρια σε δημόσια σχολεία) το 2023-2024[44]. Κατά την ίδια περίοδο, οι εγγραφές στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση διπλασιάστηκαν από 2,3 εκατομμύρια σε 6 εκατομμύρια και στη συνέχεια αυξήθηκαν σε 7,5 εκατομμύρια[45].

 

105.     Σύμφωνα με έτερο δημοσίευμα της Παγκόσμιας Τράπεζας του 2024, το έργο PEQIP, το οποίο υποστηρίζεται με 67 εκατομμύρια δολάρια υπό μορφή χρηματοδότησης από την Παγκόσμια Συνεργασία για την Εκπαίδευση [Global Partnership for Education (GPE)], είναι μια νέα πρωτοβουλία που στοχεύει στη βελτίωση της ποιότητας της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης στη Λ.Δ.Κ., παρέχοντας υποστήριξη  στις προσπάθειες της κυβέρνησης της χώρας να κατασκευάσει, να επιπλώσει και να εξοπλίσει φιλικές προς το περιβάλλον τάξεις για όλους τους μαθητές, συμπεριλαμβανομένων των μαθητών με αναπηρίες[46]. Το έργο θα συμβάλει επίσης στην ενίσχυση της αποτελεσματικότητας των πρακτικών διδασκαλίας και μάθησης, μέσω της παροχής βασικού διδακτικού και μαθησιακού υλικού και της τακτικής ανάπτυξης ικανοτήτων για τους εκπαιδευτικούς[47].

 

106.     Όσον αφορά στην ιατροφαρμακευτική περίθαλψη του ανηλίκου, το δημόσιο σύστημα υγείας στην ΛΔΚ, λειτουργεί σε τρία επίπεδα[48].  Στο πρώτο επίπεδο, η υγειονομική περίθαλψη παρέχεται σε ιατρικά κέντρα και κέντρα υγείας από μη ιατρούς εργαζόμενους στον τομέα της υγειονομικής περίθαλψης, όπως  νοσηλευτές, μαίες, συμβούλους διατροφής και εργαζόμενους στην κοινοτική υγεία και οι υπηρεσίες που παρέχουν περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων, βασική θεραπεία για τον ιό HIV/AIDS, βασική θεραπεία για την ελονοσία, βασικές παιδιατρικές υπηρεσίες και ορισμένα εμβόλια[49]. Ωστόσο, λόγω έλλειψης πόρων, συμπεριλαμβανομένου του εξοπλισμού και των διαγνωστικών εξετάσεων, αυτού του είδους τα κέντρα υγείας, συχνά δεν έχουν την ικανότητα να παρέχουν υγειονομική περίθαλψη[50].

 

107.     Στο δεύτερο επίπεδο, οι ασθενείς μπορούν να λάβουν πιο εξειδικευμένη και σύνθετη φροντίδα σε γενικά νοσοκομεία αναφοράς και σε επαρχιακά νοσοκομεία, από γενικούς ιατρούς, καθώς και από άλλους εργαζόμενους στον τομέα της υγειονομικής περίθαλψης[51]. Οι υπηρεσίες που παρέχονται σε αυτό το επίπεδο, καλύπτουν μια σειρά από διάφορες χρόνιες ασθένειες, παιδιατρική φροντίδα, καθώς και παιδικά εμβόλια[52].

 

108.     Σε τρίτο επίπεδο, οι ασθενείς μπορούν να λάβουν εξειδικευμένη φροντίδα από εξειδικευμένους ιατρούς σε πανεπιστημιακά νοσοκομεία και στο εθνικό νοσοκομείο, συμπεριλαμβανομένου του νοσοκομείου L'hôpital du Cinquantenaire de Kinshasa[53].

 

109.     Στη ΛΔΚ είναι διαθέσιμη και ιδιωτική υγειονομική περίθαλψη και οι ιδιωτικές εγκαταστάσεις παροχής υγείας υποδιαιρούνται σε κερδοσκοπικές και μη κερδοσκοπικές, με τις τελευταίες να περιλαμβάνουν εγκαταστάσεις που λειτουργούν από μη κυβερνητικούς οργανισμούς και θρησκευτικούς οργανισμούς[54].

 

110.     Στην Kinshasa συγκεκριμένα, υπάρχουν τόσο δημόσια, όσα και ιδιωτικά νοσοκομεία[55]. Μια ανασκόπηση του τομέα υγειονομικής περίθαλψης στη ΛΔΚ που διεξήχθη το 2018, ανέφερε ότι υπήρχαν 73 δημόσιες, ιδιωτικές και μη κυβερνητικές οργανώσεις (ΜΚΟ) εγκαταστάσεις υγειονομικής περίθαλψης στην Kinshasa[56]. Τα ιδιωτικά κέντρα υγειονομικής περίθαλψης είναι γενικά καλύτερα εξοπλισμένα και συχνά καλύτερα χρηματοδοτούμενα από τα αντίστοιχα δημόσια[57].

 

111.     Όλες οι συμβουλευτικές υπηρεσίες, οι διαγνωστικές υπηρεσίες και οι θεραπείες απαιτούν την καταβολή τέλους σε όλους τους τύπους εγκαταστάσεων υγείας[58]. Τα τέλη είναι συνήθως χαμηλότερα στις δημόσιες εγκαταστάσεις υγείας, σε σχέση με τα ιδιωτικά ιδρύματα[59]. Ωστόσο, ορισμένες ασθένειες έχουν χαρακτηριστεί ως ασθένειες προτεραιότητας (π.χ. HIV/AIDS και φυματίωση) και οι συμβουλευτικές υπηρεσίες, οι διαγνωστικές υπηρεσίες και οι θεραπείες που σχετίζονται με αυτές εξαιρούνται κατ' αρχήν από τα συστήματα τελών[60].

 

112.     Οι βασικές προκλήσεις που φαίνεται να αντιμετωπίζει το σύστημα υγείας της Λ.Δ.Κ. περιλαμβάνουν την έλλειψη εξειδικευμένου εργαζομένου στον τομέα της υγειονομικής περίθαλψης, τις ασυνεπείς ιατρικές προμήθειες, τα οικονομικά και γεωγραφικά εμπόδια και τις συχνές επιθέσεις σε εγκαταστάσεις υγείας, όπως επίσης και τα κρίσιμα κενά στη μητρική και νεογνική φροντίδα, τις υπηρεσίες ψυχικής υγείας και τη θεραπεία του HIV[61].

 

113.     Από τα ανωτέρω προκύπτει ότι, μολονότι εξακολουθούν να παρατηρούνται ορισμένα εμπόδια στην πρόσβαση των παιδιών στην εκπαίδευση, εντούτοις καταγράφονται ουσιώδεις και συστηματικές προσπάθειες εκ μέρους της κυβέρνησης της χώρας καταγωγής, καθώς και άλλων οργανισμών, προς διασφάλιση καθολικής πρόσβασης στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση, με σκοπό όπως αυτή καταστεί λειτουργική για το σύνολο των παιδιών στον μέγιστο δυνατό βαθμό. Παρά τις συνεχιζόμενες δυσχέρειες στον τομέα της εκπαίδευσης, η πρόοδος που έχει σημειωθεί τα τελευταία έτη κρίνεται σημαντική, με αποτέλεσμα όλο και περισσότερα παιδιά να έχουν τη δυνατότητα εγγραφής και παρακολούθησης σχολείου.

 

114.     Ως προς την πρόσβαση σε ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, παρά τα υφιστάμενα προβλήματα και τις δομικές προκλήσεις του συστήματος υγείας, από τις διαθέσιμες πηγές δεν προκύπτει ότι το ανήλικο τέκνο της Αιτήτριας θα στερηθεί, για οποιονδήποτε λόγο, την απαιτούμενη ιατρική φροντίδα, λαμβανομένης υπόψη και της λειτουργίας κέντρων υγείας και νοσοκομείων στον τόπο στον οποίο αναμένεται να επιστρέψει με τη μητέρα του.

 

115.     Συνεπώς, το Δικαστήριο καταλήγει ότι η επιστροφή της Αιτήτριας στην Kinshasa, ήτοι στον τελευταίο τόπο διαμονής της πριν την αναχώρησή της από τη χώρα καταγωγής, δεν αναμένεται να επιφέρει ουσιώδη δυσχέρεια στη διαβίωση είτε της ιδίας είτε του ανήλικου τέκνου της. Επιπροσθέτως, κρίνεται εφικτή η επανένωσή της με τη λοιπή οικογένειά της σε περίπτωση επιστροφής. Περαιτέρω, επαναβεβαιώνεται ότι, στην περιοχή στην οποία αναμένεται να εγκατασταθεί η Αιτήτρια μετά της ανήλικης, δεν λαμβάνει χώρα ένοπλη σύρραξη, στοιχείο που συνεκτιμάται σε συνδυασμό με τα λοιπά δεδομένα του προσωπικού της προφίλ, ιδίως δε την ύπαρξη υποστηρικτικού οικογενειακού δικτύου στη χώρα καταγωγής. Επιπλέον, λαμβάνεται υπόψη η προηγούμενη εργασιακή της πείρα στη χώρα καταγωγής και η έλλειψη οποιουδήποτε προβλήματος υγείας, σύμφωνα με τα ενώπιον του Δικαστηρίου δεδομένα.

 

116.      Ενόψει των ανωτέρω, το Δικαστήριο διαπιστώνει ότι δεν συντρέχουν ενδείξεις πως, άμα τη επιστροφή της Αιτήτριας με το ανήλικο τέκνο της στη χώρα καταγωγής, αυτή θα διατρέξει βάσιμο φόβο δίωξης ή κίνδυνο να υποβληθεί σε βασανιστήρια, απάνθρωπη ή ταπεινωτική μεταχείριση ή τιμωρία, κατά παράβαση του άρθρου 3 της ΕΣΔΑ και της αρχής της μη επαναπροώθησης. Επιπροσθέτως, σημειώνεται ότι δεν προβάλλεται οποιοσδήποτε περαιτέρω ισχυρισμός ενώπιον του Δικαστηρίου αναφορικά με την εφαρμογή της εν λόγω αρχής, πέραν των ζητημάτων που εξετάσθηκαν και αναλύθηκαν διεξοδικά ανωτέρω (Βλ. απόφαση της της 17ης Οκτωβρίου 2024, υπόθεση C 156/23 [Ararat] K, L, M, N κατά Staatssecretaris van Justitie en Veiligheid, ECLI:EU:C:2024:892, ιδίως σκέψεις 50 έως 51).

 

Ως εκ τούτου, η παρούσα προσφυγή απορρίπτεται και η προσβαλλόμενη απόφαση τροποποιείται ως ανωτέρω, με €300 έξοδα εναντίον της Αιτήτριας, και υπέρ των Καθ' ων η αίτηση.

 

 

Κ. Κ. Κλεάνθους, Δ.Δ.Δ.Δ.Π.