ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ
Υπόθεση Αρ.: 2426/2023
15 Οκτωβρίου, 2025
[Κ. Κ. Κλεάνθους, Δ.Δ.Δ.Δ.Π.]
Αναφορικά με το άρθρο 146 του Συντάγματος
Μεταξύ:
Α. Α.
Αιτητού
και
Κυπριακής Δημοκρατίας, μέσω της Υπηρεσίας Ασύλου
Καθ' ων η αίτηση
.........
Γ. Βασιλόπουλος, Δικηγόρος για τον Αιτητή
Α. Φιλίππου (κος), Δικηγόρος της Δημοκρατίας, για τους Καθ' ων η αίτηση
Ρ. Ευαγγέλου (κ.), για πιστή διερμηνεία από την ελληνική στην αγγλική και αντίστροφα
Κ. Κ. Κλεάνθους, Δ.Δ.Δ.Δ.Π.: Ο Αιτητής με την παρούσα προσφυγή αιτείται την έκδοση απόφασης από το παρόν Δικαστήριο με την οποία να κηρύσσεται άκυρη, παράνομη και στερημένη οποιουδήποτε νομικού αποτελέσματος η απόφαση των Καθ' ων η αίτηση ημερομηνίας 18.8.2022 με την οποία απορρίφθηκε το αίτημά του για διεθνή προστασία, καθώς κρίθηκε ότι δεν πληρούνται οι προϋποθέσεις των άρθρων 3 και 19 των περί Προσφύγων Νόμων του 2000 έως 2022. Περαιτέρω, ο Αιτητής ζητεί απόφαση του παρόντος Δικαστηρίου με τη οποία να αναγνωρίζει στον Αιτητή το καθεστώς του πρόσφυγα, ή εναλλακτικώς το καθεστώς συμπληρωματικής προστασίας.
Γεγονότα
1. Τα γεγονότα της υπόθεσης έχουν ως ακολούθως: Ο Αιτητής κατάγεται από τη Σομαλία. Εγκατέλειψε την χώρα καταγωγής του, κατά δήλωσή του, περί τον Δεκέμβριο του 2019 και στη συνέχεια εισήλθε παράνομα στη Δημοκρατία περί τις 30.1.2020. Περί τις 3.2.2020, υπέβαλε αίτηση διεθνούς προστασίας. Στις 24.6.2022, πραγματοποιήθηκε συνέντευξη του Αιτητή από λειτουργό, ο οποίος υπέβαλε Έκθεση/Εισήγηση προς τον Προϊστάμενο της Υπηρεσίας Ασύλου (στο εξής: Προϊστάμενος) για απόρριψη της αίτησης του Αιτητή. Η Εισήγηση εγκρίθηκε από τον Προϊστάμενο στις 18.8.2022. Η εν λόγω απορριπτική απόφαση, η οποία κοινοποιήθηκε στον Αιτητή στις 17.7.2023, αποτελεί το αντικείμενο της παρούσας προσφυγής.
Νομικοί Ισχυρισμοί
2. Ο Αιτητής στο πλαίσιο της γραπτής του αγόρευσης προωθεί τους ακόλουθους λόγους προσφυγής. Ισχυρίζεται ότι, δεν έχει διεξαχθεί η δέουσα υπό τις περιστάσεις έρευνα και ότι η απόφαση είναι προϊόν νομικής και πραγματικής πλάνης και ελλιπούς αιτιολογίας. Τέλος, προβάλλει τον ισχυρισμό ότι δεν εξετάστηκε το ενδεχόμενο υπαγωγής του στο καθεστώτος συμπληρωματικής προστασίας.
3. Από την πλευρά τους οι Καθ' ων η αίτηση, υπεραμύνονται, κατόπιν δέουσας έρευνας και ορθής ενάσκησης των εξουσιών που παρέχει ο Νόμος και αφού λήφθηκαν υπόψη όλα τα σχετικά γεγονότα και περιστατικά της υπόθεσης, ότι η απόφαση είναι επαρκώς και δεόντως αιτιολογημένη. Παραπέμπουν προς τούτο, στα συναφή τους ευρήματα κατά τη διοικητική διαδικασία, όπως καταγράφονται στην εγκριθείσα Έκθεση - Εισήγηση.
4. Στο πλαίσιο της απαντητικής του αγόρευσης, ο Αιτητής προσκομίζει πληροφορίες αναφορικά με την φυλή του (gaboye) και με το ενδεχόμενο μετεγκατάστασής του σε άλλη περιοχή της Σομαλιλάνδης ή το Puntland, από τις οποίες προκύπτει σύμφωνα με τους ισχυρισμούς του ότι δεν είναι δυνατή η μετεγκατάστασή του στις εν λόγω περιοχές.
5. Η Σύμβαση περί του καθεστώτος των προσφύγων, η οποία υπογράφηκε στη Γενεύη στις 28 Ιουλίου 1951 και τέθηκε σε ισχύ στις 22 Απριλίου 1954 [Recueil des traités des Nations unies, τόμος 189, σ. 150, αριθ. 2545 (1954)], όπως συμπληρώθηκε με το Πρωτόκολλο περί του καθεστώτος των προσφύγων, το οποίο συνήφθη στη Νέα Υόρκη στις 31 Ιανουαρίου 1967 και τέθηκε σε ισχύ στις 4 Οκτωβρίου 1967 (στο εξής: Σύμβαση της Γενεύης), ορίζει, στο άρθρο 1, τμήμα Α, σημείο 2, πρώτο εδάφιο, ότι ο όρος «πρόσφυγας» εφαρμόζεται επί παντός προσώπου το οποίο, «συνεπεία δικαιολογημένου φόβου διώξεως λόγω φυλής, θρησκείας, εθνικότητος, κοινωνικής τάξεως ή πολιτικών πεποιθήσεων, ευρίσκεται εκτός της χώρας της οποίας έχει την ιθαγένεια και δεν δύναται ή, λόγω του φόβου τούτου, δεν επιθυμεί να απολαύη της προστασίας της χώρας ταύτης».
6. Ο Κανονισμός 2 των περί της Ίδρυσης και Λειτουργίας του Διοικητικού Δικαστηρίου Διεθνούς Προστασίας Διαδικαστικών Κανονισμών του 2019 έχει ως ακολούθως:
«Ο Διαδικαστικός Κανονισμός του Ανωτάτου Συνταγματικού Δικαστηρίου 1962, και οι περί της Λειτουργίας του Διοικητικού Δικαστηρίου Διαδικαστικοί Κανονισμοί (Αρ.1) Διαδικαστικοί Κανονισμοί του 2015, τυγχάνουν εφαρμογής σε όλες τις προσφυγές που καταχωρούνται στο Διοικητικό Δικαστήριο Διεθνούς Προστασίας από 18.6.2019, με τις αναγκαίες τροποποιήσεις που αναφέρονται στη συνέχεια και κατ΄ ανάλογη εφαρμογή των δικονομικών κανόνων και πρακτικής που ακολουθούνται και εφαρμόζονται στις ενώπιον του Διοικητικού Δικαστηρίου προσφυγές εκτός αν ήθελε άλλως ορίσει το Δικαστήριο.».
7. Το άρθρο 11 των περί της Ίδρυσης και Λειτουργίας Διοικητικού Δικαστηρίου Διεθνούς Προστασίας Νόμων του 2018 έως 2025 (στο εξής: o περί της Ίδρυσης και Λειτουργίας Διοικητικού Δικαστηρίου Διεθνούς Προστασίας Νόμος) καθορίζει τη δικαιοδοσία του παρόντος Δικαστηρίου.
8. Το άρθρο 3 των περί Προσφύγων Νόμων του 2000 έως 2023 (στο εξής: o περί Προσφύγων Νόμος) καθορίζει τις προϋποθέσεις αναγνώρισης προσώπου ως πρόσφυγα.
9. Το άρθρο 19 του περί Προσφύγων Νόμου καθορίζει τις προϋποθέσεις αναγνώρισης καθεστώτος συμπληρωματικής προστασίας.
Κατάληξη
1. Επισημαίνεται εκ προοιμίου ότι η δικαιοδοσία του παρόντος δικαστηρίου διαδραματίζει καταλυτικό ρόλο στο λυσιτελές της προβολής των λόγων προσφυγής. Ειδικότερα, το παρόν Δικαστήριο ως δικαστήριο ουσίας δικάζει την υπόθεση που άγεται ενώπιον του εξ υπαρχής, κατά το νόμο και κατά την ουσία, δεν περιορίζεται μόνο στην εξέταση της διαδικασίας και των στοιχείων κρίσης της διοικητικής αρχής που εξέδωσε την προσβαλλόμενη πράξη, αλλά προχωρεί παραπέρα και εξετάζει και την ουσιαστική ορθότητα της de novo και ex nunc (Βλ. Aπόφαση του ΔΕΕ της 3ης Απριλίου 2025, C‑283/24 [Barouk], B. F. κατά Κυπριακής Δημοκρατίας, ECLI:EU:C:2025:236, απόφαση του ΔΕΕ ημερομηνίας 29 Ιουλίου 2019, Torubarov, C-556/17, EU:C:2019:626, σκέψεις 50 έως 53 (σύμφωνα με την οποία το δικαστήριο πραγματοποιεί «πλήρη και ex nunc εξέταση τόσο των πραγματικών όσο και των νομικών ζητημάτων, ιδίως, κατά περίπτωση, εξέταση των αναγκών διεθνούς προστασίας) Έφεση κατά Διοικητικού Δικαστηρίου Διεθνούς Προστασίας Aρ. 107/2023, Δημοκρατία ν. Q.B.T., απόφαση ημερ. 11.2.2025, Έφεση κατά Απόφασης Διοικητικού Δικαστηρίου Διεθνούς Προστασίας Αρ. 17/2021 Janelidze ν. Δημοκρατίας, απόφαση ημερ. 21.9.2021· Έφεση κατά Απόφασης Διοικητικού Δικαστηρίου Διεθνούς Προστασίας Αρ. 35/2023 Lubangamu ν. Δημοκρατίας, απόφαση ημερ. 5.12.2024). Ο Αιτητής αναμένεται να προβάλει, στο πλαίσιο της διοικητικής ή και της παρούσας δικαστικής διαδικασίας, τέτοιους συγκεκριμένους και ειδικούς ισχυρισμούς, οι οποίοι εν δυνάμει θα δικαιολογούσαν την υπαγωγή του στο καθεστώς διεθνούς προστασίας. Η πιο πάνω ανάλυση λόγω της έκτασης της δικαιοδοσίας του παρόντος Δικαστηρίου καθιστά αλυσιτελή την προβολή υποπεριπτώσεων λόγων προσφυγής π.χ. έλλειψη δέουσας έρευνας και αιτιολογίας, πλάνη, ορισμένες διαδικαστικές πλημμέλειες κατά την έκδοση της επίδικης πράξης. Εν προκειμένω, ο Αιτητής εκπροσωπούμενος και δια συνηγόρου, έχει την ευκαιρία να εκθέσει τους ισχυρισμούς του και να λάβει όλα τα δέοντα δικονομικά μέσα προς τεκμηρίωσή τους [Βλ. «Εγχειρίδιο Διοικητικού Δικαίου», Επαμεινώνδας Π. Σπηλιωτόπουλος, 14ης Έκδοση, Νομική Βιβλιοθήκη, σ. 260, υποσημ. 72, «Εισηγήσεις Διοικητικού Δικονομικού Δικαίου, Χαράλαμπος Χρυσανθάκης, 2η Έκδοση, Νομική Βιβλιοθήκη, σελ. 247 και Π.Δ. Δαγτόγλου, (Διοικητικό Δικονομικό Δίκαιο), σελ. 552]. Ως αλυσιτελής χαρακτηρίζεται ο λόγος προσφυγής, ο οποίος ακόμα και αν γίνει δεκτός, δεν πρόκειται να οδηγήσει σε ακύρωση της προσβαλλόμενης πράξης [Βλ. Η προβολή ισχυρισμών στις διοικητικές διαφορές ουσίας, Α. Αθ. Αρχοντάκη, Νομική Βιβλιοθήκη, σ. 100].
2. Συναφές εν προκειμένω είναι και το άρθρο 16 του περί Προσφύγων Νόμου και ειδικότερα τα εδάφια (2) και (3) αυτού. Από τις εν λόγω διατάξεις απορρέει καταρχάς η υποχρέωση του Αιτητή να καταβάλει κάθε δυνατή προσπάθεια προς τεκμηρίωση της αίτησης ασύλου του. Σύμφωνα με πάγια νομολογία του Ανωτάτου Δικαστηρίου (Βλ. ενδεικτικώς, Υπόθ. Αρ. 1721/2011, Ηοοman & Mahiab Khanbabaie v. Aναθεωρητικής Αρχής Προσφύγων, ημερ. 30.6.2016, ECLI:CY:AD:2016:D320) αποτελεί υποχρέωση του Αιτητή ασύλου να επικαλεστεί έστω και χωρίς να προσκομίσει τυπικά αποδεικτικά στοιχεία, συγκεκριμένα πραγματικά περιστατικά που του προκαλούν κατά τρόπο αντικειμενικώς αιτιολογημένο, φόβο δίωξης στη χώρα του για κάποιον από τους λόγους που αναφέρει το άρθρο 3 του περί Προσφύγων Νόμου (Βλ. επίσης νομολογία του Συμβουλίου της Επικρατείας, αποφάσεις αρ. 1093/2008, 817/2009 και 459/2010). Εν συνεχεία ωστόσο, λόγω ακριβώς της δυσχέρειας του Αιτητή ασύλου να τεκμηριώσει με συγκεκριμένα στοιχεία την αίτησή του, γεννάται υποχρέωση της διοίκησης να συνδράμει τον Αιτητή σε αυτήν την προσπάθεια προβολής και τεκμηρίωσης των ισχυρισμών του (Βλ. Εγχειρίδιο για τις Διαδικασίες και τα Κριτήρια Καθορισμού του Καθεστώτος των Προσφύγων της Υπάτης Αρμοστείας των Ηνωμένων Εθνών παρ. 195 επ., Βλ. επίσης αναφορικά με την ενεργό συνεργασία Απόφαση του ΔΕΕ της 22ας Νοεμβρίου 2012, Υπόθεση C‑277/11, M. M., ECLI: EU:C:2012:744, σκέψεις 63 έως 68).
10. Προχωρώντας στην εξέταση της ουσίας των ισχυρισμών του Αιτητή, σημειώνεται ότι κατά την καταγραφή της αίτησής του, ο Αιτητής δήλωσε πως εγκατέλειψε τη Σομαλία εξαιτίας φυλετικών διακρίσεων και ένεκα των οποίων αντιμετώπισε πολλά προβλήματα.
11. Κατά τη διαδικασία αξιολόγησης της ευαλωτότητας του Αιτητή στις 31.2.2020, αυτός ανέφερε ότι ανήκει στη φυλή Madhibaan, η οποία θεωρείται μειονοτική φυλή. Εξήγησε ότι παντρεύτηκε μυστικά γυναίκα που ανήκει σε ανώτερη φυλή, γεγονός το οποίο απαγορεύεται. Όταν η σύζυγός του έμεινε έγκυος, η οικογένειά της πληροφορήθηκε το γεγονός και την ανάγκασε να προχωρήσει σε έκτρωση, ενώ ο ίδιος κρυβόταν, καθώς η οικογένεια της συζύγου του επιχείρησε να τον σκοτώσει. Ένας φίλος του τον βοήθησε να επιβιώσει και, αφού συγκέντρωσε λίγα χρήματα, διέφυγε μαζί με τη σύζυγό του στη Hargeisha, όπου διέμεναν και απέκτησαν μία κόρη. Ωστόσο, η οικογένεια της συζύγου του, η οποία είναι ιδιαίτερα ισχυρή, τους εντόπισε και υπέβαλε καταγγελία στην αστυνομία, ισχυριζόμενη ότι ο Αιτητής είχε εξαναγκάσει την κόρη τους να μείνει μαζί του. Ο Αιτητής συνελήφθη και φυλακίστηκε για τρεις μήνες χωρίς να δικαστεί, παραμένοντας υπό κράτηση μέχρι που του απονεμήθηκε χάρη από την κυβέρνηση. Ενόσω βρισκόταν στη φυλακή, η οικογένεια της συζύγου του πήρε μαζί της τόσο την ίδια όσο και την κόρη τους. Μετά την αποφυλάκισή του, ο Αιτητής διέφυγε στην Αιθιοπία, όπου παρέμεινε για περίπου ένα μήνα, και ακολούθως κατέβαλε το ποσό των 5.000 δολαρίων για να ταξιδέψει στη Δημοκρατία.
12. Κατά το κρίσιμο στάδιο της συνέντευξής του, ο Αιτητής δήλωσε υπήκοος Σομαλίας γεννηθείς το 1989 στην περιοχή Guriel της Galguduud και ότι σε μικρή ηλικία μετοίκησε στην περιοχή Buuhoodle της περιοχής Togdheer. Ως τόπο τελευταίας συνήθους διαμονής του πριν εγκαταλείψει την χώρα καταγωγής του δήλωσε την πόλη Hargeisa της διοικητικής περιφέρειας Woqooyi Galbeed, της Σομαλιλάνδης. Περαιτέρω δήλωσε μουσουλμάνος ως προς το θρήσκευμα και ότι ανήκει στην φυλή Madhibaan. Δήλωσε ότι είναι έγγαμος και ότι έχει αποκτήσει μια ανήλικη κόρη, η οποία βρίσκεται μαζί με την μητέρα της στην περιοχή Buuhoodle. Ο Αιτητής προσέθεσε ότι δεν έχει καμία επικοινωνία μαζί τους. Αναφορικά με την πατρική του οικογένεια δήλωσε πως η μητέρα του διαμένει σε χωριό κοντά στην περιοχή Buuhoodle και ότι ο πατέρας του έχει αποβιώσει. Έχει δύο αδελφές, η μια εκ των οποίων διαμένει μαζί με την μητέρα του, ενώ η άλλη εντός της περιοχής Buuhoodle. Ως προς το εκπαιδευτικό του υπόβαθρο δήλωσε πως είναι απόφοιτος δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Αναφορικά με την επαγγελματική του πείρα, ανέφερε ότι εργάστηκε επί τριετία ως Διευθυντής σε ξενοδοχείο στην περιοχή Buuhoodle, καθώς και ότι είχε προηγουμένως απασχοληθεί ως ταμίας και ως πωλητής.
13. Ως προς τους λόγους για τους οποίους εγκατέλειψε τη χώρα καταγωγής του, ο Αιτητής δήλωσε ότι εξαναγκάστηκε λόγω φυλετικών διακρίσεων. Ειδικότερα, ανέφερε ότι όταν αποφάσισε να παντρευτεί τη σύζυγό του, προέκυψαν προβλήματα κατά την προσπάθειά τους να τελέσουν επίσημο γάμο και για τον λόγο αυτό, αποφάσισαν να προχωρήσουν σε μυστικό γάμο. Στη συνέχεια, η σύζυγός του διένυε περίοδο κύησης και, καθώς ο γάμος τους ήταν μυστικός, διέμεναν χωριστά.
14. Ο Αιτητής ανέφερε ότι μία ημέρα, η μητέρα και οι αδελφές της συζύγου του ενημερώθηκαν για την εγκυμοσύνη της, καθώς τη μετέφεραν στο νοσοκομείο, όπου ο ιατρός επιβεβαίωσε την κύηση. Την ίδια νύχτα, η σύζυγός του τον κάλεσε τηλεφωνικά και τον ενημέρωσε ότι η οικογένειά της έμαθε για την κατάστασή της. Επιπλέον, ο Αιτητής δήλωσε ότι το ίδιο βράδυ δέχθηκε τηλεφώνημα από συνάδελφό του, ο οποίος τον ενημέρωσε ότι μέλη της οικογένειας της συζύγου του τον αναζητούσαν στον χώρο εργασίας του.
15. Ο Αιτητής επεσήμανε ότι φοβήθηκε ιδιαιτέρως μετά την πληροφόρηση αυτή, καθώς ο φίλος του τού μετέφερε ότι υπήρχε πρόθεση να τον σκοτώσουν. Η οικογένεια της συζύγου του θεωρούσε ότι εκείνος είχε προσβάλει την τιμή της. Κατόπιν τούτου, ο Αιτητής μοιράστηκε την πληροφορία αυτή με τον φίλο του, ο οποίος τον μετέφερε στην οικία του. Δήλωσε ότι παρέμεινε κρυμμένος εκεί καθ’ όλη τη διάρκεια της νύχτας. Περί τα μεσάνυχτα, ο εν λόγω φίλος, συνοδευόμενος από έναν ακόμη φίλο, προσήλθαν και όλοι μαζί αποχώρησαν πεζοί από την πόλη. Οι δύο φίλοι του τού ανέφεραν επίσης ότι η οικογένεια της συζύγου του έδειχνε οργισμένη λόγω του μυστικού γάμου. Ο Αιτητής δήλωσε ότι μετέβησαν στην πόλη Burco και από εκεί ο ίδιος επιβιβάστηκε σε λεωφορείο με προορισμό τη Hargeisa, στα τέλη Νοεμβρίου του 2017.
16. Ο Αιτητής ανέφερε ακόμη ότι έλαβε πληροφορίες σύμφωνα με τις οποίες η σύζυγός του αντιμετώπισε σοβαρά προβλήματα με την οικογένειά της, υπέστη ξυλοδαρμό και εν συνεχεία απέβαλε. Υποχρεώθηκε, δε, να εγκαταλείψει την περιοχή Buuhoodle και να μεταβεί στη Laascaanood. Ακολούθως, στις 13 Φεβρουαρίου 2018, ο Αιτητής δέχθηκε τηλεφώνημα από τη σύζυγό του, η οποία τον ενημέρωσε ότι βρισκόταν στην περιοχή Laascaanood και ότι συνέχιζε να αντιμετωπίζει προβλήματα με την οικογένειά της. Ο Αιτητής της απέστειλε χρήματα, ώστε να μεταβεί στη Hargeisa, όπου και επανενώθηκαν ως οικογένεια στις 15 Φεβρουαρίου 2018.
17. Περαιτέρω, όπως δήλωσε, πριν την άφιξη της συζύγου του στη Hargeisa, ο Αιτητής διατηρούσε μικρή επιχείρηση μαζί με έναν φίλο του, και συγκεκριμένα ένα κομμωτήριο. Μετά την έλευση της συζύγου του, μίσθωσαν ξεχωριστή οικία και διέμεναν εκεί μαζί, διακριτικά. Δεν επιθυμούσαν να γίνει γνωστό ότι ζούσαν μαζί, προκειμένου να αποφύγουν την επανάληψη των ίδιων προβλημάτων. Ο Αιτητής δήλωσε ότι πληροφορήθηκε πως η οικογένεια της συζύγου του τους αναζητούσε. Σύμφωνα με τα λεγόμενά του, άτομο που συμμετείχε σε τοπική εθνοσυνέλευση και ανήκε στη φυλή της συζύγου του, παρείχε πληροφορίες στην οικογένειά της. Κάθε φορά που η οικογένειά του λάμβανε πληροφορίες για τον Αιτητή και τη σύζυγό του, τις αντλούσε από το συγκεκριμένο πρόσωπο, το οποίο προσπαθούσε να προκαλέσει τη σύλληψή τους. Τελικώς, το εν λόγω άτομο, συνοδευόμενο από αστυνομικούς, μετέβη στην οικία τους και συνέλαβαν τον Αιτητή, ενώ η σύζυγός του και η ανήλικη κόρη τους μεταφέρθηκαν δια της βίας σε άλλο τόπο. Αργότερα, ο Αιτητής πληροφορήθηκε ότι βρίσκονταν στην περιοχή Buuhoodle.
18. Ακολούθως, ο Αιτητής οδηγήθηκε σε μεγάλη φυλακή, ονομαζόμενη Mandheera, όπου παρέμεινε κρατούμενος για περίπου τρεις μήνες, από τις 15 Μαΐου 2019 έως τις 17 Αυγούστου 2019, ημερομηνία κατά την οποία αποφυλακίστηκε κατόπιν χορήγησης αμνηστίας από τις αρχές. Περαιτέρω, δήλωσε ότι ήταν αθώος, πλην όμως κατηγορήθηκε ότι προσέβαλε την τιμή της φυλής. Μετά την αποφυλάκισή του, όπως ανέφερε, δέχθηκε επανειλημμένες απειλές και τελικώς αποφάσισε να εγκαταλείψει τη χώρα του, προκειμένου να διασφαλίσει την προσωπική του ασφάλεια.
19. Ερωτηθείς σχετικά με το τί πιστεύει ότι θα του συμβεί σε περίπτωση επιστροφής του στην χώρα καταγωγής του, ο Αιτητής δήλωσε ότι ο μεγαλύτερός του φόβος είναι ότι κινδυνεύει να δολοφονηθεί από μέλη της οικογένειας της συζύγου του. Όπως δήλωσε η οικογένεια της συζύγου του, εξακολουθεί να πιστεύει ότι τους προσέβαλε και τους ντρόπιασε μέσω του μυστικού γάμου που πραγματοποίησε με την σύζυγό του. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο, όπως είπε, εξακολουθεί να φοβάται μέχρι και σήμερα. Όταν του ζητήθηκε να διευκρινίσει τί ακριβώς θα του συμβεί σε περίπτωση επιστροφής του στην χώρα καταγωγής του, ο Αιτητής απάντησε ότι, αν επιστρέψει, θα τον σκοτώσουν εξαιτίας του μυστικού γάμου. Περαιτέρω, δήλωσε ότι η σύζυγός του ανήκει στη φυλή Dhulbahante, η οποία αποτελεί τμήμα της μεγαλύτερης φυλής Daarod. Ο μυστικός γάμος, σύμφωνα με τον Αιτητή, τελέστηκε στην πόλη Buuhoodle στις 4 Σεπτεμβρίου 2017.
20. Σχετικά με την δυνατότητα μετεγκατάστασής του σε άλλη περιοχή εντός της χώρας καταγωγής του αποκρίθηκε αρνητικά καθότι θα αντιμετωπίσει φυλετικές διακρίσεις. Ως προς το είδος των διακρίσεων που υπέστη κατά την παραμονή του στην Σομαλία, ο Αιτητής ανέφερε ότι, πριν προσληφθεί, είχε καλή σχέση με τον ιδιοκτήτη του ξενοδοχείου όπου εργαζόταν, και εκείνος του προσέφερε τη θέση. Ωστόσο, όταν ξεκίνησε να εργάζεται εκεί, αντιμετώπισε πολλά προβλήματα από την οικογένεια του ιδιοκτήτη, οι οποίοι τον ρωτούσαν γιατί του έδωσε αυτή τη δουλειά, λέγοντας ότι «ανήκει σε μια αδύναμη φυλή». Προσέθεσε ότι και κατά τη διάρκεια των σπουδών του είχε υποστεί διακρίσεις εξαιτίας της φυλής του και έθεσε ως παράδειγμα λεκτικές επιθέσεις από συμμαθητές του. Ανέφερε επίσης περιστατικό που έλαβε χώρα ενώ έπαιζε ποδόσφαιρο με φίλους του. Όταν κέρδισε τον αγώνα, μέλη άλλης φυλής με τους οποίους έπαιζαν μαζί εκνευρίστηκαν και του επιτέθηκαν.
21. Σε ερώτηση σχετικά με τον τρόπο της επίθεσης, ο Αιτητής δήλωσε ότι, όταν τελείωσε ο αγώνας και όλοι επέστρεψαν στα σπίτια τους, εκείνος κάθισε σε ένα καφενείο και εκεί του επιτέθηκαν. Ήταν ομάδα ατόμων που τον χτύπησαν. Όπως του είπαν, ο λόγος ήταν ότι «νίκησε» ενώ ανήκει σε «αδύναμη φυλή». Πρόσθεσε ότι πέρα από αυτό έχει δεχτεί πολλές λεκτικές προσβολές.
22. Αναφορικά με τη σύλληψή του, ο Αιτητής δήλωσε ότι κρατήθηκε στο αστυνομικό τμήμα για δύο ημέρες, παραπέμφθηκε σε δίκη ενώπιον Δικαστηρίου και στη συνέχεια μεταφέρθηκε σε μεγάλη φυλακή, ονομαζόμενη Mandheera. Ως προς τον λόγο της σύλληψής του, ανέφερε ότι σχετιζόταν με την τέλεση μυστικού γάμου με τη σύζυγό του, η οποία ανήκει σε διαφορετική φυλή. Ο Αιτητής δήλωσε ότι συνελήφθη για χρονικό διάστημα περίπου τριών μηνών, αρχής γενομένης από τις 15 Μαΐου 2019, με την κατηγορία ότι προσέβαλε την τιμή της φυλής της συζύγου του, των Dulbahante. Όταν ερωτήθηκε σχετικά, ανέφερε ότι του χορηγήθηκε αμνηστία από τις αρχές δύο ημέρες πριν από τη μουσουλμανική εορτή Eid, ήτοι στις 17 Αυγούστου 2019 και ακολούθως αφέθηκε ελεύθερος. Σε σχετική ερώτηση ως προς το αν όλοι οι κρατούμενοι απολύθηκαν την εν λόγω περίοδο, απάντησε αρνητικά, διευκρινίζοντας ότι απολύονται μόνο όσοι θεωρούνται αθώοι. Ο Αιτητής δήλωσε επιπλέον ότι κατά τη διάρκεια της δίκης δεν εκπροσωπήθηκε από δικηγόρο, καταδικάστηκε και του επιβλήθηκε ποινή φυλάκισης δύο ετών.
23. Αξιολογώντας το αίτημά του για διεθνή προστασία, οι Καθ' ων η αίτηση σχημάτισαν τρείς ουσιώδεις ισχυρισμούς. Ο πρώτος αναφορικά με την περιοχή καταγωγής και διαμονής του και τα λοιπά στοιχεία του προφίλ του (μόρφωση, θρησκεία, απασχόληση), ο δεύτερος ότι ο Αιτητής υπέστη διακρίσεις από την οικογένεια και τη φυλή της συζύγου του λόγω του μυστικού γάμου του μαζί της και ο τρίτος ότι συνελήφθη στη Σομαλία λόγω του μυστικού γάμου του με γυναίκα από άλλη φυλή.
24. Ο πρώτος ισχυρισμός έγινε αποδεκτός, καθότι κρίθηκε ότι παρατέθηκε με επαρκή λεπτομέρεια και συνοχή και πως βρισκόταν σε συμφωνία τόσο με τις εξωτερικές πηγές πληροφόρησης. Αντίθετα, ο δεύτερος ισχυρισμός του αιτητή έτυχε απόρριψης, καθότι οι δηλώσεις του αιτητή δεν κρίθηκαν συγκεκριμένες, συνεκτικές, συνεπείς και επαρκώς λεπτομερείς. Ομοίως ο τρίτος ισχυρισμός του Αιτητή έτυχε απόρριψης καθώς κρίθηκε ότι οι δηλώσεις του Αιτητή δεν είναι συγκεκριμένες και λεπτομερείς.
25. Στο πλαίσιο της αξιολόγησης κινδύνου, στη βάση του μόνου αποδεκτού ισχυρισμού του Αιτητή, διαπιστώθηκε πως, βάσει των εξωτερικών πηγών πληροφόρησης σχετικά με την κατάσταση ασφαλείας στην χώρα καταγωγής και περιοχή διαμονής του αιτητή εκεί (Hargeisa), δεν υφίσταται κίνδυνος σε περίπτωση επιστροφής του στην χώρα καταγωγής του. Προχωρώντας, τέλος, στη νομική ανάλυση, οι Καθ’ ων η αίτηση διαπιστώνουν ότι δεν προκύπτει βάσιμος και δικαιολογημένος φόβος δίωξης του Αιτητή δυνάμει του άρθρου 3 του περί Προσφύγων Νόμου, αλλά και ότι δεν συντρέχουν οι προϋποθέσεις υπαγωγής του στο άρθρο 19(2) του περί Προσφύγων Νόμου.
26. Στο πλαίσιο της παρούσας διαδικασίας, ο Αιτητής κατά την ακροαματική διαδικασία στις 10.4.2025 δήλωσε ότι η σύζυγός του ανήκει στη φυλή Dhulbahante, Darod και ότι δεν υφίσταται κάποιο έγγραφο που να αποδεικνύει τη φυλετική της καταγωγή. Στη συνέχεια, ο Αιτητής ανέφερε ότι δεν διατηρεί επικοινωνία με τη σύζυγό του και ότι η τελευταία φορά που επικοινώνησε μαζί της ήταν κατά τη σύλληψή του στη χώρα καταγωγής του, τον Μάιο του έτους 2019. Κατόπιν παρατήρησης του Δικαστηρίου σχετικά με τον λόγο της σύλληψής του, δεδομένου ότι στη χώρα καταγωγής του δεν υφίσταται νομική απαγόρευση για τη σύναψη διαφυλετικών γάμων, ο Αιτητής απάντησε ότι συνελήφθη επειδή θεωρήθηκε ότι είχε προσβάλει την τιμή της φυλής της συζύγου του και ότι τα άτομα που προέβησαν στη σύλληψή του κατείχαν εξουσία, καθότι ανήκαν στην εν λόγω φυλή. Ως προς το άτομο που προέβη στη σύλληψή του, ο Αιτητής δήλωσε ότι εργαζόταν για το κράτος και ότι ανήκε στην ίδια φυλή με τη σύζυγό του, τον οποίο και γνώριζε. Σε σχετική ερώτηση του Δικαστηρίου για το πώς είναι δυνατόν ένα άτομο, και δη αστυνομικός που ανήκει στη φυλή της συζύγου του, να εμφανιστεί αιφνίδια και να τον καταδιώκει, ο Αιτητής απάντησε ότι διέμενε με τη σύζυγό του κρυφά στην πόλη Hargeisa και ότι η οικογένειά της τους αναζητούσε προκειμένου να τους χωρίσει. Περαιτέρω, ανέφερε ότι ο εν λόγω άνδρας δεν ήταν ακριβώς αστυνομικός, αλλά εργαζόταν για την τοπική κυβέρνηση και είχε τη δυνατότητα να κινητοποιεί αστυνομικές δυνάμεις για να προβαίνει σε συλλήψεις. Σε ερώτηση πώς ο συγκεκριμένος άνδρας είχε γνώση της διαφορετικής φυλετικής τους καταγωγής, ο Αιτητής απάντησε ότι κατάγονταν αμφότεροι από την περιοχή Buuhoodle και διέμεναν στη Hargeisa.
27. Αναφορικά με το χρονικό σημείο κατά το οποίο η οικογένεια της συζύγου του πληροφορήθηκε τον γάμο τους, ο Αιτητής δήλωσε ότι διατηρούσε σχέση με τη σύζυγό του επί τρία έτη και ότι τέλεσαν μυστικό γάμο τον Σεπτέμβριο του 2017. Όταν η οικογένεια της συζύγου του πληροφορήθηκε την εγκυμοσύνη της, ενημερώθηκε και για τη μεταξύ τους σχέση. Σε σχετική ερώτηση για το πού βρίσκεται σήμερα η σύζυγός του, ο Αιτητής απάντησε ότι δεν έχει επικοινωνία μαζί της και δεν γνωρίζει με βεβαιότητα, αλλά εικάζει ότι διαμένει με την οικογένειά της στο πατρικό της σπίτι στην περιοχή Buuhoodle, απ’ όπου δεν της επιτρέπεται να εξέλθει. Σε ερώτηση γιατί, ενώ διαθέτει φίλους στην περιοχή αυτή, δεν έχει προσπαθήσει να πληροφορηθεί την ακριβή διαμονή της, απάντησε ότι έχει απευθυνθεί σε αυτούς, πλην όμως δεν διατηρεί άμεση επαφή με τη σύζυγό του. Τον έχουν ενημερώσει ότι εκείνη τελεί υπό περιορισμό στην οικία της οικογένειάς της. Σε ερώτηση εάν είχε ποτέ επαφή με την οικογένεια της συζύγου του, ο Αιτητής απάντησε αρνητικά, σημειώνοντας ότι τους γνωρίζει μόνο ως φυλή. Αναφορικά με τυχόν διακρίσεις που υπέστη στην ενήλικη ζωή του, ο Αιτητής δήλωσε ότι κατά τη διάρκεια της απασχόλησής του σε ξενοδοχείο υπήρξε αποδέκτης πολλών διακρίσεων εκ μέρους του εργοδότη του, λόγω της φυλετικής του καταγωγής. Τέλος, ερωτηθείς από το Δικαστήριο για το ενδεχόμενο επιστροφής του στη χώρα καταγωγής του και αν θα μπορούσε να διαμείνει σε άλλη περιοχή, καθώς και κατά πόσο θα ήταν δυνατή η συνύπαρξη με τη σύζυγό του εκεί, ο Αιτητής απάντησε ότι η σύζυγός του δεν έχει τη δυνατότητα διαφυγής και ότι ο ίδιος θα αντιμετωπίσει σοβαρά προβλήματα, καθώς, κατά δήλωσή του, στη χώρα υπάρχουν παντού τρομοκρατικές οργανώσεις και εντάσεις μεταξύ φυλών.
28. Προχωρώντας στην de novo και ex nunc εξέταση των ενώπιόν μου δεδομένων, όπως υπαγορεύουν τα εδάφια (3) και (4) του άρθρου 11 του περί της Ίδρυσης και Λειτουργίας Διοικητικού Δικαστηρίου Διεθνούς Προστασίας Νόμου.
29. Ως προς τον πρώτο ουσιώδη ισχυρισμό συντάσσομαι με το εύρημα των Καθ’ ων η αίτηση περί αξιοπιστίας του για τους λόγους που εμπεριστατωμένα καταγράφονται στην έκθεση, η οποία αποτέλεσε την αιτιολογική βάση της επίδικης απόφασης. Στο σημείο αυτό, οι Καθ’ ων η Αίτηση φαίνεται να αποδέχονται ότι ο Αιτητής είναι έγγαμος, ότι διαθέτει μία ανήλικη κόρη, καθώς και ότι είναι εθνοτικής καταγωγής Madhibaan (βλ. ερ. 63 του διοικητικού φακέλου). Οι αναφορές του Αιτητή υπήρξαν συνεκτικές καθ’ όλη τη διάρκεια της διαδικασίας, ενώ περαιτέρω παρατηρείται ότι προσκόμισε και συναφή μαρτυρία προς απόδειξη των δηλώσεών του αναφορικά με την οικογενειακή του κατάσταση.
30. Συγκεκριμένα, κατά τη διοικητική διαδικασία ο Αιτητής προσκόμισε: (α) έγγραφο πιστοποίησης της ταυτότητάς του, το οποίο εκδόθηκε από τη δημοτική αρχή του Mogadishu στις 18.10.2021 (ο Αιτητής είχε εγκαταλείψει τη χώρα του τον Δεκέμβριο του 2019) (βλ. ερ. 37 του διοικητικού φακέλου), και (β) έγγραφο με τίτλο «πιστοποιητικό γέννησης», επίσης με ημερομηνία έκδοσης 18.10.2021 (βλ. ερ. 36).
31. Κατά την παρούσα δικαστική διαδικασία, ο Αιτητής, κατόπιν σχετικής άδειας του Δικαστηρίου, προσκόμισε ένορκη δήλωση ημερομηνίας 1.8.2024, στην οποία επισυνάπτει τα ακόλουθα τεκμήρια: (α)Φωτογραφία, η οποία, σύμφωνα με τον ισχυρισμό του, απεικονίζει την ανήλικη κόρη του· (β)Οικογενειακή φωτογραφία, η οποία, κατά τους ισχυρισμούς του, απεικονίζει τον ίδιο μαζί με τη σύζυγό του και την ανήλικη κόρη τους· (γ)Αντίγραφο αποσπάσματος του διαβατηρίου της συζύγου του· και (δ)Αντίγραφο εγγράφου του Τμήματος Δημοτολογίου της Δημοκρατίας της Σομαλιλάνδης, το οποίο, σύμφωνα με τον ισχυρισμό του, αφορά στην ανήλικη κόρη του, τα στοιχεία της οποίας αναγράφονται στο έγγραφο ως εξής: «S.» (κύριο όνομα), «A.» (λοιπό όνομα), «M.» (όνομα πατρός), με ημερομηνία γέννησης 4.12.2018 και τόπο γέννησης Guryo-Samo.
32. Ως προς την αξιολόγηση των ανωτέρω εγγράφων , η γνησιότητα των οποίων δε δύναται να επιβεβαιωθεί, αυτά εκτιμώνται ελεύθερα σε συνάρτηση με τα λοιπά στοιχεία που έχει ενώπιόν του το Δικαστήριο. Κατά πάγια νομολογημένη αρχή ο δικαστής δεν υποχρεούται να αποφασίζει επί τεχνικών θεμάτων, όπως εν προκειμένω η γνησιότητα ενός εγγράφου, αλλά ούτε έχει τη δυνατότητα προς τούτο αφού δεν έχει την απαιτούμενη τεχνογνωσία για να προβεί σε ένα τέτοιο εγχείρημα (βλ. Αναθεωρητική Έφεση Αρ. 3866, Λάμπρου Λάμπρος v. Κυπριακής Δημοκρατίας και Άλλου, (2009) 3 Α.Α.Δ. 79). Τελικώς και η γνησιότητα των εγγράφων θα διασταυρωθεί μέσω των προφορικών ισχυρισμών, άλλως αυτά θα ενισχύσουν προφορικούς ισχυρισμούς, αλλά δεν επαρκούν αφ' εαυτών για να τους αποδείξουν[1]. Ως εκ τούτου, το παρόν Δικαστήριο συναξιολογεί καταρχάς το εν λόγω έγγραφο ακόμα και στις περιπτώσεις όπου δεν μπορεί να επιβεβαιωθεί η γνησιότητά του (Βλ. Απόφαση του ΔΕΕ της 10.6.2021, την υπόθεση C 921/19, LH κατά Staatssecretaris van Justitie en Veiligheid, ECLI:EU:C:2021:478, σκέψεις 44 και 66). Εξάλλου, δεδομένης της απαγόρευσης συνεργασίας με τις αρχές της χώρας καταγωγής, ακόμα κι αν υπάρχουν δημόσια έγγραφα που στηρίζουν τους ισχυρισμούς, αυτά θα είναι κατά κανόνα αμετάφραστα και ανεπικύρωτα. Στο πλαίσιο της αξιολόγησης της αυθεντικότητας ενός εγγράφου μπορεί βεβαίως να ληφθούν υπόψη και τυχόν εξόφθαλμες ενδείξεις μεταποίησης του εγγράφου τις οποίες είναι εύκολο να διακρίνει το Δικαστήριο ακόμα και χωρίς την επέμβαση ενός εμπειρογνώμονα[2]. Τούτων λεχθέντων, από τα προσκομισθέντα έγγραφα, η αυθεντικότητα των οποίων δεν μπορεί να επιβεβαιωθεί, πλην όμως δεν προκύπτουν εξόφθαλμα σημεία παραποίησής τους, επιβεβαιώνεται ο χρόνος γέννησης του Αιτητή. Επισημαίνεται, εντούτοις, ότι τα εν λόγω έγγραφα φέρουν κοινή ημερομηνία έκδοσης, μεταγενέστερη της αναχώρησης του Αιτητή από τη χώρα καταγωγής του, καθόσον αυτός εγκατέλειψε τη Σομαλία τον Δεκέμβριο του 2019, ενώ τα έγγραφα φέρουν ημερομηνία έκδοσης την 18.10.2021. Ειδικότερα, ως προς το έγγραφο που φέρει τα δακτυλικά αποτυπώματα του Αιτητή, δεν καθίσταται σαφές πώς θα μπορούσε ο ίδιος να παράσχει δακτυλικά αποτυπώματα για σκοπούς έκδοσης του εν λόγω εγγράφου, ευρισκόμενος ήδη στο εξωτερικό. Επίσης, δεν προκύπτει ποιο πρόσωπο απέστειλε τα εν λόγω έγγραφα εκ μέρους του Αιτητή, ούτε πώς αυτά εκδόθηκαν από αρχή που εδρεύει σε περιφέρεια (Mogadishu), στην οποία ο Αιτητής ούτε γεννήθηκε ούτε διέμενε, δεδομένου ότι, σύμφωνα με τις δηλώσεις του, γεννήθηκε στο Guricel και διέμενε στο Puntland. Αξιοσημείωτο είναι, περαιτέρω, ότι ο Αιτητής έκανε χρήση πλαστού διαβατηρίου για την είσοδό του στη Δημοκρατία, γεγονός που ενισχύει τις αμφιβολίες ως προς τη γνησιότητα των προσκομισθέντων εγγράφων. Κατά τη συνέντευξή του, ο Αιτητής δήλωσε ότι δεν τέλεσε επίσημο γάμο, αλλά γάμο σύμφωνα με τη Σαρία· εντούτοις, στο πιστοποιητικό που προσκόμισε καταγράφεται ως παντρεμένος σε επίσημο έγγραφο. Ως εκ τούτου, δεν καθίσταται κατανοητό πώς επήλθε η καταγραφή του ως έγγαμου σε επίσημο πιστοποιητικό, ούτε εάν υφίσταται οποιαδήποτε διοικητική αναγνώριση του εν λόγω γάμου. Οι δε φωτογραφίες που προσκόμισε δεν αποδεικνύουν αφ’ εαυτών ότι τα εικονιζόμενα πρόσωπα αποτελούν οικογένεια. Το πρόσωπο που εικονίζεται στο αντίγραφο διαβατηρίου και το οποίο, κατά τα λεγόμενα του Αιτητή, είναι η σύντροφός του και μητέρα της κόρης του, ταυτίζεται με το εικονιζόμενο στη φωτογραφία, πλην όμως και πάλι δεν τεκμηριώνεται η οικογενειακή σχέση του Αιτητή με το εν λόγω πρόσωπο. Ως προς το πιστοποιητικό γέννησης της φερόμενης ως κόρης του, παρατηρείται ότι αυτό δεν φέρει οποιαδήποτε υπογραφή ή επίσημη επιβεβαίωση πλησίον της σχετικής σφραγίδας, ούτε προκύπτει το πρόσωπο που εξέδωσε το εν λόγω πιστοποιητικό. Τα εν λόγω δεδομένα εγείρουν αμφιβολίες ως προς τη γνησιότητα του εν λόγω εγγράφου. Επιπλέον, πρόκειται περί αντιγράφου και όχι αυθεντικού εγγράφου Δεν διευκρινίζεται, τέλος, πώς τα εν λόγω έγγραφα περιήλθαν στην κατοχή του Αιτητή, ούτε για ποιο λόγο δεν προσκομίστηκαν σε προγενέστερο στάδιο της διαδικασίας, γεγονός που όφειλε να επεξηγηθεί, δια του συνηγόρου του, στο πλαίσιο της παρούσας διαδικασίας. Δεν παροράται εξάλλου ότι κατά δική του δήλωση, ότι για του σκοπούς του ταξιδιού προς την Τουρκία και μετέπειτα στη Δημοκρατία έκανε χρήση πλαστού διαβατηρίου, το οποίο δεν έχει στην κατοχή του (βλ. ερ. 45 του δ.φ.). Υπό το φως των ανωτέρω, όλα τα προσκομισθέντα έγγραφα κρίνονται περιορισμένης αποδεικτικής αξίας αναφορικά με τη θεμελίωση των ισχυρισμών του Αιτητή. Ο Αιτητής, καθ’ όλη τη διάρκεια της διοικητικής και δικαστικής διαδικασίας εξέτασης του αιτήματός του για διεθνή προστασία, αναφέρθηκε στη σχέση και τη γνωριμία του με τη σύντροφό του, χωρίς ωστόσο να παραθέτει ιδιαίτερες λεπτομέρειες. Εντούτοις, υπήρξε συνεπής ως προς τον ισχυρισμό ότι τέλεσε μυστικό γάμο, καθώς και ως προς το χρονικό σημείο δημιουργίας του δεσμού τους. Γενικότερα, δεν εντοπίζονται σοβαρές χρονικές αντιφάσεις στο αφήγημά του αναφορικά με το πότε γνωρίστηκαν, πότε τέλεσαν τον μυστικό γάμο και πότε, εν τέλει, μετέβησαν στη Χαργκέισα. Επομένως, εκ πρώτης όψεως, δύναται να θεωρηθεί ότι τελέστηκε πράγματι γάμος μεταξύ του Αιτητή και της φερόμενης ως συντρόφου του, καθώς και ότι υφίσταται η ανήλικη θυγατέρα τους.
33. Ως δεύτερος ισχυρισμός του Αιτητή, όπως υποδεικνύει ο Πρακτικός Οδηγός της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Υποστήριξης για το Άσυλο (EASO, και πλέον Οργανισμός της Ευρωπαϊκής Ένωσης για το Άσυλο, EUAA) , «η προσήκουσα ταυτοποίηση των ουσιωδών ισχυρισμών είναι ουσιώδης τόσο για την αξιολόγηση της αξιοπιστίας όσο και για την αξιολόγηση κινδύνου».[3] Διαχωρίζοντας κατ’ ορθό τρόπο τους ουσιώδεις ισχυρισμούς, επισημαίνω ότι ως δεύτερος ουσιώδης ισχυρισμός όφειλε να σχηματισθεί η φερόμενη διακριτικής του μεταχείριση ως μέλος μειονοτικής φυλής, συμπεριλαμβανομένης της στάσης της οικογένειας και της φυλής της συντρόφου του απέναντί του. Ως τρίτος η δίωξη του Αιτητή, ένεκα μυστικού γάμου που συνήψε με τη σύντροφό του, από τις αρχές της χώρας του.
34. Ως προς τον δεύτερο ουσιώδη ισχυρισμό, παρατηρείται καταρχάς ότι ο Αιτητής επικαλέστηκε διακριτική μεταχείριση λόγω της εθνοτικής του καταγωγής (Madhibaan) και ειδικότερα από την οικογένεια της συντρόφου του. Συναφώς, από τις δηλώσεις του δεν προκύπτει ότι υπέστη διακριτική μεταχείριση σε βαθμό που να γεννάται κίνδυνος στο πρόσωπό του — ζήτημα που αναλύεται περαιτέρω στο πλαίσιο της αξιολόγησης κινδύνου. Από τα αντικειμενικά δεδομένα που τέθηκαν ενώπιον του Δικαστηρίου προκύπτει ότι ο Αιτητής είναι απόφοιτος δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, κατόπιν δωδεκαετούς φοίτησης, και ότι εργάστηκε στη χώρα καταγωγής του σε θέσεις ταμία, πωλητή και διευθυντή ξενοδοχείου. Περαιτέρω, κατά τη διαμονή του στη Hargeisa, διηύθυνε, από κοινού με φιλικό του πρόσωπο, δική του επιχείρηση (κομμωτήριο). Ερωτηθείς ειδικώς από το Δικαστήριο, ο Αιτητής ανέφερε ότι, ως ενήλικας, δεν του απηύθυναν τον λόγο με σεβασμό στο πλαίσιο της εργασίας του και ότι, γενικότερα, άτομα της φυλής του δεν δύνανται να διεκδικήσουν υψηλές θέσεις. Επιπλέον, έκανε λόγο για διακρίσεις (΄σωματική και λεκτική βία) τις οποίες βίωσε κατά την παιδική του ηλικία, όταν συμμετείχε σε παιχνίδια ποδοσφαίρου. Με βάση τα ανωτέρω, ο Αιτητής δεν έδωσε επαρκείς λεπτομέρειες διακριτικής συμπεριφοράς, πολύ περισσότερο συμπεριφοράς, η οποία χαρακτηρίζεται από επαρκή σοβαρότητα. Ταυτόχρονο, παρατηρείται ότι ο Αιτητής είχε πρόσβαση τόσο στην εκπαίδευση όσο και σε αξιόλογες επαγγελματικές θέσεις, παρά το δεδομένο της φυλής του, το οποίο γενικότερα αποτελεί έρεισμα διακριτικών συμπεριφορών.
35. Ειδικώς ως προς τη στάση της οικογένειας της συντρόφου του — η οποία, κατά τις δηλώσεις του Αιτητή, ανήκει σε ανώτερη από τη δική του φυλή (Daarod) — παρατηρείται ότι, κατά παραδοχή του ιδίου, ουδέποτε είχε έρθει σε απευθείας επαφή με τα εν λόγω πρόσωπα (βλ. ερ. 42). Οι αναφορές του σχετικά με τα όσα συνέβησαν στη σύζυγό του και, στη συνέχεια, κατά τη διαμονή του στην Hargeisa, βασίζονται εν πολλοίς σε προσωπικές του εικασίες και σε πληροφορίες που, κατά δήλωσή του, έλαβε από τρίτους, χωρίς να προκύπτει ότι οι τελευταίοι συνδέονταν πράγματι με την οικογένεια της συζύγου του.
36. Ο Αιτητής ανέφερε ότι η οικογένεια της συζύγου του πληροφορήθηκε την εγκυμοσύνη της όταν εκείνη, συνοδευόμενη από τους συγγενείς της, μετέβη στο νοσοκομείο κατά τη διάρκεια της πρώτης της κύησης. Πέραν τούτου, από το αφήγημα του Αιτητή απουσιάζουν βιωματικής φύσεως λεπτομέρειες ικανές να καταδείξουν ότι υπήρξε πράγματι δίωξη εκ μέρους της οικογένειας της συζύγου του, ένεκα της φυλετικής του καταγωγής.
37. Περαιτέρω, δεν καθίσταται σαφές πώς το άτομο αγνώστων στοιχείων, το οποίο — κατά τους ισχυρισμούς του — τον εντόπισε στην Hargeisa και προκάλεσε τη σύλληψή του, συνδέεται με οποιονδήποτε τρόπο με την οικογένεια της συζύγου του, ούτε πώς ο ίδιος κατέληξε στο συμπέρασμα ότι το πρόσωπο αυτό ενήργησε για λόγους τιμής της φυλής του. Επιπροσθέτως, καίτοι από το σύνολο του αφηγήματος του Αιτητή προκύπτει ότι διατηρεί οικεία ή φιλικά πρόσωπα στην ίδια περιοχή με τον τόπο σημερινής διαμονής της συζύγου του, οι αναφορές του σχετικά με την τύχη της τελευταίας παραμένουν γενικές και αόριστες, όπως επίσης και ως προς τις ενέργειες που, κατά τους ισχυρισμούς του, έλαβαν χώρα προκειμένου να τον κρατήσουν μακριά της. Ομοίως, οι αναφορές του περί απειλών που φέρεται να δέχθηκε από την οικογένεια της συντρόφου του, καθώς και περί της στάσης της εν λόγω οικογένειας έναντι της ίδιας της συζύγου του, παραμένουν γενικόλογες και ασαφείς. Δεδομένης δε της συνάφειας των ισχυρισμών αυτών με τον πυρήνα του αιτήματος διεθνούς προστασίας, αλλά και του μορφωτικού επιπέδου του Αιτητή, θα ανέμενε κανείς να είναι σε θέση να παραθέσει πιο συγκεκριμένες και αναλυτικές λεπτομέρειες. Τα δε κενά και ασάφειες που εντόπισαν οι Καθ’ ων η Αίτηση δεν επεξηγήθηκαν ούτε στο πλαίσιο της παρούσας δικαστικής διαδικασίας, καίτοι ο Αιτητής εκπροσωπείτο δια συνηγόρου. Υπό τα δεδομένα αυτά, το αφήγημα του Αιτητή κρίνεται ότι στερείται ευλογοφάνειας και επαρκών λεπτομερειών ως προς τη φερόμενη διακριτική μεταχείριση κα δίωξη εκ μέρους της οικογένειας της συντρόφου του και από άγνωστο άνδρα της φυλής της.
38. Αξιολογώντας την εξωτερική αξιοπιστία του Αιτητή, τα όσα αναφέρει περί δίωξης ένεκα της προσωπικής τους φύσης δεν δίνονται ευλόγως να διασταυρωθούν από εξωτερικές πηγές, μολονότι περιφερειακές παράμετροι του αφηγήματός του μπορούν να εξεταστούν. Σε έρευνα σε εξωτερικές πηγές πληροφόρησης σχετικά με την φυλή Madhibaan (βλ. ερ.49 του διοικητικού φακέλου) στην οποία ως δήλωσε ανήκει ο Αιτητής παρατίθενται οι κάτωθι πληροφορίες:
39. Αναφορικά με το ρόλο των φυλών στη Σομαλία, διαφαίνεται ότι σε όλες τις πτυχές της ζωής, η φυλή είναι ταυτόχρονα μέσο αναγνώρισης και τρόπος ζωής. Σύμφωνα με το Minority Rights Group, οι επαγγελματικές κάστες, οι οποίες θεωρούνται χαμηλόβαθμες κάστες στην Σομαλία είναι ιστορικά γνωστές ως Midgan (ή γνωστές σήμερα με την ονομασία Gaboye, Madhiban and Musse Deriyo), Tumal and Yibro[4]. Σε έκθεση της UNHCR του 2022 επιβεβαιώνεται πως οι Madhibaan αποτελούν επαγγελματική κάστα και ειδικότερα αναφέρει πως «οι επαγγελματικές ομάδες/κάστες είναι ομάδες δομημένες σαν φυλές, ζουν σε ορισμένες περιοχές και γειτονιές και προσδιορίζονται με διάφορους όρους, όπως Tumaal, Waable, Sab, Madhibaan, Boon, Gabooye και Midgan»[5]. Άλλη πηγή αναφέρει πως οι Midgaan είναι γνωστοί ως Madhibaan, Gabooye, Gaboye ή Gaboyo[6]. Eκθεση του Norwegian Country of Origin Information Centre αναφέρει «πως ο όρος Midgaan προσδιορίζει είτε μια μεμονωμένη ομάδα είτε είναι ένα γενικός όρος που αναφέρεται γενικά στις επαγγελματικές κάστες. Στη Νοτιοδυτική Σομαλία οι Midgaan αναφέρονται ως Gabooye ενώ στα υπόλοιπα τμήματα της χώρας ο πιο γενικός και συνήθης όρος για τις επαγγελματικές κάστες είναι sab ή bon»[7]. Σύμφωνα με διαφορετικές πηγές, ο όρος Midgaan φαίνεται να θεωρείται υποτιμητικός ή αγενής, που χρησιμοποιείται από τις μεγαλύτερες φυλές. Δεδομένου ότι συχνά μεταφράζεται ως «άθικτος» ή «παρίας», μερικοί Midgaan προτιμούν να αποκαλούνται Madhibaan, που σημαίνει «ακίνδυνος». Ο όρος Gabooye είναι επίσης ένας άλλος προτιμώμενος και όχι προσβλητικός όρος, που αντικαθιστά τον όρο Midgaan, όταν αναφέρεται σε αυτή την επαγγελματική κάστα[8].
40. Αναφορικά με την γεωγραφική κατανομή των Madhibaan, πηγές που περιλαμβάνονται στην έκθεση της EUAA του 2019 αναφέρουν πως «είναι διασκορπισμένοι μέσα στην χώρα και πως μπορεί να εντοπιστούν στην βόρεια και Κεντρική Σομαλία καθώς και στην Hiran, Mogadishu and Kismaio.[9].
41. Αναφορικά δε με την αντιμετώπιση των ομάδων αυτών εντός της Σομαλίας, οι εξωτερικές πηγές αναφέρουν ότι τα μέλη της εθνοτικής ομάδας Madhibaan αντιμετωπίζουν πράγματι διάφορες μορφές διακρίσεων, οι οποίες εκδηλώνονται κυρίως με την περιορισμένη πρόσβασή τους στην εκπαίδευση, στην ενασχόλησή τους με ορισμένα επαγγέλματα και στην απόκτηση οικονομικών πόρων, στην προστασία τους από τις κρατικές αρχές, καθώς και με την ελλιπή συμμετοχή τους στον πολιτικό βίο.[10] Πιο αναλυτικά, οι Gabooye μέχρι πρόσφατα μπορούσαν να εξεύρουν εργασία μόνο ως οδοκαθαριστές (Σομαλικά: bakhti-cune). Υπήρχαν και εξακολουθούν να υπάρχουν πολλά αρνητικά στερεότυπα για τους Gabooye: ότι «είναι ακάθαρτοι», «οι γυναίκες τους είναι πόρνες», «δεν είναι πραγματικοί μουσουλμάνοι».[11] Διάφορες πηγές συμφωνούν ότι οι ομάδες γενικά, και ειδικότερα οι Madhibaan, αντιμετωπίζουν διακρίσεις. Σε γενικές γραμμές, οι ομάδες αυτές αντιμετωπίζουν σοβαρές κοινωνικές, πολιτικές, δικαστικές και οικονομικές επιπτώσεις και συχνά δεν διαθέτουν προστασία. Ειδικότερα, οι Madhibaan υφίστανται σοβαρές διακρίσεις λόγω κάστας, σύμφωνα με μια έκθεση της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ του 2016.[12]
42. Σύμφωνα με έκθεση της UNHCR με έτος δημοσίευσης το 2022 αναφέρεται ότι «στη Σομαλία, ορισμένες ομάδες παραδοσιακά ορίζονται από τα επαγγέλματά τους, συνήθως σε λιγότερο επιθυμητές ή «ακάθαρτες» εργασίες που συχνά περιλαμβάνουν χειρωνακτική εργασία, για παράδειγμα κυνήγι, κομμωτική, σιδηρουργία ή υποδηματοποιία. Αυτές οι ομάδες είναι δομημένες σαν φυλές, ζουν σε ορισμένες περιοχές και γειτονιές και αναφέρονται με διάφορους όρους, όπως Tumaal, Waable, Sab, Madhibaan, Boon, Gabooye και Midgaan. Αυτοί οι όροι μπορεί επίσης να αναφέρονται σε υποομάδες μέσα σε αυτές τις επαγγελματικές κάστες και μπορεί να διαφέρουν ανά περιοχή. [.]
43. Οι ομάδες Gabooye στη Σομαλιλάνδη βρίσκονται σε μειονεκτική θέση από οικονομική άποψη, συνεχίζουν να είναι περιορισμένοι στα παραδοσιακά χαμηλόμισθά επαγγέλματα που κατέχουν, και στο σύνολό τους αδυνατούν να επιτύχουν «κοινωνική άνοδο ή οικονομική» λόγω κοινωνικών διακρίσεων και έλλειψης πρόσβασης σε πόρους. Τα παιδιά των επαγγελματικών καστών υφίστανται εκφοβισμό στο σχολείο. [.] Αν και οι καταχρήσεις κατά των μειονοτήτων έχουν μειωθεί σε κλίμακα από τη δεκαετία του 1990, η χαμηλής έντασης βία κατά των μειονοτήτων εξακολουθεί να χαρακτηρίζει τη σομαλική κοινωνία σήμερα, κυρίως επειδή αυτές οι κοινωνικές δομές είναι ακόμη ενεργές. Ενώ ο κοινωνικός αποκλεισμός των μειονοτήτων, συμπεριλαμβανομένης της απαγόρευσης των (μεικτών) γάμων με άλλες φυλές και των άνισων κοινωνικών και πολιτικών δικαιωμάτων, μπορεί να οφείλεται στην περιφρόνηση για την εθνοτική τους καταγωγή, οι παραβιάσεις των δικαιωμάτων των μειονοτήτων συμβαίνουν κυρίως επειδή στερούνται ένοπλης δύναμης [.] Αυτές οι επαγγελματικές κάστες παραδοσιακά δεν μπορούσαν να έχουν βοοειδή ή άλογα ή άλλα περιουσιακά στοιχεία που προορίζονταν για τις «ευγενείς» φυλές και οι ευκαιρίες εργασίας τους περιορίζονταν κυρίως σε ανειδίκευτες/ταπεινωτικές θέσεις εργασίας ή σε συγκεκριμένα επαγγέλματα. Ενώ ορισμένα μέλη επαγγελματικών ομάδων/φυλών απασχολούνται σήμερα σε επαγγέλματα, η πλειοψηφία των ατόμων από αυτές τις κάστες εξακολουθούν να εργάζονται σε χειρωνακτικές θέσεις εργασίας ή εργασίες παροχής υπηρεσιών[13].
44. Σε άλλη έκθεση της EUAA αναφέρεται πως ο όρος Gabooye αναφέρεται συλλογικά στις ομάδες Madhibaan και Muse Diriye στη βορειοδυτική Σομαλία/Σομαλιλάνδη και πως έχει υποκαταστήσει το υποτιμητικό όρο Midgaan. Η ανωτέρω έκθεση προσθέτει πως οι Gabooye (Madhibaan και Muse Diriye) δεν έχουν ουσιαστική πολιτική εκπροσώπηση στις τοπικές και εθνικές αρχές και πως απολαμβάνουν περιορισμένης προστασίας σε όλη τη Σομαλία. Κρατικά ιδρύματα και θεσμοί, οι οποίοι κυριαρχούνται από μέλη των πλειοψηφικών ομάδων, δεν προσφέρουν προστασία στους Gabooye για αδικίες και παραβιάσεις που βίωσαν. Συχνά αποκλείονται από διαδικασίες λήψης αποφάσεων και αντιμετωπίζονται ως "outsiders" σε διάφορους τομείς της δημόσιας ζωής[14]. Σε έκθεσή της για το 2020 για την κατάσταση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στη Σομαλία, η Ανεξάρτητη Εμπειρογνώμονας του ΟΗΕ, Isha Dyfan, δήλωσε ότι «οι οικονομικές ανισότητες μεταξύ περιθωριοποιημένων και μειονοτικών ομάδων είναι διάχυτες, για παράδειγμα, μεταξύ των ομάδων Bantu και Gaboye στη Σομαλιλάνδη»[15]. Σύμφωνα με έκθεση της Διεθνούς Αμνηστίας του 2016, οι Gaboye, καθώς και άλλες μειονότητες στη Σομαλία αντιμετωπίζουν διακρίσεις και συχνά αποκλείονται από την πρόσβαση στη γη και σε βασικές υπηρεσίες λόγω «της ταυτότητάς τους ως εθνοτικές μειονότητες σε μια κοινωνία με κυρίαρχες δομές φυλών»[16].
45. Σύμφωνα με άλλες πηγές πληροφόρησης που αναφέρονται στην μεταχείριση των Gabooye στη Σομαλία αναφέρονται τα κάτωθι: «Οι μειονότητες της Σομαλίας είναι ποικίλες και περιλαμβάνουν τις εθνοτικές μειονότητες, τις θρησκευτικές μειονότητες και τις επαγγελματικές ομάδες. Αυτές οι επαγγελματικές ομάδες, γνωστές ως ομάδες «απόκληρων» ή με τον συλλογικό όρο Sab, είναι γενικά μη ποιμενικές ομάδες και θεωρούνται κατώτερες. Οι επαγγελματικές ομάδες βρίσκονται στο χαμηλότερο επίπεδο της κοινωνικής ιεραρχίας της σομαλικής κοινωνίας και καταλαμβάνουν παραδοσιακά θέσεις που θεωρούνται ακάθαρτες ή ατιμωτικές από τις μεγάλες φυλές. Το είδος του επαγγέλματός τους, σε συνδυασμό με το γεγονός ότι δεν μπορούν να ανιχνεύσουν τη γενεαλογία τους στον Προφήτη Μωάμεθ, σε αντίθεση με τις μεγάλες φυλές, συμβάλλουν στη μεταχείριση και προσδιορισμό αυτών των επαγγελματικών ομάδων ως κατώτερων. Οι Gabooye είναι μια από τις επαγγελματικές ομάδες στη Σομαλία μαζί με τους Tumal και Yibro. Σύμφωνα με το ACCORD η ομάδα Gabooye περιλαμβάνει τις ομάδες Madhibaan, Muuse Dhariyo, Howleh Hawraar Same και Habar Yaquup. Το 2002, σύμφωνα με την UNHCR περίπου 20.000 άτομα Gaboye ζούσαν στη Σομαλιλάνδη. Επίσης, έκθεση του 2010 από την Διεθνή Ομάδα για τα Δικαιώματα των Μειονοτήτων (MRGI), σημειώνει ότι στην Σομαλιλάνδη, οι Midgaan άρχισαν να οργανώνονται και έστελναν συστηματικά τα παιδιά τους στο σχολείο και […]στη Hargeisa, την πρωτεύουσα της Σομαλιλάνδης, άνοιξε ένα ιδιωτικό σχολείο για τους Midgaan και άλλα παιδιά μελών μειονοτικών ομάδων[…]».[17] Σε έκθεσή της για το 2020 για την κατάσταση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στη Σομαλία, η Ανεξάρτητη Εμπειρογνώμονας του ΟΗΕ, Isha Dyfan, δήλωσε ότι «οι οικονομικές ανισότητες μεταξύ περιθωριοποιημένων και μειονοτικών ομάδων είναι διάχυτες, για παράδειγμα, μεταξύ των ομάδων Bantu και Gaboye στη Σομαλιλάνδη».[18] Σε έκθεσή του το 2019 για την κατάσταση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στη Σομαλία, ο Ανεξάρτητος Εμπειρογνώμονας του ΟΗΕ, Bahame Tom Nyanduga, δήλωσε ότι είχε ενημερωθεί από εκπροσώπους της μειονοτικής φυλής Gabooye «ότι η γη και οι επιχειρήσεις τους είχαν καταληφθεί ή πουληθεί σε άτομα από μεγαλύτερες φυλές».[19]
46. Αναφορικά με τα περιστατικά επιθέσεων εναντίον των ατόμων της φυλής καθώς και τη δυνατότητα κρατικής προστασίας, σύμφωνα με έκθεση του US DOS η οποία δημοσιεύτηκε το 2022 αναφέρεται ότι «μειονοτικές ομάδες, που συχνά στερούνταν ένοπλων πολιτοφυλακών, συνέχισαν να βιώνουν δυσανάλογα δολοφονίες, βασανιστήρια, βιασμούς, απαγωγές για λύτρα και λεηλασίες της γης και περιουσίας τους ενώ οι πολιτοφυλακές και μέλη των πλειοψηφικών φυλών που ήταν οι δράστες παρέμειναν ατιμώρητοι, συχνά με τη συναίνεση των ομοσπονδιακών και τοπικών αρχών. Πολλές μειονοτικές κοινότητες συνέχισαν να ζουν σε βαθιά φτώχεια και να υποφέρουν από πολυάριθμες μορφές διακρίσεων και αποκλεισμού»[20].
47. Επίσης, σε ανωτέρω αναφερόμενη έκθεση του EUAA του 2023 καταγράφεται πως «μέχρι σήμερα, τα μέλη της φυλής Gabooye απολαμβάνουν περιορισμένη προστασία σε όλη τη Σομαλία. Μπορούν να γίνονται στόχοι παρενόχλησης και εκφοβισμού με ατιμωρησία, ειδικά στη Σομαλιλάνδη και τη νότια Σομαλία. Μόνο στο Puntland, οι επαγγελματικές μειονότητες όπως οι Gabooye και ιδιαίτερα οι Tumal, απολαμβάνουν περισσότερα δικαιώματα και βρίσκονται σε ελαφρώς καλύτερη θέση έναντι των μελών πλειοψηφικών ομάδων από ό,τι στο την υπόλοιπη Σομαλία ή στη Σομαλιλάνδη[…]Οι κρατικοί θεσμοί, στους οποίους κυριαρχούν τα μέλη της πλειοψηφικής ομάδας, δεν προσφέρουν προστασία στους Gabooye για αδικίες και παραβιάσεις που βίωσαν (συμπεριλαμβανομένης της σεξουαλικής βίας, λεηλασίες ή σωματικές επιθέσεις)».[21]
48. Προς τούτο, διαπιστώνεται ότι ο Αιτητής, καίτοι, κατά δήλωσή του, ανήκει σε επαγγελματική κάστα η οποία ενδέχεται, σε ορισμένες περιπτώσεις, να υφίσταται κοινωνικές διακρίσεις, εντούτοις, λαμβάνοντας υπόψη τις προσωπικές του περιστάσεις, δεν προκύπτει ότι υπήρξε θύμα διακριτικής μεταχείρισης σοβαρής μορφής. Αντιθέτως, προκύπτει ότι είχε πρόσβαση στην εκπαίδευση και απασχολήθηκε σε αξιόλογες επαγγελματικές θέσεις.
49. Πέραν του περιστατικού που αφορά τη σχέση του με τη σύντροφό του — το οποίο εξετάζεται αυτοτελώς σε επόμενη ενότητα — δεν προκύπτουν από το αφήγημά του περιστατικά που να καταδεικνύουν μεταχείριση ικανή να στοιχειοθετήσει αξιοσημείωτη διάκριση στο πρόσωπό του.
50. Περαιτέρω, το Δικαστήριο θα προχωρήσει σε έρευνα σε εξωτερικές πηγές πληροφόρησης αναφορικά με την τέλεση διαφυλετικών γάμων στην Σομαλία και τους ενδεχόμενους κινδύνους.
51. Οι γάμοι είναι ένα σημαντικό μέσο δημιουργίας κοινωνικών, οικονομικών και πολιτικών δεσμών στη σομαλική κοινωνία. Οι σχέσεις που δημιουργούνται μέσω του γάμου ονομάζονται «xidid» στα σομαλικά, που κυριολεκτικά σημαίνει «ρίζα». Οι γάμοι συχνά καθιερώνουν πολιτικές συμμαχίες. Συνάπτονται μεταξύ οικογενειών των οποίων τα μέλη θεωρούν ότι είναι βασικά ίσα μεταξύ τους. Αυτό σημαίνει ότι οι γάμοι μεταξύ μιας «ισχυρής» και μιας «αδύναμης» ομάδας ή μεταξύ μιας πλειοψηφικής και μιας μειονοτικής ομάδας παραδοσιακά είναι αρνητικοί. Στην καθημερινή ζωή, ωστόσο, εξακολουθούν να συμβαίνουν, λόγω ατομικών προτιμήσεων και ρομαντικών συναισθημάτων των εμπλεκομένων ατόμων.[22]
52. Σε πρόσφατη έκθεση της EUAA[23] για την Σομαλία, η οποία δημοσιεύτηκε το 2025, καταγράφεται ότι, υπάρχουν κοινωνικά καθορισμένα όρια. Οι μειονότητες στη Σομαλία θεωρούνται αδύναμες. Όμως, κάποιες από αυτές έχουν καλύτερο κοινωνικό ‘status’ από άλλες. Πολλές μειονοτικές ομάδες είναι κυρίως ενδογαμικές, που σημαίνει ότι παντρεύονται μεταξύ τους. Παρ’ όλα αυτά, οι διαφυλετικοί γάμοι μεταξύ πλειοψηφικών και μειονοτικών ομάδων, όπως των Asharaf, Sheikhal και των περισσότερων ομάδων των Benadiri, γίνονται αποδεκτοί. Ωστόσο, σε αυτές τις περιπτώσεις, συνήθως οι γυναίκες προέρχονται από τη μειονότητα και οι άνδρες από την πλειοψηφική ομάδα. Οι γυναίκες σύντροφοι και οι οικογένειες καταγωγής τους είναι συνήθως (τουλάχιστον πολιτικά) εξαρτημένες από τους συζύγους τους και τις οικογένειες καταγωγής τους, καθώς και από την προστασία αυτών. Σε άλλες περιπτώσεις, και ιδιαίτερα όσον αφορά τους Gaboye και τους Somali Bantu/Jareer, οι διαφυλετικοί γάμοι με μέλη των πλειοψηφικών φυλών γενικά δεν γίνονται αποδεκτοί.
53. Περαιτέρω, σύμφωνα με πηγές, οι διαφυλετικοί γάμοι μεταξύ των κυρίαρχων φατριών και των Madhibaan, Muse Diriye, Tumal, Yibir, Yahar, Eyle και ιδιαίτερα των Bantu είναι ταμπού.[24] Αν συμβούν, συχνά προκαλούν βίαιες συγκρούσεις. Η Ελβετική Γραμματεία Μετανάστευσης (SEM) τόνισε ότι το πιο προβληματικό είναι αν ένας άνδρας που ανήκει σε μια μειονοτική ομάδα παντρευτεί μια γυναίκα από κυρίαρχη ομάδα.[25] Σύμφωνα με τη λογική της πατριγραμμικής καταγωγής, τα παιδιά από αυτόν τον γάμο θα ανήκουν τότε στη μειονοτική ομάδα, κάτι που οι συγγενείς της μητέρας θα θεωρήσουν ως «υποβάθμιση». Στην ως άνω πρόσφατη έκθεση της EUAA για την Σομαλία[26], καταγράφεται ότι σε αυτήν την περίπτωση, η οικογένεια της γυναίκας απορρίπτει έναν τέτοιο γάμο. Οι συγγενείς της μπορεί ακόμη και να απειλήσουν ή να επιτεθούν στον (υποψήφιο) σύζυγο και/ή στην οικογένειά του.
54. Ιδιαίτερα στον βορρά, στη Σομαλιλάνδη, όπου η «καθαρότητα» της πατριγραμμικής καταγωγής είναι μια σημαντική κοινωνική αξία, οι γάμοι μεταξύ επαγγελματικών μειονοτήτων και κυρίαρχων ομάδων σπανίως συμβαίνουν, ειδικά αν ο άνδρας ανήκει σε μειονοτική ομάδα.[27] Στη Σομαλιλάνδη, αν ένας άνδρας από μια μειονοτική φατρία παντρευτεί ένα κορίτσι από κυρίαρχη ομάδα, το ζευγάρι κανονικά πρέπει να «το σκάσει».[28] Κανονικά, τότε, η γυναίκα αποκηρύσσεται από την οικογένειά της.
55. Με βάση τις ανωτέρω πηγές, επιβεβαιώνεται εν μέρει το αφήγημα του Αιτητή ως προς την κοινωνική απαξία που συνοδεύει τους μικτούς γάμους στη χώρα καταγωγής του. Παρά ταύτα, εν προκειμένω, δεδομένου ότι η εσωτερική αξιοπιστία του Αιτητή δεν έχει γίνει αποδεκτή αναφορικά με την προσωπική του δίωξη από τα μέλη της οικογένειας της συντρόφου του, η ύπαρξη εξωτερικών πηγών δεν επαρκεί από μόνη της για να θεμελιώσει τον ισχυρισμό του. Δεν παραβλέπεται ότι, κατά την τελευταία του δήλωση, τα μέλη της οικογένειάς του εξακολουθούν να διαμένουν σε χωριό πλησίον του φερόμενου τόπου συνήθους διαμονής της συζύγου του, χωρίς ο Αιτητής να έχει αναφέρει οποιοδήποτε πρόσφατο περιστατικό ή απειλή εναντίον του.
56. Αναφορικά με τον τρίτο ισχυρισμό του Αιτητή, ότι συνελήφθη στη Σομαλία λόγω «μυστικού γάμου» με γυναίκα άλλης φυλής, σημειώνεται ότι ο ισχυρισμός αυτός συνδέεται άμεσα με τον δεύτερο, ήδη απορριφθέντα ουσιώδη ισχυρισμό του. Ο Αιτητής δήλωσε ότι, ενώ διέμενε στη Hargeisa με τη σύζυγό του, άγνωστο πρόσωπο —κατά τον ίδιο μέλος της φυλής της συζύγου του— εισήλθε στην οικία του μαζί με αστυνομικούς και προέβη στη σύλληψή του, ενώ, όπως πληροφορήθηκε, η σύζυγος και η ανήλικη κόρη του μετέβησαν στην Boohodle. Κατά τη δήλωσή του, παραπέμφθηκε σε δίκη με κατηγορία «μυστικού γάμου» και, μετά από τρεις μήνες κράτησης, αφέθηκε ελεύθερος κατόπιν προεδρικής χάρης. Επισημαίνεται, καταρχάς, ότι ο Αιτητής υπήρξε εξαιρετικά γενικόλογος ως προς το πρόσωπο που, κατά τους ισχυρισμούς του, προκάλεσε τη σύλληψή του, τις ακριβείς περιστάσεις της σύλληψης, τις συνθήκες της κράτησης/φυλάκισής του, και τα στοιχεία της φερόμενης ποινικής διαδικασίας. Ενόψει της κρισιμότητας των γεγονότων και του μορφωτικού του υποβάθρου, ευλόγως αναμένεται να ήταν σε θέση να παραθέσει περισσότερες, βιωματικού χαρακτήρα, λεπτομέρειες. Περαιτέρω, δεν καθίσταται κατανοητό πώς ο Αιτητής, υπό τις περιστάσεις της σύλληψης, γνώριζε ότι πίσω από αυτήν «κρυβόταν» συγκεκριμένο πρόσωπο, υποτίθεται μέλος της φυλής της συζύγου του. Συναφώς, η Hargeisa αποτελεί μεγάλη αστική περιοχή[29], γεγονός που καθιστά ακόμη λιγότερο ευλογοφανή τον εντοπισμό και τη στοχοποίηση του Αιτητή από τρίτο πρόσωπο εκτός του οικογενειακού περιβάλλοντος της συζύγου του, ιδίως όταν ο ίδιος ανέφερε ότι ζούσαν «διακριτικά». Επιπλέον, κατά τις ίδιες του τις δηλώσεις, έτυχε προεδρικής χάρης και δεν προκύπτει, με βάση τα όσα ο ίδιος επικαλείται, διαρκής ή επαπειλούμενη δίωξή του από τις αρχές· αντιθέτως, η υποτιθέμενη δίωξη φαίνεται να συνδέεται με το συγκεκριμένο, ακαθόριστο πρόσωπο που, κατά τους ισχυρισμούς του, εισήλθε στην οικία του.
57. Ως προς την εξωτερική αξιοπιστία, ο Αιτητής δεν προσκόμισε οποιοδήποτε αποδεικτικό στοιχείο συναφές με τη φερόμενη σύλληψη/δίωξή του (π.χ. έγγραφα σύλληψης, δικονομικά έγγραφα, βεβαίωση κράτησης, αποδεικτικά της προεδρικής χάρης). Παρά το ότι πρόκειται για προσωπικής φύσεως περιστατικά που δεν είναι ευχερώς επαληθεύσιμα από κοινώς προσβάσιμες πηγές, επισημαίνεται ότι, κατά τα διαθέσιμα στοιχεία, μολονότι οι διαφυλετικοί γάμοι ενδέχεται να δημιουργούν κοινωνικές τριβές, δεν τεκμηριώνεται ρητή νομοθετική απαγόρευση «μυστικών γάμων» ούτε η τυποποίησή τους ως ποινικού αδικήματος per se. Ως εκ τούτου, ο ισχυρισμός ότι κατηγορήθηκε και φυλακίστηκε ειδικώς λόγω «μυστικού γάμου» δεν ευρίσκει έρεισμα σε εξωτερικές πηγές πληροφόρησης, ενώ ούτε ο ίδιος προσκόμισε συγκεκριμένα αποδεικτικά. Υπό το φως των ανωτέρω, ο τρίτος ουσιώδης ισχυρισμός δεν καθίσταται αποδεκτός.
58. Προχωρώντας στη αξιολόγηση του κινδύνου που ο Αιτητής διατρέχει στη βάση των αποδεκτών ισχυρισμών ήτοι του προφίλ του σε συνάρτηση με τον τόπο τελευταίας συνήθους διαμονής του σημειώνονται τα ακόλουθα.
59. Το Δικαστήριο θα προχωρήσει σε έρευνα σε εξωτερικές πηγές πληροφόρησης σχετικά με την γενικότερη κατάσταση ασφαλείας στην χώρα καταγωγής του Αιτητή. Σύμφωνα με το RULAC η κυβέρνηση της Σομαλίας συμμετέχει σε μια μη διεθνή ένοπλη σύγκρουση (Νon-international Armed Conflict - NIAC) στην επικράτειά της εναντίον της Al-Shabaab, η οποία έχει υποσχεθεί πίστη στην Al-Qaeda. Η Αφρικανική Μεταβατική Αποστολή στη Σομαλία (The African Transition Mission in Somalia - ATMIS), πρώην Αποστολή της Αφρικανικής Ένωσης στη Σομαλία (African Union Mission in Somalia - ΑMISOM), καθώς και οι Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής, η Κένυα και η Αιθιοπία, παρέχουν υποστήριξη στη σομαλική κυβέρνηση και, ως εκ τούτου, είναι μέρος της σύγκρουσης κατά της Al-Shabab[30]. Σε έκθεση για την κατάσταση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στη Σομαλία κατά το έτος 2023 από την πηγή Amnesty International επιβεβαιώνεται ότι η σύγκρουση μεταξύ της κυβέρνησης και της Al-Shabaab συνεχίστηκε και όλα τα μέρη διέπραξαν σοβαρές παραβιάσεις του διεθνούς ανθρωπιστικού δικαίου και του δικαίου των ανθρωπίνων δικαιωμάτων παραμένοντας ατιμώρητα[31]. Σύμφωνα με έκθεση των Ηνωμένων Εθνών αναφορικά με τη κατάσταση προστασίας στη Σομαλία κατά την περίοδο 15.8.24 έως 15.9.24 οι συγκρούσεις με την Al-Shabaab έχουν οδηγήσει σε εκτοπισμό χιλιάδων ανθρώπων, αναφερόμενοι στην σύγκρουση με την Jubaland (με την υποστήριξη της κυβέρνησης) εκτοπίστηκαν εσωτερικά 4.968 άνθρωποι και σε αυτή με τη σομαλική κυβέρνηση 22.187 άτομα[32].
60. Ως προς την κατάσταση ασφαλείας στην επαρχία Woqooyi Galbeed σημειώνονται τα ακόλουθα. Η Σομαλιλάνδη αποτελεί μία αποσχισθείσα περιοχή της Σομαλίας, η οποία ανακήρυξε την ανεξαρτησία της το 1991[33]. Σε σχέση με της επαρχίες της Σομαλιλάνδης, διεθνείς πηγές χαρτογράφησης επιβεβαιώνουν ότι η επικράτεια της Σομαλιλάνδης αποτελείται από τις επαρχίες Sool και Sanaag στα ανατολικά, τις επαρχίες Togdheer, Hargeisha και Sahil στα κεντρικά και την επαρχία Awdal στα Δυτικά της περιφέρειας[34].
61. Αναφορικά με την παρουσία της τρομοκρατικής οργάνωσης Al Shabab στη Σομαλιλάνδη, η έκθεση του EUAA αναφορικά με την κατάσταση ασφαλείας για τη Σομαλία που δημοσιεύθηκε τον Φεβρουάριο του 2023, αναφέρει ότι δεν εντοπίζεται η παρουσία της Al Shabaab στην περιφέρεια της Σομαλιλάνδης, καθώς η επικράτειά της ελέγχεται από τις ένοπλες δυνάμεις τις αποσχισθείσας περιφέρειας[35].
62. Σύμφωνα με έκθεση του ACLED για τη Σομαλία το Μάρτιο του 2024, μάχες μεταξύ της κυβέρνησης της Σομαλιλάνδης και της πολιτοφυλακής SSC ξέσπασαν από τον Ιανουάριο του 2023 στην περιοχή Cayn, η οποία εντοπίζεται ανάμεσα στις περιφέρειες της Σομαλιλάνδης και του Puntland[36]. Η σύγκρουση ξέσπασε αφού οι κυβερνητικές δυνάμεις ασφαλείας σκότωσαν πάνω από δώδεκα διαδηλωτές που διαμαρτύρονταν για τη δολοφονία ενός μέλους του κόμματος της αντιπολίτευσης στα τέλη Δεκεμβρίου 2022. Αυτή δεν ήταν η πρώτη φορά που αυτοί οι δύο παράγοντες συμμετείχαν σε στρατιωτικές συγκρούσεις. Αν και η βία έχει υποχωρήσει σε μεγάλο βαθμό στη Σομαλιλάνδη, οι εντάσεις συνεχίζουν να είναι υψηλές καθώς οι κυβερνητικές δυνάμεις της Σομαλιλάνδης παρέμειναν αναπτυγμένες στην περιοχή Cayn . Η δε σύγκρουση δεν δείχνει σημάδια ύφεσης, σε μεγάλο βαθμό λόγω δύο βασικών παραγόντων – των οικονομικών κεφαλαίων και της αναγνώρισης της διοίκησης Σομαλιλάνδης από την ομοσπονδιακή κυβέρνηση της Σομαλίας - που δεν υπήρχαν κατά τους προηγούμενους γύρους συγκρούσεων[37].
63. Περαιτέρω, η έκθεση του Insecurity Insight, μίας ανθρωπιστικής ομοσπονδίας με σκοπό τη στήριξη των οργανισμών βοήθειας, παροχών υπηρεσιών υγειονομικής περίθαλψης, εκπαίδευσης και προστασίας και άλλων οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών, σε σχέση με τα όσα έλαβαν χώρα στη Σομαλιλάνδη το έτος 2023, καταγράφει ότι το Φεβρουάριο του 2023, στην αμφισβητούμενη από Σομαλιλάνδη και Puntland, πόλη Las Anod – πρωτεύουσα της επαρχίας Sool, ξέσπασε βία μεταξύ των πολιτοφυλακών της φυλής Dhulbahante και των ένοπλων δυνάμεων της Σομαλιλάνδης. Σχεδόν 200.000 άνθρωποι εκτοπίστηκαν και αρκετές εκατοντάδες άνθρωποι σκοτώθηκαν ως αποτέλεσμα της βίας[38]. Από τις ανωτέρω συγκρούσεις πλήττονται οι επαρχίες της Σομαλιλάνδης Sool, Sanaag και μέρος της διοικητικής περιφέρειας Togdheer, χωρίς εντούτοις να επηρεάζεται η πρωτεύουσα Burao, που αποτελεί και το συνήθη τόπο διαμονής του αιτητή στην χώρα καταγωγής του.
64. Ειδικότερα, ως προς την Hargeisa, σύμφωνα με πρόσφατη έκθεση της EUAA, η οποία δημοσιεύτηκε το 2025, σημειώνονται τα εξής: Η Hargeisa είναι η πρωτεύουσα της Δημοκρατίας του Σομαλιλάνδη. Η κυβέρνηση στη Hargeisa θεωρεί τη Σομαλιλάνδη ως ανεξάρτητη χώρα,
αν και της λείπει η διεθνής αναγνώριση. Η Hargeisa έχει γίνει κέντρο τόσο οικονομικής δραστηριότητας όσο και ανθρωπιστικής ανταπόκρισης, καθιστώντας την
μαγνήτη για αναζητούντες εργασία και πρόσφυγες καθώς και εσωτερικά εκτοπισμένους. Η Hargeisa θεωρείται μία από τις ταχύτερα αναπτυσσόμενες πόλεις στη Σομαλική χερσόνησο.
Ο αριθμός του πληθυσμού της είναι κάπως ασαφής. Ορισμένες πηγές αναφέρουν ότι περίπου 1,2 εκατομμύρια άνθρωποι κατοικούν εκεί, ενώ άλλοι εκτιμούν τον πληθυσμό περίπου στα 1,5 εκατομμύρια.
65. Προκειμένου να ολοκληρωθεί η εικόνα αναφορικά με την κατάσταση ασφαλείας στην περιοχή Hargeisa, κρίνεται σκόπιμο να παρατεθούν και ορισμένα αριθμητικά δεδομένα. Ειδικότερα, σύμφωνα με τα στοιχεία του Armed Conflict Location & Event Data Project (ACLED), στην περιφέρεια Woqooyi Galbeed, στην οποία υπάγεται η περιοχή Hargeisa, όπου είναι ο τελευταίος τόπος συνήθους διαμονής του Αιτητή στη χώρα καταγωγής του, κατά το τελευταίο έτος (με ημερομηνία τελευταίας ενημέρωσης την 07/08/2025) καταγράφηκαν 13 περιστατικά ασφαλείας πολιτικής βίας (“Political violence”, που περιλαμβάνει περιστατικά βίας κατά αμάχων, εκρήξεις/απομακρυσμένη βία, μάχες, εξεγέρσεις και διαμαρτυρίες), τα οποία είχαν ως συνέπεια 10 απώλειες.[39] Τον Σεπτέμβριο του 2024, πηγές εκτιμούσαν τον πληθυσμό της περιοχής Woqooyi Galbeed σε 1.447.484 (IPC),[40] και 1.022.984 (IOM)[41].
66. Ως προς τα λοιπά στοιχεία του Αιτητή και ιδιαιτέρως το ζήτημα της φυλής του και της τέλεσης γάμου του με πρόσωπο έτερης φυλής, δεδομένης της απόρριψης των ουσιωδών ισχυρισμών 2 και 3 δεν προκύπτει εξατομικευμένα κίνδυνος δίωξης του Αιτητή, στη βάση των ενώπιον του Δικαστηρίου δεδομένων.
67. Προχωρώντας στη νομική ανάλυση και υπαγωγή των ανωτέρω ευρημάτων περί του ενδεχόμενου κινδύνου που διατρέχει ο Αιτητής, δεν προκύπτει δυνατότητα υπαγωγής του Αιτητή στην προστατευτική διάταξη του άρθρου 3 του περί Προσφύγων Νόμου, καθώς δεν τεκμηριώθηκε η συνδρομή βάσιμου φόβου δίωξης για τους λόγους που εξαντλητικά αναφέρονται στο άρθρο 3 του περί Προσφύγων Νόμου. Τέτοιος φόβος δίωξης δεν προκύπτει καθαυτός ούτε από τα προσωπικά στοιχεία του Αιτητή τα οποία και έχουν γίνει αποδεκτά. Όπως διαπιστώνεται δε ανωτέρω, η φυλετική του καταγωγή δεν προκάλεσε και δεν δύναται στη βάση της ανωτέρω εξατομικευμένης ανάλυσης, ευλόγως κίνδυνο για τον Αιτητή.
68. Ούτε επίσης τεκμηριώνεται η υπαγωγή του στο καθεστώς συμπληρωματικής προστασίας (άρθρο 19 του περί Προσφύγων Νόμου), καθώς ο Αιτητής δεν επικαλέστηκε κατά βάσιμο τρόπο αλλά και από τα ενώπιόν μου στοιχεία δεν προκύπτει ότι εάν επιστρέψει στη χώρα ιθαγένειάς του, θα αντιμετωπίσει πραγματικό κίνδυνο να υποστεί σοβαρή βλάβη.
69. Ειδικότερα, στην προκείμενη περίπτωση από το προαναφερόμενο ιστορικό και δεδομένου ότι ο Αιτητής δεν προκύπτει, ότι ενόψει των προσωπικών του περιστάσεων, πιθανολογείται να εκτεθεί σε κίνδυνο βλάβης συγκεκριμένης μορφής [βλ. απόφαση της 17.2.2009, C-465/07, ECLI:EU:C:2009:94, Elgafaji, σκέψη 32)] και δεν προκύπτει ότι αυτός διατρέχει κίνδυνο σοβαρής βλάβης, λόγω θανατικής καταδίκης ή εκτέλεσης, βασανιστηρίων, απάνθρωπης ή εξευτελιστικής μεταχείρισης ή τιμωρίας σε περίπτωση επιστροφής του στη χώρα καταγωγής [βλ άρθρο 19(2)(α) και (β)].
70. Ούτε εξάλλου, προκύπτει ότι συντρέχει αδιακρίτως ασκούμενη βία στον τελευταίο τόπο διαμονής του Αιτητή, ο βαθμός της οποίας να είναι τόσο υψηλός, ώστε να υπάρχουν ουσιώδεις λόγοι να εκτιμηθεί ότι ο Αιτητής, ακόμα κι αν ήθελε υποτεθεί ότι θα επιστρέψει στη συγκεκριμένη γεωγραφική περιοχή, θα αντιμετωπίσει, λόγω της παρουσίας του και μόνον στο έδαφος αυτής της περιοχής, πραγματικό κίνδυνο να εκτεθεί στην εν λόγω απειλή [βλ. απόφαση της 17.2.2009, C-465/07, ECLI:EU:C:2009:94 Elgafaji, σκέψη 43].
71. Σημειώνεται συναφώς ότι «το καθεστώς συμπληρωματικής προστασίας, αναγνωρίζεται σε οποιοδήποτε Αιτητή, ο οποίος δεν αναγνωρίζεται ως πρόσφυγας ή σε οποιοδήποτε Αιτητή του οποίου η αίτηση σαφώς δε βασίζεται σε οποιουσδήποτε από τους λόγους του εδαφίου (1) του άρθρου 3, αλλά σε σχέση με τον οποίο υπάρχουν ουσιώδεις λόγοι να πιστεύεται ότι, εάν επιστρέψει στη χώρα ιθαγένειάς του, θα αντιμετωπίσει πραγματικό κίνδυνο να υποστεί σοβαρή βλάβη και δεν είναι σε θέση ή, λόγω του κινδύνου αυτού, δεν είναι πρόθυμος, να θέσει τον εαυτό του υπό την προστασία της χώρας αυτής». Ως «σοβαρή» ή «σοβαρή και αδικαιολόγητη βλάβη» ορίζεται δυνάμει του άρθρου 19(2)(γ) ως «σοβαρή και προσωπική απειλή κατά της ζωής ή της σωματικής ακεραιότητας αμάχου, λόγω αδιάκριτης άσκησης βίας σε καταστάσεις διεθνούς ή εσωτερικής ένοπλης σύρραξης».
72. Ως προς τους παράγοντες που δύνανται να ληφθούν υπόψιν ως προς την αξιολόγηση του συστατικού στοιχείου της αδιάκριτης βίας, το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (στο εξής: το ΔΕΕ) επεσήμανε σε πρόσφατη απόφασή του ότι συνιστούν «[…]μεταξύ άλλων, η ένταση των ενόπλων συγκρούσεων, το επίπεδο οργάνωσης των εμπλεκομένων ενόπλων δυνάμεων και η διάρκεια της σύρραξης ως στοιχεία λαμβανόμενα υπόψη κατά την εκτίμηση του πραγματικού κινδύνου σοβαρής βλάβης, κατά την έννοια του άρθρου 15, στοιχείο γʹ, της οδηγίας 2011/95 (πρβλ. απόφαση της 30ής Ιανουαρίου 2014, Diakité, C‑285/12, EU:C:2014:39, σκέψη 35), καθώς και άλλα στοιχεία όπως η γεωγραφική έκταση της κατάστασης αδιάκριτης άσκησης βίας, ο πραγματικός προορισμός του αιτούντος σε περίπτωση επιστροφής στην οικεία χώρα ή περιοχή και οι τυχόν εκ προθέσεως επιθέσεις κατά αμάχων εκ μέρους των εμπόλεμων μερών» (ΔΕΕ, C-901/19, ημερομηνίας 10.6.2021, CF, DN κατά Bundesrepublic Deutschland, σκέψη 43).
73. Ως προς τον όρο διεθνής ή εσωτερική ένοπλη σύρραξη, το ΔΕΕ, διευκρίνισε ότι της έννοιας της εσωτερικής ένοπλης συρράξεως, η σημασία και το περιεχόμενο των όρων αυτών πρέπει να καθορίζονται, κατά πάγια νομολογία του Δικαστηρίου, σύμφωνα με το σύνηθες νόημά τους στην καθημερινή γλώσσα, λαμβανομένου υπόψη του πλαισίου εντός του οποίου αυτοί χρησιμοποιούνται και των σκοπών που επιδιώκει η ρύθμιση στην οποία εντάσσονται (αποφάσεις της 22ας Δεκεμβρίου 2008, C‑549/07, Wallentin-Hermann, Συλλογή 2008, σ. I‑11061, σκέψη 17, και της 22ας Νοεμβρίου 2012, C‑119/12, Probst, σκέψη 20). Υπό το σύνηθες νόημά της στην καθημερινή γλώσσα, η έννοια της εσωτερικής ένοπλης συρράξεως αφορά κατάσταση στην οποία οι τακτικές δυνάμεις ενός κράτους συγκρούονται με μία ή περισσότερες ένοπλες ομάδες ή στην οποία δύο ή περισσότερες ένοπλες ομάδες συγκρούονται μεταξύ τους. (Βλ. απόφαση της 30ής Ιανουαρίου 2014, Diakité, C-285/12, EU:C:2014:39, σκέψεις 27 και 28). Με βάση την ανωτέρω ανάλυση, δεν λαμβάνει χώρα ένοπλη σύρραξη στη Hargeisa, τόπο τελευταίας συνήθους διαμονής του Αιτητή.
74. Περαιτέρω, ως προς τον προσδιορισμό του επιπέδου της ασκούμενης αδιάκριτης βίας, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (στο εξής: το ΕΔΔΑ) στην απόφασή του Sufi and Elmi (ΕΔΔΑ, απόφαση επί των προσφυγών 8319/07 and 11449/07, ημερομηνίας 28.11.2011) αξιολόγησε, διευκρινίζοντας ότι δεν κατονομάζονται εξαντλητικά, τη χρήση μεθόδων και τακτικών πολέμου εκ μέρους των εμπόλεμων πλευρών, οι οποίες αυξάνουν τον κίνδυνο αμάχων θυμάτων ή ευθέως στοχοποιούν αμάχους, εάν η χρήση αυτών είναι διαδεδομένη μεταξύ των αντιμαχόμενων πλευρών, και, τελικά, τον αριθμό των αμάχων που έχουν θανατωθεί, τραυματιστεί και εκτοπιστεί ως αποτέλεσμα της σύγκρουσης.
75. Επιπλέον, όπως διευκρίνισε το ΔΕΕ, «ο όρος «προσωπική» πρέπει να νοείται ως χαρακτηρίζων βλάβη προξενούμενη σε αμάχους, ανεξαρτήτως της ταυτότητάς τους, όταν ο βαθμός της αδιακρίτως ασκούμενης βίας που χαρακτηρίζει την υπό εξέλιξη ένοπλη σύρραξη και λαμβάνεται υπόψη από τις αρμόδιες εθνικές αρχές, οι οποίες επιλαμβάνονται των αιτήσεων περί επικουρικής προστασίας ή από τα δικαστήρια κράτους μέλους ενώπιον των οποίων προσβάλλεται απόφαση περί απορρίψεως τέτοιας αιτήσεως είναι τόσο υψηλός, ώστε υπάρχουν ουσιώδεις λόγοι να εκτιμάται ότι ο άμαχος ο οποίος θα επιστρέψει στην οικεία χώρα ή, ενδεχομένως, περιοχή, θα αντιμετωπίσει, λόγω της παρουσίας του και μόνον στο έδαφος αυτής της χώρας ή της περιοχής, πραγματικό κίνδυνο να εκτεθεί σε σοβαρή απειλή κατά το άρθρο 15, στοιχείο γ΄, της οδηγίας» (Βλ. Απόφαση στην υπόθεση C-465/07, Meki Elgafaji, Noor Elgafaji κ. Staatssecretaris van Justitie, ημερ.17.2.2009). Ιδίως ως προς την εφαρμογή της αναπροσαρμοζόμενης κλίμακας, το ΔΕΕ στην ως άνω απόφαση διευκρίνισε ότι «όσο περισσότερο ο αιτών είναι σε θέση να αποδείξει ότι θίγεται ειδικώς λόγω των χαρακτηριστικών της καταστάσεώς του, τόσο μικρότερος θα είναι ο βαθμός της αδιακρίτως ασκούμενης βίας που απαιτείται προκειμένου ο αιτών να τύχει της επικουρικής προστασίας».
76. Λαμβάνοντας συνεπώς υπόψη τις προσωπικές περιστάσεις του Αιτητή, όπως καταγράφονται ανωτέρω, ήτοι ότι πρόκειται περί νεαρού, πλέον ενήλικα, άνδρα, υγιούς, ικανού προς εργασία, ο οποίος διαθέτει υποστηρικτικό δίκτυο εντός της χώρας καταγωγής του, διαθέτοντας μέσα επιβίωσης, μέτριου μορφωτικού επιπέδου και εξοικείωση με την πόλη όπου διέμενε για σημαντικό χρονικό διάστημα προ της αναχωρήσεώς του από τη χώρα, κρίνεται ότι αυτός δεν συντρέχει σοβαρή και προσωπική απειλή κατά της ζωής ή της σωματικής ακεραιότητάς του ως αμάχου, λόγω της κατάστασης ασφαλείας που επικρατεί στη χώρα του. Το ανωτέρω εύρημα επιβεβαιώνεται ως προς τη γενικότερη κατάσταση ασφαλείας που επικρατεί στη Hargeisha, και ειδικώς σε σχέση με την καταρχήν συνδρομή των συστατικών στοιχείων του άρθρου 19(2)(γ) και από τον πιο πρόσφατο Οδηγό της ΕUAA για τη Σομαλία.[42]
Ως εκ τούτου, η παρούσα προσφυγή απορρίπτεται και η προσβαλλόμενη απόφαση τροποποιείται ως ανωτέρω, με €1000 έξοδα εναντίον του Αιτητή και υπέρ των Καθ' ων η αίτηση.
Κ. Κ. Κλεάνθους, Δ.Δ.Δ.Δ.Π.
[1] Βλ. Κωνσταντίνος Δ. Φαρμακίδης - Μάρκου, Προσφυγικό Δίκαιο, Ερμηνευτική προσέγγιση και πρακτική διάσταση, Νομική Βιβλιοθήκη, 2021, σελ. 31.
[2] EUAA, 'Practical Guide on Evidence and Risk Assessment' (2024), 57-62 διαθέσιμο σε https://euaa.europa.eu/publications/practical-guide-evidence-and-risk-assessment (ημερομηνία πρόσβασης 26.9.2025)
[3] EASO, ‘Practical Guide: Evidence Assessment’ (2015), 2 διαθέσιμο σε https://euaa.europa.eu/sites/default/files/public/EASO-Practical-Guide_-Evidence-Assessment.pdf (ημερομηνία πρόσβασης 05/03/2024)
[4] MRGI, “No redress. Somalia’s forgotten minorities”, 2010, https://minorityrights.org/app/uploads/2024/01/download-912-click-here-to-download-full-report.pdf (ημερομηνία τελευταίας πρόσβασης 7.8.2025) σελ.8.
[5]UNHCR - UN High Commissioner for Refugees: International Protection Considerations with Regard to People Fleeing Somalia, September 2022 https://www.ecoi.net/en/file/local/2078808/6308b1844.pdf (ημερομηνία τελευταίας πρόσβασης 7.8.2025)
[6] Canada, IRB, Somalia: The Gabooye (Midgan) people, including the location of their traditional homeland, affiliated clans, and risks they face from other clans. SOM104239.E. 4 December 2012, https://irb-cisr.gc.ca/en/country-information/rir/Pages/index.aspx?doc=454318 (ημερομηνία τελευταίας πρόσβασης 7.8.2025)
[7] Norway: Landinfo - Country of Origin Information Centre, Somalia: Low status groups, 12 December 2016, available at: https://www.refworld.org/docid/5975fd394.html (ημερομηνία τελευταίας πρόσβασης 7.8.2025) σελ. 3.
[8] Norway: Landinfo - Country of Origin Information Centre, Somalia: Low status groups, 12 December 2016, available at: https://www.refworld.org/docid/5975fd394.html (ημερομηνία τελευταίας πρόσβασης 7.8.2025)
[9] EUAA - European Union Agency for Asylum (formerly: European Asylum Support Office, EASO): Somalia - Information on the Somali caste of Madhibans and in particular: Existence of genealogy; Specific mother tongue of Madhibans (besides the Somali language), evidence if this language is also known by the Madhibans living in Mogadishu, evidence of Madhibans who live in Mogadishu that do not speak the Madhiban traditional language; Whether the Madhibans living in Mogadishu are affiliated to another clan, 29 January 2019
https://www.ecoi.net/en/file/local/2002652/SOM_Q3.pdf(ημερομηνία τελευταίας πρόσβασης 7.8.2025)
[10] EUAA – European Union Agency for Asylum (formerly: European Asylum Support Office, EASO): Somalia Targeted profiles, Country of Origin Information Report, September 2021, available at: https://coi.euaa.europa.eu/administration/easo/PLib/2021_09_EASO_COI_Report_Somalia_Targeted_profiles.pdf σς. 62 - 63 (ημερομηνία τελευταίας πρόσβασης 14/8/2025)
[11] Όπ. π.
[12] UN High Commissioner for Refugees (UNHCR), UNHCR Position on Returns to Southern and Central Somalia (Update I), May 2016, available at: https://www.refworld.org/docid/573de9fe4.html σελ.9 (ημερομηνία τελευταίας πρόσβασης 14/8/2025)
[13]UNHCR - UN High Commissioner for Refugees: International Protection Considerations with Regard to People Fleeing Somalia, September 2022 https://www.ecoi.net/en/file/local/2078808/6308b1844.pdf (ημερομηνία τελευταίας πρόσβασης 7.8.2025) σελ. 19.
[14] EUAA - European Union Agency for Asylum (formerly: European Asylum Support Office, EASO): Somalia; Targeted Profiles, September 2021
https://www.ecoi.net/en/file/local/2060580/2021_09_EASO_COI_Report_Somalia_Targeted_profiles.pdf (ημερομηνία τελευταίας πρόσβασης 7.8.2025) σελ.63-61.
[15] UNHRC, Situation of human rights in Somalia: Report of the Independent Expert on the situation of human rights in Somalia [A/HRC/45/52], 24 August 2020, παρ. 59, https://www.ecoi.net/en/file/local/2038295/A_HRC_45_52_E.pdf (ημερομηνία τελευταίας πρόσβασης 7.8.2025)
[16] AI, Nowhere Else To Go: Forced returns of Somali refugees from Dadaab refugee camp, Kenya [AFR 32/5118/2016], 14 November 2016, Discrimination against Minority Groups, https://www.amnesty.org/en/documents/afr32/5118/2016/en/ (ημερομηνία τελευταίας πρόσβασης 7.8.2025) σελ 26.
[17] EUAA – European Union Agency for Asylum (formerly: European Asylum Support Office, EASO) (Author): Situation of the Gaboye minority group in Somalia, especially in Somaliland and Puntland, 30 March 2021, σελ.2-4,
https://www.ecoi.net/en/file/local/2048050/2021_03_Q5_EASO_COI_Query_SOMALIA_Gaboye_people.pdf (ημερομηνία τελευταίας πρόσβασης 18/7/2025)
[18] UNHRC, Situation of human rights in Somalia: Report of the Independent Expert on the situation of human rights in Somalia [A/HRC/45/52], 24 August 2020, παρ. 59, https://www.ecoi.net/en/file/local/2038295/A_HRC_45_52_E.pdf (ημερομηνία τελευταίας πρόσβασης 18/7/2025)
[19] UNHRC, Situation of human rights in Somalia: Report of the Independent Expert on the situation of human rights in Somalia [A/HRC/42/62], 16 September 2019, παρα. 98, https://documents-dds-ny.un.org/doc/UNDOC/GEN/G19/273/45/PDF/G1927345.pdf?OpenElement (ημερομηνία τελευταίας πρόσβασης 18/7/2025)
[20] USDOS – US Department of State: 2021 Country Report on Human Rights Practices: Somalia, 12 April 2022 https://www.ecoi.net/en/document/2071126.html (ημερομηνία τελευταίας πρόσβασης 14/8/2025)
[21] EUAA – European Union Agency for Asylum (formerly: European Asylum Support Office, EASO) (Author): Somalia; Targeted Profiles, September 2021, σελ.62-63,
https://www.ecoi.net/en/file/local/2060580/2021_09_EASO_COI_Report_Somalia_Targeted_profiles.pdf (ημερομηνία τελευταίας πρόσβασης 14/8/2025)
[22] Minority Rights Group – Somalia, 2024, available at: Somalia - Minority Rights Group (ημερομηνία τελευταίας πρόσβασης 7.8.2025)
[23] EUAA, Country report Somalia, May 2025, available at: COI Report - Somalia: Country Focus | European Union Agency for Asylum
[24] Easo, Somalia Targeted Profiles, Country of Origin Information Report, September 2021, available at: https://www.ecoi.net/en/file/local/2060580/2021_09_EASO_COI_Report_Somalia_Targeted_profiles.pdf
[25] Switzerland, SEM, Focus Somalia: Clans und Minderheiten, 31 May 2017, https://www.refworld.org/themes/custom/unhcr_rw/pdf-js/viewer.html?file=https%3A%2F%2Fwww.refworld.org%2Fsites%2Fdefault%2Ffiles%2Flegacy-pdf%2Fen%2F2017-5%2F5a606d7e4.pdf, (ημερομηνία τελευταίας πρόσβασης 7.8.2025)
[26] EUAA, Country report Somalia, May 2025, available at: COI Report - Somalia: Country Focus | European Union Agency for Asylum, (ημερομηνία τελευταίας πρόσβασης 7.8.2025)
[27] Switzerland, SEM, Focus Somalia: Clans und Minderheiten, 31 May 2017, https://www.refworld.org/themes/custom/unhcr_rw/pdf-js/viewer.html?file=https%3A%2F%2Fwww.refworld.org%2Fsites%2Fdefault%2Ffiles%2Flegacy-pdf%2Fen%2F2017-5%2F5a606d7e4.pdf
[28] Easo, Somalia Targeted Profiles, Country of Origin Information Report, September 2021, available at: https://www.ecoi.net/en/file/local/2060580/2021_09_EASO_COI_Report_Somalia_Targeted_profiles.pdf
[29] Βλ. https://worldpopulationreview.com/cities/somalia/hargeysa , ημερομηνία τελευταίας πρόσβασης 15.10.2025, Η Hargeisa αριθμεί περί το 1,2 εκατομμύρια κατοίκους.
[30] RULAC - The Rule of Law in Armed Conflict Project, Countries: Somalia, last updated on 6.4.23, https://www.rulac.org/browse/conflicts/non-international-armed-conflict-in-somalia (ημερομηνία τελευταίας πρόσβασης 6.8.2025)
[31] amnesty International, "The State of the World's Human Rights; Somalia 2023", 24.4.2024, https://www.amnesty.org/en/location/africa/east-africa-the-horn-and-great-lakes/somalia/report-somalia/ (ημερομηνία τελευταίας πρόσβασης 6.8.2025)
[32] UNHCR - UN High Commissioner for Refugees (publishing platform), Global Protection Cluster (author), Somalia, 17.9.2024, https://data.unhcr.org/en/documents/download/111216 (ημερομηνία τελευταίας πρόσβασης 6.8.2025)
[33] ΒΒC News, "Somaliland profile", 02/01/2024, https://www.bbc.com/news/world-africa-14115069 (assessed on 10/03/2025)
[34] https://www.shutterstock.com/el/image-vector/administrative-map-de-facto-state-somaliland-2441163961, (ημ. πρόσβασης 6/8/2025)
[35] EUAA, Somalia Security Situation, 2023, διαθέσιμο σε https://coi.euaa.europa.eu/administration/easo/PLib/2023_02_EUAA_COI_Report_Somalia_Security_situation.pdf#%5B%7B%22num%22%3A75%2C%22gen%22%3A0%7D%2C%7B%22name%22%3A%22XYZ%22%7D%2C68%2C181%2C0%5D, p. 29, (ημ. πρόσβασης 6/8/2025)
[36] Google Μaps, Cayn - Somalia, www.google.com/maps/place/CAYN/@8.2360841,44.0808325,841512m/data=!3m1!1e3!4m6!3m5!1s0x3d822d007642b125:0xa8b978b65599af57!8m2!3d8.2364538!4d46.3246329!16s%2Fg%2F11vrkhsbz3?entry=ttu&g_ep=EgoyMDI1MDMwNC4wIKXMDSoJLDEwMjExNDU1SAFQAw%3D%3D, (ημ. πρόσβασης 6/8/2025).
[37] ΑCLED, Somalia: Al-Shabaab’s Infiltration of a Military Base in Mogadishu and Somaliland’s Conflict
1 March 2024, διαθέσιμο σε https://acleddata.com/2024/03/01/situation-update-february-2024-al-shabaabs-infiltration-of-a-military-base-in-mogadishu-and-somalilands-conflict/, ημ. πρόσβασης 25/8/2025).
[38] Insecurity Insight, Somalia, Violence Against Healthcare in Conflict, 2023, διαθέσιμο σε https://insecurityinsight.org/wp-content/uploads/2024/05/2021-2023-SHCC-Somalia.pdf, p. 3, (ημερομηνία πρόσβασης 6/8/2025)
[39] Πλατφόρμα ACLED Explorer, η οποία από 30/07/2025 είναι προσβάσιμη κατόπιν εγγραφής, με χρήση των εξής φίλτρων αναζήτησης: Country: Somalia, Events / Fatalities, Political Violence, Past Year, διαθέσιμη σε https://acleddata.com/platform/explorer (ημερομηνία τελευταίας πρόσβασης 25/08/2025)
[40] IPC, Somalia Acute food insecurity and acute malnutrition analysis July – December 2024, 23 September 2024, διαθέσιμο στη διεύθυνση: IPC_Somalia_Acute_Food_Insecurity_Malnutrition_July-dec_2024_Report.pdf, σελ.3 (ημερομηνία τελευταίας προσπέλασης: 07/08/2025)
[41] IOM, DTM Somalia – Baseline Assessment Dataset – Round 3 (February 2024 – September 2024), 3 December 2024, διαθέσιμο στη διεύθυνση: Somalia — Baseline Assessment — Round 3 | Displacement Tracking Matrix (ημερομηνία τελευταίας προσπέλασης: 07/08/2025)
[42] Βλ https://euaa.europa.eu/sites/default/files/publications/2025-10/2025_CG_Somalia.pdf , Country Guidance: Somalia Common analysis and guidance note October 2025, σελ. 106, σημείο 6.2.1. A (ημερομηνία τελευταίας πρόσβασης 15.10.2025)
cylaw.org: Από το ΚΙΝOΠ/CyLii για τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο