ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ

 

Υπόθ. Αρ.: ΝΑ 69/25

 7 Οκτωβρίου, 2025

[Μ. ΠΑΠΑΝΤΩΝΙΟΥ, Δ.Δ.Δ.Δ.Π.]

 

Ο ΠΕΡΙ ΝΟΜΙΚΗΣ ΑΡΩΓΗΣ

ΔΙΑΔΙΚΑΣΤΙΚΟΣ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ (Αρ. 1) ΤΟΥ 2003

 

Ο ΠΕΡΙ ΝΟΜΙΚΗΣ ΑΡΩΓΗΣ ΝΟΜΟΣ ΤΟΥ 2002 (Ν.165(Ι)/2002) 

 

ΑΙΤΗΣΗ ΑΠΟ:

 

M.M.

Αιτητής 

 

Ο Αιτητής εμφανίζεται προσωπικά

Κ. Χρυσοστόμου (κα), για Γενικό Εισαγγελέα της Δημοκρατίας

[Παρούσες η κα Ζωή Αγαπίου, για πιστή μετάφραση από Ελληνικά σε Αγγλικά και αντίστροφα και ο κος Yasin Mohamed, για πιστή μετάφραση από Αγγλικά σε Somali και αντίστροφα.] 

ΑΠΟΦΑΣΗ

 

Μ. ΠΑΠΑΝΤΩΝΙΟΥ, Δ.Δ.Δ.Δ.Π:   Ο Αιτητής καταχώρησε την παρούσα αίτηση για παροχή προς αυτόν δωρεάν νομικής αρωγής έτσι ώστε να του δοθεί η δυνατότητα να διορίσει δικηγόρο, προκειμένου να προωθήσει προσφυγή κατά της νομιμότητας της απόφασης η οποία του κοινοποιήθηκε στις 22/04/2025, σύμφωνα με την οποία απορρίφθηκε η αίτησή του για διεθνή προστασία. 

 

Σύμφωνα με τα γεγονότα που παρατίθενται στο Σημείωμα που έχει καταχωρηθεί εκ μέρους του Γενικού Εισαγγελέα και υποστηρίζεται από σχετικά Παραρτήματα, ο Αιτητής είναι υπήκοος της Σομαλίας, γεννηθείς στις 20/12/2005. Αφού εισήλθε παρατύπως στις ελεγχόμενες από την Κυπριακή Δημοκρατία περιοχές μαζί με την μητέρα του και τα δύο του αδέλφια, συμπεριλήφθηκε ως εξαρτώμενο μέλος στην αίτηση της μητέρας του, που συμπληρώθηκε στις 18/01/2023.  

 

Ενόψει της ενηλικίωσής του, στις 06/03/2025 πραγματοποιήθηκε προσωπική συνέντευξη του Αιτητή και στις 26/03/2025 ετοιμάστηκε Έκθεση - Εισήγηση προς τον Προϊστάμενο της Υπηρεσίας Ασύλου, αναφορικά με την απόρριψη του αιτήματος του Αιτητή. Η εν λόγω Έκθεση - Εισήγηση εγκρίθηκε στις 26/03/2025.

Στις 22/04/2025, η Υπηρεσία Ασύλου εξέδωσε απορριπτική επιστολή μαζί με την Έκθεση- Εισήγηση, η οποία, την ίδια μέρα, επιδόθηκε και μεταφράστηκε στον Αιτητή.  

 

Στις 28/04/2025, ο Αιτητής καταχώρησε αίτηση ακυρώσεως κατά της απόφασης της Υπηρεσίας Ασύλου ημερ. 26/03/2025, καθώς και την υπό κρίση αίτηση για παραχώρηση δωρεάν νομικής αρωγής.

 

Η εκπρόσωπος του Γενικού Εισαγγελέα ανέφερε τόσο μέσω του γραπτού της σημειώματος όσο και προφορικά στο Δικαστήριο, ότι δεν πληρούνται οι προϋποθέσεις που θέτει ο περί Νομικής  Αρωγής Νόμος για την παραχώρηση του ευεργετήματος της νομικής αρωγής.  

 

Σύμφωνα με το άρθρο 3 του Περί Νομικής Αρωγής Νόμου του 2002 ως τροποποιήθηκε, δωρεάν νομική αρωγή παρέχεται στις διαδικασίες που αναφέρονται στα άρθρα 4-6γ του Νόμου. Η κρίσιμη διάταξη του Νόμου Περί Νομικής Αρωγής είναι το άρθρο 6Β, εδάφιο 2, παράγραφος (α) το οποίο προβλέπει τα ακόλουθα:

«(6Β)(2) Παρέχεται δωρεάν νομική αρωγή σε αιτητή διεθνούς προστασίας, ο οποίος ασκεί προσφυγή ενώπιον του Διοικητικού Δικαστηρίου, δυνάμει των διατάξεων του Άρθρου 146 του Συντάγματος -

(α) Κατά δυσμενούς απόφασης του Προϊστάμενου επί της αίτησης διεθνούς προστασίας του εν λόγω αιτητή, την οποία απόφαση ο Προϊστάμενος έλαβε δυνάμει των διατάξεων του άρθρου 5, 12Βδις, 12Βτετράκις, 12Δ ή 13 του περί Προσφύγων Νόμου του 2000, (.)».

Tο ανωτέρω άρθρο, ωστόσο, προβλέπει τις ακόλουθες προϋποθέσεις: 

1. Η δωρεάν νομική αρωγή αφορά μόνο την πρωτοβάθμια εκδίκαση της προσφυγής ενώπιον του Διοικητικού Δικαστηρίου δυνάμει των διατάξεων του Άρθρου 146 του Συντάγματος.

2. Κατά την κρίση του Διοικητικού Δικαστηρίου η προσφυγή έχει πραγματικές πιθανότητες επιτυχίας. 

 

Νοείται ότι σε αυτή την περίπτωση, η διάταξη που αφορά στις πραγματικές πιθανότητες επιτυχίας εφαρμόζεται χωρίς να περιορίζεται αυθαίρετα η παροχή της δωρεάν νομικής αρωγής και χωρίς να εμποδίζεται η ουσιαστική πρόσβαση του αιτητή διεθνούς προστασίας στη δικαιοσύνη. 

 

Το Δικαστήριο έχει ευρεία διακριτική ευχέρεια να αποφασίσει κατά πόσο η προσφυγή του Αιτητή έχει πραγματικές πιθανότητες επιτυχίας.  Τούτο χωρίς να αποφασίζει επί της οριστικής τύχης της προσφυγής που έχει καταχωρήσει ο Αιτητής. Τονίζεται πως το αποτέλεσμα της παρούσας αίτησης δεν επηρεάζει την τελική απόφαση επί της προσφυγής. 

 

Έχω μελετήσει προσεκτικά την απόφαση της Υπηρεσίας Ασύλου και την εισηγητική έκθεση που ετοιμάστηκε από τον/την αρμόδιο λειτουργό και λαμβάνω επίσης υπόψιν μου τα όσα ο ίδιος ο Αιτητής ανέφερε κατά την διάρκεια της παρούσας διαδικασίας ενώπιον Δικαστηρίου.

 

Ως προς τους λόγους για τους οποίους εγκατέλειψε τη χώρα καταγωγής του, στην αίτηση για διεθνή προστασία που καταχωρήθηκε από την μητέρα του, η τελευταία κατέγραψε ότι εγκατέλειψε τη χώρα καταγωγής της για λόγους ασφαλείας. Η οργάνωση Al Shabaab σκότωσε τον πατέρα της λόγω εδαφικής διαφοράς και ακολούθως στράφηκε εναντίον της.

 

Κατά το στάδιο της συνέντευξής του, ως προς τα προσωπικά του στοιχεία, ο Αιτητής δήλωσε ότι γεννήθηκε στην πόλη Mogadishu της περιφέρειας Banaadir, που συνιστά και τον τελευταίο τόπο διαμονής του, προτού εγκαταλείψει τη χώρα καταγωγής του. Είναι Σουνίτης Μουσουλμάνος στο θρήσκευμα και η μητρική του γλώσσα είναι Somali. Ανήκει στην φυλή («clan») Hawiye και σύμφωνα με τα λεγόμενά του, δεν γνώριζε να παραθέσει οποιαδήποτε πληροφορία για αυτή, καθώς ουδέποτε ζήτησε να ενημερωθεί σχετικά.

 

Ως προς την οικογενειακή του κατάσταση, ο Αιτητής δήλωσε ότι είναι ανύπαντρος και μεγάλωσε μαζί με την μητέρα του. Ο πατέρας του εγκατέλειψε την οικογένειά τους όταν ήταν μικρός, χωρίς να γνωρίζει που βρίσκεται. Ο παππούς του σκοτώθηκε και η αδελφή του ζει μαζί με τη γιαγιά του στην πόλη Mogadishu. Ο Αιτητής φοίτησε σε κορανικό σχολείο και εργαζόταν για κάποιο διάστημα στο κατάστημα του θείου του.

 

Ως προς τους λόγους για τους οποίους εγκατέλειψε τη χώρα καταγωγής του, κατά την ελεύθερη αφήγησή του, ανέφερε ότι ο παππούς του σκοτώθηκε από την Al Shabaab και οι απειλές που λάμβανε η μητέρα του, τους ανάγκασε να εγκαταλείψουν τη Σομαλία.      

 

Κατά τα διευκρινιστικά ερωτήματα προς διερεύνηση των ισχυρισμών του, ο Αιτητής επιβεβαίωσε ότι η μητέρα του αναζητείται από την Al Shabaab και για αυτό το λόγο την έχουν εγκαταλείψει.

 

Κληθείς να παραθέσει περισσότερες πληροφορίες για το θάνατο του παππού του, δήλωσε ότι δεν θυμάται πότε ακριβώς σκοτώθηκε, πέραν από το γεγονός ότι ήταν περί το 2021-2022. Δεν γνώριζε να αναφέρει πως σκοτώθηκε και ούτε ήταν σε θέση να παραθέσει περισσότερες πληροφορίες για το θάνατό του, καθώς όταν συνέβη, η μητέρα του βρισκόταν σε σύγχυση και δεν θυμόταν πολλές πληροφορίες για το γεγονός αυτό. Σύμφωνα με τα λεγόμενά του, τον είχαν σκοτώσει εξαιτίας εδαφικής διαφοράς, καθώς επιθυμούσαν να αποκτήσουν δια της βίας γη που του ανήκε, χωρίς να γνωρίζει πως ξεκίνησαν τα προβλήματα. Ερωτηθείς πως γνωρίζει ότι σκοτώθηκε από την Al Shabaab, δήλωσε ότι τον ενημέρωσε σχετικά η μητέρα του, ενώ κληθείς να αναφέρει από ποιον ενημερώθηκε η τελευταία για το γεγονός αυτό, αρχικά δήλωσε από τον ανιψιό της και σε μετέπειτα διευκρινιστική ερώτηση, ανέφερε ότι ήταν από τον αδελφό της γιαγιάς του.

 

Αναφορικά με τις απειλές που λάμβανε η μητέρα του, δήλωσε ότι περί το 2021-2022 που σκοτώθηκε ο παππούς του, ξεκίνησε να λαμβάνει απειλές θανάτου και για αυτό το λόγο εγκατέλειψαν τη χώρα καταγωγής τους. Εξαιτίας της σύγχυσης στην οποία βρισκόταν η μητέρα του, η τελευταία δεν θυμάται τι συνέβη, ενώ ερωτηθείς πως γνωρίζει ότι προέρχονταν από την Al Shabaab, δήλωσε ότι από πριν σκοτωθεί ο παππούς του, η μητέρα του ήταν ενήμερη για το γεγονός ότι επιθυμούσαν να αποκτήσουν τη γη του. Ενόψει της δήλωσής του, ότι η μητέρα του λάμβανε και απειλές ότι θα της απαγάγουν τα παιδιά της, κλήθηκε να σχολιάσει το γεγονός ότι η αδελφή του εξακολουθεί να ζει στην πόλη Mogadishu, με τον Αιτητή να αναφέρει ότι ενδιαφέρονται μόνο για τα αγόρια και όχι για τα κορίτσια. Δεν είχαν ζητήσει τη συνδρομή των αρχών της χώρας τους, καθώς λόγω των διασυνδέσεων που κατέχουν, δεν μπορεί κανείς να τους βοηθήσει. Καταληκτικά, λόγω των απειλών, δεν θεωρεί ότι θα μπορούσε να ζήσει με ασφάλεια σε κάποια άλλη περιοχή.

 

Ο/η αρμόδιος/α λειτουργός της Υπηρεσίας Ασύλου διαχώρισε και αξιολόγησε δύο ουσιώδεις ισχυρισμούς του Αιτητή:

1)     Ταυτότητα, χώρα καταγωγής και προσωπικά στοιχεία του Αιτητή.

2)     Στοχοποίηση της μητέρας του Αιτητή από την Al Shabaab, λόγω ακίνητης περιουσίας (γης) που ανήκε στον παππού του (πατέρας της μητέρας του).

 

Ο πρώτος ουσιώδης ισχυρισμός έγινε αποδεκτός, καθώς ο Αιτητής κρίθηκε ικανοποιητικά αξιόπιστος.

 

Ο δεύτερος ουσιώδης ισχυρισμός, απορρίφθηκε λόγω μη στοιχειοθέτησης της εσωτερικής του αξιοπιστίας, καθώς διαπιστώθηκε ότι δεν ήταν σε θέση να δώσει επαρκείς πληροφορίες και λεπτομέρειες σε ζητήματα που άπτονται του πυρήνα του αιτήματός του και υπέπεσε και σε αντιφάσεις. 

 

Ειδικότερα, διαπιστώθηκε ότι αδυνατούσε να παραθέσει περισσότερες πληροφορίες και λεπτομέρειες σε σχέση το θάνατο του παππού του και πότε ακριβώς έλαβε αυτός χώρα, πέραν από την γενική τοποθέτησή του κατά τα έτη 2021-2022. Δεν ήταν ούτε σε θέση να εξηγήσει πως γνωρίζει ότι η οργάνωση Al Shabaab ευθύνεται για το θάνατο του παππού του, ενώ ως προς το ζήτημα αυτό, παρέθεσε και αντιφατικές πληροφορίες. Γενικόλογες και αόριστες κρίθηκαν οι αναφορές του σε σχέση με τις απειλές που λάμβανε η μητέρα του μετά το θάνατο του παππού του, όπως επίσης και για το πως γνωρίζει ότι αυτές προέρχονταν από την οργάνωση Al Shabaab.

 

Παρά τον ισχυρισμό του ότι είχαν απειλήσει τη μητέρα του και ότι θα απαγάγουν τα παιδιά της, διαπιστώθηκε ότι η αδελφή του εξακολουθεί να ζει στην πόλη Mogadishu, ενώ η εξήγηση που παρέθεσε ότι η εν λόγω οργάνωση ενδιαφέρεται μόνο για τα αγόρια, δεν προκύπτει να τεκμηριώνεται με λογική συνέχεια, ενόψει του ότι, ως ο ίδιος ισχυρίστηκε, η γενεσιουργός αιτία των προβλημάτων τους με την εν λόγω οργάνωση ανάγεται σε εδαφική διαφορά. Ενόψει του ότι ο θάνατος του παππού του και κατ΄ επέκταση οι απειλές που λάμβαναν από την οργάνωση Al Shabaab, συνδέονται με την απόφαση του Αιτητή και της οικογένειάς του να εγκαταλείψουν τη χώρα καταγωγής τους, ευλόγως αναμενόταν από τον Αιτητή να είναι σε θέση να παρέχει περισσότερες πληροφορίες ως προς αυτά, προς τεκμηρίωση των σχετικών του ισχυρισμών του που συνδέονται με τον πυρήνα του αιτήματός του.

 

Αναφορικά με την εξωτερική αξιοπιστία του δεύτερου ουσιώδους ισχυρισμού, ενόψει του ότι όσα ανέφερε ο Αιτητής αποτελούν το μοναδικό τεκμήριο προς υποστήριξη του αιτήματός του λόγω της προσωπικής φύσεως των γεγονότων στα οποία αναφέρθηκε, ο/η αρμόδιος/α λειτουργός των Καθ΄ ων η Αίτηση έκρινε ότι δεν υπάρχουν εύλογοι λόγοι που να δικαιολογούν την περαιτέρω ανάλυση σε εξωτερικές πηγές και ως εκ τούτου εισηγήθηκε την απόρριψη του ισχυρισμού.

 

Κατά τη διαδικασία εξέτασης της αίτησής του για νομική αρωγή στο Δικαστήριο, στον Αιτητή δόθηκε χρόνος ώστε να μελετήσει το Σημείωμα και τα επισυνημμένα Παραρτήματα και να εξηγήσει τους λόγους που θεωρεί ότι η προσφυγή του έχει πραγματικές πιθανότητες επιτυχίας. Ο Αιτητής κατά την ακρόαση δήλωσε ότι η Σομαλία δεν είναι ειρηνική χώρα και εάν επιστρέψει σε αυτήν, κινδυνεύει λόγω της γενικής κατάστασης, αλλά και εξαιτίας του γεγονότος, ότι αντιμετωπίζει ο ίδιος οικονομικά προβλήματα. Κληθείς, να επεξηγήσει τι αφορούν τα προβλήματα που αντιμετωπίζει, δήλωσε ότι αντιμετώπιζαν προβλήματα με κάποια τρομοκρατική οργάνωση εξαιτίας περιουσιακής διαφοράς, τα οποία εξακολουθούν να υφίστανται και ως εκ τούτου, δεν μπορεί να επιστρέψει στη Σομαλία.

 

Οι Καθ' ων η Αίτηση υιοθέτησαν το περιεχόμενο του Σημειώματος, στο οποίο καταγράφηκε η θέση τους ότι δεν υπάρχουν πραγματικές πιθανότητες επιτυχίας της προσφυγής του Αιτητή.  

 

 

Έχοντας ανατρέξει στο πρακτικό της συνέντευξης του Αιτητή, παρατηρώ - εκ πρώτης όψεως - ότι ο/η αρμόδιος/α λειτουργός εντόπισε και αξιολόγησε όλους τους ουσιώδεις ισχυρισμούς του Αιτητή που σχετίζονται με το λόγο που αναγκάστηκε να εγκαταλείψει τη χώρα καταγωγής του. Ευδιάκριτη ήταν η αδυναμία του να παραθέσει περισσότερες πληροφορίες σε σχέση με τον κατ’ ισχυρισμό θάνατο του παππού του από μέλη της οργάνωσης Al Shabaab λόγω εδαφικής διαφοράς και κατ΄ επέκταση τις απειλές που λάμβανε η μητέρα του και οι οποίες αφορούσαν την οικογένειά του. Ουδόλως άλλωστε παραγνωρίζεται το γεγονός ότι δεν παρέθεσε ούτε επαρκείς εξηγήσεις, για να στηρίξει τη σύνδεση των γεγονότων αυτών με την εν λόγω οργάνωση.

 

Ο Αιτητής αδυνατούσε να τοποθετήσει χρονικά το θάνατο του παππού του και να περιγράψει τις κατ΄ ισχυρισμόν απειλές που λάμβανε η μητέρα του, ενώ η εξήγηση που παρέθεσε ότι εξαιτίας της σύγχυσης της μητέρας του δεν γνωρίζει περισσότερες πληροφορίες, δεν θεωρείται ευλογοφανής εν προκειμένω. Ενόψει του ότι τα εν λόγω γεγονότα συνδέονται με την απόφασή του Αιτητή και της οικογένειάς του να εγκαταλείψουν τη χώρα καταγωγής τους, ευλόγως αναμενόταν από τον Αιτητή να είναι σε θέση να παρέχει περισσότερες πληροφορίες ως προς αυτά, προς τεκμηρίωση των σχετικών του ισχυρισμών που συνδέονται με τον πυρήνα του αιτήματός του.

 

Περαιτέρω, στο δικόγραφο της προσφυγής του Αιτητή, που επισυνάφθηκε ως Παράρτημα 6 στο Σημείωμα του Γενικού Εισαγγελέα, καταγράφεται ότι αντιμετώπιζαν πολλά προβλήματα με την οικογένεια του πατέρα του και ένας από τους θείους του, που είναι μέλος της Al Shabaab, προσπαθούσε να εξαναγκάσει τον Αιτητή και τα αδέλφια του, να εργάζονται στην φάρμα που κατέχει και εγκατάλειψαν τη χώρα καταγωγής τους μαζί με τη μητέρα τους, που είναι άρρωστη. Οι εν λόγω πληροφορίες, ως προς τους λόγους για τους οποίους εγκατέλειψε μαζί με την οικογένειά του τη χώρα καταγωγής του, δεν προκύπτει να επιβεβαιώνονται από τα όσα ανέφερε κατά τη διάρκεια της συνέντευξής του, με αναπόφευκτο αποτέλεσμα να πλήττεται η γενικότερη αξιοπιστία του.

 

Πέραν των ανωτέρω, το Δικαστήριο προχώρησε σε επικαιροποιημένη έρευνα για την κατάσταση ασφαλείας στην περιοχή στην οποία το Δικαστήριο κρίνει ότι ο Αιτητής θα επιστρέψει στην χώρα καταγωγής του. Σύμφωνα με τη βάση δεδομένων ACLED (The Armed Conflict Location & Event Data Project), στην περιφέρεια Banaadir, στην οποία υπάγεται η πόλη Mogadishu, κατά το τελευταίο έτος (με ημερομηνία τελευταίας ενημέρωσης την 18/07/2025), καταγράφηκαν 346 περιστατικά ασφαλείας πολιτικής βίας (“Political violence”, που περιλαμβάνει περιστατικά βίας κατά αμάχων, εκρήξεις/απομακρυσμένη βία, μάχες, εξεγέρσεις και διαμαρτυρίες), από τα οποία προκλήθηκαν 339 θάνατοι[1]. Σημειώνεται ότι ο πληθυσμός της περιφέρειας Banaadir ανερχόταν σε 2,874,431, σύμφωνα με εκτίμηση που έλαβε χώρα το έτος 2022[2].

 

Παρόλο που τα αριθμητικά δεδομένα που παρατίθενται ανωτέρω υποδεικνύουν ότι η ένταση της βίας στην περιφέρεια Banaadir, στην οποία υπάγεται η πόλη Mogadishu που συνιστά τον τελευταίο τόπο συνήθους διαμονής του Αιτητή είναι υψηλή, εντούτοις εκ πρώτης όψεως δεν προκύπτει να ανάγεται σε τέτοιο υψηλό βαθμό που θα μπορούσε να θεωρηθεί ευλόγως ότι θα τεθεί υπό απειλή η ζωή ενός αμάχου αποκλειστικά λόγω της φυσικής του παρουσίας στην εν λόγω περιοχή, υπό την έννοια του άρθρου 15 (γ) της Οδηγίας 2011/95/ΕΕ, ώστε ο Αιτητής να μπορεί να υπαχθεί σε καθεστώς συμπληρωματικής προστασίας.

 

Για τους λόγους αυτούς και έχοντας υπόψη ότι βάσει των προνοιών της σχετικής νομοθεσίας, ο Αιτητής έχει το βάρος να καταδείξει ότι έχει πραγματικές πιθανότητες να εκδοθεί δικαστική απόφαση υπέρ του και χωρίς να αποφασίζεται οριστικά το αποτέλεσμα της προσφυγής που έχει καταχωρήσει (Tarrago Durgo Man v Δημοκρατίας, Υπόθ. Αρ. 278/09, ημερ. 15/7/09, Nacira Baghour and Maged Ahmad Odeh, Υπόθ. Αρ. 10/12, ημερ. 28/3/12), κρίνω στη βάση των ενώπιον μου στοιχείων πως δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι η προσφυγή που προτίθεται να καταχωρηθεί έχει πραγματικές πιθανότητες επιτυχίας. Ως εκ τούτου η αίτηση απορρίπτεται χωρίς έξοδα.  Επαναλαμβάνω ότι ο Αιτητής έχει το δικαίωμα, αν επιθυμεί, να προωθήσει την προσφυγή που ήδη έχει καταχωρήσει με δικά του έξοδα. 

 

 

Μ. ΠΑΠΑΝΤΩΝΙΟΥ, Δ.Δ.Δ.Δ.Π.