ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ

 

    Υπόθεση Αρ. 1338/2024

 

11 Νοεμβρίου, 2025

 

[X. ΜΙΧΑΗΛΙΔΟΥ, Δ.Δ.Δ.Δ.Π.]

 

Αναφορικά με το άρθρο 146 του Συντάγματος

 

Μεταξύ:

 

C.K.M.

 Αιτητή

 

-και-

 

Κυπριακής Δημοκρατίας, μέσω της

Υπηρεσίας Ασύλου

 

  Καθ’ ων η αίτηση

 

 …………………….

 

Ο αιτητής παρουσιάστηκε ενώπιον του Δικαστηρίου

 

Γεωργία Καρατσιόλη για Χρύσα Ματθαίου, Δικηγόρος για τον αιτητή

 

Λίνος Νικολάου για Μελίνα Βασιλείου, Δικηγόρος της Δημοκρατίας, για τους καθ’ ων η αίτηση

 

 

Α Π Ο Φ Α Σ Η

 

Χ.Μιχαηλίδου, Δ.Δ.Δ.Δ.Π.:  Ο αιτητής προσφεύγει με την παρούσα αίτηση ακυρώσεως εναντίον της απόφασης της Υπηρεσίας Ασύλου, ημερομηνίας 24/03/2024, με την οποία απορρίφθηκε το αίτημά του, για παραχώρηση καθεστώτος διεθνούς προστασίας.

 

Όπως προκύπτει από την Ένσταση που καταχωρήθηκε από την ευπαίδευτη συνήγορο που εκπροσωπεί τον Γενικό Εισαγγελέα της Δημοκρατίας τα γεγονότα της υπό εξέταση περίπτωσης έχουν ως κατωτέρω:  Ο αιτητής είναι υπήκοος της Λαϊκής Δημοκρατίας του Κογκό (στο εξής «Λ.Δ.Κ.») και υπέβαλε αίτηση για παροχή διεθνούς προστασίας στις 10/06/2022, αφού εισήλθε παράνομα στις ελεγχόμενες από την Κυβέρνηση της Δημοκρατίας περιοχές. Αυθημερόν, ο αιτητής παρέλαβε την Βεβαίωση Υποβολής Αιτήματος Διεθνούς Προστασίας («Confirmation of Submission of an Application for International Protection»).

 

Την 01/02/2021 πραγματοποιήθηκε συνέντευξη του αιτητή από λειτουργό της Υπηρεσίας Ασύλου και του παραχωρήθηκε δωρεάν βοήθεια διερμηνέα. Στις 21/03/2024 ο αρμόδιος λειτουργός ετοίμασε Έκθεση - Εισήγηση προς τον Προϊστάμενο της Υπηρεσίας σχετικά με τη συνέντευξη του αιτητή. Στη συνέχεια, συγκεκριμένος λειτουργός που δύναται δυνάμει σχετικής εξουσιοδότησης από τον Υπουργό Εσωτερικών να εκτελεί καθήκοντα Προϊσταμένου της Υπηρεσίας Ασύλου, υιοθέτησε την εισήγηση για απόρριψη της αίτησης στις 24/03/2024. Στις 04/04/2024, η Υπηρεσία Ασύλου εξέδωσε επιστολή στην οποία επισυνάφθηκε η απορριπτική της απόφαση σχετικά με το αίτημα του αιτητή. Η επιστολή παραλήφθηκε από τον αιτητή αυθημερόν, κατόπιν επεξήγησης του περιεχομένου της από διερμηνέα. Έπειτα, ο αιτητής καταχώρισε την υπό εξέταση προσφυγή ενώπιον του Διοικητικού Δικαστηρίου Διεθνούς Προστασίας, αμφισβητώντας την απόφαση της Υπηρεσίας Ασύλου.

 

Η ευπαίδευτη συνήγορος του αιτητή, κατά την δικάσιμο όπου η υπόθεση ήταν ορισμένη για διευκρινίσεις και παρουσίαση φακέλου, απέσυρε όλους τους νομικούς ισχυρισμούς που προωθούσε μέσω της Γραπτής της Αγόρευσης και δήλωσε πως προωθεί το νομικό ισχυρισμό περί έλλειψης δέουσας έρευνας, κατά τη λήψη της προσβαλλόμενης απόφασης, εκ μέρους του αρμόδιου οργάνου. Κατά συνέπεια, οι νομικοί ισχυρισμοί που αποσύρθηκαν, απορρίφθηκαν από το Δικαστήριο κατά την ίδια δικάσιμο.  Οι Καθ’ ων η αίτηση ισχυρίζονται ότι η προσβαλλόμενη απόφαση είναι ορθή, νόμιμη και προϊόν δέουσας έρευνας και αιτιολογίας και ότι οι ισχυρισμοί του αιτητή είναι εσφαλμένοι, ανεδαφικοί και ανυπόστατοι. Περαιτέρω, υποστηρίζουν πως  ο αιτητής δεν κατάφερε να αποσείσει το βάρος απόδειξης των λόγων ακυρότητας που προωθεί μέσω της γραπτής του αγόρευσης.  Κατά συνέπεια, η συνήγορος των καθ’ων η αίτηση εισηγείται πως η υπό εξέταση προσφυγή θα πρέπει να απορριφθεί από το Δικαστήριο.

 

Θα πρέπει να επισημανθεί ότι, σύμφωνα με τον περί Ίδρυσης και Λειτουργίας του Διοικητικού Δικαστηρίου Διεθνούς Προστασίας Νόμο του 2018 (Ν.73(Ι)/2018), το Διοικητικό Δικαστήριο Διεθνούς Προστασίας έχει την εξουσία να εξετάσει την παρούσα υπόθεση και επί της ουσίας και όχι μόνο ως ακυρωτικό Δικαστήριο.  Το γεγονός αυτό, οφείλεται στο ότι η υπό εξέταση υπόθεση αφορά αίτηση που χρονικά εμπίπτει στις προϋποθέσεις του άρθρου 11 του περί Ίδρυσης και Λειτουργίας του Διοικητικού Δικαστηρίου Διεθνούς Προστασίας Νόμου του 2018 (Ν.73(Ι)/2018), οι οποίες δίδουν στο Δικαστήριο την υποχρέωση ελέγχου νομιμότητας και ορθότητας της προσβαλλόμενης απόφασης.

 

Προχωρώ να εξετάσω τον ισχυρισμό, περί έλλειψης δέουσας έρευνας εκ μέρους του αρμόδιου οργάνου που προωθεί ο αιτητής στην Γραπτή του Αγόρευση. Θεωρώ χρήσιμο να καταγραφούν όλοι οι ισχυρισμοί που πρόβαλε ο αιτητής σε όλα τα στάδια της εξέτασης του αιτήματός του, προκειμένου να εξετάσω την ορθότητα της προσβαλλόμενης απόφασης, αλλά και για να διαφανεί εάν το αρμόδιο όργανο αποφάσισε μετά από δέουσα έρευνα, ορθά, νόμιμα και εντός των πλαισίων της σχετικής νομοθεσίας. 

 

Ο Αιτητής, κατά την υποβολή του αιτήματος διεθνούς προστασίας στην Υπηρεσία Ασύλου, δήλωσε ότι εγκατέλειψε τη χώρα καταγωγής του, διότι η ζωή του βρισκόταν σε κίνδυνο και απειλείτο από μέλη της οικογένειάς του (βλ. ερυθρό 1 του διοικητικού φακέλου).  Κατά τη διάρκεια της προφορικής του συνέντευξης και ως προς τα προσωπικά του στοιχεία, ο Αιτητής δήλωσε ότι γεννήθηκε στην πόλη Kisantu της διοικητικής διαίρεσης Kongo Central της ΛΔΚ, και σε ηλικία 5 ετών μετέβη στην Kinshasa, όπου διέμενε μέχρι να εγκαταλείψει τη χώρα καταγωγής του (ερυθρό 32 2x του διοικητικού φακέλου).

 

Σε σχέση με την εθνοτική του καταγωγή δήλωσε ότι είναι Mutando, ενώ σε σχέση με το θρήσκευμά του δήλωσε ότι δεν πιστεύει σε κάποια θρησκεία (ερυθρό 33 του διοικητικού φακέλου). Αναφορικά με την οικογενειακή του κατάσταση, δήλωσε άγαμος και άτεκνος. Ως προς τα μέλη της πατρικής του οικογένειας, δήλωσε ότι ο πατέρας του απεβίωσε όταν ήταν 4 ετών, ενώ η μητέρα του απεβίωσε το 2012, σε ένα ατύχημα με βάρκα. Πρόσθεσε ότι δεν έχει αδέλφια. Ο ίδιος μεγάλωσε με τη θεία του και τις κόρες της στην Kinshasa (ερυθρό 32 του διοικητικού φακέλου). Ως προς το εκπαιδευτικό του υπόβαθρο, ανέφερε ότι ολοκλήρωσε τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση (ερυθρό 33 του διοικητικού φακέλου). Ομιλεί Lingala και Γαλλικά (ερυθρό 3 του διοικητικού φακέλου). Ως προς την επαγγελματική του εμπειρία, δήλωσε ότι από το 2017 μέχρι το 2021 εργαζόταν ως προσωπικό ασφαλείας σε διάφορα μέρη εντός της Kinshasa (ερυθρά 33-32 του διοικητικού φακέλου). Τέλος, ο αιτητής ανέφερε ότι δεν έχει καταδικαστεί ή φυλακιστεί ποτέ στη χώρα καταγωγής του (ερυθρό 31 του διοικητικού φακέλου).

 

Αναφορικά με τους λόγους που τον ώθησαν να εγκαταλείψει τη χώρα καταγωγής του, ο Αιτητής κατά το στάδιο της ελεύθερης αφήγησης ισχυρίστηκε ότι εγκατέλειψε τη χώρα του εξαιτίας του σεξουαλικού του προσανατολισμό. Ειδικότερα ανέφερε ότι διέμενε με τη θεία του από την πλευρά του πατέρα του, η οποία είχε ανεγείρει σειρά κατοικιών σε ένα οικόπεδο στην κοινότητα Ngialiema. Σε μία από αυτές κατοικούσε η οικογένεια της θείας του και ο ίδιος, ενώ δίπλα έμενε ο σύντροφός του, με τον οποίο διατηρούσε σχέση από το 2021 μέχρι να αποκαλυφθεί η σχέση τους. Όταν η σχέση τους έγινε γνωστή στο περιβάλλον τους, η θεία του, η οποία είναι χριστιανή, τον απέρριψε, καθώς στον χριστιανισμό η ομοφυλοφιλία θεωρείται «δαιμονική συμπεριφορά» («demonia»). Προσέθεσε ότι όχι μόνο η θεία του, αλλά ολόκληρη η οικογένειά του, καθώς και οι γείτονές του έπαψαν να του μιλούν, με αποτέλεσμα να βιώσει απόρριψη και κοινωνικό αποκλεισμό.

 

Το γεγονός αυτό τον οδήγησε σε σοβαρή ψυχολογική κατάρρευση και σε απόπειρα αυτοκτονίας. Στη συνέχεια, στράφηκε στην εργοδότριά του Nicole, η οποία ήταν επίσης ομοφυλόφιλη και βρισκόταν στην Kinshasa για επαγγελματικούς λόγους. Εκείνη τον παρηγόρησε και τον συμβούλεψε να εγκαταλείψει τη ΛΔΚ, καθώς η ομοφυλοφιλία δεν είναι αποδεκτή στη χώρα και κινδυνεύει να υποστεί βλάβη εξαιτίας του σεξουαλικού του προσανατολισμού. Επίσης, του έδωσε χρήματα και τον έφερε σε επαφή με έναν ταξιδιωτικό πράκτορα που βοηθούσε άτομα να μεταβούν στην Κυπριακή Δημοκρατία, προκειμένου να μπορέσει να ζήσει εκεί ελεύθερος και χωρίς φόβο λόγω της ταυτότητάς του (ερυθρό 29 1χ του διοικητικού φακέλου).

 

Κατά το στάδιο των διευκρινήσεων δόθηκε η ευκαιρία στον αιτητή μέσω πρόσθετων ερωτήσεων να εμπλουτίσει την επιχειρηματολογία του και να αποσαφηνίσει τα κρίσιμα γεγονότα της αφήγησής του. Αναφορικά με το σεξουαλικό του προσανατολισμό, ο Αιτητής δήλωσε ότι αυτοπροσδιορίζεται ως ομοφυλόφιλος και ότι αισθάνεται σεξουαλική έλξη προς άνδρες (ερυθρό 29 2χ του διοικητικού φακέλου). Ειδικότερα, ο Αιτητής ανέφερε ότι η πρώτη συνειδητοποίηση ότι ένιωθε έλξη προς άτομα του ίδιου φύλου συνέβη σε ηλικία 13 ετών, όταν στο σχολείο αισθάνθηκε «στοργικά συναισθήματα» για έναν «θηλυπρεπή» συμμαθητή του. Ωστόσο, λόγω του κοινωνικού και θρησκευτικού περιβάλλοντος στο οποίο μεγάλωσε, προσπαθούσε τότε να καταπνίξει αυτά τα συναισθήματα. Τελικά, ο αιτητής συνειδητοποίησε και αποδέχτηκε πλήρως τον σεξουαλικό του προσανατολισμό το 2017, σε ηλικία 21 ετών, όταν γνώρισε έναν άνδρα με τον οποίο ξεκίνησε σχέση. Τον γνώρισε τον Δεκέμβριο του 2017, στο χώρο εργασίας του στο V.V. Center, όπου ο σύντροφός του εργαζόταν σε μουσικό στούντιο του ίδιου κτιρίου (ερυθρό 28 1χ, 2χ, του διοικητικού φακέλου).

 

Προηγουμένως είχε προσπαθήσει να συνάψει σχέσεις με γυναίκες, ωστόσο συνειδητοποίησε ότι «δεν ήταν το στοιχείο του». Ο Αιτητής πρόσθεσε ότι συνολικά είχε τρεις ερωτικές σχέσεις με άνδρες όσο ζούσε στη Λαϊκή Δημοκρατία Κονγκό. Περιγράφοντας τα συναισθήματα που ένοιωσε όταν συνειδητοποίησε το σεξουαλικό του προσανατολισμό, ο αιτητής ανέφερε πως αρχικά ένιωθε σύγχυση και ενοχή, όμως όταν ωρίμασε κατάλαβε πως η ομοφυλοφιλία είναι κάτι φυσικό και αποδέχθηκε τον εαυτό του. Τόνισε ότι αρχικά δεν επηρεάστηκε η ζωή του, καθώς έκρυβε την ομοφυλοφιλία του, αλλά όταν η ταυτότητά του έγινε γνωστή δημόσια, αντιμετώπισε κοινωνική απόρριψη και στιγματισμό (ερυθρά 29-27 του διοικητικού φακέλου).

 

Αναφορικά με την κοινωνική αντιμετώπιση του σεξουαλικού του προσανατολισμού, ο Αιτητής απάντησε ότι, ενώ για τον ίδιο η ομοφυλοφιλία αποτελεί κάτι φυσιολογικό, στη Λαϊκή Δημοκρατία Κονγκό του θεωρείται «δαιμονική» συμπεριφορά (ερυθρό 27 2χ του διοικητικού φακέλου). Για τον λόγο αυτό, επέλεξε να κρατήσει μυστική την ταυτότητά του από όλους. Διευκρίνισε ότι ο ίδιος αντιλήφθηκε την έλξη του προς άνδρες ήδη από την ηλικία των 13 ετών, ωστόσο αποδέχθηκε συνειδητά την ομοφυλοφιλία του το 2017, όταν ξεκίνησε τη σχέση του με έναν άνδρα, και από τότε κράτησε το γεγονός μυστικό μέχρι το 2021, οπότε και η ταυτότητά του έγινε δημόσια γνωστή (ερυθρό 27 του διοικητικού φακέλου). Ερωτηθείς πώς κρατούσε τη σεξουαλική του ταυτότητα μυστική, ο αιτητής εξήγησε ότι φρόντιζε να συναντά τους συντρόφους του σε ξενοδοχεία ή απομονωμένους χώρους (ερυθρό 26 του διοικητικού φακέλου).  Αφού κοινοποιήθηκε το γεγονός αυτό, δέχθηκε κοινωνική απόρριψη, γεγονός που τον ώθησε να εγκαταλείψει τη χώρα του (ερυθρό 27 του διοικητικού φακέλου).

 

Αναφορικά με το περιστατικό που οδήγησε στην αποκάλυψη του σεξουαλικού του προσανατολισμού, ο Αιτητής ανέφερε ότι το συμβάν έλαβε χώρα στις 14 Φεβρουαρίου 2021. Ειδικότερα, περιέγραψε ότι το βράδυ εκείνης της ημέρας, αφού είχε καταναλώσει ποτό, ανέβηκε στον ημιτελή επάνω όροφο ενός από τα κτίρια του οικοπέδου με τον σύντροφό του, με τον οποίο διατηρούσε σχέση από το 2020 και ο οποίος έμενε στο ίδιο οικόπεδο με τον αδελφό του. Κατά σύμπτωση ο αδελφός του συντρόφου του αιτητή βρισκόταν επίσης στο σημείο με την κοπέλα του και έτσι τους είδε να έχουν ερωτική συμπεριφορά μεταξύ τους. Ακολούθως, ο αδελφός του συντρόφου του αντέδρασε βίαια και άρχισε να φωνάζει και να τους χτυπά, με αποτέλεσμα να συγκεντρωθεί πλήθος κόσμου στο σημείο.

 

Κάποια στιγμή η θεία του επέστρεψε από την εκκλησία, και τότε οι παρευρισκόμενοι σταμάτησαν τον ξυλοδαρμό, ωστόσο ο σεξουαλικός προσανατολισμός του αιτητή είχε αποκαλυφθεί σε όλους. Την επόμενη ημέρα, στις 15 Φεβρουαρίου 2021, η θεία του, του ζήτησε να μαζέψει τα πράγματά του και να εγκαταλείψει την οικία, χαρακτηρίζοντάς τον «μάγο» και «δαιμονισμένο», θεωρώντας ότι η συμπεριφορά του επιβεβαίωσε τις υποψίες της πως είχε σκοτώσει τον πατέρα του μέσω μαγείας. Μετά την απομάκρυνσή του από την οικία, ο Αιτητής δήλωσε ότι φιλοξενήθηκε προσωρινά (για περίπου μία εβδομάδα) σε φίλους, μέχρι να εγκαταλείψει οριστικά τη χώρα (ερυθρά 27-26 του διοικητικού φακέλου).

 

Αναφορικά με τη ΛΟΑΤΚΙ κοινότητα στη ΛΔΚ, ο Αιτητής δήλωσε ότι δεν υπάρχουν ασφαλείς χώροι συνάντησης για ομοφυλόφιλα άτομα και πως όταν επιθυμούσε να συναντήσει άλλα άτομα της ίδιας σεξουαλικής ταυτότητας, πήγαιναν σε απομονωμένα μέρη, όπου δεν υπήρχε κίνδυνος να γίνουν αντιληπτοί.  Ο αιτητής ισχυρίστηκε πως γνώριζε ομοφυλόφιλα άτομα μέσω του συντρόφου του. Τέλος, δήλωσε ότι δεν γνωρίζει την ύπαρξη ιστοσελίδων ή εφαρμογών μέσω των οποίων μπορούν να γνωριστούν άτομα της ΛΟΑΤΚΙ κοινότητας, ούτε είναι ενήμερος για οργανώσεις που να προσφέρουν υποστήριξη σε ομοφυλόφιλα άτομα στη ΛΔΚ (ερυθρά 26-25 του διοικητικού φακέλου).

 

Αναφορικά με τις ερωτικές του σχέσεις, ο Αιτητής δήλωσε ότι κατά τη διάρκεια της παραμονής του στη ΛΔΚ συνήψε τρεις σχέσεις, όλες με άνδρες. Συγκεκριμένα, ανέφερε ότι η πρώτη του σχέση ήταν με τον Kevin Leketshu, με τον οποίο ξεκίνησε να διατηρεί δεσμό στις 15 Δεκεμβρίου 2017 και χώρισαν τον Μάρτιο του 2019. Ο ίδιος ανέφερε ότι ο Kevin ήταν το πρώτο άτομο που «τον εισήγαγε στην ομοφυλοφιλία», προσθέτοντας ότι η σχέση τους τερματίστηκε επειδή “δεν λειτουργούσε”. Η δεύτερη σχέση του ήταν με έναν άνδρα ονόματι Julian, η οποία διήρκεσε από τον Σεπτέμβριο έως τον Νοέμβριο του 2019. Ο λόγος του χωρισμού τους ήταν ότι ο Julian δεν ήταν αρκετά ώριμος. Η τρίτη του σχέση ήταν με τον Patrick, με τον οποίο ξεκίνησε να έχει δεσμό τον Απρίλιο του 2020. Ο Patrick διέμενε στο ίδιο οικόπεδο με εκείνον και του είχε κάνει εντύπωση η «θηλυπρεπής» του εμφάνιση. Σταδιακά αναπτύχθηκε φιλική και κατόπιν ερωτική σχέση μεταξύ τους και περνούσαν χρόνο μαζί. Η σχέση τους ήταν μια σχέση όπως όλες οι άλλες, και ο δεσμός τους διήρκεσε μέχρι το 2021, όταν η σχέση τους αποκαλύφθηκε δημόσια (ερυθρά 25-23 του διοικητικού φακέλου).

 

Όταν του ζητήθηκε να αναφέρει εάν αντιμετώπισε οποιοδήποτε άλλο πρόβλημα στη χώρα καταγωγής του πέραν της κοινωνικής απόρριψης λόγω του σεξουαλικού του προσανατολισμού, ο Αιτητής απάντησε αρνητικά, ενώ ερωτηθείς εάν εκφράζει ανοιχτά τον σεξουαλικό του προσανατολισμό στην Κυπριακή Δημοκρατία, ο αιτητής απάντησε θετικά (ερυθρό 23 του διοικητικού φακέλου).  Ο αιτητής ανέφερε πρόσθετα πως σε περίπτωση επιστροφής του στη χώρα του, δεν θα είναι σε θέση να εκφράσει ανοιχτά τον σεξουαλικό του προσανατολισμό και θα δεχθεί διακρίσεις και απόρριψη και πως θα δυσκολευτεί οικονομικά (ερυθρό 23 του διοικητικού φακέλου). Όταν ρωτήθηκε εάν θα μπορούσε να ζήσει με ασφάλεια σε κάποιο άλλο μέρος της ΛΔΚ, ο Αιτητής απάντησε αρνητικά, προβάλλοντας ότι ως ομοφυλόφιλο άτομο δεν θα είναι πουθενά ασφαλής στη ΛΔΚ (ερυθρό 22 του διοικητικού φακέλου).

 

Τέλος, ερωτηθείς για ποιο λόγο στην αρχική του αίτηση κατέγραψε ότι εγκατέλειψε τη χώρα καταγωγής του επειδή κινδύνευε η ζωή του από μέλη της οικογένειάς του, ενώ αντίθετα κατά την προσωπική του συνέντευξη πρόβαλε ως λόγο αναχώρησης από τη ΛΔΚ τον σεξουαλικό του προσανατολισμό, ο Αιτητής δήλωσε ότι στην αρχική αίτηση αρκέστηκε σε μια περιληπτική απόδοση και αποσαφήνισε ότι ο κίνδυνος από μέλη της οικογένειάς του συνδεόταν με το σεξουαλικό του προσανατολισμό (ερυθρό 23 χ3 του διοικητικού φακέλου).

 

Ο αρμόδιος λειτουργός αξιολογώντας τους ισχυρισμούς που παρέθεσε στην αφήγησή του ο αιτητής, διέκρινε στην έκθεση - εισήγησή του δύο ουσιώδεις ισχυρισμούς, οι οποίοι προκύπτουν από τις δηλώσεις του αιτητή ως κατωτέρω: (1) Ταυτότητα, χώρα καταγωγής και προσωπικά στοιχεία/προφίλ του αιτητή, και (2) Σεξουαλικός προσανατολισμός του αιτητή, ως ομοφυλόφιλο άτομο.  Ο αρμόδιος λειτουργός έκανε αποδεκτούς τους ισχυρισμούς του αιτητή ως προς τα προσωπικά του στοιχεία καθώς οι δηλώσεις του αιτητή κρίθηκαν σαφείς, συνεκτικές ενώ διασταυρώθηκαν από εξωτερικές πηγές πληροφόρησης. 

 

Αντιθέτως, ο δεύτερος ισχυρισμός περί του σεξουαλικού προσανατολισμού του ως ομοφυλόφιλο άτομο, δεν έγινε αποδεκτός. Ειδικότερα, εφαρμόζοντας το μοντέλο αξιολόγησης DSSH (Difference, Shame, Stigma, Harm - Διαφορετικότητα, Ντροπή, Στίγμα, Βλάβη), οι Καθ' ων η αίτηση έκριναν ότι ο αιτητής δεν ήταν σε θέση να δώσει επαρκείς πληροφορίες, ενώ οι ισχυρισμοί του για ένα τόσο σοβαρό και προσωπικό θέμα παρουσιάζουν ασάφειες, ασυνέπειες, αοριστίες, αντιφάσεις και έλλειψη ευλογοφάνειας.  Ο λειτουργός παρατηρεί αντίφαση στους ισχυρισμούς του, καθότι ενώ αρχικά ανέφερε ότι συνειδητοποίησε ότι είναι ομοφυλόφιλος όταν ήταν 21 ετών, στη συνέχεια άλλαξε τον ισχυρισμό του αναφέροντας ότι συνειδητοποίησε ότι είναι ομοφυλόφιλος στην ηλικία των 13 ετών. Περαιτέρω, ενώ αρχικά ανάφερε ότι διέμενε με την θεία του μέχρι την στιγμή της αναχώρησής του από την χώρα, στη συνέχεια ανάφερε ότι η θεία του τον έδιωξε από το σπίτι, τον Φεβρουάριο του 2021, λόγω της αποκάλυψης του σεξουαλικού του προσανατολισμού και στη συνέχεια, ανάφερε ότι διέμεινε με τους φίλους του μόνο μια εβδομάδα προτού αναχωρήσει από την χώρα του, τον Σεπτέμβριο του 2021.

 

Περαιτέρω, κρίθηκε ότι δεν ήταν σε θέση να αναφέρει περισσότερες πληροφορίες αναφορικά με το πώς τον αντιμετώπισε το κοινωνικό του περιβάλλον, όταν πληροφορήθηκαν τον σεξουαλικό του προσανατολισμό. Οι δηλώσεις του Αιτητή δεν χαρακτηρίζονται από συνεκτικότητα και ευλογοφάνεια, αφού θα ήταν αναμενόμενο να είναι σε θέση να αναφέρει συγκεκριμένα τι έχει αλλάξει στη ζωή του και πως τον αντιμετώπισε το κοινωνικό του περιβάλλον. Αναμενόταν να είναι σε θέση να εκφράσει τα αισθήματα της διαφορετικότητας που αισθανόταν όσον αφορά τα προσωπικά του βιώματα. Ομοίως, παρατηρείται αντίφαση ως προς το χρονικό διάστημα που δεν αποκάλυψε τον σεξουαλικό του προσανατολισμό. Ο Αιτητής αρχικά ανάφερε ότι δεν γνώριζε κανείς από το 2017 μέχρι και το 2021. Στη συνέχεια, άλλαξε τον ισχυρισμό του, αναφέροντας ότι ήταν το μυστικό του από το 2013.  Κρίθηκε ότι ο Αιτητής δεν ήταν σε θέση να αναφέρει αν στη χώρα καταγωγής του, το να είσαι ομοφυλόφιλος είναι νόμιμο ή παράνομο. Σε διευκρινιστική ερώτηση αρχικά ανάφερε ότι είναι παράνομο στην χώρα του, ενώ στη συνέχεια ανάφερε ότι η κοινωνία δεν τον αποδέχεται.

 

Ως προς το στοιχείο της διαφορετικότητας, κρίθηκε ότι δεν ήταν σε θέση να αναφέρει την σταδιακή αναγνώριση της έλξης σε άτομα του ίδιου φύλου. Ο Αιτητής, δεν εξήγησε πως ο ίδιος βίωνε την διαφορετικότητά του και οι απαντήσεις του χαρακτηρίζονται από γενικές περιγραφές. Δεν γνώριζε ότι υπάρχουν συγκεκριμένες ιστοσελίδες στο διαδίκτυο όπου άτομα με ίδιο σεξουαλικό προσανατολισμό μπορούν να γνωριστούν. Παρουσίασε επιπλέον, επιπολαιότητα στον τρόπο με τον οποίο περιέγραψε ότι γνώριζε άλλα ομοφυλόφιλα άτομα στην ΛΔΚ, λαμβάνοντας υπόψιν τις συνθήκες που επικρατούν στην ΛΔΚ, όσον αφορά τα ΛΟΑΤΚΙ άτομα.

 

Ως προς το στοιχείο του στίγματος/ντροπής, κρίθηκε ότι δεν έδειξε αισθήματα ντροπής. Ενώ ανέφερε αισθήματα θλίψης, οι περιγραφές του ήταν αντιφατικές σε σχέση με τις πράξεις του, κάτι που δεν παρουσιάζει ευλογοφάνεια. Ενώ εξέφρασε φόβο δίωξης από την οικογένειά του, ο ίδιος, μέσα από τις περιγραφές του δεν έδειξε στοιχεία φόβου, ενώ δεν διαφαίνεται ευλογοφάνεια όσον αφορά τον τρόπο με τον οποίο πληροφορήθηκαν οι συγγενείς του για την σεξουαλικότητα του.  Ως προς το στοιχείο της βλάβης, κρίθηκε ότι ο Αιτητής δεν έχει πλήρη αντίληψη της επικρατούσας κατάστασης στη χώρα του, ως προς την αντίληψη της κοινωνίας για τα ομοφυλόφιλα άτομα. Μέσα από τα λεγόμενά του, δεν διαφαίνεται να κατανοεί πως η γενική του συμπεριφορά είναι αντιφατική σε σχέση με τα όσα επικρατούν στην ΛΔΚ, όσον αφορά τα ΛΟΑΤΚΙ άτομα.

 

Ωστόσο, κρίθηκε ότι απουσιάζει το στοιχείο που να τεκμηριώνει τι έχει βιώσει ο ίδιος κατά την διαδικασία συνειδητοποίησης και αποδοχής της διαφορετικότητας του, λαμβάνοντας πάντα υπόψιν το κοινωνικό πλαίσιο στο οποίο ζούσε και μεγάλωσε. Οι περιγραφές του χαρακτηρίζονται από επιπολαιότητα και έλλειψη ευλογοφάνειας, ενώ δεν ήταν σε θέση να περιγράψει την συναισθηματική, ψυχολογική ή και πνευματική κατάσταση στην οποία βρισκόταν τότε, ούτε να εκφράσει τυχόν συναισθήματα, σκέψεις ή προβληματισμούς που είχε ή βίωνε κατά την περίοδο της αναγνώρισης της διαφορετικότητάς του. Παράλληλα, δεν έδειξε να γνωρίζει βασικές πληροφορίες όσον αφορά την αντιμετώπιση της κυβέρνησης της ΛΔΚ ως προς τα ΛΟΑΤΚΙ άτομα, κάτι που δηλώνει έλλειψη ευλογοφάνειας, λαμβάνοντας υπόψη ότι πρόκειται για άτομο μορφωμένο, το οποίο όπως ισχυρίστηκε διατηρούσε επαφές με άλλα άτομα του ίδιου σεξουαλικού προσανατολισμού στην χώρα του.

 

Ως προς την εξωτερική αξιοπιστία του εν λόγω ισχυρισμού, ο λειτουργός παρέθεσε πληροφορίες από τη χώρα καταγωγής του, αναφορικά με τα ΛΟΑΤΚΙ άτομα στην ΛΔΚ και την αντιμετώπισή τους από την κοινωνία. Ο λειτουργός δεν αποδέχτηκε τον εν λόγω ισχυρισμό, λαμβάνοντας υπόψη τις αντιφάσεις, την έλλειψη ευλογοφάνειας και την έλλειψη επαρκών πληροφοριών στους ισχυρισμούς του.

 

Υπό το φως του μοναδικού αποδεκτού ισχυρισμού σχετικά με τα προσωπικά στοιχεία του αιτητή και λαμβάνοντας υπόψη ως τόπο τελευταίας συνήθους διαμονής του την πόλη Kinshasha της Λ.Δ.Κ.,  ο αρμόδιος λειτουργός συνήγαγε κατά την αξιολόγηση κινδύνου, αφού παρέθεσε πληροφορίες αναφορικά με την επικρατούσα κατάσταση στη χώρα καταγωγής του και λαμβάνοντας υπόψη το προσωπικό προφίλ του Αιτητή, ότι ο Αιτητής, δεν προκύπτει εύλογη πιθανότητα, να υποστεί μεταχείριση που ισοδυναμεί με δίωξη ή σοβαρή βλάβη σε περίπτωση επιστροφής του στην χώρα καταγωγής του.

 

Προχωρώντας στη νομική ανάλυση, ο λειτουργός κατέληξε ότι δεν συντρέχουν οι προϋποθέσεις υπαγωγής του αιτητή σε ένα από τους λόγους που εξαντλητικά προβλέπονται από το άρθρο 3(1) του περί Προσφύγων Νόμου και ως εκ τούτου, κατέληξε πως δεν δικαιούται προσφυγικό καθεστώς.  Αναφορικά με το άρθρο 19(2) του περί Προσφύγων Νόμου, του Ν. 6 (Ι)/2000, ο αρμόδιος λειτουργός κατέληξε ότι δεν υφίστανται ουσιώδεις λόγοι να πιστεύεται ότι, σε περίπτωση επιστροφής του στην Kinshasha στην Λ.Δ.Κ., ο αιτητής θα αντιμετωπίσει πραγματικό κίνδυνο να υποστεί σοβαρή βλάβη, αφού σχετικά με την κατάσταση που επικρατεί στην Kinshasa δεν παρατηρούνται συνθήκες ένοπλων συγκρούσεων. Ως εκ τούτου, ο λειτουργός κατέληξε ότι ο αιτητής δεν δύναται να υπαχθεί ούτε σε καθεστώς συμπληρωματικής προστασίας και συνεπώς το αίτημα του απορρίφθηκε στο σύνολό του.  Το περιεχόμενο της υπό αναφορά Έκθεσης-Εισήγησης υιοθέτησε ο αρμόδιος εξουσιοδοτημένος από τον Υπουργό Εσωτερικών λειτουργός που εκτελεί καθήκοντα Προϊσταμένου της Υπηρεσίας Ασύλου και απέρριψε το αίτημα του αιτητή.

 

Σημειώνεται ότι ούτε κατά την ενώπιον μου διαδικασία αλλά και ούτε μέσω της Γραπτής του Αγόρευσης  προσέθεσε άλλα στοιχεία και/ή πληροφορίες που να ανατρέπουν την αξιολόγηση των καθ' ων η αίτηση και να τεκμηριώνουν το αίτημά του. Οι ασάφειες που εντοπίστηκαν τέθηκαν ενώπιον του αιτητή και είχε τη δυνατότητα στην ενώπιον μου διαδικασία με το ορθό δικονομικό διάβημα, να καλύψει τα κενά, τις ανακρίβειες, τις αντιφάσεις και τις αοριστίες που προέβη κατά το αφήγημά του και διατυπώθηκαν στην έκθεση/εισήγηση το αρμόδιου λειτουργού.

 

Στα πλαίσια εξέτασης της ορθότητας της προσβαλλόμενης απόφασης, προχωρώ να εξετάσω κατ' ουσίαν το αίτημα του αιτητή λαμβάνοντας υπόψη βεβαίως όλα όσα τέθηκαν ενώπιον μου από τη συνήγορό του, αλλά και από τη συνήγορο που εκπροσωπεί τους καθ' ων η αίτηση.  Αναφορικά με τον πρώτο ουσιώδη ισχυρισμό ο οποίος έγινε αποδεκτός από την Υπηρεσία Ασύλου και αφορά την ταυτότητα, το προφίλ και τη χώρα καταγωγής του αιτητή, δεν χρειάζεται περαιτέρω σχολιασμό, εφόσον προκύπτει πως ορθά έγινε αποδεκτός. 

 

Ως προς τον δεύτερο ισχυρισμό του αιτητή περί του ότι είναι ομοφυλόφιλος, προτού προχωρήσω στην αξιολόγηση του θα πρέπει να επισημανθούν τα ακόλουθα:  Σύμφωνα με το εγχειρίδιο της EUAA «Αξιολόγηση αποδεικτικών στοιχείων και αξιοπιστίας στο πλαίσιο του κοινού ευρωπαϊκού συστήματος ασύλου», Δικαστική ανάλυση (2018), αναφέρεται ότι (υπογράμμιση του παρόντος Δικαστηρίου):

 

«Όσον αφορά την αξιολόγηση της αξιοπιστίας, οι αιτήσεις που βασίζονται σε γενετήσιο προσανατολισμό ή ταυτότητα φύλου μπορεί να είναι ιδιαίτερα δύσκολες στον χειρισμό, επειδή οι λόγοι της αίτησης συνδέονται με ευαίσθητες και προσωπικές πτυχές της ιδιωτικής ζωής. Οι αιτούντες ενδέχεται να νιώθουν στιγματισμένοι, να ντρέπονται και/ή να αρνούνται την πραγματικότητα· ενδέχεται επίσης να έχουν υποστεί απόρριψη και/ή κακομεταχείριση από την οικογένεια και/ή την κοινότητά τους. Οι παράγοντες αυτοί μπορεί να καθιστούν δύσκολη για τους αιτούντες την αποκάλυψη των ουσιωδών πραγματικών περιστατικών με σαφή και συνεκτικό τρόπο και, ως εκ τούτου, τα αποδεικτικά στοιχεία που παρουσιάζουν μπορεί να γνωστοποιούνται με καθυστέρηση, να είναι ελλιπή και να περιέχουν ανακολουθίες.

 

Ένα από τα μοντέλα που αναφέρονται στη βιβλιογραφία, το μοντέλο DSSH υπ' αριθ. 2 [Difference, Stigma, Shame, Harm (Διαφορά, Στίγμα, Ντροπή, Βλάβη)], βασίζεται στην αντίληψη ότι υπάρχουν ορισμένα βασικά χαρακτηριστικά ή στοιχεία τα οποία είναι πιθανό να είναι κοινά σε άτομα που αναγνωρίζουν ένα φύλο ή μια σεξουαλική ταυτότητα που δεν συνάδει με τις ετεροκανονικές κοινωνίες στις οποίες ζουν (όπου ο κανόνας είναι η ταύτιση του βιολογικού και του κοινωνικού φύλου και η ετεροφυλοφιλία). Το μοντέλο προτείνει μια διαρθρωμένη μεθοδολογία για την αξιολόγηση αιτήσεων, η οποία βασίζεται στο φύλο και στη σεξουαλική ταυτότητα [...]

 

Η έννοια της βλάβης στο μοντέλο αυτό αναδεικνύει επίσης διαδικαστικούς παράγοντες οι οποίοι πρέπει να λαμβάνονται υπόψη σε σχέση με άτομα τα οποία ενδέχεται να μην μπόρεσαν να μιλήσουν ποτέ ανοικτά σε κανέναν για την ταυτότητά τους, για τα οποία η ταυτότητά τους υπήρξε πηγή στίγματος και δυνητικής βλάβης, και τα οποία ενδέχεται να μη γνωρίζουν τα δικαιώματά τους όσον αφορά τον γενετήσιο προσανατολισμό και/ή την ταυτότητα φύλου στο πλαίσιο της αίτησης ασύλου. Όπως αναφέρεται στην έκθεση Beyond proof: Η ύπαρξη ή μη ορισμένων στερεοτυπικών συμπεριφορών ή εμφανίσεων δεν θα πρέπει να αποτελεί βάση για να συναχθεί το συμπέρασμα ότι ο αιτών έχει ή δεν έχει ορισμένο γενετήσιο προσανατολισμό και/ή ορισμένη ταυτότητα φύλου. Δεν υπάρχουν καθολικά χαρακτηριστικά ή ιδιότητες που τυποποιούν τα άτομα ΛΟΑΔΜ (λεσβίες, ομοφυλόφιλοι, αμφιφυλόφιλα, διεμφυλικά και μεσοφυλικά άτομα), όπως δεν υπάρχουν και για τα ετεροφυλόφιλα άτομα. Οι εμπειρίες της ζωής τους μπορεί να διαφέρουν σημαντικά, ακόμη και αν προέρχονται από την ίδια χώρα.^[1]

 

Η εφαρμογή του ανωτέρω μεθοδολογικού εργαλείου (DSSH) έχει δεχθεί κριτική ειδικά όταν δεν χρησιμοποιείται ορθά με αποτέλεσμα να ενισχύονται τα στερεότυπα. Το εν λόγω μεθοδολογικό εργαλείο χρησιμοποιείται από διάφορες χώρες, κράτη-μέλη, την EUAA καθώς και από την UNHCR και τον ΔΟΜ στο υλικό κατάρτισης τους για τις αιτήσεις που βασίζονται στον γενετήσιο προσανατολισμό και στην ταυτότητα φύλου.^[2] Επισημαίνεται, ωστόσο, πως ο τρόπος που βιώνει κάθε πρόσωπο τον σεξουαλικό του προσανατολισμό είναι  υποκειμενικός και εξαρτάται από την προσωπική ιστορία του ατόμου, τον πολιτισμό και την κοινωνικοοικονομική του κατάσταση.^[3]

 

Παραθέτω επίσης σχετικό απόσπασμα από την απόφαση του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης στην απόφαση της υπόθεσης υπ'αριθμόν C-148/13 - C-150/13, A. B. C. ημερομηνίας 2/12/14, όπου αποφασίστηκαν τα πιο κάτω (υπογράμμιση του παρόντος Δικαστηρίου):

 

«61. Συναφώς, υπενθυμίζεται ότι το άρθρο 4, παράγραφος 3, στοιχείο γ΄, της οδηγίας 2004/83 επιβάλλει στις αρμόδιες αρχές την υποχρέωση να προβαίνουν στην αξιολόγησή τους συνεκτιμώντας την ατομική κατάσταση και τις προσωπικές περιστάσεις του αιτούντος και ότι το άρθρο 13, παράγραφος 3, στοιχείο α΄, της οδηγίας 2005/85 απαιτεί από τις ίδιες αυτές αρχές να διεξάγουν τη συνέντευξη συνεκτιμώντας τις προσωπικές ή γενικές συνθήκες που περιβάλλουν την αίτηση ασύλου.

 

62. Μολονότι η υποβολή ερωτήσεων που αφορούν στερεοτυπικές αντιλήψεις ενδέχεται να συνιστά χρήσιμο στοιχείο στη διάθεση των αρμόδιων αρχών προκειμένου να προβούν στη σχετική αξιολόγηση, εντούτοις η εκτίμηση των αιτήσεων για την παροχή του καθεστώτος πρόσφυγα η οποία στηρίζεται αποκλειστικά και μόνο σε στερεοτυπικές αντιλήψεις συνδεόμενες με τους ομοφυλόφιλους δεν ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις των διατάξεων που μνημονεύονται στην προηγούμενη σκέψη, στο μέτρο που δεν παρέχει στις εν λόγω αρχές τη δυνατότητα να λάβουν υπόψη την ατομική κατάσταση του οικείου αιτούντος άσυλο.»

 

Το μοντέλο DSSH, αν και παρέχει μία οργανωμένη μέθοδο ανάλυσης, δεν μπορεί να αντανακλά πάντα με ακρίβεια τα βιώματα του κάθε αιτητή, ιδιαίτερα αν δεν λαμβάνει υπόψη τη διαφορετικότητα του πολιτισμικού και κοινωνικού υποβάθρου και τις προσωπικές τους εμπειρίες.  Γι' αυτό το λόγο μπορεί να λειτουργήσει ως εργαλείο αξιολόγησης αλλά δεν πρέπει να αποτελεί τη μοναδική βάση για την εξέταση ενός αιτήματος.  Η αξιοπιστία ενός ατόμου που προβάλλει ισχυρισμούς για το σεξουαλικό προσανατολισμό πρέπει να κρίνεται με ευρύτερα αποδεκτά κριτήρια, καθώς δεν υπάρχει ένας καθολικός τρόπος για να προσδιοριστεί η ΛΟΑΤΚΙ ταυτότητα.  Έτσι η ύπαρξη ή η έλλειψη συγκεκριμένων χαρακτηριστικών ή εμπειριών που συχνά συνδέονται με τη σεξουαλική ταυτότητα, δεν μπορεί να θεωρείται καθοριστικός παράγοντας στην εκτίμηση του σεξουαλικού προσανατολισμού κάποιου.  Επομένως, κάθε περίπτωση αξιολογείται με βάση τα ατομικά δεδομένα και τις ιδιαίτερες συνθήκες του αιτητή χρησιμοποιώντας βεβαίως τους κοινώς αποδεκτούς δείκτες αξιοπιστίας.

 

Παρατηρώ πως ο αρμόδιος λειτουργός ακολούθησε τα στάδια διερεύνησης του μοντέλου «DSSH», και αξιολόγησε ορθά τα κριτήρια του ανωτέρω μοντέλου στη βάσει των δηλώσεων του αιτητή, έχοντας θέσει στον αιτητή επαρκή αριθμό ερωτήσεων (τόσο ανοικτού, όσο και κλειστού τύπου) και δίνοντάς του τη δυνατότητα να αναπτύξει τις εμπειρίες, τα συναισθήματα και τα βιώματα του καθώς και να αποσαφηνίσει περαιτέρω τους ισχυρισμούς του. Παρόλο που δεν αναμένεται από τον αιτητή να υπεισέλθει σε πολύ προσωπικές και ευαίσθητες πληροφορίες, τα όσα παρέθεσε σχετικά με τον υπό κρίση ισχυρισμό του ορθώς κρίθηκαν ότι παρουσιάστηκαν με επιπολαιότητα, ασυνέπεια και αοριστία.

 

Ακολούθως, θα συμφωνήσω με τα ευρήματα του αρμόδιου λειτουργού της Υπηρεσίας Ασύλου περί αναξιοπιστίας του αιτητή ως προς τον δεύτερο ουσιώδη ισχυρισμό. Ειδικότερα, όπως ορθώς επισημαίνεται στην Έκθεση-Εισήγησή του, ο αιτητής δεν παρέθεσε επαρκείς πληροφορίες και λεπτομέρειες για τον πυρήνα του αιτήματός του.  Ο αιτητής δεν είχε υποστεί οτιδήποτε περαιτέρω ούτε παρουσίασε οτιδήποτε συγκεκριμένο ενώπιον μου που τροποποιεί την εικόνα που διαμορφώθηκε από το λειτουργό της Υπηρεσίας Ασύλου ενόψει των ισχυρισμών του, όπως αυτοί καταγράφηκαν με λεπτομέρεια στην έκθεση/εισήγηση του λειτουργού.  Από το αφήγημά του, διαπιστώνεται πως ο αιτητής παρουσίασε τον πυρήνα του αιτήματός του με επιφανειακό τρόπο, με γενικές και αόριστες δηλώσεις οι οποίες δεν παρουσιάζουν βιωματικά περιστατικά.

 

Από την αφήγηση του εξέλειπαν βασικές πληροφορίες από τις οποίες θα προέκυπτε ο βιωματικός και προσωπικός χαρακτήρας αναφορικά με την αναγνώριση, συνειδητοποίηση και αποδοχή της σεξουαλικότητας του. Τουναντίον, ο αιτητής δεν ήταν σε θέση να παραθέσει την εσωτερική διεργασία και τη συναισθηματική και ψυχολογική πορεία που διεξήλθε ως προς τον αυτοπροσδιορισμό του και την οικειοποίηση της σεξουαλικής του ταυτότητας. Ως διαπιστώνω, οι δηλώσεις του επικεντρώθηκαν σε στερεοτυπικές επικρατούσες αντιλήψεις, χωρίς να δίνει σαφή απάντηση επί της ουσίας των ερωτημάτων που αφορούσαν τα προσωπικά του βιώματα ως προς την διαφορετικότητα.  Κατά συνέπεια, η εσωτερική αξιοπιστία των δηλώσεων του δεν τεκμηριώθηκε. 

 

Ως προς την εξωτερική αξιοπιστία του προαναφερόμενου ισχυρισμού ανέτρεξα σε πηγές πληροφόρησης για τη χώρα καταγωγής του αιτητή, προκειμένου να επιβεβαιώσω τους ισχυρισμούς του. Δεν υφίσταται συγκεκριμένη νομοθεσία η οποία να ποινικοποιεί τις ομοφυλοφιλικές σχέσεις, εντούτοις παρατηρήθηκε από την τοπική οργάνωση Rainbow Sunrise Mapambazuko, η οποία έχει ως στόχο την προώθηση των δικαιωμάτων της ΛΟΑΤΚΙ κοινότητας στη ΛΔΚ και την Αφρική, καθώς και από το Οικονομικό και Κοινωνικό Συμβούλιο των Ηνωμένων Εθνών (Committee on Economic, Social and Cultural Rights) ότι το Άρθρο 176 του Ποινικού Κώδικα^[4] χρησιμοποιείται συχνά προς τον σκοπό της ποινικοποίησης των ομόφυλων σχέσεων.^[5] Αυτό επιβεβαιώνεται από έκθεση της Διεθνούς Ένωσης Λεσβιών, Ομοφυλοφίλων, Αμφιφυλόφιλων, Τρανς και Διαφυλικών (ILGA World) σχετικά με την κατάσταση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων των ατόμων LGBTIQ, η οποία αναφέρει ότι το άρθρο 176 του Ποινικού Κώδικα που ποινικοποιεί δραστηριότητες κατά της «δημόσιας αιδούς έχει χρησιμοποιηθεί ως νόμιμη βάση για την ποινικοποίηση των LGBT ατόμων».^[6] Οι εκθέσεις της Freedom House για τα έτη 2024 και 2025 (που καλύπτουν τα έτη 2023 και 2024 ανίστοιχα), σημειώνουν προς επίρρωση των ανωτέρω ότι έχει γίνει χρήση των διατάξεων του Ποινικού Κώδικα περί της «προσβολής των ηθών» και της «προσβολής της δημόσιας αιδούς» κατά των LGBT+ ατόμων.^[7]

 

Αναφορικά με το κοινωνικό στίγμα, και τα περιστατικά βίας ενάντια στα LGBTQ άτομα, η επιτροπή του ΟΗΕ CESCR, σημειώνει στις 28 Μαρτίου 2022 ότι η ΛΟΑΤΚΙ κοινότητα αντιμετωπίζει στιγματισμό και διακρίσεις κατά την απόλαυση των οικονομικών, κοινωνικών και πολιτιστικών τους δικαιωμάτων, συμπεριλαμβανομένης της πρόσβασης στην εργασία, τη στέγαση, την υγειονομική περίθαλψη και την εκπαίδευση.^[8]  Σε σχετικό σημείωμα της ACCORD, αναφέρεται ότι τον Φεβρουάριο του 2022, η Διεθνής Ένωση ILGA σε συνεργασία με τη μη κυβερνητική οργάνωση WEKA Organisation (WEO) που εδρεύει στη ΛΔΚ δημοσίευσε μια έκθεση (‘shadow report’) για την προαναφερθείσα Επιτροπή για την Κρατική Έκθεση για την εφαρμογή του Συμφώνου των Ηνωμένων Εθνών για τα Οικονομικά, Κοινωνικά και Πολιτιστικά Δικαιώματα, η οποία αναφέρει ότι, κατόπιν έρευνας που έγινε στην χώρα περί το 2015 η κοινωνία παραμένει βαθιά ομοφοβική, εφόσον 96% των Κονγκολέζων δεν πιστεύουν ότι η ομοφυλοφιλία πρέπει να γίνεται αποδεκτή, ενώ παρόμοιο ποσοστό δεν θα ανεχόταν ομοφυλόφιλους γείτονες.^[9] Η ίδια πηγή αναφέρει ότι το 2021 καταγγέλθηκαν 179 περιστατικά σε τοπικές οργανώσεις, καταγράφοντας 226 παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων των LGBTQ ατόμων.^[10]

 

Σε πληροφορίες που παρουσιάστηκαν ενώπιον του Συμβουλίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ τον Αύγουστο του 2024 από τοπικούς, μη κυβερνητικούς οργανισμούς της ΛΔΚ, αναφέρεται ότι, αν και δεν υπήρχε ρητή ποινικοποίηση των σχέσεων του ίδιου φύλου, το 75% των LGBTQ+ ατόμων στη ΛΔΚ δεν είχαν πρόσβαση σε υπηρεσίες όπως η εκπαίδευση, η εργασία, η στέγαση, η υγειονομική περίθαλψη και η κοινωνική ασφάλιση, λόγω συστηματικού στιγματισμού και διακρίσεων. Οι θρησκευτικοί ηγέτες και οι κυρίαρχες πολιτισμικές πεποιθήσεις για την μαγεία συνέβαλαν στον στιγματισμό και την περιθωριοποίηση αυτών των ατόμων. Επιπλέον, τόσο τα μέσα ενημέρωσης όσο και οι πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης, χρησιμοποιούνται για να προωθήσουν βία και διακρίσεις εναντίον των LGBTQ+ ατόμων.[11]

 

Αναφορικά με την δυνατότητα κρατικής προστασίας, πηγές παραπέμπουν σε τοπικές οργανώσεις οι οποίες αναφέρουν ότι οι αρχές σπανίως προέβαιναν στην διερεύνηση, δίωξη ή τιμωρία οργάνων του κράτους που πραγματοποιούσαν παραβιάσεις δικαιωμάτων των LGBTQ ατόμων.^[12] Ακόμη δε, σύμφωνα με συλλογή πληροφοριών της ΑCCORD, 23 LGBTI άτομα συνελήφθησαν αφότου αναζήτησαν προστασία από την αστυνομία, ενώ 4 ομοφυλόφιλοι άνδρες συνελήφθησαν επειδή ‘έμοιαζαν’ ομοφυλόφιλοι.^[13] Σε άλλο περιστατικό, τον Οκτώβριο του 2021, η ILGA σημειώνει ότι «7 άνδρες, συμπεριλαμβανομένων και ακτιβιστών, ‘εγκλωβίστηκαν’ στα γραφεία ενός μη – κυβερνητικού οργανισμού με ένα πλήθος κόσμου απ’ έξω να φωνάζει ομοφοβικές προσβολές στους άνδρες. Παρότι η Αστυνομία διασκόρπισε το πλήθος, εντούτοις στην συνέχεια προσέβαλε και συνέλαβε τους 7 κατηγορώντας τους για το αδίκημα της «σαρκικής επαφής ενάντια στην φυσική τάξη» και υποβάλλοντας τους σε πρωκτικές εξετάσεις».^[14]

 

Αν και οι δηλώσεις του αιτητή φαίνεται να συνάδουν σε ένα βαθμό με πληροφορίες που αντλούνται από εξωτερικές πηγές πληροφόρησης αναφορικά με την κατάσταση στη χώρα καταγωγής του, σε σχέση με την αντιμετώπιση των ομοφυλόφιλων ατόμων, η εξωτερική αξιοπιστία δεν αρκεί από μόνη της για να τεκμηριώσει την αλήθεια των ισχυρισμών του.  Για να καταστούν αποδεκτοί οι ισχυρισμοί του, απαιτείται να συνοδεύονται από σαφή, λεπτομερή και εξατομικευμένα στοιχεία που να αποδεικνύουν τον ουσιώδη ισχυρισμό του αιτητή.  Οι δηλώσεις του αιτητή κρίνω ότι είναι ασαφείς και επιφανειακές, στερούμενες τις αναγκαίας πειστικότητας ώστε να θεμελιώνουν το αίτημά του.  Κατά συνέπεια, ο δεύτερος ουσιώδης ισχυρισμός δεν μπορεί να γίνει αποδεκτός στο σύνολό του.

 

Όλο το πιο πάνω ιστορικό στο οποίο στηρίζεται το αίτημα διεθνούς προστασίας που υπέβαλε ο αιτητής δεν παρουσιάζει οποιοδήποτε βάσιμο και δικαιολογημένο φόβο δίωξης στη χώρα καταγωγής του. O αιτητής είχε την ευκαιρία στην ενώπιον μου δικαστική διαδικασία να προσκομίσει με το ορθό δικονομικό διάβημα οτιδήποτε θεωρούσε ότι έπρεπε να γνωρίζει το Δικαστήριο πράγμα που δεν έπραξε.  Όπως προκύπτει από το πιο πάνω ιστορικό, ο αιτητής δεν προώθησε κανένα απολύτως ισχυρισμό που να εμπίπτει στις προϋποθέσεις αναγνώρισης προσώπου ως πρόσφυγα.  Τα στοιχεία αυτά, δεν θα μπορούσαν να εντάξουν τον αιτητή στην έννοια του πρόσφυγα έτσι όπως αυτή η έννοια ερμηνεύεται από την Σύμβαση της Γενεύης του 1951 και από το άρθρο 3 του περί Προσφύγων Νόμου, Ν. 6 (Ι)/2000.

 

Το άρθρο 3 του περί Προσφύγων Νόμου, Ν. 6 (Ι)/2000 προβλέπει πως (υπογράμμιση του παρόντος Δικαστηρίου):  «Ως πρόσφυγας αναγνωρίζεται το πρόσωπο που, λόγω βάσιμου φόβου καταδίωξης του για λόγους φυλετικούς, θρησκευτικούς, ιθαγένειας ή ιδιότητας μέλους συγκεκριμένου κοινωνικού συνόλου ή πολιτικών αντιλήψεων, είναι εκτός της χώρας της ιθαγενείας του και δεν είναι σε θέση, ή, λόγω του φόβου αυτού, δεν είναι πρόθυμο, να χρησιμοποιήσει την προστασία της χώρας αυτής».

 

Είναι ξεκάθαρο τόσο από το προαναφερόμενο άρθρο, όσο και από το άρθρο 1 Α της Σύμβασης της Γενεύης του 1951, πως για να αναγνωριστεί πρόσωπο ως πρόσφυγας θα πρέπει να αποδεικνύεται βάσιμος και δικαιολογημένος φόβος δίωξης, του οποίου τόσο το υποκειμενικό όσο και το αντικειμενικό στοιχείο πρέπει να εκτιμηθούν από το αρμόδιο όργανο προτού καταλήξει σε απόφαση (§37,38 του Εγχειριδίου για τις διαδικασίες και τα κριτήρια καθορισμού του καθεστώτος των προσφύγων της Ύπατης Αρμοστείας των Ηνωμένων Εθνών). 

 

Από τα στοιχεία που τέθηκαν ενώπιον μου, διαφαίνεται πως ο αιτητής δεν πληροί τις προϋποθέσεις για αναγνώριση του καθεστώτος του πρόσφυγα (άρθρο 3, του περί Προσφύγων Νόμου, Ν.6(Ι)/2000). Ο «Πρακτικός Οδηγός της ΕΑΣΟ: Αξιολόγηση των Αποδεικτικών Στοιχείων» (Μάρτιος 2015) καθορίζει πως στη βάση της συλλογής πληροφοριών θα πρέπει να προσδιορίζονται τα ουσιώδη πραγματικά περιστατικά τα οποία στη συνέχεια θα πρέπει να συνδέονται με τις απαιτήσεις του ορισμού του πρόσφυγα και αν δεν υπάρχει κατάληξη ότι μπορεί να δοθεί προσφυγικό καθεστώς, τότε το αρμόδιο όργανο θα πρέπει να εκτιμήσει εάν τα ουσιώδη πραγματικά περιστατικά συνδέονται με τις απαιτήσεις του ορισμού του προσώπου που δικαιούται επικουρική προστασία.

 

Η μελέτη των στοιχείων του διοικητικού φακέλου δεν στοιχειοθετούν τις προϋποθέσεις του άρθρου 19 του Ν. 6 (Ι)/2000 για να παραχωρηθεί στον αιτητή το καθεστώς συμπληρωματικής προστασίας, εφόσον δεν αποδείχθηκε ότι συνέτρεχαν οι προϋποθέσεις αναφορικά με τον κίνδυνο να υποστεί σοβαρή και αδικαιολόγητη βλάβη σε περίπτωση επιστροφής στη χώρα καταγωγής του.

 

Για τη διαπίστωση αυτού του πραγματικού κινδύνου θα πρέπει να υπάρχουν, όπως ρητά προνοεί το άρθρο 19(1) του Ν. 6 (Ι)/2000, «ουσιώδεις λόγοι».  Περαιτέρω, σοβαρή βλάβη ή σοβαρή και αδικαιολόγητη βλάβη κατά το εδάφιο (2) του άρθρου 19 του Ν. 6 (Ι)/2000, σημαίνει κίνδυνο αντιμετώπισης θανατικής ποινής, βασανιστηρίων ή απάνθρωπης ή εξευτελιστικής μεταχείρισης ή τιμωρίας ή να υπάρχει σοβαρή και προσωπική απειλή κατά της ζωής ή της σωματικής ακεραιότητας αμάχου, λόγω αδιάκριτης άσκησης βίας σε καταστάσεις διεθνούς ή εσωτερικής ένοπλης σύρραξης. (βλ. Galina Bindioul v. Αναθεωρητική Αρχή Προσφύγων, Υποθ. Αρ. 685/2012, ημερομηνίας 23/04/13 και Mushegh Grigoryan κ.α. v. Κυπριακή Δημοκρατία, Υποθ. Αρ. 851/2012, ημερομηνίας 22/9/2015), ECLI:CY:AD:2015:D619.

 

Υπό το φως των εν λόγω δεδομένων στα πλαίσια βεβαίως της ex nunc δικαιοδοσίας του παρόντος Δικαστηρίου και προς εκπλήρωση της υποχρέωσης του Δικαστηρίου για έλεγχο της ορθότητας της προσβαλλόμενης απόφασης, θα διεξάγω έρευνα σε πηγές πληροφόρησης, για σκοπούς πληρότητας σχετικά με την κατάσταση ασφαλείας  στον τόπο καταγωγής και συνήθους διαμονής του αιτητή, όπου αναμένεται ότι θα επιστρέψει.

 

Σύμφωνα με το portal RULAC (Rule of Law in Armed Conflict) της Ακαδημίας της Γενεύης, «η Λαϊκή Δημοκρατία του Κογκό είναι αναμεμειγμένη σε διάφορες μη- διεθνείς ένοπλες συγκρούσεις στην επικράτειά της εναντίον αριθμού μη κρατικών ένοπλων ομάδων»^[15]. To δε International Crisis Group, σε έκθεση για τη ΛΔΚ το 2024 αναφέρει ότι ένοπλες συγκρούσεις εξακολουθούν να εντοπίζονται στις ανατολικές περιοχές της ΛΔΚ όπως το Nord-Kivu, το Sud-Kivu και το Ituri, χωρίς να γίνεται καμία αναφορά είτε στην πόλη Kinshasa ή στην ομώνυμη περιφέρεια όπου αναμένεται ο αιτητής να επιστρέψει^[16]. Έκθεση του Amnesty International η οποία καλύπτει το έτος 2023 επιβεβαιώνει πως δεκάδες ένοπλες ομάδες παρέμειναν ενεργές, κυρίως στις ανατολικές επαρχίες Ituri, Nord-Kivu και Sud-Kivu^[17]. Στο ίδιο πλαίσιο και έκθεση του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών του Ιουνίου 2024 αναφέρει πως η κατάσταση ασφαλείας και η ανθρωπιστική κατάσταση στο ανατολικό Κονγκό συνέχισε να χειροτερεύει.

 

Αναφορικά με την Κινσάσα, πρόσφατη έκθεση της Cedoca εστιασμένη στην κατάσταση ασφαλείας στην ΛΔΚ, καταγράφει πως κατά το έτος  2024 αναφέρθηκαν σποραδικά περιστατικά ασφαλείας, όπως διαδηλώσεις, μια απόπειρα πραξικοπήματος, απόδραση από τις φυλακές Makala, καθώς και ορισμένα επεισόδια στην αγροτική περιοχή της κοινότητας Maluku, εξαιτίας της σύγκρουσης που εκτυλίσσεται στη γειτονική επαρχία Mai-Ndombe. Από την επιδείνωση της κατάστασης ασφαλείας στα ανατολικά το 2025, εκτός από τις διαδηλώσεις προς τις δυτικές πρεσβείες, δεν έχουν αναφερθεί περιστατικά ασφαλείας στην Κινσάσα^[18]. Στις 29 Ιανουαρίου 2025, αγανακτισμένοι διαδηλωτές βανδάλισαν δυτικές πρεσβείες διαμαρτυρόμενοι για την αδράνεια της διεθνούς κοινότητας απέναντι στην διαμάχη που μαίνεται στην Goma^[19].

 

Έκθεση της Διεθνούς Αμνηστίας αναφορικά με την κατάσταση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στη ΛΔΚ, η οποία καλύπτει το έτος 2024, αναφέρει ότι «η ένοπλη σύγκρουση στα ανατολικά συνεχίστηκε καθώς οι πολιτικές διαδικασίες είχαν σταματήσει. Σε εθνικό επίπεδο, πραγματοποιήθηκαν διαδηλώσεις —μεταξύ άλλων και στην πρωτεύουσα Κινσάσα— σχετικά με τη σύγκρουση ανάμεσα στο Κίνημα της 23ης Μαρτίου (M23), ένοπλη οργάνωση που φέρεται να υποστηρίζεται από τη Ρουάντα και τις κυβερνητικές δυνάμεις της ΛΔΚ και τους συμμάχους τους. Οι διαδηλώσεις είχαν επίσης στόχο τη φερόμενη υποστήριξη από δυτικές χώρες, όπως η Γαλλία, το Ηνωμένο Βασίλειο και οι ΗΠΑ. Η διακοινοτική βία επεκτάθηκε στις επαρχίες Κασάι, Κουάνγκο, Κουίλου, Μάι-Ντόμπε και Τσόπο, προκαλώντας περαιτέρω σοβαρές παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων».^[20]

 

Σύμφωνα με έρευνα στη βάση δεδομένων ACLED κατά το τελευταίο έτος (ημερομηνία τελευταίας ανανέωσης 05/11/2025) σημειώθηκαν στην επαρχία Kinshasa συνολικά 141 περιστατικά ασφαλείας (διαδηλώσεις, πολιτική βία, ανταρσία, καταστολή) τα οποία είχαν ως αποτέλεσμα 41 απώλειες.^[21] O συνολικός πληθυσμός της επαρχίας της Kinshasa ανέρχεται στους 17.032.300 κατοίκους, σύμφωνα με επίσημες εκτιμήσεις του 2024^[22].

 

Αποτιμώντας τα προαναφερόμενα δεδομένα, δεν καταδεικνύεται εύλογη πιθανότητα ο αιτητής να αντιμετωπίσει κατά την επιστροφή του κίνδυνο σοβαρής βλάβης και δεν διαφαίνεται ότι ο αιτητής να διατρέχει κίνδυνο εξαιτίας και μόνο της παρουσίας του στην περιοχή. Εξετάζοντας περαιτέρω τις προσωπικές περιστάσεις του αιτητή, παρατηρώ ότι αυτός είναι άνδρας, υγιής, με ικανοποιητικό μορφωτικό επίπεδο, πλήρως ικανός προς εργασία και χωρίς στοιχεία ευαλωτότητας. Ο αιτητής δεν έχει θέσει οποιαδήποτε ατομικά χαρακτηριστικά στην ενώπιον μου δικαστική διαδικασία, που να υποδηλώνουν ότι μπορεί να έχει τεθεί με οποιονδήποτε τρόπο σε δυσμενή θέση ή σε κίνδυνο δίωξης ή βλάβης.

  

Κατά πάγια νομολογία του Ανωτάτου Δικαστηρίου, δέουσα έρευνα κρίνεται από το Δικαστήριο ότι έγινε, όταν το αρμόδιο όργανο εξετάζει κάθε σχετικό με την υπόθεση γεγονός (Βλ. Motorways Ltd v. Υπουργού Οικονομικών (1999) 3ΑΑΔ 447).  Ορθή και πλήρης έρευνα θεωρείται αυτή που εκτείνεται στη διερεύνηση των ουσιωδών στοιχείων της υπόθεσης (Βλ. Νικολαΐδη v. Μηνά (1994) 3ΑΑΔ 321, Τουσούνα ν. Δημοκρατίας (2013) 3 Α.Α.Δ. 151, Χωματένος ν. Δημοκρατίας κ.α. (2 Α.Α.Δ. 120).  Η έκταση της έρευνας εξαρτάται πάντοτε από τα περιστατικά της κάθε υπόθεσης (Βλ. Δημοκρατία v. Ευαγγέλου κ.α. (2013) 3ΑΑΔ 414) και το αρμόδιο όργανο οφείλει να βρει τον κατάλληλο τρόπο για να εκπληρώσει την υποχρέωσή του για δέουσα έρευνα. 

 

Οι Καθ' ων η αίτηση συνεκτίμησαν και αξιολόγησαν όλα τα στοιχεία που είχαν ενώπιόν τους προτού καταλήξουν στην προσβαλλόμενη απόφαση και ενόψει των ισχυρισμών που πρόβαλε ο αιτητής, προέβησαν στη δέουσα υπό τις περιστάσεις έρευνα.  Κατά συνέπεια, ο ισχυρισμός περί έλλειψης δέουσας έρευνας εκ μέρους του αρμόδιου οργάνου, απορρίπτεται στο σύνολό τους.

 

Με βάση λοιπόν το σύνολο των στοιχείων που τέθηκαν ενώπιον μου, καταλήγω ότι το αίτημα του αιτητή εξετάστηκε με επάρκεια και επιμέλεια σε όλα τα στάδια και υπήρξε επαρκής αιτιολόγηση της προσβαλλόμενης απόφασης εκ μέρους του αρμόδιου οργάνου. Το περιεχόμενο της απόφασης της Υπηρεσίας Ασύλου, η οποία συμπληρώνεται από την αιτιολογημένη Έκθεση-Εισήγηση του αρμόδιου λειτουργού της Υπηρεσίας Ασύλου, στην οποία εκτίθενται λεπτομερώς οι λόγοι της απόρριψης του αιτήματος, αποκαλύπτει ότι η απόφασή της είναι  απόλυτα ορθή και στα πλαίσια της σχετικής νομοθεσίας.

 

Ως εκ τούτου, η προσφυγή απορρίπτεται και η προσβαλλόμενη απόφαση επικυρώνεται, με έξοδα €1000 υπέρ των καθ' ων η αίτηση, και εναντίον του αιτητή. 

 

 

 

 

 

Χ. Μιχαηλίδου, Δ.Δ.Δ.Δ.Π.