ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΛΕΥΚΩΣΙΑΣ
ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ
ΕΝΩΠΙΟΝ: Μ. Τσαγγαρίδη, Πρ. Οικ. Δ.
Αρ. Αίτησης: 40/2020
Μεταξύ:
I. Χ.
Αιτήτρια
και
Α. Α. Μ.
Καθ΄ ου η Αίτηση
-----------------------------------
Μονομερής αίτηση ημερομ. 4/2/20
27 Νοεμβρίου 2020
Εμφανίσεις:
Για Αιτήτρια: κα Μ. Σκαρπάρη για Δ. Χατζηνέστορος & Σία Δ.Ε.Π.Ε.
Για Καθ΄ ου η αίτηση: κα Μ. Παπαδοπούλου για Στ. Σταυρινίδη
ΕΝΔΙΑΜΕΣΗ ΑΠΟΦΑΣΗ
Οι διάδικοι είναι σύζυγοι, με τον γάμο τους να έχει τελεσθεί στις 12/11/11. Από τον γάμο τους απέκτησαν δύο παιδιά, τον Α. που γεννήθηκε στις 27/3/12 και τον Γ. που γεννήθηκε στις 20/7/13. Από τον Αύγουστο του 2018 οι διάδικοι μετακόμισαν σε ιδιόκτητη κατοικία. Η διάσταση στις σχέσεις τους επήλθε τον Δεκέμβριο του 2019 και την 1η/2/20, η Αιτήτρια αποχώρισε, μαζί με τα παιδιά των διαδίκων, από τον συζυγικό οίκο και έκτοτε διαμένει μαζί με τα παιδιά σε ενοικιαζόμενο διαμέρισμα. Στον συζυγικό οίκο παρέμεινε ο Καθ’ ου η αίτηση. Η διάσταση στις σχέσεις των διαδίκων, αποτέλεσε και τον λόγο της καταχώρισης της παρούσας μονομερούς αίτησης διατροφής, με την οποία η Αιτήτρια αξιώνει τον προσωρινό καθορισμό της συνεισφοράς του Καθ’ ου η αίτηση, στη διατροφή των παιδιών τους, στο ποσό των €700 μηνιαίως.
Το Δικαστήριο, επιλαμβανόμενο της πιο πάνω μονομερούς αιτήσεως, διέταξε την επίδοσή της στον Καθ’ ου η αίτηση, ο οποίος στις 10/9/20 καταχώρισε ένσταση. Οι λόγοι της ένστασης είναι οι ακόλουθοι:
«1. Η Αιτήτρια απέκρυψε ουσιώδη στοιχεία και αναφέρεται σε αναληθή γεγονότα στο Σεβαστό Δικαστήριο.
2. Ενόψει του ότι ο Καθ’ ου η Αίτηση θα αιτηθεί στην Αίτηση Γονικής Μέριμνας με Αρ. 51/20 από κοινού φύλαξη και φροντίδα, η Αιτήτρια δεν δικαιούται να λαμβάνει διατροφή.
3. Δεν υφίσταται η προϋπόθεση του κατεπείγοντος ή άλλες ιδιαίτερες περιστάσεις για την έκδοση του Διατάγματος.
4. Το αιτούμενο ποσό είναι υπερβολικό και/ή παραφουσκωμένο.
5. Οι οικονομικές δυνατότητες του Καθ’ ου η Αίτηση δεν του επιτρέπουν να καταβάλλει το αιτούμενο ποσό αφού λαμβάνει χαμηλό εισόδημα.
6. Δεν συντρέχουν οι προϋποθέσεις του Νόμου για έκδοση του Διατάγματος.»
Τόσο η αίτηση όσο και η ένσταση υποστηρίζονται αντίστοιχα από τις ένορκες δηλώσεις των διαδίκων. Περαιτέρω, η Αιτήτρια, κατόπιν σχετικής άδειας του Δικαστηρίου, καταχώρισε στις 5/10/20 συμπληρωματική ένορκη δήλωση. Η Αιτήτρια στην ένορκή της δήλωση ισχυρίζεται ότι εργάζεται ως ιδιωτική υπάλληλος και από την εργασία της έχει εισόδημα €960 μηνιαίως, από το οποίο απαιτείται το ποσό των €550 για κάλυψη των προσωπικών της αναγκών. Ο Καθ’ ου η αίτηση είναι αυτοεργοδοτούμενος με μηνιαίο εισόδημα πέραν των
€1.600 μηνιαίως. Τα μηνιαία έξοδα για τη διατροφή και συντήρηση των παιδιών τους είναι της τάξης των €1.419 μηνιαίως, ως κατωτέρω:
|
|
Έξοδα Α. και Γ. |
Μηνιαίως |
|
1. |
Διατροφή/Σούπερμαρκετ/Φούρνος/Κρεοπώλης |
400,00 |
|
2. |
Χαρτζιλίκι στο σχολείο (€2 ημερησίως) |
88,00 |
|
3. |
Ένδυση/Υπόδηση |
140,00 |
|
4. |
Ενοίκιο (€550 μηνιαίως) αναλογία |
366,00 |
|
5. |
Μεταφορικά |
80,00 |
|
6. |
Ψυχαγωγία |
80,00 |
|
7 |
Κοινωνικές υποχρεώσεις |
60,00 |
|
8. |
Τηλέφωνο (αναλογία) |
40,00 |
|
9. |
Ρεύμα (αναλογία) συμπεριλαμβανομένης της θέρμανσης |
150,00 |
|
10. |
Νερό (αναλογία) |
15,00 |
|
ΣΥΝΟΛΟ |
|
€1419 |
Ο Καθ’ ου η αίτηση, στην ένορκή του δήλωση, ισχυρίζεται ότι από τον Ιανουάριο του 2020 μέχρι και τον Ιούνιο του 2020 ήταν άνεργος και ότι ενόψει του ότι εκκρεμεί η αίτηση γονικής μέριμνας αρ. 51/20, στην οποία ανταπαιτεί όπως έχουν από κοινού τη φύλαξη και φροντίδα των παιδιών τους, η Αιτήτρια δεν δικαιούται να λάβει οποιαδήποτε διατροφή. Ισχυρίζεται, περαιτέρω, ότι καθημερινά παραλαμβάνει τα παιδιά από το σχολείο η ώρα 13:10 και τα παραδίδει στην Αιτήτρια η ώρα 18:00, ισχυρισμός που ως προς τις καθημερινές ημέρες γίνεται παραδεκτός από την Αιτήτρια στη συμπληρωματική της ένορκη δήλωση. Ο Καθ’ ου η αίτηση, περαιτέρω, ισχυρίζεται ότι από τον Αύγουστο του 2020 ξεκίνησε να εργάζεται και λαμβάνει €870 μηνιαίως (Τεκμήριο 2 και 3 στην ένορκή του δήλωση). Ισχυρίζεται, περαιτέρω, ότι το ποσό το οποίο αιτείται η Αιτήτρια είναι υπερβολικό και εξωπραγματικό και λόγω της δυσμενούς οικονομικής κατάστασης στην οποία βρίσκεται ο ίδιος, η Αιτήτρια δεν δικαιούται οποιαδήποτε διατροφή, αφού τα παιδιά είναι καθημερινά μαζί του και τους αγοράζει ο ίδιος ό,τι χρειάζονται, συμπεριλαμβανομένου ρουχισμού, φαγητού, έξοδα του σχολείου τα οποία είναι €500 ετησίως, δασκάλα για επιπρόσθετη εκπαίδευση €300 από τον Σεπτέμβρη του 2020, Judo €90 και γυμναστική €90 κ.ά.
Στην απαντητική της ένορκη δήλωση, σε σχέση με τα έξοδα, η Αιτήτρια ισχυρίζεται ότι τα παιδιά δεν έχουν δασκάλα για περαιτέρω εκπαίδευση στην ηλικία των 7 και 8 χρονών που είναι, ότι το σχολείο στο οποίο φοιτούν δεν υπάρχουν δίδακτρα και απορρίπτει τους ισχυρισμούς του Καθ’ ου η αίτηση. Δεν είναι εγγεγραμμένα σε γυμναστική και απορρίπτει τον ισχυρισμό του Καθ’ ου η αίτηση ότι ο ίδιος αγοράζει στα παιδιά ό,τι χρειάζονται συμπεριλαμβανομένου ρουχισμού, καθώς επίσης και των εξόδων του σχολείου τα οποία είναι €500 ετησίως. Εν πάση περιπτώσει, θεωρεί η Αιτήτρια τους εν λόγω ισχυρισμούς του Καθ’ ου η αίτηση ότι δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα και ότι είναι εκ των υστέρων κατασκευασμένοι για τους σκοπούς της παρούσας αίτησης.
Προβάλλεται από τον Καθ’ ου η αίτηση ως λόγος ένστασης, ότι ο Καθ’ ου η αίτηση ενόψει του ότι θα αιτηθεί στην αίτηση γονικής μέριμνας με αρ. 51/20, από κοινού φύλαξη και φροντίδα των παιδιών, η Αιτήτρια δεν δικαιούται να λάβει διατροφή.
Το Δικαστήριο δεν συμφωνεί με την πιο πάνω θέση του Καθ’ ου η αίτηση. Σύμφωνα με τη θεωρία του Οικογενειακού Δικαίου, το γεγονός της ύπαρξης της αίτησης γονικής μέριμνας δεν αποτελεί εμπόδιο για την Αιτήτρια να διεκδικήσει συνεισφορά του Καθ’ ου η αίτηση στη διατροφή των παιδιών τους. Σύμφωνα με την πιο πάνω θεωρία του Οικογενειακού Δικαίου, σε περίπτωση που δεν έχει ρυθμιστεί δικαστικά η γονική μέριμνα ανηλίκων, ο γονέας με τον οποίο διαμένει το παιδί δικαιούται και νομιμοποιείται να εγείρει την αγωγή διεκδίκησης συνεισφοράς διατροφής από τον άλλο γονέα.
Σχετικές είναι οι πιο κάτω παραπομπές:
(α) Στο Σύγγραμμα Βασίλη Αντ. Βαθρακοκοίλη, «Το Νέο Οικογενειακό Δίκαιο», Γ΄ Έκδοση, Αθήνα 1994, στη σελ. 486 αναφέρονται τα πιο κάτω:
«Την αγωγή διατροφής του τέκνου μπορεί να την ασκήσει ο γονέας στον οποίο διαμένει, σε περίπτωση που σε κανένα δεν έχει ανατεθεί η επιμέλεια, χωρίς ν’ απαιτείται ο διορισμός ειδικού επιτρόπου.»
(β) Στο Σύγγραμμα Απ. Γεωργιάδη - Μ. Σταθοπούλου, «Αστικός Κώδιξ», Κατ’ Άρθρο Ερμηνεία, Αθήνα 1991, στη σελ. 713 αναφέρονται τα πιο κάτω:
«την αγωγή διατροφής του παιδιού ασκεί νόμιμα ο γονέας με τον οποίο διαμένει το παιδί και έχει εκ των πραγμάτων (de facto) την επιμέλεια και την φροντίδα για τη διατροφή του, έστω και αν δεν έχει ρυθμιστεί δικαστικά το ζήτημα της επιμέλειας. Δηλαδή ο γονέας με τον οποίο διαμένει το παιδί, το εκπροσωπεί στη δίκη διατροφής, χωρίς άλλη τυπική διατύπωση.»
Με βάση τα γεγονότα της παρούσας υπόθεσης, αποτελεί παραδεκτό γεγονός ότι η Αιτήτρια λόγω της διάστασης που επήλθε στις σχέσεις των διαδίκων την 1/2/20, αποχώρησε από τον συζυγικό οίκο μαζί με τα παιδιά των διαδίκων και έκτοτε διαμένουν σε ενοικιαζόμενο διαμέρισμα. Στον συζυγικό οίκο παραμένει ο Καθ’ ου η αίτηση. Έτσι, ουσιαστικά, για τους σκοπούς της παρούσας υπόθεσης, η Αιτήτρια είναι ο γονέας με τον οποίο διαμένουν τα παιδιά τα οποία από την 1/2/20 διαβιώνουν μαζί της εκτός του συζυγικού οίκου.
Οι προϋποθέσεις που πρέπει να συντρέχουν κατά το άρθρο 32 του Ν.14/60 είναι οι πιο κάτω:
α) Η ύπαρξη σοβαρού ζητήματος προς εκδίκαση.
β) Η ύπαρξη ορατής πιθανότητας να δικαιούται ο ενάγων σε θεραπεία στην αγωγή, και
γ) Ότι θα είναι δύσκολο ή αδύνατο να απονεμηθεί πλήρως δικαιοσύνη, σε μεταγενέστερο στάδιο, χωρίς την έκδοση του διατάγματος (βλ. μεταξύ άλλων Odysseos v. Pieris Estates and others (1982) 1 Α.Α.Δ. 557, Κυτάλα κ.α. v. Χρυσάνθου κ.α. (1996) 1 (Α) Α.Α.Δ. 253).
Το Δικαστήριο πρέπει επίσης στο τελικό στάδιο να σταθμίσει το κατά πόσο είναι δίκαιο και εύλογο το αιτούμενο διάταγμα (Ιπποδρομιακή Αρχή v. Χατζηβασίλη (1989) 1 Α.Α.Δ. 152). Πρόσθετα, στο στάδιο αυτό, το Δικαστήριο εξετάζει την ενώπιον του μαρτυρία με μόνο σκοπό να αποφασίσει κατά πόσο είναι δίκαιο ή όχι να εκδοθεί το διάταγμα και δεν αποφασίζει πάνω στα διαφιλονικούμενα θέματα επί των οποίων θα κριθεί η κυρίως αίτηση (Jonitexo Ltd. v. Adidas (1984) 1 Α.Α.Δ. 263).
Επίσης, οι οποιεσδήποτε διαπιστώσεις στις οποίες προβαίνει το Δικαστήριο, γίνονται για τους σκοπούς της εξέτασης της έκδοσης ή μη του προσωρινού διατάγματος. Όλα τα ζητήματα που εγείρονται στην αγωγή παραμένουν ζωντανά για να αποφασιστούν όταν θα εκδικασθεί η ουσία της (Δημοκρατία της Σλοβενίας ν. Beograska Banka D.D. (1999) 1 (A) Α.Α.Δ. 225, 236).
Οι προϋποθέσεις που απαιτεί το άρθρο 32 του Ν.14/60 και οι οποίες αναφέρθηκαν ανωτέρω, κρίνονται με βάση τα γεγονότα που τίθενται ενώπιον του Δικαστηρίου, αλλά και με βάση τις διατάξεις του Νόμου που διέπει το υπό κρίση θέμα, οι οποίες στην εξεταζόμενη περίπτωση είναι τα άρθρα 33(1) και 37 του περί Σχέσεων Γονέων και Τέκνων Νόμου του 1990, Ν.216/90.
Συγκεκριμένα το άρθρο 33(1) ορίζει ότι:
"Οι γονείς έχουν υποχρέωση να διατρέφουν το ανήλικο τέκνο τους από κοινού ο καθένας ανάλογα με τις δυνάμεις του".
Το άρθρο 37 ορίζει ότι:
«(α) Η διατροφή προσδιορίζεται με βάση τις ανάγκες του δικαιούχου, όπως αυτές προκύπτουν από τις συνθήκες της ζωής του και τις οικονομικές δυνατότητες που υπάρχουν για διατροφή προσώπου.
(β) Η διατροφή περιλαμβάνει όλα όσα είναι αναγκαία για τη συντήρηση και ευημερία του δικαιούχου και επιπλέον, ανάλογα με την περίπτωση, τα έξοδα για την εν γένει εκπαίδευση του.»
Στην προκειμένη περίπτωση, είναι αυτονόητο ότι συντρέχουν και οι τρείς προϋποθέσεις της νομολογίας, εφόσον σύμφωνα με τον Νόμο οι γονείς έχουν νομική υποχρέωση να διατρέφουν από κοινού τα παιδιά τους ανάλογα με τις δυνάμεις τους. Η δε διαβίωση των παιδιών είναι απόλυτα εξαρτημένη από τη συνεισφορά προς τούτο, των υπόχρεων εκ του νόμου γονέων τους. Έτσι, η κάλυψη των εξόδων τους είναι καθημερινή ανάγκη και δεν μπορεί, για ευνόητους λόγους, να αναμένει την εκδίκαση της εναρκτήριας αίτησης. Η δε διασφάλιση της ευημερίας του ανήλικου τέκνου, όπως ορίζει το άρθρο 37(β) του Ν.216/90, είναι εκ των πραγμάτων συνυφασμένη με την καθημερινή κάλυψη των εξόδων της διατροφής και της διαβίωσης των παιδιών υπό το φως των πιο πάνω.
Σχετικές προς τούτο είναι και οι αποφάσεις Α. Μ. ν. Μ. Ζ., Έφ. Αρ. 23/19, ημερομ. 28/7/20 και Δημοσθένους ν. Δημοσθένους, Έφ. Αρ. 21/19, 29/6/20.
Συνακόλουθα, κρίνω ότι συντρέχουν και οι τρείς προϋποθέσεις του Νόμου.
Θα προχωρήσω κατωτέρω να παραθέσω τις θέσεις των διαδίκων, όπως αυτές αποτυπώνονται στις ένορκες τους δηλώσεις, που συνοδεύουν αντίστοιχα τη μονομερή αίτηση και την ένσταση.
Σημειώνω ευθύς εξ΄ αρχής, ότι η παρούσα αίτηση, ως ενδιάμεση αίτηση, θα πρέπει να κριθεί με βάση τις αρχές που διέπουν την εξέταση ενδιάμεσων αιτήσεων, όπως αυτές καθορίστηκαν από τη νομολογία.
Αναφέρομαι, συγκεκριμένα, στο πιο κάτω απόσπασμα από την απόφαση του Δευτεροβάθμιου Οικογενειακού Δικαστηρίου στην Αποστόλου ν. Ιωάννου (2002) 1 ΑΑΔ 604:
«Εκείνο το οποίο πρέπει ξανά εδώ να υπενθυμισθεί είναι η πραγματική φύση της υπό εξέταση ενδιάμεσης διαδικασίας. Με αυτή δεν κρίνονται τελικά και ουσιαστικά δικαιώματα των διαδίκων έτσι με αυστηρούς κανόνες απόδειξης να αξιολογηθεί η εκατέρωθεν προσκομισθείσα μαρτυρία, να εξαχθούν τελικά ευρήματα και να κατανεμηθούν δικαιώματα και υποχρεώσεις.»
Ως προς τα έξοδα των παιδιών των διαδίκων, σημειώνεται ότι η νομολογία του Δευτεροβάθμιου Οικογενειακού Δικαστηρίου σε υποθέσεις διατροφής, έχει καθορίσει ότι το μέτρο με το οποίο θα καθορισθεί η διατροφή δεν μπορεί να αποτιμάται με απόλυτους αριθμούς, ούτε αναμένεται η απόδειξη των κονδυλίων με περισσή αυστηρότητα, ενώ η κοινή λογική και η πείρα της ζωής είναι παράγοντες που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τις ανάγκες των συγκεκριμένων ενώπιον του Δικαστηρίου ατόμων (βλ. Μαρκουλίδης v. Μαρκουλίδη κ.α. (1998) 1 Α.Α.Δ. 1386, Παναγιώτου v. Σφικτού (2001) 1 Α.Α.Δ. 625, Χαραλάμπους v. Χαραλάμπους (2010) 1 (Β) Α.Α.Δ. 951).
Το Δικαστήριο, κατά το στάδιο αυτό, δεν προβαίνει σε ευρήματα επί της μαρτυρίας, η δε εξέταση της ενώπιον του μαρτυρίας γίνεται με σκοπό να αποφασίσει κατά πόσο είναι δίκαιο ή όχι να εκδοθεί το διάταγμα (βλ. Jonitexo Ltd. v. Adidas (1984) 1 Α.Α.Δ. 263).
Ούτως εχόντων των πραγμάτων, δεν αναμένεται στο στάδιο αυτό το Δικαστήριο να προβεί σε αξιολόγηση των εκατέρωθεν ισχυρισμών με σκοπό την εξαγωγή τελικών συμπερασμάτων, κάτι το οποίο αποτελεί το αντικείμενο της κυρίως δίκης. Οι εκατέρωθεν ισχυρισμοί, θα αξιολογηθούν σφαιρικά, μαζί με τον παράγοντα των δυνάμεων των γονέων, με απώτερο σκοπό τον καθορισμό ενός προσωρινού ποσού διατροφής, το οποίο να εξασφαλίζει τις ανάγκες των ανηλίκων, από τους υπόχρεους γονείς και την εξασφάλιση της εν γένει ευημερίας τους, υπό το φως πάντα του συνόλου των γεγονότων της συγκεκριμένης υπόθεσης που εξετάζει το Δικαστήριο. Ούτως εχόντων των πραγμάτων, δεν μπορεί το Δικαστήριο να μη συνεκτιμήσει στο στάδιο αυτό, το γεγονός της καθημερινής επικοινωνίας του Καθ’ ου η αίτηση μαζί με τα παιδιά, γεγονός το οποίο εξ αντικειμένου συνεπάγεται την ανάληψη εξόδων που αφορούν τα παιδιά, όπως είναι η διατροφή τους και άλλα κοινόχρηστα έξοδα, ρεύμα, νερό, τηλέφωνο κ.λπ.
Ισχυρίζεται, περαιτέρω, ο Καθ’ ου η αίτηση χωρίς να προσκομίζει προς τούτο αποδείξεις, αν και αμφισβητείται ο ισχυρισμός αυτός του Καθ’ ου η αίτηση, ότι καλύπτει τα έξοδα τα οποία περιέχονται στην παράγρ. 12 της ένορκης του δήλωσης και τα οποία ως προελέγχθει αμφισβητούνται με την παράγρ. 8 της συμπληρωματικής ένορκης δήλωσης της Αιτήτριας. Είναι γεγονός ότι και οι δύο διάδικοι δεν επισυνάπτουν οποιεσδήποτε αποδείξεις ως προς τα έξοδα των παιδιών, που επικαλείται ο κάθε διάδικος, ούτε και για το ενοίκιο το οποίο η Αιτήτρια καταβάλλει για τη στέγαση της ιδίας και των παιδιών. Όμως, το γεγονός αυτό δεν συνιστά εμπόδιο για το Δικαστήριο να εξετάσει σφαιρικά το θέμα, ενόψει του γεγονότος ότι το καθήκον του Δικαστηρίου, είτε με προσκόμιση αποδείξεων είτε χωρίς, παραμένει πάντα ο καθορισμός του εύλογου ποσού που απαιτείται για κάθε συγκεκριμένο έξοδο διατροφής του παιδιού. Λαμβάνεται, έτσι, υπόψη, ότι τα παιδιά διαμένουν μαζί με τη μητέρα σε ενοικιαζόμενο διαμέρισμα, με ύψος ενοικίου, το ποσό, όπως ισχυρίζεται η Αιτήτρια, των €550 μηνιαίως. Η ανάγκη στέγασης ανηλίκου, εμπίπτει στις άμεσες βιοτικές ανάγκες του, ανάγκη την οποία θα πρέπει να ικανοποιήσουν και οι δύο γονείς με τη συνεισφορά τους.
Στην πρόσφατη απόφαση του Δ.Ο.Δ. στην ΄Εφεση αρ. 37/15, Λ.Λ. και Ι.S., ημερ. 4.9.18, στις σελίδες 4 και 5 λέχθηκαν τα πιο κάτω:
«Έχουμε εξετάσει την πρωτόδικη απόφαση υπό το πρίσμα της εκατέρωθεν επιχειρηματολογίας και καταλήξαμε ότι το παράπονο του εφεσείοντα για τη συμπερίληψη των δύο επιδίκων κονδυλίων στη διατροφή του ανηλίκου δεν ευσταθεί. Σύμφωνα με το άρθρο 37(2)[2] του περί Σχέσεων Γονέων και Τέκνων Νόμου του 1990 (Ν.216/90 όπως τροποποιήθηκε) η διατροφή περιλαμβάνει όλα τα αναγκαία για τη συντήρηση και ευημερία του δικαιούχου και δεν μπορεί παρά στα «αναγκαία» να εμπίπτει και η στέγαση του. Το πρόβλημα που εγείρεται στην παρούσα εντοπίζεται στη θέση του ευπαιδεύτου πρωτόδικου Δικαστή ότι δεν θα «ακολουθήσει το λόγο της Παπαντωνίου», αντιλαμβανόμενος προφανώς ότι η εν λόγω αυθεντία εισήγαγε (γενική) νομική αρχή ότι «η καταβολή ενοικίου από τον γονέα με τον οποίο διαμένει το τέκνο δεν αποτελεί μέρος της διατροφής». Προσεκτική όμως μελέτη της υπό αναφορά απόφασης αποκαλύπτει ότι δεν καθιερώνει τέτοια αρχή. Και αυτό εφόσον αναγνωρίζει ότι «το ενοίκιο ως καταναλωτικό έξοδο» είναι δυνατό να συνυπολογιστεί στη διατροφή στην περίπτωση που «. θα βαρυνόταν ο έχων τη φύλαξη του ανηλίκου, πρόσθετα από αυτό της ανάγκης στέγασης του ιδίου.». Δηλαδή - όπως το αντιλαμβανόμαστε - το ενοίκιο που καταβάλλει ο έχων τη φύλαξη του ανηλίκου γονέας δεν αποτελεί μέρος της διατροφής, μόνο στην περίπτωση που αυτός δεν επιβαρύνεται επιπρόσθετα των εξόδων της δικής του στέγασης και με έξοδα στέγασης του ανηλίκου. Η παρούσα όμως περίπτωση δεν είναι τέτοια. Οι ανάγκες στέγασης της εφεσίβλητης θα μπορούσαν να ικανοποιηθούν με ενοικίαση μικρότερου διαμερίσματος, με μικρότερο ενοίκιο, ενώ η ύπαρξη και του ανηλίκου απαιτούσαν ενοικίαση μεγαλύτερου διαμερίσματος με ανάλογη αύξηση όλων των εξόδων.»
Θα ήθελα, συμπληρωματικά προς την πιο πάνω ορθή και ξεκάθαρη θέση της απόφασης στη Λ.Λ. και I.S. (ανωτέρω), την οποία και ακολουθώ, να αναφέρω τα πιο κάτω:
Το άρθρο 37(α) και (β) του Ν. 216/90, είναι ειλημμένο από το αντίστοιχο άρθρο Α.Κ. 1493 του Ελληνικού Οικογενειακού Δικαίου.
Επομένως, ως προς την ερμηνεία και εφαρμογή του άρθρου 37(α), (β), του Ν. 216/90, είναι δυνατή η άντληση καθοδήγησης από τα συγγράμματα των Ελλήνων Πανεπιστημιακών.
Συγκεκριμένα, παραπέμπω στη Μανωλεδάκη «ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΟ ΔΙΚΑΙΟ» , Τόμος ΙΙ, όπου στη σελ. 138 αναφέρονται:
«4. Το περιεχόμενο και το μέτρο (έκταση) της υποχρέωσης
α. Η ανάλογη ή πλήρης διατροφή
ΑΚ 1493: Μέτρο και περιεχόμενο της διατροφής. Το μέτρο διατροφής προσδιορίζεται με βάση τις ανάγκες του δικαιούχου, όπως αυτές προκύπτουν από τις συνθήκες της ζωής του (ανάλογη διατροφή). Η διατροφή περιλαμβάνει όλα όσα είναι αναγκαία για τη συντήρηση του δικαιούχου και επιπλέον τα έξοδα για την ανατροφή, καθώς και την επαγγελματική και την εν γένει εκπαίδευσή του.
Όπως προκύπτει και από τον ορισμό της, η διατροφή αποσκοπεί στην ικανοποίηση των άμεσων βιοτικών αναγκών του προσώπου· το περιεχόμενο, επομένως, της διατροφής αναφέρεται ακριβώς στον κύκλο των αναγκών που καλύπτονται μ΄ αυτήν, ενώ ως μέτρο ή έκταση της διατροφής εννοούμε το βαθμό ή το επίπεδο στο οποίο ικανοποιούνται αυτές οι ανάγκες.
Σε ό,τι αφορά το περιεχόμενο της διατροφής, το άρθρο 1493 εδ. 2 ορίζει ότι η διατροφή περιλαμβάνει όλα όσα είναι αναγκαία για τη συντήρηση του δικαιούχου και επιπλέον τα έξοδα της ανατροφής, καθώς και της επαγγελματικής και της εν γένει εκπαίδευσής του. Με τη διατροφή καλύπτονται συνεπώς ανάγκες όπως η τροφή, η κατοικία, η θέρμανση, ο φωτισμός, η ύδρευση, το ντύσιμο, η ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, η ψυχαγωγία, η παρακολούθηση κοινωνικών εκδηλώσεων, ο παραθερισμός.»
Σχετική παραπομπή γίνεται επίσης στον Απόστολο Σ. Γεωργιάδη «ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΟ ΔΙΚΑΙΟ» όπου στη σελίδα 652 αναφέρονται τα πιο κάτω:
«V. Έκταση αξίωσης διατροφής
1. Ανάγκες του δικαιούχου
Η διατροφή περιλαμβάνει όλα όσα είναι αναγκαία για τη συντήρηση του δικαιούχου και επιπλέον τα έξοδα για την ανατροφή, καθώς και την επαγγελματική και την εν γένει εκπαίδευσή του (πλήρης διατροφή: ΑΚ 1493 εδ. β΄). Στο περιεχόμενο της διατροφής περιλαμβάνονται ειδικότερα βιοτικές ανάγκες του δικαιούχου που είτε υφίστανται πραγματικά κατά το χρόνο συζήτησης της αγωγής είτε μπορούν με βεβαιότητα να προβλεφθούν μελλοντικά. Η διατροφή λοιπόν περιλαμβάνει κάθε αναγκαία βιοτική δαπάνη: τροφή, στέγη, ένδυση, θέρμανση, φωτισμό, λοιπά λειτουργικά έξοδα της οικίας διαμονής, ψυχαγωγία, μόρφωση (π.χ. αγορά βιβλίων), διαπαιδαγώγηση, νοσηλεία και δαπάνες ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης, παραθέριση, συγκοινωνία και επικοινωνία. Ιδίως περιλαμβάνονται δαπάνες θεωρητικής, επαγγελματικής ή τεχνικής μόρφωσης, ακόμη και μεταπτυχιακής. Προϋπόθεση όμως είναι οι επικαλούμενες σπουδές να συνδυάζονται με αντίστοιχες επιδόσεις του δικαιούχου, δηλαδή με την ικανότητά του να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις ορισμένου βαθμού και επιπέδου σπουδών.»
Στο σύγγραμμα των καθηγητών Γεωργιάδη-Σταθόπουλου, «ΑΣΤΙΚΟΣ ΚΩΔΙΞ», Τόμος VII στη σελίδα 762, αναφέρονται τα πιο κάτω:
«VII. Ειδικότερο, η ανάλογη διατροφή ανηλίκου δικαιούχου
Όταν ο δικαιούχος είναι ανήλικος οι ανάγκες του, όπως προκύπτουν από τις συνθήκες της ζωής του, καθορίζονται καταρχήν από το επίπεδο ζωής των γονέων του, αν αυτοί είναι υπόχρεοι διατροφής του.
Όπως και για τους ενήλικους στις ανάγκες διατροφής του ανήλικου περιλαμβάνονται έξοδα για τροφή, για στέγαση (στέγη, φωτισμό, θέρμανση), ένδυση, νοσηλεία και φάρμακα, ψυχαγωγία, συγκοινωνία.
Επιπλέον όμως ο ανήλικος μπορεί να αξιώσει τα έξοδα για τη γενική του εκπαίδευση και για την επαγγελματική του εκπαίδευση.»
Η ίδια προσέγγιση, ακολουθείται και από τον Εφέτη Βαθρακοκοίλη στο σύγγραμμα του «ΤΟ ΝΕΟ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΟ ΔΙΚΑΙΟ» Γ΄ Έκδοση όπου η σχετική ανάλυση είναι στις σελίδες 512 έως 513.
Ως προς τις εισοδηματικές δυνάμεις των υπόχρεων διατροφής, σύμφωνα με τη νομολογία, οι οικονομικές δυνάμεις του υπόχρεου γονέα είναι στοιχείο το οποίο ανάγεται στη δική του γνώση και ως εκ τούτου και οι δύο γονείς έχουν ευθύνη να προβούν σε πλήρη και αληθή αποκάλυψη των οικονομικών τους πόρων και δυνατοτήτων (βλ. Μαρκουλίδης ν. Μαρκουλίδη κ.ά. (1989) 1 ΑΑΔ 1386 και Δημητρίου ν. Περδίου (2005 1 (Β) ΑΑΔ 1418).
Η Αιτήτρια ισχυρίζεται ότι εκ της εργασίας της λαμβάνει εισοδήματα €960 μηνιαίως και ισχυρίζεται ότι ο Καθ’ ου η αίτηση είναι κτηματομεσίτης αυτοεργοδοτούμενος με μηνιαίο εισόδημα πέραν των €1.600 μηνιαίως. Αντίθετα, ο Καθ’ ου η αίτηση στη δική του ένορκη δήλωση ισχυρίζεται ότι τα εισοδήματά του είναι €870 μηνιαίως και επισυνάπτει σχετικές αποδείξεις καταβολής εισφορών στις κοινωνικές ασφαλίσεις ως τεκμήριο 2 και το συμβόλαιο εργοδότησής του ως τεκμήριο 3 και ότι για το διάστημα από Ιανουάριο 2020 μέχρι Ιούνιο 2020 ήταν άνεργος. Σημειώνω ότι το συμβόλαιο εργοδότησής του αναφέρεται σε μισθό €870 ως βασικός μισθός, πλην όμως το τεκμήριο 3, που είναι η προσφορά για εργοδότησή του από την εργοδότρια εταιρεία, αναφέρει ότι η προσφορά αυτή είναι για τη θέση του διευθυντή. Εκ πρώτης όψεως υπάρχει μια αντίφαση σε σχέση με το ύψος του μισθού και την προσφερθείσα θέση, η οποία σημειωτέον είναι διευθυντική. (Director) κατά τον Αγγλικό όρο που χρησιμοποιείται στο τεκμήριο 3. Σημειώνεται, επίσης, ότι ο Καθ’ ου η αίτηση δεν επισύναψε στην ένστασή του οποιαδήποτε κατάσταση πληρωμής (pay slip) από την εργοδότρια εταιρεία. Παραμένει, επίσης, γεγονός προς συζήτηση, οι ισχυρισμοί του ότι με τον βασικό μισθό των €870, ο οποίος φαίνεται μάλιστα να είναι ακάθαρτος μισθός, καλύπτει τα έξοδα της δικής του συντήρησης, αλλά και όλα τα έξοδα τα οποία επικαλείται ότι πληρώνει και τα οποία έχουν ήδη παρατεθεί, για τη διατροφή και τη συντήρηση των παιδιών τους.
Έχω ήδη παραθέσει τις θέσεις των διαδίκων, τόσο προς τις οικονομικές δυνάμεις των διαδίκων όσο και προς τα έξοδα που αφορούν τη διατροφή των παιδιών και έχω προβεί χωρίς να καταλήγω σε εύρημα στις προαναφερθείσες παρατηρήσεις.
Για σκοπούς καθορισμού, στο στάδιο αυτό, του ποσού συνεισφοράς του Καθ’ ου η αίτηση, αντλώ περαιτέρω καθοδήγηση και από το πιο κάτω απόσπασμα, από την πρόσφατη απόφαση του Δ.Ο.Δ. στη Δημοσθένους ν. Δημοσθένους, Έφ. Αρ. 21/2019, 29/6/20, όπου λέχθηκαν τα πιο κάτω:΅
«Κλείνοντας πρέπει να τονιστεί με τον πλέον εμφαντικό τρόπο το εξής: Ούτε ο Νόμος αρ. 216/90, ούτε και οι σχετικοί Διαδικαστικοί Κανονισμοί, προνοούν, πόσο μάλλον επιβάλλουν, την οποιαδήποτε ενδιάμεση διαδικασία, ειδικά με σκοπό την παροχή ενδιάμεσης διατροφής. Τέτοιες διαδικασίες αποτελούν απόκλιση από την ορθή πορεία των πραγμάτων. Μία αίτηση διατροφής θα έπρεπε να υποβάλλεται, αυτή να εκδικάζεται τάχιστα προς πλήρη και τελικό διακανονισμό της συνεισφοράς εκάστου, χωρίς υπερβολική ανάλυση επί των γεγονότων. Το Δικαστήριο με την εισαγωγή της αίτησης, θα μπορούσε να καθορίζει εξ ιδίων του ενδιαμέσως ένα ποσό γύρω στο 50%-75% του ύψους της διατροφής (κατ΄ αναλογία της πρόνοιας που υπάρχει στο άρθρο 8 του περί Ρυθμίσεως των Περιουσιακών Σχέσεων των Συζύγων Νόμου αρ. 232/91), για να καλύπτεται στο μεσοδιάστημα επαρκής διατροφή και η τελική απόφαση του να ανατρέχει, με τις αναγκαίες διαφοροποιήσεις, στο χρόνο καταχώρησης της αίτησης.»
Στη βάση όλων των πιο πάνω, καθορίζεται, για τους σκοπούς της παρούσας αίτησης, προσωρινά, η συνεισφορά του Καθ’ ου η αίτηση στο ποσό των €250 μηνιαίως.
Συνακόλουθα, η αίτηση γίνεται δεκτή.
Εκδίδεται προσωρινό διάταγμα με το οποίο διατάσσεται ο Καθ’ ου η αίτηση όπως καταβάλλει στην Αιτήτρια, από 4/2/20 την αντίστοιχη ημέρα κάθε επόμενου μηνός το ποσό των €250 μηνιαίως, ως η συνεισφορά του για τη διατροφή και συντήρηση των ανήλικων τέκνων των διαδίκων Α. και Γ.
Το παρόν προσωρινό διάταγμα θα ισχύει μέχρι περατώσεως της εναρκτήριας αίτησης ή μέχρι νεότερης διαταγής του Δικαστηρίου.
Τα έξοδα της μονομερούς αίτησης να είναι έξοδα στην πορεία της εναρκτήριας αίτησης, αλλά σε καμία περίπτωση να είναι εναντίον της Αιτήτριας.
(Υπ.) ………………………………
Μ. Τσαγγαρίδης
Πρόεδρος Οικογενειακού Δικαστηρίου
/ΚΤ
cylaw.org: Από το ΚΙΝOΠ/CyLii για τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο