ΕΠΑΡΧΙΑΚΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΛΑΡΝΑΚΑΣ Αρ. Αγωγής: 478/2016
Ενώπιον: Μ.Π. Μιχαήλ, Ε.Δ.
Μεταξύ:
ΕΙΡΗΝΗ ΧΑΤΖΗΧΡΙΣΤΟΦΗ
Ενάγουσα
-και-
ΤΑ ΨΑΡΟΚΑΙΚΑ ΛΙΜΙΤΕΔ ( ΗΕ 53254)
Εναγόμενοι
Και ως έχει τροποποιηθεί δυνάμει διατάγματος ημερομηνίας 23/06/23
Σωτήρης Θεοδώρου ( Α.Δ.Τ [ ]), ως διαχειριστής της περιουσίας της αποβιώσασας Ειρήνης Χατζηχριστοφή ( Α.Δ.Τ [ ])
Ενάγοντας
-και-
ΤΑ ΨΑΡΟΚΑΙΚΑ ΛΙΜΙΤΕΔ ( ΗΕ 53254)
Εναγόμενοι
ΑΠΟΦΑΣΗ
Ημερομηνία: 26/11/24
Εμφανίσεις:
Για Ενάγοντα: κ. Λουκάς Π. Λουκά
Για Εναγόμενους: κ. Σάββας Νεοφύτου για Αγαθοκλέους – Νεοφύτου & Σια ΔΕΠΕ
- Εισαγωγή:
Με την παρούσα αγωγή η Ενάγουσα αξιώνει γενικές και ειδικές αποζημιώσεις ένεκα τραυματισμού που υπέστη εξαιτίας πτώσης της στη Ψαραγορά που διατηρεί η Εναγόμενη στην Επαρχία Λάρνακας. Το επίδικο συμβάν συνέβη κατ’ ισχυρισμό στις 11/03/2013 και ως δικογραφείται οφείλεται στο βρεγμένο δάπεδο της ψαραγοράς. Εν ολίγοις το αγώγιμο δικαίωμα της Ενάγουσας βασίζεται στην Ευθύνη Κατόχου Ακίνητης Ιδιοκτησίας, σύμφωνα με το άρθρο 51 του Κεφ. 148.
Οι Εναγόμενοι από την άλλη αρνούνται ακόμα και ότι συνέβη το επίδικο περιστατικό εντός της ψαραγοράς τους, αναφέροντας μεταξύ άλλων ότι έλαβαν για πρώτη φορά γνώση του παραπόνου κατά την επίδοση σε αυτούς της παρούσας αγωγής, δηλαδή 3 χρόνια μετά το κατ’ ισχυρισμό ατύχημα.
- Μαρτυρία:
Στο πλαίσιο της παρούσας υπόθεσης δόθηκε μαρτυρία από δύο μάρτυρες. Αξίζει να σημειωθεί στο σημείο αυτό ότι η Ενάγουσα απεβίωσε πριν την εκδίκαση της παρούσας αγωγής. Συνεπώς από πλευράς Ενάγουσας προσφέρθηκε μαρτυρία μόνο από τη θυγατέρα της, κα Ε. Χατζησάββα, (στο εξής αναφερόμενης ως Μ. Ε 1). Για τους Εναγόμενους μαρτυρία δόθηκε από τον κ. Α. Αριστείδου, διευθυντή των Εναγομένων (στο εξής αναφερόμενος ως Μ.Υ1).
Η M. Ε 1 :
H Μ.Ε 1, μέσω της γραπτής της δήλωσης, η οποία σημειώθηκε ως έγγραφο Α, αναφέρθηκε στο επίδικο συμβάν, στις 11/03/2013, που είχε ως αποτέλεσμα τη πτώση της μητέρας της η οποία είναι η Ενάγουσα στην παρούσα αγωγή και τον τραυματισμό της εντός της ψαραγοράς που διατηρεί η Εναγόμενη στην Λάρνακα. Όπως ανέφερε, καθώς πήγαινε η Ενάγουσα να πλύνει τα χέρια της μετά που ακούμπησε τα ψάρια της ψαραγοράς, γλίστρησε και έπεσε καθότι το πάτωμα της ψαραγοράς ήταν υγρό και γλιστερό. Η μάρτυρας, βεβαίως, ξεκαθάρισε ότι η ίδια δεν ήταν παρούσα και δεν είδε το όλο συμβάν της πτώσης. Το περιστατικό το περιγράφει όπως της το μετέφερε της ίδιας η Ενάγουσα, η οποία πλέον έχει αποβιώσει. Η Ενάγουσα, ένεκα των τραυμάτων της μεταφέρθηκε αρχικά στο Τμήμα Πρώτων Βοηθειών του Γενικού Νοσοκομείου Λάρνακας, με τη βοήθεια του βοηθού της, κ. Joji Joseph. H ίδια η μάρτυρας ενημερώθηκε αναφορικά με το συμβάν αφού η Ενάγουσα εξήλθε του Νοσοκομείου Λάρνακας. Εξαιτίας μάλιστα αφόρητων πόνων που είχε η Ενάγουσα στον αριστερό ώμο, η μάρτυρας μαζί με την αδερφή της, μετέφεραν την Ενάγουσα στο Απολλώνειο Ιδιωτικό Νοσοκομείο, όπου εκεί διαπιστώθηκε από τον ορθοπεδικό χειρούργο κ. Χατζηχριστοφή ότι έφερε τρία κατάγματα στην περιοχή του ώμου (humeral head and surgical neck). Η Ενάγουσα υποβλήθηκε σε χειρουργική επέμβαση στις 12/03/13, με σκοπό την αποκατάσταση του κατάγματος με την τοποθέτηση εμφυτευμάτων ( PHILOS locking plates and screws). Η Ενάγουσα, λόγω του πόνου και του περιορισμού των κινήσεων του ώμου υπέστη οστεονέκρωση με κατάρρευση της αρθριτικής επιφάνειας. Ως αποτέλεσμα στις 23/04/2014 η αποβιώσασα υποβλήθηκε σε ημιαρθροπλαστική και ακολούθως σε φυσιοθεραπείες. Για την περίθαλψη της εξαιτίας του επίδικου ατυχήματος η Ενάγουσα χρειάστηκε να καταβάλει το ποσό των €15,029.05. Πριν το ατύχημα η Ενάγουσα ήταν απολύτως υγιής, ενώ μετά το εν λόγω ατύχημα παρουσίασε μόνιμη μείωση κινητικότητας στον αριστερό ώμο.
Προς υποστήριξη των ισχυρισμών της η Μ.Ε 1 κατέθεσε τα εξής έγγραφα ως Τεκμήρια:
Τεκμήριο 1: Έρευνα από την ιστοστελίδα του Εφόρου Εταιρειών αναφορικά με την Εναγόμενη.
Τεκμήριο 2: Αντίγραφο επιταγής της ΣΠΕ Αθηαίνου ημερομηνίας 11/03/2013 με δικαιούχο την Εναγόμενη από το βιβλιάριο επιταγών που διατηρούσε η Ενάγουσα με τον σύζυγο της.
Τεκμήριο 3: Ιατρικό Πιστοποιητικό από την Δρ. Κουκουμά Έλενα, Ιατρικού Λειτουργού στο ΤΑΕΠ του Γενικού Νοσοκομείου Λάρνακας, αναφορικά με την εισαγωγή της Ενάγουσας στο Νοσοκομείο στις 11/03/2013.
Τεκμήριο 4: Γραπτή Δήλωση του κατά τον ουσιώδη χρόνο βοηθού της Ενάγουσας και νυν κάτοικου εξωτερικού, κ. Joji Joseph, ημερομηνίας 30/05/2013.
Τεκμήριο 5: Ιατρική Έκθεση Δρ. Στέλιου Χατζηχριστοφή
Τεκμήριο 6: Δέσμη αντιγράφων τιμολογίων που αφορούν τα ιατρικά έξοδα και τα μοσχεύματα συνολικού ύψους €10,970.
Τεκμήριο 7: Δέσμη αποδείξεων φυσιοθεραπειών συνολικού ύψους €1,270
Τεκμήριο 8: Αντίγραφο εγγράφου που υπογράφει ο Δρ Στέλιος Χατζηχριστοφή και αναφέρει μεταξύ άλλων η χρέωση των €650 ως έξοδα για την ετοιμασία της Ιατρικής Έκθεσης.
Τεκμήριο 9: Αντίγραφο εγγράφου που υπογράφει η Δρ. Ε. Κουκουμά και αναφέρει μεταξύ άλλων ότι τα τέλη για την έκδοση του πιστοποιητικού ανέρχονται σε €62.
Τεκμήριο 10: Αντίγραφο τιμολογίου και απόδειξης αναφορικά με τα έξοδα Νοσηλείας της Ενάγουσας στο Απολλώνειο Ιδιωτικό Νοσοκομείο ύψους €2,077.05
Τεκμήριο 11: Επιστολή Δικηγόρων Εναγομένης ημερομηνίας 05/06/2019, με την οποία ζητείτο η διευθέτηση ιατρικής εξέτασης της Ενάγουσας από ιατρό της επιλογής της Εναγομένης.
Ο M. Υ 1 :
Ο Μ.Υ 1, μέσω της γραπτής του δήλωσης, η οποία σημειώθηκε ως έγγραφο Β, ανέφερε ότι η Εναγόμενη εταιρεία έλαβε για πρώτη φορά γνώση του επίδικου συμβάντος με την παραλαβή της παρούσας αγωγής. Ουδέποτε προηγουμένως έλαβαν γνώση του επίδικου περιστατικού. Ο ίδιος ο οποίος είναι ο μοναδικός διευθυντής της εταιρείας, επισκέφθηκε αμέσως μετά την παραλαβή της αγωγής το κατάστημα της Εναγόμενης στη Λάρνακα, όπου κατ’ισχυρισμό έγινε το επίδικο συμβάν και μίλησε με τους εκεί υπαλλήλους και τους υπεύθυνους του καταστήματος. Εξ’όσων του ανέφεραν όλοι, δεν έγινε το περιστατικό που αναφέρεται την αγωγή. Ο τότε υπεύθυνος του καταστήματος μάλιστα του ανέφερε ότι η Ενάγουσα επισκεπτόταν το κατάστημα αλλά ποτέ δεν του ανέφερε οτιδήποτε για τραυματισμό της.
Η Εναγόμενη αναφέρει ότι την επίδικη περίοδο διατηρούσε ασφάλεια για αστική ευθύνη έναντι τρίτου, με την Παγκύπρια Ασφαλιστική. Συνεπώς αν λάμβανε χώρα το επίδικο συμβάν και ενημερωνόταν σχετικά η Εναγόμενη, αυτή με τη σειρά της θα ειδοποιούσε σχετικά την Ασφαλιστική της Εταιρεία, η οποία και θα κατέβαλε τις οποιεσδήποτε αποζημιώσεις σε περίπτωση που διαπιστωνόταν ευθύνη της Εναγομένης. Το γεγονός ότι δεν ειδοποιήθηκαν εγκαίρως τους στέρησε τη δυνατότητα να εξετάσουν κατά πόσο έγινε το επίδικο συμβάν και κάτω από ποιες συνθήκες.
Αναφορικά με την επιταγή που κατέθεσε η Ενάγουσα ως Τεκμήριο 2, ο ομνύοντας αναφέρει ότι ενώ φέρει ημερομηνία 11/03/2013, αυτή εξαργυρώθηκε περί τον ένα μήνα αργότερα, πράγμα που δεν συμβαδίζει με την πολιτική της Εναγόμενης όπως οι επιταγές κατατίθενται την επόμενη εργάσιμη μέρα. Ο μάρτυρας συνεπώς υποθέτει ότι η επιταγή δόθηκε σε κάποιο από τα καταστήματα της Εναγομένης 2-3 μέρες πριν την εξαργύρωση της.
Αναφορικά με το κουμπί που βρίσκεται στη βρύση του καταστήματος ο ομνύοντας ισχυρίζεται ότι αυτό βρίσκεται σε σταθερό σημείο και χαμηλά περί τα 60 εκατοστά από το έδαφος. Συνεπώς αναφέρει ότι δεν δέχεται τον ισχυρισμό ότι η Ενάγουσα πήγε να πατήσει το κουμπί της βρύσης και γλίστρησε, αφού όπως ισχυρίστηκε δεν απαιτείται ιδιαίτερη προσπάθεια για να πατήσεις το κουμπί, πράγμα που μπορείς να το κάνεις είτε με το χέρι είτε με μία ελαφριά κίνηση με το γόνατο. Σε κάθε περίπτωση ισχυρίζεται ότι η βρύση μπορεί να ανοίξει κανονικά με διακόπτη που βρίσκεται στο ύψος της βρύσης, όπως όλες οι συνηθισμένες βρύσες. Το κουμπί που βρίσκεται σε πιο χαμηλό επίπεδο, εξυπηρετεί όσους δεν θέλουν να ακουμπήσουν τη βρύση.
Προς υποστήριξη των ισχυρισμών του ο Μ.Υ 1 κατέθεσε τα εξής έγγραφα ως Τεκμήρια:
Τεκμήριο 12: Αντίγραφο ανανέωσης ασφαλιστηρίου συμβολαίου της Εναγόμενης για την περίοδο 20/03/2012 – 19/03/2013
Τεκμήριο 13: Φωτογραφία της βρύσης του καταστήματος της Εναγόμενης στην Λάρνακα.
- Προσδιορισμός επίδικων θεμάτων
Στο σημείο αυτό πρέπει να σημειωθεί ότι κατόπιν ρητής παραδοχής από πλευράς Εναγομένης, οι τραυματισμοί της Ενάγουσας, όπως επίσης και τα ιατρικά έξοδα που κατέβαλε για την θεραπεία της κατέστησαν παραδεκτά. Συγκεκριμένα:
1. Αναφορικά με τους τραυματισμούς της Ενάγουσας και τις χειρουργικές και ιατρικές θεραπείες στις οποίες υποβλήθηκε, η Εναγόμενη μέσω δήλωσης του δικηγόρου της, αποδέχτηκε ως αληθές το περιεχόμενο των ιατρικών εκθέσεων που κατατέθηκαν ως τεκμήρια 3 και 5, με κοινή δήλωση των μερών ότι οι τραυματισμοί προσώπων τρίτης ηλικίας είναι πιο εύκολοι.
2. Αναφορικά με τα ιατρικά έξοδα στα οποία υποβλήθηκε η Ενάγουσα, η Εναγόμενη μέσω δήλωσης του δικηγόρου της, αποδέχτηκε ως αληθές το περιεχόμενο των σχετικών τιμολογίων και αποδείξεων που κατατέθηκαν ως τεκμήρια 6,7,8,9 και 10.
3. Αποτέλεσε επίσης παραδεκτό γεγονός η επιστολή που στάλθηκε από τους δικηγόρους της Εναγομένης προς τους δικηγόρους της Ενάγουσας ως τεκμήριο 11, προκειμένου να διευθετηθεί ιατρική εξέταση της Ενάγουσας από ιατρό της επιλογής της Εναγομένης.
Παραμένει συνεπώς ως κύριο επίδικο θέμα το εξής:
● Οι συνθήκες τραυματισμού της Ενάγουσας και ειδικότερα το κατά πόσο ισχύει η θέση της Ενάγουσας, ότι οι εν λόγω τραυματισμοί της, προκλήθηκαν από την πτώση της εντός του καταστήματος της Εναγομένης στην Επαρχία Λάρνακας, στις 11/03/2013, εξαιτίας του γλιστερού δαπέδου του υποστατικού, λόγω παρουσίας υγρών.
- Αξιολόγηση Μαρτυρίας
Προχωρώ σε αξιολόγηση της μαρτυρίας που σχετίζεται με τα επίδικα θέματα ( βλ. Al Ittihad Al Watani κ.ά. v. Παπαδόπουλου (2000) 1(Γ) Α.Α.Δ. 1924). Σημειώνω ότι είχα την ευκαιρία να παρακολουθήσω τον κάθε ένα από τους μάρτυρες κατά τη διάρκεια της ζωντανής ατμόσφαιρας της δίκης. Η εντύπωση που αποκόμισα για τον κάθε μάρτυρα, από τις αντιδράσεις τους και τον τρόπο που απαντούσαν στις ερωτήσεις που τους τέθηκαν, είναι με βάση πάγια Νομολογιακή Αρχή, εξαιρετικής σπουδαιότητας για την κρίση της αξιοπιστίας τους. (βλ. C & A Pelecanos Associates Ltd v. Ανδρέα Πελεκάνου (1999) 1 Α.Α.Δ. 1273)
Περαιτέρω, κατά την αξιολόγηση εκάστης μαρτυρίας λαμβάνω υπόψη το περιεχόμενο, την ποιότητα και την πειστικότητα της. Η μαρτυρία του κάθε μάρτυρα αντιπαραβάλλεται και συγκρίνεται με το σύνολο της μαρτυρίας που τέθηκε ενώπιον μου και με την αντικειμενική υπόσταση των εκατέρωθεν θέσεων. (βλ. Ομήρου v. Δημοκρατίας (2001) 2 ΑΑΔ 506, Στυλιανίδης ν. Χατζηπιέρα (1992) 1 Α.Α.Δ. 1056, Φώτσιου ν Ηροδότου (2010) 1Β ΑΑΔ 1172).
Η μαρτυρία της Μ.Ε 1 αναφορικά με ζητήματα για τα οποία έχει ιδία πρωτογενή γνώση καθίσταται αποδεκτή ως αξιόπιστη. Εν ολίγοις αποδέχομαι τον ισχυρισμό της Μ.Ε 1 ότι η αποβιώσασα μητέρα της τραυματίστηκε στις 11/03/2013 και εξαιτίας του τραυματισμού της διακομίστηκε από την ίδια την Μ.Ε 1 ( μαζί με την αδερφή της) στο Απολλώνειο Ιδιωτικό Νοσοκομείο. Ο συγκεκριμένος ισχυρισμός της Μ.Ε 1 υποστηρίζεται εξάλλου από τα ιατρικά πιστοποιητικά ( τεκμήρια 3 και 5), το περιεχόμενο των οποίων έγινε αποδεκτό από τους Εναγόμενους.
Αναφορικά όμως με το κύριο επίδικο ζήτημα των συνθηκών τραυματισμού της αποβιώσασας, η μαρτυρία της Μ.Ε 1 αποτελεί στο σύνολο της εξ’ ακοής μαρτυρία και μάλιστα από πρόσωπο που έχει αποβιώσει. Όπως η ίδια ισχυρίζεται, ο τρόπος που συνέβη το επίδικο συμβάν μεταφέρθηκε στην ίδια από την αποβιώσασα Ενάγουσα και μητέρα της. Η αξιολόγηση εξ’ ακοής μαρτυρίας προερχόμενη από πρόσωπο που έχει αποβιώσει, προκειμένου να διακριβωθεί η αποδεικτική της αξία, γίνεται σύμφωνα με τις παραμέτρους που θέτει το άρθρο 27 του περί Αποδείξεως Νόμου, Κεφ. 9. Αυτό θέτει ρητά η Νομολογία του Ανωτάτου στην Αγρότου Αντωνάκη Βασιλική και Άλλη ν. Ιωάννας Αντωνάκη Αγρότου (2016) 1 ΑΑΔ 1325, απόσπασμα από την οποία κρίνω σκόπιμο να παραθέσω αυτολεξεί κατωτέρω:
«Στην υπό κρίση υπόθεση, δεν έχουμε περίπτωση εξ αρχής μη αποδεκτότητας μαρτυρίας, όπως στη Muskita. Εδώ το λάθος του Δικαστηρίου εντοπίζεται στο ότι ενώ έγιναν δεκτά τα Τεκμήρια 2 και 26, στη συνέχεια απεκλείσθησαν.
Ορθά λοιπόν, παρατηρούν οι συνήγοροι των εφεσειουσών, ότι οι δηλώσεις του αποβιώσαντος, τις οποίες ηθέλησαν να παρουσιάσουν ως μαρτυρία εξ ακοής, έπρεπε να είχαν εξεταστεί. Το στάδιο στο οποίο καλείται να αποφασίσει το Δικαστήριο ζητήματα δεκτότητας μαρτυρίας είναι το στάδιο της προσκόμισης της μαρτυρίας. Αφής στιγμής το Δικαστήριο ορθά έκανε αποδεκτή την εν λόγω μαρτυρία (Τεκμήρια 2, 26 και 11) θα έπρεπε στη συνέχεια να την προσεγγίσει και να την εξετάσει υπό το φως των παραμέτρων που θέτουν τα Άρθρα 26 και 27 του Νόμου. Archbold Criminal Pleading, Evidence and Practice, 2009, σ.1425-26, παράγρ. 11-18Α, όπου εξετάζεται το ζήτημα αποδοχής μαρτυρίας προσώπου που έχει αποβιώσει σε συνάρτηση με τις αρχές της διασφάλισης της δίκαιης δίκης (A. Panayides Contracting Ltd v. Χαραλάμπους (2004) 1 Α.Α.Δ. 415, όπου εξετάστηκαν οι ως άνω αρχές, με την παρατήρηση βέβαια ότι η τροποποίηση του περί Αποδείξεως Νόμου ακολούθησε την απόφαση).
Παρατηρούμε ότι το Τεκμήριο 11 υπογραφόταν από τον αποβιώσαντα και τις δύο του θυγατέρες, εφεσείουσα 2 και εφεσίβλητη, τα δε άλλα δυο Τεκμήρια (Τεκμήρια 2 και 26) δεν αφορούσαν καν χειρόγραφες σημειώσεις, ήσαν έγγραφα τα οποία υπογράφησαν ενώπιον αρμοδίων προσώπων και μαρτύρων και κατατέθησαν κατά την ημερομηνία των επίδικων μεταβιβάσεων. Το Δικαστήριο όφειλε λοιπόν, εφόσον επέτρεψε την κατάθεση τους, να αξιολογήσει μόνο τη βαρύτητα που θα τους πρόσδιδε ως εξ ακοής μαρτυρία, λαμβάνοντας υπόψη το σύνολο των περιστάσεων από τις οποίες μπορούσε εύλογα να συναχθεί συμπέρασμα αναφορικά με την αποδεικτική αξία της, στο πλαίσιο και τις παραμέτρους που το ίδιο το Άρθρο 27 του Νόμου ορίζει:
«27.-(1) Κατά την αξιολόγηση της βαρύτητας που θα προσδοθεί σε εξ ακοής μαρτυρία, το Δικαστήριο λαμβάνει υπόψη το σύνολο των περιστάσεων, από τις οποίες μπορεί εύλογα να συναχθεί συμπέρασμα αναφορικά με την αποδεικτική αξία της εν λόγω μαρτυρίας.
(2) Ειδικότερα, και χωρίς επηρεασμό της γενικότητας του εδαφίου (1), το Δικαστήριο θα λαμβάνει υπόψη τα πιο κάτω:
(α) Κατά πόσο θα ήταν εύλογο και εφικτό ο διάδικος, που έχει προσαγάγει τη μαρτυρία, να είχε κλητεύσει ως μάρτυρα στη διαδικασία το πρόσωπο που έκαμε την αρχική δήλωση·
(β) το χρονικό διάστημα μεταξύ της αρχικής δήλωσης και του γεγονότος στο οποίο αυτή αναφέρεται·
(γ) το βαθμό της εξ ακοής μαρτυρίας, δηλαδή κατά πόσο η μαρτυρία περιλαμβάνει εξ ακοής μαρτυρία πέραν του πρώτου βαθμού·
(δ) κατά πόσο οποιοδήποτε εμπλεκόμενο πρόσωπο είχε οποιοδήποτε κίνητρο να αποκρύψει ή να παραποιήσει τα γεγονότα·
(ε) κατά πόσο η αρχική δήλωση μεταφέρθηκε επακριβώς ή όχι·
(στ) το πλαίσιο μέσα στο οποίο, ή οποιοσδήποτε σκοπός για τον οποίο έγινε η αρχική δήλωση·
(ζ) κατά πόσο η εξ ακοής μαρτυρία είναι ουσιωδώς διαφορετική από την αρχική δήλωση·
(η) κατά πόσο, υπό τις περιστάσεις κάτω από τις οποίες προσάγεται η εξ ακοής μαρτυρία, φαίνεται ότι δεν διευκολύνεται η ορθή αξιολόγηση της βαρύτητας της μαρτυρίας ή γίνεται προσπάθεια παρεμπόδισης της ορθής αξιολόγησης της βαρύτητας της μαρτυρίας.
(3) Ανεξάρτητα από τις διατάξεις του παρόντος άρθρου, κατά την αξιολόγηση της βαρύτητας που προσδίδεται από το Δικαστήριο σε εξ ακοής μαρτυρία, λαμβάνεται ιδιαίτερα υπόψη το κατά πόσο ο διάδικος θα μπορούσε να προσκομίσει την καλύτερη δυνατή μαρτυρία και δεν το έπραξε.»
Είναι εδώ που υπεισέρχεται η επιφύλαξη που θέτει το Άρθρο 24 και το δικαίωμα του διαδίκου (εδώ της εφεσίβλητης) να εξετάσει αποβιώσαντα μάρτυρα και η ενδεχόμενη αδυναμία της να προστατεύσει τα δικαιώματα της (Άρθρο 6.3 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και Άρθρο 30.2 του Συντάγματος, Blackstone's Criminal Practice, 2007, σ. 33-4, §A 7-76, και οι Kostovski v. The Netherlands [1990] 12 EHRR 434 και Doorson v. The Netherlands [1996] 22 EHRR 330, στις οποίες παραπέμπουν οι συνήγοροι των εφεσειουσών), ζητήματα που θεωρούμε ότι ιδιαιτέρως επιφυλάσσονται σε ποινική διαδικασία. Όπως αναφέρθηκε και στην Pakistan Cables Ltd v. NSB General Trading (Overseas) Co Ltd κ.ά. (2012) 1 A.A.Δ. 1711, σ.1719:
«Η εξ ακοής μαρτυρία είναι η εξαίρεση στον κανόνα της αναγκαιότητας της παρουσίασης του μάρτυρα ώστε αυτός να υποστεί τη βάσανο της κριτικής αντεξέτασης. Η μη παρουσίαση του επιτρέπεται μόνο για καλό λόγο και σ'αυτό στόχευε η τροποποίηση που επέφερε ο νομοθέτης με το Νόμο υπ' αρ. 32(Ι)/2004, ώστε να άρει πιθανές αδικίες από την αυστηρή εφαρμογή των κανόνων της εξ ακοής μαρτυρίας, όπως προηγουμένως αυτοί ίσχυαν. .»
Τέτοιο ζήτημα δεν είχε εγερθεί κατά πάντα χρόνο από την εφεσίβλητη ή το συνήγορο της. Αντιθέτως, όπως διαπιστώσαμε από τα πρακτικά, το Τεκμήριο 26 προσήχθη κατά την αντεξέταση της εφεσείουσας 2, ενώ το Τεκμήριο 2 κατατέθηκε από την ίδια την εφεσίβλητη.»
Έχοντας υπόψη τα ανωτέρω προχωρώ να εξετάσω τη βαρύτητα που μπορεί να προσδοθεί στην επίδικη μαρτυρία της Μ.Ε 1 αναφορικά με τις συνθήκες τραυματισμού της Ενάγουσας.
Αρχικά επισημαίνω ότι η σχετική αναφορά της Μ.Ε 1 περιορίζεται στην εξής μία πρόταση («Έγγραφο Α» παράγραφος 3):
«Την χρονική στιγμή που η αποβιώσασα βρισκόταν στην εν λόγω ψαραγορά, το δάπεδο του καταστήματος ήταν υγρό και γλιστερό με αποτέλεσμα η αποβιώσασα να γλιστρήσει και να πέσει καθώς πήγαινε να πλύνει τα χέρια της στη βρύση.»
Το πρώτο που παρατηρώ είναι ότι η πιο πάνω αναφορά είναι τόσο γενική που αναπόφευκτα επιδρά αρνητικά στην ποιότητα της και καθιστά εξαιρετικά ακροσφαλές το να βασιστώ σε αυτή προκειμένου να προχωρήσω σε εξαγωγή ευρήματος. Το ζήτημα γίνεται ακόμα πιο επισφαλές ενόψει της φύσης της μαρτυρίας, η οποία είναι εξ’ ακοής. Ουσιαστικά η αποβιώσασα Ενάγουσα μετέφερε, σε κάποια απροσδιόριστη στιγμή, την εν λόγω θέση στη θυγατέρα της, Μ.Ε 1. Σημειώνεται, ότι δεν έχει αναφερθεί από την Μ.Ε 1 ούτε το πότε, ούτε κάτω από ποιες συνθήκες της μεταφέρθηκε η πιο πάνω θέση της Ενάγουσας. Δεν μπορεί επομένως να εξεταστεί με επάρκεια το κατά πόσο η θέση της Ενάγουσας μεταφέρθηκε επ’ ακριβώς στην Μ.Ε 1, δεδομένης μάλιστα της προφορικότητας που διέπει την συγκεκριμένη μαρτυρία.
Η Μ.Ε 1 κατά την αντεξέταση της τόνισε το γεγονός ότι η γνώση της αναφορικά με τις συνθήκες του τραυματισμού της Ενάγουσας πηγάζει αποκλειστικά και μόνο από το τι της μεταφέρθηκε. Η ίδια όπως δήλωσε ουδέποτε επισκέφθηκε το υποστατικό των Εναγομένων. Συνεπώς, κατέστη ουσιαστικά αδύνατη η αμφισβήτηση μέσω αντεξέτασης της μαρτυρίας που προσφέρθηκε αναφορικά με τις συνθήκες του τραυματισμού της Ενάγουσας. Το ζήτημα αυτό έχει τη σημασία του στην προκειμένη περίπτωση, ενόψει της έντονης αμφισβήτησης από πλευράς Εναγομένων ακόμα και της ίδιας της επέλευσης του επίδικου ατυχήματος εντός του υποστατικού τους, ως προβάλλεται από την Ενάγουσα.
Δεν παραβλέπω ότι προς υποστήριξη των ισχυρισμών της, η Μ.Ε 1 κατέθεσε ως Τεκμήριο 4, γραπτή δήλωση τρίτου προσώπου, συγκεκριμένα του βοηθού της Ενάγουσας κατά τον ουσιώδη χρόνο που συνέβη το επίδικο συμβάν. Η εν λόγω μαρτυρία, δεν διαφωτίζει αναφορικά με τις συνθήκες του επίδικου ατυχήματος. Επισημαίνεται ότι εξ’ όσων καταγράφεται στη γραπτή δήλωση, το εν λόγω πρόσωπο προσήλθε στη σκηνή του ατυχήματος μετά που η Ενάγουσα τραυματίστηκε. Η σχετική αναφορά του για το πως συνέβη το ατύχημα πηγάζει από το τι του μεταφέρθηκε από την αποβιώσασα. Εν ολίγοις, η συγκεκριμένη αναφορά, αποτελεί επίσης εξ’ ακοής μαρτυρία και μάλιστα απομακρυσμένου βαθμού, γεγονός που αδυνατίζει ακόμη περισσότερο τη βαρύτητα της.
Περαιτέρω, το γεγονός της έκδοσης επιταγής από την Ενάγουσα προς την Εναγόμενη (τεκμήριο 2) με ημερομηνία την 11/03/2013 ( ημέρα που συνέβη το τραυματισμός της Ενάγουσας) δεν μπορεί να οδηγήσει σε κάποιο άλλο συμπέρασμα, πέραν του ότι η Ενάγουσα ήταν πελάτιδα της Εναγομένης, πράγμα που εξάλλου δεν αμφισβητείται. Το γεγονός ότι η επιταγή αυτή φέρει την ίδια ημερομηνία έκδοσης με την ημερομηνία που συνέβη το ατύχημα, δεν θεωρώ ότι μπορεί να υποστηρίξει και τη θέση της Ενάγουσας αναφορικά με τον τρόπο και τις συνθήκες κάτω από τις οποίες επήλθε το ατύχημα.
Συνεπώς, για τους λόγους που εξηγώ ανωτέρω και αφού έλαβα υπόψη το σύνολο των συνθηκών της παρούσας υπόθεσης θεωρώ επισφαλή την μαρτυρία της Μ.Ε 1 ( η οποία είναι αμιγώς εξ’ ακοής) στο επίδικο αυτό ζήτημα του τρόπου που επισυνέβη το επίδικο συμβάν του τραυματισμού της Ενάγουσας. Κατ’ επέκταση δεν μπορώ να βασιστώ στην μαρτυρία της Μ.Ε 1 για εξαγωγή ευρήματος αναφορικά με τις περιστάσεις τραυματισμού της Ενάγουσας.
Αναφορικά με τη μαρτυρία του M. Y 1, αυτή κρίνεται κατ’ αρχήν θετικά. Ο ομνύοντας εστιάζει στο ότι δεν έλαβε καμία ειδοποίηση αναφορικά με το επίδικο συμβάν πριν παραλάβουν την παρούσα αγωγή τρία χρόνια μετά. Όπως αναφέρει υπήρχε ασφαλιστική κάλυψη και θα μπορούσε να καλύψει τον οποιοδήποτε τραυματισμό λάμβανε χώρα εντός του υποστατικού των Εναγομένων. Ο ισχυρισμός του υποστηρίζεται από αντίγραφο ασφαλιστηρίου για την περίοδο 20/03/2012 - 19/03/2013 ( τεκμήριο 12) και είναι πειστικός. Από πλευράς Ενάγουσας δεν εξηγείται το γιατί η καταχώρηση της παρούσας αγωγής ακολούθησε με καθυστέρηση τριών ετών από το επίδικο συμβάν. Ούτε και αμφισβητήθηκε ο ισχυρισμός του Μ.Υ.1 ότι δεν ειδοποιήθηκαν οι Εναγόμενοι προηγουμένως για την απαίτηση της Ενάγουσας αναφορικά με το επίδικο συμβάν. Θεωρώ ότι η θέση του Μ.Υ 1 διέπεται από ειλικρίνεια και πειστικότητα. Ο ίδιος ο Μ.Υ 1, δεν ήταν παρών στο υποστατικό στις 11/03/2013 που κατ’ ισχυρισμό έγινε το επίδικο συμβάν. Όταν όμως έλαβε γνώση της αγωγής (3 χρόνια μετά το συμβάν), επισκέφθηκε το κατάστημα και διερεύνησε το ζήτημα. Εξ’όσων του αναφέρθηκε από τους υπαλλήλους του, δεν έγινε το επίδικο περιστατικό. Το γεγονός ότι η Εναγόμενη κλήθηκε να διερευνήσει το ζήτημα τρία χρόνια μετά που κατ’ ισχυρισμό συνέβη, συνοδεύεται όντως από εγγενείς δυσκολίες. Όπως αναφέρει χαρακτηριστικά ο Μ.Υ 1: “Θα μπορούσαμε να ειδοποιήσουμε την ασφαλιστική εταιρεία ή να εξετάσουμε κατά πόσο έγινε ο τραυματισμός και εάν έγινε κατά πόσο υπήρξε ευθύνη ή συντρέχουσα ευθύνη της Ενάγουσας, εάν ενημερωνόμασταν έγκαιρα. Δεν λάβαμε ειδοποίηση και δεν έγιναν τα πιο πάνω με αποτέλεσμα σήμερα να μην γνωρίζουμε εάν όντως έγινε το εν λόγω περιστατικό και εάν έγινε κάτω υπό ποίες συνθήκες έγινε και ποιός ευθύνεται.”
Η μαρτυρία του Μ. Υ 1 συνεπώς κρίνω ότι είναι κατ’ αρχήν αξιόπιστη. Βεβαίως, σημειώνω ότι η μαρτυρία του δεν σχετίζεται κατά τρόπο άμεσο με το κύριο επίδικο ζήτημα, δηλαδή με το πως επήλθε ο τραυματισμός της Ενάγουσας.
V. Διατύπωση ευρημάτων :
Στη βάση των παραδεκτών γεγονότων αλλά και του μέρους της μαρτυρίας που κρίθηκε αποδεκτό και αξιόπιστο, μπορώ να προβώ στα εξής ευρήματα αναφορικά με την παρούσα υπόθεση:
1. Η Εναγόμενη ήταν στις 11/03/13 η κάτοχος καταστήματος Ψαραγοράς στην Λάρνακα.
2. Η αποβιώσασα Ενάγουσα τραυματίστηκε στις 11/03/13. Κατά την ημερομηνία τραυματισμού της ήταν 83 ετών. Ως αποτέλεσμα του τραυματισμού της υπέστη τα εξής:
2.1. Η Ενάγουσα διακομίστηκε αρχικά στο Γενικό Νοσοκομείο Λάρνακας όπου διαπιστώθηκε ότι παρουσίαζε θλαστικό τραύμα στο αριστερό φρύδι, στο οποίο έγινε συρραφή. Η Ενάγουσα παραπονείτο για πόνους στο αριστερό ώμο. Έγιναν ακτινογραφίες και διαπιστώθηκε υποκεφαλικό κατάταγμα. ( βλέπε τεκμήριο 3)
2.2. Ακολούθως, την ίδια μέρα μεταφέρθηκε στο Απολλώνειο Ιδιωτικό Νοσοκομείο όπου διαπιστώθηκε ότι έφερε τρία κατάγματα στην περιοχή του αριστερού ώμου (humeral head and surgical neck).
2.3. Η Ενάγουσα υποβλήθηκε σε χειρουργική επέμβαση στις 12/03/13, στο Απολλώνειο Ιδιωτικό Νοσοκομείο, με σκοπό την αποκατάσταση του κατάγματος με την τοποθέτηση εμφυτευμάτων (PHILOS locking plates and screws). H Ενάγουσα αναγκάστηκε να παραμείνει στο Απολλώνειον Ιδιωτικό Νοσοκομείο από τις 11/03/2013 – 14/03/2013. ( βλέπε τεκμήριο 5)
2.4. Περί τον ένα χρόνο μετά υπέστη οστεονέκρωση με κατάρρευση της αρθριτικής επιφάνειας του αριστερού ώμου. Ως αποτέλεσμα στις 23/04/2014 η αποβιώσασα υποβλήθηκε σε νέα χειρουργική επέμβαση στον αριστερό ώμο, κατά την οποία αφαιρέθηκαν τα εμφυτεύματα και ακολούθως εφαρμόστηκε ημιαρθροπλαστική. Ακολούθως η Ενάγουσα ακολούθησε πρόγραμμα αποκατάστασης και φυσιοθεραπειών. Με την πάροδο του χρόνου η Ενάγουσα δεν είχε πόνους αλλά περιορίστηκε η κίνηση του αριστερού της ώμου με αποτέλεσμα να έχει δυσκολίες στο να ντυθεί και να μαγειρέψει. ( βλέπε τεκμήριο 5)
2.5. Για την περίθαλψη και την αποκατάσταση της εξαιτίας του τραυματισμού της η Ενάγουσα χρειάστηκε να καταβάλει το ποσό των €15,029.05. (βλέπε τεκμήρια 6,7,8,9 και 10)
VI. Νομική πτυχή
Η βάση της παρούσας απαίτησης ως καθίσταται ξεκάθαρο τόσο από την ίδια την Έκθεση Απαίτησης όσο και από την Γραπτή Αγόρευση της Ενάγουσας, είναι το αστικό αδίκημα της Ευθύνης Κατόχου Ακίνητης Ιδιοκτησίας άρθρο 51(2)(β) του Κεφ. 148. Το συγκεκριμένο αστικό αδίκημα έτυχε ανάλυσης από την Νομολογία του Ανωτάτου. Ενδεικτικά παραπέμπω στην Λέσχη Ιπποδρομιών Λευκωσίας ν. Ανδρέα Νικήτα (2000) 1 ΑΑΔ 1712, όπου το Ανώτατο Δικαστήριο σε παρόμοιας φύσης υπόθεση ανάφερε μεταξύ άλλων τα εξής:
«H πρωτόδικος δικαστής με αναφορά στην Κυριακίδης ν. Tenekedjian (1994) 1 ΑΑΔ 504 κατέληξε στο συμπέρασμα ότι οι εφεσείοντες είχαν καθήκον επιμέλειας αναφορικά με τις δικές τους δραστηριότητες στο ακίνητο έναντι όλων των προσώπων που βρίσκονταν νόμιμα εντός του ακινήτου, ανεξάρτητα αν τα πρόσωπα αυτά ήταν προσκεκλημένοι ή απλοί αδειούχοι. Το συμπέρασμα είναι ορθό αλλά και αδιαμφισβήτητο γιατί η διάκριση μεταξύ "απλού αδειούχου" και "προσκεκλημένου" αποκτά σημασία μόνο όταν η ζημιά στον επισκέπτη έχει προκληθεί από τη στατική κατάσταση του ακινήτου (occupancy duty) σε αντιδιαστολή με τη ζημιά που προκλήθηκε από τις "δραστηριότητες" του κατόχου στο ακίνητο. Βλ. Κυριακίδης ν. Tenekedjian (ανωτέρω) όπου επισημαίνεται ".... πως αυτή η πτυχή του κοινοδικαίου βρήκε την έκφρασή της στις ίδιες τις διατάξεις του άρθρου 51(2)(β) του περί Αστικών Αδικημάτων Νόμου Κεφ. 148 ....".
(…)
Το στοιχειώδες καθήκον των εφεσειόντων ήταν να διατηρούν συνεχώς καθαρό το δάπεδο της αίθουσας»
Το ζήτημα βεβαίως στην παρούσα περίπτωση εστιάζεται στην αδυναμία στοιχειοθέτησης του αστικού αδικήματος εναντίον της Εναγομένης. Συγκεκριμένα, η μαρτυρία που προσκομίστηκε αναφορικά με τις συνθήκες επέλευσης του ατυχήματος και του τραυματισμού της Ενάγουσας, αποτελεί εξ’ ολοκλήρου εξ’ ακοής μαρτυρία προερχόμενη από την αποθανούσα/ Ενάγουσα και για τους λόγους που επεξηγήθηκαν ανωτέρω δεν αξιολογήθηκε θετικά και δεν μπορεί να αποτελέσει υπόβαθρο για εξαγωγή ευρημάτων. Ενόψει τούτου η αξίωση της Ενάγουσας εναντίον της Εναγομένης δεν μπορεί να επιτύχει και συνεπώς απορρίπτεται.
Παρά την πιο πάνω κρίση μου ως προς το βάσιμο της αξίωσης της Ενάγουσας, προχωρώ στον υπολογισμό των γενικών αποζημιώσεων της Ενάγουσας, έτσι ώστε σε περίπτωση που ανατραπεί, κατ’ Έφεση, η κρίση μου αναφορικά με την ευθύνη της Εναγομένης, να υπάρχει πρωτόδικη κρίση ως προς το ζήτημα των γενικών αποζημιώσεων της Ενάγουσας. (βλέπε σχετικά Νicolaides v. Economides (1963) 2 C.L.R. 78, Θεμιστοκλέους Κώστας ν. Ζαχαρία Κουλία (2012) 1 ΑΑΔ 76).
Οι αρχές που διέπουν το ζήτημα της επιδίκασης των γενικών αποζημιώσεων έχουν συνοψισθεί στην απόφαση Χαριλάου ν. Νικολάου (2003) 1 Α.Α.Δ. 1460, απόσπασμα από την οποία κρίνω σκόπιμο να παραθέσω κατωτέρω:
«Έχει νομολογηθεί ότι σκοπός της επιδίκασης αποζημιώσεων είναι να δοθεί στον ενάγοντα αποζημίωση για την ζημιά, απώλεια ή βλάβη που έχει υποστεί. Οι αρχές που διέπουν τον προσδιορισμό των αποζημιώσεων συνοψίζονται στην απόφαση του Πική, Δ. - όπως ήταν τότε - στην Paraskevaides (Overseas) Ltd and Another v. Christofi (1982) 1 C.L.R. 789, 793. Παραθέτουμε σε μετάφραση το σχετικό απόσπασμα:
"Στόχος των αποζημιώσεων που επιδικάζονται είναι να αποδοθεί δικαιοσύνη στην απώλεια και στη ζημιά του διαδίκου που τραυματίστηκε χωρίς να εναποτίθεται υπέρμετρο βάρος πάνω στον αδικοπραγούντα. (Βλ. Fletcher v. Autocar Transporters Ltd [1968] 1 All E.R. 726, Constantinou v. Salahouris (1969) 1 C.L.R. 416). Με άλλες λέξεις, το ποσό που επιδικάζεται πρέπει να είναι κοινωνικά αποδεκτό. Συνεπώς, η κοινωνική δεοντολογία κατά τον ουσιώδη χρόνο είναι σε κάθε περίπτωση παράγοντας σχετικός προς το έργο μας ειδικά σε σχέση με μη χρηματική απώλεια. Η χρηματική ζημιά, ως περισσότερο επιδεκτική μαθηματικού υπολογισμού εξαρτάται λιγότερο από κοινωνικά κριτήρια. Στόχος του εγχειρήματος είναι η κατάληξη, στο τέλος της πορείας, σε αριθμό που είναι δίκαιος και εύλογος κάτω από τις περιστάσεις της υπόθεσης."
(Βλ. και Fysco Constructing Co. Ltd v. Γεωργίου (1991) 1 Α.Α.Δ. 1014, 1028 και Μιχαήλ κ.ά. ν. Φίλιος Γ. Συκοπετρίτης Λτδ. κ.ά. (2000) 1 Α.Α.Δ. 1049).
Η αποζημίωση για αστικά αδικήματα δεν έχει σκοπό την τιμωρία αλλά την αποκατάσταση. Αυτή τούτη η ατέλεια του χρήματος ως μέσου για αποκατάσταση, δεν πρέπει να επενεργεί προς επαύξηση των αποζημιώσεων (Βλ. Μαυροπετρή ν. Λουκά (1995) 1 Α.Α.Δ. 66, 74).
Η νομολογία του Ανωτάτου Δικαστηρίου έχει επιδείξει μια σταθερή άνοδο του επιπέδου των γενικών αποζημιώσεων. Έχει τονίσει την ανάγκη για μια πιο δίκαιη και φιλελεύθερη αποτίμηση του ανθρώπινου πόνου και των πολλαπλών στερήσεων που προκαλούν οι αναπηρίες στα θύματα της αμέλειας (Βλ. Ioannou and Paraskevaides (Overseas) (πιο πάνω), Παναγή ν. Θεοδώρου (1992) 1 Α.Α.Δ. 1303, Ηρακλέους ν. Πίτρου (1994) 1 Α.Α.Δ. 239, Παναγιώτου ν. Φραγκέσκου κ.ά. (1999) 1 Α.Α.Δ. 687, Μαϊττα ν. Γεωργίου κ.ά., Πολιτική Έφεση 8499, 9.1.99 και Βρυωνίδης ν. Σωφρονίου (1997) 1(Β) Α.Α.Δ. 1181). Προηγούμενες αποφάσεις δεν αποτελούν δεσμευτικό προηγούμενο υπό την έννοια της αρχής του stare decisis αλλά παρέχουν καθοδήγηση (βλ. Παναγή, πιο πάνω). Πρέπει, επίσης, να λαμβάνεται υπόψη η συνεχής μείωση της αξία του χρήματος.»
Στην υπόθεση Νεάρχου Κώστας ν. Σάββα Στεφανίδη και Άλλης,(ως διαχειριστών της περιουσίας του αποβιώσαντα Φρίξου Στεφάνου) και Άλλων (2003) 1 ΑΑΔ 351 ο Εφεσείων μετά από τροχαίο ατύχημα ημερομηνίας 18/03/92, υπέστη συντριπτικό κάταγμα του δεξιού βραχίονα, μικροεκδορές, απώλεια δύο δοντιών και κινητικότητα των υπολοίπων καθώς και σπάσιμο των κορώνων τριών μπροστινών δοντιών. Η θεραπεία για την επούλωση των τραυμάτων του στόματος και την αποκατάσταση των βλαβών στα δόντια κράτησε ενάμιση περίπου μήνα. Καθ' όλο το χρονικό αυτό διάστημα, ο Εφεσείων είχε πόνους και υφίστατο ταλαιπωρία λόγω δυσκολίας στη μάσηση. Για τη θεραπεία του κατάγματος ο Εφεσείων υποβλήθηκε σε εγχείρηση. Το κάταγμα δεν πορώθηκε με την πρώτη επέμβαση και η διενέργεια δεύτερης εγχείρησης, κατέστη αναπόφευκτη. Η δεύτερη εγχείρηση, που περιλάμβανε μεταμόσχευση κοκάλου από τη λεκάνη, έγινε με καλό αποτέλεσμα. Το τραύμα αποκαταστάθηκε πλήρως και η πώρωση του κατάγματος ήταν απόλυτα επιτυχής. Με την αποκατάσταση του τραύματος ο Εφεσείων ήταν πλέον σε θέση να εκτελεί οποιαδήποτε εργασία. Η κούραση, προκαλούσε παροδικό πόνο ο οποίος έφευγε μετά από ανάπαυση. Οι κινήσεις του χεριού προς την πλάτη και την κεφαλή επηρεάστηκαν ελάχιστα. Ο πόνος στο χέρι ήταν έντονος για ένα περίπου μήνα μετά από κάθε εγχείρηση. Επιδικάστηκαν υπέρ του Ενάγοντα γενικές αποζημιώσεις ύψους 7,000Λ.Κ αφού κρίθηκε πλήρως υπεύθυνος για το ατύχημα ο Εναγόμενος. Το ύψος των γενικών αποζημιώσεων κρίθηκε επαρκές.
Μαρία Πέτρου ν. Ιωάννη Γαλάνη (2009) 1 ΑΑΔ 84 η Ενάγουσα υπέστη συντριπτικό διπολικό κάταγμα του αριστερού βραχιονίου. Μεταφέρθηκε στο Γενικό Νοσοκομείο Λεμεσού όπου με γενική αναισθησία έγινε ανάταξη του κατάγματος και ακινητοποίηση με γύψινο νάρθηκα. Η Ενάγουσα παραπονείτο για πόνους κατά την ανύψωση του αριστερού ώμου πέραν των 90° κατά την έσω και έξω στροφή του αριστερού βραχίονα μετά από ανύψωση βάρους κατά τις απότομες καιρικές μεταβολές. Αντικειμενικά παρουσίαζε ελάττωση της ικανότητας του αριστερού ώμου, απαγωγή πρόσθια και πλάγια, έσω και έξω στροφή κατά 30% λόγω της μακροχρόνιας ακινητοποιήσεως του ώμου. Στην περιοχή του κατάγματος υπήρχε υπερτροφική μάζα μαλακών μορίων. Το πάσχον μέλος αδυνατούσε να μεταφέρει φορτία άνω των 5Κg. Ακτινολογικώς παρουσίαζε πλήρη πώρωση κατάγματος με ελαφρά έσω γωνίωση. Ο πόνος μετά από εντατική εργασία, ανύψωση βάρους, απότομες καιρικές μεταβολές θα παραμείνει για πάντα. Η μυϊκή παραμόρφωση στο άνω μέρος του αριστερού δελτοειδούς μυός θα είναι μόνιμος. Η εμφάνιση περιαρθρίτιδας στον αριστερό ώμο είναι πολύ πιθανή. Η εκτέλεση χειρωνακτικής εργασίας θα είναι αδύνατη για την ως άνω ασθενή. Θα είναι ικανή μόνο για ελαφριά εργασία. Στην Ενάγουσα επιδικάσθηκαν ως γενικές αποζημιώσεις το ποσό των 7,000 Λ.Κ. Το Εφετείο αυξάνοντας το ποσό των αποζημιώσεων στις 10,000 Λ.Κ ανέφερε σχετικά : «Οι γενικές αποζημιώσεις δεν θα ήσαν ανεπαρκείς στη συνήθη περίπτωση τέτοιου τραυματισμού. Ο πόνος και η ταλαιπωρία όπως και ο επηρεασμός των ανέσεων ζωής της Εφεσείουσας κατά τη διάρκεια της θεραπείας και ανάρρωσής της, αν και σημαντικού βαθμού, δεν θα μπορούσαν να χαρακτηρισθούν ως ιδιαιτέρως πέραν των συνήθων για να καταστήσουν το επιδικασθέν ποσό εκδήλως ανεπαρκές. Έχουμε όμως καταλήξει ότι το επιδικασθέν ποσό δεν αντανακλά στο δέοντα βαθμό τον πόνο και την ταλαιπωρία και τον περιορισμό των ανέσεων ζωής της Εφεσείουσας στο μέλλον, δοθέντος ότι υπήρχαν κατάλοιπα που και πόνο θα προκαλούν και περιορισμό χρήσης του μέλους και του ώμου θα έχουν ως αποτέλεσμα για το υπόλοιπο της ζωής της 37ετούς σήμερα Εφεσείουσας. Να παρατηρήσουμε μάλιστα και το εύρημα του δικαστηρίου ότι η εμφάνιση περιαρθρίτιδας στον ώμο είναι πολύ πιθανή. Στην υπόθεση Νεάρχου ν. Στεφανίδη (2003) 1 ΑΑΔ 351, στην οποία βασίζεται ο Εφεσίβλητος ως καθοδηγητική για το ύψος των αποζημιώσεων, ορθώς παρατηρεί η Εφεσείουσα ότι διαφοροποιείται εφ΄όσον εκεί δεν υπήρχαν κατάλοιπα. Θα αυξήσουμε λοιπόν το ποσό των γενικών αποζημιώσεων στις £10.000.»
Λαμβάνοντας καθοδήγηση από τις πιο πάνω αποφάσεις, οι οποίες αφορούν παρόμοιας φύσης τραύματα όπως και της Ενάγουσας στην παρούσα, και αφού προσμετρώ την χρονική απόσταση των εν λόγω αποφάσεων γεγονός που έχει τη σημασία του δεδομένης της συνεχούς μείωσης της αξίας του χρήματος, θα επιδίκαζα υπέρ της Ενάγουσας και εναντίον της Εναγομένης, επί πλήρους ευθύνης, το ποσό των €20,000 ως γενικές αποζημιώσεις.
Θα επιδίκαζα επίσης ειδικές αποζημιώσεις ύψους €15,029.05 ( σύμφωνα με τα τεκμήρια 6,7,8,9 και 10 το περιεχόμενο των οποίων δεν αμφισβητήθηκε).
Περαιτέρω θα επιδίκαζα νόμιμο τόκο, τόσο επί των γενικών όσο και των ειδικών αποζημιώσεων, από την ημερομηνία καταχώρησης της αγωγής, αφού δεν προσφέρθηκε καμία εξήγηση για την καθυστέρηση πέραν των 3 ετών από το ατύχημα μέχρι την καταχώρηση της παρούσας αγωγής ( βλέπε σχετικά Φοινικαρίδης κ.α. ν. Γεωργίου κ.α. (1991) 1 Α.Α.Δ. 475 ).
VII. Κατάληξη:
Εν κατακλείδι, ενόψει της κρίσης μου ότι δεν αποδείχθηκε η ευθύνη της Εναγόμενης απέναντι στην Ενάγουσα, η παρούσα αγωγή αποτυγχάνει και απορρίπτεται. Τα έξοδα ακολουθούν το αποτέλεσμα και επιδικάζονται υπέρ της Εναγόμενης και εναντίον της Ενάγουσας, όπως θα υπολογιστούν από τον Πρωτοκολλητή και εγκριθούν από το Δικαστήριο.
(Υπ.) .........................................
Μ. Π. Μιχαήλ, Ε.Δ.
Πιστόν Αντίγραφο
Πρωτοκολλητής
cylaw.org: Από το ΚΙΝOΠ/CyLii για τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο