ΕΠΑΡΧΙΑΚΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΛΕΥΚΩΣΙΑΣ
ΕΝΩΠΙΟΝ: Χ. Σατσιά, Προσ. Ε.Δ.
Αρ. Υπόθεσης: 2876/2023
Μεταξύ:
ΔΗΜΟΣ ΛΑΤΣΙΩΝ
Κατηγορούσα Αρχή
και
Α.Κ.
Κατηγορούμενου
Ημερομηνία: 31 Ιανουαρίου 2025
Εμφανίσεις: Για Κατηγορούσα Αρχή: Κος Ιωάννου
Ο Κατηγορούμενος εκπροσωπεί τον εαυτό του
Α Π Ο Φ Α Σ Η
Δοθείσα μετά από σύντομο διάλειμμα
Α. ΕΙΣΑΓΩΓΗ
1. Ο Κατηγορούμενος αντιμετωπίζει τέσσερεις κατηγορίες οι οποίες αφορούν παρακοή διατάγματος κατά παράβαση των άρθρων 93(1)(β), 93(2), 93(4), 94, 96 και 98 του περί Δήμων Νόμου, Ν. 111/1985, ως είχε τροποποιηθεί (εφεξής «Νόμος»).
2. Με βάση τις λεπτομέρειες αδικήματος των κατηγοριών τις οποίες αντιμετωπίζει ο Κατηγορούμενος, αυτός δεν συμμορφώθηκε με το Διάταγμα του Ε.Δ. Λευκωσίας ημερομηνίας 17.10.2022 στην υπόθεση οχληρίας αρ. 4/2022 δια του οποίου διατάσσετο να μετακινήσει εντός 30 ημερών από την επίδοση του, αντικείμενα όπως σίδερα, ξύλα, πλαστικά, κάγκελα, βαρέλια, ντεπόζιτα, γεωργικά εργαλεία και μηχανήματα τα οποία βρίσκονταν στο τεμάχιο του με αριθμό ΧΧΧΧ, Φ./Σχ. ΧΧ/ΧΧ ΧΧ, Τμήμα Χ (εφεξής «Ακίνητο») εντός των δημοτικών ορίων του Δήμου Λατσιών (εφεξής «Διάταγμα»). Το Διάταγμα επιδόθηκε στις 10.11.2022 και υπήρχε αναστολή εκτέλεσης τεσσάρων μηνών από την ημέρα έκδοσης του.
3. Η πρώτη και η δεύτερη κατηγορία αφορούν την παρακοή Διατάγματος και την παράλειψη συμμόρφωσης του Κατηγορούμενου με το Διάταγμα, αντίστοιχα, στις 24.04.2023. Η τρίτη και η τέταρτη κατηγορία αφορούν την παρακοή Διατάγματος και την παράλειψη συμμόρφωσης με το Διάταγμα, αντίστοιχα, στις 16.09.2023.
4. Ο Κατηγορούμενος δεν επιθυμούσε να διορίσει δικηγόρο παρότι του επεξηγήθηκε από το Δικαστήριο ότι ενδεχομένως να δικαιούται σε δωρεάν νομική αρωγή και επομένως χειρίστηκε μόνος του την υπόθεση του. Επεξηγήθηκαν στον Κατηγορούμενο τα δικαιώματα του καθώς και η διαδικασία η οποία θα ακολουθείτο κατά την ακροαματική διαδικασία και τονίστηκε ότι θα πρέπει να υποβάλει την υπεράσπιση του και τις θέσεις του στους μάρτυρες της Κατηγορούσας Αρχής.
5. Η ακροαματική διαδικασία ήταν σύντομη. Προς απόδειξη της υπόθεσης της Κατηγορούσας Αρχής κατέθεσε ένας μάρτυρας, ο κύριος Α.Γ. («ΜΚ»). Αφού η Κατηγορούσα Αρχή ολοκλήρωσε την παρουσίαση της μαρτυρίας της, το Δικαστήριο με ενδιάμεση απόφαση του αποφάσισε ότι αποδείχθηκε επαρκώς εκ πρώτης όψεως υπόθεση εναντίον του Κατηγορούμενου και συνεπώς κλήθηκε σε απολογία. Ο Κατηγορούμενος δεν επιθυμούσε να δώσει μαρτυρία ούτε να αντεξεταστεί, τήρησε το δικαίωμα της σιωπής και δεν επιθυμούσε να καλέσει οποιονδήποτε μάρτυρα για να προβάλει την υπεράσπιση του. Ακολούθως, η υπόθεση ορίστηκε για τελικές αγορεύσεις.
6. Σε αυτό το σημείο σημειώνω ότι το σύνολο της μαρτυρίας βρίσκεται καταγεγραμμένο στα πρακτικά της διαδικασίας, έχει τύχει προσεκτικής μελέτης και το έχω λάβει υπόψιν μου. Δεδομένου ότι οι αρχές οι οποίες διέπουν την αιτιολόγηση δικαστικών αποφάσεων δεν επιβάλλουν την επανάληψη του συνόλου της μαρτυρίας ή την αναφορά σε κάθε επιμέρους πτυχή αυτής, θα προσπαθήσω να περιοριστώ σε μια συνοπτική αναφορά στα ουσιώδη σημεία της μαρτυρίας εκάστου μάρτυρα.
7. Επίσης, σημειώνεται ότι ο ευπαίδευτος συνήγορος της Κατηγορούσας Αρχής υπέβαλε στο Δικαστήριο εμπεριστατωμένη γραπτή αγόρευση στην οποία αναπτύσσεται η επιχειρηματολογία του. Ο Κατηγορούμενος αγόρευσε προφορικά και τόνισε ότι υπήρξε συμμόρφωση με το Διάταγμα τις προηγούμενες ημέρες. Ανέφερε επίσης ότι δεν μπορούσε να μετακινήσει όλα τα αντικείμενα εντός της προθεσμίας που είχε τεθεί από το Δικαστήριο και χρειαζόταν περαιτέρω χρόνο.
8. Βεβαίως το περιεχόμενο των αγορεύσεων έχει ληφθεί υπόψη και ειδική αναφορά σε επιχειρήματα τα οποία προβάλλονται γίνεται όπου κρίνεται σκόπιμο. Επισημαίνω, ωστόσο, ότι τα επιχειρήματα αμφότερων των πλευρών υπήρξαν, σε όλη τους την εμβέλεια, αντικείμενο σκέψης και προβληματισμού από το Δικαστήριο χωρίς να υπάρχει ανάγκη ειδικής επίκλησης τους. Η δραστικότητα ενός επιχειρήματος συναρτάται με την επίδραση τη οποία μπορεί να έχει στη θεώρηση των επίδικών θεμάτων (BITONIC LTD v. BΑNK OF MOSCOW-BANK JOINT STOCK COMPANY ΠΡΩΗΝ JOINT STOCK COMMERCIAL BANK "BANK OF MOSCOW" (OPEN JOINT-STOCK COMPANY), Πολ. Εφ. 117/2018, 16.03.2022, Νίκος Οδυσσέα ν. Αστυνομίας (1999) 2 ΑΑΔ 490).
Β. ΜΑΡΤΥΡΙΑ Η ΟΠΟΙΑ ΠΡΟΣΑΧΘΗΚΕ
9. Ο ΜΚ ετοίμασε γραπτή δήλωση (Έγγραφο Α) και κατά την κυρίως εξέταση του υιοθέτησε το περιεχόμενο της. Ο ΜΚ είναι Δημοτικός Υγειονομικός Επιθεωρητής στο Τμήμα Δημόσιας Υγείας και Καθαριότητας του Δήμου Λατσιών – Γερίου. Πριν από την ενοποίηση των δύο Δήμων εργαζόταν στο Δήμο Λατσιών ως Υγειονομικός Επιθεωρητής για αρκετά χρόνια.
10. Επεξήγησε ότι τα τεκμήρια τα οποία επρόκειτο να καταθέσει είναι μέρος του φακέλου και αρχείου τα οποία διατηρεί ο Δήμος, ότι αποτελούν αντίγραφα των πρωτότυπων εγγράφων τα οποία βρίσκονται στο φάκελο και ότι έχει ελέγξει τα έγγραφα και διαπίστωσε πως είναι ορθά. Ως Τεκμήριο 1 κατέθεσε σχετικό πιστοποιητικό δυνάμει του άρθρου 35 του περί Αποδείξεως Νόμου, Κεφ. 9, ως έχει τροποποιηθεί.
11. Ως Τεκμήριο 2 κατέθεσε εκτύπωση από το μηχανογραφικό σύστημα του Δήμου Λατσιών Γερίου στην οποία διαφαίνεται ότι ο Κατηγορούμενος είναι ένας εκ των ιδιοκτητών του Ακινήτου. Σημειώνω ότι δεν αμφισβητήθηκε από τον Κατηγορούμενο ότι είναι ιδιοκτήτης του Ακινήτου.
12. Ανέφερε ότι σε σχέση με το Ακίνητο ο Δήμος Λατσιών έλαβε και εξακολουθεί να λαμβάνει παράπονα από περίοικους σχετικά με την ύπαρξη οχληρίας εντός αυτού. Το Ακίνητο βρίσκεται εντός των δημοτικών ορίων του Δήμου Λατσιών.
13. Στις 04.08.2022 καταχωρίστηκε η αίτηση οχληρίας αρ. 4/2022 εναντίον του Κατηγορούμενου στο Ε.Δ. Λευκωσίας. Στις 17.10.2022 εκδόθηκε εκ συμφώνου, στην παρουσία του Κατηγορούμενου, το Διάταγμα άρσης της οχληρίας. Ειδικότερα το Διάταγμα διέτασσε τον Καθ’ ου η Αίτηση, Κατηγορούμενο, όπως εντός τριάντα ημέρων από την επίδοση του Διατάγματος προβεί σε όλα τα δέοντα μέτρα για την μετακίνηση των αντικειμένων τα οποία ευρίσκοντο εντός του Ακινήτου ήτοι σίδερων, ξύλων, πλαστικών, κάγκελων, βαρελιών, ντεπόζιτων, γεωργικών εργαλείων και μηχανημάτων, με αναστολή εκτέλεσης του Διατάγματος για τέσσερεις μήνες από την ημέρα έκδοσης αυτού.
14. Αντίγραφο του Διατάγματος ως είχε συνταχθεί (drawn up order) κατατέθηκε ως Τεκμήριο 3. Σημειώνεται σε αυτό το σημείο πως δεν αμφισβητήθηκε ούτε η έκδοση του Διατάγματος εκ συμφώνου αλλά ούτε και η επίδοση του Διατάγματος στον Κατηγορούμενο στις 10.11.2022 (Τεκμήριο 4).
15. Στις 24.04.2023 ο ΜΚ επισκέφθηκε το Ακίνητο για να εξετάσει το κατά πόσον υπήρχε συμμόρφωση με το Διάταγμα. Διαπιστώθηκε από τον ΜΚ και από τον επόπτη του Δήμου κ. Σ.Κ. ότι ο Κατηγορούμενος δεν συμμορφώθηκε με το Διάταγμα δεδομένου του ότι είχαν παραμείνει εντός του Ακινήτου τα ίδια αντικείμενα τα οποία το Διάταγμα διέταξε να μετακινηθούν.
16. Ενημερώθηκε το Δημοτικό Συμβούλιο και αποφάσισε τη λήψη δικαστικών μέτρων εναντίον του Κατηγορούμενου (Τεκμήριο 5).
17. Στις 16.09.2023 ο ΜΚ επισκέφθηκε εκ νέου το Ακίνητο με σκοπό να εξετάσει το κατά πόσον υπήρξε συμμόρφωση με το Διάταγμα. Διαπιστώθηκε από τον ΜΚ ότι τα αντικείμενα τα οποία το Δικαστήριο είχε διατάξει να μετακινηθούν παρέμειναν στο Ακίνητο και επομένως δεν υπήρξε οποιαδήποτε συμμόρφωση.
18. Ο Κατηγορούμενος αντεξέτασε τον ΜΚ. Υπέβαλε σε αυτόν, μεταξύ άλλων ότι είχε μετακινήσει ορισμένα αντικείμενα, ότι αντικείμενα όπως η καρότσα και ο βραχίονας εκσκαφέα δεν μένουν εκεί αλλά μετακινούνται, ότι ο ΜΚ τον καταδιώκει και ότι έχει σοβαρά προβλήματα υγείας και δεν μπορεί να συμμορφωθεί. Ο ΜΚ ανέφερε, μεταξύ άλλων, ότι έχουν απομακρυνθεί μερικά αντικείμενα αλλά τα υπόλοιπα παραμένουν εκεί, αναφέροντας συγκεκριμένα τι είδους αντικείμενα εξακολουθούν να βρίσκονται στο Ακίνητο. Μάλιστα ανέφερε ότι προστίθενται και άλλα αντικείμενα (μετακινήθηκε ένα φορτηγό το οποίο όμως αντικαταστάθηκε με μια καρότσα φορτηγού καθώς και μια μηχανή παρασκευής σκυροδέματος και ένα ντεπόζιτο) αντί να υπάρχει συμμόρφωση με την μετακίνηση αυτών τα οποία βρίσκονται εντός του Ακινήτου (σελ. 8 και 9 πρακτικών 22.01.2025).
19. Σε σχέση με ορισμένα οχήματα, είναι ξεκάθαρο πως είναι ακινητοποιημένα δεδομένου του ότι βρίσκονται εκεί μονίμως. Σε σχέση με τετράτροχες μοτοσυκλέτες είναι προφανές πως είναι χαλασμένες και ακινητοποιημένες και δεν χρησιμοποιούνται. Απέρριψε οποιουσδήποτε ισχυρισμούς περί καταδίωξης του Κατηγορούμενου προσθέτοντας ότι οι περίοικοι προέβαιναν σε παράπονα στο Δήμο και ο ΜΚ εκτελούσε οδηγίες στο πλαίσιο της εργασίας του.
20. Σε σχέση με τη θέση περί αδυναμίας συμμόρφωσης ο ΜΚ την απέρριψε λέγοντας ότι από τη στιγμή που προστίθενται αντικείμενα στο Ακίνητο αντί να φεύγουν σημαίνει πως δεν ευσταθεί η θέση περί αδυναμίας συμμόρφωσης. Όπως κάποιος μετακινεί στο Ακίνητο νέα αντικείμενα μπορεί να τα μετακινήσει και από το Ακίνητο.
Γ. ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΜΑΡΤΥΡΙΑΣ ΚΑΙ ΕΥΡΗΜΑΤΑ
21. Αφού συνοψίσθηκε η προσκομισθείσα μαρτυρία προχωρώ τώρα με την αξιολόγηση της. Είχα την ευκαιρία να ακούσω με προσοχή τους μάρτυρες οι οποίοι κατέθεσαν ενώπιόν μου και να παρακολουθήσω τη συμπεριφορά τους στο εδώλιο. Σύμφωνα με τη νομολογία του Ανωτάτου Δικαστηρίου, η εντύπωση την οποία αφήνει ο μάρτυρας στο δικαστήριο, αγαθή ή δυσμενής, είναι παράγων εξαιρετικής σπουδαιότητας για την κρίση της αξιοπιστίας (C & A Pelecanos Associates Ltd v. Ανδρέα Πελεκάνου (1999) 1 Α.Α.Δ. 1273).
22. Παρακολούθησα, μεταξύ άλλων, την εμφάνιση και συμπεριφορά των μαρτύρων ενόσω καταθέταν, τις αντιδράσεις τους, κατά πόσο δηλαδή ήταν φυσικές ή αφύσικες, τον τρόπο με τον οποίο απαντούσαν, τη νευρικότητα ή την επιφυλακτικότητα τους, την ιδιοσυγκρασία που εκδήλωναν, την αμεσότητα και αυθορμητισμό κατά την κατάθεση τους και το κατά πόσον υπεκφεύγαν.
23. Παρότι ο σταθερός λόγος και η ήρεμη συμπεριφορά μπορούν να προσδώσουν θετικότητα στη μαρτυρία ενός μάρτυρα, δεν μπορούν να αποτελέσουν τον αποκλειστικό λόγο για την αποδοχή της μαρτυρίας τους (Νικολάου Νίκος ν. Aντώνη Παπαϊωάνου (2011) 1 Α.Α.Δ. 1797). Η αξιολόγηση της μαρτυρίας ενός μάρτυρα πρέπει να γίνεται με βάση το περιεχόμενό της, την ποιότητα και πειστικότητά της και με βάση τη σύγκρισή της με την υπόλοιπη μαρτυρία (Ομήρου v. Δημοκρατίας (2001) 2 Α.Α.Δ. 506).
24. Η αξιολόγηση της μαρτυρίας δεν περιορίζεται αποκλειστικώς στην ατομική κρίση της αξιοπιστίας του κάθε μάρτυρα ξεχωριστά αλλά αντιπαραβάλλεται και διερευνάται στο σύνολο της μαρτυρίας που παρουσιάζεται και από τις δύο πλευρές. Επιπρόσθετα, οι θέσεις των μαρτύρων έχουν τύχει αντιπαραβολής με την πραγματική μαρτυρία η οποία τέθηκε ενώπιον του Δικαστηρίου.
25. Έχω επίσης κατά νου την αρχή ότι μάρτυρας μπορεί να γίνει πιστευτός μερικώς ή ολικώς, ενώ δεν θεωρείται επιλήψιμη η επιλεκτική αποδοχή μέρους της μαρτυρίας ενός μάρτυρα (Kadis v. Nicolaou (1986) 1 C.L.R 212, 216 και Χρίστου ν. Khoreva (2002) 1(A) Α.Α.Δ. 45).
26. Έχει περαιτέρω, νομολογηθεί πως για να καταστραφεί η αξιοπιστία ενός μάρτυρα οι αντιφάσεις στη μαρτυρία του θα πρέπει να είναι ουσιαστικές. Οι δε αντιφάσεις σε λεπτομέρειες ενδεχόμενα να ενισχύουν την φιλαλήθεια του μάρτυρα διότι αυτό δείχνει την έλλειψη προσχεδιασμού στην εκδοχή του (Κουδουνάρης ν Αστυνομίας (1991) 2 Α.Α.Δ 320).
27. Επιπρόσθετα, όπως έχει εξηγηθεί σε σειρά αποφάσεων του Ανωτάτου Δικαστηρίου, το ζήτημα του βάρους της απόδειξης είναι καθαρά διακριτό από το έργο της αξιολόγησης της μαρτυρίας. Η αξιολόγηση της μαρτυρίας των μαρτύρων απολήγει στη διαπίστωση των πραγματικών γεγονότων, οπότε, με αυτά ως δεδομένα, εξετάζεται αν εκείνος που έχει το βάρος της απόδειξης το απέσεισε (Αθανασίου v. Κουνούνη (1997) 1 Α.Α.Δ. 614).
28. Στην περίπτωση κατά την οποία ένας μάρτυρας δεν αντεξετασθεί επί όλων των ουσιαστικών γεγονότων τα οποία αμφισβητούνται, αυτό γενικώς θεωρείται ως αποδοχή της εκδοχής που προβάλλει ένας μάρτυρας (ίδετε Frederickou Schools Co. Ltd κ.α. v. Acuac Inc (2002) 1 ΑΑΔ 1527). Ο γενικός κανόνας είναι ότι η παράλειψη αντεξέτασης μάρτυρα σε ουσιώδες μέρος της μαρτυρίας του και της εκδοχής την οποία προωθεί, παρέχει στο Δικαστήριο τη διακριτική ευχέρεια να θεωρήσει την παράλειψη ως αποδοχή των ισχυρισμών της αντίδικης πλευράς στα σημεία τα οποία είχαν τεθεί στην κυρίως εξέταση (ίδετε Ηλιάδης & Σάντης, Το Δίκαιο της Απόδειξης, 1η έκδοση, σελ. 720).
29. Το Δικαστήριο έχει διακριτική ευχέρεια να αγνοήσει, ιδιαίτερα στην απουσία οποιασδήποτε σαφούς εξήγησης, μαρτυρία που ενώ ο ένας των διαδίκων θεωρεί σημαντική για την υπόθεση του, εν τούτοις παραλείπει εσκεμμένα ή αμελώς, από του να τη θέσει στον αντίδικο του προς σχολιασμό (Adidas Sportshuhfabriken Ad Dassler KG v. The Jonitexo Limited (1987) 1 Α.Α.Δ. 383).
30. Πρέπει επίσης να υπομνησθεί ότι οι υποβολές αφ’ εαυτού δεν έχουν καμιά αποδεικτική αξία και αν δεν προσαχθεί αντίστοιχη μαρτυρία παραμένουν μετέωροι ισχυρισμοί (Ησαϊας Ιωαννίδης ν. Αστυνομίας (2012) 2 Α.Α.Δ. 640).
Αξιολόγηση ΜΚ1
31. Ο ΜΚ προκάλεσε στο Δικαστήριο θετική εντύπωση. Πρέπει να αναφερθεί ότι στην ουσία η μαρτυρία του δεν είχε αμφισβητηθεί υπό την έννοια ότι δεν τέθηκε από τον Κατηγορούμενο πως είχε μετακινήσει όλα τα αντικείμενα τα οποία αναφέρονταν στο Διάταγμα κατά τις ημερομηνίες οι οποίες τίθενται στο κατηγορητήριο.
32. Ο εν λόγω μάρτυρας περιέγραψε με σαφήνεια, σταθερότητα, θετικότητα και συνεκτικότητα τα γεγονότα σε σχέση με την επίδικη διαφορά. Εξήγησε και μετέφερε στο Δικαστήριο με ιδιαίτερη λεπτομέρεια (π.χ. σελ. 8 και 9 των πρακτικών 22.01.2025), χωρίς υπεκφυγές και ενδοιασμούς την κατάσταση στην οποία βρισκόταν το Ακίνητο κατά τις ημερομηνίες στις οποίες προέβη σε επιθεώρηση και παρέμεινε ήρεμος και σταθερός στα όσα επί του προκειμένου ανέφερε.
33. Απαντούσε άμεσα, αυθόρμητα και με φυσικότητα. Ακόμα και σε κάποιο σημείο της αντεξέτασης που ο Κατηγορούμενος ήταν έντονος και προέβη σε προσωπική επίθεση στον ΜΚ, ο μάρτυρας κράτησε τη ψυχραιμία του και απαντούσε κατά τρόπο που φαινόταν ότι δεν είχε οτιδήποτε να κρύψει και ότι έκανε σε σχέση με την υπόθεση ήταν στο πλαίσιο εκτέλεσης των καθηκόντων του.
34. Η εκδοχή του ΜΚ δεν κλονίστηκε κατά την αντεξέταση. Από τις απαντήσεις του στην αντεξέταση φάνηκε πως ήταν αντικειμενικός καθότι, σε σχέση με ορισμένα αντικείμενα τα οποία είχαν όντως μετακινηθεί, δεν δίστασε να το επιβεβαιώσει, παρότι μπορεί να θεωρηθεί ότι πλήττεται η εκδοχή του και η υπόθεση της Κατηγορούσας Αρχής.
35. Επιπρόσθετα, η μαρτυρία του ΜΚ συνάδει πλήρως με τα έγγραφα τα οποία κατέθεσε ως τεκμήρια.
36. Εξετάζοντας λοιπόν τη μαρτυρία του μάρτυρα εκ μέρους του Αιτητή στο σύνολο της οφείλω να σημειώσω ότι ο εν λόγω μάρτυρας απαντούσε αυθόρμητα τις ερωτήσεις που του τέθηκαν και δεν διαπίστωσα αντιφάσεις στη μαρτυρία του, η οποία ήταν άμεση, συνεκτική, σταθερή και πειστική.
37. Έχοντας κατά νου τα πιο πάνω, καταλήγω στο συμπέρασμα ότι πρόκειται για μάρτυρα αξιόπιστο ο οποίος προσήλθε στο Δικαστήριο για να παράσχει με ειλικρίνεια την εκδοχή του χωρίς υπερβολές και χωρίς οποιαδήποτε τάση παραποίησης των γεγονότων.
38. Εν πάση περιπτώσει, ο Κατηγορούμενος δεν αντεξέτασε ούτε αμφισβήτησε τα πλείστα από τα όσα ο ΜΚ ανέφερε. Για παράδειγμα, δεν υποβλήθηκε η θέση ότι μετακινήθηκαν όλα τα αντικείμενα τα οποία αναφέρονταν στο Διάταγμα. Οι δε υποβολές του Κατηγορούμενου, για παράδειγμα σε σχέση με την κατάσταση της υγείας του, παρέμειναν μετέωροι ισχυρισμοί οι οποίοι δεν υποστηρίχθηκαν από μαρτυρία.
39. Υπό τις πιο πάνω περιστάσεις, είναι η κρίση του Δικαστηρίου ότι η μαρτυρία του ΜΚ ήταν αξιόπιστη και την αποδέχομαι στην ολότητα της.
Ευρήματα
40. Έχοντας μελετήσει και αξιολογήσει τη μαρτυρία που προσάχθηκε ενώπιον του Δικαστηρίου καθώς και τα τεκμήρια τα οποία κατατέθηκαν και λαμβάνοντας υπόψη τα παραδεκτά γεγονότα και τις πτυχές της μαρτυρίας που δεν έχουν τύχει αμφισβήτησης, καταλήγω στα ακόλουθα ευρήματα:
40.1 Ο Κατηγορούμενος είναι ένας εκ των ιδιοκτητών του Ακινήτου με αρ τεμαχίου ΧΧΧΧ, Φ./Σχ. ΧΧ/ΧΧ Χ1, Τμήμα Χ το οποίο βρίσκεται εντός των δημοτικών ορίων του Δήμου Λατσιών.
40.2 Ο Δήμος Λατσιών έλαβε και εξακολουθεί να λαμβάνει παράπονα από περίοικους σχετικά με την ύπαρξη οχληρίας εντός αυτού. Στις 04.08.2022 καταχωρίστηκε η αίτηση οχληρίας αρ. 4/2022 εναντίον του Κατηγορούμενου στο Ε.Δ. Λευκωσίας.
40.3 Στις 17.10.2022 εκδόθηκε εκ συμφώνου, στην παρουσία του Κατηγορούμενου, το Διάταγμα άρσης της οχληρίας.
40.4 Το Διάταγμα διέτασσε τον Κατηγορούμενο, όπως εντός τριάντα ημέρων από την επίδοση του Διατάγματος προβεί σε όλα τα δέοντα μέτρα για την μετακίνηση των αντικειμένων τα οποία ευρίσκοντο εντός του Ακινήτου ήτοι σίδερων, ξύλων, πλαστικών, κάγκελων, βαρελιών, ντεπόζιτων, γεωργικών εργαλείων και μηχανημάτων, με αναστολή εκτέλεσης του Διατάγματος για τέσσερεις μήνες από την ημέρα έκδοσης του Διατάγματος.
40.5 Το Διάταγμα επιδόθηκε στον Κατηγορούμενο στις 10.11.2022 (Τεκμήριο 4).
40.6 Στις 24.04.2023 ο ΜΚ επισκέφθηκε το Ακίνητο για να εξετάσει το κατά πόσον υπήρχε συμμόρφωση με το Διάταγμα. Διαπιστώθηκε από τον ΜΚ και από τον επόπτη του Δήμου Λατσιών ότι ο Κατηγορούμενος δεν συμμορφώθηκε με το Διάταγμα δεδομένου του ότι είχαν παραμείνει εντός του Ακινήτου τα ίδια αντικείμενα τα οποία το Δικαστήριο δυνάμει του Διατάγματος διέταξε να μετακινηθούν.
40.7 Στις 16.09.2023 ο ΜΚ επισκέφθηκε εκ νέου το Ακίνητο με σκοπό να εξετάσει το κατά πόσον υπήρξε συμμόρφωση με το Διάταγμα. Διαπιστώθηκε από τον ΜΚ ότι τα αντικείμενα τα οποία το Δικαστήριο είχε διατάξει να μετακινηθούν παρέμειναν στο Ακίνητο και επομένως δεν υπήρξε οποιαδήποτε συμμόρφωση.
40.8 Ορισμένα αντικείμενα έχουν μετακινηθεί ωστόσο προστέθηκαν στο Ακίνητο και άλλα αντικείμενα της ίδιας φύσης με αυτά που διέταξε το Δικαστήριο να μετακινηθούν.
Δ. ΝΟΜΙΚΗ ΠΤΥΧΗ
41. Η συμμόρφωση με δικαστικά Διατάγματα αποτελεί το θεμέλιο του κράτους δικαίου. Τα Διατάγματα των Δικαστηρίων πρέπει να τηρούνται και η μη συμμόρφωση με αυτά καταστρατηγεί την ίδια τη βάση του συστήματος και την καλή και απρόσκοπτη απονομή της ίδιας της δικαιοσύνης υποσκάπτοντας την εξουσία του Δικαστηρίου.
42. Το άρθρο 96 του Νόμου με πλαγιότιτλο «Πoιvή επί παραβάσει διατάγματoς δικαστηρίoυ» διαλαμβάνει τα ακόλουθα:
«96. Οιovδήπoτε πρόσωπov τo oπoίov εσκεμμέvως ή εξ αμελείας παραλείπει vα υπακoύση διάταγμα δικαστηρίoυ πρoς συμμόρφωσιv εις τας απαιτήσεις συμβoυλίoυ ή άλλως πρoς άρσιv oχληρίας, υπόκειται εις χρηματικήv πoιvήv μη υπερβαίvoυσαv τας είκοσι λίρας δι' εκάστηv ημέραv κατά τηv διάρκειαv της τoιαύτης παραλείψεως, και παv πρόσωπov εvεργoύv εv γvώσει τoυ εvαvτίov απαγoρευτικoύ διατάγματoς υπόκειται εις χρηματικήv πoιvήv μη υπερβαίvoυσαv τας είκοσι λίρας δι' εκάστηv ημέραv κατά τηv διάρκειαv της τoιαύτης αvτιθέτoυ εvεργείας αυτoύ, και τo συμβoύλιov ή oιoσδήπoτε τωv υπαλλήλωv ή εργατώv αυτoύ δύvαται vα εισέρχεται εις τα περί oυ τo διάταγμα υπoστατικά και vα άρη τηv oχληρίαv και vα εκτελή παv αvαγκαίov πρoς εκτέλεσιv τoυ διατάγματoς, και vα αvακτά δι' αγωγής τας γεvoμέvας υπ' αυτoύ δαπάvας παρά τoυ πρoσώπoυ εvαvτίov τoυ oπoίoυ εξεδόθη τo διάταγμα.»
43. Όσον αφορά το ανώτατο ποσό προστίμου το οποίο προνοείται στο άρθρο 96 του Νόμου, ανωτέρω, σημειώνω τα ακόλουθα. Με βάση τον περί Αυξήσεων των Χρηματικών Ποινών Νόμο του 1987 (Ν.166/1987), άρθρο 4, οι χρηματικές ποινές μέχρι είκοσι λίρες αυξάνονται σε 100 λίρες. Με βάση το Νόμο περί Υιοθέτησης του Ευρώ (Ν.33(Ι)/2007), ως έχει τροποποιηθεί, άρθρο 9, τα ανώτατα ποσά χρηματικών ποινών σε λίρες αντικαθίστανται με ποσό σε ευρώ ως η δεύτερη στήλη του Πίνακα στη Γνωστοποίηση του Υπουργού Οικονομικών, Κ.Δ.Π. 312/2007. Επομένως το ποσό των 100 λιρών αντικαταστάθηκε με το ποσό των €170.
44. Από το λεκτικό του εν λόγω άρθρου συνάγεται ότι τα συστατικά στοιχεία του αδικήματος είναι τα ακόλουθα:
44.1 Η ύπαρξη Διατάγματος Δικαστηρίου προς άρση οχληρίας συγκεκριμένης φύσεως ή προς συμμόρφωση με τις απαιτήσεις του Συμβουλίου.
44.2 Η επίδοση του Διατάγματος στο πρόσωπο το οποίο διατάσσεται να άρει την οχληρία, ή σε κάθε περίπτωση η γνώση του προσώπου προς το οποίο απευθύνεται το Διάταγμα περί της έκδοσης του Διατάγματος.
44.3 Η παρέλευση της προθεσμίας την οποία καθορίζει το διάταγμα χωρίς να υπάρχει συμμόρφωση από το πρόσωπο προς το οποίο απευθύνεται.
44.4 Εσκεμμένη πράξη ή παράλειψη ή επίδειξη αμέλειας από μέρους του προσώπου προς το οποίο απευθύνεται το Διάταγμα ή το να ενεργεί εν γνώσει του κατά παράβαση απαγορευτικού διατάγματος.
45. Η παρακοή ή παράλειψη συμμόρφωσης δεν είναι αρκετή για να στοιχειοθετηθεί το τέταρτο συστατικό στοιχείο του αδικήματος. Θα πρέπει περαιτέρω να αποδειχθεί και το ηθελημένο αυτής.
46. Επί τούτου σχετικά είναι όσα αναφέρθηκαν στην υπόθεση Δήμος Έγκωμης v. Πέτρου (1997) 2 Α.Α.Δ. 70. Το Ανώτατο Δικαστήριο απορρίπτοντας την Έφεση που ασκήθηκε εναντίον της αθωωτικής απόφασης που εξέδωσε το Πρωτόδικο Δικαστήριο ανέφερε τα ακόλουθα:
«Στο σύγγραμμα The Law of Contempt - Borrie & Lowe, (σελ. 322), διαπιστώνεται η ύπαρξη βαθμού αβεβαιότητας ως προς την αναγκαιότητα απόδειξης του ηθελημένου της πράξης. Υιοθετείται η άποψη ότι κάποιος βαθμός υπαιτιότητας (fault) είναι απαραίτητος για τη στοιχειοθέτηση παρακοής διατάγματος δικαστηρίου. Στην περίπτωση, όμως, προστακτικών διαταγμάτων, με τα οποία επιβάλλεται θετική ενέργεια από το άτομο προς το οποίο απευθύνονται, η αδυναμία εκτέλεσης τους, όπως επισημαίνεται, συνιστούσε ανέκαθεν υπεράσπιση, με την επιφύλαξη ότι το βάρος απόδειξης της αδυναμίας φέρει το πρόσωπο προς το οποίο απευθύνεται η διαταγή - (βλ. A.G. v. Walthamstow Urban District Council, 1895, VOL. XI 189495, TLR, 533. Lewis v. Pontypridd, Caerphilly, and Newport Railway Company, 1895, VOL. XI 1894-95, TLR, 203)
….. Σε συμφωνία με το πρωτόδικο Δικαστήριο, κρίνουμε ότι το στοιχείο του ηθελημένου, τόσο της παρακοής όσο και της μη συμμόρφωσης προς εκείνο το οποίο επιβάλλει το διάταγμα, αποτελούσε συστατικό στοιχείο και των δύο αδικημάτων. Στην απουσία του, ορθά διαπιστώθηκε ότι ο εφεσίβλητος δε διέπραξε τα αδικήματα για τα οποία κατηγορήθηκε.
47. Κατά συνέπεια, η απόδειξη της πρόθεσης καταστρατήγησης του διατάγματος είναι προϋπόθεση για στοιχειοθέτηση της παρακοής διατάγματος (Sazen Fast Food Ltd v. Χ. Λειβαδ. & Σία Λτδ κ.ά. (2006) 1(Α) Α.Α.Δ. 472). Το αποτέλεσμα της ανυπακοής από μόνο του δεν είναι αρκετό αλλά θα πρέπει να συνοδεύεται από πρόθεση καταστρατήγησης του διατάγματος του Δικαστηρίου.
48. Η δε ένοχη διάνοια μπορεί να συνάγεται από όλα τα περιστατικά της υπόθεσης και με περιστατική μαρτυρία όπως αναφέρθηκε από το Ανώτατο Δικαστήριο στην υπόθεση Έπαρχος Πάφου ν. Κωνσταντίνου Ποιν. Εφ. 115/08 (2009) 2 ΑΑΔ 594:
«Τα στοιχεία αυτά συνθέτουν περιστατική μαρτυρία η οποία εναργώς αποκαλύπτει μη θετική διάθεση της εφεσίβλητης για συμμόρφωση προς το διάταγμα και προς ό,τι επιβαλλόταν να πράξει δυνάμει του διατάγματος. Η μαρτυρία φανερώνει επίσης ανυπαρξία οποιασδήποτε εξήγησης από πλευράς εφεσίβλητης προς την αρμόδια αρχή που ευλόγως θα δικαιολογούσε την παράλειψη συμμόρφωσης προς το διάταγμα. Από αυτή την περιστατική μαρτυρία αναδύεται εκ πρώτης όψεως η ύπαρξη του στοιχείου της πρόθεσης για μη συμμόρφωση. Είναι καλά γνωστό ότι στις περιπτώσεις όπου η πρόθεση δεν αποδεικνύεται άμεσα με ομολογία, η ύπαρξη αυτού του συστατικού στοιχείου μπορεί να αποδειχθεί με περιστατική μαρτυρία. Βλ. Αθηνής ν. Δημοκρατίας (1990) 2 Α.Α.Δ. 41, Ονουφρίου ν. Δημοκρατίας (2000) 2 Α.Α.Δ. 560 και Μενελάου ν. Δημοκρατίας (2004) 2 Α.Α.Δ. 407 και Γενικός Εισαγγελέας της Δημοκρατίας v. Αλεξάνδρου (2009) 2 A.A.Δ. 226.»
49. Αναφορικά με το ζήτημα της αδυναμίας συμμόρφωσης με το Διάταγμα με βάση τη νομολογία εναπόκειται στον Κατηγορούμενο ίδιο να αποδείξει τέτοιο ισχυρισμό στη βάση του ισοζυγίου των πιθανοτήτων (Yugos Finance BV v. Halebay Holdings Limited (2009) 1 A.A.Δ. 569 και Γ.Κ. ν. Ε.Ζ Έφεση 8/21 ECLI:CY:DOD:2021:10 ημερ. 13.05.2021).
50. Στις περιπτώσεις όπου ένα διάταγμα επιβάλλει μια θετική υποχρέωση - όπως εν προκειμένω - στο σύγγραμμα Borrie & Lowe's, The Law of Contempt 4η έκδοση, παρα. 6.10 σελ. 140 αναφέρεται ότι:
"So far as disobedience to a positive order is concerned it has been held that it is the duty of the defendants to find out the proper means of obeying the order and although it may be a defence to show that compliance with the order was impossible, the burden of proving such impossibility is upon the defendants"
Ε. ΥΠΑΓΩΓΗ ΤΩΝ ΓΕΓΟΝΟΤΩΝ ΣΤΙΣ ΕΦΑΡΜΟΣΤΕΕΣ ΝΟΜΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ
51. Εν προκειμένω, η έκδοση του Διατάγματος εναντίον του Κατηγορούμενου δεν αμφισβητήθηκε. Περαιτέρω, ούτε και το ότι έλαβε γνώση του Διατάγματος ο Κατηγορούμενος έχει αμφισβητηθεί.
52. Προκύπτει από τη μαρτυρία ότι ήταν παρών στο Δικαστήριο όταν εκδόθηκε το Διάταγμα δεδομένου του ότι είχε εκδοθεί εκ συμφώνου. Επίσης, δεν αμφισβητήθηκε η επίδοση του συνταγμένου Διατάγματος στον Κατηγορούμενο από δικαστικό επιδότη.
53. Επομένως, έχουν στοιχειοθετηθεί τα πρώτα δύο συστατικά στοιχεία του εν προκειμένω αδικήματος.
54. Επιπρόσθετα, έχοντας κατά νου τα ευρήματα του Δικαστηρίου σε συνάρτηση με τη νομική πτυχή της υπόθεσης είναι η κρίση και κατάληξη του Δικαστηρίου ότι η Κατηγορούσα Αρχή πέτυχε να αποδείξει ότι δεν υπήρχε συμμόρφωση με το Διάταγμα στις 24.04.2023 και στις 16.09.2023.
55. Με βάση την αξιόπιστη μαρτυρία του ΜΚ, ο Κατηγορούμενος δεν είχε συμμορφωθεί με το Διάταγμα και τις προαναφερόμενες ημερομηνίες υπήρχαν στο Ακίνητο τα αντικείμενα τα οποία το Δικαστήριο διέταξε με βάση το Διάταγμα να μετακινηθούν.
56. Είχε επίσης παρέλθει η προθεσμία / περίοδος αναστολής εκτέλεσης του Διατάγματος την οποία είχε θέσει το Δικαστήριο στο Διάταγμα ήτοι 4 μήνες από την έκδοση του Διατάγματος στις 17.10.2022. Είχαν παρέλθει και οι 4 μήνες από την επίδοση του Διατάγματος σε σχέση και με τις δύο ημερομηνίες.
57. Δεν είχε υποβληθεί από τον Κατηγορούμενο ότι εκείνες τις συγκεκριμένες ημέρες ήτοι στις 24.04.2023 και στις 16.09.2023 είχαν μετακινηθεί τα σίδερα, ξύλα, πλαστικά, κάγκελα, βαρέλια, ντεπόζιτα, γεωργικά εργαλεία και μηχανήματα.
58. Ως προαναφέρθηκε, ο γενικός κανόνας είναι ότι η παράλειψη αντεξέτασης μάρτυρα σε ουσιώδες μέρος της μαρτυρίας του και της εκδοχής την οποία προωθεί, παρέχει στο Δικαστήριο τη διακριτική ευχέρεια να θεωρήσει την παράλειψη ως αποδοχή των ισχυρισμών της αντίδικης πλευράς στα σημεία τα οποία είχαν τεθεί στην κυρίως εξέταση (ίδετε Ηλιάδης & Σάντης, Το Δίκαιο της Απόδειξης, 1η έκδοση, σελ. 720).
59. Παραπέμπω επίσης στην απόφαση του Έντιμου Δικαστή του Ανωτάτου Δικαστηρίου κ. Νικολαΐδη στην υπόθεση Μοσχάτου ν. Μοσχάτου (1999) 1 ΑΑΔ 785 στην οποία αναφέρθηκαν τα ακόλουθα σε σχέση με την παράλειψη αντεξέτασης:
«Στην απουσία δέουσας εξήγησης της παράλειψης, το Δικαστήριο μπορεί εύλογα να μη λάβει υπ' όψιν ισχυρισμούς επί γεγονότων που δεν τέθηκαν στους μάρτυρες της άλλης πλευράς, λόγω του ότι δεν δόθηκε η ευκαιρία στον αντίδικο να αντικρούσει με μαρτυρία τους ισχυρισμούς αυτούς. Στην απουσία μιας τέτοιας αντιπαράστασης το Δικαστήριο μένει μόνο με τη μία πλευρά της ιστορίας και μπορεί για το λόγο αυτό να την απορρίψει ως μονόπλευρη και ασύμβατη με το δικαίωμα της άλλης πλευράς να έχει την κατάλληλη ευκαιρία να παρουσιάσει την υπόθεσή της επί του σημείου.»
60. Όσον αφορά την πρόθεση καταστρατήγησης του Διατάγματος θεωρώ ότι μπορεί να συναχθεί από τα γεγονότα δεδομένου του ότι δόθηκε αξιόπιστη μαρτυρία πως μόνο ορισμένα αντικείμενα είχαν μετακινηθεί. Επίσης, δόθηκε μαρτυρία πως στο Ακίνητο είχαν προστεθεί καινούρια αντικείμενα γεγονός από το οποίο προκύπτει πως όχι μόνο δεν υπήρξε προσπάθεια συμμόρφωσης αλλά προκύπτει πρόθεση για την περαιτέρω πρόκληση οχληρίας ή εν πάση περιπτώσει πρόθεση καταστρατήγησης του Διατάγματος το οποίο εκδόθηκε εκ συμφώνου.
61. Εν ολίγοις, υπάρχει περιστατική μαρτυρία η οποία εναργώς αποκαλύπτει τη μη θετική διάθεση του Κατηγορούμενου να συμμορφωθεί με το Διάταγμα.
62. Εν πάση περιπτώσει, δεν προσκομίστηκε μαρτυρία προς απόδειξη αδυναμίας συμμόρφωσης. Το βάρος απόδειξης της αδυναμίας συμμόρφωσης το έφερε ο Κατηγορούμενος ο οποίος επέλεξε να μη δώσει μαρτυρία παρά το γεγονός ότι είχε επεξηγεί σε αυτόν ότι θα έπρεπε να δώσει μαρτυρία για να τεκμηριώσει αδυναμία συμμόρφωσης με το Διάταγμα.
63. Με βάση την αξιόπιστη μαρτυρία του ΜΚ στο Ακίνητο προστέθηκαν αντικείμενα και οχήματα πράγμα το οποίο δείχνει πως δεν υπήρχε αδυναμία συμμόρφωσης. Το δε γεγονός ότι είχαν μετακινηθεί ορισμένα αντικείμενα καταδεικνύει ότι υπήρχε δυνατότητα συμμόρφωσης. Εάν υπήρχε αδυναμία συμμόρφωσης αναμένετο να μην υπάρξει οποιαδήποτε αλλαγή της κατάστασης.
64. Με βάση την αξιόπιστη μαρτυρία του ΜΚ η κατάσταση ακόμη και σήμερα δεν έχει διαφοροποιηθεί, πράγμα το οποίο δείχνει πως η παράλειψη συμμόρφωσης δεν οφείλεται στο ότι δεν κατέστη εφικτό να υπάρξει συμμόρφωση μέχρι την καθορισμένη από το Δικαστήριο προθεσμία.
65. Κατά την τελική του αγόρευση του ο Κατηγορούμενος ανέφερε ότι μεταξύ της ακρόασης της υπόθεσης και της ημέρας έκδοσης της απόφασης υπήρξε συμμόρφωση πράγμα το οποίο στην ουσία αναιρεί τη θέση του περί αδυναμίας συμμόρφωσης.
ΣΤ. ΚΑΤΑΛΗΞΗ
66. Επομένως, ο Κατηγορούμενος κρίνεται ένοχος στις κατηγορίες 2 και 4, δηλαδή ότι παρέλειψε να συμμορφωθεί με το Διάταγμα.
67. Όσον αφορά τις κατηγορίες 1 και 3 αυτές αφορούν το ότι ο Κατηγορούμενος «παρήκουσε» το Διάταγμα. Σε αυτό το πλαίσιο η παρακοή και η παράλειψη συμμόρφωσης με Διάταγμα Δικαστηρίου είναι κατ’ ουσίαν ταυτόσημα. Με βάση το Λεξικό της Νέας Ελληνικής Γλώσσας, Ε’ έκδοση του Γ. Μπαμπινιώτη «παρακούω» σημαίνει «... δείχνω απείθεια, δεν υπακούω».
68. Κατά συνέπεια, θεωρώ ότι εάν ο Κατηγορούμενος καταδικαστεί σε όλες τις κατηγορίες θα είναι σαν να καταδικάζεται δύο φορές για το ίδιο αδίκημα.
69. Συνεπακόλουθα και δεδομένης της καταδίκης του Κατηγορούμενου στις κατηγορίες 2 και 4 για παράλειψη συμμόρφωσης με το Διάταγμα, οι κατηγορίες 1 και 3 απορρίπτονται και ο Κατηγορούμενος απαλλάσσεται από αυτές.
Υπ. _______________
Χ. Σατσιάς, Προσ. Ε.Δ.
ΠΙΣΤΟ ΑΝΤΙΓΡΑΦΟ
ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΗΤΗΣ
cylaw.org: Από το ΚΙΝOΠ/CyLii για τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο