ΕΠΑΡΧΙΑΚΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΛΕΥΚΩΣΙΑΣ

Ενώπιον: Γ. Κυθραιώτου-Θεοδώρου, Π.Ε.Δ.

Αρ. Αγωγής: 6907/2015

 

Μεταξύ:

 

VALERIY VELICHKOV

Ενάγοντα

και

 

ΠΑΓΚΥΠΡΙΑ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΜΕΤΑΦΟΡΩΝ ΔΕΜΑΤΩΝ ΛΤΔ

Εναγόμενη

 

15 Απριλίου, 2025

 

Εμφανίσεις:

Για Ενάγοντα: κ. Κ. Δημητριάδης για Κώστας Δημητριάδης Δ.Ε.Π.Ε.

Για Εναγόμενη: κα Πανταζή για Κούσιος Κορφιώτης Παπαχαραλάμπους Δ.Ε.Π.Ε.

 

 

ΑΠΟΦΑΣΗ

 

Υπόβαθρο/δικογραφημένες θέσεις. Η παρούσα αγωγή αφορά αξιώσεις του Ενάγοντα για αποζημιώσεις για σωματικές βλάβες και υλικές ζημιές που ισχυρίζεται ότι υπέστηκε και ήταν αποτέλεσμα τραυματισμού που υπέστη στην εργασία του καθώς και για απλήρωτες υπερωρίες.

 

Η Εναγόμενη εταιρεία ασχολείται με μεταφορές, παραδόσεις και διανομές δεμάτων και πακέτων. Ο Ενάγων εργαζόταν στην Εναγόμενη εταιρεία από 18.6.2007 ως οδηγός βαν και τα καθήκοντα του περιλάμβαναν φόρτωση, μεταφορά, εκφόρτωση δεμάτων, φακέλων και εμπορευμάτων.

 

Ο Ενάγων ισχυρίζεται ότι η Εναγόμενη του ανέθετε τακτικά την εκτέλεση βαρέων και επίπονων χειρωνακτικών καθηκόντων, όπως μεταφορά και φορτοεκφόρτωση αντικειμένων, μηχανημάτων, δεμάτων τα οποία ήταν υπέρμετρα βαριά. Αυτό γινόταν χωρίς να του παρέχεται βοήθεια ούτε κατάλληλα ανυψωτικά ή μεταφορικά μηχανήματα.

 

Ισχυρίζεται ότι ο εργοδότης παρέλειψε να τηρεί ασφαλές σύστημα εργασίας και ότι η συνεχής και επαναλαμβανόμενη φυσική επιβάρυνση προκάλεσε καταπόνηση και σταδιακή φθορά στον δεξί του ώμο που είχε ως αποτέλεσμα τον τραυματισμό του. Συγκεκριμένα, είναι η θέση του ότι στις 29.10.2014 στις εγκαταστάσεις της Εναγόμενης στη Λεμεσό, ενώ κατέβαζε σακούλες και δέματα από το βαν της Εναγόμενης «ένοιωσε και/ή άκουσε ένα παράξενο τριγμό στο δεξιό ώμο και αμέσως μετά έντονο πόνο, ο οποίος τον καθήλωσε.»

 

Μετά από αυτό υπέφερε από πόνους στο δεξί ώμο που δεν υποχωρούσαν με φαρμακευτική αγωγή ενώ το εύρος των κινήσεων του δεξιού χεριού ήταν περιορισμένο και επώδυνο. Τις επόμενες μέρες, κατόπιν εξετάσεων διαπιστώθηκε, μεταξύ άλλων, ολική ρήξη υπερακάνθιου και υπακάνθιου τένοντα δεξιού ώμου. Υποβλήθηκε σε χειρουργική επέμβαση στις 14.11.2014 και έλαβε αναρρωτική άδεια μέχρι 30.7.2015. Κατά τον χρόνο του ατυχήματος ο Ενάγων ήταν 57 ετών. Δεν αποθεραπεύτηκε πλήρως και δεν μπόρεσε να εργαστεί έκτοτε.

 

Παράλληλα ο Ενάγων ισχυρίζεται ότι κατά τη διάρκεια της εργοδότησης του εργαζόταν καθημερινά πέραν του κανονικού ωραρίου εργασίας όμως δεν πληρωνόταν από την Εναγόμενη για την υπερωριακή εργασία.

 

Υπέβαλε τελικά την παραίτηση του από την Εναγόμενη εταιρεία στις 5.3.2015 επικαλούμενος την κατάσταση της υγείας του και την μη κανονική πληρωμή υπερωριών.

 

Στην Υπεράσπιση της, η Εναγόμενη αρνείται ευθύνη για τον ισχυριζόμενο τραυματισμό του Ενάγοντα.

 

Είναι η θέση της ότι ο Ενάγων δεν φόρτωνε ούτε μετακινούσε δέματα ή πακέτα υπέρμετρα βαριά. Αναφορικά με τα γεγονότα που συνέβησαν στις 29.10.2014, η θέση της Εναγόμενης είναι ότι ο Ενάγων εκτέλεσε κανονικά το δρομολόγιο του από Λευκωσία στη Λεμεσό και επέστρεψε χωρίς να παραπονεθεί για τραυματισμό. Έκτοτε απουσίαζε με άδεια ασθενείας μέχρι τις 5.3.2015 οπόταν υπέβαλε την παραίτηση του.

 

Αναφορικά με τον ισχυριζόμενο τραυματισμό του Ενάγοντα στον ώμο, η θέση της Εναγόμενης είναι ότι δεν σχετίζεται με την εργασία του αλλά η βλάβη ήταν προϋπάρχουσα ή οφειλόταν σε προϋπάρχουσες φθορές του ώμου άσχετες με τα καθήκοντα του.

 

Περαιτέρω, η Εναγόμενη αρνείται ότι οφείλει οποιοδήποτε ποσό σε υπερωρίες.

 

Αυτές είναι, συνοπτικά, οι δικογραφημένες θέσεις των δύο πλευρών και σε αυτή τη βάση, η υπόθεση οδηγήθηκε σε ακρόαση.

 

Μαρτυρία. Κατά την ακρόαση, η πλευρά του Ενάγοντα παρουσίασε τέσσερεις μάρτυρες προς απόδειξη των αξιώσεων της. Πρώτος μάρτυρας ήταν ο ίδιος ο Ενάγοντας (ΜΕ1). Δεύτερος μάρτυρας ήταν ο χειρούργος ορθοπεδικός Δρ. Αλέξανδρος Kroushovski (ΜΕ2). Τρίτος μάρτυρας ήταν ο λειτουργός του Τμήματος Κοινωνικών Ασφαλίσεων κ. Νίκος Σωκράτους (ΜΕ3) και τελευταίος μάρτυρας ήταν ο σύμβουλος σε θέματα ασφάλειας και υγείας στην εργασία κ. Δημήτρης Τίτας (ΜΕ4). Η πλευρά της Εναγόμενης παρουσίασε τρεις μάρτυρες. Τον διευθυντή Δεμάτων Λευκωσίας της Εναγόμενης εταιρείας κ. Αντρέα Καζακαίο (ΜΥ1), τον χειρούργο ορθοπεδικό Δρ. Οδυσσέα Αθάνατο (ΜΥ2) και τον βοηθό γενικό διευθυντή της Εναγόμενης εταιρείας κ. Χρίστο Καραβία (ΜΥ3).

 

Θα προχωρήσω με μια συνοπτική αναφορά σε όσα οι μάρτυρες κατέθεσαν στο Δικαστήριο. Επικεντρώνομαι στα σημεία της μαρτυρίας τους που κρίνω σημαντικά για σκοπούς διαμόρφωσης του αποτελέσματος. Γίνεται επίσης πιο κάτω αναφορά σε κάποια από την έγγραφη μαρτυρία που παρουσιάστηκε.

 

Ενάγοντας (ΜΕ1). Όπως ανέφερα, πρώτος μάρτυρας ήταν ο ίδιος ο Ενάγοντας.

 

Στα πλαίσια της μαρτυρίας του, μεταξύ άλλων, ανέφερε ότι γεννήθηκε στη Βουλγαρία στις 24.12.1957 και πριν τον επίδικο τραυματισμό του δεν αντιμετώπιζε οποιοδήποτε πρόβλημα υγείας. Ήταν σε καλή φυσική κατάσταση και ασχολείτο με τον αθλητισμό, με διάφορα αθλήματα όπως τρέξιμο και κολύμπι.

 

Ανέφερε ότι ήρθε στην Κύπρο το 1999, δεν είναι μορφωμένος και δεν γνωρίζει οποιαδήποτε τέχνη. Το μοναδικό επάγγελμα που ξέρει να ασκεί είναι αυτό του οδηγού/μεταφορέα. Στην Κύπρο εργάστηκε ως οδηγός στην εταιρεία Μιντίκης μέχρι το 2006 περίπου και ακολούθως εργοδοτήθηκε στην Εναγόμενη από 18.6.2007. Παρουσίασε αντίγραφο της σύμβασης εργασίας του με την Εναγόμενη (Τεκμήριο 1).

 

Πρόσθεσε ότι κατά τον τραυματισμό του λάμβανε μηνιαίο μισθό €788 καθαρά και λάμβανε επίσης 13^ο μισθό ενώ είχε πρόσθετα ωφελήματα όταν εργαζόταν αργίες ή υπερωρίες.

 

Σε σχέση με τα καθήκοντα του, τα περίγραψε ως κουραστικά και δύσκολα. Ανέφερε ότι ξεκινούσε στις 4πμ κάθε μέρα όπου μετέβαινε στα γραφεία της Εναγόμενης στη Λευκωσία, φόρτωνε το βαν του και ξεκινούσε δρομολόγιο για Λεμεσό. Καθ’ οδόν σταματούσε στο ταχυδρομείο στα Λατσιά όπου φόρτωνε δέματα και ταχυδρομικούς σάκους. Όταν έφτανε στο γραφείο στη Λεμεσό ξεφόρτωνε, φόρτωνε νέα δέματα και συνέχιζε για το γραφείο της Πάφου. Εκεί ξανά φορτοεκφόρτωνε και επέστρεφε Λευκωσία. Στο ενδιάμεσο, περνούσε και από το ταχυδρομείο Λεμεσού. Επέστρεφε στη Λευκωσία περίπου στις 8πμ και ξεκουραζόταν μέχρι τις 10:30πμ οπόταν εμφανιζόταν ξανά στο γραφείο και έκανε αντίστοιχες διαδρομές ακόμα δύο φορές, μέχρι τις 5:30μμ. Κάποιες φορές παραλάμβανε πακέτα και δέματα από άλλους πελάτες της Εναγόμενης. Πρόσθεσε ότι στην φορτοεκφόρτωση του βαν δεν τον βοηθούσε κανείς.

 

Υποβλήθηκε στον Ενάγοντα κατά την αντεξέταση ότι στις 4πμ που μετέβαινε στα γραφεία της εταιρείας, ήταν εκεί ακόμα ένας υπάλληλος που τον βοηθούσε να φορτώσει τα πακέτα και δέματα στο βαν του. Ο Ενάγων διαφώνησε. Επέμενε ότι ήταν μόνος του όταν άνοιγε το γραφείο το πρωί. Ανέφερε ότι ο δεύτερος υπάλληλος ερχόταν στις 4:30πμ και εκτελούσε δρομολόγια για Παραλίμνι, Λάρνακα και Αγία Νάπα.

 

Ανέφερε ότι συχνά λάμβανε οδηγίες να σηκώνει βαριά αντικείμενα μέχρι 50-60 κιλά χωρίς βοήθεια από άλλο πρόσωπο και χωρίς ανυψωτικά μηχανήματα. Σημείωσε επίσης ότι μετέφερε δεκάδες πακέτα και δέματα κάθε μέρα. Όμως κατά τις περιόδους των εορτών, Χριστουγέννων και Πάσχα, ήταν περισσότερα και μπορεί να ανέρχονταν σε εκατοντάδες.

 

Παρουσίασε φωτογραφίες που αποτύπωναν, σύμφωνα με τον Ενάγοντα, αντικείμενα και δέματα όπως αυτά που του ζητείτο να μεταφέρει σε κάθε διαδρομή, τα σημεία από τα οποία τα παραλάμβανε/σήκωνε και στα οποία τα εναπόθετε καθώς και το όχημα που οδηγούσε, φορτωμένο με πακέτα και δέματα (Τεκμήρια 2 και 3).

 

Πρόσθεσε ότι μέσα στα αντικείμενα που έπρεπε να μεταφέρει περιλαμβάνονταν και εξαρτήματα και ελαστικά αυτοκινήτων που είχαν μεγάλο βάρος. Αναφέρθηκε ενδεικτικά σε εξαρτήματα αυτοκινήτων και ελαστικά από την εταιρεία Καποδίστρια που παρουσιάζονται σε κάποιες από τις φωτογραφίες που κατέθεσε (Τεκμήρια 2 και 3). Όταν τέθηκε στον Ενάγοντα ότι οι υπάλληλοι του Καποδίστρια ήταν υπεύθυνοι για να τα φορτώσουν στο αυτοκίνητο του, ο Ενάγων απάντησε «στα γραφεία του Καποδίστρια αυτά τα λάστιχα μου τα άφηναν δίπλα, αλλά εγώ τα ξεφόρτωνα. Κάποιες φορές με βοηθούσαν. Όμως για την Πάφο εκεί ξεφόρτωνα μόνος μου. Εγώ ήμουν μέσα στο φορτηγό και παρέδιδα τα αντικείμενα στους υπαλλήλους. Κανένας υπάλληλος δεν πήγε πάνω στο φορτηγό μου να με βοηθήσει να τα σηκώσω. Στη Λεμεσό επίσης τα έβαλλα στη ράμπα.»

 

Σύμφωνα με τον Ενάγοντα, όπως σημείωσα πιο πάνω, κάθε πρωί καθ’ οδόν προς τη Λεμεσό σταματούσε στο ταχυδρομείο στα Λατσιά όπου παραλάμβανε σάκους ταχυδρομείου για μεταφορά στα ταχυδρομεία Λεμεσού και Πάφου. Σε σχέση με τους ταχυδρομικούς σάκους, τέθηκε στον Ενάγοντα κατά την αντεξέταση ότι το βάρος τους δεν υπερέβαινε τα 15 κιλά έκαστος. Ο Ενάγων διαφώνησε και υποστήριξε ότι «οι σακούλες ήταν πάρα πολύ βαρετές, μπορούσε να υπήρξαν και ελαφρές σακούλες, αλλά υπήρχαν και βαρετές.» Διαφώνησε επίσης με τη συνήγορο της Εναγόμενης ότι τον βοηθούσαν υπάλληλοι του ταχυδρομείου να μεταφέρει τις σακούλες στο όχημα του και ότι οι σακούλες μεταφέρονταν πλησίον του οχήματος με ειδικά τρόλεϊ. Ανέφερε τα εξής «αυτά τα τρόλεϊ πάντα ήταν μέσα. Εγώ έμπαινα μέσα, ήξερα ποια τρόλεϊ είναι για εμένα για την Πάφο κτλ, για τη Λεμεσό και πήγαινα, έπαιρνα τα σχετικά έντυπα, υπέγραφα και μετρούσα και έβγαινα εγώ και εγώ μόνος μου τα έβγαλα έξω και τα φόρτωνα στο αυτοκίνητο μου. Κανένας δεν με βοηθούσε από τους υπαλλήλους του ταχυδρομείου.» Διαφώνησε επίσης ότι όταν μετέφερε αυτούς τους ταχυδρομικούς σάκους στο ταχυδρομείο Λεμεσού τους κατέβαζε από το αυτοκίνητο και τους άφηνε στο πεζοδρόμιο. Η δική του θέση ήταν ότι «εγώ έπαιρνα τις σακούλες από το αυτοκίνητο μου και τα έβαλλα εκεί στο υπερυψωμένο σημείο, ράμπα.» Έδειξε από τις φωτογραφίες (Τεκμήριο 3) το σημείο στο ταχυδρομείο από το οποίο παραλάμβανε και ξεφόρτωνε τους ταχυδρομικούς σάκους, που φαίνεται να είναι πιο ψηλά από το έδαφος.

 

Ερωτήθηκε από τη συνήγορο της Εναγόμενης πότε είχε τραβήξει τις φωτογραφίες (Τεκμήρια 2 και 3) που παρουσίασε στο Δικαστήριο. Ο Ενάγων απάντησε ότι κάποιες τις είχε τραβήξει πριν τον τραυματισμό του και κάποιες μετά. Όπως εξήγησε «πάρα πολλές φωτογραφίες εγώ έχω δείξει στον κύριο Καζακαίο Ανδρέα [ΜΥ1]. Η απάντηση του κυρίου ήταν για αυτά ‘αυτό είναι η δουλεία σου, αυτά είναι τα καθήκοντα σου, έτσι δουλεύουμε εδώ’. Ενώ αυτές, αυτή είναι η ράμπα στη Λεμεσό [Τεκμήριο 3] μια εβδομάδα μετά το ατύχημα πήγα εκεί να ρωτήσω τους υπαλλήλους και οι υπάλληλοι είναι οι ίδιοι εδώ και από το 2007, είναι οι υπάλληλοι οι ίδιοι και πήγα να τους ρωτήσω εάν θέλουν να γίνουν μάρτυρες για το ατύχημα. Η απάντηση τους ήταν ‘ο Διευθυντής μας έχει απαγορεύσει’. Τότε εγώ έβγαλα αυτές τις φωτογραφίες για να έχετε και εσείς μια αντίληψη πόσο ψηλή είναι η ράμπα και πόσο χαμηλά είναι το βαν.»

 

Σε σχέση με όσα συνέβησαν στις 29.10.2014 και περιγράφοντας τον τρόπο που τραυματίστηκε, ο Ενάγων ανέφερε ότι ήταν στο γραφείο της Εναγόμενης στην Λεμεσό όπου έλαβε εντολή να μεταβεί στο ταχυδρομείο και να παραδώσει δέματα και πακέτα. Όταν έφτασε εκεί άρχισε να ξεφορτώνει τα διάφορα αντικείμενα από το βαν, τα οποία ήταν βαριά. Εκτελούσε αυτή την εργασία μόνος, χωρίς βοήθεια από άλλο συνάδελφο ή υπάλληλο ταχυδρομείου και χωρίς ανυψωτικό μηχάνημα. Τότε: «ένιωσα ένα παράξενο τριγμό στο δεξί μου ώμο και αμέσως μετά ένιωσα έντονο πόνο και δεν μπορούσα να συνεχίσω την δουλειά μου. Αμέσως πήγα στο Απολλώνειο Ιδιωτικό Νοσοκομείο όπου υποβλήθηκα σε εξετάσεις.» Κατά την αντεξέταση του για το ίδιο θέμα ανέφερε ότι «κατά τη διάρκεια του ξεφορτώματος μιας σακούλας, η οποία ήταν πάρα πολύ βαρετή κάτι ένιωσα στο χέρι μου και μου ξέφυγε η σακούλα και τότε οι υπάλληλοι που ήταν πάνω στη ράμπα κατέβηκαν και ξεφορτώσαμε τις υπόλοιπες 10 σακούλες, οι οποίες έχουν παραμείνει στο εταιρικό αυτοκίνητο, στο αυτοκίνητο της εταιρείας και μου φόρτωσαν στο αυτοκίνητο όλες τις σακούλες οι οποίες είναι για τη Λευκωσία.» Ακολούθως, οδήγησε στη Λευκωσία, στα γραφεία της εταιρείας στην οδό Στασίνου. Άφησε το αυτοκίνητο να το ξεφορτώσουν οι συνάδελφοι του, ενημέρωσε τον ΜΥ1 και πήγε στο νοσοκομείο με ταξί.

 

Εκεί, σύμφωνα με τον Ενάγοντα, του έγινε μια ένεση και του δόθηκε αναρρωτική άδεια 10 ημερών (Τεκμήριο 4). Ακολούθως έλαβε περαιτέρω άδεια ακόμα 10 ημέρες. Ο πόνος συνέχιζε και ήταν τέτοιας έντασης που δεν του επέτρεπε να κοιμηθεί ενώ οι κινήσεις του ώμου ήταν περιορισμένες. Έτσι, στις 7.11.2014 επέστρεψε στο Απολλώνιο Νοσοκομείο και, μετά από σύσταση του γιατρού υποβλήθηκε σε μαγνητική τομογραφία στις 10.11.2014 (σχετικά τα Τεκμήρια 5 και 6). Η εξέταση εκείνη έδειξε ότι είχε υποστεί ρήξη τενόντων. Μετά από αυτή τη διάγνωση, ο γιατρός τον ενημέρωσε ότι η μόνη θεραπεία είναι η χειρουργική επέμβαση. Στις 24.11.2014 υποβλήθηκε σε χειρουργική επέμβαση υπό γενική αναισθησία για επιδιόρθωση/αποκατάσταση των τενόντων και ακρομυοπλαστική.

 

Μετά την επέμβαση, ήταν κλινήρης για ένα μήνα και, ακολούθως, για 6 εβδομάδες παρακολούθησε φυσιοθεραπείες και ήταν σε πρόγραμμα αποκατάστασης (σχετικά τα Τεκμήρια 7(α) και 7(β)).

 

Σύμφωνα με τον Ενάγοντα, στις 5.3.2015 υπέβαλε γραπτώς την παραίτηση του από την εργασία του, λόγω της κατάστασης της υγείας του και ένεκα του ότι δεν πληρωνόταν υπερωρίες. Παρουσίασε αντίγραφο της επιστολής παραίτησης του (Τεκμήριο 9).

 

Στην επιστολή Τεκμήριο 9 αναγράφονται τα ακόλουθα:

 

«…δια την παρούσας θα ήθελα οικειοθελώς να υποβάλω την παραίτηση μου από την εταιρεία […] για τους εξής λόγους:

 

1.             Την επιδεινούμενη κατάσταση της υγείας μου ένεκα των συνθηκών εργασίας στην εταιρεία

2.             Μη κανονική καταβολή των πληρωμών για τις υπερωρίες, κατά τη διάρκεια της απασχόλησης μου στην εταιρεία…»

 

Από τις 25.9.2017 λάμβανε σύνταξη ανικανότητας για ποσοστό 75% από τις Κοινωνικές Ασφαλίσεις (σχετικό το Τεκμήριο 8).

 

Σε σχέση με την πορεία της υγείας του και τη σημερινή του κατάσταση, ο Ενάγων ανέφερε ότι παρά την θεραπεία που έκανε συνεχίζει να αντιμετωπίζει προβλήματα στο δεξί χέρι, έχει μειωθεί σημαντικά η ικανότητα του να αυτοεξυπηρετείται ενώ δυσκολεύεται με ενασχολήσεις που απαιτούν την χρήση του δεξιού χεριού ή αυξημένη φυσική δύναμη.

 

Σημείωσε ότι έχει στερηθεί χαρές και απολαύσεις της ζωής του, δεν μπορεί να συμμετέχει στα αθλήματα που απολάμβανε, υπέστη πόνο και ταλαιπωρία ενώ δεν είναι σε θέση να εργαστεί και έχει απωλέσει εισοδήματα που θα μπορούσε να είχε από την εργασία του.

 

Σε σχέση με τη σύνταξη ανικανότητας που λαμβάνει, ο Ενάγων ανέφερε ότι μετά την επέμβαση στην οποία υποβλήθηκε στην Κύπρο, μετέβη στη Βουλγαρία. Εκεί εξετάστηκε από ιατροσυμβούλιο και διαπιστώθηκε το ποσοστό ανικανότητας 75%. Από τη Βουλγαρία, τα σχετικά έγγραφα στάλθηκαν στην Κύπρο για σκοπούς της σύνταξης ανικανότητας που λαμβάνει από τις Κοινωνικές Ασφαλίσεις.

 

Τέθηκε στον Ενάγοντα κατά την αντεξέταση ότι μετά το πέρας της άδειας ασθενείας του μπορούσε να είχε επανέλθει στην εργασία του. Ο Ενάγων ανέφερε ότι δεν ήταν διατεθειμένος να επιστρέψει και να εργάζεται με το ίδιο ωράριο και ίδιες συνθήκες όπως προηγουμένως. Είπε ότι είχε αποταθεί για επίδομα ανεργίας και το Γραφείο Εργασίας δεν του είχε προτείνει παρόμοια εργασία.

 

Σε σχέση με την αξίωση του για απλήρωτες υπερωρίες, ο Ενάγων ανέφερε ότι από την αρχή της εργοδότησης του δούλευε Δευτέρα – Παρασκευή από 4:00πμ μέχρι 8:00πμ και από 10:30πμ έως 5:30μμ, όπως έχω περιγράψει πιο πάνω. Επιπλέον κάθε 2^ο Σάββατο εργαζόταν από 4:30πμ – 1:30μμ εκτελώντας τα ίδια καθήκοντα. Εργαζόταν 11 μήνες τον χρόνο και είχε 1 μήνα άδεια.

 

Αναφορικά με το ποσό που αξιώνει σε απλήρωτες υπερωρίες για την περίοδο από 2007-2014, ο Ενάγων υποστήριξε ότι αυτό ανέρχεται σε €19.960,32.

 

Προέβη σε δικούς του υπολογισμούς λαμβάνοντας ως δεδομένο ότι εργαζόταν 11 ώρες τις καθημερινές (για 48 εβδομάδες ανά έτος) πλέον 9 ώρες κάθε Σάββατο (24 Σάββατα ανά έτος). Είναι η θέση του ότι εργαζόταν 2.856 ώρες ανά έτος ενώ έπρεπε να εργάζεται 2.304 ώρες ανά έτος. Δηλαδή εργαζόταν 552 ώρες επιπλέον κάθε ημερολογιακό έτος, για τις οποίες δεν πληρωνόταν. Για το έτος 2007 εφόσον προσλήφθηκε στις 18.6.2007, αναφέρει ότι οι επιπλέον ώρες είναι οι μισές, ήτοι 276. Για το έτος 2014, υπολόγισε ότι οι επιπλέον ώρες μέχρι τις 29.10.2014 που σταμάτησε να εργάζεται ανέρχονται σε 460. Υπολόγισε τον μισθό του ανά ώρα για κάθε έτος της εργοδότησης του και, ακολούθως, πολλαπλασίασε το ποσό αυτό ανά επιπλέον ώρες κατ΄ έτος.

 

Ανέφερε ότι κατά τη διάρκεια της εργοδότησης του είχε παραπονεθεί σε συναδέλφους του ότι δεν πληρωνόταν κανονικά και εκείνοι του είπαν «και εμείς έχουμε υπερωρίες, αλλά δυστυχώς δεν θα μας τα πληρώσουν». Παραπονέθηκε και στον διευθυντή του κάποιο Μιχάλη Σταύρου ο οποίος του απάντησε «έτσι πρέπει να δουλεύεις». Παραπονέθηκε επίσης στον ΜΥ1 η απάντηση του οποίου ήταν ότι «δεν σου οφείλουμε υπερωρίες, δεν καταλαβαίνεις, έτσι πρέπει να δουλεύεις.»

 

Τέθηκε στον Ενάγοντα ότι πληρωνόταν υπερωρίες και του υποδείχθηκε κατάλογος με αριθμό επιταγών που, σύμφωνα με τη θέση της Εναγόμενης, συνιστούσαν τις υπερωρίες που πληρωνόταν κάθε μήνα. Ο Ενάγων διαφώνησε και ανέφερε «αυτά τα χρηματικά ποσά των επιταγών […] αυτές οι επιταγές είναι από την Τράπεζα Αίματος. Από το Γενικό Νοσοκομείο Λευκωσίας. Κατά τη διάρκεια του Σαββατοκυρίακου 30 ώρες. Αυτά τα χρηματικά ποσά είναι από το Γενικό Νοσοκομείο, από την Τράπεζα Αίματος που πληρώθηκα. Εγώ έκανα διανομή αίματος και πλάσμα, όταν με καλούσαν για όλα τα νοσοκομεία της Κύπρου. Αυτές οι επιταγές δεν είναι για τις υπερωρίες που είχα στην εταιρεία […] Αυτές οι επιταγές που μου έχετε δείξει είναι από τις γραμμές που εκτελούσα μεταξύ των νοσοκομείων και πληρωνόμουν 3 ευρώ για κάθε διαδρομή. Δεν είναι για τις υπερωρίες μέσα στην εταιρεία μου.» Προκάλεσε τη συνήγορο της Εναγόμενης να παρουσιάσει τα pay slips για να φανεί εάν αφορούσαν πληρωμή για υπερωρίες. Πρόσθεσε επίσης ότι η Εναγόμενη εταιρεία δεν τηρούσε σωστά το δελτίο δρομολογίων ώστε να μην φαίνεται η ώρα ανάληψης καθηκόντων και η ώρα τερματισμού της εργασίας.

 

Αυτή ήταν, συνοπτικά, η μαρτυρία του Ενάγοντα.

 

ΜΕ2. Δεύτερος μάρτυρας για την πλευρά του Ενάγοντα ήταν ο Δρ. Αλέξανδρος Kroushovski, χειρούργος ορθοπεδικός.

 

Ο ΜΕ2 ανέφερε ότι είχε χορηγήσει στον Ενάγοντα άδεια ασθενείας αρχικά για την περίοδο από 29.10.2014 μέχρι 8.11.2014 (Τεκμήριο 4) και ακολούθως για την περίοδο 10.11.2014 – 21.11.2014 (Τεκμήριο 12). Είχε επίσης παραπέμψει τον Ενάγοντα για εξέταση μαγνητικής τομογραφίας (Τεκμήριο 5).

 

Ο ΜΕ2 αναγνώρισε τα αποτελέσματα της εξέτασης μαγνητικής τομογραφίας στον δεξί ώμο στην οποία ο Ενάγων είχε υποβληθεί στις 10.11.2014, Τεκμήριο 6.

 

Μεταξύ άλλων, στο Τεκμήριο 6 αναγράφονται τα εξής:

 

«Παρατηρείται ολικού πάχους ρήξη των καταφυτικών τενόντων των υπερακανθίου και υπακανθίου με εισολκή αυτών στο ύψος της ακρωμιοκλειδικής άρθρωσης. Η ρήξη εκτείνεται σε όλο το προσθοπίσθιο τμήμα των τενόντων.

Παρατηρείται σοβαρού βαθμού ατροφία της γαστέρας του υπερακανθίου και μετρίου βαθμού ατροφία της γαστέρας του υπακανθίου.

Η ρήξη των τενόντων έχει ως αποτέλεσμα την σημαντικού βαθμού μετατόπιση της βραχιόνιας κεφαλής προς τα άνω και την εξάλειψη του υπακρωμιακού χώρου. Μικρές κυστικές αλλοιώσεις διακρίνονται στο μείζον βραχιόνιο όγκωμα, ως επί ενθεσοπάθειας.

Μέτριου βαθμού υπερτροφικές αλλοιώσεις παρουσιάζει η ακρωμυοκλειδική άρθρωση με μικρά οστεόφυτα στην κάτω επιφάνεια του ακρωμίου.

Συμπέρασμα:

Παρατηρείται ολικού πάχους ρήξη των τενόντων του υπερακανθίου και υπακανθίου, ως ανωτέρω περιγράφεται.»

 

Σύμφωνα με τον ΜΕ2, με βάση το αποτέλεσμα της εξέτασης μαγνητικής τομογραφίας χειρούργησε τον Ενάγοντα. Στις 9.3.2015 εξέδωσε ιατρικό πιστοποιητικό (Τεκμήριο 7). Εκεί, μεταξύ άλλων αναγράφει τα εξής, τα οποία υιοθέτησε για σκοπούς της μαρτυρίας του:

 

«I have seen this very pleasant right handed man in my office for the first time on the 7^th of November 2015.

He presented with a 2-week history of right sided shoulder pain and inability to actively abduct his shoulder. He reports that his symptoms began following a session of heavy manual labour at work when he experienced acute severe pain during overhead lifting of a heavy object.

On clinical examination, severe limitation of movement was evident with abduction possible only to 40 degrees, limited power of external rotation and positive provocative tests for rotator cuff tendon tear were present.

An MRI was requested which confirmed a complete tear of the supraspinatous and infraspinatous tendons. Following discussion regarding management options Mr Velichkov decided to proceed with arthroscopic surgical repair of the torn tendons. The surgery took place on the 24^th of November 2014 under general anesthesia. An ancor repair of the supraspinatous and infraspinatous tendons as well as acromioplasty were performed.

Postoperatively the patient underwent a period of sling immobilisation for 1 month followed by a standardised physiotherapy rehabilitation program lasting for about another 6 weeks. On his last clinic visit on the 25^th of February he exhibited full range of shoulder movement but with some residual weakness during overhead activities and heavy lifting. He has been on sick leave since the day of his surgery and it is estimated that he will need 6 to 9 months post surgery in order to be able to resume heavy manual labor type of employment.»

 

Ο ΜΕ2 ανέφερε ότι μετά από τον Μάρτιο 2015 που εξέδωσε το ιατρικό του πιστοποιητικό δεν είδε ξανά τον Ενάγοντα παρά μόνο την μέρα πριν δώσει μαρτυρία στο Δικαστήριο, οπόταν και τον εξέτασε ξανά. Κατά την τελευταία αυτή εξέταση διαπίστωσε μειωμένο εύρος κίνησης στον δεξί ώμο, με κάποια ατροφία του δελτοειδή μυ. Σημείωσε ότι ευτυχώς ο ασθενής δεν παραπονείται για πόνο. Διαπίστωσε «απλά ατροφία του μυ και κάποιο κατάλοιπο στην κίνηση, δεν είχε πλήρη κίνηση.»

 

Του ζητήθηκε να εξηγήσει πώς μπορεί να προκληθεί ρήξη υπακάνθιου και υπερακάνθιου τένοντα και ο ΜΕ2 απάντησε «ένας από αυτούς τους λόγους είναι και η απότομη άρση βάρους δηλαδή τραυματισμός από πτώση, από χτυπήματα γενικά, καμιά φορά μπορεί να υπάρχουν χρόνιες ρήξεις, φθορές πάνω στον τένοντα. Βάσει του ιστορικού του ασθενή δεν είχα λόγο να μην πιστέψω ότι είναι λόγω της άρσης βάρους.» Πρόσθεσε ότι τέτοια ρήξη συνήθως γίνεται ξαφνικά παρά να είναι αποτέλεσμα χρόνιας κατάστασης. Εξήγησε ότι «Δυστυχώς με τις ρήξεις τενόντων, ειδικά σε άτομα που κάνουν χρόνια χειρωνακτική εργασία, ότι και να πούμε μπορεί να πέσουμε έξω. Δηλαδή υπάρχει φθορά στους τένοντες λόγω ηλικίας αυξανόμενης πάντα, δηλαδή εγώ που είμαι 45 χρονών εάν μου κάνετε MRI θα δείτε ότι έχω κάποιες φθορές στους τένοντες μου, απλά δεν μπορούμε να απαντήσουμε με βεβαιότητα εάν μια ρήξη του τένοντα είναι λόγω οξύ τραυματισμού. Όμως μια ρήξη χρόνια τένοντα πονά από την μέρα που θα συμβεί, δηλαδή δεν συμβαίνει κάτι, είχες τη ρήξη από πριν, έκανες κάτι και τότε άρχισε να πονά. Δηλαδή εάν υπάρχει ρήξη λόγω φθοράς, αυτή η ρήξη λόγω φθοράς πονά από την ημέρα που αρχίζει η ρήξη, δηλαδή κόπηκε ο τένοντας, αρχίζεις να πονάς. Ο ασθενής μου ανέφερε ότι προ αυτού του τραυματισμού δεν είχε πόνο. Επίσης και στο MRI αλλά και στην αρθροσκόπηση, όταν κοίταξα τους τένοντες, δεν είχαμε άλλα σημεία σοβαρής εκφύλισης, ήταν τα αναμενόμενα, ήταν τότε 55-56 χρονών, ενός πενηντάρη, ο οποίος σάννα λέμε ασπρίζουν τα μαλλιά μας. Ως ένα σημείο είναι αναμενόμενο να υπάρχει κάποια φθορά. […] Απλά πρέπει να τονίσω ότι η ρήξη ενός τένοντα πονά, δηλαδή όταν συμβεί ρήξη πονά. Από τη στιγμή που ο ασθενής μου είπε ότι δεν πονούσε πριν τον τραυματισμό και ξαφνικά μετά τον τραυματισμό άρχισε να πονά και όταν μέσα στο MRI και στην αρθροσκόπηση βλέπουμε ότι δεν υπήρχαν αλλού στους υπόλοιπους τένοντες ή σε άλλα σημεία του ώμου του σοβαρές εκφυλίσεις τενόντων, τότε συμπεραίνουμε ότι αυτό ήταν απόρροια του τραυματισμού.»

 

Σε σχέση με την χειρουργική επέμβαση που διενήργησε, ο ΜΕ2 ανέφερε ότι είχε καλό αποτέλεσμα, «δηλαδή είχε σχεδόν πλήρες εύρος κίνησης ο ασθενής, είχε κάποια αδυναμία σε κάποιες κινήσεις, δηλαδή έλλειψη μυϊκής δύναμης, που είναι αναμενόμενο μετά από ακινητοποίηση αλλά γενικά το αποτέλεσμα μετά το χειρουργείο ήταν ικανοποιητικό.»

 

Για τη σημερινή κατάσταση του Ενάγοντα σημείωσε ότι «υπάρχει ακόμα έλλειμα κίνησης και αδυναμίας στους τένοντες. Ο ασθενής μου ανάφερε χθες ότι υποβλήθηκε και σε δεύτερο χειρουργείο στη Βουλγαρία, στον ίδιο ώμο, οπόταν αυτό πρέπει να σας το αναφέρουμε για να είστε πλήρως ενήμεροι για τα γεγονότα, απ’ ότι μου ανάφερε ο ασθενής χθες, ο λόγος που δεν υπάρχει πλήρες εύρος κίνησης και πλήρης μυϊκή ισχύς, όπως θα περίμενα μετά το πιστοποιητικό μου, είναι γιατί κατά τη διάρκεια της αποκατάστασης του ένιωσε έντονο πόνο στη φυσιοθεραπεία, άκουσε ένα κρότο, ένα θόρυβο και πήγε πίσω στη Βουλγαρία για περαιτέρω θεραπείες όπου έγινε δεύτερη συρραφή του τένοντα, δηλαδή ξαναράφτηκε. Δεν ξέρω αν είναι ο ίδιος τένοντας ή άλλος τένοντας, αυτό το έμαθα για πρώτη φορά χθες.»

 

Αναφορικά με το ποσοστό ανικανότητας 75% που ανέφερε ο Ενάγων, ο ΜΕ2 ανέφερε ότι δικαιολογείται για βαριά χειρωνακτική εργασία.

 

Σε σχέση με εκφυλιστικές ρήξεις τενόντων του ώμου στον γενικότερο πληθυσμό για άτομα στην ηλικία του Ενάγοντα, ο ΜΕ2 το τοποθέτησε στο 15-20% με βάση μελέτες. Για ρήξεις τραυματικής αιτιολογίας δεν υπάρχουν στατιστικά στοιχεία.

 

Ερωτήθηκε ο ΜΕ2 εάν η καθημερινή οδήγηση για πολλές ώρες επί χρόνια μπορεί να οδηγήσει σε ρήξη τένοντα του ώμου πιο εύκολα παρά στην περίπτωση ενός ατόμου που δεν οδηγεί αντίστοιχες ώρες. Ο ΜΕ2 ανέφερε ότι «πολύς κόσμος όταν πονά τον ώμο, τον προστατεύει οπόταν κρατά το τιμόνι από πιο χαμηλά. Γενικά η οδήγηση στις 90 μοίρες είναι η θέση που υπάρχει στένωση στον ώμου και προκαλείται η επαφή του τένοντα με το οστό. Πρώτα θα οδηγήσει σε τενοντίτιδα, δηλαδή φλεγμονή και πόνο και συνήθως τότε ο ασθενής προστατεύει το χέρι, δεν θα συνεχίσει δηλαδή να οδηγά με πόνο σε τούτη τη θέση, θα κατεβάσει το χέρι πιο χαμηλά από τη θέση που ενδείκνυται, άρα από οδήγημα καθ’ αυτό από μόνο του δεν το έχω δει να προκαλεί ρήξη. Να προκαλεί τενοντίτιδες και πόνο και φλεγμονές ναι, πολλές φορές.»

 

Σημείωσε ότι ο Ενάγων παρουσίαζε κάποια οστεόφυτα στον ώμο που αποτυπώθηκαν στην εξέταση μαγνητικής τομογραφίας όμως «συνήθως τούτα τα οστεόφυτα που περιγράφει και το MRI δεν προκαλούν ρήξη σε αυτό το σημείο όπου είδαμε τη ρήξη στο χειρουργείο και το MRI. Αυτά τα οστεόφυτα προκαλούν φλεγμονή και τενοντίτιδα στον ώμο, δηλαδή εδώ μπροστά. […] αυτά δεν προκαλούν τραυματισμό στους τένοντες, τουλάχιστον στη συγκεκριμένη περίπτωση, δηλαδή οι τένοντες του [Ενάγοντα] που κόπηκαν ήταν στο σημείο όπου καταφύονται στο οστό στο πλάι.» Πρόσθεσε ότι «στον συγκεκριμένο ασθενή υπήρχαν ρήξεις. Ιδιαίτερη εκφύλιση πέραν της αναμενόμενης για την ηλικία δεν υπήρχε.»

 

Αυτή ήταν η μαρτυρία του ΜΕ2.

 

ΜΕ3. Επόμενος μάρτυρας ήταν ο κ. Νίκος Σωκράτους, λειτουργός του Τμήματος Κοινωνικών Ασφαλίσεων.

 

Σύμφωνα με τον ΜΕ3 ο Ενάγων λαμβάνει από 18.7.2017 σύνταξη ανικανότητας για ποσοστό 75%. Το ποσοστό αυτό εγκρίθηκε από τον αρμόδιο ασφαλιστικό φορέα της Βουλγαρίας (σχετικό το Τεκμήριο 8). Εξήγησε ότι ο Ενάγων είχε εξεταστεί την χώρα που ήταν ασφαλισμένος, τη Βουλγαρία, και, με βάση τις εισφορές που είχε στον ασφαλιστικό λογαριασμό του, έλαβε σύνταξη ανικανότητας για ποσοστό 75%. Το ποσό της σύνταξης ανέρχεται σε €266,81 μηνιαίως. Πρόσθεσε ότι λάμβανε σύνταξη ανικανότητας μέχρι την ηλικία των 63 ετών, ήτοι μέχρι το 2020, οπόταν η σύνταξη ανικανότητας τερματίστηκε και ο Ενάγων ξεκίνησε να λαμβάνει τη θεσμοθετημένη σύνταξη σε ποσοστό 100%. Διευκρίνισε ότι δεν εξετάστηκε από ιατροσυμβούλιο στην Κύπρο εφόσον κρίθηκε από τον αρμόδιο φορέα στη Βουλγαρία ως ανίκανος προς εργασία, σε ποσοστό 75%.

 

Σημείωσε ότι ο Ενάγων είχε λάβει και επίδομα ασθενείας για την περίοδο 29.10.2014 μέχρι 26.4.2015.

 

Σημείωσε ότι μετά τον Οκτώβριο 2014 ο Ενάγων δεν πλήρωσε ξανά κοινωνικές ασφαλίσεις.

 

Ερωτήθηκε σε σχέση με τα πιστοποιητικά που είχαν αποσταλεί από τις Βουλγαρικές αρχές για την πληρωμή της σύνταξης ανικανότητας και ο ΜΕ3 παρουσίασε αντίγραφο σημειώσεων από τον σχετικό φάκελο (Τεκμήριο 13). Σύμφωνα με αυτές ο Ενάγων είχε υποβληθεί σε δύο χειρουργικές επεμβάσεις στον ώμο, χωρίς σημαντικό θετικό αποτέλεσμα από τη θεραπεία και την αποκατάσταση. Στις σημειώσεις υπάρχει επίσης αναφορά σε μυϊκή υποτροφία στη δεξιά ωμική άρθρωση κατά την απαγωγή και εξωτερική περιστροφή του δεξιού ώμου, σε πόνο και περιορισμό κινήσεων.

 

ΜΕ4. Τελευταίος μάρτυρας για την πλευρά του Ενάγοντα ήταν ο κ. Δημήτρης Τίτας, κάτοχος μεταπτυχιακού διπλώματος στην Επαγγελματική Ασφάλεια και Υγεία, εγκεκριμένος σύμβουλος από το Τμήμα Επιθεώρησης Εργασίας για παροχή υπηρεσιών προστασίας και πρόληψης και μέλος διάφορων επαγγελματικών φορέων στον τομέα ασφάλειας και υγείας. Υπηρέτησε στο Τμήμα Επιθεώρησης Εργασίας στη Λευκωσία και Λάρνακα για 7 χρόνια.

 

Ο ΜΕ4 αναφέρθηκε στους περί Διαχείρισης Ασφάλειας και Υγείας στην Εργασία (Χειρωνακτική Διακίνηση Φορτίων) Κανονισμούς 2001 και παρουσίασε σχετικό ενημερωτικό έντυπο του Τμήματος Επιθεώρησης Εργασίας (Τεκμήριο 14). Σημείωσε ότι ένας εργοδότης οφείλει να λαμβάνει τα μέτρα και να τηρεί τις υποχρεώσεις των εν λόγω Κανονισμών και ότι στην εκτίμηση των κινδύνων ο εργοδότης οφείλει να λαμβάνει υπόψη διάφορους παράγοντες περιλαμβανομένων των χαρακτηριστικών του φορτίου, της σωματικής προσπάθειας που πρέπει να καταβληθεί από τον εργοδοτούμενο, τα χαρακτηριστικά του χώρου εργασίας, των απαιτήσεων της εργασίας και προσωπικούς παράγοντες κινδύνου. Αναφέρθηκε στην υποχρέωση του εργοδότη για γραπτή εκτίμηση των κινδύνων.

 

Σε σχέση με την ενδεδειγμένη πρακτική σε επαγγέλματα όπου απαιτείται φορτοεκφόρτωση αντικειμένων, ο ΜΕ4 αναφέρθηκε σε πλατφόρμες ανύψωσης για μεταφορά και τοποθέτηση σε βαν διάφορων φορτίων ή άλλα μηχανοκίνητα, μηχανικά μέσα, για ανύψωση και μεταφορά βαριών αντικειμένων ώστε να αποφεύγεται η χειρωνακτική μετακίνηση.

 

Σημείωσε ότι ο Κανονισμός δεν ερμηνεύει τι συνιστά βαρύ αντικείμενο ή φορτίο αλλά εναπόκειται στον εργοδότη να προβεί σε εκτίμηση της εργασίας, του φορτίου/αντικειμένου, των εργοδοτούμενων και να λάβει τα δέοντα μέτρα.

 

Ο ΜΕ4 ανέφερε επίσης πως όταν ένας εργοδοτούμενος απουσιάσει από την εργασία του για περίοδο πέραν των τριών ημερολογιακών ημερών συνεπεία τραυματισμού στον χώρο εργασίας τότε ο εργοδότης οφείλει να γνωστοποιήσει γραπτώς το ατύχημα στο Επαρχιακό Γραφείο Επιθεώρησης Εργασίας.

 

Κατά την αντεξέταση ο ΜΕ4 ανέφερε πως «όταν έχουμε φορτοεκφορτώσεις είτε ελαφριών είτε βαριών [φορτίων] αλλά σε εντατικό ρυθμό, τότε η ενδεδειγμένη μέθοδος είναι να έχουμε μηχανικά μέσα υποβοήθησης στη μεταφορά των φορτίων. Είναι το βάρος αλλά είναι και η ποσότητα.» Ερωτήθηκε εάν υπάρχει αυτή η υποχρέωση όταν τα φορτία είναι μικρά σε μέγεθος και έχουν βάρος περί τα 15-20 κιλά. Ο μάρτυρας απάντησε ότι «υποχρεωτικό είναι ο εργοδότης να εκτιμήσει τον κίνδυνο και αν υπάρχει… ο ιδιοκτήτης θα λάβει τις αποφάσεις ή οι σύμβουλοι του εργοδότη. Αν κρίνει ο σύμβουλος ή ο εργοδότης ότι υπάρχει πρόβλημα στη φορτοεκφόρτωση ή υπάρχει μεγάλη ποσότητα που φορτοεκφορτώνεται καθημερινά τότε πρέπει να λάβει οργανωτικά μέτρα.»

 

Τέθηκε στον μάρτυρα ότι τα βαν της Εναγόμενης εταιρείας ήταν μικρά σε μέγεθος και δεν μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν τα ανυψωτικά μηχανήματα που αποτυπώνονται στο ενημερωτικό δελτίο Τεκμήριο 14. Η θέση του μάρτυρα ήταν «η απάντηση μου είναι τότε ο διευθυντής της εταιρείας θα έπρεπε να βρει διαφορετικό τρόπο φορτοεκφόρτωσης με διαφορετική μέθοδο, με μηχανική υποβοήθηση για να απαμβλύνει τη χειρωνακτική διακίνηση φορτίων.»

 

Με την ολοκλήρωση της μαρτυρίας του ΜΕ4, η πλευρά του Ενάγοντα έκλεισε την υπόθεση της.

 

ΜΥ1. Πρώτος μάρτυρας για την Εναγόμενη εταιρεία ήταν ο κ. Ανδρέας Καζακαίος, διευθυντής δεμάτων Λευκωσίας.

 

Ανέφερε ότι η Εναγόμενη εταιρεία ασχολείται με ταχυμεταφορές δεμάτων και φακέλων ανά το παγκύπριο και ότι είχε προσλάβει τον Ενάγοντα ως οδηγό/μεταφορέα το 2007. Πρόσθεσε ότι κατά την πρόσληψη του Ενάγοντα του είχε παραδώσει ένα εγχειρίδιο στα Ελληνικά που περιγράφει πως πρέπει να εκτελούνται οι εργασίες (Τεκμήριο 16). Πρόσθεσε ότι η σύζυγος του κατάγεται από τη Βουλγαρία και ο ίδιος είχε σπουδάσει στη Βουλγαρία και μιλά άπταιστα τη Βουλγαρική γλώσσα. Επειδή μιλά Βουλγαρικά εξήγησε πλήρως στον Ενάγοντα τα καθήκοντα του και του έδειξε με βάση το εγχειρίδιο πώς να εκτελεί τα καθήκοντα του.

 

Σε σχέση με το ωράριο εργασίας του Ενάγοντα, ο ΜΥ1 ανέφερε ότι ξεκινούσε στις 4:00πμ μέχρι τις 7:00πμ και στη συνέχεια από 12:00μμ μέχρι 5:00μμ. Η εβδομαδιαία εργασία του Ενάγοντα ήταν εξαήμερη και τα Σάββατα εργαζόταν μισή μέρα όμως είχε συμφωνηθεί να εργάζεται εναλλάξ τα Σάββατα, ώστε ένα Σάββατο να εργάζεται με πλήρες ωράριο και το επόμενο Σάββατο να είναι ελεύθερο. Πρόσθεσε ότι τα πρωινά ήταν παρών και 2^ος οδηγός στο γραφείο στις 4:00πμ. Ο Ενάγων έκανε το δρομολόγιο Λευκωσίας-Λεμεσού και ο δεύτερος οδηγός το δρομολόγιο Λευκωσίας-Λάρνακας-Παραλιμνίου. Οι δύο αλληλοβοηθούνταν και είχαν σαφείς οδηγίες να μη σηκώνουν βαριά αντικείμενα αλλά να τα αφήνουν για το επόμενο δρομολόγιο στις 9:00πμ όταν ήταν πολλοί υπάλληλοι στο γραφείο για να τα φορτώσουν. Πρόσθεσε ότι στο γραφείο υπήρχαν και τρόλεϊ στα οποία ένας υπάλληλος μπορούσε να τοποθετήσει κάποιο βαρύ δέμα και να το σπρώξει μέχρι το βαν.

 

Σύμφωνα με τον ΜΥ1, κατά την περίοδο που ο Ενάγων εργοδοτείτο στην Εναγόμενη εταιρεία ο λειτουργός ασφάλειας και υγείας ήταν ο κ. Παναγιώτης Χρίστου και έγινε εκπαίδευση των υπαλλήλων από συγκεκριμένη εταιρεία για θέματα ασφάλειας και υγείας.

 

Υποστήριξε ότι ο ίδιος εξήγησε στον Ενάγοντα πώς να εκτελεί με ασφάλεια τα καθήκοντα του και ότι ο Ενάγων είχε παρακολουθήσει και εκπαιδευτικό σεμινάριο. Για το σεμινάριο αυτό δεν εκδόθηκε οποιαδήποτε βεβαίωση ή πιστοποιητικό παρακολούθησης. «Μας κάλεσε η εταιρεία όλους στην Κοφίνου επί εποχής [Ενάγοντα], μας μίλησε, δεν θυμούμαι ακριβώς ποιος, νομίζω ήταν από την εταιρεία που μας έκαμε τα σεμινάρια, μας εξήγησε τους τρόπους που θα φορτώνουμε, να ξεφορτώνουμε πώς θα συμπεριφερόμαστε, τζιαμέ πάλε εφάμε τζιαι εφύαμεν.»

 

Περαιτέρω, ο ΜΥ1 ανέφερε ότι «τέλος του Οκτώβρη του 2014 ο Μιχάλης Σταύρου ο οποίος ήταν γενικός διευθυντής της [Εναγόμενης εταιρείας] τον ενημέρωσε ότι ο Ενάγων σταμάτησε να εργάζεται και είπε του [Μιχάλη] ότι δεν θα ξαναέρθει δουλειά. Εγώ από τότε δεν τον ξαναείδα και στη συνέχεια πληροφορήθηκα ότι κίνησε αγωγή στην εταιρεία ισχυριζόμενος ότι τραυματίστηκε κατά τη διάρκεια της εργασίας του. Ο ίδιος πριν την καταχώρηση της αγωγής ουδέποτε επικαλέστηκε οποιοδήποτε τραυματισμό ο οποίος συνέβη στις 29.10.2014. Ο ίδιος στην επιστολή την οποία έφερε στην εναγόμενη εταιρεία στις 5.3.2015 πέντε σχεδόν μήνες μετά που σταμάτησε να εργάζεται στην εταιρεία επικαλείται οικειοθελή παραίτηση.»

 

Αναφορικά με τον τρόπο που ο Ενάγων ισχυρίζεται ότι τραυματίστηκε, ο ΜΥ1 απέκλεισε το ενδεχόμενο να είχε συμβεί κάτι τέτοιο. Ανέφερε ότι «η κάθε σακούλα του ταχυδρομείου δεν υπερβαίνει σε βάρος τα 15 κιλά και το ταχυδρομείο τηρεί τους κανόνες και λαμβάνει όλα τα μέτρα ασφάλειας και υγείας. Στο ταχυδρομείο υπάρχουν επίσης οι υπάλληλοι οι οποίοι μεταφέρουν τις σακούλες στο αυτοκίνητο με καρότσι. Η εναγόμενη εταιρεία τηρούσε όλες τις προδιαγραφές ασφάλειας και ουδεμία ευθύνη φέρει.»

 

Αναφορικά με την αξίωση του Ενάγοντα για υπερωρίες, ο ΜΥ1 ανέφερε ότι ο Ενάγων και άλλοι υπάλληλοι είχαν ζητήσει να «παίρνουν τα ποσά που αφορούσαν υπερωρίες ξεχωριστά από το μισθό τους. […] Τα ποσά που αφορούσαν υπερωρίες τα έπαιρνε με επιταγές.» Ο μάρτυρας παρουσίασε κατάσταση από το λογιστήριο της εταιρείας όπου αναγράφονται αριθμοί επιταγών που, σύμφωνα με την εναγόμενη, αφορούσαν τις υπερωρίες που είχε πληρωθεί ο Ενάγων (Τεκμήριο 17). Πρόσθεσε ότι ο Ενάγων ουδέποτε είχε παραπονεθεί για απλήρωτες υπερωρίες.

 

Αναφέρθηκε στις φωτογραφίες που είχε παρουσιάσει ο Ενάγων, Τεκμήρια 2 και 3. Ο ΜΥ1 ανέφερε ότι στις πρώτες τέσσερεις φωτογραφίες, του Τεκμηρίου 2, «είναι οι σάκοι του ταχυδρομείου οι οποίοι είναι φορτωμένοι μες το αυτοκίνητο μας, φαίνονται, είναι μπλε που είχαμε τότε στη δουλειά του ταχυδρομείου. Είναι οι σάκοι του ταχυδρομείου, παραλαμβάναμε από το ταχυδρομείο στα Λατσιά της Λευκωσίας, στο κεντρικό και τους μεταφέραμε στο ταχυδρομείο στη Λεμεσό. […] Επήαινε ο [Ενάγων] έβαλε πισινή το αυτοκίνητο του στα Λατσιά, έρχετουν το καρότσι με φορτωμένους τους σάκους, εφόρτωνε τους ο [Ενάγων] από εδώ μέχρι εδώ, τους φόρτωνε μέσα μαζί με τα πακέτα που ήδη παρέλαβε από το γραφείο μας στη Στασίνου, εξεκίναν επήαιννε στη Λεμεσό στο γραφείο μας οδός Θεσσαλονίκης, εκεί εξεφορτώναν τα πακέτα. Οι σάκοι του ταχυδρομείου εμέναν μέσα στο αυτοκίνητο και μετά έφευγαν και τα δύο αυτοκίνητα, ο [Ενάγων] και εκείνος που έκαμε τη Λεμεσό-Πάφο έφευγαν και επηαίναν στο ταχυδρομείο Λεμεσού, εκεί ο [Ενάγων] εξεφόρτωνε τους σάκους σε ένα περβάζι που ήταν εκεί, έφευκε και έρκετουν πίσω. Τούτη ήταν η διαδικασία ο επόμενος οδηγός της Πάφου φόρτωνε τους σάκους ότι ήταν για την Πάφο και έφευγε και επήαινε στην Πάφο.»

 

Αναφορικά με τα πιο βαριά φορτία, όπως τα ελαστικά και εξαρτήματα αυτοκινήτων, ο ΜΥ1 ανέφερε ότι η φόρτωση γινόταν στα γραφεία της εκάστοτε εταιρείας, πχ Καποδίστρια, και η ευθύνη για τη φόρτωση ήταν στους υπαλλήλους της εταιρείας εκείνης. Σε αυτές τις περιπτώσεις, ο Ενάγων «ήταν ο συντονιστής, έβαλε μέσα στο αυτοκίνητο συστάριε τα πράγματα. Στην ξιφόρτωση στη Λεμεσό πάλε εγίνετουν το ίδιο πράγμα, επιάναν οι υπάλληλοι του Καποδίστρια, ο δικός μας ο οδηγός είτε ο [Ενάγων] είτε οποιοσδήποτε άλλος ήταν ο συντονιστής, εκαθοδήγαν τους, εκούνταν τα στην άκρη του αυτοκινήτου για να τα πιάσουν να τα μεταφέρουν μέσα.»

 

Πρόσθεσε ότι δεν ήταν αναγκαία η χρήση μηχανικών μέσων φορτοεκφόρτωσης γιατί «τα πακέτα μας εμάς δεν υπερβαίνουν τα 15-20 κιλά, από εκεί και πέρα εάν υπάρχει ένα πακέτο πιο βαρετό είναι υπόχρεοι οι οδηγοί να το φορτώσουν 2 ή 3 άτομα. Έτσι και αλλιώς εν λογικό ότι ένα άτομο δεν θα μπορέσει να το σηκώσει.»

 

Κατά την αντεξέταση, ο ΜΥ1 ανέφερε ότι η Εναγόμενη εταιρεία δεν διέθετε ανυψωτικά μηχανήματα, καρότσια, μεταφορικές ταινίες. Ο μάρτυρας σημείωσε «οι εντολές ήταν να σηκώνουν ένα πακέτο μεταξύ 15 και 25 κιλά που μπορεί να σηκώσει ένα άτομο. Οι εντολές ήταν εάν ένα πακέτο υπερβαίνει τούτο το βάρος να μην το φορτωθούν όπως πχ μεταφέρουμε μοτοσυκλέτες μέχρι 125 κυβικά, δεν μπορεί ένα άτομο να τη φορτώσει μόνο του, θα μείνει στο γραφείο να φύγει με την επόμενη γραμμή που θα έχει 2 και 3 άτομα να τη φορτώσουμε […] Οι εντολές είναι προς όλους τους οδηγούς να φορτώνουν μέχρι 20-25 κιλά το maximum. Είναι λογικό να μην μπορέσει ένα άτομο να φορτώσει πακέτο 50 κιλά.»

 

Τέθηκε στον ΜΥ1 ότι ο Ενάγων του είχε παραπονεθεί πολλές φορές ότι δεν ήταν εκεί ο 2^ος υπάλληλος στις 4:00πμ και αναγκαζόταν μόνος του να φορτώνει βαρετά δέματα. Η απάντηση του ΜΥ1 ήταν «πάντως εμένα αν δεν με άκουγε ο μάστρος μου ήταν να παραιτηθώ τζια να φύω, εμένα προσωπικά τούτη εν η απάντηση μου. Δεν θα εμείνισκα στην ίδια δουλειά για 7 χρόνια.»

 

Του ζητήθηκε να παρουσιάσει γραπτή εκτίμηση κινδύνων από την Εναγόμενη και ο ΜΥ1 απάντησε «οι οδηγίες ήταν ξεκάθαρες από την πρώτη μέρα πρόσληψης, εκτίμηση κινδύνου σημαίνει ότι αν νομίζεις ότι κάτι δεν θα μπορέσεις να το κάμεις, μην το κάμεις, άφηστο που εν να έρτουμε ούλλοι δουλειά.»

 

Ερωτήθηκε γιατί δεν ενημερώθηκε το Τμήμα Επιθεώρησης Εργασίας για το ατύχημα του Ενάγοντα και ο ΜΥ1 απάντησε «το χαρτί αυτό και το ένα και το άλλο [άδειες ασθενείας] ο [Ενάγων] τα επήρε απευθείας πάνω στο λογιστήριο και εγώ ειδοποιήθηκα ότι θα λείψει τούτες τις μέρες και να πάρω τα μέτρα μου, να πάρω αντικαταστάτη. Η εταιρεία το γνώριζε που πρώτο σιέρι που τον [Ενάγοντα], εν ήρταν κοντά μου τα χαρτιά, ήταν ενήμερη η εταιρεία. […] Δεν γνωρίζω [εάν ειδοποιήθηκε το Υπουργείο Εργασίας], υπήρχε άλλος υπεύθυνος ασφάλειας και υγείας, αλλά ναι, το λογιστήριο μας συμπλήρωσε αίτηση για να μπορέσει ο [Ενάγων] να πληρωθεί από το Υπουργείο Εργασίας. […] Το ότι συμπληρώσαμε την αίτηση για να πάει στο Υπουργείο, διότι εν θα τον πληρώσουμε εμείς όταν λείπει αλλά το Υπουργείο Εργασίας, αυτό δεν είναι ειδοποίηση προς το Υπουργείο Εργασίας; […] Η έκθεση ατυχήματος έγινε από την κυρία Χρυστάλλα που ήταν τότε στο λογιστήριο του Travel Express. […] Έγινε έκθεση από εμάς και στάλθηκε στο Υπουργείο. Το Υπουργείο όφειλε να έρτει να ρωτήσει να μάθει.»

 

Τέθηκε στον ΜΥ1 ότι δεν είναι λογικό η ασφαλιστική εταιρεία της Εναγόμενης εταιρείας να είχε πληρώσει για την εγχείρηση στην οποία υποβλήθηκε ο Ενάγων αλλά να μην ήταν εις γνώση του εργοδότη ότι ο Ενάγων είχε τραυματιστεί σε ώρα εργασίας. Ο ΜΥ1 επέμενε ότι ο Ενάγων ουδέποτε είχε παραπονεθεί ότι είχε κτυπήσει εν ώρα εργασίας. Έφερε απλώς την επιστολή παραίτησης του κάποιους μήνες μετά την οποία παρέδωσε στο λογιστήριο. Ο ίδιος είχε ενημερωθεί απλώς από τον Μιχάλη Σταύρου να βρει αντικαταστάτη οδηγό.

 

Κατά την αντεξέταση υποδείχθηκαν στον ΜΥ1 έγγραφα της Εναγόμενης εταιρείας με τίτλο «παρουσιολόγιο» (Τεκμήριο 18) για τον Σεπτέμβρη 2012, Μάιο 2013 και Ιούνιο 2013. Ο ΜΥ1 αφού τα αναγνώρισε ανέφερε ότι είχαν κλαπεί από τον Ενάγοντα, σημειώνοντας ότι «είναι τα παρουσιολόγια του προσωπικού, τα οποία κρατώ εγώ και είναι κλειδωμένα μέσα στο συρτάρι μου, απαγορεύεται να αγγίξει κάποιος πάνω.»

 

Τέθηκε στον ΜΥ1 ότι τα ωράρια που υποστήριξε ότι εργαζόταν ο Ενάγων δεν συνάδουν με τις ώρες που αναγράφονται στο εν λόγω παρουσιολόγιο. Ο ΜΥ1 ανέφερε ότι είναι λάθος οι καταγραφές στο παρουσιολόγιο. Επισημάνθηκε τότε στον ΜΥ1 ότι τα έγγραφα αυτά φέρουν και τη δική του υπογραφή όμως ο ΜΥ1 επέμενε ότι τα αναγραφόμενα στο παρουσιολόγιο είναι λανθασμένα. Όπως ανέφερε οι συνολικές ώρες εργασίας που αναγράφονται στα παρουσιολόγια, είναι «καθαρά τυπογραφικό λάθος, το οποίο δεν το διόρθωσα και επίσης είχε και ενάμιση ώρα διάλειμμα στην Πάφο, στο γραφείο που έκαμε το διάλειμμα του αναμένοντας την ώρα του για να έρτει να φει να επιστρέψει πίσω. Όταν έφτανε στην Πάφο είχε ενάμιση ώρα διάλειμμα.»

 

Αντξετάστηκε σε σχέση με το Τεκμήριο 17. Τέθηκε ότι το εν λόγω έγγραφο δεν αναγράφει τις υπερωρίες που πληρώθηκε ο Ενάγων, όπως είχε πει στα πλαίσια της κυρίως εξέτασης του αλλά αμοιβή από τις τράπεζες αίματος. Φάνηκε να συμφωνεί αφού ανέφερε ότι «τούτα δεν είναι υπερωρίες ωρών, τούτα είναι τα αίματα που έκαμε ο [Ενάγων], εν έξτρα οι υπερωρίες, ο [Ενάγων] δεν δικαιούται [υπερωρίες], διότι το συμβόλαιο του γράφει 3 γραμμές.»

 

Ακολούθως όμως, για το ίδιο έγγραφο, είπε «συν τις υπερωρίες του, καλά εν έπιανε 318 έπιανε 560 ευρώ αίματα, δεν έχει έτσι δουλειά το overtime για τα αίματα, αυτά είναι μεικτά μεταφορά αιμάτων και υπερωρίες, κάποιες ώρες οι οποίες αυτό που είπε πριν ο δικηγόρος που μπορούσε να καθυστερήσει κάποιες ώρες παραδείγματος χάριν τα Χριστούγεννα που είναι πυκνή η κίνηση ενώ τον Αύγουστο επέστρεφε πίσω πολύ ενωρίτερα. […] Είναι μεικτά και τα αίματα και οι υπερωρίες.»

 

Αυτά αναφορικά με τη μαρτυρία του ΜΥ1.

 

ΜΥ2. Επόμενος μάρτυρας Υπεράσπισης ήταν ο Δρ. Οδυσσέας Αθάνατος, χειρούργος ορθοπεδικός, ο οποίος εξέτασε τον Ενάγοντα στις 21.12.2023.

 

Μετά την εξέταση του εξέδωσε ιατρικό πιστοποιητικό, Τεκμήριο 19. Στο εν λόγω ιατρικό πιστοποιητικό, μεταξύ άλλων αναγράφει πως είχε ενημερωθεί από τον Ενάγοντα ότι περί τον Σεπτέμβρη 2019 είχε υποβληθεί σε δεύτερο χειρουργείο στον ίδιο ώμο στη Βουλγαρία μετά από το οποίο δεν μπορούσε να εργαστεί και του χορηγήθηκε σύνταξη ανικανότητας.

 

Αναφορικά με την παρούσα κατάσταση του Ενάγοντα, στο πιστοποιητικό του ο ΜΥ2 αναφέρει τα ακόλουθα:

 

«…Δεξιός ώμος – παρουσιάζει επουλωθείσα χειρουργική ουλή 7εκ. στην πρόσθια επιφάνεια της άρθρωσης.

Απαγωγή – παθητική μέχρι 60%. Ενεργητική μέχρι 40%.

Κάμψη – μέχρι 90 μοίρες.

Έξω στροφή – μηδέν κινήσεις.

Έσω στροφή – πλήρης.

[…]

Γνώμη. Από τα ευρήματα του MRI επισημαίνονται σοβαρές προϋπάρχουσες εκφυλιστικές αλλοιώσεις […]

- Τα εκφυλιστικά αυτά στοιχεία που προϋπήρχαν του συμβάντος οδηγούν στο συμπέρασμα ότι ο ασθενής παρουσίαζε πλήρη ρήξη του υπερακάνθιου τένοντα και μερική του υπακάνθιου με αποτέλεσμα αρχόμενη αρθροπάθεια λόγω ρήξης στροφικού πετάλου. Κατά τη γνώμη μου ο ασθενής μπορούσε να εκτελέσει την εργασία του μεταφορέα εφόσον η ικανότητα χειρισμού βαρών με το άνω άκρο μέχρι απαγωγής ώμου, κάτω των 90 μοιρών είναι δυνατή.

- κατά το συμβάν, όσες μυϊκές ίνες ήταν ενεργές από τον υπακάνθιο τένοντα, υπέστησαν ολική ρήξη, με αποτέλεσμα τα συμπτώματα που περιγράφονται από τον [ΜΕ3] κατά την κλινική του εξέταση.

- Η χειρουργική αποκατάσταση του στροφικού πετάλου με τα περιγραφόμενα εκφυλιστικά στοιχεία, ειδικά με αρθροσκοπική μέθοδο, έχουν πτωχή πρόγνωση λόγω κυρίως της συρρίκνωσης του τενόντιου πετάλου και της σοβαρής ατροφίας της μυϊκής γαστέρας.

- Σημειώνεται επίσης ότι ο σοβαρός περιορισμός της έξω στροφής του ώμου που περιγράφει ο [ΜΕ3] στην πρώτη του επίσκεψη, δεν δικαιολογείται σε ένα ώμο που έχει πλήρη κίνηση προ του συμβάντος.»

 

Σύμφωνα με τον ΜΥ2, «η ατροφία του μυός και οι συρρικνώσεις του μυός είναι αποτέλεσμα μιας παλιάς ρήξης και επειδή ο τένοντας δεν εργάζεται προκαλεί την ατροφία. Επίσης παρουσιάζει υπερτροφικές αλλοιώσεις της ακρομυοκλειδικής άρθρωσης και μικρά οστεόφυτα στην κάτω επιφάνεια του ακρωμίου που και αυτά αποτελούν ενδείξεις εκφύλισης της άρθρωσης. Το άλλο που ήθελα να παρατηρήσω είναι ότι δεν περιγράφεται καμία ένδειξη για οξεία ρήξη των τενόντων, δηλαδή αιμάτωμα μες την άρθρωση που οπωσδήποτε εάν ήταν οξεία ρήξη θα περιγράφετουν από τους ακτινολόγους και επίσης δεν υπάρχει οστικό οίδημα, δεν περιγράφεται οστικό οίδημα.»

 

Κατά την αντεξέταση ο ΜΥ2 ανέφερε ότι διαβάζοντας την έκθεση της μαγνητικής τομογραφίας στο σύνολο της υπάρχουν ενδείξεις για προϋπάρχουσα κατάσταση. Ανέφερε ότι μια οξεία ρήξη του τένοντα δεν δημιουργεί συρρίκνωση, εισολκή. Επίσης η μετατόπιση της βραχίονας κεφαλής προς τα άνω είναι ένδειξη ότι υπάρχει χρόνια ρήξη του στροφικού μετάλλου (rotator cuff). Μεταξύ άλλων ανέφερε ότι «βλέπω στο MRI το οποίο είναι λεπτομερές και μου περιγράφει πράγματα τα οποία προσπαθώ να μεταφέρω στο Δικαστήριο. Μια ρήξη δεν σημαίνει πάντα ότι είναι οξεία ρήξη και σ’ αυτήν την περίπτωση υπάρχουν εκφυλιστικά δεδομένα τα οποία αποδεικνύουν ότι αυτή η ρήξη προϋπήρχε, δεν μπορεί μια ρήξη του rotator cuff ή του στροφικού πετάλου να πάθει εισολκή. Και όταν έχεις μια ρήξη, έναν τένοντα ο οποίος δουλεύει προηγουμένως, δεν υπάρχει λόγος να έχει ατροφία και αυτή η ατροφία είναι χαρακτηριστική της χρόνιας ρήξης. […] Εισολκή είναι ωραία λέξη Ελληνική και σημαίνει συρρίκνωση, δηλαδή έφυγε από τη θέση του και πήγε στο ύψος της ακρομυοκλειδικής… δηλαδή αυτός ο τένοντας παρατηρείται στο άκρο του στο ύψος της ακρομιοκλειδικής που είναι αρκετά μακριά από εκεί που επικέντρωσε μια οξεία ρήξη. Ο τένοντας δεν πάει μακριά και δεν παρουσιάζει ατροφία διότι δουλεύει ο τένοντας και τρέφεται ο μυς ο οποίος παθαίνει ατροφία είναι αυτός που δεν δουλεύει και αναφέρω και παρακάτω ότι αυτή η ρήξη η χρόνια μπορεί να είναι και ασυμπτωματική και υπάρχουν στοιχεία και τα αναφέρω πιο κάτω ότι ένα ποσοστό μετά τα 50-60 χρόνια παρουσιάζεται κατόπιν μελετών βεβαίως, μελετών επί άτομα τα οποία πέθαναν και έκαναν αυτοψία και με ultrasound σε φυσιολογικούς ανθρώπους. Αυτό έδειξαν οι στατιστικές επομένως δεν είναι παραμύθι το ότι υπάρχουν ρήξεις του rotator cuff και εκφύλισης.»

 

Σε σχέση με τον πόνο που ο Ενάγων ανέφερε ότι αισθάνθηκε κατά το συμβάν, ο ΜΥ2 θεωρεί ότι αυτό δεν είναι καθοριστικό στοιχείο που δείχνει οξεία ρήξη του τένοντα. Όπως ανέφερε «αυτός ο πόνος δεν σημαίνει κατ΄ ανάγκη ότι έπαθε οξεία ρήξη του τένοντα. Αυτό μπορούσε να οδηγήσει σε μια οξεία τενοντίτιδα ή να του προκάλεσε μια οξεία επί χρόνιας ρήξης.» Επέμενε ότι «αυτή η ρήξη που περιγράφει το MRI δεν μπορεί να είναι οξεία.» Σημείωσε αργότερα ότι «ο υπακάνθιος είναι προς το πίσω μέρος του ώμου και παρουσιάζει μέτρια ατροφία. Επομένως μου δίνει το δικαίωμα να καταλάβω ότι μπορεί να μην ήταν πλήρης η ρήξη του υπακάνθιου και γι΄ αυτό δεν παρουσιάζει μεγάλη ατροφία. Επομένως αυτές οι μικρές ίνες του υπακανθίου πιθανόν στη βάση του συμβάντος να έπαθαν ρήξη.»

 

Ο ΜΥ2 εξέφρασε επιφυλάξεις και για τη χειρουργική επέμβαση που διενήργησε ο ΜΕ3. Όπως ανέφερε «το να χειρουργήσεις αυτόν τον ώμο με τα δεδομένα τα εκφυλιστικά, με την κεφαλή να βρίσκεται ψηλά στο ακρώμιο και να προσπαθήσεις μια εισολκή τένοντα να τον φέρεις στη θέση του και μάλιστα στροφικά, θέλει πολύ θάρρος. […] εάν αυτή η επέμβαση εγίνετο ανοικτά και το εννοώ, δηλαδή με ανοικτή επέμβαση, τότε υπήρχε κάποια πιθανότητα να μαζέψεις κάποια πράγματα ιστούς και να κάνεις αυτό το rotator cuff που είναι μια μεμβράνη που εκτελεί την κίνηση απαγωγής.»

 

Σε σχέση με τη σημερινή κατάσταση του Ενάγοντα, ο ΜΥ2 συμφώνησε ότι το δεξί χέρι του Ενάγοντα δεν ανεβαίνει πάνω από 90 μοίρες. Σημείωσε ότι υπάρχουν περιορισμοί και οι κινήσεις δεν γίνονται ελεύθερα, ειδικά ενόψει του περιορισμού της έξω στροφής.

 

Διαφώνησε ότι, το γεγονός πως εξέτασε τον Ενάγοντα περί τα 9 χρόνια μετά το συμβάν τον θέτει σε μειονεκτική θέση έναντι του ΜΕ2 που τον είχε εξετάσει κάποιες μέρες μετά. Υποστήριξε ότι και ο ΜΕ2 είχε βασιστεί κατά κύριο λόγο στην έκθεση του MRI όπως και ο ίδιος, «το MRI μένει για πάντα και περιγράφει τη συγκεκριμένη κατάσταση στη δεδομένη στιγμή. Δεν έχει σημασία αν δεις αυτό το MRI μετά από 15 ή 20 χρόνια. Η κλινική εντύπωση που μπορεί να βγάλει κάποιο συμπέρασμα κάποιος είναι ένα πράγμα, αλλά εκείνο που θα σου δώσει την καθαρή εικόνα της κάκωσης είναι το MRI. Γι΄ αυτό και τον έστειλε για MRI αλλιώς θα τον έβαλλε χειρουργείο αμέσως.»

 

Ερωτήθηκε τότε «εν συμφωνάς ότι δεν είναι μόνο το MRI αλλά και η κλινική εικόνα τότε και το ιστορικό που του έδωσε του [ΜΕ2] που κατέληξε στο συμπέρασμα του; Δηλαδή είναι μόνο το MRI είναι και η κλινική εικόνα και το ιστορικό;» Ο ΜΥ2 απάντησε ότι «το ένα συμπληρώνει το άλλο.» Πρόσθεσε όμως ότι «η τραυματική αιτιολογία μπαίνει σε ερωτηματικό και συμπληρώνεται από την εικόνα του MRI η οποία είναι ξεκάθαρη ότι όταν υπήρχε μια εκφύλιση των τενόντων παλαιάς ρήξης η οποία μπορεί να οδηγεί σε μια οξεία ρήξη του υπακάνθιου και η οποία έδωσε πλήρη ολική ρήξη του τένοντα.»

 

ΜΥ3. Τελευταίος μάρτυρας ήταν ο κ Χρίστος Καραβίας, ο οποίος ξεκίνησε να εργάζεται στην Εναγόμενη εταιρεία ως πωλητής το 2016 και από το 2018 είναι βοηθός γενικός διευθυντής.

 

Στα πλαίσια της κυρίως εξέτασης του ο ΜΥ3 ανέφερε ότι ερεύνησε την αξίωση του Ενάγοντα για υπερωρίες, «το έχω ερευνήσει από την πλευρά της εταιρείας μας δεν φαίνεται οποιαδήποτε οφειλή υπερωριών προς τον Ενάγοντα και ούτε ειπώθηκε οποιοδήποτε παράπονο κατά τη διάρκεια της απασχόλησης του Ενάγοντα, σχετικά με παράπονο για τις απολαβές τους μιλώ.»

 

Πρόσθεσε ότι γνωρίζει πως το Τεκμήριο 17 προήλθε από το λογιστήριο της Εναγόμενης όμως δεν είναι σε θέση να γνωρίζει τι αντικατοπτρίζει η κάθε μια από τις επιταγές που αναγράφονται σε αυτό.

 

Αυτή ήταν η μαρτυρία που έχει παρουσιαστεί στα πλαίσια της δίκης.

 

Τελικές αγορεύσεις. Μετά την παρουσίαση της μαρτυρίας, οι συνήγοροι της κάθε πλευράς παρουσίασαν γραπτές τελικές αγορεύσεις με τις θέσεις και εισηγήσεις τους. Έχω μελετήσει τόσο τις τελικές αγορεύσεις όσο και τη νομολογία στην οποία παραπέμπουν οι συνήγοροι της κάθε πλευράς.

 

Αξιολόγηση. Προχωρώ στην αξιολόγηση της μαρτυρίας.

 

Κατά την ακροαματική διαδικασία, παρακολούθησα με προσοχή όλους τους μάρτυρες που κατέθεσαν ενώπιον μου. Εξέτασα τόσο τη στάση και συμπεριφορά τους στο εδώλιο του μάρτυρα όσο και το περιεχόμενο της μαρτυρίας τους.

 

Γνωρίζω ότι η αξιολόγηση του κάθε μάρτυρα είναι ατομική και γίνεται με βάση το περιεχόμενό της, την ποιότητά της και την πειστικότητά της, όμως τα όσα αναφέρει κάθε μάρτυρας πρέπει να συναρτώνται, να αντιπαραβάλλονται και να συγκρίνονται με τα λεγόμενα των υπόλοιπων μαρτύρων για να διερευνάται η αντικειμενικότητα των εκατέρωθεν εκδοχών^[1]. Η αξιολόγηση γίνεται με γνώμονα το ότι η μαρτυρία που παρουσιάζεται κρίνεται με βάση το συνολικό πλαίσιο της μαρτυρίας που παρουσιάζεται κατά τη δίκη. Τα ουσιώδη γεγονότα που περιβάλλουν τα επίδικα θέματα μπορούν να εξαχθούν από την σύγκριση, σύγκλιση και αντιπαραβολή όλου του φάσματος της μαρτυρίας όπως αυτή έχει τεθεί ενώπιον του Δικαστηρίου, από την σκοπιά που ο κάθε μάρτυρας έχει αντιληφθεί τα γεγονότα και στο βαθμό που εμπλέκεται σε αυτά^[2].

 

Πριν ξεκινήσω την αξιολόγηση του κάθε μάρτυρα, πρέπει να σημειώσω το εξής. Από την πιο πάνω συνοπτική μου αναφορά σε σχέση με τη μαρτυρία προκύπτει ότι για κάποια από τα γεγονότα υπάρχει συμφωνία.

 

Δηλαδή είναι κοινώς αποδεκτή και δεν αμφισβητείται η εργοδότηση του Ενάγοντα από την Εναγόμενη στη βάση του Τεκμηρίου 1, ο μηνιαίος μισθός που ανέφερε ο Ενάγων, τα δρομολόγια που εκτελούσε και η γενικότερη φύση της εργασίας (με δεδομένη όμως τη διαφωνία ως προς τον τρόπο φόρτωσης και εκφόρτωσης των δεμάτων και φορτίων), ότι ο Ενάγων απουσίασε με άδεια ασθενείας μετά το επίδικο συμβάν, ο τερματισμός της απασχόλησης από την πλευρά του Ενάγοντα με την επιστολή Τεκμήριο 9.

 

Είναι επίσης αποδεκτά τα προσόντα και ιδιότητα των δύο ιατρών που έχουν δώσει μαρτυρία κατά την ακρόαση, ενώ τα ακαδημαϊκά και επαγγελματικά προσόντα του ΜΕ3 δεν έχουν αμφισβητηθεί.

 

Επί αυτών των σημείων δεν απαιτείται αξιολόγηση και διατύπωση ευρήματος. Συνιστούν μέρος του μη αμφισβητούμενου υπόβαθρου της υπόθεσης.

 

Τέλος κάποιες από τις ειδικές ζημιές κατέστησαν παραδεκτές. Σε αυτές γίνεται αναφορά στην επόμενη ενότητα.

 

Σε σχέση με την έγγραφη μαρτυρία, σημειώνω ότι δεν έχει αμφισβητηθεί η ύπαρξη των διαφόρων εγγράφων, χωρίς να παραβλέπω ότι για κάποια από αυτά δόθηκε διαφορετική ερμηνεία από κάποιους μάρτυρες. Αναφορικά με την έκθεση MRI, επίσης δεν αμφισβητήθηκε και όσα εκεί διατυπώνονται θεωρήθηκαν δεδομένα από τους γιατρούς που κάλεσαν οι δύο πλευρές. Οι φωτογραφίες που παρουσίασε ο Ενάγων, είναι κοινώς αποδεκτό ότι αποτυπώνουν το βαν εργασίας του, φορτία, δέματα και πακέτα που μεταφέρονταν από την Εναγόμενη καθώς και ο χώρος του ταχυδρομείου Λεμεσού όπου γινόταν η παραλαβή και παράδοση ταχυδρομικών σάκων, όπως τα εξήγησε στη μαρτυρία του.

 

Η έγγραφη, πραγματική, μαρτυρία μπορεί να αποτελέσει χρήσιμο οδηγό στην αξιολόγηση της αξιοπιστίας και εκατέρωθεν εκδοχών για τα αμφισβητούμενα γεγονότα.

 

Στρέφομαι επομένως στη δια ζώσης μαρτυρία.

 

Θα αφήσω τελευταίους τους ιατρούς ΜΕ2 και ΜΥ2.

 

Ενάγοντας/ΜΕ1. Ξεκινώ με την αξιολόγηση της μαρτυρίας του Ενάγοντα.

 

Σημειώνω εξ αρχής ότι ο Ενάγων δεν γνωρίζει επαρκώς τα Ελληνικά και κατέθεσε στη μητρική του γλώσσα, τα Βουλγαρικά, με τη βοήθεια διερμηνέα. Η μαρτυρία μέσω διερμηνέα μειονεκτεί όσον αφορά την αμεσότητα του λόγου και τη φυσικότητα της έκφρασης. Έχω συνυπολογίσει αυτό το δεδομένο στην αξιολόγηση της μαρτυρίας του. Το μορφωτικό του επίπεδο επίσης λήφθηκε υπόψη.

 

Έχοντας υπόψη το περιεχόμενο και την ποιότητα της μαρτυρίας του, σημειώνω ότι η γενική εντύπωση που άφησε ήταν θετική.

 

Ήταν σταθερός σε όσα ανέφερε, τόσο κατά την κυρίως εξέταση όσο και κατά την αντεξέταση. Δεν έχω διαπιστώσει αντιφάσεις ή ασυνέπειες.

 

Όσα κατέθεσε περιγράφοντας τον τρόπο άσκησης των καθηκόντων του σε συνάρτηση με τον χώρο φορτοεκφόρτωσης, στα γραφεία της Εναγόμενης και στο ταχυδρομείο, καθώς και την ποσότητα και μέγεθος των φορτίων συνάδουν με τις φωτογραφίες του χώρου στο ταχυδρομείο Λεμεσού, του οχήματος του και των πακέτων/σάκων που μεταφέρονταν.

 

Η δική του μαρτυρία είναι η μοναδική αναφορικά με το επίδικο συμβάν στις 29.10.2014.

 

Σε σχέση με τους τραυματισμούς που ισχυρίζεται, επί ιατρικών θεμάτων, ουσιαστικά η υπόθεση του στηρίζεται στην μαρτυρία του ΜΕ2, στην έκθεση της μαγνητικής τομογραφίας και στις άδειες ασθενείας. Με ειλικρίνεια ανέφερε στον ΜΕ2 κατά την τελευταία του επίσκεψη ότι είχε υποβληθεί σε 2^η χειρουργική επέμβαση στον δεξί ώμο στη Βουλγαρία.

 

Οι αναφορές του στον πόνο που αισθάνθηκε κατά το συμβάν και μετά καθώς και η μετέπειτα ταλαιπωρία που περίγραψε ήταν πειστικές ενώ δεν διέκρινα υπερβολές στις αναφορές του. Δεν ανέφερε κάτι που να είναι σε αντίθεση με τα ιατρικά ευρήματα και μαρτυρία του ΜΕ2 ούτε αναφορικά με την επέμβαση και την αποθεραπεία.

 

Η εξήγηση που έδωσε για την αξίωση του για απλήρωτες υπερωρίες, ήταν πειστική αν αναλογιστεί κάποιος τα δρομολόγια που εκτελούσε.

 

Θεωρώ περαιτέρω ότι ήταν αληθινές οι αναφορές του στα παράπονα που εξέφραζε κατά καιρούς προς τον προϊστάμενο του για τη φύση της εργασίας που εκτελούσε.

 

Καταληκτικά, θεωρώ ότι ο Ενάγοντας ήταν μάρτυρας αξιόπιστος και αποδέχομαι τη μαρτυρία του.

 

ΜΕ3. Προχωρώ στον ΜΕ3, σύμβουλο για ζητήματα ασφάλειας και υγείας.

 

Θεωρώ ότι πρόκειται για πρόσωπο ανεξάρτητο, χωρίς ιδιαίτερο συμφέρον στην υπόθεση ή οποιαδήποτε ιδιαίτερη σχέση με τα μέρη, πέραν από το γεγονός ότι είχε κληθεί να δώσει μαρτυρία για την πλευρά του Ενάγοντα.

 

Επί της ουσίας, η μαρτυρία του δεν κρίνεται ιδιαίτερα βοηθητική. Αναφέρθηκε γενικά στο κανονιστικό πλαίσιο που αφορά χειρωνακτική εργασία και τους σχετικούς Κανονισμούς, που συνιστούν δικαστική γνώση. Αναφέρθηκε στις μεθόδους εργασίας που μπορούν να εφαρμοστούν σε περιπτώσεις μεταφοράς φορτίων. Εξέφρασε κάποιες απόψεις για τον τρόπο που η Εναγόμενη οργάνωνε την εργασία της.

 

Έχω σημειώσει όσα ανέφερε όμως επί το πλείστον είναι ζητήματα για τα οποία το Δικαστήριο οφείλει να διαμορφώσει ανεξάρτητη κρίση.

 

ΜΕ4. Ο ΜΕ4 ήταν ανεξάρτητος μάρτυρας από το Τμήμα Κοινωνικών Ασφαλίσεων.

 

Καμία γνώση ή εμπλοκή είχε στα γεγονότα της υπόθεσης. Κλήθηκε ουσιαστικά ως κομιστής της επιστολής που παρουσίασε για το επίδομα ανικανότητας που λάμβανε ο Ενάγων και για να εξηγήσει τη διαδικασία παραχώρησης του. Παρουσίασε επίσης το χειρόγραφο εσωτερικό σημείωμα του Τμήματος. Αναφορά στα δύο αυτά έγγραφα και στο περιεχόμενο τους έγινε πιο πάνω. Η χορήγηση του επιδόματος ανικανότητας και η διαδικασία που έγινε σε συνεργασία με τις αρχές της Βουλγαρίας δεν αμφισβητήθηκαν.

 

ΜΥ1. Από τον τόνο και ύφος του ΜΥ1 διέκρινα μια γενικότερη αντιπάθεια, αμφισβήτηση και εκνευρισμό προς το πρόσωπο του Ενάγοντα. Υπήρχε μια τάση ειρωνείας σε κάποιες απαντήσεις. Οι λόγοι για αυτή τη στάση είναι αδιάφοροι. Αυτό στο οποίο εστίασα ήταν κατά πόσο αυτά τα συναισθήματα επηρέασαν τη διάθεση του μάρτυρα να καταθέσει την αλήθεια.

 

Θεωρώ ότι πράγματι την επηρέασαν. Κρίνω ότι ο μάρτυρας επιδίωξε να παρουσιάσει μια εικόνα που να απομακρύνει υποψίες για ευθύνες της Εναγόμενης είτε για τον ισχυριζόμενο τραυματισμό είτε για απλήρωτες υπερωρίες. Στην προσπάθεια του όμως αυτή υπέπεσε σε αντιφάσεις ενώ κάποιες από τις απαντήσεις του δεν ήταν πειστικές και άλλες δεν στέκουν στη βάσανο της λογικής.

 

Χαρακτηριστικά παραδείγματα ήταν οι αναφορές του στο Τεκμήριο 17, το οποίο παρουσιάστηκε ως έγγραφο στο οποίο η Εναγόμενη εταιρεία καταγράφει τις υπερωρίες που πληρωνόταν ο Ενάγοντας. Όμως κατά τη διάρκεια της αντεξέτασης, ο ΜΥ1 εξέφρασε άλλη θέση και  υποστήριξε ότι σε αυτό δεν καταγράφονται υπερωρίες αλλά επιπλέον αμοιβή που λάμβανε ο Ενάγων για τη μεταφορά αίματος. Λίγα λεπτά αργότερα, πάλιν άλλαξε την εκδοχή του και υποστήριξε ότι τα ποσά που αναγράφονται στο έγγραφο αφορούν τόσο πληρωμή υπερωριών όσο και πληρωμή για μεταφορά αίματος.

 

Η γενικότερη θέση του για το ζήτημα των υπερωριών δεν ήταν ούτε σταθερή ούτε πειστική. Στα πλαίσια της μαρτυρίας του υποστήριξε ότι ο Ενάγων δεν εργαζόταν υπερωριακά. Μετά είπε ότι εργαζόταν υπερωριακά και η σχετική αμοιβή που λάμβανε ο Ενάγων καταγράφεται στο Τεκμήριο 17. Σε άλλο σημείο υποστήριξε ότι ο Ενάγων δεν δικαιούτο στην πληρωμή υπερωριών γιατί δεν το προνοούσε το συμβόλαιο του. Αργότερα υποστήριξε ότι όλες οι υπερωρίες που εργάστηκε έχουν πληρωθεί. Δεν υπάρχει δηλαδή σταθερή θέση από την πλευρά της Εναγόμενης για το εν λόγω θέμα.

 

Για το ίδιο ζήτημα, σημειώνω τον εκνευρισμό του όταν του υποδείχθηκαν τα παρουσιολόγια Τεκμήριο 18 για τα οποία ανέφερε ότι είχαν «κλαπεί» από το γραφείο του. Όταν του υποδείχθηκε ότι σε αυτά αναγράφονται περισσότερες ώρες εργασίας από τις συμφωνημένες, ο ΜΥ1 υποστήριξε ότι στο τυπωμένο μέρος του εγγράφου όπου αναγράφονται οι ημερήσιες ώρες εργασίες υπήρχαν τυπογραφικά λάθη. Συνεπώς, υποστήριξε, ότι ο Ενάγων δεν εργαζόταν υπερωριακά, περισσότερες από 8 ώρες ημερησίως, και ότι οι αναγραφές στα φύλλα του Τεκμηρίου 18 για 9 ώρες εργασίας κάθε μέρα ήταν αποτέλεσμα τυπογραφικού λάθους. Δεν εξήγησε γιατί ο ίδιος υπέγραφε ως «Διευθυντής/Υπεύθυνος γραφείου» τα εν λόγω έγγραφα εφόσον ήταν λανθασμένα.

 

Σε σχέση με τον τρόπο εργασίας του Ενάγοντα, επίσης δεν ήταν πειστικές οι θέσεις του ΜΥ1. Υποστήριξε ότι κατά την πρόσληψη του Ενάγοντα αυτός του έδωσε το εγχειρίδιο Τεκμήριο 16 και του εξήγησε προσωπικά τον ορθό τρόπο εργασίας μεταφράζοντας του και εξηγώντας του στα Βουλγαρικά το εγχειρίδιο. Θεωρώ αδύνατο να είχε υποδειχθεί και επεξηγηθεί αυτό το έγγραφο στον Ενάγοντα κατά την πρόσληψη του. Σημειώνω ότι φέρει ημερομηνία 10.9.2008 (4^η σελίδα, εισαγωγή από Γενικό Διευθυντή του Συγκροτήματος). Δηλαδή είναι μεταγενέστερο κατά ένα και πλέον χρόνο της πρόσληψης του Ενάγοντα.

 

Εξίσου απίθανη θεωρώ την εκδοχή του ΜΥ1 σε σχέση με εκπαίδευση που έτυχε ο Ενάγων από την Εναγόμενη εταιρεία για θέματα ασφάλειας και υγείας. Υποστήριξε ότι έγινε εκπαιδευτικό σεμινάριο όμως δεν μπορούσε να διαφωτίσει πότε («επί εποχής Ενάγοντα»), πού («στην Κοφίνου»), από ποιόν έγινε η εκπαίδευση («μια εταιρεία»), ποιό ήταν το αντικείμενο. Βεβαίωση παρακολούθησης αυτού του σεμιναρίου δεν υπάρχει.

 

Η ίδια ασυνέπεια διαπιστώνεται και στην περιγραφή και εξηγήσεις του μάρτυρα ως προς τη μεταφορά των φορτίων. Επέμενε ότι υπήρχαν οδηγίες στους οδηγούς να μην σηκώνουν μόνοι τους βαριά φορτία. Στην αρχή περιγράφει τα φορτία αυτά ως μεταξύ 15-20 κιλά, αργότερα μεταξύ 15-25 κιλά και μετά 20-25 κιλά. Επέμενε επίσης ότι υπήρχε 2^ο άτομο που πάντα βοηθούσε τον Ενάγοντα να φορτώσει το βαν του στις 4πμ το πρωί, για να διευκρινίσει ότι ο ίδιος ξεκινούσε την εργασία του πολύ αργότερα, που σημαίνει ότι δεν είχε ίδια γνώση τι συνέβαινε. Επέμενε επίσης ότι στο ταχυδρομείο και σε εταιρείες όπως η εταιρεία Καποδίστριας η μεταφορά των δεμάτων γινόταν εν πολλοίς από τους υπαλλήλους της εταιρείας και του ταχυδρομείου, δεν εξήγησε όμως πώς το γνωρίζει αυτό ούτε ανέφερε ότι ήταν ποτέ παρών κατά τη φόρτωση ή εκφόρτωση.

 

Καθόλου πειστική η αναφορά του ότι δεν γνώριζε για τον επίδικο τραυματισμό του Ενάγοντα. Θεωρώ απίθανο να μην ρώτησε να μάθει τον λόγο της απουσίας του και να αρκέστηκε στο ότι ο Ενάγων είχε παρουσιάσει άδειες ασθενείας. Το γεγονός ότι η ασφαλιστική εταιρεία της Εναγόμενης πλήρωσε την εγχείρηση του Ενάγοντα καθιστά απίθανο να μην γνώριζε για το περιστατικό στις 29.10.2014 ο ΜΥ1.

 

Τα πιο πάνω χαρακτηριστικά της μαρτυρίας του δεν μου επιτρέπουν να τον θεωρήσω μάρτυρα της αλήθειας. Συνεπώς δεν μπορώ να βασιστώ στη μαρτυρία του για τη διαμόρφωση ευρημάτων.

 

ΜΥ3. Ο τρίτος μάρτυρας Υπεράσπισης δεν ήταν βοηθητικός. Καμία γνώση είχε για τα αμφισβητούμενα γεγονότα. Το μόνο που ανέφερε ήταν ότι σύμφωνα με τα αρχεία της Εναγόμενης εταιρείας κανένα ποσό σε υπερωρίες οφείλεται στον Ενάγοντα. Όμως ο ίδιος δεν έχει προσωπική γνώση καθότι προσλήφθηκε στην Εναγόμενη πολύ μεταγενέστερα, ούτε παρουσίασε τα αρχεία στα οποία βασίστηκε, αποκόμματα μισθοδοσίας (payslips) ή άλλη πληγή πληροφοριών ώστε να μπορώ να αποφασίσω για την αποδεικτική αξία αυτής της αναφοράς του.

 

ΜΕ2 και ΜΥ2. Άφησα τελευταίους τους δύο ιατρούς, χειρούργους ορθοπεδικούς.

 

Εξ αρχής σημειώνω ότι θεωρώ και τους δύο πραγματογνώμονες στον τομέα τους. Δεν διέκρινα ότι είχαν πρόθεση να παραπλανήσουν.

 

Ο μεν ΜΕ2, παρότι ήταν ο ιατρός που εγχείρησε τον Ενάγοντα, η εγχείρηση έγινε το 2014, πληρώθηκε από ασφαλιστική εταιρεία και δεν ξαναείδε τον Ενάγοντα από τον Μάρτιο 2015 μέχρι τη μέρα πριν τη μαρτυρία του στο Δικαστήριο. Συνεπώς, θεωρώ ότι ήταν αποστασιοποιημένος από οποιοδήποτε ουσιαστικό συμφέρον στην υπόθεση.

 

Ο δε ΜΥ2, εξήγησε τη δική του εμπλοκή. Θεωρώ ότι ως επιστήμονας εξέφρασε την άποψη του με τα δεδομένα που του παρουσιάστηκαν.

 

Και οι δύο γιατροί αποδέχονται όσα καταγράφονται στην έκθεση μαγνητικής τομογραφίας, Τεκμήριο 6. Θεωρώ, συνεπώς, δεδομένο ότι κατά τον χρόνο που διενεργήθηκε εκείνη η εξέταση ο Ενάγων παρουσίαζε την εικόνα που εκεί καταγράφεται.

 

Ο ΜΕ2 εξήγησε ότι αποδέχτηκε την εκδοχή του Ενάγοντα ως προς το τί είχε συμβεί στις 29.10.2014, πώς ήταν η κατάσταση του προηγουμένως και πώς αισθανόταν μετά το συμβάν εκείνο. Υποστήριξε επίσης ότι το περιεχόμενο της έκθεσης συνάδει με την περιγραφή του Ενάγοντα για ρήξη τενόντων κατά το περιστατικό. Πρόσθεσε ότι υπήρχαν και κάποιες χρόνιες φορές, όχι ασύνηθες για κάποιο άτομο στην ηλικία του Ενάγοντα.

 

Ο δε ΜΥ2 υποστήριξε ότι υπάρχουν ενδείξεις στην έκθεση μαγνητικής τομογραφίας που να δείχνουν ότι υπήρχε προϋπάρχουσα, χρόνια βλάβη στους τένοντες του δεξιού χεριού. Εισηγήθηκε ότι η πλήρης ρήξη υπερακάνθου και μερική ρήξη υπακάνθιου τένοντα, προϋπήρχαν. Σημειώνω όμως ότι δέχτηκε πως παρά τις γενικότερες χρόνιες βλάβες κάποιες τελευταίες «ενεργές ίνες», όπως τις χαρακτήρισε, από τον υπακάνθιο τένοντα που παρέμεναν ενωμένες δυνατό να κόπηκαν κατά το επίδικο συμβάν.

 

Εξέτασα τον τρόπο με τον οποίο ο κάθε γιατρός εξήγησε τη θέση του. Όπως σημείωσα πιο πάνω ο ΜΥ2 δεν απέκλεισε την πιθανότητα να υπήρχε μεν γενικότερη βλάβη αλλά η ολική ρήξη όλων των ινών του τένοντα να επήλθε κατά το συμβάν. Όμως, στη βάση του συνόλου της μαρτυρίας θεωρώ ότι αυξημένη αποδεικτική αξία και βαρύτητα πρέπει να δοθεί στη μαρτυρία του ΜΕ2. Ο βασικός λόγος είναι διότι διαθέτει άμεση και σύγχρονη γνώση με το περιστατικό. Είχε εξετάσει τον Ενάγοντα λίγες μέρες μετά το συμβάν και ήταν αυτός που κατά τη διενέργεια της χειρουργικής επέμβαση είχε άμεση εικόνα από τους τένοντες και τις βλάβες στον δεξί ώμο. Επίσης υπάρχει και η μαρτυρία του ίδιου του Ενάγοντα η οποία κρίθηκε αξιόπιστη, σύμφωνα με την οποία δεν αντιμετώπιζε λειτουργικό πρόβλημα, ούτε πόνο πριν το συμβάν – στοιχεία που ο τόσο ο ΜΕ2 όσο και ο ΜΥ2 ανέμεναν ότι θα υπήρχαν εάν η ολική ρήξη τενόντων ήταν προϋπάρχουσα.

 

Συνεπώς κρίνω ότι η μαρτυρία του ΜΕ2 είναι τέτοια ώστε αποδεικνύει στο ισοζύγιο των πιθανοτήτων ότι, παρά κάποιες χρόνιες φθορές στους τένοντες της περιοχής του στροφικού πετάλου του δεξιού ώμου, η ολική ρήξη του υπακάνθιου και υπερακάνθιου τένοντα συνέβησαν κατά το επίδικο συμβάν. Η μαρτυρία του ΜΥ2, αν και αξιόπιστη, δεν είναι ικανή να αποδείξει (και πάλιν στον απαιτούμενο βαθμό) το αντίθετο, δηλαδή ότι η ολική ρήξη τενόντων που αποτυπώνεται στη μαγνητική τομογραφία ήταν προγενέστερη του επίδικου συμβάντος.

 

Αυτά αναφορικά με την αξιολόγηση της μαρτυρίας που τέθηκε ενώπιον μου.

 

Ευρήματα. Στη βάση της πιο πάνω αξιολόγησης της μαρτυρίας, καταλήγω στα ακόλουθα ευρήματα αναφορικά με τα ουσιώδη γεγονότα που περιβάλλουν την υπόθεση.

 

Τα πιο κάτω ευρήματα είναι επιπρόσθετα όλων των γεγονότων και δεδομένων που δεν αμφισβητούνται και είναι κοινώς αποδεκτά, όπως τα περιγράφω πιο πάνω στην απόφαση και δεν θα επαναλάβω. Είναι επίσης επιπρόσθετα της πραγματικής μαρτυρίας των φωτογραφιών Τεκμήρια 2 και 3.

 

Σημειώνω ότι κατέστη παραδεκτό ότι ο Ενάγων είχε πληρώσει τα ποσά που αναγράφονται στα τιμολόγια Τεκμήρια 10 και 11, δηλαδή ποσά €250 (αμοιβή ΜΕ2) και €240 (χρέωση μαγνητικής τομογραφίας) αντίστοιχα.

 

1          Ο Ενάγων γεννήθηκε το 1957 και κατά τον χρόνο του επίδικου ατυχήματος ήταν καλά στην υγεία του και ασχολείτο με τον αθλητισμό. Δεν έχει ιδιαίτερη μόρφωση και το μόνο επάγγελμα που ξέρει να εξασκεί είναι αυτό του οδηγού/μεταφορέα.

 

2          Ο Ενάγων εργοδοτείτο από την Εναγόμενη εταιρεία από το 2007 στη βάση των όρων εργοδότησης, Τεκμήριο 1. Εκτελούσε καθήκοντα οδηγού/μεταφορέα, όπως τα περίγραψε κατά τη μαρτυρία του.

 

3          Κατά τον χρόνο του επίδικου ατυχήματος, ο καθαρός μηνιαίος μισθός του Ενάγοντα ανερχόταν σε €788 και δικαιούτο 13^ο μισθό και επιπλέον αμοιβή για υπερωριακή απασχόληση, ως το Τεκμήριο 1.

 

4          Τα καθημερινά καθήκοντα του Ενάγοντα και το ωράριο εργασίας του ήταν όπως τα περίγραψε στη μαρτυρία του και έχω συνοψίσει πιο πάνω.

 

5          Τα γεγονότα στις 29.10.2014 και ο τραυματισμός του, εξελίχθηκαν όπως τα περίγραψε στη μαρτυρία του και έχω συνοψίσει πιο πάνω. Το ίδιο ισχύει και για ότι ακολούθησε τον τραυματισμό του.

 

6          Με την επιστροφή του στη Λευκωσία στις 29.10.2014 επισκέφθηκε ιατρό και έλαβε άδεια ασθενείας η οποία ανανεώθηκε ακόμα μια φορά.

 

7          Ο πόνος στο δεξί ώμο δεν μειώθηκε και οι κινήσεις του δεξιού χεριού ήταν μειωμένες. Ένεκα αυτού ο Ενάγων επισκέφθηκε τον ΜΕ2 ο οποίος τον παρέπεμψε για εξέταση μαγνητικής τομογραφίας δεξιού ώμου. Η εξέταση διενεργήθηκε και τα ευρήματα είναι όπως καταγράφονται στο Τεκμήριο 6.

 

8          Ακολούθως ο Ενάγων υποβλήθηκε σε επέμβαση στον δεξί ώμο, αρθροσκοπικά, με γενική αναισθησία. Την επέμβαση διενήργησε ο ΜΕ2.

 

9          Η κατάσταση του Ενάγοντα, η διάγνωση του ΜΕ2, η επέμβαση που διενεργήθηκε και η πορεία αποθεραπείας είναι όπως καταγράφονται στο ιατρικό πιστοποιητικό του ΜΕ2, Τεκμήριο 7.

 

10        Ο Ενάγων παραιτήθηκε από την εργασία του στις 5.3.2015 με την επιστολή Τεκμήριο 9 και περιεχόμενο όπως καταγράφω πιο πάνω. Λάμβανε επίδομα ασθενείας από τις Κοινωνικές Ασφαλίσεις μέχρι 26.4.2015.

 

11        Σε κάποιο μεταγενέστερο στάδιο, ο Ενάγων επέστρεψε στην Βουλγαρία από όπου κατάγεται. Εκεί υποβλήθηκε σε 2^η χειρουργική επέμβαση στον δεξί ώμο.

 

12        Ο Ενάγων κρίθηκε από τον αρμόδιο φορέα στη Βουλγαρία ως ανίκανος προς εργασία σε ποσοστό 75%. Με την επιστροφή του στην Κύπρο, χορηγήθηκε στον Ενάγοντα επίδομα ανικανότητας για ποσοστό 75% από το Τμήμα Κοινωνικών Ασφαλίσεων. Λάμβανε το ποσό αυτό μέχρι την ηλικία των 63 ετών, οπόταν ξεκίνησε να λαμβάνει θεσμοθετημένη σύνταξη.

 

Αυτά είναι τα ευρήματα μου ως προς τα γεγονότα. Όπως σημείωσα, είναι επιπρόσθετα των γεγονότων και δεδομένων που είναι κοινώς αποδεκτά όπως τα αναφέρω πιο πάνω στην απόφαση μου.

 

Πριν προχωρήσω όμως πρέπει να σημειώσω ότι η μαρτυρία που κρίθηκε αξιόπιστη και έγινε αποδεκτή, αφήνει κάποια κενά για κάποια ζητήματα. Δηλαδή, υπάρχουν στοιχεία που είναι μεν σχετικά με τις προβαλλόμενες αξιώσεις αλλά δεν υπάρχει μαρτυρία ή δεν υπάρχει επαρκής μαρτυρία που να μου επιτρέπει να προβώ σε διαπιστώσεις.

 

Μεταξύ άλλων αναφέρομαι στη δεύτερη επέμβαση στην οποία υποβλήθηκε ο Ενάγων στη Βουλγαρία. Παρότι η διενέργεια της συνιστά εύρημα, δεν υπάρχει επαρκής μαρτυρία ώστε να μπορεί να διαπιστωθεί πως προέκυψε η ανάγκη για την επέμβαση αυτή, τί αφορούσε, σε ποιο σημείο του δεξιού ώμου, πως επηρέασε την πορεία αποθεραπείας του Ενάγοντα και τη σημερινή του κατάσταση.

 

Ανάλυση. Στη βάση των πιο πάνω ευρημάτων, το επόμενο που πρέπει να εξεταστεί είναι κατά πόσο στοιχειοθετείται η βάση αγωγής που επικαλείται ο Ενάγοντας και τα ποσά που αξιώνει.

 

Βάση αγωγής. Η θέση του Ενάγοντα είναι ότι το επίδικο ατύχημα προκλήθηκε ένεκα της αμέλειας που επέδειξε ο εργοδότης του.

Το αστικό αδίκημα της αμέλειας κωδικοποιήθηκε στο άρθρο 51(1) του περί Αστικών Αδικημάτων Νόμου, Κεφ. 148. Η συγκεκριμένη διάταξη προνοεί τα ακόλουθα:

«Αμέλεια συνίσταται:

(α) στην τέλεση πράξης την οποία υπό τις περιστάσεις δεν θα τελούσε λογικό συνετό πρόσωπο ή στην παράλειψη τέλεσης πράξης την οποία υπό τις περιστάσεις τέτοιο πρόσωπο θα τελούσε ή

(β) στην παράλειψη καταβολής τέτοιας δεξιότητας ή επιμέλειας για την άσκηση επαγγέλματος, επιτηδεύματος ή ασχολίας όπως ένα λογικό συνετό πρόσωπο, που έχει τα προσόντα για την άσκηση του επαγγέλματος αυτού, επιτηδεύματος αυτού ή ασχολίας θα κατέβαλλε υπό τις περιστάσεις, και στην πρόκληση ζημιάς εξαιτίας αυτής:

Νοείται ότι για αυτή δύναται να τύχει αποζημίωσης μόνο το πρόσωπο έναντι του οποίου ο υπαίτιος της αμέλειας υπέχει υποχρέωση, υπό τις περιστάσεις, να μην επιδείξει αμέλεια.»

 

Σε σχέση με τα στοιχεία που συνθέτουν το αστικό αδίκημα της αμέλειας, διαφωτιστική είναι η ακόλουθη ανάλυση στην υπόθεση Στρατμάρκο Λτδ ν Πέτρου Μιχαήλ (1989) 1 ΑΑΔ (Ε) 453:

«Αμέλεια είναι, κατά το άρθρο 51 του Νόμου Περί Αστικών Αδικημάτων, που στην ουσία κωδικοποιεί τις αρχές του Κοινού Δικαίου στον κλάδο αυτό, παράβαση καθήκοντος επιμέλειας. Το καθήκον τούτο περιλαμβάνει την επιμέλεια που υποθετικά καταβάλλει ο μέσος λογικός άνθρωπος κάτω από τις ίδιες αντικειμενικές συνθήκες και περιστάσεις που ενήργησε ο εναγόμενος.

Βασικό χαρακτηριστικό της αμέλειας είναι, καταρχήν, η έλλειψη της προσήκουσας προσοχής την οποία ο δράστης όφειλε και μπορούσε στις δοσμένες περιστάσεις να καταβάλει για να μην προκαλέσει ζημιά στον πλησίον του. Τα στοιχεία του «μέσου συνετού ανθρώπου» και του «πλησίον» διαγράφουν τα όρια της επιμέλειας την οποία όφειλε να καταβάλει ο εναγόμενος. Η έννοια του καθήκοντος επιμέλειας ολοκληρώνεται με το στοιχείο της δυνατότητας πρόβλεψης, ότι, δηλαδή, η ενεργούμενη παρά το καθήκον επιμέλειας πράξη μπορεί να προκαλέσει το συγκεκριμένο ζημιογόνο αποτέλεσμα»^[3].

 

Ως απόρροια του γενικού καθήκοντος επιμέλειας, κάθε εργοδότης έχει υποχρέωση να παρέχει ασφαλές σύστημα και χώρο εργασίας στους υπαλλήλους του[4].

 

Ως προς τη φύση και έκταση αυτού του καθήκοντος επιμέλειας του εργοδότη, σχετική είναι η απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου στην υπόθεση Κυριάκου ν Caramondani Bros Limited (2001) 1 ΑΑΔ 219 όπου αναφέρθηκαν τα εξής:

 

«Ένα από τα πιο σημαντικά καθήκοντα του εργοδότη, που είναι απόλυτο, απέναντι στους υπαλλήλους του, είναι να τους παρέχει ασφαλή τόπο ή ασφαλές σύστημα εργασίας. Η τάση της νομολογίας τα τελευταία χρόνια ήταν η πλήρης εμπέδωση αυτής της προστασίας των εργαζομένων. Άλλωστε όπως τόνισε ο Πικής, Δ., στην υπόθεση United Brick Works Ltd v. Ευαγγέλου (1992) 1 Α.Α.Δ. 123:

 

"Στην Κύπρο η προστασία των εργαζομένων αποτελεί διακηρυγμένο συνταγματικό στόχο (Άρθρο 9) στο πλαίσιο εξασφάλισης των θεμελιωδών δικαιωμάτων του ανθρώπου που αναμφίβολα περιλαμβάνουν και την ασφάλειά του στον τόπο της εργασίας του."

 

Στην Αγγλία, όπου επικρατεί η ίδια τάση, ερμηνεύοντας σχετική νομοθετική πρόνοια στην υπόθεση Larner v. British Steel plc (1993) ICR 551, το δικαστήριο έκρινε ότι το καθήκον του εργοδότη, που επέβαλλε η παραπάνω πρόνοια, ήταν να προσφέρει και διατηρεί ασφαλή χώρο εργασίας από κινδύνους, ανεξάρτητα αν αυτοί μπορούσαν να προβλεφθούν ή όχι. Η απόφαση επικροτήθηκε στην υπόθεση Mains ν. Uniroyal Englebert Tyres Ltd, ημερ. 1/6/95, από το Court of Session (Εφετείο Σκωτίας). Έτσι η προβλεπτικότητα δε θεωρήθηκε απαραίτητο κριτήριο.»

 

[…]

 

Το καθήκον παροχής ασφαλούς συστήματος εργασίας εκ μέρους του εργοδότη συμπεριλαμβάνει, λοιπόν, και τη λήψη εύλογων μέτρων προς διασφάλιση της επιτήρησης εφαρμογής του όλου συστήματος, μεταξύ των οποίων της επιτήρησης του χώρου και της εποπτείας του όλου συστήματος εργασίας..

 

Στην προκειμένη περίπτωση, το ατύχημα συνέβη στο χώρο εργασίας του Ενάγοντα, ενώ αυτός εκτελούσε καθήκοντα του ρόλου του, που του είχαν ανατεθεί από τον εργοδότη.

 

Οι περί Ασφάλειας και Υγείας στην Εργασία (Χειρωνακτική Διακίνηση Φορτίων) Κανονισμοί του 2001 δημιουργούν την υποχρέωση στον εργοδότη, σύμφωνα με την παράγραφο 4 αυτών:

 

«(α)      να λαμβάνει τα κατάλληλα οργανωτικά μέτρα ή να χρησιμοποιεί τα κατάλληλα μέσα και ιδίως τον κατάλληλο μηχανικό εξοπλισμό προκειμένου να αποφευχθεί η ανάγκη χειρωνακτικής διακίνηση φορτίων από τους εργοδοτούμενους.

 

(β)        όταν δεν μπορεί να αποφευχθεί η χειρωνακτική διακίνηση φορτίων από τους εργοδοτούμενους, λαμβάνει τα κατάλληλα οργανωτικά μέτρα, χρησιμοποιεί τα κατάλληλα μέσα ή παρέχει στους εργοδοτούμενους τα μέσα αυτά ώστε να μειώνεται ο κίνδυνος που διατρέχουν κατά τη χειρωνακτική διακίνηση των φορτίων αυτών…»

 

Χαρακτηριστικό ότι οι εν λόγω Κανονισμοί δεν καθορίζουν πόσο βάρος πρέπει να έχει ένα φορτίο ώστε να θεωρείται βαρύ. Η υποχρέωση στον εργοδότη υπάρχει ανεξαρτήτως του βάρους που ο εργοδοτούμενος καλείται να διακινήσει. Συνεπώς οι αναφορές από την πλευρά της Εναγόμενης και ειδικά του ΜΥ1 σε φορτία πάνω από 15 κιλά ή 20 κιλά ή 25 κιλά είναι άστοχες.

 

Δεν υπάρχει μαρτυρία ότι είχε εκπονηθεί μελέτη εκτίμησης κινδύνων στην Εναγόμενη εταιρεία. Τέτοια μελέτη δεν παρουσιάστηκε. Στην απουσία τέτοια έκθεσης και στην απουσία αξιόπιστης μαρτυρίας από την πλευρά της Εναγόμενης περί της ύπαρξης τέτοιας έκθεσης, δεν μπορώ να θεωρήσω ότι υπήρχε σύστημα διαχείρισης θεμάτων ασφάλειας & υγείας για τη συγκεκριμένη εργασία που εκτελούσε ο Ενάγων[5]. Υπενθυμίζω ότι το εγχειρίδιο Τεκμήριο 14 που παρουσιάστηκε από τον ΜΥ1 είναι μεταγενέστερο της πρόσληψης του Ενάγοντα και είναι συνταγμένο σε γλώσσα που δεν κατανοεί ο Ενάγων.

 

Συνεπώς, θεωρώ δεδομένο για σκοπούς της παρούσας υπόθεσης ότι κατά τον χρόνο του επίδικου ατυχήματος δεν είχε μελετηθεί ούτε αποφασιστεί με ποιο τρόπο μπορούσε με ασφάλεια ο Ενάγων να εκτελεί τα καθήκοντα του. Δηλαδή, δεν υπήρχε μελέτη για τον ασφαλή τρόπο μετακίνησης, φόρτωσης και εκφόρτωσης δεκάδων πακέτων, δεμάτων, ταχυδρομικών σάκων, ανεξαρτήτως βάρους, κάθε μέρα, πολλές φορές την ημέρα από τον οδηγό/μεταφορέα της Εναγόμενης εταιρείας. Αυτό το γεγονός συνέτεινε στο να μην ληφθούν τα δέοντα μέτρα για πρόληψη και αποφυγή του επίδικου ατυχήματος.

 

Η συνεχής, καθημερινή, επαναλαμβανόμενη, φόρτωση και εκφόρτωση του βαν με δέματα και πακέτα διαφόρων μεγεθών και βάρους και τοποθέτηση τους από και προς το πάτωμα, στο βαν ή σε ράμπα, πολλές φορές από ένα άτομο μόνο του είναι εργασία επίπονη, κουραστική και σωματικά επιβαρυντική για τον υπάλληλο. Δεδομένο ότι τα χέρια και οι ώμοι καταπονούνται ιδιαίτερα από αυτού του είδους την εργασία. Σύμφωνα με την ιατρική μαρτυρία που παρουσιάστηκε, ολική ρήξη τενόντων μπορεί να συμβεί ως αποτέλεσμα επίπονης σωματικής άσκησης ή άρσης βάρους.

 

Υπήρχαν τρόποι πρόβλεψης και μετριασμού των κινδύνων. Ο ΜΕ3 αναφέρθηκε ως παράδειγμα σε διάφορους τρόπους και χειρισμούς που θα μπορούσαν να γίνουν από τον εργοδότη ώστε να μετριαστούν οι κίνδυνοι και η σωματική καταπόνηση των εργοδοτούμενων. Αναφέρθηκε σε διάφορα μηχανικά μέσα και εργαλεία. Η θέση της ίδιας της Εναγόμενης ήταν ότι εάν δυο άτομα εκτελούσαν αυτή την εργασία μαζί τότε δεν θα ήταν τόσο επίπονη. Δηλαδή υπήρχαν διάφοροι μέθοδοι εργασίας που θα μπορούσαν να μετριάσουν τους κινδύνους τραυματισμού. Όμως δεν φαίνεται να εφαρμόστηκαν.

 

Η θέση του ΜΥ1 ότι δεν θα ήταν πρακτικό ή ότι ήταν ασύμφορο για την Εναγόμενη λόγω του περιορισμένου προσωπικού ή λόγω του μεγέθους των βαν της εταιρείας, δεν μπορεί να αποτελέσει δικαιολογία. Ούτε εντοπίζω άλλο λόγο που να δικαιολογεί την παράλειψη μελέτης και εκτίμησης των ενδεχόμενων κινδύνων και εκπόνησης πλάνου για περιορισμό τους. Υπενθυμίζω ότι το καθήκον ενός εργοδότη να διασφαλίσει την ασφάλεια των εργοδοτουμένων είναι απόλυτο[6].

 

Σημειώνω πως εύρημα για εκπαίδευση του Ενάγοντα σε θέματα ασφαλούς εκτέλεσης των καθηκόντων του, δεν υπάρχει. Για τον συγκεκριμένο κίνδυνο που τελικά οδήγησε στον τραυματισμό του Ενάγοντα ή για άλλο παραπλήσιο κίνδυνο, δεν είχε ληφθεί οποιοδήποτε μέτρο ούτε είχαν δοθεί συγκεκριμένες κατευθύνσεις για την εκτέλεση της εργασίας.

 

Έστω αν, κάτι που ο Ενάγων δεν δέχτηκε, στις 4πμ κάθε μέρα στα γραφεία στη Λευκωσία υπήρχε δεύτερο πρόσωπο που τον βοηθούσε να φορτώνει το βαν του, δεν διαβλέπω με ποιο τρόπο αυτό θα μπορούσε να εμποδίσει το ατύχημα ή τον τραυματισμό του Ενάγοντα αφού αυτός έγινε κατά την εκφόρτωση δεμάτων στο ταχυδρομείο Λεμεσού.

 

Ο εργοδότης είχε καθήκον επιμέλειας προς τον εργοδοτούμενο, υπήρχε ο κίνδυνος και υπήρχαν μέτρα που μπορούσαν να ληφθούν από την πλευρά του εργοδότη για τον μετριασμό ή εξάλειψη αυτού του κινδύνου. Ο εργοδότης παρέλειψε να λάβει οποιαδήποτε μέτρα με αποτέλεσμα να δημιουργηθεί μια δυνητικά επικίνδυνη κατάσταση, η οποία τελικά οδήγησε στον τραυματισμό του εργοδοτούμενου.

 

Το κατάλληλο σύστημα και η κατάλληλη εκπαίδευση ίσως να είχαν εμποδίσει το ατύχημα ή να είχαν επιτρέψει στον Ενάγοντα να διαχειριστεί καλύτερα τις οδηγίες που έλαβε για εκφόρτωση στο ταχυδρομείο, με τις συνθήκες που επικρατούσαν στον χώρο και να αποφευχθεί ο τραυματισμός.

 

Ο τρόπος που ο Ενάγων εκτελούσε τα καθήκοντα του, η ίδια η φύση των καθηκόντων και η έλλειψη εκτίμησης και διαχείρισης των ενδεχόμενων κινδύνων δημιούργησαν ένα πλέγμα δεδομένων που επέτρεψε να συμβεί το επίδικο ατύχημα. Αυτά ήταν η γενεσιουργός αιτία του ατυχήματος και του συνεπακόλουθου τραυματισμού του Ενάγοντα. Υπάρχει επομένως, αιτιώδης συνάφεια μεταξύ της παράληψης του εργοδότη να παρέχει και να εφαρμόσει ασφαλές σύστημα εργασίας και του επίδικου ατυχήματος.

 

Εάν ο εργοδότης είχε ενεργήσει με την δέουσα επιμέλεια λαμβάνοντας τα απαραίτητα μέτρα για την παροχή ασφαλούς συστήματος εργασίας, δεν θα είχε εκθέσει τον Ενάγοντα σε αυτόν τον κίνδυνο.

 

Οι παραλείψεις της Εναγόμενης δημιούργησαν τις συνθήκες για τον τραυματισμό του Ενάγοντα, ο οποίος ήταν εύλογα προβλεπτός υπό τις περιστάσεις. Συνεπώς, στοιχειοθετείται αμέλεια από την πλευρά της Εναγόμενης και η ευθύνη για τον τραυματισμό του Ενάγοντα τη βαραίνει την Εναγόμενη, ως εργοδότη.

 

Επομένως, ο Ενάγων δικαιούται σε αποζημίωση για τις σωματικές βλάβες και υλικές ζημιές που έχει υποστεί συνεπεία του επίδικου ατυχήματος και του τραυματισμού του.

 

Ειδικές ζημιές. Στρέφομαι στις ειδικές ζημιές που επικαλείται ο Ενάγοντας.

 

Αποτελεί κανόνα ότι οι ειδικές ζημιές που διεκδικεί ένας διάδικος πρέπει να δικογραφούνται με λεπτομέρεια και να αποδεικνύονται με αυστηρότητα.

 

Ανατρέχω επομένως στην έκθεση απαίτησης και στα ποσά που ο Ενάγων διεκδικεί να του επιδικαστούν ως ειδικές ζημιές.

 

Κάποιες από αυτές έχουν γίνει παραδεκτές. Πρόκειται για τα ποσά των παραγράφων 10(i) και 10(ii) της έκθεσης απαίτησης, που αφορούν έξοδα ύψους €250 για ιατρικό πιστοποιητικό του ΜΕ2 και €240 για έξοδα μαγνητικής τομογραφίας. Συνεπώς, ο Ενάγων δικαιούται τα ποσά αυτά.

 

Προχωρώ στα υπόλοιπα ποσά που διεκδικεί ως ειδικές ζημιές.

 

Στην παράγραφο 10(iii) της έκθεσης απαίτησης υπάρχει αναφορά σε διεκδίκηση ποσού  που αφορά σε απώλεια απολαβών από 29.10.2014 μέχρι 30.7.2015, δηλαδή για περίοδο 9 μηνών από το ατύχημα. Το εν λόγω ποσό ανέρχεται σε €7.092 (η αρχική αξίωση για ποσό €9.507 περιορίστηκε με δήλωση του δικηγόρου του). Το ποσό των €7.092 προέρχεται από τον πολλαπλασιασμό μηνιαίου μισθού €788 επί 9 μήνες.

 

Δεν υπάρχει μαρτυρία ότι ο Ενάγων αδυνατούσε να εργαστεί για περίοδο 9 μηνών μετά το ατύχημα. Ο ίδιος ο Ενάγων δεν ανέφερε κάτι συγκεκριμένο εκτός ότι δεν ήθελε να επιστρέψει στην εργασία του στην Εναγόμενη. Ο ΜΕ2 ανέφερε ότι η συνήθης περίοδος αποθεραπείας μετά από τέτοιο τραυματισμό και χειρουργική αποκατάσταση είναι 6-9 μήνες. Το επίδομα ασθενείας που έλαβε από τις Κοινωνικές Ασφαλίσεις ήταν μέχρι 26.4.2015, δηλαδή για περίοδο 6 μηνών, σύμφωνα με τον ΜΕ4. Συνεπώς, δεν θεωρώ ότι αποδείχτηκε στον απαιτούμενο βαθμό η ανάγκη για άδεια ασθενείας και, συνακόλουθη, απώλεια απολαβών για περίοδο 9 μηνών. Η μαρτυρία δείχνει ότι η άδεια ασθενείας και αντίστοιχο επίδομα ασθενείας που ο Ενάγων έλαβε ήταν για περίοδο 6 μηνών.

 

Ο Ενάγων πληρωνόταν €788 μηνιαίως πλέον 13 μισθό, δηλαδή οι ετήσιες απολαβές του ανέρχονται σε €10.244. Διαιρώντας το ποσό αυτό δια 12 προκύπτει ποσό €853 ως το μηνιαίο εισόδημα του Ενάγοντα. Συνεπώς, εφαρμόζοντας απλά μαθηματικά και πολλαπλασιάζοντας το ποσό των μηνιαίων απολαβών €853 επί 6 μήνες, προκύπτει ποσό €5.118. Αυτό το ποσό αφορά σε απώλεια μισθών που ήταν απόρροια του τραυματισμού του Ενάγοντα και δικαιούται να αποζημιωθεί για τη ζημιά αυτή.

 

Απώλεια μελλοντικών απολαβών. Ο ενάγων διεκδικεί επίσης αποζημιώσεις για απώλεια μελλοντικών απολαβών. Στην αγόρευση του ο συνήγορος, αναφέρθηκε στον βαθμό αναπηρίας του Ενάγοντα, στην ηλικία του κατά το ατύχημα και εισηγήθηκε ότι ο Ενάγων δικαιούται σε αποζημίωση για απώλεια μελλοντικών απολαβών για 6 χρόνια.

 

Από τα ενώπιον μου δεδομένα, κρίνω ότι η συγκεκριμένη αξίωση δεν έχει στοιχειοθετηθεί επαρκώς. Όπως σημείωσα πιο πάνω, μετά τον τραυματισμό και εγχείρηση του Ενάγοντα, αυτός επέστρεψε στη Βουλγαρία όπου σε κάποιο μελλοντικό χρόνο υποβλήθηκε σε δεύτερη εγχείρηση στο δεξιό ώμο. Όπως επίσης σημείωσα, οι λόγοι της δεύτερης εγχείρησης και σε τί αυτή αφορούσε, είναι άγνωστοι. Με αυτό το δεδομένο δεν μπορώ να καταλήξω ότι το ποσοστό αναπηρίας του Ενάγοντα ήταν αποτέλεσμα του επίδικου τραυματισμού. Η θέση του ΜΕ2 ήταν πως η εγχείρηση που διενήργησε ήταν επιτυχημένη και πως ο Ενάγων, μετά την πάροδο κάποιων μηνών, θα μπορούσε να επανέλθει στην εργασία του.

 

Για αυτούς τους λόγους, δεν μπορώ να επιδικάσω οποιοδήποτε ποσό για απώλεια μελλοντικών απολαβών.

 

Υπερωρίες. Συνιστά μέρος των ευρημάτων ότι ο Ενάγων εργαζόταν υπερωριακά. Ο ίδιος έχει περιγράψει το ωράριο του όπως αναφέρω πιο πάνω στη σύνοψη της μαρτυρίας του. Από το Τεκμήριο 18 διαφαίνεται ότι για τους τρεις μήνες που εκείνο αφορά, ο Ενάγων εργαζόταν 9 ώρες ημερησίως τις καθημερινές και κάθε 2^ο Σάββατο. Το Τεκμήριο 18 παρουσιάστηκε από το συνήγορο του Ενάγοντα στον ΜΥ1 κατά την αντεξέταση του και είναι έγγραφο που προέρχεται από την Εναγόμενη ως το παρουσιολόγιο για τους συγκεκριμένους μήνες που αφορά. Θεωρώ ότι αποτελεί ασφαλή οδηγό για το ωράριο που εργαζόταν ο Ενάγοντας. Δεν διαφεύγει ότι ο Ενάγων αναφέρθηκε σε περισσότερες ώρες εργασίας ημερησίως όμως θεωρώ ασφαλέστερο οδηγό το περιεχόμενο αυτού του εγγράφου που συμπληρώνεται κάθε μέρα και καταγράφει συγκεκριμένες ώρες εργασίας κάθε μέρα. Εξ άλλου ο ίδιος ο Ενάγων το παρουσίασε προς απόδειξη των ωρών εργασίας του. Αν και το Τεκμήριο 18 αφορά 3 μήνες, μαρτυρία ότι άλλαξε το ωράριο εργασίας από τους μήνες εκείνους δεν υπάρχει. Θεωρώ επομένως ότι κατά τη διάρκεια της εργοδότησης του ο Ενάγων εργαζόταν τις ώρες που αναγράφονται στο Τεκμήριο 18.

 

Το συμβόλαιο εργοδότησης του προνοούσε ότι η «κανονική ημερήσια απασχόληση σου είναι 8 ώρες σε πλαίσιο 9 ωρών σε 6ήμερη βάση εργασίας» (Τεκμήριο 1). Δηλαδή ο Ενάγων εργαζόταν 1 ώρα επιπλέον κάθε εργάσιμη μέρα και κάθε 2^ο Σάββατο για 11 μήνες το χρόνο όπως ο ίδιος το θέτει.

 

Δεν έχει παρουσιαστεί υπολογισμός από την πλευρά του Ενάγοντα σε σχέση με τα επιπλέον ποσά, σε αυτή τη βάση. Ο υπολογισμός που περιλαμβάνεται στη γραπτή δήλωση του Ενάγοντα φαίνεται ότι έγινε σε άλλη βάση, με τον υπολογισμό περισσότερων ωρών σε υπερωρίες από αυτές που αναγράφονται στο Τεκμήριο 18. Επιπλέον ο υπολογισμός που περιλαμβάνεται στη γραπτή δήλωση του Ενάγοντα λαμβάνει ως δεδομένο ότι οι καθαρές μηνιαίες απολαβές του Ενάγοντα, από την αρχή της εργοδότησης του μέχρι το επίδικο ατύχημα, ήταν €788. Αυτό όμως δεν είναι ορθό. Σύμφωνα με το συμβόλαιο εργοδότησης, ο αρχικός μισθός του το 2007 ήταν ΛΚ375 και δικαιούτο τιμαριθμικό επίδομα το οποίο υπολογίζεται ανά εξάμηνο. Προκύπτει ότι στα χρόνια που μεσολάβησαν μέχρι το 2014, ο μισθός του αυξανόταν σταδιακά για να φτάσει στα €788. Δεν γνωρίζω όμως πώς και πότε έγιναν αυτές οι αυξήσεις.

 

Συνεπώς, παρότι διαπιστώνω ότι ο Ενάγων εργαζόταν υπερωριακά χωρίς να πληρώνεται, εντούτοις δεν έχω τα στοιχεία που θα μου επέτρεπαν, πρόχειρα έστω, να υπολογίσω το ποσό που δικαιούται. Δεν μπορώ να προβώ σε εικασίες. Κρίνω ότι δεν μπορεί να αποδοθεί οποιοδήποτε ποσό ως απώλεια αμοιβής για υπερωριακή απασχόληση αφού δεν έχει στοιχειοθετηθεί με την απαιτούμενη αυστηρότητα το ποσό που ο Ενάγοντας διεκδικεί. Στη βάση των πιο πάνω διαπιστώσεων μπορώ να επιδικάσω μόνο ονομαστικές αποζημιώσεις ύψους €1.000, σε σχέση με αυτό το μέρος της αξίωσης.

 

Σωματικές βλάβες/Γενικές αποζημιώσεις. Ο Ενάγων αξιώνει γενικές αποζημιώσεις για τις σωματικές βλάβες που υπέστη συνεπεία του ατυχήματος.

 

Συνιστά εύρημα ότι ο Ενάγοντας τραυματίστηκε στον ώμο. Η βλάβη που υπέστη και ο συνεπακόλουθος πόνος και άλλες επιπτώσεις περιγράφονται στα ευρήματα.

 

Σε σχέση με αυτά, ο Ενάγοντας δικαιούται σε αποζημίωση.

 

Γενικές αποζημιώσεις επιδικάζονται με σκοπό τη δίκαιη αποζημίωση του θύματος για τη ζημιά και τραυματισμούς που έχει υποστεί χωρίς όμως να εναποτίθεται υπέρμετρο βάρος στον αδικοπραγούντα.

 

Το ποσό που θα επιδικασθεί πρέπει να είναι εύλογο, «κοινωνικά αποδεκτό» και να αντανακλά την ευαισθησία για τον πόνο και ταλαιπωρία που υπέστη το αθώο μέρος. Το ποσό πρέπει να αποφασίζεται σε συνάρτηση με τα δεδομένα της κάθε υπόθεσης και δεν υπάρχει απόλυτη φόρμουλα ή κανόνας αποτίμησης του ανθρώπινου πόνου και ταλαιπωρίας. Όμως, νομολογία σε σχέση με ποσά που επιδικάστηκαν σε άλλες υποθέσεις για αντίστοιχους τραυματισμούς είναι ενδεικτική και καθοδηγητική, μέχρι ενός βαθμού, σε σχέση με τα πλαίσια στα οποία μπορεί να κυμαίνεται το επιδικασθέν ποσό.

 

Έχω επομένως ανατρέξει σε νομολογία αλλά και πρωτόδικες αποφάσεις που αφορούν τραυματισμούς αντίστοιχους ή που να προσομοιάζουν με της παρούσας υπόθεσης.

 

Βοηθητική ήταν η υπόθεση Ευριπίδης Συκοπετρίτης Λτδ ν Αθηνάκη (2005) 1 ΑΑΔ 844. Στην υπόθεση εκείνη είχε επιδικαστεί ποσό ΛΚ15.000 (περί τις €25.000) ως γενικές αποζημιώσεις για τραυματισμούς που περιλάμβαναν συντριπτικό κάταγμα μεσότητας δεξιάς κλείδας και αιμάτωμα. Ο εκεί παθόντας είχε υποβληθεί σε δύο χειρουργικές επεμβάσεις στη μια εκ των οποίων είχε χρησιμοποιηθεί πλάκα, βίδες και οστικό μόσχευμα από τη λεκάνη ενώ παρέμειναν και μόνιμα κατάλοιπα.

 

Μεταξύ άλλων, έλαβα επίσης υπόψη την απόφαση στην υπόθεση Μεταξά ν Ιωάννου, Πολιτική έφεση 84/2007, ημερομηνίας 19.11.2010 όπου επιδικάστηκε ποσό ΛΚ12.000 (περί τις €20.000) για συναφή τραύματα με αυτά του Ενάγοντα ενώ υπήρχαν και μόνιμα κατάλοιπα.

 

Επανέρχομαι στην προκειμένη περίπτωση. Προκύπτει από τη μαρτυρία ότι το χρονικό διάστημα αμέσως μετά το ατύχημα ο Ενάγοντας υπέφερε από οξύ πόνο και είχε πολύ περιορισμένη κινητικότητα στο δεξί χέρι. Υποβλήθηκε σε χειρουργική επέμβαση.

 

Η κατάσταση του, ο πόνος και ταλαιπωρία του είχε διάρκεια αλλά ο ΜΕ2 θεωρεί ότι το αποτέλεσμα της χειρουργικής επέμβασης ήταν ικανοποιητικό και ότι θα επανερχόταν στη φυσιολογική ζωή ο Ενάγων μετά πάροδο κάποιων μηνών.

 

Πρέπει να προσμετρήσω και το κενό που υπάρχει στη μαρτυρία αναφορικά με τη 2^η εγχείρηση στον δεξιό ώμο του Ενάγοντα για την οποία δεν γνωρίζω το λόγο, τη φύση και κατά πόσο αυτή συνδέεται με τον τραυματισμό ή την 1^η εγχείρηση.

 

Συνυπολογίζοντας όλα τα πιο πάνω, κρίνω ως εύλογο και δίκαιο το ποσό των €25.000, ως γενικές αποζημιώσεις.

 

Τόκος. Ένα τελευταίο ζήτημα που παραμένει προς απόφαση αφορά τον τόκο που θα πρέπει να επιδικαστεί επί των ποσών της απόφασης[7].

 

Όσον αφορά τις γενικές αποζημιώσεις, δεν διαπιστώνω υπέρμετρη καθυστέρηση από την πλευρά του Ενάγοντα στην καταχώρηση και προώθηση της αγωγής. Το ατύχημα συνέβη στις 29.10.2014, η άδεια ασθενείας του έληξε περί τους έξι μήνες αργότερα και η αγωγή καταχωρήθηκε στις 30.12.2015.

 

Με αυτά τα δεδομένα κρίνω ότι επί του ποσού των γενικών αποζημιώσεων θα πρέπει να επιδικαστεί τόκος από την ημέρα του ατυχήματος.

 

Σε σχέση με τις ειδικές αποζημιώσεις, πρόκειται για ποσά που πληρώθηκαν από τον Ενάγοντα αμέσως μετά το ατύχημα ενώ το ποσό στο οποίο δικαιούται για απώλεια απολαβών αφορά την περίοδο άδειας ασθενείας του, δηλαδή την περίοδο που λάμβανε επίδομα ασθένειας από τις Κοινωνικές Ασφαλίσεις.

 

Για να αποφευχθεί ο κατακερματισμός των τόκων επί των ποσών αυτών, κρίνω ορθό και δίκαιο όπως ο τόκος επί αυτών επιδικαστεί από τη γένεση του αγώγιμου δικαιώματος, δηλαδή από την ημερομηνία του ατυχήματος, μειωμένος όμως κατά το ήμισυ μέχρι και την καταχώρηση της αγωγής. Μετά την καταχώρηση της αγωγής θα επιδικαστεί νόμιμος τόκος.

 

Κατάληξη. Καταληκτικά, για τους λόγους που έχω εξηγήσει, η αγωγή επιτυγχάνει.

 

Τα ποσά ειδικών αποζημιώσεων στα οποία δικαιούται ο Ενάγοντας είναι €250 (αμοιβή ΜΕ2) πλέον €240 (έξοδα MRI) πλέον €5.118 (απώλεια απολαβών) πλέον €1.000 (ονομαστικές αποζημιώσεις για υπερωρίες). Δηλαδή συμποσούνται σε €6.608.

 

Το ποσό των γενικών αποζημιώσεων ανέρχεται σε €25.000.

 

Συνεπώς, εκδίδεται απόφαση υπέρ του Ενάγοντα και εναντίον της Εναγόμενης για ποσό €6.608 ως ειδικές αποζημιώσεις και ποσό €25.000 ως γενικές αποζημιώσεις.

 

Επί του ποσού των γενικών αποζημιώσεων επιδικάζεται νόμιμος τόκος από τις 29.10.2014.

 

Στα ποσά των ειδικών αποζημιώσεων επιδικάζεται νόμιμος τόκος μειωμένος κατά το ήμισυ για την περίοδο από 29.10.2014 μέχρι 30.12.2015 και νόμιμος τόκος από 31.12.2015 και εντεύθεν.

 

Παραμείνει το θέμα των εξόδων της αγωγής.

 

Ακολουθώντας το αποτέλεσμα, τα έξοδα επιδικάζονται υπέρ του Ενάγοντα και εναντίον της Εναγόμενης, όπως θα υπολογιστούν από τον Πρωτοκολλητή και θα εγκριθούν από το Δικαστήριο. Νοείται ότι ο υπολογισμός θα γίνει στην κλίμακα του ποσού που επιδικάστηκε.

 

 

……………………..………………………….
Γ. Κυθραιώτου-Θεοδώρου, Π.Ε.Δ.

Πιστό Αντίγραφο

 

Πρωτοκολλητής