
ΕΠΑΡΧΙΑΚΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΛΕΥΚΩΣΙΑΣ
ΕΝΩΠΙΟΝ: Α. ΛΟΥΚΑ Ε.Δ
Αρ. Αγωγής: 5469/15
ΜΕΤΑΞΥ:
ADBOARD MEDIA LTD
Ενάγουσας
-και-
2GIS CYPRUS LTD
Εναγόμενης
Ημερομηνία: 27/5/2025
Εμφανίσεις:
Για Ενάγουσα: κα. Ν. Θεοδώρου
Για Εναγόμενη: κ. Θ. Τριγκής
ΑΠΟΦΑΣΗ
1. Εισαγωγή/ Δικόγραφα
Η Ενάγουσα, εταιρεία που ασχολείται με εργασίες διαφήμισης, υποστηρίζει στην Έκθεση Απαίτησης της ότι η συνεργασία της με την Εναγόμενη λάμβανε χώρα ετοιμάζοντας προσφορές τις οποίες υπέγραφε αντιπρόσωπος της τελευταίας. Στη συνέχεια η Ενάγουσα προέβαινε σε προβολή των προϊόντων της Εναγόμενης σε διαφημιστικές πινακίδες. Το υπόλοιπο είχε φτάσει τις €22.034,50, ποσό το οποίο αξιώνεται με την παρούσα αγωγή. Υπήρξε εισήγηση για εξόφληση της οφειλής με υπηρεσίες που θα παρείχε η Εναγόμενη, αλλά τελικώς κάτι τέτοιο δεν υλοποιήθηκε. Αξιώνει λοιπόν η Ενάγουσα το ως άνω ποσό δυνάμει προσφοράς διαφημιστικών υπηρεσιών, τιμολογίων και κατάστασης λογαριασμού.
Η Εναγόμενη αντιτείνει με την Υπεράσπιση της ότι η συνεργασία των μερών συμφωνήθηκε να γίνει μέσω ανταλλαγής υπηρεσιών. Η Εναγόμενη δημιούργησε συγκεκριμένο λογισμικό χαρτογράφησης και η Ενάγουσα αρνήθηκε να το παραλάβει. Δεν αποδέχεται επίσης το εύρος και το κόστος των υπηρεσιών που της προσφέρθηκαν από την Ενάγουσα.
2. Παραδεκτά/ Επίδικα
Για σκοπούς περιορισμού των επίδικων θεμάτων, κρίνεται σκόπιμο να σημειωθεί ότι μέσω των δικογράφων, της αντεξέτασης μαρτύρων, αλλά και των θέσεων που προωθήθηκαν από τους διάδικους κατά τις τελικές τους αγορεύσεις, προκύπτουν παραδεκτά γεγονότα. Αυτά είναι τα ακόλουθα:
Α. Η Εναγόμενη είχε συμφωνήσει, μέσω εκπροσώπων της, όπως της προσφερθούν υπηρεσίες από την Ενάγουσα.
Β. Υπήρξε τουλάχιστον συζήτηση για να αποπληρωθεί το τίμημα των εν λόγω υπηρεσιών της Ενάγουσας με ανταλλαγή υπηρεσιών από την Εναγόμενη.
Τα ως άνω, ως παραδεκτά και αναντίλεκτα, καθίστανται και ευρήματα του Δικαστηρίου. Παραμένουν λοιπόν, ως επίδικα, όπως προκύπτει από τα δικόγραφα και την επ’ ακροατηρίω μαρτυρία τα εξής:
Β. Αν προσφέρθηκε τελικώς το αντάλλαγμα από την Εναγόμενη στην Ενάγουσα, προς αποπληρωμή των υπηρεσιών της τελευταίας.
3. Μαρτυρία
Δεν θα παρατεθούν με λεπτομέρεια τα όσα ισχυρίστηκε ο κάθε μάρτυρας, αφού το σύνολο της μαρτυρίας βρίσκεται καταγεγραμμένο στα πρακτικά της διαδικασίας και τα έχω υπόψη μου. Έχω αναγνώσει τις γραπτές αγορεύσεις των διαδίκων και αναφορά σε αυτές θα γίνεται όπου κρίνεται σκόπιμο. Ως μάρτυρες στην επ ακροατηρίω διαδικασία κατέθεσαν οι διευθυντές της Ενάγουσας Κωνσταντίνος Χρίστου (ΜΕ1) και Μιχάλης Κυριακίδης (ΜΕ2), ενώ για την Εναγόμενη κατέθεσε επίσης ο Διευθυντής της Βίκτορ Βελίτσκο (ΜΥ1).
Προχωρώ στην ανάλυση και αξιολόγηση της μαρτυρίας, έχοντας υπόψη τα επίδικα θέματα, με σκοπό να καταστεί δυνατή η εξαγωγή διαπιστώσεων αναφορικά με τα πραγματικά, καθοριστικά για το αποτέλεσμα, γεγονότα[1]. Ως είναι νομολογιακά καθιερωμένο η αξιολόγηση λαμβάνει χώρα επί σημείων που αφορούν τα επίδικα θέματα[2]. Η ανάλυση και αξιολόγηση της μαρτυρίας θα γίνει ανά επίδικο ζήτημα, με αντιπαραβολή και διερεύνηση της αντικειμενικής υπόστασης των εκατέρωθεν θέσεων, με αναφορά στα Τεκμήρια ώστε να εξαχθούν σχετικά ευρήματα, ενώ θα αξιολογηθεί κάθε μάρτυρας ξεχωριστά, ως και η νομολογία εισηγείται[3].
3.1. Οι υπηρεσίες που προσέφερε η Ενάγουσα
Η θέση της Ενάγουσας είναι ότι απέστελλε προσφορές στην Εναγόμενη, αντιπρόσωπος αυτής τις υπέγραφε και με τηλεομοιότυπο τις έστελνε πίσω στην Ενάγουσα. Τότε διευθετείτο η ανάρτηση των διαφημίσεων και ακολούθως εκδιδόταν τιμολόγιο. Συγκεκριμένα, όπως ο ΜΕ 1 κατέθεσε μέσω της γραπτής του δήλωσης Έγγραφο Α η Ενάγουσα περί τα τέλη του 2013 και το πρώτο εξάμηνο του 2014 ετοίμαζε και απέστελλε προσφορές στην Εναγόμενη. Η Εναγόμενη αποδεχόταν τις προσφορές και στη συνέχεια η Ενάγουσα προσέφερε τις ζητηθείσες διαφημιστικές υπηρεσίες, προβάλλοντας τα προϊόντα της Εναγόμενης σε διαφημιστικές πινακίδες εξωτερικού χώρου. Προς απόδειξη του εν λόγω ισχυρισμού κατέθεσε το Τεκμήριο 2, ήτοι 9 υπογεγραμμένες προσφορές. Επί του Τεκμηρίου 2 περιγράφεται ο χώρος όπου θα βρίσκονταν αναρτημένες οι διαφημίσεις των προϊόντων της Εναγόμενης, φαίνεται σχετική φωτογραφία του χώρου (πιο ευκρινώς στις έγχρωμες προσφορές Τεκμήριο 2 Β), η περίοδος που θα λάβει χώρα η διαφήμιση, η αρχική τιμή, η έκπτωση και τέλος η χρέωση της συγκεκριμένης υπηρεσίας της Ενάγουσας. Αξίζει να σημειωθεί ότι σε κάποιες από τις προσφορές υπάρχει η σημείωση «direct barter», παραπέμποντας σε αποπληρωμή με ανταλλαγή υπηρεσιών.
Ο ΜΕ 1 κατέθεσε επίσης τα σχετικά με τις προσφορές τιμολόγια, ως Τεκμήριο 3. Εκεί ουσιαστικά τιμολογείται το ποσό των προσφορών, ενώ κατατέθηκε και το Τεκμήριο 4, η κατάσταση λογαριασμού όπου συμποσούνται όλα τα ποσά των τιμολογίων Τεκμήριο 3. Από τα Τεκμήρια 2 έως 4 προκύπτει ότι κάθε σημείο διαφήμισης της Εναγόμενης χρεωνόταν €250 και οι εν λόγω υπηρεσίες διαφήμισης προσφέρθηκαν από το Δεκέμβριο του 2013 μέχρι τον Απρίλιο του 2014. Όπως είπε ο ΜΕ 1 την επίδικη περίοδο προέβαιναν σε σοβαρές εκπτώσεις στο ποσό που χρέωναν τους πελάτες τους. Κάθε μια από τις προσφορές του Τεκμηρίου 2, φέρει υπογραφή στο πεδίο «Client Signature». Υπογραφή εμφαίνεται και στις συμφωνίες ανταλλαγής υπηρεσιών Τεκμήριο 5. Το Τεκμήριο 5 αναφέρεται σε συμβόλαια, καθορίζοντας και τους αριθμούς τους, οι οποίοι αριθμοί παραπέμπουν σε συγκεκριμένες προσφορές του Τεκμηρίου 2. Στο Τεκμήριο 5 προβλέπεται ότι αν η Εναγόμενη ακυρώσει τη συμφωνία ανταλλαγής υπηρεσιών θα οφείλει αποπληρωμή της Ενάγουσας, τοις μετρητοίς.
Κατά τη δεύτερη μέρα της επ ακροατηρίω μαρτυρίας του ο ΜΕ 1 κατέθεσε και σειρά 18 φωτογραφιών όπου εμφαίνονται οι διαφημιστικές πινακίδες της Ενάγουσας. Στις 10 από αυτές τις φωτογραφίες φαίνεται το σήμα της Εναγόμενης, ενώ στις άλλες 8 φαίνονται γραφόμενα στο μέσον της πινακίδας, τα οποία κατά τον ΜΚ 1 είναι ο τρόπος που επέλεξε η Εναγόμενη να διαφημιστεί. Διευκρίνισε ότι ουδέποτε έλαβαν παράπονο από την Εναγόμενη για την ποιότητα ή την ποσότητα των υπηρεσιών της Ενάγουσας και τούτο δεν αμφισβητήθηκε. Αποσαφήνισε επίσης ότι ο κάθε πελάτης της Ενάγουσας επιλέγει τον τρόπο που θα διαφημιστεί και η Εναγόμενη είχε επιλέξει έναν επιθετικό και ιδιαίτερο τρόπο διαφήμισης, όπως άλλωστε προκύπτει και από το Τεκμήριο 11.
Αντεξεταζόμενος εξήγησε ότι υπήρχε συγκεκριμένο πρόσωπο, το οποίο δεν εργάζεται τώρα στην Ενάγουσα, ο οποίος είχε συμφωνήσει για τον αριθμό των πινακίδων, την περίοδο και το κόστος της διαφημιστικής προβολής, αλλά ήταν και ο υπεύθυνος για να εισπράξει το συγκεκριμένο ποσό είτε τοις μετρητοίς είτε δια της ανταλλαγής προϊόντων. Αν και αυτό το πρόσωπο δεν εμφανίστηκε στο Δικαστήριο, κατατέθηκε πλήθος αλληλογραφίας, μέσω του οποίου καταδεικνύονται οι ενέργειες του, τόσο συνεννόησης με την Εναγόμενη, όσο και η προσπάθεια του να αποπληρωθεί το οφειλόμενο, κυρίως μέσω ανταλλαγής υπηρεσιών (βλ. Τεκμήρια 5 έως 8). Επομένως τα εκεί αναφερόμενα επαρκούν για να στοιχειοθετήσουν τις ενέργειες του εν λόγω προσώπου, ενώ αυτά μεταφέρθηκαν και από τον ΜΕ 1, ο οποίος εκ της θέσεως του είχε πρόσβαση στα συγκεκριμένα στοιχεία τόσο ως διευθυντής της Ενάγουσας όσο και μέσω συζητήσεων με όσους χειρίζονταν τα της συμφωνίας με την Εναγόμενη.
Ο ΜΕ 1 εξήγησε επίσης ότι στον κλάδο της διαφήμισης δεν αναμένεται να υπογράφονται τα τιμολόγια. Εκείνο που έχει σημασία είναι η υπογραφή της συμφωνίας, μέσω της οποίας ξεκινά η παροχή των υπηρεσιών από τις διαφημιστικές εταιρείας. Έπειτα εκδίδεται το τιμολόγιο, το οποίο αναμένεται να πληρωθεί, αφού αφορά τα ποσά που συμφωνήθηκαν ως αντάλλαγμα για τις υπηρεσίες που προσφέρθηκαν. Προκύπτει και από το Τεκμήριο 13 ότι τα τιμολόγια είχαν σταλεί στην Εναγόμενη, έστω και σε μεταγενέστερο στάδιο, όταν ζητήθηκαν μέσω υπαλλήλου της Εναγόμενης.
Εκ της ως άνω μαρτυρίας του ΜΕ 1, προκύπτει σαφώς ότι η Ενάγουσα προσέφερε τις υπηρεσίες που συμφωνήθηκαν στο Τεκμήριο 2 και τιμολογήθηκαν με το Τεκμήριο 3. Παρουσίασε προς τούτο υπογεγραμμένες προσφορές από υπάλληλο της Εναγόμενης, Τεκμήριο 2, ενδεικτικές φωτογραφίες από τη διαφήμιση της Εναγόμενης από την Ενάγουσα, Τεκμήριο 11, βρίσκονταν σε επικοινωνία με την Εναγόμενη καθ’ όλη τη διάρκεια της ισχύς της συμφωνία, χωρίς η τελευταία να υπονοήσει έστω μη εφαρμογή της συμφωνίας από την Ενάγουσα τον επίδικο χρόνο, αλλά και σε μεταγενέστερο χρόνο, όπως επιβεβαίωσε ο ΜΕ 2, δεν αμφισβητήθηκε ότι προσφέρθηκαν οι υπηρεσίες της Ενάγουσας, ενώ αναζητείτο φόρμουλα πληρωμής από την Εναγόμενη (βλ. Τεκμήρια 12 έως 14).
Δεν αναμένετο βεβαίως η παρουσίαση φωτογραφιών για κάθε ξεχωριστή μέρα που αναρτιούνταν διαφημίσεις της Εναγόμενης. Τούτο θα πολλαπλασίαζε τον όγκο των εγγράφων ανούσια, ειδικά από την στιγμή που μέχρι το 2015 δεν είχε αμφισβητηθεί το εύρος των προσφερόμενων από την Ενάγουσα υπηρεσιών. Υπήρξε άλλωστε παραδοχή της Εναγόμενης ότι οφείλει το αξιούμενο ποσό στην Ενάγουσα, αφού τον Αύγουστο του 2015, προτάθηκε και η μέθοδος αποπληρωμής του, μερικώς με ανταλλαγή υπηρεσιών και μερικώς με μετρητά, όπως προκύπτει από το Τεκμήριο 12. Σε κάθε περίπτωση είναι πιο πιθανό να προσφέρθηκαν οι υπηρεσίες της Ενάγουσας προς την Εναγόμενη, παρά όχι, στη βάση των τεκμηρίων που αναλύονται πιο πάνω και συνολικώς της μαρτυρίας που τέθηκε ενώπιον μου. Από την άλλη η στάση της Εναγόμενης υπήρξε αντιφατική και ασταθής.
Αρχικά στην Υπεράσπιση της Εναγόμενης υποστηρίζεται ότι προσφέρθηκαν υπηρεσίες από την Ενάγουσα, αλλά όχι της έκτασης και του κόστους που αυτή αξιώνει. Αναλόγως και ο ΜΥ 1 στη γραπτή του δήλωση Έγγραφο Γ 2, αναφέρει ότι για υπηρεσίες που παρείχε η Ενάγουσα, είχε συμφωνηθεί όπως παρέχει η Εναγόμενη υπηρεσίες της ως αντάλλαγμα. Παρά ταύτα κατά την αντεξέταση του ο ΜΥ 1 αναιρεί τα λεγόμενα στη γραπτή του δήλωση αφενός αναφέροντας ότι δεν υπήρξε καμιά συμφωνία μεταξύ των μερών και αφετέρου αρνούμενος την παροχή υπηρεσιών από την Ενάγουσα[4]. Αναλόγως και στην αγόρευση της η Εναγόμενη αμφισβητεί την παροχή υπηρεσιών από την Ενάγουσα. Η αλλαγή της στάσης της Εναγόμενης, μεσουσης της διαδικασίας αντιφάσκει και με τα Τεκμήρια που κατατέθηκαν στη διαδικασία. Όπως δεικνύουν οι υπογραφές εκπροσώπων της Εναγόμενης στα Τεκμήρια 2 και 5, αλλά και η αναζήτηση μεθόδων πληρωμής των υπηρεσιών που είχε προσφέρει η Ενάγουσα, η Εναγόμενη είχε ζητήσει (βλ. Τεκμήριο 6), λάβει (βλ. Τεκμήριο 11) και αναζητούσε τρόπο για να αποπληρώσει (βλ. Τεκμήρια 12 έως 14) τις υπηρεσίες της Ενάγουσας.
Εκ των ως άνω προκύπτει η αντιφατική στάση της Εναγόμενης αναφορικά με την παροχή υπηρεσιών από την Ενάγουσα. Δικογραφεί και υποστηρίζει στο Έγγραφο Γ την παροχή έστω κάποιων υπηρεσιών από την Εναγόμενη και αμφισβητεί στην ολότητα τους την παροχή όποιων υπηρεσιών από την Ενάγουσα μέσω του διευθυντή της, ΜΥ 1, κατά την αντεξέταση του και στην αγόρευση της. Το ανακόλουθο της στάσης της Εναγόμενης προκύπτει και από το ότι ενώ ισχυρίζονται στο Έγγραφο Γ 2 (παρ. 21) ότι πλήρωσαν έξοδα εκτύπωσης και τοποθέτησης της διαφήμισης, μέσω του μοναδικού μάρτυρα τους, απορρίπτουν την όποια συνεργασία με την Ενάγουσα.
Ως εκ τούτου δεν μπορεί να εξαχθεί το όποιο ασφαλές συμπέρασμα, εκ των όσων υποστηρίχθηκαν από την Εναγόμενη. Λαμβάνοντας υπόψη την τεκμηριωμένη και σαφή στάση της Ενάγουσας, καθίσταται εύρημα του Δικαστηρίου ότι προσφέρθηκαν από την Ενάγουσα στην Εναγόμενη οι υπηρεσίες που συμφωνήθηκαν στο Τεκμήριο 2, τιμολογήθηκαν στο Τεκμήριο 3 και εμφαίνονται στην κατάσταση λογαριασμού Τεκμήριο 4.
3.2. Η συμφωνία ανταλλαγής υπηρεσιών
Από τα δικόγραφα των μερών προκύπτει ότι υπήρξε συμφωνία για ανταλλαγή υπηρεσιών μεταξύ τους. Το αμφισβητούμενο είναι αν τελικώς προσφέρθηκαν οι υπηρεσίες της Εναγόμενης στην Ενάγουσα ή όχι.
Σχετικά είναι τα Τεκμήρια 1 και 5 έως 10. Από τα εν λόγω τεκμήρια προκύπτει ότι εξ αρχής τα μέρη είχαν σκοπό να συνεργαστούν, να ανταλλάξουν υπηρεσίες. Από την αρχική τους επικοινωνία, Τεκμήριο 1, κατά τη διάρκεια της προσφοράς υπηρεσιών από την Ενάγουσα, Τεκμήρια 5 και 6, αλλά και στη συνέχεια μέχρι την καταχώρηση της αγωγής.
Τα ως άνω επιβεβαίωσε και ο ΜΕ 2. Αν και ο ίδιος στη γραπτή του δήλωση Έγγραφο Β ανέλαβε την επικοινωνία με την Εναγόμενη περί τα μέσα του 2014, αντεξεταζόμενος επιβεβαίωσε ότι η Ενάγουσα είχε προσεγγίσει την Εναγόμενη γιατί τους ενδιέφεραν οι υπηρεσίες της τελευταίας. Ο ΜΕ 2 εξήγησε και μέσω των Τεκμηρίων, πως κινήθηκαν οι συζητήσεις για αποπληρωμή του ποσού των υπηρεσιών που η Ενάγουσα προσέφερε στην Εναγόμενη.
Ειδικότερα, από το Τεκμήριο 7 προκύπτει ότι τον Οκτώβριο του 2014 η Ενάγουσα υπενθυμίζει ότι το οφειλόμενο ποσό προσεγγίζει τις €22.000 και καλεί την Εναγόμενη να ενημερώσει ως προς τις υπηρεσίες που μπορεί να της παρέχει. Από το Τεκμήριο 8 προκύπτει ότι η Εναγόμενη μέχρι τον Ιανουάριο του 2015 δεν προσέφερε την όποια υπηρεσία στην Ενάγουσα, αφού εκεί αναζητούνται ακόμα πληροφορίες από την Εναγόμενη, ως προς τις υπηρεσίες που η Ενάγουσα επιθυμεί. 19/8/2015 η Ενάγουσα απέστειλε επίσημη πρόταση στην Εναγόμενη για τις υπηρεσίες που επιθυμεί να της παρασχεθούν (Τεκμήριο 9). Έτσι η Εναγόμενη απέστειλε την προσφορά Τεκμήριο 10 στην Ενάγουσα και η τελευταία απάντησε αποδεχόμενη μια μορφή των υπηρεσιών που πρότεινε η Εναγόμενη, στέλνοντας νέα επιστολή με τις υπηρεσίες που επιθυμεί. Παρά ταύτα η κοστολόγηση της Εναγόμενης κρίθηκε υπερβολική από την Ενάγουσα, με ηλεκτρονικό μήνυμα του ΜΕ 2 ημερομηνίας 31/8/2015, για να προταθεί από υπάλληλο της Εναγόμενης την ίδια μέρα, με οδηγίες του ΜΥ 1, όπως μέρος του οφειλόμενου ποσού πληρωθεί με ανταλλαγή υπηρεσιών και το υπόλοιπο τοις μετρητοίς μέχρι το Δεκέμβριο του ίδιου έτους (βλ. Τεκμήριο12). Όταν ζητήθηκε από την Ενάγουσα να καταβληθεί το ποσό, το οποίο προτάθηκε να καταβληθεί τοις μετρητοίς, με επιταγές, η Εναγόμενη αντέτεινε ότι θα το κατέβαλλε μετά την ολοκλήρωση της παροχής υπηρεσιών από την ίδια.
Τότε, τον Σεπτέμβριο του 2015, η Εναγόμενη ξεκίνησε να ζητά έγγραφα από την Ενάγουσα. Ζητήθηκαν τα τιμολόγια και αυτά στάλθηκαν από τον ΜΕ 2 τη 10/9/2025 (Τεκμήριο 13). Αργότερα ζητήθηκαν τιμολόγια υπογεγραμμένα από αμφότερα τα μέρη, τα οποία δεν υπήρχαν και η συμφωνία ανταλλαγής υπηρεσιών. Ειρήσθω εν παρόδω από τα Τεκμήρια 5 και 15 προκύπτει ότι είχαν αποσταλεί μέσω ηλεκτρονικού μηνύματος από την Ενάγουσα στην Εναγόμενη οι συμφωνίες ανταλλαγής υπηρεσιών. Εν τω μεταξύ τη 13/10/2015, ο ΜΕ 2 παραπονείται ότι κανείς δεν του απαντά το τηλέφωνο για να τον ενημερώσει για την εξέλιξη των όσων συμφώνησαν, για να λάβει απάντηση από τον ΜΥ 1 ότι δεν θα εκδώσουν επιταγές αν δεν τους αποσταλούν υπογεγραμμένα τιμολόγια και η συμφωνία ανταλλαγής υπηρεσιών (Τεκμήριο 14).
Τα ως άνω είναι όσα ο ΜΕ 2 ήγειρε και υποστηρίζονται από τα σχετικά Τεκμήρια. Αντεξεταζόμενος εξήγησε ότι αρχικά ενδιαφέρθηκε η Ενάγουσα να συνεργαστεί με την Εναγόμενη, γιατί θεωρούσε ότι παρείχε υπηρεσίες που τους ενδιέφεραν. Το 2013 όμως αντιλήφθηκαν ότι οι χρήστες της εφαρμογής της Εναγόμενης στην Κύπρο ήταν πολύ λίγοι και άρα οι υπηρεσίες της Εναγόμενης δεν ήταν του εύρους που θα ενδιέφεραν την Ενάγουσα. Αυτό διαπιστώθηκε από τα πειραματικά στάδια των υπηρεσιών που σκόπευε να παρέχει η Εναγόμενη στην Ενάγουσα. Η διαβούλευση λοιπόν για συμφωνία ανταλλαγής υπηρεσιών με υπηρεσίες που θα εξυπηρετούσαν την Ενάγουσα, συνεχίστηκε μέχρι το 2015, όπως άλλωστε δεικνύουν και τα Τεκμήρια 7 έως 14. Εξήγησε επίσης ότι αφού δεν προσφέρθηκε η όποια υπηρεσία ή ποσό από την Εναγόμενη, έγινε συνάντηση στα γραφεία της τελευταίας και τον ανησύχησε το γεγονός ότι δεν υπήρχε ούτε προσωπικό ούτε εξοπλισμός εκεί, παρά μόνο ένα θρανίο.
Οι θέσεις της Εναγόμενης ήταν ασταθείς και αντιφατικές και ως προς το ζήτημα της ανταλλαγής υπηρεσιών. Στην Υπεράσπιση τους υποστηρίζουν ότι είχε ολοκληρωθεί και προσφερθεί από την Εναγόμενη λογισμικό, ακριβώς όπως το ζήτησε η Ενάγουσα, η οποία όμως δεν το παραλάμβανε. Στο Έγγραφο Γ 2 ο ΜΥ 1 υποστηρίζει ότι είχαν προσφερθεί υπηρεσίες στην Ενάγουσα από την Εναγόμενη. Παρά ταύτα κανένα τεκμήριο δεν κατατέθηκε μέσω του οποίου να καταδεικνύεται η όποια υπηρεσία προσφέρθηκε στην Ενάγουσα, από την Εναγόμενη. Κατά την επ’ ακροατηρίω μαρτυρία του, δε, ο ΜΥ 1 αρνήθηκε την όποια συμφωνία με την Ενάγουσα, ενώ ο ίδιος ανέφερε ότι δεν προσφέρθηκε καμία υπηρεσία στην Ενάγουσα από την Εναγόμενη.
Αξίζει να σημειωθεί ότι αν και μέσω της αλληλογραφίας μεταξύ των μερών (Τεκμήρια 7 έως 14) προκύπτει ότι η Εναγόμενη είχε προτείνει όπως προσφέρει υπηρεσίες προς αποπληρωμή του οφειλόμενου ποσού στην Ενάγουσα, ο ίδιος ο ΜΥ 1 παραδέχθηκε ότι η Εναγόμενη το 2015 δεν υπήρχε, είχε απολύσει όλο της το προσωπικό. Καταδεικνύεται λοιπόν η αδυναμία της Εναγόμενης να προσφέρει τα όσα είχε προτείνει στην Ενάγουσα το 2015. Σε κάθε περίπτωση καμία απτή μαρτυρία δεν προσφέρθηκε από την Εναγόμενη, μέσω της οποίας έστω να υπονοείται ότι παρείχε υπηρεσίες στην Ενάγουσα.
Στη βάση των πιο πάνω προκύπτει ότι παρά την συμφωνία των μερών, τόσο αρχικώς όσο και το 2015, καμία υπηρεσία δεν προσφέρθηκε από την Εναγόμενη στην Ενάγουσα, ως αντάλλαγμα για τις υπηρεσίες διαφήμισης που η τελευταία παρείχε.
3.3. Αξιολόγηση μαρτύρων
Ο ΜΚ 1 αναφέρθηκε γενικώς στις υπηρεσίες που προσέφερε η Ενάγουσα στην Εναγόμενη και κατέθεσε σειρά τεκμηρίων. Δεν ήταν ενήμερος για τεχνικά, αλλά και οικονομικά, λογιστικής φύσεως ζητήματα της Ενάγουσας. Τα όσα είπε για τα θέματα αυτά ήταν εξ ακοής και ήρθε να συμπληρώσει, να καλύψει αυτά τα ζητήματα ο ΜΚ 2. Ο ΜΚ 1 ήταν συνεπής στις απαντήσεις του, χωρίς να υποπέσει σε ιδιαίτερες αντιφάσεις, ενώ με την κατάθεση των Τεκμηρίων 1 έως 11, κατέδειξε αφενός το εύρος των υπηρεσιών που η Ενάγουσα προσέφερε στην Εναγόμενη και αφετέρου την προσπάθεια της πρώτης να εξοφληθεί το κόστος των υπηρεσιών από τη δεύτερη. Συνεπώς η μαρτυρία του γίνεται αποδεκτή.
Ο ΜΕ 2 απαντούσε με ειλικρίνεια εξηγώντας με σαφήνεια κάθε πτυχή της εμπλοκής του. Παραδέχτηκε ότι η Ενάγουσα είχε στοχεύσει τη συνεργασία μέσω ανταλλαγής υπηρεσιών με την Εναγόμενη και ότι ενώ αρχικά ενδιαφέρονταν για συγκεκριμένες υπηρεσίες της τελευταίας, τελικώς λόγω του ότι δεν είχαν αρκετούς κύπριους χρήστες, δεν παρασχέθηκαν αυτές οι υπηρεσίες. Αξίζει να αναφερθεί ότι κανένα απτό στοιχείο δεν κατέρριψε τον εν λόγω ισχυρισμό του. Επιπλέον αποσαφήνισε ποιες προσπάθειες έγιναν για αποπληρωμή των όσων όφειλε η Εναγόμενη, μέσω συζητήσεων για παροχή υπηρεσιών αλλά και πρότασης για εν μέρει καταβολή ποσού, την οποία η Ενάγουσα είχε δεχθεί.
Πολλής λόγος έγινε από την Υπεράσπιση για το Τεκμήριο 16, την κατάσταση λογαριασμού στην οποία φαίνεται να διαγράφεται το χρέος της Εναγόμενης την 31/12/2014, με την επιγραφή «2GIS WRITE-OFF AS PER MEK INSTRUCTIONS». Εν πρώτοις δεν δικογραφείται η όποια διαγραφή χρέους της Εναγόμενης, τουναντίον υποστηρίζεται η αποπληρωμή τη οφειλής μέσω παροχής υπηρεσιών από την ίδια. Συνεπώς, ως μαρτυρία η οποία δεν καλύπτεται από τα δικόγραφα, δεν μπορεί να ληφθεί υπόψη[5]. Το Δικαστήριο δεν δύναται να επεκτείνεται στην επίλυση θεμάτων που δεν περιλαμβάνονται στα δικόγραφα[6].
Ο ΜΕ 2 άλλωστε ως ο υπεύθυνος για αυτή τη διαγραφή εξήγησε ότι η διαγραφή έγινε για φορολογικούς σκοπούς και όχι γιατί αποπληρώθηκε το χρέος της Εναγόμενης. Είναι γεγονός ότι ο ΜΕ 1 είπε κάτι διαφορετικό από τον ΜΕ 2 αντεξεταζόμενος, ήτοι ότι η διαγραφή του χρέους αφορούσε λάθος του Δικαστηρίου. Πλην όμως αυτή η αντίφαση δεν μπορεί να αξιολογηθεί ως άπτουσα επίδικου ζητήματος, ενώ ο ΜΕ 1 δεν ήταν γνώστης του ζητήματος και απαντούσε από μνήμης. Επιπλέον αποτελεί μικροαντίφαση, η οποία κρίνεται ότι ενισχύει την αξιοπιστία της μαρτυρίας, ως η Νομολογία ορίζει[7], καθώς δεν μεταβάλλει το κάδρο των γεγονότων και καταδεικνύουν απουσία προσχεδιασμού.
Από την άλλη οι τοποθετήσεις του ΜΥ 1 ήταν σε τέτοιο βαθμό αντιφατικές, που κατέρριπταν ολόκληρο το αφήγημα της Υπεράσπισης. Όπως είχε διαπιστώσει και ο συνήγορος της Εναγόμενης κατά την επανεξέταση του «έχουν δημιουργηθεί κάποιες αντιφάσεις μεταξύ κάποιων παραγράφων της γραπτής σας κατάθεσης σε σχέση με αυτά που έχετε πει προφορικά»[8].
Σημειώνω λοιπόν τις αντιφάσεις του ΜΥ 1 επί των καίριων για την παρούσα, επίδικων ζητημάτων. Ενώ δικογραφείται και προωθείται μέσω του Εγγράφου Γ ότι οι όποιες υπηρεσίες προσέφερε η Ενάγουσα αποπληρώθηκαν με προσφορά υπηρεσιών από την Εναγόμενη, αντεξεταζόμενος αρνήθηκε ότι η Ενάγουσα παρείχε την όποια υπηρεσία στην Εναγόμενη[9]. Επιπλέον ανέφερε ότι ούτε η Εναγόμενη προσέφερε την όποια υπηρεσία στην Ενάγουσα[10], παρά τη δικογραφημένη θέση της Εναγόμενης ότι προσέφερε υπηρεσίες ως ανταλλαγή στις υπηρεσίες διαφήμισης της Ενάγουσας. Είπε ακόμα ότι από το 2015 η Εναγόμενη δεν υπήρχε καν, υπήρχε μόνο ένας διευθυντής και τίποτα άλλο[11], σε αντίθεση με το περιεχόμενο του Τεκμηρίου 21, όπως ο ίδιος το κατέθεσε, όπου στις σελίδες 5 έως 7 την 27/8/2015 υποβάλλουν προσφορά στην Ενάγουσα για παροχή υπηρεσιών προς αποπληρωμή των όσων οφείλουν.
Ο ΜΥ 1 εξέφρασε τη θέση ότι ουδέποτε υπογράφηκε από κάποιον υπεύθυνο της Εναγόμενης συμφωνία με την Ενάγουσα, ενώ στην παράγραφο 15 του Εγγράφου Γ 2 παραδέχεται ότι απεστάλη προσφορά στην Εναγόμενη από την Ενάγουσα και είχε γίνει αποδεκτή. Παραδέχθηκε ακόμα ότι ο Πάβελ Στεπάνοφ, ήταν ο διευθυντής της Εναγόμενης[12], ο Στεπάνοφ είχε ως διευθυντής εξουσιοδότηση να υπογράφει για την Εναγόμενη[13] και ο ΜΥ 1 αναγνώρισε την υπογραφή του Στεπάνοφ στις συμφωνίες ανταλλαγής υπηρεσιών Τεκμήριο 5. Ο ίδιος ο Στεπάνοφ είναι άλλωστε το πρόσωπο που ζήτησε τις υπηρεσίες της Ενάγουσας εκ μέρους της Εναγόμενης, όπως καταδεικνύει το Τεκμήριο 6.
Ο ΜΥ 1 ήταν νευρικός κατά την επ’ ακροατηρίω κατάθεση του και οι θέσεις του ήταν απόλυτες και ατεκμηρίωτες. Ενώ παραδεχόταν ότι δεν γνώριζε τα της Εναγόμενης πριν το 2014, όταν την ανέλαβε ουσιαστικά για να την κλείσει, αρνείτο να αποδεχτεί ότι προσφέρθηκαν υπηρεσίες από την Ενάγουσα. Ενώ δηλαδή δεν βρισκόταν στο πηδάλιο της Εναγόμενης και δεν γνώριζε τη συμβατική σχέση των μερών, αρνείτο κατηγορηματικά έστω ότι έλαβε χώρα τέτοια συμβατική σχέση.
Η μαρτυρία της υπεράσπισης γενικώς έβριθε αντιφάσεων, ενώ δεν τεκμηριώθηκαν οι δικογραφημένες θέσεις της αναφορικά με τα επίδικα. Εκείνο που εξάγεται από τη μαρτυρία του ΜΥ 1 είναι ότι η Εναγόμενη δεν είχε την ευχέρεια το 2015 να αποπληρώσει την Ενάγουσα, μέσω υπηρεσιών της, λόγω παύσης εργασιών. Η στη συνέχεια αναζήτηση στοιχείων όπως τιμολογίων ή συμφωνιών υπογεγραμμένων από την Ενάγουσα, παρά τη συμφωνία για παροχή συγκεκριμένων υπηρεσιών προς εξόφληση της Ενάγουσας, αναδύθηκε ως πρόφαση και δεικνύει την πρόθεση για αποφυγή των ευθυνών που δημιούργησε η μη τήρηση της συμφωνίας των μερών εκ μέρους της Εναγόμενης.
Τουναντίον η Ενάγουσα μέσω της μαρτυρίας των ΜΕ 1 και 2 κατέθεσε απτά στοιχεία που αποδεικνύουν όχι μόνο ότι προσέφεραν τις υπηρεσίες τους στην Εναγόμενη αλλά και ότι δεν έλαβαν κανένα αντάλλαγμα από αυτήν.
4. Ευρήματα
Τα ευρήματα ως προς τα επίδικα είναι τα κάτωθι:
Η Ενάγουσα είχε προσεγγίσει την Εναγόμενη για να ανταλλάξουν υπηρεσίες. Έτσι το Δεκέμβριο του 2013 μέχρι τον Απρίλιο του 2014 απέστελλε προσφορές στην Εναγόμενη και με την αποδοχή τους, η οποία κοινοποιείτο μέσω τηλεομοιοτύπου, η Ενάγουσα παρείχε διαφημιστικές υπηρεσίες στην Εναγόμενη. Το συνολικό ποσό των υπηρεσιών της Ενάγουσας στην Εναγόμενη ανήλθε στα €22.034,50. Είχε στο μεταξύ υπογραφεί, μεταξύ των μερών, και συμφωνία ανταλλαγής υπηρεσιών, η οποία αφορούσε μέρος των εργασιών που είχε ήδη παράσχει η Ενάγουσα. Ενώ υπήρξαν συζητήσεις μεταξύ των μερών, η Εναγόμενη δεν κατέβαλε το όποιο ποσό στην Ενάγουσα, ενώ απέτυχε να προσφέρει υπηρεσίες της προς αποπληρωμή του ως άνω ποσού.
5. Νομική Βάση
Όπως είχε γίνει παραδεκτό στα δικόγραφα, αλλά αποτελεί και εύρημα του Δικαστηρίου, τα μέρη είχαν προβεί σε συγκεκριμένη συμφωνία, ήτοι την παροχή διαφημιστικών υπηρεσιών από την Ενάγουσα στην Εναγόμενη και την αποπληρωμή μέσω ανταλλαγής υπηρεσιών. Η ανταλλαγή υπηρεσιών της Εναγόμενης δεν προκύπτει να περιέχεται στις αντιπαροχές για παράνομο σκοπό, όπως απαριθμούνται στο άρθρο 23 του περί Συμβάσεων Νόμου (Κεφ.149).
Εν προκειμένω είχε αποσταλεί προσφορά στην Εναγόμενη από την Ενάγουσα, η οποία υπεγράφη, έγινε αποδεκτή και απεστάλη πίσω στην Ενάγουσα. Αυτή αποτελούσε την απαρχή της συνεργασίας, τη συνομολόγηση της σύμβασης μεταξύ των μερών αφού η Εναγόμενη είχε αποδεχτεί την προσφορά της Ενάγουσας. Υπεγράφη περαιτέρω η συμφωνία ανταλλαγής υπηρεσιών, Τεκμήριο 5, στην οποία καθοριζόταν το αντάλλαγμα που είχε συμφωνηθεί όπως καταβάλει η Εναγόμενη. Το Τεκμήριο 5 αναφέρεται σε συμβόλαια, καθορίζοντας και τους αριθμούς τους, παραπέμποντας σε συγκεκριμένες από τις προσφορές του Τεκμηρίου 2. Ήταν λοιπόν κοινή πεποίθηση των μερών ότι θα προσφερθούν υπηρεσίες από την Ενάγουσα και η Εναγόμενη θα αποπλήρωνε, έστω μέρος αυτών μέσω δικών της υπηρεσιών.
Ο ισχυρισμός της Εναγόμενης περί μη υπογραφής των συμφωνιών από εξουσιοδοτούμενο πρόσωπο καταρρίπτεται τόσο από τα γεγονότα όσο και νομικώς. Συγκεκριμένα ο διευθυντής της Εναγόμενης τον επίδικο χρόνο υπογράφει το Τεκμήριο 5, ενώ ζητεί (Τεκμήριο 6) τις υπηρεσίες της Ενάγουσας μέχρι τον Απρίλιο του 2014, τελευταία περίοδο που η Ενάγουσα παρείχε υπηρεσίες στην Εναγόμενη. Τούτα έπονται των υπογεγραμμένων προσφορών που η Εναγόμενη απέστελλε με τηλεομοιότυπο στην Ενάγουσα. Επομένως γνώριζαν οι εκπρόσωποι της Εναγόμενης ότι παρέχονταν υπηρεσίες από την Ενάγουσα και αυτό προκύπτει αβίαστα και από την μεταγενέστερη τους προσπάθεια να αποπληρώσουν αυτές τις υπηρεσίες (βλ. Τεκμήρια 12, 13 και 14).
Ούτε υπάρχει ζήτημα έλλειψης εξουσιοδότησης των προσώπων που φαίνονται να έπρατταν εκ μέρους της Εναγόμενης. Το άρθρο 142 του Κεφ. 149, ορίζει ως αντιπρόσωπο το πρόσωπο το οποίο προσλαμβάνεται για την τέλεση πράξης για λογαριασμό άλλου ή για αντιπροσώπευση άλλου σε συναλλαγές με τρίτους. Στην προκείμενη περίπτωση ο ίδιος ο ΜΥ 1 παραδέχθηκε ότι τα πρόσωπα που συνομιλούσαν με την Ενάγουσα, εργοδοτούνταν και άρα εκπροσωπούσαν την Εναγόμενη. Επομένως δρούσαν εκ μέρους της και την δέσμευαν, υπογράφοντας τις προσφορές Τεκμήριο 2 και τη σύμβαση Τεκμήριο 5, με τρόπο που να έδιδαν την εντύπωση στην Ενάγουσα ότι έχει συμφωνηθεί να παρέχει στην Εναγόμενη υπηρεσίες αναμένοντας αντάλλαγμα.
Γίνεται λόγος εκ μέρους της Εναγόμενης για ανυπόγραφα τιμολόγια. Στην πολύ πρόσφατη ΠΑΡΣΩΝ v. M & M DECORATION CENTRE LTD, Πολιτική Έφεση Αρ.161/2015, 30/4/2025, αναφέρθηκαν τα ακόλουθα:
«Είναι γεγονός ότι τα τιμολόγια, δεν μπορεί να θεωρηθούν ανεξάρτητη συμφωνία και βάση αγωγής. Ως τέθηκε στη Γεώργιος & Σπύρος Τσαππή Λτδ ν. Πολυβίου (2009) 1(Α) Α.Α.Δ. 339, με παραπομπή στον Halsbury΄s Laws of England, 3η έκδ., τόμος 24, σελ. 171, αποτελούν τον έγγραφο λογαριασμό μεταξύ των διαδίκων, σε σχέση με προϊόντα παραδοθέντα στον αγοραστή, με αναφορά στην τιμή ή τη χρέωση. Ούτε έχουν, από μόνα τους, αποδεικτική δύναμη και αξία, αφού θα πρέπει να συνεκτιμηθούν με την υπόλοιπη μαρτυρία. Το ότι αυτά είναι ανυπόγραφα, όπως στην συγκεκριμένη περίπτωση, δεν επηρεάζει το γεγονός ότι αποτελούν στοιχεία που μπορεί να συνεκτιμηθούν με το σύνολο της υπόλοιπης τεθείσας και αποδεχτής μαρτυρίας (Palatino Developm. Ltd v. Telectronics Com. Ltd (2002) 1(Β) Α.Α.Δ. 962, Demil Imports Exp. Ltd v. Ζ. Η. Κωνσταντινίδης Λτδ (2011) 1(Α) Α.Α.Δ 462, Χριστοδούλου v. Mocassino Shoes Ltd (2006) 1(Α) Α.Α.Δ. 294 και Phipson on Evidence 12th ed. Par. 1878).»
Στην Κλεάνθους κ.α. ν. Λευκόνοικο Χρηματιστηριακή Λτδ [2012] 1 (Β) ΑΑΔ 1344, όπως υιοθετήθηκε στην πρόσφατη Speed Line Autoservices Ltd ν. Υδρόγειος Ασφαλιστική Εταιρεία (Κυπρου Λτδ), Πολιτική Έφεση αρ. 324/2014, 7/3/2023, ECLI:CY:AD:2023:A102, ECLI:CY:AD:2023:A102 καταγράφεται ότι:
«Κατά την κρίση μας, η μαρτυρία που προσκόμισαν οι Εφεσίβλητοι ήταν εκ πρώτης όψεως αρκετή για να αποδείξει το υπόλοιπο των λογαριασμών. Εναπόκειτο πλέον στους Εφεσείοντες να αντικρούσουν τα στοιχεία που αποτελούσαν το λογαριασμό, ώστε να πείσουν το δικαστήριο ότι οι Εφεσίβλητοι δεν απέδειξαν και την υπόθεση τους επί του ισοζυγίου των πιθανοτήτων. Όμως, η μαρτυρία που προσκόμισαν, όχι μόνο δεν ήταν αρκετή να αμφισβητήσει συγκεκριμένα στοιχεία του λογαριασμού, αλλά εν πάση περιπτώσει, δεν έγινε αποδεχτή εφόσον οι Εφεσείοντες κρίθηκαν αναξιόπιστοι.»
Αναλόγως και εν προκειμένω το σύνολο της μαρτυρίας καταδεικνύει ότι τα έστω ανυπόγραφα τιμολόγια Τεκμήριο 3 αφορούν εργασία, υπηρεσίες τις οποίες προσέφερε η Ενάγουσα στην Εναγόμενη. Τούτο προκύπτει από τις προσφορές της Ενάγουσας, Τεκμήριο 2, τις οποίες υπόγραψε η Εναγόμενη. Προκύπτει από τις φωτογραφίες των διαφημιστικών πινακίδων όπως τις ανάρτησε η Ενάγουσα για την Εναγόμενη, Τεκμήριο 11. Προκύπτει από την αλληλογραφία Τεκμήριο 6, όταν τρεις μήνες μετά την έναρξη της συνεργασίας των μερών και την ανάρτηση πινακίδων από την Ενάγουσα προς διαφήμιση της Εναγόμενης, ζητείται από τον διευθυντή της τελευταίας να διαφημιστεί σε συγκεκριμένα σημεία. Προκύπτει τέλος από την ίδια τη στάση της Εναγόμενης, η οποία συζητεί για μεγάλο διάστημα εντός του 2014 και 2015 την αποπληρωμή των υπηρεσιών που προσέφερε η Ενάγουσα, ως εμφαίνεται στα Τεκμήρια 12 έως 14. Καμία άλλωστε μαρτυρία δεν παρουσίασε η Εναγόμενη που να αντικρούει, να καταρρίπτει τα όσα τα Τεκμήρια 2 έως 4 αποδεικνύουν. Στη βάση των πιο πάνω προκύπτει ότι τα τιμολόγια Τεκμήριο 3 και κατ’ επέκταση η κατάσταση λογαριασμού Τεκμήριο 4, αποτελούν τον έγγραφο λογαριασμό μεταξύ των διαδίκων.
Από τη στιγμή, που η Εναγόμενη δεν τήρησε τη συμφωνία μεταξύ των μερών και δεν προσέφερε τις υπηρεσίες της προς αποπληρωμή των υπηρεσιών της Ενάγουσας, η Ενάγουσα ζημιώθηκε. Έχασε όπως εξήγησε ο ΜΕ 2, διαφημιστικό χώρο που θα μπορούσε να προσφέρει σε άλλα πρόσωπα. Διαφημιστικό χώρο που δέσμευσε η Εναγόμενη, με συγκεκριμένο κόστος, χωρίς να αποπληρώσει, να καταβάλει το τίμημα στην Ενάγουσα. Η Ενάγουσα λοιπόν έχει δικαίωμα αποζημίωσης από τον υπαίτιο αντισυμβαλλόμενο, την Εναγόμενη, για τη ζημιά που υπέστη συνεπεία της παράβαση σύμβασης από αυτήν, ως το άρθρο 73 του Κεφ. 149 ορίζει.
6. Κατάληξη
Στη βάση των ως άνω η αγωγή επιτυγχάνει. Εκδίδεται απόφαση με την οποία επιδικάζονται αποζημιώσεις υπέρ της Ενάγουσας και εναντίον της Εναγόμενης για το ποσό των €22.034,50 πλέον δικηγορικά έξοδα υπέρ της Ενάγουσας και εναντίον της Εναγόμενης, όπως θα υπολογιστούν από τον Πρωτοκολλητή και θα εγκριθούν από το Δικαστήριο, πλέον ΦΠΑ πλέον νόμιμο τόκο από την ημερομηνίας καταχώρησης της αγωγής.
(Υπ.)………………………………
Α. Λουκά Ε.Δ.
Πιστό Αντίγραφο
Πρωτοκολλητής
[1] Barry Wyne v. David Costaki Mavronicola [2009] 1 ΑΑΔ 1138
[2] Χριστίνα Ρασποπουλου ν. Θεοδώρα Μακρή, Ποινική Έφεση αρ.287/2015, 11/5/2017, ECLI:CY:AD:2017:B171
[3] Στυλιανίδης ν. Χατζηπιέρα [1992] 1 Α.Α.Δ. 1056 και Mustafa Mossa (Mussa) Mohammed ν. Ανδρέα Κακουρή και Άλλων [2002] 1 ΑΑΔ 165
[4] Βλ. παρακτικό ημ. 29/10/2024 σελ. 5 γρ. 8 και 9
[5] AVENIDA TOURIST ENTERPRISES LTD v. ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΙΔΗ, Πολιτική Εφεση Αρ. 90/2014, 20/7/2021, ECLI:CY:AD:2021:A340
[6] ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ Χ. ΠΙΕΡΗ v. ΕΘΝΙΚΗΣ ΤΡΑΠΕΖΑΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ (ΚΥΠΡΟΥ) ΛΤΔ, Πολιτική Έφεση Αρ. 270/2015, 12/6/2024
[7] Γιαννίδης ν. Αστυνομίας (2002) 2 Α.Α.Δ. 143 και Ιωάννου ν. Δημοκρατίας (2011) 2 Α.Α.Δ. 104, Σιβιτανίδης Κυριάκος και Άλλος ν. Δημοκρατίας (2011) 2 ΑΑΔ 166
[8] Σελ. 11 γρ. 1 και 2 πρακτικών ημ. 5/12/2024
[12] Σελ. 5 γρ. 17 και 18 πρακτικών ημ. 5/12/2024
[13] Σελ. 6 γρ. 2 και 3 πρακτικών ημ. 5/12/2024
cylaw.org: Από το ΚΙΝOΠ/CyLii για τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο