
ΕΠΑΡΧΙΑΚΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΛΕΥΚΩΣΙΑΣ
Ενώπιον: Γ. Κυθραιώτου-Θεοδώρου, Π.Ε.Δ.
Αρ. Αίτησης ΠΣΑ: 49/2023
Αναφορικά με τον περί Αφερεγγυότητας Φυσικών Προσώπων (Προσωπικά Σχέδια Αποπληρωμής και Διάταγμα Απαλλαγής Οφειλών) Νόμο του 2015
και
Αναφορικά με τη Σοφία Πέτρου, από Λευκωσία
_________________
Αίτηση της Themis Portfolio (Η3) Management Holdings Limited
ημερομηνίας 2.7.2024 για ακύρωση διατάγματος επιβολής ΠΣΑ
_________________
18 Αυγούστου, 2025
Εμφανίσεις:
Για Themis Portfolio (Η3) Management Holdings Limited/Αιτήτρια: κα Μηλιώτου για Κούσιος Κορφιώτης Παπαχαραλάμπους Δ.Ε.Π.Ε.
Για Χρεώστιδα/Καθ’ ης η Αίτηση: κα Χαραλάμπους για Argiro S. Charalambous LLC
ΕΝΔΙΑΜΕΣΗ ΑΠΟΦΑΣΗ
Εισαγωγή/Υπόβαθρο. Στις 30.5.2024 εκδόθηκε διάταγμα με το οποίο επιβλήθηκε στους πιστωτές της Χρεώστιδας το προσωπικό σχέδιο αποπληρωμής των χρεών της (στο εξής το «ΠΣΑ» και το «Επίδικο Διάταγμα» αντίστοιχα). Το ΠΣΑ είχε απορριφθεί από τη συνέλευση πιστωτών της Χρεώστιδας που έγινε στις 10.5.2024. Η Αιτήτρια (στο εξής η «Themis») διαχειρίζεται για λογαριασμό της Themis Portfolio Management Ltd, πιστωτικές διευκολύνσεις που απόκτησε από την Bank of Cyprus Public Company Limited, οι οποίες είχαν χορηγηθεί στην Χρεώστιδα.
Παρούσα Αίτηση. Με την παρούσα Αίτηση η Themis ζητά την ακύρωση του διατάγματος επιβολής του ΠΣΑ. Στην ένορκη δήλωση που συνοδεύει την Αίτηση, προβάλλονται διάφοροι λόγοι για ακύρωση. Μεταξύ άλλων, η Themis υποστηρίζει ότι δεν πληρούνταν οι προϋποθέσεις για την έκδοση του Επίδικου Διατάγματος και ότι το ΠΣΑ δεν πληροί τις προϋποθέσεις του άρθρου 46(2) του Ν.65(Ι)/2015, ότι δεν πληρούνταν τα κριτήρια επιλεξιμότητας του άρθρου 35(1), ούτε τα κριτήρια του άρθρου 72 του Ν.65(Ι)/2015. Είναι η θέση της, περαιτέρω, ότι με το ΠΣΑ θα είναι σε δυσμενέστερη θέση παρά στην πτώχευση της Χρεώστιδας.
Η Χρεώστιδα έχει εγείρει ένσταση στην Αίτηση. Διαφωνεί με όσα επικαλείται η άλλη πλευρά και υποστηρίζει ότι το Επίδικο Διάταγμα πρέπει να διατηρηθεί.
Για σκοπούς της απόφασης μου έχω μελετήσει την Αίτηση και ένσταση και τις ένορκες δηλώσεις που καταχωρήθηκαν εκατέρωθεν. Έχω επίσης μελετήσει τις αγορεύσεις των συνηγόρων των δύο πλευρών και, περαιτέρω, γνωρίζω το περιεχόμενο του φακέλου.
Διάταγμα επιβολής ΠΣΑ. Διάταγμα για την επιβολή μη συναινετικού προσωπικού σχεδίου αποπληρωμής σε πιστωτές εκδίδεται από το Δικαστήριο αφού διαπιστώσει ότι πληρούνται οι προϋποθέσεις του άρθρου 72(1) του Ν.65(Ι)/2015.
Πιστωτής προς τον οποίο επιβλήθηκε προσωπικό σχέδιο αποπληρωμής έχει το δικαίωμα, στη βάση του άρθρου 72(5) του Ν.65(Ι)/2015, να προσφύγει στο Δικαστήριο και να ζητήσει την ακύρωση του διατάγματος επιβολής.
Κατά την εξέταση αίτησης για ακύρωση διατάγματος επιβολής προσωπικού σχεδίου αποπληρωμής, το Δικαστήριο εστιάζει στο κατά πόσο ο πιστωτής - με την μαρτυρία και στοιχεία που παρουσίασε - έχει επιτύχει να ανατρέψει την προηγούμενη διαπίστωση ότι πληρούνταν οι προϋποθέσεις για τον συγκεκριμένο χρεώστη ώστε να εκδοθεί διάταγμα επιβολής τους ΠΣΑ στους πιστωτές του.
Προηγηθέντα διαβήματα. Η πλευρά της Themis προβάλλει, ως λόγους ακύρωσης του Επίδικου Διατάγματος κάποια ζητήματα που άπτονται της διαδικασίας που προηγήθηκε.
Συγκεκριμένα, η Themis υποστηρίζει ότι η Χρεώστιδα δεν πληροί τα κριτήρια επιλεξιμότητας για ΠΣΑ που καθορίζονται στο άρθρο 35(1) του Ν.65(Ι)/2015.
Θεωρώ ότι αυτό είναι εκτός του πλαισίου μιας αίτησης όπως η παρούσα. Το αντικείμενο αυτής της Αίτησης είναι εάν συντρέχουν λόγοι για ακύρωση διατάγματος επιβολής προσωπικού σχεδίου αποπληρωμής που υποβάλλεται από πιστωτή. Όπως καθορίζεται στο άρθρο 72(5) του Ν.65(Ι)/2015, το προς εξέταση ζήτημα αφορά:
«ακύρωση διατάγματος που εκδίδεται δυνάμει του παρόντος άρθρου».
Δεν πρέπει, θεωρώ, να καταστεί μια τέτοια αίτηση όχημα για να τεθούν υπό αμφισβήτηση και να εξεταστούν εκ νέου, ζητήματα και διαβήματα που έχουν ήδη συντελεστεί σε ενωρίτερα στάδια της διαδικασίας, εκτός εάν αφορούν άμεσα τις προϋποθέσεις του άρθρου 72(1) του Νόμου.
Τα κριτήρια επιλεξιμότητας του άρθρου 35 του Νόμου ελέγχονται στο αρχικό στάδιο της διαδικασίας, κατά την ετοιμασία πρότασης από τον σύμβουλο αφερεγγυότητας και καταχώρηση αίτησης στην Υπηρεσία Αφερεγγυότητας για έκδοση προστατευτικού πιστοποιητικού στα πλαίσια του άρθρου 37. Ακολούθως, εάν η Υπηρεσία Αφερεγγυότητας κρίνει τα στοιχεία ικανοποιητικά, καταχωρεί αίτηση στο Δικαστήριο για έκδοση προστατευτικού διατάγματος δυνάμει του άρθρου 39. Εκεί τα κριτήρια ελέγχονται από το Δικαστήριο που, εάν ικανοποιηθεί ότι πληρούνται, εκδίδει προστατευτικό διάταγμα. Πιστωτής έχει το δικαίωμα να αποταθεί στο Δικαστήριο και να ζητήσει παραμερισμό του προστατευτικού διατάγματος στη βάση του άρθρου 42. Εκείνο είναι το κατάλληλο στάδιο και πλαίσιο για να αμφισβητηθεί ότι ο χρεώστης πληροί τα κριτήρια. Εκείνο στο στάδιο έχει παρέλθει.
Εκπρόθεσμο αίτησης. Η πλευρά της Χρεώστιδας υποστηρίζει ότι η Αίτηση είναι εκπρόθεσμη και, ως τέτοια, παράτυπη.
Σύμφωνα με το άρθρο 72(5):
«Οποιοδήποτε πρόσωπο αναφέρεται στο εδάφιο (4) δύναται να προσφύγει στο δικαστήριο για ακύρωση του διατάγματος που εκδίδεται δυνάμει του παρόντος άρθρου εντός δεκαπέντε (15) ημερών από την ημερομηνία που ειδοποιήθηκε για την έκδοση του».
Στην παρούσα περίπτωση, το Επίδικο Διάταγμα είχε επιδοθεί στην Themis στις 17.6.2024 και η παρούσα Αίτηση καταχωρήθηκε στις 2.7.2024. Σύμφωνα με το άρθρο 31(α) του περί Ερμηνείας Νόμου, Κεφ.1 προβλέπει ότι:
«Στον υπολογισμό για τους σκοπούς Νόμου ή δημόσιου εγγράφου εκτός αν φαίνεται το αντίθετο-
(α) περίοδος ημερών από το συμβάν γεγονότος ή την εκτέλεση πράξης ή πράγματος θεωρείται ότι εξαιρεί την ημέρα κατά την οποία το συμβάν λαμβάνει χώρα ή η πράξη ή το πράγμα γίνεται…»
Στο υπολογισμό των 15 ημερών από την επίδοση του Επίδικου Διατάγματος στη Themis, εξαιρείται η ημέρα που διενεργήθηκε η επίδοση. Η προθεσμία εκπνέει στις 2.7.2024 και, συνεπώς, η Αίτηση είναι εμπρόθεσμη.
Κριτήρια επιλεξιμότητας για μη συναινετικό ΠΣΑ (Άρθρο 72(1) Ν.65(Ι)/2015). Προχωρώ στην εξέταση όσων προβάλλονται από την Themis προς ακύρωση του Επίδικου Διατάγματος, σε συνάρτηση με τις πρόνοιες του άρθρου 72(1) του Ν.65(Ι)/2015.
Συγκεκριμένα, η πλευρά της Themis υποστηρίζει ότι δεν πληρούνται τα κριτήρια επιλεξιμότητας για μη συναινετικό σχέδιο αποπληρωμής του άρθρου 72(β), (ε) και (στ) καθώς και της δεύτερης επιφύλαξης του εδαφίου (1).
Το ζητούμενο είναι κατά πόσο τα στοιχεία που παρουσιάζει η Themis μέσω αυτής της Αίτησης, ανατρέπουν την αρχική διαπίστωση του Δικαστηρίου όταν εξέδιδε το Επίδικο Διάταγμα ότι πληρούνται όλες οι προϋποθέσεις για την επιβολή του ΠΣΑ στους πιστωτές της Χρεώστιδας.
Άρθρο 72(1)(β), Ν.65(Ι)/2015. Σύμφωνα με αυτή την προϋπόθεση:
«τουλάχιστον ένας από τους πιστωτές είναι εξασφαλισμένος πιστωτής, ο οποίος έχει εξασφάλιση επί της κύριας κατοικίας του χρεώστη η οποία βρίσκεται στη Δημοκρατία, η αγοραία αξία της οποίας δεν υπερβαίνει το ποσό των τριακοσίων πενήντα χιλιάδων ευρώ (€350.000)».
Η Χρεώστιδα διαμένει σε ακίνητο του οποίου είναι ιδιοκτήτρια κατά ? μερίδιο. Ο σύζυγος της που είναι συνοφειλέτης είναι ιδιοκτήτης κατά ? μερίδιο του ίδιου ακινήτου. Σε μέρος του ακινήτου βρίσκεται υποστατικό όπου στο ισόγειο βρίσκονται καταστήματα και στον 1ο όροφο η κατοικία της Χρεώστιδας. Είναι η θέση της Themis ότι η Χρεώστιδα είχε αποκρύψει το γεγονός αυτό όπως και το γεγονός ότι δεν υπάρχει συμφωνία διανομής μεταξύ των συνιδιοκτητών. Είναι επίσης η θέση της Themis πως εφόσον η Χρεώστιδα δεν είναι αποκλειστική ιδιοκτήτρια του ακινήτου και δεν υπάρχουν ξεχωριστοί τίτλοι ιδιοκτησίας για τα καταστήματα και την κατοικία, τότε δεν μπορεί να θεωρηθεί ως «κύρια κατοικία» για σκοπούς του Ν.65(Ι)/2015.
Κατ’ αρχάς δεν συμφωνώ ότι το καθεστώς ιδιοκτησίας του ακινήτου έχει αποκρυφθεί από το Δκαστήριο. Σχετικά στοιχεία περιλαμβάνονται στην ΚΠΟΣ ενώ αναφέρονται ρητά στο ίδιο το ΠΣΑ (2η σελίδα). Συνεπώς ήταν εις γνώση του Δικαστηρίου.
Επίσης, διαφωνώ πως η κατοικία δεν είναι «κύρια κατοικία» γιατί η Χρεώστιδα δεν είναι η αποκλειστική ιδιοκτήτρια του ακινήτου.
Ο όρος «κύρια κατοικία» ερμηνεύεται στο άρθρο 2 του Ν.65(Ι)/2015 ως εξής:
««κύρια κατοικία» σημαίνει την ιδιόκτητη κατοικία που χρησιμοποιείται για τη διαμονή του χρεώστη ή/και των μελών της οικογένειας του χρεώστη»·
Στο ίδιο άρθρο, ο όρος «ιδιόκτητη κατοικία» ερμηνεύεται ως εξής:
««ιδιόκτητη κατοικία» σημαίνει κατοικία σε σχέση με την οποία-
(α) ο χρεώστης είναι ο εγγεγραμμένος ιδιοκτήτης αυτής…..
»
Η προϋπόθεση δηλαδή είναι όπως ο χρεώστης είναι εγγεγραμμένος ιδιοκτήτης της κατοικίας, όχι ότι είναι ο αποκλειστικός εγγεγραμμένος ιδιοκτήτης, του όλου μεριδίου, της κύριας κατοικίας. Εάν η πρόθεση του νομοθέτη ήταν όπως ο χρεώστης κατέχει κατά 100% την κύρια κατοικία τότε θα γινόταν συγκεκριμένη πρόνοια.
Η αξία του μεριδίου του ακινήτου που ανήκει στη Χρεώστιδα είναι χαμηλότερη από €350.000.
Ενόψει των πιο πάνω, θεωρώ ότι πληρείται το κριτήριο αυτού του εδαφίου.
Άρθρο 72(1)(ε), Ν.65(Ι)/2015. Η Themis αμφισβητεί ότι πληρείται η προϋπόθεση του άρθρου 72(1)(ε). Σύμφωνα με αυτή τη διάταξη, ο Χρεώστης πρέπει να:
«αδυνατεί να αποπληρώσει τα χρέη του λόγω χειροτέρευσης της οικονομικής του κατάστασης ως αποτέλεσμα γεγονότων ή καταστάσεων εκτός του ελέγχου του, τα οποία έχουν επισυμβεί από το 2009 και εντεύθεν και πριν από την αίτηση για έκδοση προστατευτικού διατάγματος σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 39, και είχαν ως αποτέλεσμα την ουσιαστική μείωση του εισοδήματός του κατά τουλάχιστον είκοσι πέντε τοις εκατόν (25%) ή περισσότερο».
Είναι η θέση της Themis ότι αυτή η προϋπόθεση δεν πληρείται γιατί ενώ το κριτήριο είναι προσωπικό, εντούτοις στον υπολογισμό της μείωσης λήφθηκαν υπόψη εισοδήματα του πρώην συζύγου της Χρεώστιδας. Επίσης υποστηρίζει ότι η μείωση των εισοδημάτων ήταν αποτέλεσμα του διαζυγίου της Χρεώστιδας και του συζύγου της κάτι που δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι ήταν εκτός του ελέγχου της.
Αναφορικά με τη συγκεκριμένη προϋπόθεση του άρθρου 72(1)(ε), η θέση της Χρεώστιδας είναι ότι ορθά λήφθηκαν υπόψη τα συνολικά εισοδήματα των μελών του νοικοκυριού ενώ δεν παρουσιάστηκαν στοιχεία που να ανατρέπουν το τεκμήριο ότι η μείωση στα εισοδήματα ήταν εκτός του ελέγχου της Χρεώστιδας.
Εξέτασα τα εκατέρωθεν επιχειρήματα επί αυτού του ζητήματος και κρίνω ότι δεν ανατρέπεται η αρχική διαπίστωση πως και αυτή η προϋπόθεση του άρθρου 72(1) του Ν.65(Ι)/2015 πληρείται.
Εδώ, η μείωση στα εισοδήματα πέραν του 25% τόσο της οικογένειας όσο και της Χρεώστιδας είναι δεδομένη από τα στοιχεία που παρουσιάστηκαν.
Για σκοπούς του πλαισίου διαχείρισης αφερεγγυότητας που δημιουργεί αυτή η νομοθεσία, τον υπολογισμό των εισοδημάτων για σκοπούς διαμόρφωσης ενός προσωπικού σχεδίου αποπληρωμής, λαμβάνονται υπόψη τα εισοδήματα και αναγκαία έξοδα διαβίωσης όλων των μελών του νοικοκυριού. Συνεπώς, σαν θέμα αρχής, δεν διακρίνω γιατί να μην ληφθεί υπόψη η εισοδηματική κατάσταση των υπολοίπων μελών της οικογένειας όταν εξετάζεται εάν υπάρχει μείωση στα εισοδήματα του χρεώστη.
Η πλευρά της Themis παραπέμπει σε αριθμό πρωτόδικων αποφάσεων όπου, για το ζήτημα αυτό, επικράτησε διαφορετική άποψη από τη δική μου. Αναγνωρίζω ότι υπάρχουν διιστάμενες πρωτόδικες αποφάσεις σε σχέση με την ερμηνεία του άρθρου 72(1)(ε). Καθοδήγηση από το Εφετείο σε σχέση με την ορθή προσέγγιση θα ήταν καλοδεχούμενη. Στην απουσία όμως δεσμευτικού προηγούμενου, κατά τη δική μου κρίση, η ορθή προσέγγιση είναι όπως εξηγώ πιο πάνω.
Η μείωση των εισοδημάτων στην παρούσα περίπτωση ήταν αποτέλεσμα του διαζυγίου της Χρεώστιδας από το σύζυγο της και συνεπακόλουθης απώλειας της οικονομικής συνεισφοράς του στα εισοδήματα του νοικοκυριού. Η πλευρά της Themis εισηγείται ότι το διαζύγιο δεν μπορεί να θεωρηθεί εκτός του ελέγχου της Χρεώστιδας. Όμως απτά στοιχεία που να δείχνουν ότι η Χρεώστιδα προκάλεσε ή τουλάχιστον ήταν σε θέση να ελέγξει κατά πόσο θα λάμβανε διαζύγιο δεν παρουσιάστηκαν. Το διαζύγιο κρίθηκε κατά την έκδοση του Επίδικου Διατάγματος ως συμβάν εκτός του ελέγχου της Χρεώστιδας. Μέσω αυτής της Αίτησης δεν έχουν παρουσιαστεί στοιχεία που να ανατρέπουν την αρχική διαπίστωση.
Άρθρο 72(1)(στ), Ν.65/2015. Η πλευρά της Themis αμφισβητεί επίσης ότι συντρέχουν τα προβλεπόμενα στο άρθρο 72(1)(στ) του Ν.65(Ι)/2015. Σύμφωνα με τη συγκεκριμένη διάταξη, ο σύμβουλος αφερεγγυότητας πρέπει να έχει υπογράψει δήλωση με την οποία να επιβεβαιώνει την άποψη του ότι συντρέχουν συγκεκριμένες παράμετροι που απαριθμούνται στις υπό-παραγράφους (i)-(v) του εν λόγω άρθρου.
Αυτή η έγγραφη βεβαίωση του συμβούλου αφερεγγυότητας είχε δοθεί στα πλαίσια της μονομερούς αίτησης στη βάση της οποίας εκδόθηκε το Επίδικο Διάταγμα. Όμως, η Themis, μέσω των ενόρκων δηλώσεων που καταχώρησε, αμφισβητεί κάθε μια από αυτές τις παραμέτρους σε σχέση με τη Χρεώστιδα.
Επί του άρθρου 72(1)(στ), σαν θέμα αρχής αναφέρω τα εξής. Ο νομοθέτης έχει καθορίσει διαδικασία εξουσιοδότησης κάποιου προσώπου ώστε αυτός να ενεργεί ως σύμβουλος αφερεγγυότητας. Σχετικές είναι οι πρόνοιες του περί Συμβούλων Αφερεγγυότητας Νόμου στις οποίες παραπέμπω. Ο νομοθέτης έχει επίσης, μέσω των διατάξεων του Ν.65(Ι)/2015, επιφορτίσει τους συμβούλους αφερεγγυότητας με συγκεκριμένα καθήκοντα και αρμοδιότητες. Στα πλαίσια των καθηκόντων του, ένας σύμβουλος αφερεγγυότητας που διορίζεται για τον εκάστοτε χρεώστη οφείλει να βεβαιώσει προς το Δικαστήριο εγγράφως ότι, κατά την άποψη του, πληρούνται οι προϋποθέσεις του άρθρου 72(1)(στ) του Ν.65(Ι)/2015.
Όταν το Δικαστήριο αποφασίζει εάν πληρούνται τα κριτήρια του άρθρου 72(1) του Ν.65(Ι)/2015, ένας από τους παράγοντες που εξετάζει είναι κατά πόσο υπάρχει η προαναφερόμενη έγγραφη επιβεβαίωση της παραγράφου (στ) από τον σύμβουλο αφερεγγυότητας. Η διαπίστωση ότι πράγματι δόθηκε η εν λόγω βεβαίωση, εκτός από εξαιρετικές περιπτώσεις, θεωρώ ότι επαρκεί για να ικανοποιήσει τη συγκεκριμένη προϋπόθεση.
Κατά την άποψη μου θα ήταν λάθος το Δικαστήριο να εξετάσει, εκ νέου, μια εκάστη των παραμέτρων του άρθρου 72(1)(στ)(i)-(v) και να υποκαταστήσει την κρίση του για την κρίση του συμβούλου αφερεγγυότητας. Αυτό θα ακύρωνε, ουσιαστικά, την αρμοδιότητα του συμβούλου αφερεγγυότητας. Θεωρώ πως δεν ήταν αυτή η πρόθεση του νομοθέτη. Εάν υπήρχε τέτοια πρόθεση τότε η εν λόγω διάταξη δεν θα προέβλεπε ότι «ο σύμβουλος αφερεγγυότητας έχει υπογράψει δήλωση με την οποία επιβεβαιώνει…» αλλά ο νομοθέτης θα είχε προβλέψει ότι «το Δικαστήριο ελέγχει….»
Άλλα ζητήματα που εγείρει η Themis και άπτονται της επιλεξιμότητας της Χρεώστιδας ή της βιωσιμότητας του ΠΣΑ δεν θα εξεταστούν. Έχω ήδη αναφερθεί στο ζήτημα αυτό πιο πάνω. Πρόκειται για ζητήματα που προβλήθηκαν από τη Themis, στο παρόν στάδιο, για πρώτη φορά. Η Themis κλήθηκε από τον σύμβουλο αφερεγγυότητας να προσφέρει τις παρατηρήσεις της πριν τη διαμόρφωση του ΠΣΑ και αφού έλαβε την κατάσταση προσωπικών οικονομικών στοιχείων, όμως η Themis δεν ζήτησε οποιαδήποτε στοιχεία ή διευκρινίσεις. Παρομοίως, στη συνέλευση πιστωτών, δε ζήτησε διευκρινίσεις ούτε περαιτέρω πληροφορίες για οποιοδήποτε ζήτημα.
Βρισκόμαστε τώρα σε στάδιο που έχει επιβληθεί το ΠΣΑ από το Δικαστήριο στους πιστωτές. Τα βήματα της διαδικασίας που προηγήθηκαν, δεν ήταν τυπικά. Σε κάθε ένα από τα προηγούμενα στάδια γίνεται ουσιαστική εργασία για την ορθή εκτίμηση της οικονομικής εικόνας του χρεώστη και διαμόρφωση των όρων ενός προσωπικού σχεδίου αποπληρωμής των χρεών του. Από το κείμενο των σχετικών διατάξεων του Ν.65(Ι)/2015 είναι εμφανής η πρόθεση του νομοθέτη όπως οι πιστωτές είναι συμμέτοχοι στην προσπάθεια ρύθμισης των χρεών μέσω ενός προσωπικού σχεδίου αποπληρωμής. Έχουν λόγο εξ αρχής και μπορούν να ζητήσουν διευκρινίσεις, να προβούν σε εισηγήσεις, να εκφράσουν απόψεις και παρατηρήσεις. Όταν εξαντληθούν όλα αυτά και δεν καταστεί δυνατό να επιτευχθεί συναίνεση, τότε – ως τελευταίο μέτρο - ο χρεώστης έχει το δικαίωμα να αποταθεί στο Δικαστήριο και να ζητήσει επιβολή του ΠΣΑ.
Η Themis είχε την ευκαιρία να συμμετάσχει και να συνεισφέρει σε όλα τα στάδια που προηγήθηκαν. Αυτά που τώρα προβάλλει η Themis, έπρεπε να είχαν εγερθεί στα προηγούμενα στάδια. Εκεί ήταν το κατάλληλο πλαίσιο και χρονικό σημείο για να εξεταστούν, να αξιολογηθούν, να απαντηθούν και να ληφθούν υπόψη στην τελική διαμόρφωση του ΠΣΑ. Βρισκόμαστε πλέον σε προχωρημένο στάδιο της όλης διαδικασίας και, θεωρώ, ότι δεν επιτρέπεται να εγείρονται για πρώτη φορά τέτοιου είδους ζητήματα.
Δεν διαφωνώ ότι κάποιος έλεγχος για σκοπούς της προϋπόθεσης του άρθρου 72(1)(στ) πρέπει να γίνεται όταν υπάρχουν ενδείξεις για κακοπιστία του συμβούλου αφερεγγυότητας ή του Χρεώστη ή εξόφθαλμα λάθη και παραλείψεις. Σε τέτοιες περιπτώσεις το Δικαστήριο μπορεί και πρέπει να επέμβει. Όμως δεν είναι ορθό να αναμένεται από το Δικαστήριο να υπεισέλθει στη θέση του συμβούλου αφερεγγυότητας και να εξετάσει από την αρχή, μικροσκοπικά και εξαντλητικά όλα τα στοιχεία, πληροφορίες, λογιστικές πράξεις και οικονομικά δεδομένα καθώς και κάθε άλλη λεπτομέρεια, ενέργεια ή άποψη του συμβούλου αφερεγγυότητας.
Εδώ δεν διαπιστώνω κακοπιστία, αντικανονικότητα ή άλλο έρεισμα για «ακύρωση» ή «παραμερισμό» της εν λόγω βεβαίωσης του συμβούλου αφερεγγυότητας στην παρούσα περίπτωση. Μεταξύ άλλων, δεν διαπιστώνω έκδηλες ελλείψεις ή ανακρίβειες στην Κατάσταση Οικονομικών Στοιχείων της Χρεώστιδας. Δεν υποδείχθηκαν από τη Themis σημεία που δεν συνάδουν με τις σχετικές κατευθυντήριες γραμμές του Τμήματος Αφερεγγυότητας. Ούτε διαπιστώνω έλλειψη καλής πίστης από μέρους της Χρεώστιδας.
Τα πιο πάνω συνιστούν τη δική μου αντίληψη για την ορθή προσέγγιση. Όπως ήδη σημείωσα, αναγνωρίζω ότι υπάρχουν διιστάμενες πρωτόδικες αποφάσεις για αυτό το ζήτημα.
Δεύτερη επιφύλαξη του εδαφίου (1). Η σχετική διάταξη είναι η εξής:
«Το Προσωπικό Σχέδιο Αποπληρωμής που απορρίφθηκε από τους πιστωτές έχει ως αποτέλεσμα να θέσει τους πιστωτές στην ίδια ή σε καλύτερη θέση από αυτήν στην οποία θα βρίσκονταν οι εν λόγω πιστωτές, εάν η περιουσία του χρεώστη εδιατίθετο σύμφωνα με τις διατάξεις του περί Πτώχευσης Νόμου, εξαιρουμένων των περιουσιακών στοιχειών που δεν διατίθενται και τηρουμένης της σειράς προτεραιότητας των χρεών»
Είναι η θέση της Themis ότι αυτή η προϋπόθεση δεν πληρείται διότι με το ΠΣΑ θα βρεθεί σε δυσμενέστερη θέση παρά στην πτώχευση της Χρεώστιδας. Το παράπονο της εδράζεται στο ότι δεν μπορεί να εκποιήσει άμεσα το ενυπόθηκο ακίνητο στη βάση των διατάξεων του Μέρους VIA του Ν.9/65. Παραπονείται επίσης ότι το ΠΣΑ προβλέπει για επιτόκιο χαμηλότερο από αυτό της αγοράς.
Εξέτασα αυτές τις θέσεις σε συνάρτηση με τα ενώπιον μου στοιχεία, τις διατάξεις του περί Πτωχεύσεως Νόμου, Κεφ. 5 αλλά και το σκοπό του νομοθέτη όπως εκφράζεται στο προοίμιο του Ν.65(Ι)/2015. Καταλήγω ότι δεν συμφωνώ με τη θέση της Themis.
Η Themis σημειώνει ότι το ΠΣΑ της στερεί τη δυνατότητα να ασκήσει τα δικαιώματα της δυνάμει του Μέρους VIA του περί Μεταβιβάσεως και Υποθηκεύσεως Νόμου Ν.9/65. Όμως, ο Ν.9/65 είναι άσχετος με τα προς απόφαση ζητήματα. Ο νομοθέτης δεν καθόρισε ως μέτρο σύγκρισης τη θέση των πιστωτών σε συνάρτηση με το Ν.9/65 αλλά με τον περί Πτωχεύσεως Νόμο, Κεφ. 5. Συνεπώς οι διατάξεις του Ν.9/65 και τα δικαιώματα και δυνατότητες που ο Νόμος εκείνος παρέχει σε ενυπόθηκο δανειστή, δεν υπεισέρχονται στην κρίση του Δικαστηρίου για σκοπούς της παρούσας διαδικασίας.
Το παράπονο ότι μέσω του ΠΣΑ, η Themis θα εισπράξει σε βάθος χρόνου αντί να έχει τη δυνατότητα να ασκήσει αμέσως τα δικαιώματα της δυνάμει της υποθήκης, είναι ανεδαφικό. Ολόκληρο το πλαίσιο του Ν.65(Ι)/2015 είναι δομημένο ώστε να δοθεί η δυνατότητα με «λογικό και οργανωμένο τρόπο» να αντιμετωπιστούν οφειλές του επιλέξιμου χρεώστη. Εκ των πραγμάτων, αυτό προϋποθέτει ότι οι πιστωτές θα εισπράττουν στην πορεία του προσωπικού σχεδίου αποπληρωμής και όχι αμέσως.
Στην προκείμενη περίπτωση, εξετάζοντας το ΠΣΑ, σε συνάρτηση με τις πρόνοιες του Κεφ. 5, δεν διακρίνω ότι η Themis θα βρεθεί σε δυσμενέστερη θέση παρά τη θέση στην οποία θα βρισκόταν εάν σήμερα η Χρεώστιδα κηρυσσόταν σε πτώχευση. Αντίθετα, το ΠΣΑ προβλέπει ότι η Themis διατηρεί την υποθήκη επί της κύριας κατοικίας της Χρεώστιδας και συνεχίζει να παραμένει «ενυπόθηκος δανειστής» (στην έννοια του Κεφ. 5). Περαιτέρω, σύμφωνα με το ΠΣΑ, διαθέσιμα εισοδήματα θα διατεθούν προς πληρωμή του χρέους στην Themis ως εκεί προνοείται. Με την πιστή τήρηση και ολοκλήρωση του ΠΣΑ, κατά τη λήξη του, η Themis θα έχει εισπράξει συνολικό ποσό μεγαλύτερο παρά εάν η Χρεώστιδα κηρυσσόταν σήμερα σε πτώχευση.
Συνεπώς, όχι μόνο η Themis δεν θα βρεθεί σε δυσμενέστερη θέση υπό του ΠΣΑ παρά στην πτώχευση της Χρεώστιδας, αλλά ευνοείται από τις πρόνοιες του. Σχετική είναι ανάλυση στο Παράρτημα Α του ΠΣΑ.
Συνεπώς, καταλήγω ότι η προϋπόθεση του άρθρου 72(1)(στ)(iv) πληρείται.
Αυτά είναι όσα είχα να πω σε σχέση με τις προϋποθέσεις του άρθρου 72(1) του Ν.65(Ι)/2015. Πέραν αυτών όμως, προσθέτω και τα ακόλουθα.
Πρόνοιες ΠΣΑ. Η πλευρά της Themis παραπονείται τόσο στην Αίτηση όσο και στην αγόρευση των συνηγόρων της για το περιεχόμενο του ΠΣΑ, ότι πάσχει από ασάφεια και αδιαφάνεια.
Για αυτό το ζήτημα επαναλαμβάνω ότι αυτά τα θέματα έπρεπε να είχαν εγερθεί σε προγενέστερα στάδια της διαδικασίας και όχι, για πρώτη φορά, τώρα. Παρά ταύτα, δεν συμφωνώ με όσα η Themis προβάλλει.
Μεταξύ άλλων, η Themis υποστηρίζει ότι δεν γίνεται επαρκής πρόβλεψη για τα καθημερινά έξοδα και ανάγκες της Χρεώστιδας. Σε σχέση με αυτό το επιχείρημα της Themis, ότι δεν πρέπει να υποτιμάται η αγωνία ενός οφειλέτη να διαφυλάξει την οικογενειακή στέγη. Αυτή η αγωνία συνιστά ένα ισχυρό κίνητρο ώστε ένας χρεώστης και άλλα μέλη της οικογένειας του, να είναι έτοιμα και πρόθυμα να υποστούν θυσίες, στερήσεις και δραστικές μειώσεις στα έξοδα τους ώστε να πληρώνονται δόσεις που θα επιτρέψουν τη διατήρηση της κατοικίας τους. Αυτό το δεδομένο αναγνωρίστηκε από την Ιρλανδική νομολογία, στην αντίστοιχη νομοθεσία της οποίας βασίστηκε και ο δικός μας νομοθέτης στη διαμόρφωση του Ν.65(Ι)/2015[1].
Ένα προσωπικό σχέδιο αποπληρωμής είναι, ουσιαστικά, για μια εισήγηση/πρόταση του συμβούλου αφερεγγυότητας για τον τρόπο με τον οποίο κάποιος επιλέξιμος χρεώστης δύναται να ρυθμίσει την αποπληρωμή και αναδιάρθρωση των χρεών του στις παραμέτρους που καθορίζει ο Ν.65(Ι)/2015.
Οι εκατέρωθεν υποχρεώσεις και δικαιώματα στα πλαίσια ενός προσωπικού σχεδίου αποπληρωμής δημιουργούνται και ρυθμίζονται από το καινοφανές - για σκοπούς του δικού μας νομικού συστήματος – πλαίσιο που έχει δημιουργήσει ο Ν.65(Ι)/2015. Σε περίπτωση απόρριψης του προτεινόμενου σχεδίου από τη συνέλευση πιστωτών, ο Ν.65(Ι)/2015 δημιουργεί τον μηχανισμό για να επιβληθούν τα προτεινόμενα ακόμα και σε πιστωτές που διαφωνούν. Είναι λάθος να αναμένεται ότι οι όροι και προτάσεις ενός προσωπικού σχεδίου αποπληρωμής θα προσομοιάζουν με την μορφή, τύπο και ορολογία μιας σύμβασης ή ότι θα μπορούν να υπαχθούν αυστηρά στο νόμο και αρχές περί συμβάσεων. Το ζητούμενο είναι να καθορίζεται στο κείμενο με επαρκή σαφήνεια η προτεινόμενη αναδιάρθρωση και ρυθμίσεις για την αποπληρωμή των χρεών του επιλέξιμου χρεώστη.
Υπό αυτό το πρίσμα, πρέπει να προσεγγίζεται και να ερμηνεύεται το κείμενο ενός προσωπικού σχεδίου αποπληρωμής. Πρόκειται για έγγραφο που ετοιμάζεται, συντάσσεται και προτείνεται στους πιστωτές με γνώμονα την εκπλήρωση των σκοπών του νομοθέτη όπως ρητά εκφράζονται στο προοίμιο του Ν.65(Ι)/2015. Επαναλαμβάνω ότι στη διαμόρφωση των όρων του προσωπικού σχεδίου αποπληρωμής έχουν λόγο και οι πιστωτές εξ αρχής.
Θεωρώ ότι το ΠΣΑ με επαρκή σαφήνεια καθορίζει τις υποχρεώσεις και όρους που θα πρέπει να τηρεί η πλευρά της εδώ Χρεώστιδας σε σχέση με τα χρέη της. Το σημαντικό είναι ο καθορισμένος πιστωτής να πληρώνεται ανελλιπώς, στον καθορισμένο χρόνο τα προβλεπόμενα ποσά και να τηρηθούν οι υπόλοιποι όροι που τίθενται. Στην περίπτωση της Χρεώστιδας, θεωρώ πως δεν υπάρχει ασάφεια για όσα η ίδια οφείλει να τηρήσει.
Αυτό ισχύει τόσο αναφορικά με υποχρεώσεις της Χρεώστιδας για εξασφάλιση ανεξάρτητου τίτλου ιδιοκτησίας για το μερίδιο της Χρεώστιδας στο ενυπόθηκο ακίνητο εντός 60 ημερών όσο και για την πρόβλεψη που αφορά την εξόφληση μέρος του δανεισμού με νέο δάνειο. Πρόκειται μεν για μελλοντικές ρυθμίσεις όμως καθορίζονται με σαφήνεια, είναι εντός του πλαισίου του λογικά εφικτού και, σε περίπτωση μη συμμόρφωσης, τα δικαιώματα των πιστωτών είναι δεδομένα.
Τέλος, η Themis παραπονείται επίσης ότι μέρος του χρέους θα τοκίζεται με επιτόκιο 2% που είναι χαμηλότερο από τα επιτόκια για δάνεια στην αγορά. Όμως, ο Ν.65(Ι)/2015 δεν επιδιώκει την παροχή του μέγιστου οφέλους στον πιστωτή που αυτός θα μπορούσε να λάβει από ένα χρεώστη με ομαλές οικονομικές συνθήκες στην ελεύθερη αγορά. Ο σκοπός είναι να δοθεί σε πρόσωπα που διαπιστώνεται ότι είναι αφερέγγυα η ευκαιρία ρύθμισης των οφειλών τους με λογικό και οργανωμένο τρόπο προς αποφυγή πτώχευσης. Για την πραγμάτωση των σκοπών του νέου αυτού πλαισίου ρύθμισης οφειλών, ο Ν.65(Ι)/2015 επιτρέπει ακόμα και πρόβλεψη για μηδενικό επιτόκιο.
Κατάληξη. Επανέρχομαι στην ουσία της υπό κρίση Αίτησης το αποτέλεσμα της οποίας καθορίζεται από όσα έχω εξηγήσει πιο πάνω.
Δεν διαπιστώνω λόγο για τον οποίο η Χρεώστιδα να αποστερηθεί της δυνατότητας που της παρέχει ο Ν.65(Ι)/2015 να αναδιαρθρώσει τα χρέη της «με λογικό και οργανωμένο τρόπο», στο βαθμό που οι δυνατότητες, τα εισοδηματικά και περιουσιακά δεδομένα της το επιτρέπουν, «ώστε να αποφευχθεί η πτώχευση της και να διευκολυνθεί η ενεργός συμμετοχή της στην οικονομική δραστηριότητα», όπως ο ίδιος ο νομοθέτης το θέτει στο προοίμιο του Ν.65(Ι)/2015.
Εξ άλλου, σε μια προσπάθεια εξισορρόπησης των δικαιωμάτων των πιστωτών και των οφειλετών, ο νομοθέτης έχει προνοήσει όπως σε περίπτωση που όροι του ΠΣΑ δεν τηρούνται, οι πιστωτές μπορούν να ζητήσουν τον τερματισμό του. Σε αυτή την περίπτωση θα δικαιούνται να διεκδικήσουν αμέσως όλα όσα τους οφείλονται και να εξασκήσουν κάθε δικαίωμα που τους παρέχεται ως πιστωτές.
Καταληκτικά, για τους λόγους που έχω εξηγήσει, κρίνω ότι η Αίτηση θα πρέπει να απορριφθεί και απορρίπτεται.
Ακολουθώντας το αποτέλεσμα, τα έξοδα της παρούσας Αίτησης επιδικάζονται υπέρ της Χρεώστιδας και εναντίον της Themis Portfolio (H3) Management Holdings Limited, όπως θα υπολογιστούν και θα εγκριθούν.
(Υπ.) …………….………………………..
Γ. Κυθραιώτου-Θεοδώρου, Π.Ε.Δ.
Πιστό Αντίγραφο
Πρωτοκολλητής
[1] Ενδεικτικά Promontoria Oyster Dac (The Objecting Creditor) v O’Connor (The Debtor) [2023] IESC 31
cylaw.org: Από το ΚΙΝOΠ/CyLii για τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο