
ΕΠΑΡΧΙΑΚΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΛΕΜΕΣΟΥ
Ενώπιον: Χ. Στρόππου, Ε.Δ.
Αριθμός Αγωγής: 761/2024
ΚΩΣΤΑΚΗΣ Π. ΧΑΡΑΚΗΣ
Ενάγουσα
-και-
ΜΑΡΙΟΣ ΚΑΡΑΙΣΚΟΣ
Εναγόμενοι
Ημερομηνία: 26/03/2025
Εμφανίσεις:
Για Ενάγουσα: Κύριος Μιχαήλ
Για Εναγόμενους: Κύριος Τιμοθέου
Ε Ν Δ Ι Α Μ Ε Σ Η Α Π Ο Φ Α Σ Η
(Αίτηση για εξαίρεση Δικαστή)
Δόθηκε από την έδρα αυθημερόν
I. ΕΙΣΑΓΩΓΗ
1. Η υπόθεση ήταν ορισμένη σήμερα για Διαχείριση: Προκαταρκτικό Στάδιο σύμφωνα με τους Νέους Κανονισμούς Πολιτικής Δικονομίας του 2023, Μέρος 28.
2. Μέχρι πρόσφατα, η παρούσα υπόθεση βρισκόταν ενώπιον του αδελφού μου Δικαστή, Έντιμου κύριου Πασιαρδή και τέθηκε ενώπιον του παρόντος Δικαστηρίου μετά τον διορισμό του στο Κακουργιοδικείο Λευκωσίας.
3. Από τον ηλεκτρονικό φάκελο της υπόθεσης προκύπτει ότι ο κύριος Μιχαήλ είχε υποβάλει αίτημα εξαίρεσης του προηγούμενου Δικαστηρίου ως ακολούθως:
«Έντιμε Κύριε Πρόεδρε, Έχουμε παρατηρήσει ότι δεν έχετε απαντήσει στο ηλεκτρονικό μας μήνυμα ημερομηνίας 22/1/2025 και ούτε έχει οριστεί η παρούσα υπόθεση για περαιτέρω προώθηση της. Επίσης δεν έχετε επιληφθεί στο αίτημά μας για διαγραφή του δικογράφου του εναγόμενου με τίτλο Συμπληρωματικό Ερωτηματολόγιο ημερομηνίας 14/1/2025. Ενόψει των πιο πάνω, δυστυχώς, δεν έχουμε άλλη επιλογή από το να ζητήσουμε την εξαίρεση σας . Ζητούμε όπως ορισθεί ημέρα και ώρα για να αγορεύσουμε προφορικά για το αίτημα εξαίρεσης σας ή να δοθούν οδηγίες για την καταχώρηση γραπτής αγόρευσης . Το παρόν ηλεκτρονικό μήνυμα κοινοποιείται και στον αντίδικο. Με εκτίμηση Πέτρος Α. Μιχαήλ Δικηγόρος.»
4. Το Δικαστήριο όρισε την υπόθεση για Διαχείριση: Προκαταρκτικό Στάδιο στις 17/03/2025 και ώρα 09:00 π.μ. με σκοπό την κατάταξη της υπόθεσης σε «Μικρή ή ως Συνήθη». Ωστόσο, λόγω του ότι δεν θα παρέχονταν υπηρεσίες Στενογράφου η υπόθεση ορίστηκε εκ νέου για τον ίδιο λόγο στις 26/03/2025 και ώρα 09:00 π.μ.
5. Κατά την ημερομηνία αυτή, ο κύριος Μιχαήλ παρέδωσε στο Δικαστήριο σχετική καταγγελία που είχε υποβάλει στον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο ημερομηνίας 25/02/2025.
6. Όπως ανέφερε ο κύριος Μιχαήλ υποβάλλει αίτημα εξαίρεσης του παρόντος Δικαστηρίου εξαιτίας της ύπαρξης της σχετικής καταγγελίας.
Τα γεγονότα που αφορούν την καταγγελία
7. Ουσιαστικά ο κύριος Μιχαήλ, προβάλλει ότι εμφανίστηκε ενώπιον του Δικαστηρίου στις 19/02/2025 στο πλαίσιο της υπόθεσης 1475/2018, η οποία δεν ήταν ορισμένη κατά την πιο πάνω ημερομηνία. Πρόκειται για διαφορετική υπόθεση, άσχετη με τα γεγονότα της παρούσας.
8. Κατά την εν λόγω ημερομηνία ζήτησε να τεθεί ο φάκελος ενώπιον του Δικαστηρίου και όπως αναφέρει το Δικαστήριο δεν έδειξε τον αναγκαίο σεβασμό προς το πρόσωπο του. Ως εκ τούτου προχώρησε ζητώντας όπως αναφέρει «Λόγω της πιο πάνω συμπεριφοράς του κ. Χρ. Στρόππου έχω παράπονο και ζητώ όπως προχωρήσετε αναλόγως.».
9. Πράγματι, τα όσα συνέβησαν στις 19/02/2025 ήταν επακόλουθο μιας σειράς επίμονων προσπαθειών του κύριου Μιχαήλ να οριστεί η πιο πάνω υπόθεση ενώπιον του Δικαστηρίου σε ημερομηνία άλλη από εκείνη που ήταν ορισμένη. Αυτό που επιδίωκε ο κύριος Μιχαήλ, ήταν να υποβάλει προφορικό αίτημα για να του επιτραπεί με βάση τον Κανονισμό 4 του περί της Εκδίκασης Καθυστερημένων Υποθέσεων (Ειδικοί) Διαδικαστικοί Κανονισμοί του 2022 (35/2022) να καταχωρίσει Αίτηση για να δοθεί μαρτυρία δια μέσου εικονοτηλεδιάσκεψης.
10. Για το σκοπό αυτό είχε παρουσιαστεί ενώπιον του Δικαστηρίου ο κύριος Κονής, σε διάφορες περιπτώσεις, κατόπιν Οδηγιών του κύριου Μιχαήλ και ζητούσε όπως η υπόθεση οριστεί σε άλλη ημερομηνία από αυτή που η υπόθεση ήταν ορισμένη. Σε όλες τις περιπτώσεις, αυτό που αναφερόταν στον κύριο Κονή ήταν ότι για να οριστεί η υπόθεση θα έπρεπε να υπάρχει η σύμφωνη γνώμη των Συνηγόρων και το Δικαστήριο ζητούσε σε διάφορες περιπτώσεις να είναι παρόντες και οι δύο Συνήγοροι.
11. Ενόψει τούτων, εμφανίστηκε ο κύριος Μιχαήλ στις 19/02/2025 και ζήτησε να τεθεί ενώπιον του Δικαστηρίου ο φάκελος της υπόθεσης ζητώντας επίμονα επί της ουσίας από το Δικαστήριο να ασκήσει την διακριτική του ευχέρεια στη βάση του περί Ηλεκτρονικής Δικαιοσύνης (Ηλεκτρονική Επικοινωνία) Διαδικαστικός Κανονισμός του 2021 (16/2021), άρθρο 3.
12. Το Δικαστήριο ενόψει τούτων και με δεδομένη την έντονη στάση που διατηρούσε ο κύριος Μιχαήλ κατά την εμφάνιση του στο Δικαστήριο, κάλεσε την Στενογράφο και τήρησε πρακτικό. Παραθέτω το πρακτικό αυτούσιο το οποίο μιλά από μόνο του:
«ΣΤΟ ΕΠΑΡΧΙΑΚΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΛΕΜΕΣΟΥ
ΕΝΩΠΙΟΝ: Χ. Στρόππου, Ε.Δ.
Αρ. Αγωγής: 1475/18
Ημερομηνία: 19/2/25
Εμφανίζεται ο κ. Π. Μιχαήλ για τον Ενάγοντα.
(Στενογραφημένα πρακτικά λαμβάνονται από τη στενογράφο Μιράντα Πιερή)
Κ. Μιχαήλ:
Κύριε Πρόεδρε έρχομαι σήμερα ενώπιον σας κατόπιν της αλληλογραφίας, ηλεκτρονικής, που έχετε δει από εμένα και τον κ. Καλλή και με την οποία ηλεκτρονική αλληλογραφία το αίτημα μας ήταν όπως δώσετε οδηγίες σε μία ημερομηνία ούτως ώστε και οι δύο πλευρές να εμφανιστούν ενώπιον σας για να υποβάλουμε προφορικό αίτημα όπως προβλέπουν οι κανονισμοί και συγκεκριμένα είναι Περί της Εκδίκασης Καθυστερημένων Υποθέσεων Ειδικοί Τροποποιητικοί Κανονισμοί του 22 και στόχος του προφορικού μας αιτήματος ήταν για να μας επιτρέψετε να καταχωρήσουμε αίτηση ούτως ώστε ο Ενάγοντας λόγω των πολλών προβλημάτων υγείας που έχει, να δώσει μαρτυρία με εικονοδιάσκεψη ή τηλεδιάσκεψη.
Ο κ. Κονής που εμφανίστηκε την προηγούμενη φορά ενώπιον σας και το έχω γράψει στην ηλεκτρονική αλληλογραφία αναζήτησε από τα μεγάφωνα με ανακοίνωση και άλλο τρόπο να τον εντοπίσει. Δεν κατέστη δυνατό και δεν προσήλθαν και οι δύο ενώπιον σας και αυτό το έγραψα και στο ηλεκτρονικό μήνυμα μου ότι δεν υπάρχει επικοινωνία λόγω της φύσης της υπόθεσης με τον κ. Καλλή και συνεπώς ζήτησα από το Δικαστήριο να δώσει οδηγίες. Μου είπε ο κ. Κονής ότι το Δικαστήριο αρνείται να δώσει οδηγίες διότι η υπόθεση δεν είναι ενώπιον του και δεν υπάρχει συμφωνία να έρθει ενώπιον του και δεν μπορεί να δώσει οδηγίες.
Με τον μέγιστο σεβασμό προς την εντιμότητα σας και το εννοώ και δεν είναι σχήμα λόγου, από ευγένεια και το εννοώ, αλλά οι Περί Ηλεκτρονικής Δικαιοσύνης Ηλεκτρονική Επικοινωνία Κανονισμοί ημερ. 17/9/21, στο 3 ξεκάθαρα, «Το Δικαστήριο δύναται να επικοινωνήσει ή να εκδώσει οδηγίες προς τα μέρη….(διαβάζω 3α). Επικοινώνησα μαζί σας είναι γνωστό, «δύναται» τι σημαίνει το δύναται είναι διακριτική ευχέρεια. Τι λένε οι Κανονισμοί το 60.2 «Όταν ασκείται διακριτική ευχέρεια (διαβάζει)…». Ασκεί τη διακριτική του ευχέρεια υπό την σκοπιά των νέων κανονισμών. Οι νέοι κανονισμοί, ο πρωταρχικός σκοπός είναι να πρέπει το Δικαστήριο να εκδικάσει την ουσία της υπόθεσης και όχι να ασχολούμαστε… Το Ανώτατο το λέει στην απόφαση θα σας παραπέμψω, δεν είναι δική μου φράση, δίδω την απόφαση, είναι υπόθεση αναφορικά με την αίτηση του Μάρκου Κουζαλη, είναι η Αίτηση αρ. 5/23…
Δικαστήριο:
Θα διακόψω τον κ. Μιχαήλ με κάθε σεβασμό, αντιλαμβάνομαι ότι αγορεύετε. H υπόθεση σήμερα δεν είναι ορισμένη όπως το έχω επαναλάβει πάρα πολλές φορές και στον κ. Κονή που επανήλθε και έχουμε επικοινωνία σήμερα με ηλεκτρονικό μήνυμα, όσο η υπόθεση δεν είναι ορισμένη και δεν υπάρχει συμφωνία μεταξύ των διαδίκων να τεθεί ενώπιον μου, δεν μπορώ από μόνος μου να την φέρω ενώπιον μου την υπόθεση και δεν έχω αντιληφθεί και το λόγο που πρέπει να φέρω την υπόθεση ενώπιον μου, συνεπώς χωρίς την παρουσία των συναδέλφων σας δεν μπορώ να σας ακούσω.
Κ. Μιχαήλ:
Αν δεν με ικανοποιήσετε θα προβώ σε άλλα διαδικαστικά μέτρα.
Δικαστήριο:
Δεν μπορώ να σας ακούσω. Δεν είναι σήμερα ορισμένη η υπόθεση. Ως προς τι να πείτε δεν κατάλαβα. Εμφανιστήκατε σήμερα από το πουθενά και μου λέτε να φέρω το φάκελο να με ακούσετε και με απειλείτε ότι θα κάνετε άλλα διαδικαστικά διαβήματα;
Κ. Μιχαήλ:
Ήρθα γιατί δεν εφαρμόζετε τους κανονισμούς.
Δικαστήριο:
Δεν υπάρχει αίτημα, θα σας ακούσω, όταν τεθεί ο φάκελος ενώπιον μου θα σας ακούσω. Χωρίς να είναι ο φάκελος ενώπιον μου, να έρθει ενώπιον μου, δεν μπορώ να σας ακούσω.
(ο κ. Μιχαήλ απευθύνεται προς τη στενογράφο)
Κ. Μιχαήλ:
Όσο δεν είναι ο φάκελος του Δικαστηρίου ενώπιον του…
Δικαστήριο:
Μου λέτε τι να πω; Για όνομα του Θεού. Έρχεστε στο γραφείο, σας παρακαλώ να αποχωρήσετε από το γραφείο μου. Είναι απαράδεκτο..
(ο κ. Μιχαήλ αποχωρεί από το γραφείο του Δικαστηρίου)
13. Παρά το όσα σημειώνονται πιο πάνω, αφότου αποχώρησε ο κύριος Μιχαήλ και σε μια προσπάθεια να ακουστεί τέλος πάντων και η θέση της άλλης πλευράς, ζήτησα από την κυρία Πιερή, να επικοινωνήσει με τους διαδίκους καταβάλλοντας προσπάθεια να εξευρεθεί μια κοινή ημερομηνία κατά την οποία θα μπορούσαν να είναι παρόντες και οι δύο. Εν τέλει η υπόθεση ορίστηκε στις 11/03/2025 και ενόψει απουσίας Στενογράφου, η υπόθεση ορίστηκε εκ νέου στις 26/03/2025.
II. ΝΟΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΑΙΤΗΜΑΤΩΝ ΕΞΑΙΡΕΣΗΣ ΔΙΚΑΣΤΗ
14. Το κριτήριο για εξαίρεση Δικαστή είναι η δημιουργία δικαιολογημένης εντύπωσης ύπαρξης πραγματικής πιθανότητας προκατάληψης από το Δικαστή στο νου του μέσου εχέφρονα πολίτη, ο οποίος γνωρίζει όλα τα γεγονότα. Εικασίες και καχυποψίες μόνο δεν είναι αρκετές». Ο πληροφορημένος παρατηρητής γνωρίζει ότι οι Δικαστές επιλαμβάνονται των αιτήσεων για αναστολή εκτέλεσης δικών τους αποφάσεων, ότι μπορούν να εκδώσουν ένα διάταγμα μονομερώς και μετά να το ακυρώσουν και ότι οι αποφάσεις τους επί νομικών θεμάτων δεν τους εμποδίζουν από του να εκδικάσουν άλλη υπόθεση με το ίδιο θέμα ή και στην ίδια υπόθεση σε άλλο στάδιο όπου το ίδιο ζήτημα μπορεί και πάλι να εγείρεται (Razis and Another v. Republic (1983) 3(A) C.L.R. 309, 311 και Αποστολίδου ν. Δημοκρατίας (Αρ.1) (2002) 3 Α.Α.Δ. 80, 84).[1]
15. Στην πολύ πρόσφατη Απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου της Κυπριακής Δημοκρατίας ΣΤΕΛΛΑ ΠΑΠΑΜΙΧΑΗΛ και ΙΟΥΛΙΑΣ ΙΩΑΝΝΟΥ ν. ΧΑΡΗΣ ΣΤΑΥΡΑΚΗΣ, Αίτηση Αρ. 5/2020, ημερομηνίας 10/12/2024, ο Έντιμος Δικαστής του Ανώτατου Δικαστηρίου, Κύριος ΜΑΛΑΧΤΟΣ, Δ. ανέφερε τα εξής:
« Σε σχέση με την αναφερόμενη καταγγελία της Δικαστού στο Ανώτατο Δικαστικό Συμβούλιο, η θέση του Αιτητή ότι δεν επέτρεπε πλέον την αντικειμενική αντιμετώπιση του Αιτητή από τη Δικαστή και η Δικαστής έπρεπε να ευαισθητοποιηθεί και εξαιρεθεί, στην έκταση που το γεγονός τίθεται ενώπιον μας ως λόγος για να διατάξουμε την εξαίρεση της, κατηγορηματικά διακηρύττουμε ότι η καταγγελία Δικαστή στο Ανώτατο Δικαστικό Συμβούλιο δεν συνιστά, χωρίς άλλο, λόγο για την εξαίρεση του. Διαφορετικά θα ήταν ό,τι πιο εύκολο για ένα διάδικο ή δικηγόρο να επιτυγχάνει την εξαίρεση του φυσικού δικαστή της υπόθεσης του, δημιουργώντας μια κατάσταση, κατά τον ίδιο, αντιπαράθεσης με το δικαστή.
Αφορμής δε δοθείσης θα πρέπει να εκφράσουμε τη λύπη μας για τον τρόπο με τον οποίο σχολιάστηκε ενώπιον της Δικαστού η απόφαση του Ανωτάτου Δικαστικού Συμβουλίου. Είχε αναφέρει ο Αιτητής ότι: «Παρά ταύτα, της καταγγελίας αυτής δεν επελήφθη το Συμβούλιο, με το σκεπτικό ότι η πλήρως τεκμηριωμένη αυτή καταγγελία, ήταν σε εισαγωγικά γενικόλογη. Δεν θα επεκταθώ επί της παραδοξότητας αυτής». Ούτε εμείς χρειάζεται να επεκταθούμε περισσότερο.
Έγινε, τέλος, επίκληση της ευαισθησίας την οποία θα έπρεπε, κατά τον Αιτητή να επιδείξει η Δικαστής και να εξαιρεθεί, όπως έγινε σε συγκεκριμένη υπόθεση πρόσφατα ενώπιον του Εφετείου και της υποδείχθηκε(American University of Cyprus (AUCY) Ltd κ.ά. v. SCFB Ltd, Πολ. Έφ. Αρ.Ε6/2022, ημερ.17.10.2024). Και να εφαρμόσουμε στην παρούσα το μέτρο ευαισθησίας στην αντικειμενική του διάσταση ως έρεισμα για να διατάξουμε την εξαίρεση της.
Δεν απαιτείται να αναφερθούμε στην προαναφερθείσα απόφαση. Αρκεί να υποδειχθεί ότι η κάθε περίπτωση κρίνεται με τα δικά της περιστατικά. Δεν διαπιστώνουμε ότι στις περιστάσεις της παρούσας, ένας δικαστής στη θέση της Δικαστού θα πρέπει να θεωρηθεί ότι θα έπρεπε να «ευαισθητοποιηθεί» ώστε να εξαιρεθεί από την υπόθεση.
Στη Μιχαηλίδης κ.ά. ν. Δημοκρατίας, Ποιν. Εφ. Αρ.125/2017 και άλλες, ημερ.26.4.2018, αναφέρθηκε ότι η εγρήγορση για διασφάλιση των δικαιωμάτων ενός διαδίκου και η αδιαμφισβήτητη ανάγκη για διαφάνεια στην απονομή της δικαιοσύνης δεν είναι επιτρεπτό να οδηγήσουν το δικαστή σε αβασάνιστη ή, εν πάση περιπτώσει, αδικαιολόγητη παραίτηση από το καθήκον του να εκδικάσει την υπόθεση που του αναλόγισε και σε αναγνώριση δικαιώματος ενός διαδίκου να επιλέγει το δικαστή που θα τον δικάσει, κάτι που χαρακτηρίστηκε ως συνέπεια ολέθρια για το σύστημα απονομής της δικαιοσύνης.»
16. Οι αρχές που διέπουν το ζήτημα εξαίρεσης των δικαστών είναι νομολογιακά δοσμένες και καλά εμπεδωμένες. Η αμεροληψία του δικαστή συνιστά ένα από τα θεμελιώδη και βασικά εχέγγυα της δίκαιης δίκης και της ορθής απονομής της δικαιοσύνης και κατοχυρώνεται τόσο από την Ευρωπαϊκή Σύμβαση των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου όσο και από το Σύνταγμα. Ο δικαστής δεν πρέπει μόνο να είναι αλλά και να φαίνεται ότι είναι αμερόληπτος (Τυμπιώτης v Δημοκρατίας (2004) 2 Α.Α.Δ 612) Μιχαηλίδη κ.ά. ν. Δημοκρατίας ποιν. εφέσεις 125/17 κ.ά., ημερομηνίας 26.4.2018 )DE.T. Domiki Investment Ltd v. Iron Mountain Cyprus Ltd κ.α., Αίτηση Αρ. 1/2024, ημερ. 18.01.2024) Αυτοκέφαλος Αγιωτάτη Ορθόδοξος και Αποστολική Εκκλησία της Κύπρου ν. Βουλής των Αντιπροσώπων (Αρ. 1) (1990) 3 Α.Α.Δ. 54).
17. Η αμεροληψία δεν συναρτάται μόνο με υποκειμενικά, αλλά και με αντικειμενικά κριτήρια (Πίτσιλλος ν. Δημοκρατίας κ.α. (1989) 1Ε Α.Α.Δ. 691). Στην υπόθεση Saraiva de Carvalho v. Portugal (Application no.15651/89 judgment of 22 April 1994) λέχθηκε ότι η διαπίστωση της αμεροληψίας υπόκειται σε ένα υποκειμενικό έλεγχο στη βάση της προσωπικής πεποίθησης του εκδικάζοντος Δικαστή και σε ένα αντικειμενικό έλεγχο που έγκειται στην παροχή επαρκών εγγυήσεων για τον αποκλεισμό οποιασδήποτε νόμιμης αμφιβολίας ως προς τούτο.
18. Στην Adidas v Krashias Shoe Factory( 1990 1 A.A.Δ 873 επαναλήφθηκε η αρχή ότι όταν η εξαίρεση δικαστή επιδιώκεται αποκλειστικά για λόγους αντικειμενικής αμεροληψίας η αντίδραση του λογικού και δικαιόφρονα πολίτη, ενημερωμένου ως προς τα γεγονότα, αποτελεί κατά κανόνα ασφαλές κριτήριο για τη διαπίστωση ύπαρξης προκατάληψης (bias).
19. Το κριτήριο είναι αντικειμενικό. Το ζήτημα επεξηγήθηκε με σαφήνεια στην Πίτσιλλος v. Δημοκρατίας (1994) 1Α.Α.Δ. 268 όπου υπογραμμίστηκε ότι το κριτήριο για εξαίρεση Δικαστή «είναι η δημιουργία δικαιολογημένης εντύπωσης ύπαρξης πραγματικής πιθανότητας προκατάληψης από το Δικαστή στο νου του μέσου εχέφρονα πολίτη, ο οποίος γνωρίζει όλα τα γεγονότα. Εικασίες και καχυποψίες μόνο, δεν είναι αρκετές.»
20. Ο ορισμός του μέσου εχέφρονα πολίτη ή αλλιώς αντικειμενικού παρατηρητή επεξηγήθηκε στην υπόθεση Typye v. Αστυνομίας (2008) 2Α.Α.Δ. 279:
«Ο αντικειμενικός παρατηρητής δεν είναι ασφαλώς ο τυχαίος απληροφόρητος άνθρωπος που θα μπορούσε να σχηματίσει μια βεβιασμένη εντύπωση παρασυρόμενος από την υποκειμενική του μονομερή και αποσπασματική αντίληψη, αλλά εκείνος ο οποίος, με ολοκληρωμένη πληροφόρηση και κατανόηση του τρόπου λειτουργίας των διαδικασιών στα πλαίσιά τους, μπορεί έτσι να καταλήξει σε μια αντάξια της αντικειμενικότητας του άποψη ως προς το ζητούμενο.»
21. Με αναφορά και πάλι στον ορισμό του δίκαιου σκεπτόμενου και πληροφορημένου παρατηρητή το Ανώτατο Δικαστήριο στην υπόθεση Pal v. Δημοκρατίας (2010) 2 ΑΑΔ 551 υπόμνησε και τα ακόλουθα:
«Το κριτήριο επανατοποθετήθηκε και σχετικά πρόσφατα στην υπόθεση Helow (AP) v. Secretary of State and Another [2008] UKHL 62, όπου η Δικαστική Επιτροπή της Βουλής των Λόρδων έδωσε τον ορισμό του δίκαιου σκεπτόμενου και πληροφορημένου παρατηρητή. Λέχθηκε ότι αυτό το άτομο δεν λαμβάνει βεβιασμένες αποφάσεις, αλλά επιφυλάσσει την απόφαση του σε κάθε σημείο μέχρι να είναι πλήρως ενήμερο των γεγονότων και να έχει σφαιρική αντίληψη των εκατέρωθεν επιχειρημάτων. Ταυτόχρονα δεν είναι υπέρμετρα ευαίσθητο ή καχύποπτο, δύναται να αποστασιοποιηθεί από την ενώπιον του υπόθεση, είναι δε και επαρκώς πληροφορημένο. Η ουσία παραμένει ότι η θεώρηση εκ μέρους του παραπονούμενου ατόμου ως προς την ύπαρξη φαινομενικής προκατάληψης, θα πρέπει στο τέλος της ημέρας να είναι δυνατόν να αιτιολογηθεί κατά αντικειμενικό τρόπο.»
22. Αποτελεί επίσης πάγια νομολογιακή αρχή ότι ο Δικαστής δεν επιτρέπεται να οδηγείται σε αβασάνιστη ή εν πάση περιπτώσει, αδικαιολόγητη παραίτηση από το καθήκον του να εκδικάσει την υπόθεση που του αναλόγισε και σε αναγνώριση δικαιώματος ενός διαδίκου να επιλέγει το Δικαστή που θα τον δικάσει, κάτι που χαρακτηρίστηκε ως συνέπεια ολέθρια για το σύστημα απονομής της δικαιοσύνης (Μιχαηλίδης κ.ά. ν. Δημοκρατίας, Ποιν. Εφ. Αρ.125/2017 και άλλες, ημερ.26.4.2018 (Αναφορικά με την Αίτηση του Καντούνα και της Καντούνα για άδεια για καταχώρηση Αίτησης για την Έκδοση Εντάλματος Certiorari, Πολιτική Έφεση Αρ. 363/20, ημερομηνίας 15/9/2021, ECLI:CY:AD:2021:A396, ECLI:CY:AD:2021:A396).
23. Ούτε και βεβαίως η ευαισθησία του Δικαστή, δύναται να αποτελέσει κριτήριο στη διαπίστωση κωλύματος, παρά μόνο η ορθή εκτίμηση του δικαστικού καθήκοντος και ό,τι αυτό επιβάλλει (Δέσπω Αποστολίδου ν. Δημοκρατία 2002 3.A.A.D 80) ( Makrides v. Republic (1984) 2 C.L.R 304) βλ. Οδηγό Δικαστικής Συμπεριφοράς Μέρος Δ (1) παράγραφος 8).
24. Όπως δε λέχθηκε στην Δημοκρατία ν Αυγουστή κ.ά. (Ε.Δ.Δ. 177/2018 κ.α., ημερ. 10.4.2020 αυτοεξαίρεση Δικαστή για μη σοβαρό λόγο, ο οποίος δεν συνιστά έγκυρο λόγο εξαίρεσης, μπορεί να θεωρηθεί ως παράλειψη του Δικαστή να εκτελέσει το Δικαστικό του καθήκον και ως μη επιτρεπτή παρέμβαση των διαδίκων στην επιλογή του Δικαστή της υπόθεσης τους, κατά παράβαση του κανόνα για απρόσωπο τρόπο απονομής της δικαιοσύνης.
25. Ο εκάστοτε Αιτητής θα πρέπει να διασυνδέσει το αίτημα του «από ικανά στοιχεία και μαρτυρία» (Σπύρου ν. Ξενή, Ποινική Έφεση αρ. 223/14, ημερ. 19.7.201, Αυτοκέφαλος Εκκλησία της Κύπρου v. Βουλής (Αρ.2) (1993) 3 Α.Α.Δ. 69 και Αναφορικά με την Αίτηση του Ανδρέα Συμεού (2012) 1(Β) Α.Α.Δ. 974)
III. ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΔΙΚΗΣ ΑΙΤΗΣΗΣ
26. Καταρχάς θα πρέπει να σημειώσω ότι αποτελεί δικαίωμα του κύριου Μιχαήλ να υποβάλει καταγγελία ενώπιον των αρμόδιων θεσμικών οργάνων για οποιοδήποτε λόγο θεωρεί ορθό και φυσικά μια τέτοια Καταγγελία θα πρέπει να εξεταστεί. Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία προς τούτο.
27. Θα περιοριστώ στο να αναφέρω ότι τα όσα προβάλλονται στην σχετική καταγγελία δεν έλαβαν χώρα με τον τρόπο που αναφέρει και καταγράφει ο κύριος Μιχαήλ. Με κάθε σεβασμό στις θέσεις του, αλλά τα όσα αναφέρει στην σχετική του καταγγελία είναι ιδιαίτερα προσβλητικά για το Δικαστήριο, ότι δηλαδή η συμπεριφορά μου «ήταν απαράδεκτη, προσβλητική προς το πρόσωπο μου και του λειτουργήματος που τάχθηκε να υπηρετήσει. Τέτοιες συμπεριφορές προσβάλλουν το Δικαστικό σώμα και δημιουργούν αίσθημα ανασφάλειας για την απονομή της δικαιοσύνης τόσο στους Δικηγόρους όσο και στους πολίτες. […] λυπούμε πραγματικά που δικαστής αντέδρασε με τόσο χαμηλού επιπέδου συμπεριφορά σε ένα νομίμως υποβληθέν αίτημα».
28. Με κάθε σεβασμό στον κύριο Μιχαήλ, αλλά τα όσα αναφέρει δεν είχαν γίνει με τον τρόπο που αναφέρει αλλά ούτε και η συμπεριφορά του Δικαστηρίου ήταν τέτοια. Αποτέλεσε επανειλημμένα θέση του Δικαστηρίου ότι δεν υπήρχε καμία ένσταση να τεθεί ενώπιον του Δικαστηρίου ο φάκελος για να υποβάλει το αίτημα του. Απαραίτητη προϋπόθεση ήταν να συμφωνήσει με τον Συνάδελφο του καθότι αυτό θα ήταν κατά την κρίση του Δικαστηρίου το ορθό.
29. Διαφάνηκε από τα όσα ανέφερε ο κύριος Μιχαήλ ότι μια τέτοια συμφωνία δεν ήταν εφικτή. Επισημάνθηκε στον κύριο Μιχαήλ επανειλημμένα ότι δεν ήταν δυνατό να εμφανιστεί χωρίς η υπόθεση να είναι ορισμένη ενώπιον του Δικαστηρίου και να αγορεύσει για να τεθεί ο φάκελος ενώπιον του Δικαστηρίου. Θα έπρεπε να ακουστεί και η θέση της άλλης πλευράς.
30. Παρ’ όλα αυτά, ο κύριος Μιχαήλ παρέμεινε στο γραφείο του Δικαστηρίου επιδεικνύοντας ασεβή και επιθετική συμπεριφορά στο Δικαστήριο και με έντονο τρόπο επέμενε να οριστεί η υπόθεση ενώπιον του Δικαστηρίου. Επαναλαμβάνω, παρά το γεγονός ότι επανειλημμένα του είχε σημειωθεί ότι χωρίς να είναι παρούσα και η άλλη πλευρά και χωρίς να είναι ορισμένη η υπόθεση δεν θα ήταν δυνατό να ακουστεί.
31. Αποκορύφωμα της πιο πάνω στάσης του κύριου Μιχαήλ, είναι όταν ξεκίνησε να επαναλαμβάνει στην κυρία Πιερή που κρατούσε τα πρακτικά, τα όσα ανέφερε το Δικαστήριο, υπαγορεύοντας ουσιαστικά την θέση του Δικαστηρίου. Σε εκείνο ακριβώς το σημείο ήταν που ζητήθηκε από τον κύριο Μιχαήλ να αποχωρήσει από το γραφείο του Δικαστηρίου καθότι δεν επιδείκνυε κανένα σεβασμό όχι στο πρόσωπο του Δικαστή, αν μη τι άλλο στην ίδια την διαδικασία και τον ρόλο του Δικαστηρίου.
32. Δεν υπήρξε προφανώς καμία απειλητική συμπεριφορά εκ μέρους του Δικαστηρίου αλλά ούτε και υπήρξε κάποια παρεκτροπή. Αντίθετα, επιδείχθηκε ο μέγιστος σεβασμός και ανεκτικότητα στον κύριο Μιχαήλ και στην στάση που επέδειξε παρά την πιο πάνω συμπεριφορά του. Απόδειξη τούτου είναι ότι μετά την αποχώρηση του, με πρωτοβουλία του Δικαστηρίου αποστάλθηκε ηλεκτρονικό μήνυμα στους Συνηγόρους σε μια προσπάθεια να εντοπιστεί ημερομηνία για να τοποθετηθούν για την αίτηση που ο κύριος Μιχαήλ επιθυμούσε να καταθέσει.
33. Αν και δεν είναι ο κατάλληλος χώρος αυτός, εντούτοις ένεκα των όσων προσβλητικών αναφορών κάνει ο κύριος Μιχαήλ σε σχέση με το πρόσωπο μου, επιθυμώ να υπογραμμίσω ότι ο διορισμός στην Δικαστική Υπηρεσία αποτελεί ύψιστη τιμή αλλά και τεράστια ευθύνη και συναισθανόμενος ακριβώς το βάρος της ευθύνης αυτής, ουδέποτε θα μεταχειριζόμουν τον οποιοδήποτε με τρόπο ασεβή. Θα συμφωνήσω με τον κύριο Μιχαήλ, ότι απρεπείς συμπεριφορές δεν ταιριάζουν στον ρόλο ενός Δικαστή. Όμως, η συμπεριφορά που μου αποδίδει και μου καταλογίζει, επιθυμώ σε ένα προσωπικό τόνο να αναφέρω ότι δεν με χαρακτηρίζει ούτε στην προσωπική μου ζωή, αλλά ούτε και στην επαγγελματική μου.
34. Ο εκάστοτε Δικαστής καταβάλλει καθημερινά υπεράνθρωπες προσπάθειες να διεκπεραιώσει τα καθήκοντα του στο μέγιστο δυνατό επίπεδο, αντάξιο του ρόλου που κλήθηκε να υπηρετήσει. Παραθέτω στο σημείο αυτό τα όσα αναφέρει ο Έντιμος κύριος Ξενοφώντος στην υπόθεση Αίτηση/Έφεση 382/2024, Αναφορικά με την Αίτηση/Έφεση των ΑΛΕΚΑΣ ΠΑΠΑΚΟΚΚΙΝΟΥ κ.α. -και- Κυπριακής Εταιρείας Διαχείρισης Περιουσιακών Στοιχείων Λτδ, ημερομηνίας 21/11/2024, τα οποία με εκφράζουν απόλυτα:
«Θα παραθέσω τα ακόλουθα και θεωρώ ότι δεν εκφράζω μόνο τον εαυτό μου, αλλά και άλλα μέλη της Δικαστικής Υπηρεσίας της οποίας έχω την τιμή και το προνόμιο να είμαι μέλος. Ως Δικαστές εργαζόμαστε αδιαμαρτύρητα, σε ενίοτε πολύ δύσκολες συνθήκες. Για την ανταπόκριση στα καθήκοντα του ρόλου μας δείχνουμε πολλές φορές ανοχή σε συμπεριφορές που πιθανόν σε προσωπικό επίπεδο να μην επιτρέπαμε. Παραμερίζουμε τα όποια προσωπικά αισθήματα, προσπαθώντας να ανταποκριθούμε στα υψηλά μας καθήκοντα και στη συνεπαγόμενη ευθύνη, την οποίαν όχι μόνο δεν αποφεύγουμε, αλλά αναλαμβάνουμε πρόθυμα (προσπαθώντας μάλιστα κατά τον Καζαντζάκη στην Ασκητική να την «αγαπούμε» -Νίκος Καζαντζάκης: «Ν' αγαπάς την ευθύνη. Να λες: Εγώ, εγώ μονάχος μου έχω χρέος να σώσω τη γης. Αν δε σωθεί, εγώ φταίω.»). Δεν επιδιώκουμε επαίνους, προσωπική προβολή, πρόσκαιρη και εφήμερη δημοσιότητα κλπ.. Επιτελούμε ταπεινά και αθόρυβα το έργο μας. Σε ενίοτε δύσκολες, επαναλαμβάνω, συνθήκες. Όμως και αξιώνουμε και δικαιούμαστε το στοιχειώδη σεβασμό, όχι στο πρόσωπό μας, αλλά στο ρόλο και στο έργο μας και στο θεσμό που εκπροσωπούμε.»
35. Έχοντας αναφέρει τα πιο πάνω και σε συνάρτηση με την σχετική νομολογία, με κάθε σεβασμό στα όσα αναφέρει ο κύριος Μιχαήλ, η υποβολή καταγγελίας από μόνη της δεν δημιουργεί λόγο εξαίρεσης σύμφωνα και την νομολογία του Ανωτάτου Δικαστηρίου στην ΣΤΕΛΛΑ ΠΑΠΑΜΙΧΑΗΛ (ανωτέρω).
36. Πέραν του ότι έχει υποβληθεί καταγγελία εναντίον του παρόντος Δικαστηρίου, ο κύριος Μιχαήλ δεν έχει προσκομίσει κανένα άλλο στοιχείο και δεν έχει καταδείξει τον τρόπο που ο τρόπος χειρισμού μιας άλλης υπόθεσης, με τον οποίο διαφωνεί (και επαναλαμβάνω είναι δικαίωμα του) μπορεί να αποτελέσει λόγο εξαίρεσης στα πλαίσια μιας άλλης διαδικασίας. Δεν έχει προσκομίσει κανένα στοιχειό από το οποίο να προκύπτει ότι το Δικαστήριο δεν θα είναι με τον οποιοδήποτε τρόπο αμερόληπτο απέναντι στους διαδίκους στο πλαίσιο της παρούσας υπόθεσης.
37. Ούτε έχει καταδειχθεί πως ένας αντικειμενικός παρατηρητής, που δεν είναι ασφαλώς ο τυχαίος απληροφόρητος άνθρωπος που θα μπορούσε να σχηματίσει μια βεβιασμένη εντύπωση παρασυρόμενος από την υποκειμενική του μονομερή και αποσπασματική αντίληψη, αλλά εκείνος ο οποίος, με ολοκληρωμένη πληροφόρηση και κατανόηση του τρόπου λειτουργίας των διαδικασιών στα πλαίσιά τους, μπορεί έτσι να καταλήξει σε μια αντάξια της αντικειμενικότητας του άποψη ως προς το ζητούμενο θα μπορούσε να καταλήξει ότι το γεγονός και μόνο της ύπαρξης καταγγελίας εναντίον του παρόντος Δικαστηρίου για μια άλλη υπόθεση θα μπορούσε να επηρεάσει και την παρούσα υπόθεση.
38. Τυχόν αποδοχή της θέσης του κύριου Μιχαήλ, θα σήμαινε ότι κάθε φορά που ένας διάδικος δεν συμφωνεί με τον τρόπο χειρισμού του Δικαστήριο σε μια υπόθεση, θα μπορούσε να προχωρήσει σε καταγγελία εναντίον του Δικαστηρίου για να αποκλείσει τον Δικαστή από το να χειρίζεται τις λοιπές υποθέσεις του. Αυτό όμως, δηλαδή η δυνατότητα ενός διαδίκου να επιλέγει τον Δικαστή που θα δικάσει την υπόθεση σύμφωνα με τα όσα αναφέρονται στην σχετική νομολογία θα ήταν «ολέθριο για το σύστημα απονομής της δικαιοσύνης» (Μιχαηλίδης κ.ά. ν. Δημοκρατίας, Ποιν. Εφ. Αρ.125/2017 και άλλες, ημερ.26.4.2018 (Αναφορικά με την Αίτηση του Καντούνα και της Καντούνα για άδεια για καταχώρηση Αίτησης για την Έκδοση Εντάλματος Certiorari, Πολιτική Έφεση Αρ. 363/20, ημερομηνίας 15/9/2021, ECLI:CY:AD:2021:A396, ECLI:CY:AD:2021:A396).
39. Στη βάση των όσων έχουν σημειωθεί πιο πάνω το Αίτημα Εξαίρεσης απορρίπτεται.
40. Δεν θα υπάρξει καμία Διαταγή για τα σημερινά έξοδα.
41. Η υπόθεση ορίζεται για Διαχείριση: Προκαταρκτικό Στάδιο στις 28/03/2025 και ώρα 09:00 π.μ. για σκοπούς κατάταξης της Απαίτησης είτε ως Συνήθης είτε ως Μικρή ως προνοούν οι Κανονισμοί Πολιτικής Δικονομίας του 2023.
(Υπ.)…………………………………………..
Χ. Στρόππος, Ε.Δ.
Πιστό Αντίγραφο
Πρωτοκολλητής
[1] Πίτσιλλος ν. Δημοκρατίας κ.ά. (1994) 1 Α.Α.Δ. 268, 274
cylaw.org: Από το ΚΙΝOΠ/CyLii για τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο