ΕΠΑΡΧΙΑΚΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΛΕΜΕΣΟΥ

Ενώπιον:  Α. Κάρνου, Α.Ε.Δ.

 

Αρ. Αγωγής: 855/17

 

Μεταξύ:

 

Κρίστη Κολοκασίδη από τη Λεμεσό

Ενάγοντος

και

 

1.    Γεώργιου Ευσταθίου από τη Λεμεσό

2.    CNP Ασφαλιστική Ltd από τη Λεμεσό

Εναγόμενων

 

Ημερομηνία: 5 Σεπτεμβρίου 2025

Εμφανίσεις:

Για Ενάγοντα: η κα Ι. Σταυρούλια για ΠΑΤΡΙΚΙΟΣ ΠΑΥΛΟΥ & ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ ΔΕΠΕ.

Για Εναγόμενους: ο κ. Α. Κορομίας για Δράκος & Ευθυμίου ΔΕΠΕ.

 

ΑΠΟΦΑΣΗ

 

            Έναυσμα για την καταχώριση της ως άνω Αγωγής αποτέλεσε η πρόκληση τροχαίου δυστυχήματος, συνεπεία του οποίου ο ενάγων, κατ’ ισχυρισμό, υπέστη σωματικές και υλικές βλάβες, εξ υπαιτιότητας του εναγόμενου 1. Σύμφωνα με την Έκθεση Απαίτησης ημερομηνίας 24/1/18, (εφεξής: «η Ε/Α»), το εν λόγω δυστύχημα έλαβε χώρα στις 22/1/2015 περί ώρα 13:30 μ.μ., στη συμβολή των οδών Γεώργιου Φασουλιώτη και Πενταδακτύλου στη Λεμεσό, υπό τις εξής συνθήκες: Ενώ ο ενάγων οδηγούσε το αυτοκίνητο με αρ. εγγραφής [ ] επί της οδού Γεώργιου Φασουλιώτη, έχοντας βόρεια κατεύθυνση, ο εναγόμενος 1, οδηγώντας το αυτοκίνητο με αριθμούς εγγραφής [ ] στην οδό Πενταδακτύλου με δυτική κατεύθυνση, εισήλθε στη διασταύρωση των εν λόγω οδών, χωρίς να σταματήσει, ως όφειλε, σε σήμα τροχαίας αλτ, με αποτέλεσμα να ανακόψει την πορεία και να συγκρουστεί με το αυτοκίνητο του ενάγοντα. Λεπτομέρειες της κατ’ ισχυρισμό αμέλειας και/ ή παράβασης νομικών υποχρεώσεων του εναγόμενου 1, παρατίθενται στην Ε/Α, αλλά δεν κρίνεται σκόπιμο να αναπαραχθούν.

 

            Ως διαφάνηκε κατά την ακροαματική διαδικασία, οι εναγόμενοι, (οδηγός οχήματος  [ ] και ασφαλιστική εταιρεία που παρείχε σε αυτόν κάλυψη κατά τον ουσιώδη χρόνο)  αποδέχονται ότι φέρουν ευθύνη για το δυστύχημα, στη βάση του ότι ο εναγόμενος 1 παρέλειψε να συμμορφωθεί με σήμα τροχαίας ‘στοπ’ και να σταματήσει το όχημά του πριν εισέλθει στη διασταύρωση των πιο πάνω οδών. Ταυτόχρονα όμως οι εναγόμενοι εισηγούνται ότι συντρέχουσα ευθύνη για το δυστύχημα σε ποσοστό 25% έχει και ο ενάγων, εφόσον παρέλειψε να λάβει μέτρα προς αποφυγή της σύγκρουσης με το αυτοκίνητο του εναγόμενου 1, εφόσον όφειλε να είχε αντιληφθεί ότι αυτό θα εισέρχετο στη διασταύρωση.

 

            Σε ότι αφορά τις επίδικες ειδικές και γενικές αποζημιώσεις έχει δηλωθεί ως αποδεκτή από τους εναγόμενους η απαίτηση του ενάγοντος για ειδικές αποζημιώσεις ύψους Ευρώ 14,080 επί πλήρους ευθύνης, για τα κονδύλια που δικογραφούνται στις ‘Λεπτομέρειες Ειδικών Ζημιών’ της Ε/Α, υπό σημεία (α) έως (μ)(i) και (μ)(v) και συνεπώς παρέμεινε προς εκδίκαση το ύψος των γενικών αποζημιώσεων, καθώς και οι αποζημιώσεις που διεκδικεί ο ενάγων λόγω άδειας ασθενείας για την περίοδο μεταξύ 24/5/15 και 24/1/18, καθώς και για απώλεια απολαβών προς Ευρώ 2.305 μηνιαίως.     

 

Μαρτυρία αναφορικά με την ευθύνη πρόκλησης του δυστυχήματος

             

            Σχετικώς με τις συνθήκες πρόκληση του δυστυχήματος, μαρτυρία από πλευράς ενάγοντα δόθηκε από τον ίδιο και από τον Αστυφύλακα Παύλο Ευριπίδου (ΜΕ2). Από πλευράς των εναγομένων, μαρτυρία έδωσε ο εναγόμενος 1.

 

            Ξεκινώντας από τον ΜΕ2, αυτός είναι, ως ανέφερε, ο αστυφύλακας ο οποίος μετέβη στη σκηνή μετά το δυστύχημα και αφού προέβη σε σχετικές μετρήσεις, ετοίμασε σχεδιαγράφημα αυτής (Τεκμήριο 3). Κατά τη μαρτυρία του ο ΜΕ2 εξήγησε τις μετρήσεις του επί του Τεκμηρίου 3 και επιπλέον ανέφερε ότι ο οδηγός του οχήματος [ ] (δηλαδή ο εναγόμενος 1) κατηγορήθηκε εν σχέση με το εν λόγω δυστύχημα για τροχαία αδικήματα στη βάση του ότι παρέλειψε να σταματήσει σε σήμα αλτ και να ελέγξει ικανοποιητικά τον δρόμο, προτού εισέλθει στη διασταύρωση.

 

            Κατά την αντεξέταση, ζητήθηκε από τον ΜΕ2 να σημειώσει επί αντιγράφου του Τεκμηρίου 3, (Τεκμήριο 3Β) την απόσταση μεταξύ του σημείου σύγκρουσης των δύο οχημάτων (σημείο x) και της προέκτασης της άκριας του δρόμου τόσο στην ανατολική, όσο και στη δυτική πλευρά. Σύμφωνα με τις εν λόγω μετρήσεις, το σημείο x απέχει 1,7 μέτρα από την ανατολική πλευρά του δρόμου και 4,1 μέτρα από τη δυτική πλευρά του δρόμου Γεώργιου Φασουλιώτη, ο οποίος είναι διπλής κατεύθυνσης και έχει πλάτος 5,8 μέτρα.

 

            Προχωρώντας στη μαρτυρία του ενάγοντα, αυτός ισχυρίστηκε δια της γραπτής του δήλωσης – Έγγραφο Α τα εξής: Στις 22/1/15 και ώρα 13:30 μ.μ., οδηγούσε το αυτοκίνητό του στην οδό Γεώργιου Φασουλιώτη, έχοντας βόρεια κατεύθυνση. Συνοδηγός του ήταν ο γιος του και κατευθύνονταν προς το σπίτι τους. Ο ενάγων γνωρίζει πολύ καλά το συγκεκριμένο δρόμο, τον οποίο διανύει σχεδόν καθημερινά. Συγκεκριμένα, ο ενάγων γνώριζε ότι στη διασταύρωση της οδού Φασουλιώτη με την οδό Πενταδακτύλου, υπάρχουν σημεία ‘αλτ’ και σήματα ‘στοπ’ και στις δυο πλευρές της οδού Πενταδακτύλου, ενώ δεν υπάρχουν τέτοια σήματα επί της οδού Φασουλιώτη, ως η πορεία του. Όταν ο ίδιος, οδηγώντας κανονικά, με ευθεία κατεύθυνση, εισήλθε στη διασταύρωση των πιο πάνω οδών, το αυτοκίνητο του εναγόμενου 1, κινούμενο στη οδό Πενταδακτύλου με δυτική κατεύθυνση, προσέκρουσε στη δεξιά πλαϊνή πλευρά του αυτοκινήτου του. Ακολούθως, στο μέρος κατέφθασε μέλος της αστυνομίας και κατόπιν επιτόπιας έρευνας και σχετικών μετρήσεων, ετοιμάστηκε το σχεδιάγραμμα της σκηνής - Τεκμήριο 3, με την ορθότητα του οποίου ο ενάγων συμφωνεί.

 

            Επίσης, ο ενάγων κατέθεσε, ως Τεκμήριο 4, αντίγραφο Αστυνομικής Έκθεσης αναφορικά με το επίδικο δυστύχημα, η οποία δόθηκε στους δικηγόρους του από την Αστυνομία, χωρίς να γίνει αποδεκτή η αλήθεια του περιεχομένου της από τον ευπαίδευτο συνήγορο των εναγομένων. Αξίζει να σημειωθεί πως σύμφωνα με την έκθεση αυτή, τόσο ο ενάγων, όσο και ο εναγόμενος 1, έφεραν ζώνες ασφαλείας και ότι συνεπεία του δυστυχήματος, αμφότεροι τραυματίστηκαν και μεταφέρθηκαν στο Γενικό Νοσοκομείο Λεμεσού. Σε ότι αφορά τον ενάγοντα, αυτός ισχυρίστηκε ότι μεταφέρθηκε στο Γενικό Νοσοκομείο Λεμεσού με ασθενοφόρο.

 

            Κατά την αντεξέταση, ο ενάγων ανέφερε ότι η οδός Γεώργιου Φασουλιώτη είναι στενός συνοικιακός δρόμος. Εκείνη τη μέρα στην αριστερή πλευρά του δρόμου υπήρχαν παρκαρισμένα αυτοκίνητα και επίσης ο γιος του, ο οποίος καθόταν στη θέση του συνοδηγού κρατούσε στα πόδια του σκεύος με ‘κρεμωτό’ φαγητό και για το λόγο αυτό ο ενάγων οδηγούσε και πλησίασε τη διασταύρωση με πολύ χαμηλή ταχύτητα. Επίσης, εισερχόμενος σε αυτήν ελάττωσε ταχύτητα, καθότι στο δρόμο, ως η πορεία του, υπήρχε υπερυψωμένο τετράγωνο. Είδε για πρώτη φορά το αυτοκίνητο του εναγόμενου σε κλάσματα δευτερολέπτου πριν τη σύγκρουση. Το κτύπημα ήταν απότομο και έντονο και ο ίδιος μάλλον έχασε τις αισθήσεις του, εφόσον δεν θυμάται πολλά γεγονότα μετά το κτύπημα. Θυμάται μόνο το φορείο στο οποίο τον τοποθέτησαν και τον γιο του να φωνάζει.

 

            Του υποβλήθηκε ότι σύμφωνα με το σχεδιαγράφημα της σκηνής (Τεκμήρια 3 και 3Β) το όχημά του βρέθηκε εντός της διασταύρωσης σε απόσταση 1,7 μέτρα από τη δεξιά πλευρά του δρόμου, ως η πορεία του. Ως εκ τούτου και με δεδομένο ότι ο εν λόγω δρόμος έχει πλάτος 5,8 μέτρα, υποβλήθηκε στον ενάγοντα ότι παρέλειψε να οδηγεί στην αριστερή πλευρά του δρόμου ως όφειλε. Ο ενάγων απάντησε ότι επειδή στην αριστερή πλευρά του εν λόγω συνοικιακού δρόμου συνήθως υπάρχουν σταθμευμένα αυτοκίνητα, ο ίδιος αναγκαστικά οδηγεί λίγο πιο δεξιά εντός του δρόμου ως η πορεία του. Όμως, το σημείο της σύγκρουσης x επί του σχεδιαγραφήματος, δείχνει το δεξί μπροστινό τροχό του αυτοκινήτου του, όχι ολόκληρο το αυτοκίνητο. Ακολούθως, ο ενάγων απέρριψε υποβολές ότι κατά τον ουσιώδη χρόνο δεν υπήρχε οτιδήποτε που να τον εμποδίζει από το να κρατά την αριστερή άκρη του δρόμου, ως η πορεία του εντός της διασταύρωσης και ότι εισήλθε στη διασταύρωση χωρίς να ελαττώσει ταχύτητα και χωρίς να ελέγξει αν την ίδια στιγμή προσέγγιζε τη διασταύρωση κάποιο αυτοκίνητο από τα δεξιά του. Τέλος, σε υποβολή ότι ο εναγόμενος προτού εισέλθει στη διασταύρωση ελάττωσε ταχύτητα και εισήλθε στη διασταύρωση με πολύ χαμηλή ταχύτητα, ο ενάγων επανέλαβε τη θέση του ότι είδε το αυτοκίνητο του εναγόμενου 1 κατά τη στιγμή της σύγκρουσης και ότι εντός της διασταύρωσης υπήρχε υπερυψωμένο τετράγωνο και ο εναγόμενος 1 μπορούσε και όφειλε να σταματήσει στο αλτ, αλλά δεν το έπραξε.

           

            Σε ότι αφορά τη μαρτυρία του εναγόμενου 1 (ΜΥ2), αυτός ανέφερε ότι προσέγγισε τη διασταύρωση με χαμηλή ταχύτητα και ελάττωσε ταχύτητα προτού εισέλθει στη διασταύρωση. Έπειτα θυμάται τη σύγκρουση και το ότι κατέβηκε τόσο ο ίδιος, όσο και ο ενάγων από τα οχήματά τους για να καλέσουν οδική βοήθεια.  Ανέφερε επίσης ότι η ορατότητα του προς τα αριστερά ως η πορεία του ήταν περιορισμένη, γιατί υπήρχαν στην άκρια του δρόμου σταθμευμένα οχήματα.

            Κατά την αντεξέταση, ο ΜΥ2 αποδέχθηκε ότι στη δική του πορεία υπήρχε σήμα ‘στοπ’ και ότι είδε το αυτοκίνητο του ενάγοντα κλάσματα δευτερολέπτου πριν τη σύγκρουση, ‘εντελώς ξαφνικά’. Αποδέχθηκε επίσης ότι μπροστά, του ως η πορεία του είχε καλή ορατότητα και ότι κτύπησε το αυτοκίνητο του ενάγοντα στη δεξιά πλαϊνή πλευρά, εντός της διασταύρωσης, χωρίς να έχει αντιληφθεί την παρουσία του προηγουμένως.

 

            Τέλος, ο ΜΥ2 αρνήθηκε ότι τον ενάγοντα παρέλαβε από τη σκηνή ασθενοφόρο υποστηρίζοντας ότι εξ όσων θυμάται τον παρέλαβε η σύζυγός του, την οποία ο ίδιος γνωρίζει.

 

Μαρτυρία αναφορικά με την υγεία και τις σωματικές βλάβες του ενάγοντος συνεπεία του δυστυχήματος

 

ΜΕ1

            Αναφορικά με την κατάσταση της υγείας του ενάγοντος, κατέθεσε ως πρώτος μάρτυρας (ΜΕ1) ο Δρ. Μιχάλης Χατζηγαβριήλ, ιατρός παθολόγος στο Τμήμα Θαλασσαιμίας στο Νοσοκομείο Λεμεσού. Ο ΜΕ1 ανέφερε πως παρακολουθεί τον ενάγοντα από το 1993, με συχνότητα κάθε 10 - 15 μέρες, λόγω του ότι αυτός πάσχει από την ασθένεια ομόζυγο β-θαλασσαιμία. Σχετικώς κατέθεσε ως Τεκμήριο 1 αντίγραφο βεβαίωσης που ετοίμασε ο ίδιος, ημερομηνίας 26/6/15, σύμφωνα με την οποία ο ενάγων υποβάλλεται σε τακτικές μεταγγίσεις αίματος και  παρουσιάζει σοβαρού βαθμού αιμοσιδήρωση, για την οποία υποβάλλεται σε καθημερινή θεραπεία αποσιδήρωσης. Επιπλέον, λόγω της ασθένειάς του, ο ενάγων εμφανίζει σοβαρού βαθμού οστεοπόρωση για την οποία τα τελευταία δέκα χρόνια υποβλήθηκε σε ειδικές θεραπείες, με αποτέλεσμα η κατάστασή του να σταθεροποιηθεί και να είναι σε θέση να διεξάγει τις καθημερινές του δραστηριότητες σε ικανοποιητικά επίπεδα και να επιτελεί εργασία που απαιτεί περιορισμένη κινητοποίηση και σωματική άσκηση.

 

            Περαιτέρω, ο ΜΕ1 εξήγησε ότι η οστεοπόρωση θεωρείται μια από τις σοβαρότερες επιπλοκές της θαλασσαιμίας και έχει ως συνέπεια τον αυξημένο κίνδυνο για οστικά κατάγματα, κυρίως στη σπονδυλική στήλη και στο ισχίο.

 

            Σε ότι αφορά το επίδικο δυστύχημα, ο ΜΕ1 αναφέρει στο Τεκμήριο 1 το εξής:

«Η οστεοπόρωση έχει συντελέσει στην πρόκληση του κατάγματος το οποίο έχει υποστεί πρόσφατα ο ασθενής. Η θεραπεία των καταγμάτων σε έδαφος οστεοπόρωσης είναι ιδιαίτερα επίπονη και χρονοβόρα με αποτέλεσμα ο ασθενής να αντιμετωπίζει για μεγάλο χρονικό διάστημα δυσχέρεια στην κινητοποίηση καθώς και περιορισμό των καθημερινών του δραστηριοτήτων με άμεση συνέπεια την αδυναμία επιτέλεσης ακόμα και της στοιχειώδους σωματικής εργασίας που εκτελούσε στο παρελθόν».

 

            Επιπρόσθετα, ο ΜΕ1 κατέθεσε ως Τεκμήριο 2 δεύτερη δική του βεβαίωση ημερομηνίας 21/2/23, στην οποία κατέγραψε, μεταξύ άλλων, τα εξής:

 

«Το 2015 μετά από τροχαίο ατύχημα [ο ενάγων] υπέστη συμπιεστικό κάταγμα του έβδομου αυχενικού σπονδύλου. Λόγω και της συνυπάρχουσας οστεοπόρωσης αντιμετωπίστηκε συντηρητικά, ενώ απαιτήθηκε μεγάλο χρονικό διάστημα για την πώρωση του κατάγματος, γεγονός που επηρέασε τη δυνατότητα εκτέλεσης της εργασίας που επιτελούσε στο παρελθόν.

Για τον ίδιο λόγο εξακολουθεί να βρίσκεται σε αυξημένο κίνδυνο νέου κατάγματος και αναμένεται ότι θα συνεχίσει να αντιμετωπίζει δυσκολίες στις καθημερινές του δραστηριότητες.» 

             

            Διευκρινιστικά ο ΜΕ1 ανέφερε ότι η οστεοπόρωση δεν ήταν η αιτία πρόκλησης του επίδικου κατάγματος, αλλά συνέβαλε στην επιδείνωση αυτού μετά το δυστύχημα, σημειώνοντας επίσης ότι πρόσωπο που πάσχει από οστεοπόρωση, είναι πιο ευάλωτο στο να υποστεί κατάγματα απ’ ότι κάποιος που δεν έχει οστεοπόρωση. Σε ερώτηση κατά πόσον άτομο που παρουσιάζει οστεοπόρωση μπορεί ή πρέπει να ασκείται, ο ΜΕ1 απάντησε ότι άτομα με οστεοπόρωση επιβάλλεται να ασκούνται για σκοπούς θεραπείας της οστεοπόρωσης.

 

            Σε ότι αφορά την κατάσταση του ενάγοντα, εξ όσων ο ίδιος γνωρίζει, πριν το ατύχημα ο ενάγων λειτουργούσε κανονικά, σχεδόν όπως ο κάθε άνθρωπος χωρίς πρόβλημα. Μετά το ατύχημα, για περίοδο μερικών μηνών ο ενάγων επηρεάστηκε ψυχολογικά αλλά και σωματικά. Δηλαδή περιορίστηκαν οι δυνατότητες του για καθημερινές δραστηριότητες και ως του ανέφερε δεν ασκείται μετά το ατύχημα, όπως προηγουμένως. Συγκεκριμένα, ο ενάγων του ανέφερε ότι μετά το ατύχημα περιορίστηκαν οι δυνατότητες του και δυσκολεύεται να εκτελέσει κάποιες δραστηριότητες που απαιτούν έντονη σωματική κόπωση. Σύμφωνα με τον ΜΕ1 αυτό μπορεί να εξηγείται και λόγω του κατάγματος που έχει υποστεί.

 

            Σε ότι αφορά τα παράπονα του ενάγοντα ότι εξακολουθεί να έχει ενοχλήσεις στον αυχένα, στο σημείο όπου υπέστη το κάταγμα, ότι έχει αιμωδίες στα χέρια, ότι δεν μπορεί ούτε να στέκεται, ούτε να κάθεται πολλές ώρες και ότι κουράζεται πολύ εύκολα, ο ΜΕ1 εξέφρασε την άποψή ότι αυτά οφείλονται τόσο στο κάταγμα στον αυχένα, όσο και στην οστεοπόρωση.

 

            Ειδικότερα ο ΜΕ1 εξέφρασε τη γνώμη ότι επειδή το κάταγμα που υπέστη ο ενάγων ήταν συμπιεστικό, αυτό σημαίνει ο σπόνδυλος που έσπασε έχασε ύψος. Η εν λόγω διαταραχή της μορφολογίας του σπονδύλου, μπορεί να είναι αιτία χρόνιου και μόνιμου πόνου. Σε ότι αφορά τις αιμωδίες στα άκρα, ο ΜΕ1 ανέφερε ότι δεν έχει διαπιστώσει αυτό να οφείλεται σε σύνδρομο καρπιαίου σωλήνα εφόσον δεν υπάρχουν τέτοιες ενδείξεις.

 

            Κατά την αντεξέταση, ο ΜΕ1 ανέφερε ότι ο ενάγων βρίσκεται σε αυξημένο κίνδυνο νέου κατάγματος, τόσο λόγω της οστεοπόρωσης, όσο και επειδή υπέστη κάταγμα στον αυχένα. Σε ότι αφορά τον πόνο που αυτός αισθάνεται, λόγω του κατάγματος και της οστεοπόρωσης, αυτός δεν είναι συνεχής και καθημερινός, αλλά μπορεί να εμφανιστεί μετά από κάποια δραστηριότητα, όπως σήκωμα βάρους. Είναι όμως χρόνιο πρόβλημα.

 

            Του υποβλήθηκε ότι δεν είναι ειδικός εμπειρογνώμονας για να καταθέσει αναφορικά με τις συνέπειες και τα τυχόν κατάλοιπα του κατάγματος του αυχένα και ο ΜΕ1 συμφώνησε με την υποβολή. Συμφώνησε επίσης με υποβολή ότι το επίδικο κάταγμα δεν είχε κάποια νευρολογική συνέπεια, αλλά διαφώνησε με άλλη υποβολή ότι τα συμπτώματα αυχεναλγίας του ενάγοντα οφείλονται στην οστεοπόρωση, ισχυριζόμενος ότι η οστεοπόρωση δεν προκαλεί από μόνη της τέτοια συμπτώματα.

 

            Τέλος, σε υποβολή ότι οι αιμωδίες στα δάκτυλα του ενάγοντα οφείλονται σε σύνδρομο καρπιαίου σωλήνα που είναι άσχετο με τον τραυματισμό του στον αυχένα, ο ΜΕ1 απάντησε ότι κάτι τέτοιο δεν έχει αποδειχθεί. Δεν υπάρχει τέτοια διάγνωση, η οποία γίνεται με συγκεκριμένο τρόπο.

 

 

ΜΕ4

            Ιατρική μαρτυρία εκ μέρους του ενάγοντα προσφέρθηκε και από τον Δρ. Κωνσταντίνο Βιολάρη (ΜΕ4), ο οποίος κατέθεσε ως ειδικός νευροχειρουργός. Ως ανέφερε, εξέτασε τον ενάγοντα το 2015 μετά το δυστύχημα και ετοίμασε δυο εκθέσεις ημερομηνίας 31/7/15 και 7/2/24 - Τεκμήρια 15.1 και 15.2 αντίστοιχα.

 

            Στην έκθεση ημερομηνίας 31/7/15 (Τεκμήριο 15.1) γίνεται αναφορά στο ιστορικό του ενάγοντα καθώς και στο γεγονός ότι αυτός παρακολουθούνταν από τη νευροχειρουργική ομάδα του Αρεταίειου Νοσοκομείου. Με βάση έλεγχο που του έγινε με αξονική και μαγνητική τομογραφία μετά το επίδικο δυστύχημα, φάνηκε εικόνα οστικού κατάγματος στο σώμα του έβδομου αυχενικού σπονδύλου, το οποίο παρουσίαζε καθίζηση. Δεν φάνηκε να υπήρχε πίεση στο νωτιαίο μυελό από οστικές παρασχίδες. Το εν λόγω κάταγμα αντιμετωπίστηκε συντηρητικά με χρήση αυχενικό κηδεμόνα τύπου ‘Μαϊάμι’, φαρμακευτική αγωγή και οδηγίες για ανάπαυση.

 

            Μετά πάροδο κάποιων εβδομάδων, ο ενάγων σταδιακά αφαίρεσε τον σκληρό αυχενικό κηδεμόνα, αντικαθιστώντας τον με μαλακότερο, αλλά συνέχισε να αισθάνεται έντονη αυχεναλγία. Ως ο ενάγων ανέφερε στον ΜΕ4, μετά το δυστύχημα, εμφανίστηκε έντονος πόνος στον αυχένα του με αντανάκλαση και στα δύο χέρια και επιπλέον παρουσίασε άμεσα έντονες αιμωδίες στα χέρια οι οποίες όμως βελτιώθηκαν.

 

            Κατά την εξέτασή του από τον ΜΕ4, ο ενάγων παραπονέθηκε για σοβαρή αυχεναλγία και αδυναμία των άκρων και παρουσίαζε έντονη δυσκαμψία του αυχένα. Κατά τη ψηλάφηση της αυχενικής σπονδυλικής στήλης και των μυών του αυχένα, είχε έντονη ευαισθησία και οι κινήσεις του αυχένα ήταν επώδυνες. Η μυϊκή ισχύς των άνω και κάτω άκρων ήταν φυσιολογική και τα αντανακλαστικά στα άνω και κάτω άκρα παράγονταν, αλλά ήταν ελαφρώς εξασθενημένα στα άνω άκρα.

 

            Κατά την άποψη του ΜΕ4, ως καταγράφεται στο Τεκμήριο 15(i), ο ενάγων θα έπρεπε να συνεχίσει την αγωγή με φυσικοθεραπεία και πιθανόν να τον βοηθούσε και η υδροθεραπεία. Επιπλέον, κρίθηκε από τον ΜΕ4 ότι ο ενάγων δεν ήταν σε θέση να υποβάλλεται σε σωματική κόπωση, άρση βάρους και παρατεταμένη ορθοστασία, ούτε να ταξιδεύει για μεγάλα χρονικά διαστήματα, ή να γυμνάζεται. Περαιτέρω, ο ΜΕ4 σημείωσε ότι η καθιστική θέση για πολλή ώρα ενδεχομένως να προκαλούσε στον ενάγοντα πόνο και θα ήταν ορθό η κατάκλισή του να γίνεται με τον ενδεδειγμένο τρόπο, σε κατάλληλο ανατομικό στρώμα.

 

            Τέλος, στην έκθεση του – Τεκμήριο 15(i) ο ΜΕ4 κατέγραψε τη γνώμη ότι ο τραυματισμός του ενάγοντα, ως ισχύει γενικότερα για οστικά κατάγματα, πιθανόν να προκαλούσε επιτάχυνση της αρθρίτιδας και της εκφυλιστικής διαδικασίας της σπονδυλικής στήλης.

 

            Στην ιατρική του γνωμάτευση ημερομηνίας 7/2/24 – Τεκμήριο 15(ii), ο ΜΕ4 σημείωσε ότι ως ο ενάγων του ανέφερε, εξακολουθούσε να υποφέρει από συχνές κρίσεις πόνου στον αυχένα με αντανάκλαση στα άνω άκρα. Ειδικότερα τον ταλαιπωρούσε η πρωινή δυσκαμψία του αυχένα, ενώ οι αλλαγές του καιρού και η σωματική κόπωση επιδείνωναν τα συμπτώματά του. Γνώμη του ΜΕ4 είναι ότι γενικώς οι ασθενείς με κατάγματα της σπονδυλικής στήλης, αντιμετωπίζουν περιορισμούς για το υπόλοιπο της ζωής τους και δεν είναι σε θέση να υποβάλλονται σε σωματική κόπωση, άρση βάρους και κακώσεις.

 

            Κατά την προφορική του μαρτυρία ο ΜΕ4 ανέφερε ότι ορθώς το κάταγμα του ενάγοντα αντιμετωπίστηκε συντηρητικά, με χρήση αυχενικό κηδεμόνα ώστε να μην επιτρέπεται η κίνηση του αυχένα σε μεγάλες γωνίες για να επιτευχθεί πώρωση του κατάγματος. Το αποτέλεσμα της συντηρητικής αντιμετώπισης του κατάγματος ήταν το καλύτερο που μπορεί να πετύχει σε ασθενή με κάταγμα σε σπόνδυλο. Όμως, το κάταγμα της σπονδυλικής στήλης επηρεάζει κατά κανόνα σοβαρά την ποιότητα ζωής του ασθενή τα επόμενα χρόνια και αυτό συμβαίνει επειδή τα οστά της σπονδυλικής στήλης συνδέονται μεταξύ τους και αν ένα από αυτά σπάσει, ακόμα και όταν πορωθεί, ενδεχομένως να υπάρχει ακόμη δυσλειτουργία στην περιοχή, λόγω της κατανομής του βάρους, η οποία δεν γίνεται σωστά. Δηλαδή πέφτει βάρος σε λάθος σημεία, δεν γίνεται κατανομή του φορτίου σωστά και οι ασθενείς υποφέρουν συχνά από φλεγμονές και πόνο στην περιοχή ή ακόμα και σε χαμηλότερα σημεία της σπονδυλικής στήλης.

 

            Ο ίδιος είδε τον ενάγοντα το 2023 και το 2024 και αυτός του ανέφερε ότι υπέφερε ακόμη από πόνο στον αυχένα, ότι μερικές φορές μούδιαζαν τα άκρα του και δεν μπορούσε να μείνει πολλές ώρες όρθιος, ούτε καθιστός, όπως πριν. Όταν επιβαρύνετο ο αυχένας του, αισθανόταν πόνο. Αυτά είναι σύμφωνα με τον ΜΕ4 αναμενόμενα συμπτώματα από τέτοιους είδους κακώσεις, κάποια χρόνια μετά. Το γεγονός ότι το κάταγμα πορώθηκε, δεν εξάλειψε τα προβλήματα του ενάγοντα, καθότι ο Α7 σπόνδυλος συμπιέστηκε. Αυτό σημαίνει ότι ο αυχένας του δεν έχει σωστή στάση με αποτέλεσμα να επηρεάζεται ο πάνω και ο κάτω μεσοσπονδύλιος δίσκος και να μην πέφτει ομοιόμορφα το βάρος στη θωρακική μοίρα.

 

            Περαιτέρω, ο ΜΕ4 υποστήριξε ότι στην ακτινογραφία της αυχενικής σπονδυλικής μοίρας του ενάγοντος ημερομηνίας 6/3/24 (Τεκμήριο 17.1) ως αναφέρεται και στη σχετική έκθεση του ακτινολόγου (Τεκμήριο 17(ii)) φαίνεται ότι ο Α7 αυχενικός σπόνδυλος έχει συμπιεστεί λόγω παλαιού κατάγματος και ότι η υπόλοιπη αυχενική μοίρα παρουσιάζει ευθειασμό και ήπιες σπονδυλοαρθριτικές αλλοιώσεις.

 

            Ο ΜΕ4 εξήγησε ότι ο ευθειασμός είναι μια κατάσταση στην οποία ο αυχένας αντί να έχει φυσιολογική λόρδωση, βρίσκεται σε πλήρη ευθεία, κάτι που παρατηρείται συχνά μετά από τραυματισμούς ή σε περιπτώσεις σοβαρού αυχενικού συνδρόμου δηλαδή αρθρίτιδας του αυχένα. Ο ευθειασμός είναι απότοκο του σπασμού των μυών της περιοχής, οι οποίοι λόγω των συχνών κρίσεων πόνου, ακινητοποιούνται κάπως στη θέση αυτή και ο ασθενής βρίσκεται σε κατάσταση μυϊκού σπασμού σχεδόν συνέχεια. Ο ΜΕ4 εξέφρασε την άποψη ότι μετά από τόσα χρόνια ο ενάγων έχει πλέον αναπτύξει αρκετά σοβαρή αρθρίτιδα στον αυχένα, ο οποίος γι’ αυτό το λόγο βρίσκεται σε ευθειασμό.

 

            Περαιτέρω ο ΜΕ4 εξέφρασε την άποψη ότι είναι δύσκολο για ασθενείς με κατάγματα της σπονδυλικής στήλης, να επανέλθουν πλήρως. Μπορεί να επανέλθουν σε καλό επίπεδο, αλλά δεν πρέπει να σηκώνουν βάρη ή να υπόκεινται σε κτυπήματα ή τραντάγματα και γενικότερα πρέπει να αποφεύγουν τους παράγοντες που προκαλούν βλάβη στο σημείο του τραυματισμού. Σε ότι αφορά τον ενάγοντα, ο ΜΕ4 θεωρεί ότι μετά από τόσα χρόνια αυτός εμπίπτει στην κατηγορία των ασθενών που πάσχουν από αυχενικό σύνδρομο. Δηλαδή έχει αρθρίτιδα της σπονδυλικής στήλης στον αυχένα, δυσλειτουργία των δίσκων του αυχένα και αιμωδίες των άκρων.

 

            Σε ερώτηση κατά πόσο οι ενοχλήσεις που εξακολουθεί να έχει ο ενάγων ενδεχομένως οφείλονται σε πρόβλημα στον καρπιαίο σωλήνα, ο ΜΕ4 απάντησε αρνητικά. Κατά την αντεξέταση όμως διαφοροποίησε τη θέση του και απάντησε ότι δεν μπορεί να αποκλείσει αυτό το ενδεχόμενο.

 

            Σε ερώτηση, κατά την αντεξέταση, πόσες φορές ο ίδιος εξέτασε τον ενάγοντα, ο ΜΕ4 απάντησε ότι προτού συντάξει την έκθεσή του ημερομηνίας 31/7/15, είδε τον ενάγοντα μια φορά. Ακολούθως, είδε τον ενάγοντα μια φορά το 2021 κι έπειτα 2 – 3 φορές κατά τα έτη 2023 και 2024.

 

            Ο ΜΕ4, ανέφερε περαιτέρω ότι δεν έκρινε απαραίτητο, στην περίπτωση του ενάγοντα, να γίνει έλεγχος με ηλεκτρομυογράφημα ή ηλεκτρονευρογράφημα, καθότι με βάση τις εξετάσεις που αυτός έκανε μετά το δυστύχημα, δεν φάνηκε να υπάρχει μεγάλη πίεση νεύρου, ή να επηρεάστηκε ο νωτιαίος μυελός ή τα νεύρα από το κάταγμα. Επιπρόσθετα ο ενάγων είχε καλή κίνηση στα άκρα. Όμως, παρόλα αυτά μεγάλος αριθμός ασθενών με κατάγματα στη σπονδυλική στήλη παρουσιάζουν μουδιάσματα, επειδή πέφτει βάρος σε λάθος σημείο της σπονδυλικής στήλης και αν μείνουν όρθιοι για πολλές ώρες ή κάνουν βαριές δουλειές, μπορεί να αισθανθούν πόνο και μουδιάσματα στα άκρα. Δεν έχει όμως οποιοδήποτε νευρολογικό πρόβλημα ο ενάγων.

 

            Σε ερώτηση κατά πόσον η συμπτωματολογία του ενάγοντος, δηλαδή οι κατ’ ισχυρισμό αυχεναλγίες, μπορεί να οφείλονται σε άλλη αιτία, άσχετη με το κάταγμα, για παράδειγμα σε γήρανση, ο ΜΕ4 απάντησε ως εξής: Πράγματι, μεγάλο μέρος του πληθυσμού πάσχει από αυχενικό σύνδρομο, όμως, στη συγκεκριμένη περίπτωση, ο ενάγων υπέστη κάταγμα με συμπίεση του σπονδύλου, διαταραχή της αλληλουχίας των σπονδύλων και των δίσκων και αναφέρει πόνο και δυσκαμψία στην περιοχή. Επομένως, σίγουρα τα συμπτώματά του συνδέονται με το εν λόγω κάταγμα. Δεν είναι όμως σε θέση ο ΜΕ4 να αναφέρει σε ποιο βαθμό το αυχενικό σύνδρομο του ενάγοντα οφείλεται στο επίδικο κάταγμα και σε ποιο βαθμό οφείλεται σε άλλες αιτίες. Ο ίδιος δεν γνωρίζει ποια ήταν η κατάσταση του ενάγοντα πριν το ατύχημα.

 

            Σε ερώτηση κατά πόσον η αυχεναλγία που αισθάνεται ο ενάγων ενδεχομένως οφείλεται σε προβολές δίσκων που προϋπήρχαν του ατυχήματος, ο ΜΕ4 απάντησε ότι εν προκειμένω η μαγνητική τομογραφία του ενάγοντα δεν έδειξε σοβαρού βαθμού προβολές δίσκων που να πιέζουν τα νεύρα. Όμως αν υπάρχουν ήπιες ελαφριές προβολές δίσκων, αυτές μπορεί να προκαλέσουν κάποια συμπτώματα αυχενικού συνδρόμου, αλλά όχι σοβαρού. Σημείωσε επίσης ότι οι αυχενικές προβολές δίσκων είναι πολύ κοινό εύρημα στις μαγνητικές τομογραφίες εφόσον με την ηλικία παρατηρείται εκφύλιση των δίσκων ειδικά στον αυχένα. Εν προκειμένω δεν υπάρχει προβολή δίσκου που να πιέζει κάποιο νεύρο. Το πρόβλημα ήταν σύμφωνα με τη γνώμη του ΜΕ4 το επίδικο κάταγμα.

 

            Ακολούθως, υποδείχθηκε στον μάρτυρα η ακτινοδιαγνωστική έκθεση αναφορικά μαγνητική τομογραφία της σπονδυλικής στήλης του ενάγοντα που έγινε στις 23/1/15 (Τεκμήριο 10) και του ζητήθηκε να αναφέρει κατά πόσον η σημειωθείσα σε αυτήν «ήπια κυκλοτερής προβολή του Α5-Α6 μεσοσπονδύλιου δίσκου η οποία ασκεί ήπια πίεση επί του μηνιγγικού σάκου» θα μπορούσε προοδευτικά να αποτελέσει αιτία αυχεναλγίας. Ο ΜΕ4 απάντησε ότι το εύρημα αυτό καταδεικνύει ελαφρού βαθμού δισκοπάθεια, η οποία ασκεί ελαφριά πίεση στο μηνιγγικό σάκο και πιθανόν να προκαλεί αυχεναλγία. Το ίδιο ισχύει και αναφορικά με παρόμοιο εύρημα που καταγράφεται επί της ακτινοδιαγνωστικής έκθεσης αναφορικά με μαγνητική τομογραφία ΑΜΣΣ του ενάγοντα ημερομηνίας 24/4/15 -  Τεκμήριο 11 δηλαδή «ήπια κυκλοτερής προβολή των Α4-Α5, Α5-Α6 και Α6-Α7 μεσοσπονδύλιων δίσκων που ασκούν ήπια πιεστικά φαινόμενα επί του μηνιγγικού σάκου». Σημείωσε επίσης ότι  ενδεχομένως η δισκοπάθεια αυτή να έχει χειροτερέψει, αλλά ο ίδιος δεν το γνωρίζει αυτό.

 

            Περαιτέρω, ο ΜΕ4 συμφώνησε ότι συμπτώματα αυχεναλγίας παρουσιάζει πολύς κόσμος με την πάροδο του χρόνου, λόγω φθοράς. Το επίδικο κάταγμα επιδείνωσε μια κατάσταση που μπορούσε να δημιουργηθεί έτσι κι αλλιώς, όμως ο ίδιος δεν μπορεί να γνωρίζει κατά πόσον ο ενάγων θα είχε συμπτώματα αυχενικού συνδρόμου, εάν δεν είχε υποστεί το κάταγμα.

 

            Ζητήθηκε επίσης από τον ΜΕ4 να σχολιάσει το εύρημα επί της ακτινοδιαγνωστικής έκθεσης – Τεκμήριο 11 για «ήπια προσθιολίσθηση του Α6 επί τον Α7 σπόνδυλο και ευθειασμό[] της αυχενικής μοίρας της σπονδυλικής στήλης», το οποίο επαναλαμβάνεται στη έκθεση – Τεκμήριο 12, αναφορικά με μαγνητική τομογραφία ΑΜΣΣ του ενάγοντα ημερομηνίας 14/7/15. Ειδικότερα υποβλήθηκε στον ΜΕ4 η ερώτηση κατά πόσον η εν λόγω προσθιολίσθηση θα μπορούσε προοδευτικά να προκαλέσει στον ενάγοντα τη συμπτωματολογία που αυτός περιγράφει. Ο ΜΕ4 διαφώνησε με το πιο πάνω εύρημα επισημαίνοντας κατ’ αρχάς ότι στην προηγούμενη έκθεση η οποία αφορούσε μαγνητική τομογραφία που έγινε μόλις τρεις μήνες προηγουμένως (Τεκμήριο 10), δεν υπήρχε αναφορά σε προσθιολίσθηση. Επίσης, στην ακτινογραφία που έκανε ο ενάγων το 2024 (Τεκμήριο 17(i)), δεν φαίνεται ιδιαίτερη ολίσθηση, ανάμεσα στον έκτο και έβδομο σπόνδυλο. Ο ίδιος θεωρεί ότι η προσθιολίσθηση που περιγράφεται στις εκθέσεις - Τεκμήρια 11 και 12, είναι στα πλαίσια του ευθειασμού του αυχένα, γι’ αυτό φαίνεται ότι ο σπόνδυλος Α6 είναι λίγο πιο μπροστά από τον Α7. Δεν πρόκειται όμως για σημαντικού βαθμού ολίσθηση, ώστε να επηρεάζει τη ζωή του ασθενή.

 

            Σε ερώτηση για ποιο λόγο δεν ζήτησε να γίνει πρόσφατα νέα μαγνητική τομογραφία της ΑΜΣΣ του ενάγοντα, ο ΜΕ4 απάντησε ότι αυτό δεν κρίθηκε απαραίτητο γιατί ο ενάγων βελτιώθηκε. Εξακολουθεί όμως να έχει συμπτώματα αυχενικού συνδρόμου. Τα συμπτώματα που του περιέγραψε ο ενάγων, είναι κατά την άποψή του απολύτως αναμενόμενα για ασθενή με κάταγμα στον αυχένα. Πρόκειται για συμπτώματα σπονδυλοαρθρίτιδας.

 

            Σε ερώτηση κατά πόσον τον Ιούλιο 2015 ο ενάγων του ζήτησε άδεια ασθενείας, ο ΜΕ4 απάντησε ότι δεν θυμάται, αλλά ασθενείς με κατάγματα στη σπονδυλική στήλη χρειάζονται συνήθως ένα χρόνο αναρρωτικής άδειας και στη συνέχεια επαναξιολογούνται. Εάν ο ενάγων του ζητούσε άδεια ασθενείας τον Ιούλιο 2015, σίγουρα θα του έδινε.

 

            Τέλος, υποβλήθηκε στον ΜΕ4 ότι το επίδικο κάταγμα πορώθηκε και σταθεροποιήθηκε χωρίς μετατόπιση και χωρίς πίεση επί νευρικών στοιχείων. Ο ΜΕ4 συμφώνησε  με την εν λόγω υποβολή, προσθέτοντας όμως ότι επειδή το εν λόγω κάταγμα προκάλεσε μείωση του ύψους του σπονδύλου, αυτό επηρεάζει τη λειτουργικότητα του αυχένα και μπορεί να προκαλεί συμπτώματα όπως αυτά που περιγράφει ο ενάγων.Το ότι το κάταγμα σταθεροποιήθηκε, δεν σημαίνει ότι δεν εξακολουθούν να επηρεάζονται τα διπλανά οστά και δίσκοι της σπονδυλικής στήλης.

 

ΜΥ1

            Από πλευράς υπεράσπισης, ιατρική μαρτυρία έδωσε ο νευροχειρουργός Δρ. Αχιλλέας Περδίος (ΜΥ1), ο οποίος εξέτασε τον ενάγοντα στις 19/10/16, κατόπιν εντολής της εναγόμενης 2 και στις 24/10/16 ετοίμασε σχετικώς ιατρική έκθεση την οποία κατέθεσε στο Δικαστήριο ως Τεκμήριο 31. Στην εν λόγω έκθεση ο ΜΥ1 αναφέρει ότι κατόπιν τροχαίου ατυχήματος στο οποίο ενεπλάκη ο ενάγων στις 22/1/15, αυτός υποβλήθηκε σε απεικονιστικό έλεγχο με ακτινογραφίες και μαγνητική τομογραφία, οι οποίες έδειξαν εμπιεστικό κάταγμα του σώματος του Α7, χωρίς μετατόπιση. Κατά την εξέταση από τον ίδιο η νευρολογική εικόνα του ενάγοντα ήταν φυσιολογική, η μυϊκή ισχύς και αισθητικότητα άνω και κάτω άκρων ήταν χωρίς διαταραχή και τα τενόντια αντανακλαστικά άνω και κάτω άκρων εκλείονταν πολύ ελαφρά. Ως αναφέρεται περαιτέρω στο Τεκμήριο 31 παρουσιάστηκαν στον ΜΥ1 οι πιο κάτω απεικονιστικές εξετάσεις:

 

-       Ακτινογραφίες της ΑΜΣΣ ημερομηνίας 22/1/15, με εύρημα κάταγμα του σώματος του Α7 με ελαφριά μείωση του ύψους του.

-       Ακτινογραφίες της ΑΜΣΣ ημερομηνίας 13/3/15, με εύρημα αρχόμενη πώρωση του κατάγματος χωρίς μετατόπιση.

-       Ακτινογραφίες της ΑΜΣΣ με δυναμικές λήψεις ημερομηνίας 28/5/15 με εύρημα πρόσφατο κάταγμα του Α7 χωρίς μετατόπιση ή πίεση επί νευρικών στοιχείων.

-       Μαγνητική τομογραφία ημερομηνίας 14/7/15 με εικόνα κατάγματος Α7 με σημεία σκλήρυνσης.

 

            Ως καταγράφεται στο Τεκμήριο 31, ο ΜΥ1 κατέληξε στο συμπέρασμα ότι εφόσον το επίδικο κάταγμα αντιμετωπίστηκε ορθά με πώρωση και σταθεροποίηση, χωρίς μετατόπιση και χωρίς πίεση επί νευρικών στοιχείων, αυτό σημαίνει ότι τα αναφερόμενα από τον ενάγοντα συμπτώματα αυχεναλγίας οφείλονται στην εικόνα οστεοπόρωσης και οι αιμωδίες στα δάκτυλα οφείλονται σε πιθανό σύνδρομο καρπιαίου σωλήνος, άσχετο με τον τραυματισμό.

 

            Πέραν των ανωτέρω, ο ΜΥ1 εξέφρασε την άποψη ότι ορθώς το επίδικο κάταγμα αντιμετωπίστηκε συντηρητικά, με τη χρήση κολλάρου. Όταν το κάταγμα είναι συμπιεστικό, χωρίς μετατόπιση και χωρίς πρόκληση νευρολογικών συμπτωμάτων η αντιμετώπισή του είναι συντηρητική. Επίσης ανέφερε ότι τα κατάγματα χωρίς μετατόπιση, έχουν πολύ καλή πρόγνωση. Σε ότι αφορά άτομα χωρίς οστεοπόρωση, τα κατάγματα αυτά έχουν τη σωστή πώρωση μετά πάροδο δυο μηνών. Σε άτομα με οστεοπόρωση, η πώρωση αργεί περισσότερο, μπορεί να πάρει μέχρι και έξι μήνες.

 

            Κατά την προφορική του μαρτυρία ο ΜΥ1 διευκρίνισε ότι η αντιμετώπιση κατάγματος στο σπόνδυλο, εμπίπτει συνήθως στην ειδικότητα του νευροχειρουργού. Όταν ο ίδιος εξέτασε τον ενάγοντα, αυτός του ανέφερε ότι παρουσίαζε αυχενικό άλγος, ιδιαίτερα μετά από κόπωση και αιμωδίες στα δάκτυλα, κάτι το οποίο ο ΜΥ1 δεν συνέδεσε με τον τραυματισμό. Ως εκ τούτου σύστησε στον ενάγοντα να προβεί σε έλεγχο με ηλεκτρομυογράφημα, επειδή υποψιάστηκε ότι οι αιμωδίες οφείλονται σε σύνδρομο καρπιαίου σωλήνα, άσχετου με τον τραυματισμό.

 

            Σε ότι αφορά την περίοδο πώρωσης του κατάγματος, ο ΜΥ1 εξέφρασε την άποψη ότι δεν υπήρχε καμία ανάγκη ο ενάγων να παραμείνει κλινήρης. Από την πρώτη μέρα μπορούσε να κινείται, ακόμη και να οδηγεί αυτοκίνητο φορώντας αυχενικό κηδεμόνα. Όφειλε απλώς να μην κάνει απότομες κινήσεις της κεφαλής. Δεν είχε κανένα περιορισμό ο ενάγων εκτός της κεφαλής και επομένως δεν επηρεάστηκαν οι καθημερινές του δραστηριότητες που δεν απαιτούν κινήσεις της κεφαλής. Επιπρόσθετα ο ενάγων έπρεπε να κινείται καθότι η οστεοπόρωση χειροτερεύει με τον κλινοστατισμό.

 

            Σε ερώτηση κατά πόσον το επίδικο κάταγμα επηρέασε την ικανότητα του ενάγοντα για εργασία, ο ΜΥ1 απάντησε ότι ο εν λόγω τραυματισμός δύναται να επηρεάσει μόνο επαγγέλματα που απαιτούν αυξημένη σωματική δύναμη, αλλά όχι επαγγέλματα που γίνονται με καθιστική εργασία. 

 

            Θεωρεί ότι το επίδικο κάταγμα προκάλεσε πόνο στον αυχένα ενόσω ήταν πρόσφατο, πριν πορωθεί. Μετά την πώρωση και εφόσον δεν υπήρξε μετακίνηση του κατάγματος και δεν υπήρξε αργότερα εξέλιξη οστεοαρθρίτιδας ή σπονδυλαρθρίτιδας, δεν αναμένεται το κάταγμα αυτό να προκαλέσει αργότερα άλλα συμπτώματα.

 

            Σε ερώτηση κατά πόσον η «ήπια κυκλοτερής προβολή του Α5-Α6 μεσοσπονδύλιου δίσκου η οποία ασκεί ήπια πίεση επί του μηνιγγικού σάκου» η οποία περιγράφεται στην έκθεση Τεκμήριο 10 θα μπορούσε προοδευτικά να προκαλέσει αυχενικό άλγος, ο ΜΥ1 απάντησε ότι εφόσον ο δίσκος αγγίζει έστω και με ήπια μορφή τον μηνιγγικό σάκο, αυτό προκαλεί πόνο καθότι η μήνιγγα (δηλαδή ο χιτώνας που καλύπτει τον νωτιαίο μυελό και τον εγκέφαλο) είναι πολύ ευαίσθητη.

 

            Σε ότι αφορά το εύρημα επί του ίδιου τεκμηρίου ότι «στον Α4-Α5 επίπεδο παρατηρείται αριστερή οπισθοπλάγια δισκική προβολή, η οποία προκαλεί στένωση του σύστοιχου μεσοσπονδύλιου τρήματος», ο ΜΥ1 ανέφερε ότι και αυτό το εύρημα μπορεί να προκαλέσει πόνο.

 

            Σε ότι αφορά το εύρημα που καταγράφεται στο Τεκμήριο 11 περί ήπιας προσθιολίσθησης του Α6 επί του Α7, ο ΜΥ1 απάντησε ότι αυτή δεν είναι παθολογικής μορφής, αλλά φυσιολογική επειδή είναι κάτω των 3.5 μιλιμέτρων. Γι’ αυτό ο ίδιος την ανέφερε στην έκθεση του – Τεκμήριο 31. Συνήθως δεν χειροτερεύει τέτοια προσιολίσθηση.

 

            Επιπλέον, σχολιάζοντας την ακτινογραφία του ενάγοντα ημερομηνίας 6/3/24 – Τεκμήριο 17(i) ο ΜΥ1 ανέφερε ότι σε αυτήν φαίνεται ένα συμπιεστικό κάταγμα του έβδομου αυχενικού σπονδύλου σε κανονική σωστή θέση με πώρωση, χωρίς μετατόπιση και χωρίς οποιαδήποτε σπονδυλοαρθριτική αλλοίωση, εννέα χρόνια μετά τον τραυματισμό. Συνυπήρχε σκολίωση στην ανώτερη θωρακική μοίρα της σπονδυλικής στήλης και βέβαια φαίνεται και η οστική αραίωση, λόγω της γενικευμένης οστεοπόρωσης.

 

            Ο ΜΥ1 ανέφερε επίσης ότι τα οστεοπορωτικά κατάγματα χρήζουν χειρισμού από νευροχειρουργούς. Όσον αφορά την οστεοπόρωση χωρίς κατάγματα, ειδικός για να τη χειριστεί είναι ενδοκρινολόγος ή ρευματολόγος. Σε ερώτηση τί συμπτώματα προκαλεί η οστεοπόρωση, ο ΜΥ1 σημειώνοντας ότι η αντιμετώπιση της εν λόγω νόσου εμπίπτει στην ειδικότητα ενδοκρινολόγου ή ρευματολόγου, ανέφερε ότι η οστεοπόρωση προκαλεί πόνο στην οσφυϊκή μοίρα, διότι συνήθως εκεί εντοπίζεται.  Κατά την άποψή του ο ενάγων πάσχει από σοβαρού βαθμού οστεοπόρωση ολόκληρης της σπονδυλικής στήλης και θεωρεί ότι τα αναφερόμενα συμπτώματα αυχεναλγίας οφείλονται σε αυτό. Εφόσον το κάταγμα έχει δέσει, χωρίς μετατόπισης και χωρίς οποιαδήποτε πίεση πάνω σε νευρολογικά σημεία, απομένει η οστεοπόρωση. Δεν υπάρχει άλλη αιτία για πόνο.

 

            Κατά την αντεξέταση, ο ΜΥ1 αρνήθηκε υποβολή ότι η οστεοπόρωση από μόνη της δεν προκαλεί πόνο και υποστήριξε ότι οι ασθενείς με βαριά οστεοπόρωση αισθάνονται πόνο και για αυτό επισκέπτονται γιατρό. Ο ίδιος έχει ‘transient’ οστεοπόρωση και οστικό οίδημα στο ισχίο του, λόγω καταπόνησης. Λόγω οστεοπόρωσης δημιουργείται οίδημα, όχι κατ’ ανάγκη επειδή ο ασθενής έχει υποστεί κάταγμα.

 

            Περαιτέρω ο ΜΥ1 αρνήθηκε υποβολή ότι για να πορωθεί καλύτερα το κάταγμα του ενάγοντα θα έπρεπε να είναι και το σώμα του ακίνητο και επανέλαβε τη θέση ότι ο ενάγων μπορούσε να κινεί το σώμα του, εκτός το κεφάλι. Θα μπορούσε άνετα να κάνει ντους χωρίς κολλάρο, χωρίς κινήσεις της κεφαλής και κάποιος μπορούσε να τον βοηθήσει στα πρώτα στάδια, αλλά δεν ήταν παράλυτος για να μην μπορεί να κάνει μπάνιο. Μπορούσε να γυμναστεί και να κινηθεί, χωρίς κίνηση στον αυχένα. Ο ίδιος ως γιατρός ουδέποτε θα συμβουλεύσει ασθενή που χειρουργείται στον αυχένα να μείνει στο κρεβάτι και δεν θεωρεί ότι οποιοσδήποτε ιατρός με στοιχειώδεις γνώσεις ιατρικής, θα σύστηνε στον ενάγοντα ακινησία ολόκληρου του σώματος. Είναι ιατρική αμέλεια να δοθεί συμβουλή σε άτομο με οστεοπόρωση να μείνει στο κρεβάτι. Χρειαζόταν εν προκειμένω ακινησία του αυχένα, τίποτε άλλο.

 

            Σε ερώτηση κατά πόσον ακόμη και μετά την πώρωση του κατάγματος δικαιολογείται να υπάρχουν συμπτώματα όπως αυτά που αναφέρει ο ενάγων για δυσκαμψία και πόνο στον αυχένα και μουδιάσματα στα χέρια, ο ΜΥ1 απάντησε ότι όπως διαπίστωσε βλέποντας τις τελευταίες ακτινογραφίες, δεν υπάρχει ένδειξη οστεοαρθρίτιδας. Οι αρθρώσεις της σπονδυλικής στήλης του ενάγοντα είναι φυσιολογικές. Επομένως, εάν ο ενάγων έχει πόνο στον αυχένα, αυτός είναι μυϊκός ή οφείλεται σε μικροπροβολές των δίσκων που μπορεί να προκαλούν συμπτώματα, αλλά δεν οφείλεται στο κάταγμα.

 

            Του  υποβλήθηκε ότι το κάταγμα του ενάγοντα προκάλεσε μείωση στο ύψος του σπονδύλου και δικαιολογεί τα αναφερόμενα από αυτόν συμπτώματα. Ο ΜΥ1 απάντησε ότι υπήρξε μείωση του ύψους του σπονδύλου μόνο στο κέντρο. Το οπίσθιο μέρος είναι φυσιολογικό και άρα δεν μειώθηκε το ύψος του σώματος του αυχένα. Οι αποστάσεις των μεσοσπονδύλιων διαστημάτων είναι φυσιολογικές. Άρα δεν μειώθηκε το ύψος του αυχένα.

 

            Ο ΜΥ1 διαφώνησε με υποβολή ότι ο Α7 σπόνδυλος έχει συμπιεστεί και επηρεάζει τόσο τον πάνω, όσο και τον κάτω σπόνδυλο καθώς και την κατανομή βάρους σε ολόκληρη τη σπονδυλική στήλη. Επιπλέον, ο ΜΥ1 διαφώνησε με τη θέση ότι ο ενάγων παρουσιάζει σήμερα ευθειασμό του αυχένα και υποστήριξε ότι ευθειασμός υπήρχε όσο ο ασθενής αισθανόταν πόνο λόγω του κατάγματος. Σήμερα δεν υπάρχει πόνος λόγω του κατάγματος και δεν παρατηρείται ευθειασμός. Βάσει της πρόσφατης ακτινογραφίας του ενάγοντα (Τεκμήριο 17(ι)), η αυχενική μοίρα του ενάγοντα, είναι σύμφωνα με τον ΜΥ1, στα πλαίσια του φυσιολογικού. Επιπλέον, οι αρθρώσεις του φαίνονται φυσιολογικές.  Διαφώνησε με υποβολή ότι ο ενάγων παρουσίασε, λόγω του κατάγματος, σοβαρή αρθρίτιδα υποστηρίζοντας ότι βάσει της ακτινογραφίας - Τεκμήριο 17(ι), ο ενάγων δεν φαίνεται να έχει παθολογική αρθρίτιδα, αλλά φυσιολογική, δεδομένης της ηλικίας του.

 

            Σε υποβολή ότι ο ενάγων λόγω του τραυματισμού του, δεν είναι σε θέση να υποβάλλεται σε σωματική κόπωση και άρση βάρους, ο ΜΥ1 απάντησε ότι η άρση βάρους δεν γίνεται από τον αυχένα, αλλά από την οσφυϊκή μοίρα και ότι το κάταγμα του αυχένα έχει δέσει σε κανονική θέση.

 

            Σε ερώτηση κατά πόσον όταν ο ίδιος εξέτασε τον ενάγοντα δικαιολογούνταν το παράπονο που ο τελευταίος εξέφρασε για αυχεναλγία και αιμωδίες, ο ΜΥ1 απάντησε θετικά για την αυχεναλγία  και αρνητικά για τις αιμωδίες, εξηγώντας ότι δεν υπήρξε από τον αυχένα πίεση σε νευρολογικά στοιχεία.Το κάταγμα δεν επηρέασε τα νεύρα.

 

Μαρτυρία ενάγοντα σχετικά με τον τραυματισμό του και τις συνέπειες αυτού:

Κατά τον τραυματισμό του ο ενάγων ήταν ηλικίας σχεδόν 47 ετών, παντρεμένος και πατέρας τεσσάρων παιδιών, με ηλικίες τότε 2, 4, 11 και 15 ετών.

Για αντιμετώπιση της οστεοπόρωσης την οποία παρουσιάζει λόγω μεσογειακής αναιμίας συστήνεται καθημερινή άσκηση, περιλαμβανομένης αερόβιας άσκησης, όπως έντονο περπάτημα, κολύμπι και ποδήλατο, πρόγραμμα που ακολουθούσε πριν το ατύχημα. Η κατάστασή του είχε σταθεροποιηθεί σε ικανοποιητικό βαθμό και μπορούσε να εργάζεται και να απολαμβάνει την καθημερινότητά του.

Αμέσως μετά το ατύχημα, μεταφέρθηκε στο νοσοκομείο με ασθενοφόρο όπου του παρασχέθηκαν οι πρώτες βοήθειες. Αφού υπεβλήθη σε κάποιες αναλύσεις παρέμεινε σε φορείο του Τμήματος Πρώτων Βοηθειών, πάνω στο οποίο πονούσε. Επειδή δεν άντεχε την ταλαιπωρία και τον πόνο, με πρωτοβουλία της οικογένειάς του μεταφέρθηκε στην Πολυκλινική Υγεία, όπου υποβλήθηκε σε περαιτέρω κλινικές και ακτινολογικές εξετάσεις και διαπιστώθηκε ότι είχε υποστεί οστικό κάταγμα στον 7^ο αυχενικό σπόνδυλο, το οποίο παρουσίαζε καθίζηση.

Παρέμεινε κλινήρης στην Πολυκλινική Υγεία για ένα βράδυ και την επομένη, 23/1/15, μεταφέρθηκε ξανά στο Γενικό Νοσοκομείο Λεμεσού, όπου αποφασίστηκε η αντιμετώπιση του κατάγματος με σταθεροποίηση της Αυχενικής Μοίρας Σπονδυλικής Στήλης (ΑΜΣΣ) με αυχενικό κηδεμόνα τύπου ‘Μαϊάμι’ και λήψη φαρμακευτικής αγωγής. Επίσης, του δόθηκαν αυστηρές οδηγίες να αναπαύεται και να αποφεύγει την εργασία. Παρέμεινε στο Γενικό Νοσοκομείο από την 23/1/15 μέχρι 29/1/15 (Τεκμήριο 6 και ακολούθως του χορηγήθηκε άδεια ασθενείας για την περίοδο μεταξύ 23/1/15 - 23/3/15 και ακολούθως για την περίοδο μεταξύ 24/3/15 – 24/4/15 και 24/4/14-24/5/15 (Τεκμήριο 8). Ένα από τους γιατρούς που τον παρακολουθούσε στο νοσοκομείο ήταν ο Δρ. Μ. Σπύρου, νευροχειρουργός, τον οποίο ο ενάγων επισκέφθηκε και στο ιδιωτικό του ιατρείο στις 6/4/15 (Τεκμήριο 7).

Σε ότι αφορά τις εξετάσεις στις οποίες υποβλήθηκε στην Πολυκλινική Υγεία, ο ενάγων κατέθεσε τα εξής Τεκμήρια:

Τεκμήριο 9: Έκθεση Αξονική Τομογραφία ΑΘΜΣΣ, ημερομηνίας 22/1/15.

Τεκμήριο 10: Έκθεση Μαγνητικής Τομογραφίας Σπονδυλικής Στήλης, ημερομηνίας 23/1/15.

Τεκμήριο 11: Έκθεση Μαγνητικής Τομογραφίας Αυχενικής Μοίρας Σπονδυλικής Στήλης, ημερομηνίας 24/4/15.

Τεκμήριο 12: Έκθεση Μαγνητικής Τομογραφίας Αυχενικής Μοίρας Σπονδυλικής Στήλης, ημερομηνίας 14/7/15.

Περαιτέρω ο ενάγων επισκέφθηκε τον ειδικό νευροχειρουργό Δρ. Σ. Τζανή στο American Medical Center, ο οποίος εξέδωσε ιατρικό σημείωμα, ημερομηνίας 4/3/15, αντίγραφο του οποίου κατέθεσε ως Τεκμήριο 13.

Τον ενάγοντα παρακολουθούσαν επίσης ομάδα στο Αρεταίειο Νοσοκομείο αποτελούμενη από τον Δρ. Α. Κουγιάλη νευροχειρουργό, ο οποίος τον εξέτασε στις 6/5/15, στις 3/6/15 και στις 16/7/15 και εξέδωσε την ιατρική βεβαίωση ημερομηνίας 23/7/15 (Τεκμήριο 14).

Επιπλέον, ο ενάγων επισκέφθηκε τον νευροχειρουργό Δρ. Κ. Βιολάρη (ΜΕ4), ο οποίος ετοίμασε τις ιατρικές εκθέσεις ημερομηνίας 31/7/15 και 7/2/14 (Τεκμήρια 15(i) και (ii) αντίστοιχα) και τον Δρ. Δήμο Νεοφύτου, ορθοπεδικό χειρουργό, ο οποίος ετοίμασε έκθεση ημερομηνίας 28/4/23 (Τεκμήριο 16).

Στις 6/3/24, ο ενάγων υποβλήθηκε σε ακτινογραφία αυχένα, την οποία κατέθεσε μαζί με τη σχετική έκθεση του ακτινολόγου ως Τεκμήρια 17(i) και (ii) αντίστοιχα.

Σε ότι αφορά το σύνολο των σωματικών βλαβών τις οποίες υπέστη συνεπεία του τραυματισμού του, ο ενάγων υποστήριξε ότι σύμφωνα με τους θεράποντες ιατρούς του, αυτές είναι οι εξής:

«(α) Οξύ κάταγμα στον Α7 αυχενικό σπόνδυλο, το οποίο παρουσίαζε καθίζηση.

(β) Αυχεναλγία και αδυναμία των άκρων.

(γ) πολλαπλούς μώλωπες στην περιοχή της κοιλιακής χώρας.

(δ) Οσφυαλγία, αυχεναλγία.

(ε) Έντονες αιμωδίες – μουδιάσματα στα δυο άνω άκρα, αδυναμία ορθοστασίας.

(στ) Κεφαλαλγία και ζάλη, κάκωση κεφαλής».

            Περαιτέρω ο ενάγων ανέφερε ότι για την πώρωση του κατάγματος απαιτήθηκε μεγάλο χρονικό διάστημα και ήταν ιδιαίτερα επίπονη. Επίσης, όπως διαπιστώθηκε από τους ακτινολογικούς ελέγχους στους οποίους υποβλήθηκε και όπως του αναφέρθηκε από τους γιατρούς του, μετά την πώρωση, παρέμεινε μερική απώλεια του ύψους του σπονδυλικού σώματος.

Ο ίδιος μετά το ατύχημα υπέφερε από έντονο πόνο στον αυχένα με αντανάκλαση στα δυο χέρια και έντονες αιμωδίες, οι οποίες βελτιώθηκαν σταδιακά, χωρίς όμως να εξαλειφθούν πλήρως.

Τους πρώτους τρεις – τέσσερεις μήνες μετά το ατύχημα, ήταν συνεχώς κατάκοιτος στο κρεβάτι. Δεν δικαιούνταν καθόλου να σηκωθεί, ούτε να βγάλει το σκληρό κολλάρο που φορούσε, ούτε για μπάνιο, ούτε για τουαλέτα, γιατί περίμενε το οστό να ‘θρέψει’ από μόνο του.  Η σύζυγος του τον έλουζε και τον έπλενε στο κρεβάτι. Η οικογένεια του βίωνε αυτή την κατάσταση και αισθάνονταν όλοι πολύ άσχημα.

Για τους πρώτους οκτώ μήνες, δεν μπορούσε να οδηγήσει και για αυτό πρόσωπα του περιβάλλοντός του φρόντιζαν για τις διακινήσεις του, καθώς και των παιδιών του. Επιπλέον, για περίοδο περίπου έξι μηνών φορούσε σκληρό αυχενικό κηδεμόνα, τον οποίο στη συνέχεια αντικατέστησε με μαλακότερο.

Η σύζυγος του επιφορτίστηκε με τη φροντίδα και περιποίηση του για τουλάχιστον δυο χρόνια μετά το ατύχημα.

Υπέστη και συνεχίζει να υφίσταται μεγάλη ταλαιπωρία κατά τις απλές καθημερινές του ασχολίες.

Επιπλέον, εξαιτίας του ατυχήματος, χρειάστηκε να πραγματοποιήσει δώδεκα συνεδρίες φυσιοθεραπείας. Σχετική βεβαίωση φυσιοθεραπευτή ημερομηνίας 7/7/15, καθώς και αποδείξεις είσπραξης κατατέθηκαν ως Τεκμήρια 18(i) και (ii) αντίστοιχα.

Στη συνέχεια ακολούθησε συνεδρίες ρεφλεξολογίας που τον ανακούφιζαν από τον πόνο και τις ενοχλήσεις στον αυχένα και στα χέρια. Τις εν λόγω συνεδρίες έκανε στη σύζυγο του, η οποία είναι επαγγελματίας ρεφλεξολόγος και διατηρεί δικό της κέντρο στη Λεμεσό.

Κατά διαστήματα έκανε υδροθεραπείες. Σχετικώς παρουσίασε ως Τεκμήριο 19 αντίγραφο απόδειξης είσπραξης από συγκεκριμένο κολυμβητήριο ημερομηνίας 5/5/17.

Για την αντιμετώπιση του πόνου και των ενοχλήσεων που έχει, ακολούθησε και ακολουθεί συνεδρίες ειδικής θεραπείας υπερβαρικού οξυγόνου, σε Ειδική Μονάδα στην Πάφο, οι οποίες διαρκούν για ένα μήνα η κάθε μια.

Σύμφωνα με τους θεράποντες ιατρούς του, μετά τον επίδικο τραυματισμό του, διατρέχει αυξημένο κίνδυνο για οστικά κατάγματα, κυρίως στη σπονδυλική στήλη και στο ισχίο. Οι γιατροί που τον παρακολουθούσαν, Δρ. Χατζηγαβιήλ και Δρ. Βιολάρης, τον συμβούλευσαν να είναι πολύ προσεκτικός σε ότι κάνει και του επισήμαναν ότι τα οστά του είναι πολύ εύθραυστα και ότι πρέπει να αλλάξει τις συνήθειες του, καθώς και λόγω της οστεοπόρωσης, βρίσκεται σε αυξημένο κίνδυνο νέου κατάγματος. Αυτό σημαίνει ότι εξαιτίας του ατυχήματος, ο ενάγων δεν είναι σε θέση πλέον να ασκείται συστηματικά όπως προηγουμένως, προκειμένου να διατηρεί σε σταθερό επίπεδο την κατάσταση της οστεοπόρωσης, από την οποία αναπόφευκτα υποφέρει.  Συγκεκριμένα, πριν το ατύχημα, ακολουθούσε σχεδόν καθημερινά πρόγραμμα εξάσκησης με έντονο περπάτημα, ασκήσεις γυμναστικής ‘Tai Chi’ και κολύμπι για περίπου μια ώρα. Περιστασιακά έκανε και ποδήλατο. Λόγω των ενοχλήσεων που συνεχίζει να έχει μέχρι σήμερα, αλλά και για να περιορίσει την πιθανότητα ακόμα και μικρού τραυματισμού από άσκηση, αποφεύγει να αθλείται όπως πριν το ατύχημα. Περιορίζεται σε ασκήσεις ‘Tai Chi’ με ήπιες κινήσεις, ελαφρύ περπάτημα και μισή ώρα περίπου κολύμπι

Γενικότερα αναγκάστηκε να απέχει από δραστηριότητες οι οποίες μπορεί να τον εκθέσουν σε τυχόν κίνδυνο, δεν κατάφερε να επανέλθει στην προηγούμενη εργασία του και κάθε επαγγελματική του δραστηριότητα διακόπηκε.

Εξαιτίας του ατυχήματος, παρουσιάζει μέχρι σήμερα δυσκαμψία στον αυχένα και στα άνω άκρα, συμπτώματα τα οποία αναμένεται να παραμείνουν μόνιμα λόγω και της οστεοπόρωσης η οποία δεν επιτρέπει την αποτελεσματική τους θεραπεία. Λόγω των συμπτωμάτων αυτών, δυσκολεύεται στο ανεβοκατέβασμα σκαλών, στην άρση οποιουδήποτε βάρους και κατά την παρατεταμένη ορθοστασία.

Βρίσκεται σε συνεχή ψυχολογική κατάπτωση, λόγω της πρόσθετης επιβάρυνσης στην ήδη βεβαρημένη υγεία του, αισθάνεται άγχος και ανασφάλεια για το μέλλον σε σχέση με τη σωματική του κατάσταση και προσπαθεί συνεχώς να είναι πολύ προσεκτικός να μην τραυματιστεί ξανά, εφόσον γνωρίζει ότι διατρέχει αυξημένο κίνδυνο κατάγματος.

Μαρτυρία αναφορικά με τις επιπτώσεις του τραυματισμού του ενάγοντα στην εργασία του:

Ο ενάγων είναι κάτοχος πτυχίου στα οικονομικά και λογιστική. Από το 1989 μέχρι το 2003 εργάστηκε στην επιχείρηση της οικογένειάς του στην Κύπρο, στον τομέα του εμπορίου ειδών ένδυσης και υπόδηση. Για σκοπούς της εργασίας του ταξίδευε κάθε χρόνο στο εξωτερικό σε διάφορες εκθέσεις μόδας, αναζητώντας νέους προμηθευτές/ συνεργάτες και προϊόντα. Ασχολούνταν γενικότερα με τραπεζικές οικονομικές συναλλαγές, λογιστικά, πωλήσεις, παραγγελίες, διαφημίσεις και στήσιμο των βιτρινών και του εσωτερικού των καταστημάτων της εταιρείας τους.

Ακολούθως, από το 2004 εργάστηκε ως διευθυντικό στέλεχος σε δυο πολυεθνικές εταιρείες με αλυσίδες καταστημάτων ειδών ένδυσης και υπόδησης. Συγκεκριμένα, κατά την περίοδο μεταξύ Μαΐου 2004 έως Ιανουαρίου 2006, εργάστηκε ως ‘Visual Merchandiser Manager’ στα πολυκαταστήματα ‘Marks and Spencers’ στον όμιλο εταιρειών ‘Symeonides Group of Companies’. Ήταν υπεύθυνος για τη διαχείριση, διακόσμηση, σχεδιασμό, στολισμό των καταστημάτων, στήσιμο και τοποθέτηση προϊόντων στα καταστήματα και στις βιτρίνες, αλλά και στήσιμο και ανάπτυξη νέων καταστημάτων στην Κύπρο και μετά στο εξωτερικό και για την εποπτεία των εργασιών και υπαλλήλων της εταιρείας.

Οι εργασίες αυτές απαιτούσαν, μεταξύ άλλων, πολλές ώρες συνεχόμενες εργασίας, ορθοστασίας, μεταφοράς και μετακινήσεις αντικειμένων και εμπορευμάτων/ προϊόντων και εξοπλισμού των καταστημάτων, με τη βοήθεια και άλλων υπαλλήλων και μετακινήσεων με αυτοκίνητο σε διάφορες πόλεις της Κύπρου για μετάβαση στους χώρους εργασίας και τα καταστήματα.

Κατά την απασχόληση του αυτή χρειάστηκε να μεταβεί για τις ανάγκες της εργασίας του στο εξωτερικό και συγκεκριμένα στο Ντουμπάι, στην Πράγα και στο Λονδίνο, όπου διέμενε για όσο χρονικό διάστημα χρειαζόταν για να στηθεί εξ αρχής και να αναπτυχθεί κατάστημα Marks and Spenser’s στα εν λόγω μέρη, σε συνεργασία με τη διεθνή ομάδα της εταιρείας για το σκοπό αυτό. Επίσης ταξίδευε συχνά στο εξωτερικό για συμμετοχή του σε εκπαιδευτικά σεμινάρια.

Ακολούθως, κατά την περίοδο Φεβρουαρίου 2006 – Μαΐου 2013, εργάστηκε στην Κύπρο για την εταιρεία Diesel Hellas S.A., η οποία επίσης δραστηριοποιούνταν, μεταξύ άλλων, σε εμπόριο ειδών ένδυσης και υπόδησης, ως υπάλληλος στις εταιρείας ‘Encinal Training Ltd’ και ‘Cyraptum Trading Ltd’.

Συγκεκριμένα, από τον Φεβρουάριο 2006 – Μάρτιο 2011, εργάστηκε ως ‘Cyprus Operational Manager’ στην εταιρεία ‘Encinal Training Ltd’, για όλα τα καταστήματά της στην Κύπρο και ήταν υπεύθυνος, μεταξύ άλλων, για τη λειτουργία, διαχείριση, διαφήμιση, προϋπολογισμούς, πωλήσεις, επέκταση των εργασιών χονδρικής και διανομής στην Κύπρο.

Από τον Απρίλιο 2011 έως Σεπτέμβριο 2012, εργάστηκε ως ‘Operation Manager’ στην ‘Cyraptum Trading Ltd’ για να οργανώσει τις νέες εργασίες της εταιρείας και τη διαχείριση των καταστημάτων που θα λειτουργούσαν, μεταξύ άλλων, ως ‘clothing outlet stores’ των ειδών ένδυσης και υπόδησης της γνωστής επωνυμίας DIESEL.

Κατά τον Οκτώβριο 2012 – Μάιο 2013, ως αποτέλεσμα της κρίσης και της άσχημης οικονομικής κατάστασης σε Ελλάδα και Κύπρο, σταδιακά έκλεισαν όλα τα καταστήματα DIESEL στην Κύπρο και ο ενάγων ανέλαβε να κάνει σχετικές εργασίες με το κλείσιμο των καταστημάτων, όπως τον τερματισμό της απασχόλησης εργοδοτουμένων και τον τερματισμό ενοικιάσεων υποστατικών.

Σχετικώς με τις αποδοχές του κατέθεσε ως Τεκμήριο 20 αντίγραφο αναλυτικής κατάστασης αποδοχών για το έτος 2012 και ως Τεκμήριο 21 αντίγραφο ασφαλιστικού λογαριασμού για τα έτη από 1984 - 2018 από την Υπηρεσία Κοινωνικών Ασφαλίσεων.

Μετά το κλείσιμο των καταστημάτων DIESEL στην Κύπρο, ο ίδιος έκανε συμφωνία για αγορά του εμπορεύματος που είχε μείνει στην Κύπρο, με σκοπό να δραστηριοποιηθεί μόνος του για πώληση αυτών, μαζί με άλλα επώνυμα είδη ένδυσης και υπόδησης, στο ιδιόκτητο κατάστημά του στη Λεμεσό, το οποίο θα λειτουργούσε ως ‘outlet store’. Επιπλέον, αναζήτησε εργασία και στο εξωτερικό, αλλά τελικά απέκλεισε αυτό το ενδεχόμενο, λόγω του τραυματισμού του. Συγκεκριμένα, έκανε αίτηση για εργοδότηση στην εταιρεία ‘Azadea Group’ για τη θέση του ‘shop manager’. Σχετικό ηλεκτρονικό μήνυμα ημερομηνίας 20/8/14 κατέθεσε ως Τεκμήριο 22.

Τον Ιανουάριο 2015 ξεκίνησε να εργάζεται στην εταιρεία ‘Monarch Telecom Ltd’ στον τομέα της επιχειρηματικής ανάπτυξης της εταιρείας. Κύρια καθήκοντα του ήταν η προώθηση πωλήσεων συστημάτων ασύρματης τηλεπικοινωνίας και η ανεύρεση και προσέλκυση νέων πελατών. Λάμβανε μισθό Ευρώ 2.500 ακάθαρτα, δηλαδή Ευρώ 2.305 καθαρά το μήνα. Κατέθεσε σχετική αναλυτική κατάσταση αποδοχών του από τις Κοινωνικές Ασφαλίσεις για το έτος 2015, ημερομηνίας 18/11/15, ως Τεκμήριο 23.

Στα πλαίσια των εργασιών του εργαζόταν οκτώ ώρες ημερησίως σε γραφεία της εταιρείας στη Λεμεσό, με κύρια καθήκοντα να βλέπει πελάτες και να επισκέπτεται χώρους εργασίας τους παγκύπρια, με σκοπό την προώθηση των προϊόντων της εταιρείας.

Στόχος του ήταν να εργαστεί στην εν λόγω εταιρεία για κάποιο χρονικό διάστημα, αναμένοντας παράλληλα τη βελτίωση των συνθηκών στην αγορά προκειμένου να επιστρέψει σε εργασία ως ‘Operational Manager’ και ‘Visual Merchandiser Manager’ σε καταστήματα ειδών ένδυσης και υπόδησης. Όμως, λόγω του τραυματισμού του από το ατύχημα αναγκάστηκε να παραμείνει εκτός εργασίας αρχικά για περίοδο τεσσάρων μηνών, κατά την οποία εξασφάλισε αναρρωτική άδεια από τον Δρ. Σπύρου.

Μετά το ατύχημα επέστρεψε στην εργασία του τον Μάιο 2015, αλλά αναγκάστηκε να παραιτηθεί περί τον Ιούνιο 2015, λόγω της κατάστασης της υγείας του, εφόσον δεν μπορούσε να ασκεί τα καθήκοντα του όπως προηγουμένως. Συγκεκριμένα είχε ενοχλήσεις και πόνους στον αυχένα, δυσκολευόταν να κάθεται ή να στέκεται συνεχόμενα για πολλή ώρα, γιατί πονούσε και κουραζόταν. Δεν μπορούσε να οδηγήσει και χρειαζόταν βοήθεια για τις μετακινήσεις του.

Επίσης, λόγω του τραυματισμού του αδυνατούσε να συνεχίσει να δραστηριοποιείται με τη μικρή επιχείρηση που είχε ξεκινήσει με το ‘outlet’ κατάστημα του στη Λεμεσό, προκειμένου να μετριάσει τη ζημιά του. Τα έξοδα διαχείρισης της εν λόγω επιχείρησης από τρίτα πρόσωπα, χωρίς τη δική του συμμετοχή, την καθιστούσαν ζημιογόνα. Ως αποτέλεσμα η επιχείρηση έκλεισε κατά το 2018 και έκτοτε ο ενάγων δεν κατάφερε, λόγω της υγείας του, να δραστηριοποιηθεί επαγγελματικά.

Λόγω του τραυματισμού του και της χειροτέρευσης της κατάστασης της υγείας του μετά το ατύχημα, «το πιο πιθανόν» είναι ότι δεν θα είναι σε θέση να εργαστεί ξανά με τον τρόπο και στο επίπεδο που εργαζόταν προηγουμένως, αλλά ακόμη και αν καταστεί στο μέλλον ικανός να εργαστεί, σίγουρα θα πρέπει να αναλάβει γραφειακής φύσεως δουλειά για περιορισμένες ώρες την ημέρα και ελαφρά καθήκοντα.

Λόγω του ατυχήματος δεν είναι σε θέση να υλοποιήσει ιδέες και σχέδια που είχε, εφόσον η κατάσταση της υγείας του δεν του το επιτρέπει. Οι ενοχλήσεις που έχει μετά το ατύχημα και συνεχίζουν μέχρι σήμερα αναμένεται να μην εξαλειφθούν ποτέ πλήρως. Συνεπώς δεν πρόκειται να επανέλθει στο προ του τραυματισμού του επίπεδο σε σχέση με την εργασία του.

Πέραν των ανωτέρω, λόγω της αναγκαστικής αποχής του από εργασία υπέστη ζημιά και λόγω μειωμένου επιδόματος που του καταβάλλεται από το κράτος ως θαλασσαιμικό άτομο. Συγκεκριμένα, με βάση το άρθρο 36(Α) του περί Κοινωνικών Ασφαλίσεων Νόμου του 2010, Ν.59(Ι)/2010, καταβάλλεται από το Ταμείο ειδική παροχή σε πρόσωπα με θαλασσαιμία τα οποία έχουν συμπληρώσει το πεντηκοστό έτος της ηλικίας τους και δεν έχουν συμπληρώσει τη συντάξιμη ηλικία. Σύμφωνα με το Νόμο, η ειδική αυτή παροχή καταβάλλεται στον δικαιούχο από την ημερομηνία υποβολής της σχετικής αίτησης και τερματίζεται με τη συμπλήρωση της συντάξιμης ηλικίας και/ ή όταν ο δικαιούχος καταστεί μη δικαιούχος. Το ύψος της υπολογίζεται κατά τον ίδιο τρόπο που υπολογίζεται το ύψος της θεσμοθετημένης σύνταξης νοουμένου ότι πληρούνται οι σχετικές ασφαλιστικές προϋποθέσεις.

Στις 2/2/2021 ο ενάγων υπέβαλε αίτηση για την εν λόγω ειδική παροχή και με επιστολή ημερομηνίας 28/9/21 ενημερώθηκε από τις Κοινωνικές Ασφαλίσεις ότι εγκρίθηκε από την 18/12/20 για ποσό Ευρώ 830.47. Αντίγραφο της εν λόγω επιστολής κατέθεσε ως Τεκμήριο 24. Το εν λόγω ποσό υπολογίστηκε με βάση τις ασφαλιστέες μονάδες που είχε μέχρι 18/12/20. Λόγω του επίδικου τραυματισμού του και της αδυναμίας του να συνεχίσει να εργάζεται μετά τον Ιούνιο 2015, μειώθηκαν οι ασφαλιστέες αποδοχές του και έτσι η ειδική παροχή μειώθηκε αναλόγως. Σύμφωνα με τους υπολογισμούς του, το ποσό του επιδόματος που εγκρίθηκε μειώθηκε περίπου Ευρώ 200.

Επιπλέον, ο ενάγων αξιώνει απώλεια εισοδημάτων Ευρώ 2.305 μηνιαίως από τη λήξη της άδειας ασθενείας του μέχρι την καταχώριση της Έκθεσης Απαίτησης, δηλαδή από 24/5/2015 έως 24/1/2018 και έπειτα συνεχιζόμενη απώλεια κάθε μήνα προς Ευρώ 2.305.

Κατά την αντεξέταση, ο ενάγων ανέφερε ότι ο Δρ. Βιολάρης (ΜΕ4) τον συμβούλευσε να είναι γενικά πιο προσεκτικός στη ζωή του, να κάνει πιο ήπια γυμναστική και να μην σκορσάρει τις κλειδώσεις και τον αυχένα του. Ίδια συμβουλή έλαβε και από τον Δρ. Κουγιάλη, τον οποίο επίσης επισκέφθηκε μερικές φορές. Επιπλέον λάμβανε συμβουλές από τον Δρ. Χατζηγαβριήλ, (ΜΕ1), ο οποίος τον παρακολουθεί για το πρόβλημα της θαλασσαιμίας του και είναι ειδικός για την αντιμετώπιση της οστεοπόρωσης σε ασθενείς με μεσογειακή αναιμία.

Σε ότι αφορά τον Δρ. Νεοφύτου, ο ενάγων τον επισκέφθηκε ως ανέφερε δυο - τρεις φορές τα τελευταία χρόνια, γιατί έχει έντονους πόνους στον αυχένα και αυτός του χορήγησε μυοχαλαρωτικές ενέσεις.

Σε ερώτηση κατά πόσον έλαβε οποιαδήποτε ιατρική συμβουλή να παραμείνει κατάκοιτος στο κρεβάτι για τρεις – τέσσερεις μήνες, μετά το ατύχημα ο ενάγων απάντησε ότι λάμβανε συμβουλές από τον Δρ. Χατζηγαβριήλ ΜΕ1. Διευκρίνισε ότι περπατούσε λίγο μέσα στο σπίτι, αλλά ήταν πολύ επικίνδυνο να κάνει μπάνιο ή να πάει στην τουαλέτα. Αυτά τα έκανε στο κρεβάτι, με τη βοήθεια της συζύγου του. Σε διευκρινιστική ερώτηση κατά πόσον αυτό έγινε κατόπιν συμβουλής του Δρ. Χατζηγαβριήλ, ο ενάγων απάντησε ως εξής: «δηλαδή εγώ δεν ξέρω το σώμα μου; Από δυο χρονών ξέρω την κάθε γωνία του σώματός μου, ξέρω αν έχω δυνάμεις να σταθώ, ξέρω αν έχω δυνάμεις να περπατήσω, ξέρω αν έχω δυνάμεις να πιάσω βάρος δεν είναι κάτι το οποίο θέλει τζαι κάποιον να σου το πει αφού η κεφαλή μου δεν εκινήτουν είχα πόνους, είχα σπάσιμο, πώς μπορώ να κάμω κάτι;» Απέρριψε υποβολή ότι δεν λέει την αλήθεια ότι έμεινε κατάκοιτος στο κρεβάτι μετά που έλαβε εξιτήριο από το νοσοκομείο Λεμεσού, αλλά αποδέχθηκε ότι κατά το διάστημα αυτό μπορούσε αν ήθελε να πάει για καφέ, για σύντομο χρονικό διάστημα.

Περαιτέρω, ρωτήθηκε κατά πόσον έλαβε οποιαδήποτε ιατρική συμβουλή να μην οδηγεί κατά τους πρώτους οκτώ μήνες μετά το ατύχημα και ο ενάγων απάντησε ότι επειδή είχε πρόβλημα με τον αυχένα του ήταν καλύτερα να μην οδηγεί. Επιπρόσθετα  του ήταν δύσκολο να οδηγεί.

Αναφορικά με τη χρήση κολλάρου, εξήγησε ότι αντικατέστησε τον σκληρό αυχενικό κηδεμόνα με μαλακό, μετά πάροδο περίπου έξι μηνών.

Σε ότι αφορά τη θεραπεία με οξυγόνο, εξήγησε ότι αυτή την έκανε στην Πάφο καθημερινά για τριάντα μέρες κάθε φορά. Εξήγησε ότι η κάθε θεραπεία είχε διάρκεια ενάμιση με δυο ώρες και ο ίδιος έπρεπε να βρίσκεται σε καθιστή θέση. Του ήταν δύσκολο να το κάνει, αλλά τον ωφέλησε πολύ.

Σε ότι αφορά το πρόγραμμα γυμναστικής του, ο ενάγων ανέφερε ότι στο παρόν στάδιο περπατά τακτικά και κολυμπά σχεδόν καθημερινά, χειμώνα - καλοκαίρι.

Σε ερώτηση εάν λάμβανε φαρμακευτική αγωγή για τον πόνο στον αυχένα, ο ενάγων απάντησε ότι έπαιρνε το ενέσιμο φάρμακο Prolia, κατόπιν συνταγής του Δρ. Χατζηγαβριήλ, που είναι ειδικός για την αντιμετώπιση της οστεοπόρωσης λόγω θαλασσαιμίας.

Του υποβλήθηκε ότι δεν είχε κάτι να αντιμετωπίσει σε σχέση με το κάταγμα στον Α7 σπόνδυλο μετά την 31/7/15. Ο ενάγων αρνήθηκε την υποβολή και απάντησε ως εξής: «μέχρι τώρα μουδιάζουν τα δάχτυλα μου, δεν μπορώ να συγκεντρωθώ, έχω θέματα με τον αυχένα».

Σχετικώς με την εργασία του ο ενάγων αποδέχθηκε ότι τους μήνες Μάιο και Ιούνιο 2015 πληρώθηκε κανονικά τον μισθό του από την εταιρεία Monarch αναγνωρίζοντας βεβαίωση του εργοδότη του ότι εργάστηκε μέχρι 31/7/15. Ανέφερε επίσης ότι κατά το έτος 2015, πέραν των μισθών που λάμβανε από την Monarch, είχε εισοδήματα και από ενοικιάσεις ακινήτων, αλλά και από το ιδιόκτητο κατάστημα του που λειτουργούσε με την ονομασία ‘Stockme’. Συγκεκριμένα, όταν ξεκίνησε να δουλεύει στη Monarch, λειτουργούσε το εν λόγω κατάστημα παράλληλα με κάποιο συνέταιρο και από κάποια στιγμή και έπειτα, δηλωνόταν στις κοινωνικές ασφαλίσεις ως αυτοτελώς εργαζόμενος. Συνεπεία όμως του δυστυχήματος, δεν μπορούσε να δουλέψει στο κατάστημά του, έπρεπε να βρει υπαλλήλους και του ήταν ασύμφορο. Ο ίδιος δεν ήταν παραγωγικός. Το 2016 προσπάθησε να βρει άλλη δουλειά για 2-3 ώρες, αλλά δεν έβρισκε. Έκανε και κάποια εργασία για το ‘Τσιάκκας Winery’ στα πλαίσια επιχορήγησης της ΑΝΑΔ για κάποιους μήνες.

Σε ερώτηση για ποιο λόγο ισχυρίζεται ότι συνεπεία του τραυματισμού του δεν μπορούσε να συνεχίσει να εργάζεται στην εταιρεία Monarch, ο ενάγων απάντησε ότι η εργασία αυτή απαιτούσε πολλές ώρες καθιστική εργασία, τηλέφωνα και χρήση ηλεκτρονικού υπολογιστή. Ήταν πολύ κουραστικό για τον ίδιο να κάθεται πολλές ώρες, γιατί είχε πρόβλημα στον αυχένα και μούδιαζαν τα χέρια του.

Σε ερώτηση αν αποτάθηκε στις Κοινωνικές Ασφαλίσεις για να λαμβάνει επίδομα ως ανίκανος για εργασία, ο ενάγων απάντησε ότι έχει εγκριθεί ως ανίκανος, αλλά δεν ζητά το επίδομα. Πιστεύει ότι άλλα άτομα στην κοινωνία χρειάζονται περισσότερο τα χρήματα αυτά. Συγκεκριμένα παρουσιάστηκε στο Ιατροσυμβούλιο όπως ανέφερε αρχές του 2024. Επιπλέον, είχε στην κατοχή του ευρωπαϊκή κάρτα για στάθμευση αναπήρων την οποία απέκτησε, όπως ανέφερε, εδώ και τέσσερα χρόνια.

Σε υποβολή ότι τα προβλήματά του δεν σχετίζονται με το ατύχημα, ο ενάγων απάντησε ότι επιδεινώθηκε η κατάσταση του, λόγω και άλλων προβλημάτων υγείας που αντιμετωπίζει, όμως από το 2015 έχει θέματα με τον αυχένα και μουδιάσματα. Όσο μεγαλώνει μεγαλώνουν και τα προβλήματα υγείας του και γι’ αυτό το κράτος δίνει επίδομα σύνταξης στους θαλασσαιμικούς στα 52, διότι μετά τα 55 αρχίζουν τα προβλήματα. Ο ίδιος από τα 47 του χρόνια, λόγω του επίδικου τραυματισμού του στερήθηκε τα παραγωγικά του χρόνια.

Πέραν των ανωτέρω, ο ενάγων αποδέχθηκε ότι είναι ο ταμίας του Παγκύπριου Αντιαναιμικού Συνδέσμου εδώ και πέντε χρόνια, στον οποίο προσφέρει εθελοντική βοήθεια. Δίδει επίσης συμβουλές για οικονομικά  θέματα στην επιχείρηση της συζύγου του ‘Babor Beauty Spa’. Διαφώνησε με υποβολή ότι δεν στερήθηκε οποιαδήποτε ικανότητα να εργάζεται και επανέλαβε τη θέση ότι στερήθηκε τα παραγωγικά του χρόνια. Η εργασία του απαιτούσε πολλές ώρες και ήταν πολύ εξειδικευμένη. Είχε στήσει καταστήματα ‘Marks and Spencer’s’ στην Πάφο, στη Λάρνακα και στο Παραλίμνι. Πήγαινε συνεχώς ταξίδια στο εξωτερικό. Στερήθηκε τουλάχιστον τα πρώτα πέντε έως επτά χρόνια εργασίας, μέχρι να λάβει επίδομα αναπηρίας.

Του υποβλήθηκε επιπλέον ότι ο μοναδικός τραυματισμός που είχε από το ατύχημα ήταν το κάταγμα στο Α7 σπόνδυλο, το οποίο ήταν χωρίς νευρολογικές συνέπειες και το οποίο πορώθηκε και σταθεροποιήθηκε, χωρίς μετατόπιση και χωρίς πίεση επί νευρικών στοιχείων. Ο ενάγων διαφώνησε με την υποβολή και ανέφερε ότι συνεχίζει να έχει νευρολογικές συνέπειες στα χέρια και τον αυχένα με αποτέλεσμα να του είναι δύσκολο να συγκεντρωθεί για πολλή ώρα ή να εργαστεί για πέραν της μιας – δυο ωρών. Φαίνεται, ως ισχυρίστηκε, στις ακτινογραφίες ότι «το οστό έχει θρέψει λάθος, πιέζει κάποιες φορές ανάλογα με τη στάση και τον τρόπο που κοιμ[αται] τα άκρα [του]» κάτι που του προκαλεί δυσφορία και αδυναμία συγκέντρωσης για πολλές ώρες.

Του υποβλήθηκε επίσης ότι όποια συμπτωματολογία αντιμετώπιζε ή αντιμετωπίζει σήμερα, οφείλεται στην οστεοπόρωση από την οποία πάσχει. Ο ενάγων απάντησε ότι αντιμετωπίζει και θέματα οστεοπόρωσης, όμως εάν δεν είχε το ατύχημα, ίσως ο σπόνδυλός του να ήταν σε πολύ καλύτερη κατάσταση και να μπορούσε να εργάζεται ή να είναι πιο παραγωγικός.

Τέλος του υποβλήθηκε ότι τυχόν αιμωδίες στα δάκτυλα, οφείλονται πιθανόν σε σύνδρομο καρπιαίου σωλήνα. Ο ενάγων διαφώνησε με την υποβολή και ανέφερε ότι δεν έχει τέτοια συμπτώματα. Τα δικά του δάχτυλα είναι συνεχώς μουδιασμένα.

Περαιτέρω, σε ότι αφορά την εργασία του ενάγοντα, κατατέθηκαν ως παραδεκτά για το περιεχόμενο τους, τα ακόλουθα έγγραφα:

Τεκμήριο 25 επιστολή εκ μέρους της διευθύντριας των Υπηρεσιών Κοινωνικών Ασφαλίσεων ημερομηνίας 4/4/25 αναφορικά με τον τρόπο υπολογισμού της ειδικής παροχή που δίδεται σε πρόσωπα με θαλασσαιμία.

Τεκμήριο 26 Κατάσταση Ασφαλιστικού Λογαριασμού για το έτος 2015.

Τεκμήριο 27  Αναλυτική Κατάσταση Αποδοχών Ασφαλισμένου κατά Εργοδότη για το έτος 2015, με ημερομηνία έκδοσης 8/4/24, αναφορικά με τις αποδοχές του ενάγοντα από την εταιρεία Monarch.

Τεκμήριο 28  Κατάσταση Ασφαλιστικού Λογαριασμού για το έτος 2016

Τεκμήριο 29  Κατάσταση Ασφαλιστικού Λογαριασμού για το έτος 2017

Τεκμήριο 30  Κατάλογος εργοδοτήσεων ενάγοντα ως τηρείται στις Κοινωνικές Ασφαλίσεις.

 

Αξιολόγηση Μαρτυρίας/ Ευρήματα/ Υπαγωγή Γεγονότων στο Νόμο

Α. Συνθήκες πρόκλησης του δυστυχήματος

            Ξεκινώντας από τον ίδιο τον ενάγοντα σημειώνω τα εξής: Σε ότι αφορά τις συνθήκες πρόκλησης του δυστυχήματος αποδέχομαι πλήρως τη μαρτυρία του η οποία σε μεγάλο μέρος της παρέμεινε αναντίλεκτη. Οι θέσεις του ενάγοντα ως προς την οδηγητική του συμπεριφορά, καθώς και τα γεγονότα τα οποία οδήγησαν στην πρόκληση του επίδικου δυστυχήματος, επιβεβαιώνονται πλήρως από τη μαρτυρία του ΜΕ2 και το περιεχόμενου του σχεδιαγραφήματος της σκηνής, το οποίο αυτός ετοίμασε (Τεκμήριο 3). Σε ότι αφορά την αξιοπιστία του ΜΕ2, κρίνω χωρίς αμφιβολία ότι αυτός κατέθεσε με ειλικρίνεια. Πρόκειται για ανεξάρτητο μάρτυρα, χωρίς κανένα κίνητρο να καταφύγει στο ψεύδος. Σε ότι αφορά τη γνώμη του για την ευθύνη πρόκλησης του δυστυχήματος, αυτή δεν δύναται να υιοθετηθεί από το Δικαστήριο, ούτε όμως πλήττει καθ’ οιονδήποτε τρόπο την αξιοπιστία του.

Προχωρώντας σε αξιολόγηση της μαρτυρίας του ΜΥ2, σημειώνεται κατ’ αρχάς ότι η μαρτυρία του υπήρξε πολύ σύντομη. Θεωρώ ότι με ειλικρίνεια ο μάρτυρας αυτός ανέφερε όσα μπορούσε να θυμηθεί, σε σχέση με το επίδικο συμβάν. Αποδέχθηκε ότι στην πορεία του, αμέσως πριν εισέλθει στη διασταύρωση υπήρχε σήμα αλτ, χωρίς να υποστηρίξει όμως ότι συμμορφώθηκε με αυτό. Εισήλθε, ως ανέφερε, στη διασταύρωση με πολύ χαμηλή ταχύτητα, όμως δεν αντιλήφθηκε το όχημα του ενάγοντος το οποίο ως διαφάνηκε εκ των υστέρων, βρισκόταν ήδη εντός της διασταύρωσης, με αποτέλεσμα να το κτυπήσει στη δεξιά πλαϊνή πλευρά. Σε ότι αφορά τη μαρτυρία του ΜΥ2 ότι μετά το ατύχημα δεν μετέβη στο μέρος ασθενοφόρο, αλλά τον ενάγοντα παρέλαβε η σύζυγός του, κατέστη προφανές στο Δικαστήριο ότι ο μάρτυρας δεν κατέθετε με την απαραίτητη βεβαιότητα και ως εκ τούτου αυτή η θέση δεν γίνεται αποδεκτή.

Κατάληξη ως προς την ευθύνη:

Σύμφωνα με τη γραπτή αγόρευση του ευπαίδευτου συνηγόρου των εναγομένων, αλλά και βάσει της γραμμής που ακολούθησε κατά την ακροαματική διαδικασία, η ύπαρξη ευθύνης από πλευράς εναγομένων αναφορικά με την πρόκληση του δυστυχήματος στη βάση αμελούς οδήγησης του εναγόμενου 1 κατά τον ουσιώδη χρόνο γίνεται αποδεκτή. Αυτό που εισηγείται ο κύριος Κορομίας είναι ότι δεδομένης της αμέλειας του εναγόμενου 1, συντρέχουσα αμέλεια επέδειξε και ο ενάγων σε ποσοστό 25%. Συγκεκριμένα ο ευπαίδευτος συνήγορος εισηγείται ότι ο ενάγων όφειλε, αλλά παρέλειψε υπό τις περιστάσεις να λάβει εύλογα μέτρα για να αποφύγει τη σύγκρουση με το αυτοκίνητο του εναγόμενου 1, ενώ όφειλε να είχε έγκαιρα διαπιστώσει ότι αυτό θα εισέρχετο στη διασταύρωση κατά παράβαση των κανονισμών.

Η πιο πάνω θέση περί συντρέχουσας αμέλειας του ενάγοντα δεν με βρίσκει σύμφωνη. Με βάση τα ευρήματά μου, ο ενάγων οδηγούσε κατά τον ουσιώδη χρόνο κανονικά εντός της λωρίδας του, έχοντας ευθεία κατεύθυνση. Εισήλθε στη διασταύρωση χωρίς να σταματήσει, εφόσον δεν υπήρχε στην πορεία του σήμα αλτ. Αντιλήφθηκε το όχημα του εναγόμενου 1 κάποια δευτερόλεπτα πριν τη σύγκρουση, ενώ βρισκόταν ήδη εντός της διασταύρωσης. Δεν φαίνεται να είχε ο ενάγων το χρόνο  ή το περιθώριο να αντιδράσει, ούτε και έχει τεθεί ενώπιον μου οποιαδήποτε μαρτυρία ότι θα μπορούσε, με κάποιο τρόπο να αποφύγει τη σύγκρουση για παράδειγμα οδηγώντας αριστερότερα, ή εφαρμόζοντας τα φρένα του οχήματός του. Η θέση ότι ο ενάγων θα μπορούσε να οδηγεί πιο αριστερά, σε σχέση με την πορεία του, δεν έχει έρεισμα στη μαρτυρία. Όπως ο ίδιος εξήγησε ο δρόμος αυτός, τον οποίο γνωρίζει πολύ καλά, καθότι τον χρησιμοποιούσε συχνά, είναι συνοικιακός και στις άκριες αυτού υπάρχουν συνήθως σταθμευμένα οχήματα, με αποτέλεσμα να μειώνεται στην πράξη το πλάτος της κάθε λωρίδας κυκλοφορίας.  Σε ότι αφορά το σημείο της σύγκρουσης το οποίο φαίνεται επί του Τεκμηρίου 3 αυτό δεικνύει τον δεξιό τροχό του αυτοκινήτου του. Το αυτοκίνητό του βρισκόταν πιο αριστερά, εντός της λωρίδας του. Επιπλέον, σημειώνεται ότι δεν έχει τεθεί ενώπιον μου οποιαδήποτε μαρτυρία ότι ο εναγόμενος 1, προτού εισέλθει στη διασταύρωση, ενήργησε με τρόπο που να δημιουργούσε εύλογη ανησυχία ότι θα παρέλειπε να σταματήσει στο αλτ, ώστε να οφείλει ο ενάγων να λάβει μέτρα προς αποφυγή της ενδεχόμενης σύγκρουσης.

Η υπόθεση Μ. Φοινικαρίδης & Άλλη v. Γεώργιου Λάμπρου Γεωργίου & Άλλου (1991) 1 Α.Α.Δ 475 την οποία επικαλείται ο κύριος Κορομίας διαφοροποιείται, κατά την κρίση μου, ουσιωδώς ως προς τα γεγονότα. Στην εν λόγω υπόθεση ο εφεσείων είχε δει τον εφεσίβλητο μοτοσικλετιστή πριν εισέλθει στη διασταύρωση, όντας σε στάση «ενδεικτική της αδημονίας του να διασταυρώσει» και υπό συνθήκες που εύλογα δημιουργούσαν αίσθηση κινδύνου ότι αυτός θα εισέρχετο στη διασταύρωση, κατά παράβαση του φωτεινού σηματοδότη. Διαφοροποιείται επίσης ως προς τα γεγονότα και η Μαχάττου κ.α v. Σταματίδη (2011) 1 Α.Α.Δ. 1265 στην οποία παρέπεμψε ο ευπαίδευτος συνήγορος, εφόσον στην εν λόγω υπόθεση η σύγκρουση έλαβε χώρα σε μεγάλη και ανοικτή διασταύρωση εκτός πόλης, ελεγχόμενη από φώτα τροχαίας και υπό τις περιστάσεις κρίθηκε ότι υπήρξε εύλογα εμφανής κίνδυνος σύγκρουσης και ότι επιπλέον ο εφεσίβλητος είχε τη δυνατότητα να λάβει μέτρα προς αποφυγή της σύγκρουσης.

            Στην προκειμένη περίπτωση, αντλώντας καθοδήγηση από το σκεπτικό του Ανωτάτου Δικαστηρίου στις υποθέσεις Παναγιώτα Καππελίδου Κοντού v. Ανδρέα Ιωάννου (1999) 1Β Α.Α.Δ 36 και Σοφοκλέους v. Χαριλάου (1998) 1Γ Α.Α.Δ. στις οποίες παρέπεμψε η κυρία Σταυρούλια, κρίνω ότι η σύγκρουση δεν είχε καμία αιτιώδη σχέση με την οδήγηση του ενάγοντα πιο κοντά στο κέντρο του δρόμου. Η σύγκρουση έγινε γιατί ο εναγόμενος 1, χωρίς να σταματήσει στο αλτ, εισήλθε στη διασταύρωση και κτύπησε το αυτοκίνητου του ενάγοντος. Ο ενάγων είδε το όχημα του εναγόμενου όταν ήταν ήδη αδύνατο να αντιδράσει και δεν υπήρχε προηγουμένως οποιαδήποτε εμφανής στον ενάγοντα ένδειξη ότι ο εναγόμενος 1 θα εισέρχετο στη διασταύρωση χωρίς να σταματήσει στο αλτ.

 

Β. Προβλήματα υγείας ενάγοντα, επίδικος τραυματισμός και αντιμετώπιση

Προχωρώ στη μαρτυρία του ενάγοντα σε σχέση με τον τραυματισμό του και την κατάσταση της υγείας του. Κατ’ αρχάς σημειώνεται ότι η μαρτυρία του σε ότι αφορά την ηλικία, την οικογενειακή κατάσταση και τα προβλήματα υγείας του πριν το επίδικο δυστύχημα, καθώς και αναφορικά με τον τρόπο αντιμετώπισης αυτών, γίνεται πλήρως αποδεκτή. Ειδικότερα γίνεται αποδεκτή η μαρτυρία του ενάγοντα ότι πριν το δυστύχημα αντιμετώπιζε ικανοποιητικά το πρόβλημα της οστεοπόρωσης που παρουσίαζε λόγω μεσογειακής αναιμίας, με καθημερινή έντονη αερόβια άσκηση και ότι ο ίδιος ήταν σε θέση να εργάζεται και να απολαμβάνει την καθημερινότητά του σε φυσιολογικά πλαίσια.

Σε ότι αφορά τον επίδικο τραυματισμό και την αντιμετώπιση αυτού, γίνεται αποδεκτή η μαρτυρία του ενάγοντα αναφορικά με τη διακομιδή και παραμονή του στο Γενικό Νοσοκομείο Λεμεσού και στην Πολυκλινική Υγεία, καθώς και αναφορικά με τις εξετάσεις στις οποίες υποβλήθηκε εκεί, όπως αποτυπώνονται στα Τεκμήρια 5, 6, 9 και 10.

Αποδεκτή γίνεται επίσης η μαρτυρία του ενάγοντα σε ότι αφορά την υποβολή του σε μαγνητικές τομογραφίες ΑΜΣΣ στις 24/4/15 και στις 14/7/15 στην Πολυκλινική Υγεία, για τις οποίες ετοιμάστηκαν από ακτινοδιαγνώστες οι Εκθέσεις, Τεκμήρια 11 και 12 αντίστοιχα, η υποβολή του σε ακτινογραφία (Τεκμήριο 17(i)) στην Ακτινολογική Κλινική ‘Ελπίδα’ στις 6/3/24, για την οποία ετοιμάστηκε η ακτινοδιαγνωστική έκθεση Τεκμήριο 17(ii), καθώς και οι επισκέψεις του στους ιατρούς Δρ. Σ. Τζιάνη, Δρ. Α. Σπύρου, Δρ. Α Κουγιάλη, Δρ. Κ. Βιολάρη και Δρ. Δ. Νεοφύτου, κατά τις ημερομηνίες που περιγράφονται στις  αντίστοιχες ιατρικές εκθέσεις και απόδειξη είσπραξης που ετοιμάστηκαν από τους εν λόγω ιατρούς και κατατέθηκαν από τον ενάγοντα ως Τεκμήρια 7, 13, 14, 15(i)(ii) και 16.

Επιπλέον, γίνεται αποδεκτή η μαρτυρία ότι ο ενάγων έλαβε δικαιολογημένα άδεια ασθενείας για τη συνολική περίοδο μεταξύ 23/1/15 και 24/5/15, καθώς και ότι εξαιτίας του ατυχήματος, χρειάστηκε να πραγματοποιήσει δώδεκα συνεδρίες φυσιοθεραπείας μεταξύ των ημερομηνιών 8/6/15 και 7/7/15 συμπεριλαμβανομένων, για τις οποίες κατατέθηκε σχετική βεβαίωση φυσιοθεραπευτή, καθώς και αποδείξεις είσπραξης ως Τεκμήρια 18(i) και (ii) αντίστοιχα. Άλλωστε η μαρτυρία αυτή δεν έτυχε οποιασδήποτε αμφισβήτησης από πλευράς των εναγομένων.

Πέραν των ανωτέρω, αποδέχομαι τη μαρτυρία του ενάγοντα ότι προς αντιμετώπιση του πόνου και των ενοχλήσεων που αισθανόταν στον αυχένα και στα χέρια, μετά το δυστύχημα ακολούθησε συνεδρίες ρεφλεξολογίας στο κέντρο της συζύγου του, καθώς και συνεδρίες ειδικής θεραπείας υπερβαρικού οξυγόνου, σε Ειδική Μονάδα στην Πάφο, οι οποίες τον βοηθούσαν γενικότερα με τα προβλήματα που αντιμετωπίζει, λόγω της μεσογειακής αναιμίας. Επιπλέον, αποδεκτή γίνεται η μαρτυρία του ότι κατά διαστήματα έκανε και υδροθεραπείες.

Σε ότι αφορά την φύση και έκταση του τραυματισμού του, καθώς και τον ενδεδειγμένο τρόπο αντιμετώπισης αυτού, η μαρτυρία του ενάγοντα γίνεται αποδεκτή μόνο στην έκταση που αυτή επιρρωνύεται από την απαραίτητη ιατρική μαρτυρία.  Γίνεται, κατ’ αρχάς, αποδεκτή η μαρτυρία του ενάγοντα, η οποία παρέμεινε αδιαμφισβήτητη, ότι συνεπεία του επίδικου δυστυχήματος, υπέστη συμπιεστικό κάταγμα του έβδομου αυχενικού σπονδύλου, το οποίο, λόγω και της συνυπάρχουσας οστεοπόρωσης, αντιμετωπίστηκε συντηρητικά, με χρήση σκληρού αυχενικού κολλάρου.

            Ως ειδικός σε ότι αφορά τη μεσογειακή αναιμία, καθώς και την οστεοπόρωση λόγω αυτής από την οποία πάσχει ο ενάγων, κατέθεσε ο Δρ. Μ.  Χατζηγαβριήλ, ΜΕ1, παθολόγος, υπεύθυνος του Τμήματος Μεσογειακής Αναιμίας του Γενικού Νοσοκομείου Λεμεσού. Η εμπειρογνωμοσύνη του δεν έτυχε αμφισβήτησης και γίνεται αποδεκτή στη βάση της πείρας και των προσόντων του.

            Σε ότι αφορά την ιατρική αντιμετώπιση του κατάγματος του ενάγοντα, καθώς και τις συνέπειες αυτού, κατέθεσαν ως ειδικοί εμπειρογνώμονες, οι νευροχειρουργοί ΜΕ4 και ΜΥ1. Η εμπειρογνωμοσύνη των εν λόγω μαρτύρων δεν έτυχε οποιασδήποτε αμφισβήτησης. Πέραν τούτου, στη βάση των προσόντων και της εμπειρίας έκαστου εξ αυτών, γίνεται αποδεκτό από το Δικαστήριο ότι οι εν λόγω μάρτυρες είναι εμπειρογνώμονες νευροχειρουργοί.

Για τους λόγους που αναλυτικά εξηγούνται κατωτέρω, οι ΜΕ1, ΜΕ4 και ΜΥ1 κρίνονται αξιόπιστοι και η μαρτυρία τους γίνεται αποδεκτή εν μέρει, αναλόγως της ακρίβειας και της επάρκειας της τεκμηρίωσης και της αιτιολόγησης της κάθε γνώμης που έκαστος εξέφρασε.

Μεσογειακή Αναιμία - Οστεοπόρωση

            Ξεκινώντας από τον ΜΕ1, αυτός μου έκανε πολύ καλή εντύπωση, εφόσον κατέθεσε με σταθερότητα και ειλικρίνεια. Αποδέχομαι τη μαρτυρία του σε ότι αφορά τον τρόπο αντιμετώπισης της οστεοπόρωσης λόγω μεσογειακής αναιμίας από τον ενάγοντα. Ειδικότερα γίνεται αποδεκτή η μαρτυρία του ότι ο ενάγων διατρέχει αυξημένο κίνδυνο να υποστεί νέα κατάγματα στα οστά, κυρίως στη σπονδυλική στήλη και στο ισχίο, λόγω της σοβαρής μορφής οστεοπόρωσης από την οποία πάσχει, εφόσον τα οστά του ήταν και εξακολουθούν να είναι πιο εύθραυστα απ’ ότι τα υγιή οστά. Επιπλέον, αποδέχομαι τη μαρτυρία του ΜΕ1 ότι η θεραπεία των καταγμάτων σε έδαφος οστεοπόρωσης «είναι ιδιαίτερα επίπονη και χρονοβόρα με αποτέλεσμα ο ασθενής να αντιμετωπίζει για μεγάλο χρονικό διάστημα δυσχέρεια στην κινητοποίηση καθώς και περιορισμό των καθημερινών του δραστηριοτήτων με άμεση συνέπεια την αδυναμία επιτέλεσης ακόμα και της στοιχειώδους σωματικής εργασίας που εκτελούσε στο παρελθόν».

 

            Αποδεκτή γίνεται επίσης η θέση του ΜΕ1 ότι για την αντιμετώπιση της οστεοπόρωσης, απαιτείται σωματική άσκηση και ότι ο ενάγων πριν το ατύχημα ήταν σε καλή σωματική κατάσταση και μπορούσε τόσο να αθλείται, όσο και να εργάζεται σε φυσιολογικά επίπεδα.

 

            Επιπλέον, αποδέχομαι τη θέση του ΜΕ1 ως εμπίπτουσα εντός της εμπειρογνωμοσύνης του ότι η οστεοπόρωση από μόνη της δεν προκαλεί πόνο, παρά την αντίθετη θέση που εξέφρασε ο ΜΥ1. Δηλαδή, ως γίνεται αντιληπτό, ο πόνος προκαλείται λόγω κάποιου τραυματισμού ή κάκωσης που συμβαίνει πιο εύκολα σε οστά που παρουσιάζουν οστεοπόρωση. Η μείωση της οστικής μάζας ή της πυκνότητας των οστών, αυτή καθ’ εαυτή και η κακή ποιότητα των οστών, δεν προκαλεί από μόνη της πόνο, όταν δεν υπάρξει κάποια κάκωση. Σημειώνεται ότι με τη θέση αυτή συμφώνησε κατά τη μαρτυρία του και ο ΜΕ4. Σε ότι αφορά το εν λόγω ζήτημα, ο ευπαίδευτος συνήγορος των εναγομένων σχολιάζει στη γραπτή του αγόρευση ότι σε ερώτηση της συνηγόρου του ενάγοντα, κατά πόσον οι ενοχλήσεις που αυτός νιώθει στον αυχένα, οι αιμωδίες στα χέρια και η αδυναμία που αισθάνεται όταν στέκεται ή κάθεται για πολλές ώρες, δικαιολογούνται λόγω του κατάγματος ή λόγω της οστεοπόρωσης, ο ΜΕ1 απάντησε ότι τα προβλήματα αυτά οφείλονται όχι μόνο στο κάταγμα, αλλά και στην οστεοπόρωση. Επομένως, εύλογα διερωτάται ο κύριος Κορομίας πώς συνάδει η θέση αυτή με τη θέση ότι η οστεοπόρωση από μόνη της δεν προκαλεί πόνο. Έχοντας μελετήσει με προσοχή τη μαρτυρία του ΜΕ1, δεν θεωρώ ότι με την πιο πάνω απάντησή του ο ΜΕ1 αναίρεσε τη θέση ότι η οστεοπόρωση από μόνη της, ως νόσος, δεν προκαλεί πόνο. Γίνεται αντιληπτό ότι ο ΜΕ1 αναφερόταν στο γεγονός ότι ο ενάγων παρουσιάζει τα πιο πάνω συμπτώματα, όχι μόνο επειδή υπέστη κάταγμα, αλλά επειδή υπέστη κάταγμα, έχοντας οστεοπόρωση. Δηλαδή, ο ενάγων υποφέρει από τα συμπτώματα αυτά επειδή υπέστη κάταγμα σε οστά που είναι ευάλωτα και καταπονούνται πολύ πιο εύκολα απ’ ότι τα οστά ενός υγιούς προσώπου ίδιας ηλικίας, χωρίς οστεοπόρωση.

 

            Δεν αποδέχομαι όμως τη θέση του ΜΕ1 ότι ο επίδικος τραυματισμός έχει αυξήσει τον κίνδυνο ο ενάγων να υποστεί νέο κάταγμα, στο ίδιο σημείο ή αλλού, καθότι δεν δόθηκε από αυτόν ικανοποιητική εξήγηση της εν λόγω θέσης. Συγκεκριμένα, ο ΜΕ1 περιορίστηκε στην αναφορά ότι ο εν λόγω κίνδυνος αυξάνεται επειδή το σημείο του κατάγματος είναι πιο ευάλωτο. Είναι αποδεκτό βεβαίως ότι ο ενάγων διατρέχει αυξημένο κίνδυνο για νέο κάταγμα λόγω οστεοπόρωσης, ως άλλωστε αναφέρεται και στην ιατρική βεβαίωση του νευροχειρουργού Δρ. Α. Κουγιάλη – Τεκμήριο 14, την οποία ο ίδιος κατέθεσε. Δεν έχει δοθεί όμως οποιαδήποτε ιατρική εξήγηση της θέσης ότι ο ενάγων διατρέχει αυξημένο κίνδυνο να υποστεί νέο κάταγμα, λόγω του επίδικου τραυματισμού του. Ναι μεν η σπονδυλική στήλη του ενάγοντα είναι πιο ευάλωτη λόγω οστεοπόρωσης, πλην όμως δεν εξηγήθηκε από τον ΜΕ1 για ποιο λόγο θεωρεί ότι αυξήθηκε η ευαλωτότητα του Α7 σπονδύλου του ενάγοντα, λόγω του επίδικου κατάγματος. Εν πάση περιπτώσει, ο ΜΕ1 ευθαρσώς αποδέχθηκε κατά την αντεξέταση, ότι δεν είναι ειδικός εμπειρογνώμονας για να καταθέσει αναφορικά με τις συνέπειες και τα τυχόν κατάλοιπα ενός κατάγματος στον αυχένα. Επομένως, η θέση του ΜΕ1 ότι οι ενοχλήσεις που ο ενάγων έχει στον αυχένα, οι αιμωδίες στα άκρα και η αδυναμία του να κάθεται ή να στέκεται πολλές ώρες, οφείλονται εν μέρει στο επίδικο κάταγμα, δεν γίνεται αποδεκτή, καθότι εκφεύγει της εμπειρογνωμοσύνης του και επειδή εν πάση περιπτώσει, παρέμεινε ατεκμηρίωτη και δεν δόθηκαν σχετικώς από τον ΜΕ1 οι απαραίτητες εξηγήσεις.

 

Κάταγμα στην Αυχενική Μοίρα Σπονδυλικής Στήλης (ΑΜΣΣ), αντιμετώπιση και επιπτώσεις – περίοδος μέχρι την πώρωση

            Είναι κοινώς αποδεκτό ότι το κάταγμα του ενάγοντα αντιμετωπίστηκε συντηρητικά με σταθεροποίηση της ΑΜΣΣ με τη χρήση σκληρού αυχενικού κηδεμόνα και οδηγίες για ανάπαυση μέχρι την 24/5/2015. Ασαφής παρέμεινε όμως η μαρτυρία του ενάγοντα σε σχέση με την ακριβή διάρκεια κατά την οποία χρειάστηκε να φορέσει τον σκληρό αυχενικό κηδεμόνα και πότε τον αντικατέστησε με μαλακό, καθώς επίσης και σε σχέση με τη φαρμακευτική αγωγή που, ως ισχυρίστηκε, έλαβε. Σχετική ιατρική μαρτυρία αναφορικά με φαρμακευτική αγωγή για αντιμετώπιση του κατάγματος κατά τους πρώτους μήνες μετά το δυστύχημα δεν έχει δοθεί.

 

            Σε ότι αφορά τον χρόνο πώρωσης του κατάγματος, παρατηρώ ότι σύμφωνα με την ιατρική βεβαίωση του Δρ. Κουγιάλη ημερομηνίας 23 Ιουλίου 2015 – Τεκμήριο 14, σειρά ακτινολογικών ελέγχων είχαν μέχρι τότε επιβεβαιώσει πώρωση του κατάγματος με μερική απώλεια όμως του ύψους του σπονδυλικού σώματος και χωρίς αστάθεια. Επιπλέον, στην έκθεση του ΜΥ1 – Τεκμήριο 31 γίνεται παραπομπή σε «ακτινογραφίες της ΑΜΣΣ με δυναμικές λήψεις ημερομηνίας 28/5/15» στις οποίες παρατηρήθηκε πώρωση του κατάγματος, χωρίς αστάθεια.  Αν και δεν παρουσιάστηκαν οι εν λόγω ακτινογραφίες, η θέση αυτή του ΜΥ1 δεν έτυχε οποιασδήποτε αμφισβήτησης από την άλλη πλευρά. Επομένως, καταλήγω ότι μέχρι τα τέλη Μαΐου 2015 το κάταγμα του ενάγοντα είχε πορωθεί. Αυτό συνάδει και με το γεγονός ότι ο ενάγων έλαβε άδεια ασθενείας από την εργασία του μέχρι 24 Μαΐου 2015.

            Σε ότι αφορά τις επιπτώσεις του κατάγματος κατά το χρόνο που μεσολάβησε μεταξύ του δυστυχήματος και της πώρωσης αυτού, αποδέχομαι τη μαρτυρία του ενάγοντα ότι κατά το διάστημα αυτό ο ίδιος υπέφερε από σοβαρή αυχεναλγία και αδυναμία κατά την ορθοστασία. Σε ότι αφορά όμως την αναφορά του ότι λόγω του δυστυχήματος υπέστη πέραν του πιο πάνω κατάγματος, οσφυαλγία, πολλαπλούς μώλωπες στην περιοχή της κοιλιακής χώρας, κακώσεις της κεφαλής, κεφαλαλγία και ζάλη, σημειώνεται ότι η εν λόγω μαρτυρία δεν δόθηκε με την απαραίτητη ακρίβεια και βεβαιότητα, εφόσον ο ενάγων δεν κατέθεσε εκ μνήμης, δεν ανέφερε δηλαδή ότι πράγματι υπέφερε από τις πιο πάνω βλάβες, αλλά παρέπεμψε στους θεράποντες ιατρούς του, από τους οποίους όμως δεν προσκομίστηκε οποιαδήποτε σχετική μαρτυρία. Δηλαδή δεν έχει προσκομιστεί οποιαδήποτε ιατρική βεβαίωση ότι ο ενάγων υπέστη οσφυαλγία, πολλαπλούς μώλωπες στην περιοχή της κοιλιακής χώρας, κακώσεις της κεφαλής, κεφαλαλγία και ζάλη αμέσως μετά το δυστύχημα. Οι αναφορές αυτές εντοπίζονται σε ιατρικές εκθέσεις που ετοιμάστηκαν σε μεταγενέστερο χρόνο, ως μέρος του ιστορικού που λήφθηκε από τον ίδιο τον ενάγοντα ή από άλλα έγγραφα που αυτός είχε παρουσιάσει και όχι ως διαπιστώσεις κατά την εξέτασή του. Επομένως, δεν μπορώ να αποδεκτώ, με την απαραίτητη ασφάλεια, ότι ο ενάγων υπέστη συνεπεία του δυστυχήματος οσφυαλγία, πολλαπλούς μώλωπες στην περιοχή της κοιλιακής χώρας, κακώσεις της κεφαλής (εκτός του αυχένα), κεφαλαλγία και ζάλη.

 

            Σε ότι αφορά τη μαρτυρία του ενάγοντα ότι μετά το ατύχημα άρχισε να αισθάνεται αδυναμία των άκρων και έντονες αιμωδίες στα χέρια, αυτή γίνεται αποδεκτή. Ως προς τη διασύνδεση όμως των συμπτωμάτων αυτών με το επίδικο κάταγμα, η μαρτυρία του δεν γίνεται αποδεκτή για τους εξής λόγους:  Σχετική ιατρική μαρτυρία δόθηκε από τον ΜΕ4, ο οποίος υποστήριξε ότι επειδή, συνεπεία του κατάγματος, δεν κατανέμεται πλέον ομοιόμορφα το βάρος στη σπονδυλική στήλη του ενάγοντα και παρά το ότι δεν έχει επηρεαστεί κάποιο νεύρο, εντούτοις, αυτός μπορεί να αισθάνεται μουδιάσματα στα άκρα. Δεν έχει εξηγηθεί όμως από τον ΜΕ4 με ποιο τρόπο η εσφαλμένη κατανομή βάρους στους σπονδύλους της σπονδυλικής στήλης, αφ’ ης στιγμής δεν φαίνεται να επηρεάζει οποιαδήποτε νευρολογικά στοιχεία, προκαλεί αιμωδίες στα χέρια. Η γνώμη αυτή παρέμεινε αόριστη κι ατεκμηρίωτη και ως τέτοια δεν δύναται να υιοθετηθεί από το Δικαστήριο.

 

            Σε ότι αφορά τις επιπτώσεις στην προσωπική ζωή του ενάγοντα, συνεπεία του τραυματισμού του, αποδέχομαι πλήρως τη μαρτυρία του ΜΕ4 ότι κατά την περίοδο από τον τραυματισμό του μέχρι την πώρωση του κατάγματος, ο ενάγων δεν ήταν σε θέση να υποβάλλεται σε σωματική κόπωση, άρση βάρους και παρατεταμένη ορθοστασία, ούτε να γυμνάζεται, ή να ταξιδεύει για μεγάλα χρονικά διαστήματα. Επίσης, γίνεται αποδεκτή η θέση του ΜΕ4 ότι η καθιστική θέση για πολλή ώρα, ενδεχομένως, να προκαλούσε στον ενάγοντα πόνο και ότι η κατάκλισή του θα έπρεπε να γίνεται σε κατάλληλο ανατομικό στρώμα. Άλλωστε η μαρτυρία αυτή του ΜΕ4, αναφορικά με την περίοδο από τον επίδικο τραυματισμό μέχρι την πώρωση του κατάγματος, δεν έτυχε αμφισβήτησης από το συνήγορο υπεράσπισης. Πέραν τούτου, θα πρέπει να σημειωθεί ότι ο ΜΕ4 δεν αναφέρθηκε σε οποιεσδήποτε οδηγίες είτε του ιδίου, είτε άλλου θεράποντος ιατρού του ενάγοντα σε ότι αφορά την ενδεδειγμένη αντιμετώπιση του κατάγματος κατά την περίοδο αυτή, πέραν των οδηγιών για σταθεροποίηση του αυχένα με αυχενικό κηδεμόνα. Ούτε από τον ΜΕ1 προσφέρθηκε αντίστοιχη μαρτυρία. Επομένως, η θέση του ενάγοντα ότι έλαβε οδηγίες από τους θεράποντες ιατρούς του, ΜΕ1 και ΜΕ4, να παραμείνει κλινήρης μέχρι την πώρωση του κατάγματος, παρέμεινε χωρίς αντίκρισμα και απορρίπτεται. Τούτου λεχθέντος σημειώνεται ότι η μαρτυρία του ενάγοντα ότι μετά τον τραυματισμό του παρέμεινε κλινήρης για διάστημα περίπου τεσσάρων μηνών, μέχρι να πωρωθεί το κάταγμα, γίνεται αποδεκτή ως αληθής, πλην όμως θεωρώ ότι η απόφασή του αυτή λήφθηκε με δική του πρωτοβουλία και όχι κατόπιν ιατρικής συμβουλής, λόγω φόβου και ανησυχίας, δεδομένης της σοβαρής οστεοπόρωσης από την οποία έπασχε. Η μαρτυρία του ΜΥ1 ότι δεν υπήρχε ανάγκη ο ενάγων να παραμείνει ακίνητος μέχρι να πορωθεί το κάταγμα, καθώς επίσης και η άποψή του ότι ο κλινοστατισμός αντενδείκνυται για άτομα με οστεοπόρωση, παρέμεινε χωρίς αντίκρουση και γίνεται αποδεκτή. Αποδεκτή γίνεται επίσης η θέση του ΜΥ1 ότι το μόνο σημείο του σώματος του ενάγοντα που έπρεπε να παραμείνει ακίνητο για αντιμετώπιση του κατάγματος, ήταν ο αυχένας και το κεφάλι. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι δεν επηρεάστηκαν, τουλάχιστον μέχρι την πώρωση του κατάγματος, οι καθημερινές δραστηριότητες του ενάγοντα, καθώς και η άσκηση του επαγγέλματός του.

 

            Είναι κοινώς αποδεκτό ότι ο ενάγων, τουλάχιστον μέχρι την πώρωση του κατάγματος, αισθανόταν έντονη αυχεναλγία και έπρεπε να είναι ιδιαίτερα προσεκτικός με τις κινήσεις του λόγω του τραυματισμού του, δεδομένης της σοβαρής οστεοπόρωσης από την οποία έπασχε. Άλλωστε στον ίδιο δόθηκε δικαιολογημένα άδεια ασθενείας μέχρι τα τέλη Μαΐου 2015. Αποδέχομαι επίσης τη μαρτυρία του ενάγοντα ότι μετά το  ατύχημα έλαβε συμβουλή από τους ΜΕ1 και ΜΕ4 να είναι ιδιαίτερα προσεκτικός με τις κινήσεις του, καθότι λόγω οστεοπόρωσης, βρίσκεται σε αυξημένο κίνδυνο νέου κατάγματος. Σε ότι αφορά την οδήγηση κατά το διάστημα αυτό, αποδέχομαι ότι ευλόγως ο ενάγων επέλεξε να μην οδηγεί, ώστε να περιορίσει τον κίνδυνο ακούσιας κίνησης του αυχένα μέχρι τον Μάιο 2015.

 

            Αποδέχομαι επίσης ότι η πώρωση του κατάγματος στην περίπτωση του ενάγοντα ήταν πιο επίπονη και χρονοβόρα απ’ ότι στην περίπτωση ενός υγιούς προσώπου, χωρίς οστεοπόρωση. Κατά τους πρώτους τέσσερεις μήνες μετά το επίδικο συμβάν, ο ενάγων αισθανόταν έντονο πόνο στον αυχένα και έπρεπε να έχει πλήρως ακινητοποιημένο τον αυχένα του, γεγονός που επέφερε σοβαρούς περιορισμούς στην καθημερινή του ζωή.

 

Περίοδος μετά την πώρωση του κατάγματος

            Έντονη διαφωνία υπήρξε μεταξύ των διαδίκων αναφορικά με τις κατ’ ισχυρισμό επιπτώσεις του επίδικου κατάγματος στην υγεία του ενάγοντα, μετά την πώρωση αυτού.

 

            Σε ότι αφορά τη μαρτυρία του ενάγοντα ότι εξακολούθησε μετά τον Μάιο 2015 και εξακολουθεί μέχρι και σήμερα να αισθάνεται περιοδικά πόνο, ενοχλήσεις και δυσκαμψία στον αυχένα, αδυναμία των άκρων, αιμωδίες στα δάκτυλα, αδυναμία συγκέντρωσης και μεγάλη κόπωση όταν στέκεται ή κάθεται για πολλές ώρες, αυτή γίνεται αποδεκτή. Δεν έχω αμφιβολία ότι πράγματι ο ενάγων συνεχίζει να έχει περιοδικά αυτές τις ενοχλήσεις. Η εν λόγω μαρτυρία του επιβεβαιώνεται από την ιατρική βεβαίωση του Δρ. Δ. Νεοφύτου ημερομηνίας 28/4/23 (Τεκμήριο 16) η οποία κατατέθηκε ως εξ ακοής μαρτυρία, σύμφωνα με την οποία κατά την κλινική εξέταση του ενάγοντα διαπιστώθηκαν, μεταξύ άλλων, «τοπική ευαισθησία, μυϊκός σπασμός και επώδυνος περιορισμός της κινητικότητας της Αυχενικής Μοίρας της Σπονδυλικής Στήλης» καθώς και «οίδημα, άλγος και δυσκαμψία άνω άκρων».

 

            Επομένως, το ερώτημα που προβάλλει και πρέπει να απαντηθεί, υπό το φως της ιατρικής μαρτυρίας που έχει δοθεί, είναι κατά πόσον κάθε ένα από τα πιο πάνω συμπτώματα του ενάγοντα σχετίζονται με το επίδικο κάταγμα ή όχι.

 

            Ξεκινώντας από τις αιμωδίες στα δάκτυλα και την αδυναμία των άκρων, ως έχει εξηγηθεί ανωτέρω, αποτελεί κρίση μου ότι δεν έχει παρουσιαστεί επαρκής επιστημονική μαρτυρία που να αποδεικνύει, με βάση το ισοζύγιο των πιθανοτήτων, ότι τα συμπτώματα αυτά οφείλονται στον επίδικο τραυματισμό. Συγκεκριμένα, δεν υπάρχει μαρτυρία ότι επηρεάστηκαν συνεπεία του επίδικου κατάγματος οποιαδήποτε νευρολογικά στοιχεία ή μαρτυρία που να υποστηρίζει κατά τρόπο ακριβή και τεκμηριωμένο ότι συνεπεία του κατάγματος επηρεάζονται τα άνω άκρα του ενάγοντα.

 

            Σε ότι αφορά την αδυναμία συγκέντρωσης που αισθάνεται ο ενάγων, σημειώνεται ότι δεν έχει προσκομιστεί καμία επιστημονική μαρτυρία που να συνδέει το σύμπτωμα αυτό με το επίδικο κάταγμα.

 

            Απομένει λοιπόν να εξεταστεί κατά πόσον οι ενοχλήσεις που ο ενάγων εξακολουθεί να αισθάνεται στην περιοχή του αυχένα, καθώς επίσης και η αδυναμία του κατά την παρατεταμένη ορθοστασία ή όταν κάθεται για πολλές ώρες, οφείλονται στο επίδικο κάταγμα. Η απάντηση στο εν λόγω ερώτημα απαιτεί ενδελεχή αξιολόγηση της σχετικής μαρτυρίας των νευροχειρουργών ΜΕ4 και ΜΥ1 σε συνάρτηση με τις ακτινοδιαγνωστικές εκθέσεις, καθώς και την υπόλοιπη ιατρική μαρτυρία που δόθηκε εξ ακοής (Τεκμήρια 9, 10, 11, 12, 14, 16 και 17).

 

            Ξεκινώντας από την ακτινοδιαγνωστική έκθεση - Τεκμήριο 9 αναφορικά με την πρώτη αξονική τομογραφία του ενάγοντα ημερομηνίας 22/1/15, προκύπτει στη βάση αυτής ότι ο ενάγων υπέστη συντριπτικό κάταγμα και αμφίκοιλη παραμόρφωση του σώματος του Α7 σπονδύλου, χωρίς εξεσημασμένη οστική προβολή εντός του σπονδυλικού σωλήνα. Δηλαδή ως γίνεται αντιληπτό από το Δικαστήριο, με απλά λόγια ο 7^ος αυχενικός σπόνδυλος του ενάγοντα έσπασε σε πολλά κομμάτια και συμπιέστηκε, με αποτέλεσμα να παραμορφωθεί και στις δυο πλευρές, χωρίς να υπάρξει όμως αξιοσημείωτη μετακίνηση εντός του σπονδυλικού σωλήνα.

 

            Σε ότι αφορά την έκθεση εν σχέση με τη μαγνητική τομογραφία ημερομηνίας 23/1/15 – Τεκμήριο 10, πέραν της αμφίκοιλης παραμόρφωσης του σώματος του Α7 σπονδύλου, καταγράφεται επίσης μείωση του ύψους του εν λόγω σπονδύλου, καθώς και «υψηλής ένστασης οστικό οίδημα στον αυχένα και αρθρική απόφυση αριστερά του Α6 σπονδύλου, στα πλαίσια οστικής θλάσης».

 

            Προχωρώντας στην έκθεση – Τεκμήριο 11 αναφορικά με τη μαγνητική τομογραφία της ΑΜΣΣ του ενάγοντα, ημερομηνίας 24/4/15, σε αυτήν περιγράφεται καθίζηση και αμφίκοιλη παραμόρφωση του σπονδυλικού σώματος στον Α7 σπόνδυλο, ευθειασμός της ΑΜΣΣ και ήπια προσθιολίσθηση του Α6 επί τον Α7 σπόνδυλο.

            Παρόμοια εικόνα παρουσίαζε η ΑΜΣΣ του ενάγοντα και στις 14/7/15. Σύμφωνα με την έκθεση του ακτινοδιαγνώστη (Τεκμήριο 12), δεν παρατηρήθηκε αξιοσημείωτη μεταβολή της κατάστασης του Α7 σπονδύλου του ενάγοντα, συγκριτικά με τη μαγνητική τομογραφία που έγινε στις 24/4/15 (Τεκμήριο 11). Παρατηρήθηκε ξανά ευθειασμός της ΑΜΣΣ και ήπια προσθιολίσθηση του Α6-Α7, χωρίς μεταβολή.

 

            Σε ότι αφορά το εύρημα περί ήπιας προσθιολίσθησης του Α6 επί του Α7, ο ΜΕ4 εξέφρασε την άποψη ότι η προσθιολίσθηση του Α6 επί του Α7 σπονδύλου παρατηρήθηκε στα πλαίσια του ευθειασμού. Δηλαδή φαίνεται στη μαγνητική τομογραφία ο σπόνδυλος Α6 να είναι λίγο πιο μπροστά από τον σπόνδυλο Α7, λόγω απώλειας της φυσιολογικής λόρδωσης του αυχένα. Δεν πρόκειται όμως για σημαντικού βαθμού ολίσθηση, ώστε να επηρεάζεται η ζωή του ασθενή. Συγκλίνουσα ήταν η άποψη που εξέφρασε ο ΜΥ1 σε ότι αφορά το πιο πάνω εύρημα, ο οποίος συγκεκριμένα ανέφερε ότι η εν λόγω προσθιολίσθηση δεν είναι παθολογικής μορφής, αλλά φυσιολογική και συνήθως δεν χειροτερεύει.

 

            Πέραν των ανωτέρω, σε όλες τις ακτινοδιαγνωστικές εκθέσεις – Τεκμήρια 10, 11 και 12 καταγράφεται ότι παρατηρήθηκε ήπια κυκλοτερής προβολή του Α5-Α6 μεσοσπονδύλιου δίσκου, η οποία ασκεί ήπια πίεση επί του μηνιγγικού σάκου. Επίσης, σύμφωνα με την έκθεση - Τεκμήριο 10, στον Α4-Α5 σπόνδυλο, παρατηρήθηκε αριστερή οπισθοπλάγια δισκική προβολή, η οποία προκαλεί στένωση του σύστοιχου μεσοσπονδύλιου τρήματος. Δηλαδή ο δίσκος μεταξύ των σπονδύλων Α4-Α5 προβάλλει προς τα πίσω και αριστερά και στενεύει το άνοιγμα απ’ όπου βγαίνει το νεύρο στην αριστερή πλευρά. Το εύρημα αυτό δεν καταγράφεται στις εκθέσεις – Τεκμήρια 11 και 12 στις οποίες περιγράφεται μόνο ήπια κυκλοτερής προβολή των Α4-Α5, Α5-Α6 και Α6-Α7 μεσοσπονδύλιων δίσκων, οι οποίοι ασκούν ήπια πίεση επί του μηνιγγικού σάκου. Δηλαδή οι εν λόγω μεσοσπονδύλιοι δίσκοι προβάλλουν γύρω από την περιοχή του σπονδύλου περιφερειακά και πιέζουν ήπια τον μηνιγγικό σάκο, δηλαδή το περίβλημα που καλύπτει το νωτιαίο μυελό. Στις εκθέσεις – Τεκμήρια 11 και 12 αναφέρεται επίσης ότι δεν παρατηρείται στένωση των μεσοσπονδύλιων τρημάτων και είναι κοινώς αποδεκτό από τους ΜΕ4 και ΜΥ1 ότι το επίδικο κάταγμα δεν επηρέασε νευρολογικά στοιχεία του ενάγοντα.

 

            Σχετικώς με τις πιο πάνω προβολές των μεσοσπονδύλιων δίσκων, ο ΜΕ4 ανέφερε ότι αυτές δεν είναι σοβαρού βαθμού και δεν πιέζουν νεύρα. Μπορούν όμως να προκαλέσουν ήπια συμπτώματα αυχεναλγίας. Μπορεί επίσης να έχουν χειροτερεύσει με την πάροδο του χρόνου. Είναι σύνηθες φαινόμενο να παρατηρείται εκφύλιση των δίσκων στον αυχένα, με την πάροδο του χρόνου. Στο ίδιο μήκος κύματος κινήθηκε και η γνώμη που εξέφρασε ο ΜΥ1, ο οποίος ανέφερε ότι οι προβολές αυτές μπορούν να προκαλέσουν πόνο, εφόσον αγγίζουν έστω και με ήπια μορφή, τον μηνιγγικό σάκο.

 

            Σε ότι αφορά την κατάσταση του ενάγοντα περί τον Μάρτιο 2024, σχετική είναι η έκθεση – Τεκμήριο 17(ii) αναφορικά με ακτινογραφία ημερομηνίας 6/3/24 – Τεκμήριο 17(i). Σύμφωνα με την εν λόγω έκθεση, σε ελεύθερη μετάφραση από την αγγλική γλώσσα, παρατηρείται ευθειασμός της αυχενικής μοίρας της σπονδυλικής στήλης, με αναστροφή της φυσιολογικής αυχενικής λόρδωσης. Παρατηρούνται επίσης ήπιες σπονδυλοαρθριτικές αλλοιώσεις και η άνω επιφάνεια του Α7 αυχενικού σπονδύλου είναι πιο επίπεδη από ότι κανονικά, εύρημα που υποδηλώνει παλαιό συμπιεστικό κάταγμα.

 

            Ο ΜΕ4 συμφώνησε πλήρως με τα ευρήματα του ακτινολόγου στην έκθεση – Τεκμήριο 17 και εξήγησε ότι ο ευθειασμός που παρατηρείται είναι απότοκο σπασμού των μυών, λόγω συχνών κρίσεων πόνου. Επιπλέον, θεωρεί ότι ο ενάγων έχει αναπτύξει οστεοαρθρίτιδα στο σπόνδυλο, συνεπεία του κατάγματος. Αντιθέτως, ο ΜΥ1 διαφώνησε με τα ευρήματα στο Τεκμήριο 17 και υποστήριξε ότι δεν παρατηρείται στην ακτινογραφία οποιαδήποτε σπονδυλοαρθριτική αλλοίωση και δεν υπάρχει ένδειξη οστεοαρθρίτιδας. Οι αρθρώσεις της σπονδυλικής στήλης του ενάγοντα είναι, σύμφωνα με τον ΜΥ1, φυσιολογικές. Παρατηρείται κάποια αρθρίτιδα, αλλά όχι παθολογική.

 

            Σε ότι αφορά την έκθεση Δρ. Κουγιάλη - Τεκμήριο 14 σε αυτήν αναφέρεται ότι το κάταγμα έχει πορωθεί με μερική απώλεια του ύψους του σπονδυλικού σώματος και χωρίς αστάθεια. Ο ΜΕ4 υποστήριξε ότι αυτή η απώλεια ύψους, προκαλεί πόνο, παρά την πώρωση του κατάγματος, επειδή ο αυχένας δεν έχει τη σωστή θέση, με αποτέλεσμα να μην κατανέμεται ορθά και ομοιόμορφα το βάρος στη σπονδυλική στήλη. Ως εκ τούτου προκαλούνται φλεγμονές και πόνος στην περιοχή, αλλά και σε χαμηλότερα σημεία στο σπόνδυλο, εφόσον από τη μείωση του ύψους του σπονδύλου συνεπεία του κατάγματος, επηρεάζονται και γειτονικοί σπόνδυλοι και σπονδυλικοί δίσκοι. Ο ΜΥ1 διαφωνεί με την πιο πάνω θέση. Ανέφερε ότι υπάρχει μείωση του ύψους του σπονδύλου στο κέντρο, αλλά το οπίσθιο μέρος είναι φυσιολογικό. Συνεπώς δεν υπήρξε μείωση του ύψους του σώματος του αυχένα. Οι αποστάσεις των μεσοσπονδύλιων διαστημάτων είναι φυσιολογικές. Η θέση αυτή όμως έρχεται κατά την κρίση μου σε αντίφαση τόσο με τη μαρτυρία του ΜΕ4, όσο και με την ιατρική βεβαίωση του Δρ. Α. Κουγιάλη - Τεκμήριο 14, αλλά και τα ευρήματα των ακτινοδιαγνωστών στις εκθέσεις – Τεκμήρια 10, 11 και 12,. Συγκεκριμένα, στα Τεκμήρια 10, 11 και 12 με ημερομηνίες μεταξύ Ιανουαρίου 2015 και Ιουλίου 2015, γίνεται αναφορά σε κάταγμα με καθίζηση και αμφίκοιλη παραμόρφωση του σπονδυλικού σώματος.

 

            Ο ΜΥ1 δεν πείθει με τη μαρτυρία του ότι ο πόνος που αισθάνεται ο ενάγων δεν οφείλεται καθόλου στο κάταγμα. Δεν έχει εξηγήσει ικανοποιητικά ο ΜΥ1 για ποιο λόγο θεωρεί ότι η παραμόρφωση του Α7 σπονδύλου (flattening) και η μείωση του ύψους του δεν προκαλεί καταπόνηση και δυσκαμψία, λόγω δυσλειτουργίας του αυχένα και μη φυσιολογικής κατανομής του βάρους στη σπονδυλική στήλη, ως υποστήριξε ο ΜΕ4, σε συνάρτηση με τη θέση ότι τα οστά του ενάγοντα είναι πολύ πιο ευάλωτα, λόγω οστεοπόρωσης, ως υποστήριξε ο ΜΕ1.

 

            Δεν αποδέχομαι ούτε τη θέση του ΜΥ1 ότι σήμερα δεν παρατηρείται ευθειασμός στον αυχένα και ότι η αυχενική μοίρα του ενάγοντα είναι στα πλαίσια του φυσιολογικού. Αυτή η θέση έρχεται σε αντίθεση με την έκθεση – Τεκμήριο 17(ii) αλλά και την άποψη του ΜΕ4, ο οποίος συμφώνησε πλήρως ότι στην ακτινογραφία Τεκμήριο 17(i) παρατηρείται ευθειασμός της ΑΜΣΣ. Ο ΜΕ4 δεν αντεξετάστηκε επί αυτής του της θέσης. Δεν του υποβλήθηκε ότι δεν φαίνεται να υπάρχει ευθειασμός στο Τεκμήριο 17. Το ίδιο ισχύει για τη θέση του ότι στο Τεκμήριο 17(i) παρατηρούνται ήπιες σπονδυλοαρθριτικές αλλοιώσεις.

 

            Στη βάση της ανωτέρω αξιολόγησης, καταλήγω ότι το επίδικο κάταγμα έχει πορωθεί και σταθεροποιηθεί, όμως o A7 σπόνδυλος λόγω του ότι έχει συμπιεστεί, είναι πλέον πιο επίπεδος (flattened) και έχει μειωθεί το ύψος του. Η γνώμη του ΜΥ1 ότι αυτό ουδόλως προκαλεί πόνο, καθότι δεν υπάρχει ουσιαστικά μείωση του ύψους του σπονδύλου, ούτε παρατηρούνται αρθριτικές αλλοιώσεις ή ευθειασμός στην ΑΜΣΣ του ενάγοντα, δεν γίνεται αποδεκτή. Αντιθέτως, αποδεχτή γίνεται η μαρτυρία του ΜΕ4 ότι η μείωση του ύψους του σπονδύλου του ενάγοντα, συνεχίζει να αποτελεί αιτία αυχεναλγίας και δυσκαμψίας στον αυχένα, λόγω μη ορθής κατανομής του βάρους του σώματος στους σπονδύλους της σπονδυλικής στήλης, σε συνάρτηση με το γεγονός ότι ο ενάγων πάσχει από σοβαρή οστεοπόρωση και ως εκ τούτου τα οστά του είναι πολύ ευάλωτα. Εντοπίζονται επίσης, σύμφωνα με τον ΜΕ4 και σύμφωνα με την έκθεση – Τεκμήριο 17(ii) στην περιοχή της ΑΜΣΣ του ενάγοντα, ήπιες σπονδυλοαρθριτικές αλλοιώσεις, οι οποίες ως η μαρτυρία του ΜΕ4 προκαλούν αυχεναλγία. Οι αλλοιώσεις αυτές οφείλονται τόσο στο επίδικο κάταγμα, λόγω της αλλαγής στην κατανομή βάρους στους υπόλοιπους σπονδύλους της ΑΜΣΣ, σε συνδυασμό με την οστεοπόρωση του ενάγοντα, όσο και στην πάροδο του χρόνου. Ως ο ΜΕ4 ανέφερε, το κάταγμα έχει επιταχύνει την εκφυλιστική διαδικασία και την εμφάνιση αρθρίτιδας στην περιοχή.

 

            Επιπλέον, η ΑΜΣΣ του ενάγοντα παρουσιάζει στην ακτινογραφία – Τεκμήριο 17(i), ευθειασμό που είναι ένδειξη πόνου στην περιοχή.

 

            Αποδέχομαι επίσης ότι η δυσκαμψία στον αυχένα και η αυχεναλγία, λόγω της παραμόρφωσης του Α7 σπονδύλου, συμβάλλει στην αδυναμία του ενάγοντα να κάθεται ή να στέκεται για πολλές ώρες συνεχόμενα. Όμως, σε ποιο ποσοστό ο πόνος αυτός προκαλείται συνεπεία του κατάγματος και σε ποιο ποσοστό οφείλεται σε άλλες αιτίες, δεν μπορεί να καθοριστεί. Ως έχει επανειλημμένως επισημανθεί, η σπονδυλική στήλη του ενάγοντα καταπονείται πολύ πιο εύκολα λόγω της οστεοπόρωσης από την οποία πάσχει. Δηλαδή, οι επιπτώσεις του κατάγματος είναι πολύ πιο έντονες στον ενάγοντα απ’ ότι θα ήταν σε ένα πρόσωπο με καλής ποιότητας οστά.

 

Σημειώνεται επίσης ότι σύμφωνα με την ιατρική μαρτυρία τόσο του ΜΕ4, όσο και του ΜΥ1, ο πόνος που ο ενάγων αισθάνεται στον αυχένα, ενδεχομένως να οφείλεται, σε κάποιο βαθμό, σε προβολές μεσοσπονδύλιων δίσκων, λόγω εκφύλισης αυτών και όχι λόγω του κατάγματος.

 

Επιπτώσεις επίδικου τραυματισμού στη ζωή του ενάγοντα

Αποτελεί εύρημά μου ότι ο ενάγων συνεχίζει να υποφέρει περιοδικά από αυχεναλγία και δυσκαμψία στον αυχένα, λόγω του τρόπου με τον οποίο έχει πορωθεί το επίδικο κάταγμα και των οστεοαρθριτικών αλλοιώσεων που έχουν αναπτυχθεί στο σημείο αυτού, όπως αναλυτικά εξηγείται ανωτέρω. Επιπλέον, έχει γίνει αποδεκτή η μαρτυρία του ενάγοντα ότι δυσκολεύεται να στέκεται ή να κάθεται για πολλές ώρες συνεχόμενα, καθότι αισθάνεται μεγάλη κόπωση και ενοχλήσεις στον αυχένα. Πέραν τούτου, ο ενάγων αισθάνεται άγχος και ανασφάλεια σε σχέση με τον μεγάλο κίνδυνο που διατρέχει να υποστεί νέο κάταγμα, λόγω της οστεοπόρωσης από την οποία πάσχει.

Σε ότι αφορά την μαρτυρία του ενάγοντα περί αδυναμίας του να ακολουθεί πλέον το πρόγραμμα γυμναστικής που ακολουθούσε πριν το ατύχημα, το οποίο του ήταν απαραίτητο για καλύτερη αντιμετώπιση της οστεοπόρωσης, γίνεται αποδεκτό ότι μετά το ατύχημα και λόγω του επίδικου τραυματισμού, το πρόγραμμα γυμναστικής του ενάγοντα δεν πρέπει να περιλαμβάνει κινήσεις που επιβαρύνουν τον αυχένα, καθότι κάτι τέτοιο του προκαλεί πόνο και δυσκαμψία. Δεν γίνεται όμως αποδεκτή η γενική και αόριστη θέση του ΜΕ4 ότι «οι ασθενείς με κατάγματα της σπονδυλικής στήλης» δεν είναι σε θέση να υποβάλλονται «σε σωματική κόπωση και άρση βάρους», αλλά ούτε και η απόλυτη θέση του ΜΥ1 ότι η άρση βάρους γίνεται από την οσφυϊκή μοίρα και συνεπώς ο αυχένας δεν επιβαρύνεται. Ως γίνεται αντιληπτό με βάση τη μαρτυρία του ΜΕ4 υπάρχει αλληλουχία μεταξύ των σπονδύλων της σπονδυλικής στήλης, οι οποίοι επηρεάζουν ο ένας τον άλλο και ενεργούν ως ενιαίο σύστημα. Επομένως, η άρση βάρους επιφορτίζει ολόκληρη τη σπονδυλική στήλη και όχι μόνο την οσφυϊκή μοίρα, αναλόγως βέβαια και της συγκεκριμένης κίνησης που γίνεται κάθε φορά. Αποδέχομαι συνεπώς ότι λόγω του επίδικου κατάγματος ο ενάγων οφείλει να είναι ιδιαίτερα προσεκτικός και να αποφεύγει κατά το δυνατόν την άρση βάρους. Αποδέχομαι ότι ο ενάγων μετά το δυστύχημα ακολουθεί αναγκαστικά πιο ήπιο πρόγραμμα γυμναστικής απ’ ότι προηγουμένως, τόσο λόγω ενοχλήσεων στον αυχένα, όσο και λόγω της ανησυχίας του για πρόκληση νέου κατάγματος. Δεν υπάρχει όμως ιατρική μαρτυρία που να υποστηρίζει ότι λόγω του επίδικου κατάγματος ο ενάγων δεν δύναται πλέον να αθλείται με τρόπο ικανοποιητικό, για την αντιμετώπιση της οστεοπόρωσης, ούτε και να σηκώνει οποιοδήποτε βάρος και επομένως αυτό το μέρος της μαρτυρίας του δεν γίνεται αποδεκτό.

Σε ότι αφορά την εργασία του ενάγοντα, αποδέχομαι, κατ’ αρχάς, τη μαρτυρία του εν σχέση με τα προσόντα, την επαγγελματική του πορεία και τις αποδοχές του, ως ο ίδιος τα περιέγραψε στη γραπτή του δήλωση και καταγράφονται στα Τεκμήρια 20, 21, 26, 27, 28, 29 και 30 μέχρι το επίδικο ατύχημα. Επιπλέον, γίνεται αποδεκτή η μαρτυρία του ότι όταν επέστρεψε στην εργασία του, μετά τη λήξη της άδειας ασθενείας του, περί τα τέλη Μαΐου 2015, συνέχισε να αισθάνεται ενοχλήσεις και πόνο στον αυχένα και δυσκολευόταν να οδηγεί και να κάθεται ή να στέκεται συνεχόμενα για πολλή ώρα. Όμως, η μαρτυρία του ότι λόγω των ενοχλήσεων αυτών αναγκάστηκε να παραιτηθεί από την εργασία του περί τον Ιούνιο 2015 και έκτοτε δεν κατάφερε να επανέλθει, δεν γίνεται αποδεκτή για τους ακόλουθους λόγους: Εάν ο ενάγων επιθυμούσε να συνεχίσει την εργασία του στη Monarch, θα αναμένετο να ζητήσει περαιτέρω άδεια ασθενείας από τους θεράποντες ιατρούς του ή να ζητήσει από τους εργοδότες του να εργάζεται για κάποιο διάστημα με μειωμένο ή ελαστικό ωράριο, ώστε να μην επιβαρύνει τον αυχένα του. Δεν έπραξε όμως κάτι τέτοιο. Εν πάση περιπτώσει, η μαρτυρία του ότι εξακολούθησε να έχει σοβαρές ενοχλήσεις στον αυχένα και μετά τον Μάιο 2015, με αποτέλεσμα να δυσκολεύεται σε μεγάλο βαθμό να εργαστεί γίνεται αποδεκτή, εφόσον επιβεβαιώνεται από την εξ ακοής μαρτυρία του φυσικοθεραπευτή του Ν. Κούγια, ως καταγράφεται στο Τεκμήριο 18(i) που είναι βεβαίωση ημερομηνίας 7/7/15. Συγκεκριμένα, στην εν λόγω βεβαίωση αναφέρεται ότι κατ’ εκείνο το χρόνο ο ενάγων είχε ακόμη έντονες ενοχλήσεις στην περιοχή του αυχένα και των παράπλευρων μυϊκών ομάδων. Επιπλέον, το εύρος κίνησης της αυχενικής του μοίρας ήταν ακόμα μειωμένο και θα χρειαζόταν μεγάλο χρονικό διάστημα για να επανέλθει στο φυσιολογικό εύρος. Επιπρόσθετα, σύμφωνα με τη μαρτυρία του ΜΕ4, η οποία δεν έτυχε αμφισβήτησης ως προς αυτό το σημείο, ο ενάγων θα μπορούσε να λάβει άδεια ασθενείας διάρκειας μέχρι ενός έτους από το επίδικο ατύχημα και ότι περί τον Ιούλιο 2015 ο ΜΕ4 θα έδιδε στον ενάγων περαιτέρω άδεια ασθενείας εάν αυτός του τη ζητούσε. Επομένως, αποδέχομαι ότι λόγω του επίδικου τραυματισμού, ο ενάγων συνέχισε να μην είναι σε θέση να εργαστεί στην εταιρεία Monarch παρά την μη ανανέωση της άδειας ασθενείας του και την επιστροφή του στην εργασία του περί τον Ιούνιο 2015. Με βάση τη μαρτυρία του ΜΕ4 τα προβλήματα που ο ενάγων αντιμετώπιζε κατ’ εκείνο το διάστημα, ως άλλωστε περιγράφονται από τον ίδιο στην ιατρική του έκθεση ημερομηνίας 31/7/15 (Τεκμήριο 15(i)), δικαιολογούσαν περαιτέρω απουσία του ενάγοντα από την εργασία του στη Monarch μέχρι τα τέλη Ιανουαρίου 2016. Η θέση αυτή δεν διαφοροποιείται, κατά την κρίση μου, από το γεγονός ότι αντί να λάβει περαιτέρω άδεια ασθενείας, ο ενάγων επέλεξε να παραιτηθεί, ούτε και από το γεγονός ότι κατά το έτος 2015 ο ενάγων είχε απολαβές ως αυτοτελώς εργαζόμενος από το ιδιόκτητο κατάστημά του, ύψους Ευρώ 12,514. Ως ανέφερε κατά τη μαρτυρία του, το κατάστημα αυτό λειτουργούσε παράλληλα με την εργασία του στην εταιρεία Monarch και ο ίδιος προσπάθησε για κάποιο διάστημα να συνεχίσει τη λειτουργία του. Θα πρέπει όμως να σημειωθεί ότι ο ενάγων δεν εξήγησε στο Δικαστήριο ποια ακριβώς ήταν τα καθήκοντά του στην επιχείρηση αυτή και για ποιο λόγο δεν μπορούσε με μειωμένο ή ευέλικτο ωράριο να συνεχίσει την εργασία του εκεί. Ασαφής και αόριστος παρέμεινε επίσης ο ισχυρισμός του ότι λόγω του τραυματισμού του δεν είναι σε θέση πλέον να υλοποιήσει ιδέες και σχέδια που είχε στα πλαίσια των επιχειρηματιών του δραστηριοτήτων.

Συνοψίζοντας, με βάση τη μαρτυρία του ενάγοντα, υπό το φως της ιατρικής μαρτυρίας που έχει δοθεί, αποδέχομαι τη θέση ότι περιορίστηκε σε κάποιο βαθμό η εισοδηματική του ικανότητα, καθότι μετά τον επίδικο τραυματισμό του αδυνατεί να ασκεί τα καθήκοντα του όπως προηγουμένως, λόγω των συμπτωμάτων που αναφέρονται ανωτέρω. Κρίνω όμως ότι μετά τον Ιανουάριο 2016, ο ενάγων ήταν σε θέση να εργάζεται, σε μη χειρωνακτικής φύσεως εργασία, κάνοντας συχνά διαλείμματα, ώστε να αποφεύγει να κάθεται ή να στέκεται για πολλές ώρες συνεχόμενα και αποφεύγοντας περαιτέρω τις έντονες κινήσεις που προκαλούν καταπόνηση του αυχένα. Σε ότι αφορά το οδήγημα, ο ενάγων φαίνεται να είναι ικανός να οδηγεί, νοουμένου ότι δεν οδηγεί για πολλές ώρες συνεχόμενα. Το ίδιο ισχύει και για την ικανότητά του να ταξιδεύει στο εξωτερικό. Δηλαδή, δεν αποδέχομαι τη θέση του ενάγοντα ότι αδυνατεί να ταξιδεύει συχνά, ούτε ότι του είναι αδύνατον να ασχολείται με εμπόριο ειδών ένδυσης και υπόδησης. Ναι μεν η απόδοση του ενάγοντα στην εργασία έχει μειωθεί σε κάποιο βαθμό, λόγω των συμπτωμάτων που εξακολουθεί να έχει συνεπεία του επίδικου κατάγματος, πλην όμως δεν προκύπτει, δεδομένης και της ιατρικής μαρτυρία που έχει δοθεί, ότι αυτός έχει καταστεί ανίκανος για εργασία.  

Θα πρέπει να σημειωθεί επίσης ότι στη μείωση της εισοδηματικής ικανότητας του ενάγοντα συμβάλλει και η έλλειψη συγκέντρωσης, το μούδιασμα των άκρων και η κόπωση που αυτός αισθάνεται γενικότερα, τα οποία όμως δεν έχουν συνδεθεί με τον επίδικο τραυματισμό και ενδεχομένως οφείλονται σε διάφορα προβλήματα που προκαλούνται λόγω της μεσογειακή αναιμία από την οποία πάσχει. Όπως ο ίδιος ο ενάγων ανέφερε, πρόσωπα με μεσογειακή αναιμία με την πάροδο του χρόνου παρουσιάζουν κατά κανόνα διάφορα προβλήματα υγείας, τα οποία μειώνουν την εισοδηματική τους ικανότητα, εξ ου και δικαιούνται να λάβουν επίδομα από το κράτος σε ηλικία πενήντα ετών, σε περίπτωση που δεν έχουν μέχρι τότε συμπληρώσει τη συντάξιμη ηλικία.

 

 

 

Γ. Αποζημιώσεις

I. Ειδικές Αποζημιώσεις

Έχει ήδη συμφωνηθεί ότι ο ενάγων δικαιούται ειδικές αποζημιώσεις ύψους Ευρώ 14,080 που αποτελούν ιατρικά και μεταφορικά έξοδα, κόστος επιδιόρθωσης αυτοκινήτου αλλά και απώλεια εισοδημάτων κατά την περίοδο που έλειπε από την εργασία του με άδεια ασθενείας.

Πέραν τούτου ο ενάγων αξιώνει ειδικές αποζημιώσεις προς Ευρώ 2.350 μηνιαίως από τη λήξη της άδειας ασθενείας του μέχρι την καταχώριση της Έκθεσης Απαίτησης, δηλαδή για την περίοδο μεταξύ 24/5/15 και 24/1/18 και ακολούθως συνεχιζόμενη απώλεια προς Ευρώ 2.350 μηνιαίως.

Σύμφωνα με τα ευρήματά μου ανωτέρω, ο ενάγων αδυνατούσε συνεπεία του επίδικου τραυματισμού να επιστρέψει στην εργασία του στην εταιρεία Monarch μέχρι τα τέλη Ιανουαρίου 2016. Σημειώνεται επίσης ότι σύμφωνα με το Τεκμήριο 27 ο ενάγων πληρώθηκε από τη Monarch κανονικά το μισθό του μέχρι τον Ιούλιο 2015. Ως εκ τούτου θεωρώ ότι ο ενάγων δικαιούται αποζημίωσης για απώλεια απολαβών ύψους Ευρώ 2.305 μηνιαίως κατά το διάστημα μεταξύ Αυγούστου 2015 και Ιανουαρίου 2016 συμπεριλαμβανομένων, δηλαδή για χρονικό διάστημα 6 μηνών. Το εν λόγω ποσό ανέρχεται συνολικά σε Ευρώ 13.830. Πέραν τούτου, αποτελεί κρίση μου ότι ο ενάγων δεν έχει αποδείξει, στον απαιτούμενο βαθμό, ότι συνεπεία του επίδικου τραυματισμού απώλεσε περαιτέρω μισθούς προς Ευρώ 2.305 μηνιαίως.

Σε ότι αφορά την αξίωση του ενάγοντα για την κατ’ ισχυρισμό μείωση της ειδικής παροχής που δικαιούται να λαμβάνει στη βάση του άρθρου 36(Α) του περί Κοινωνικών Ασφαλίσεων Νόμου, η θέση του κυρίου Κορομία ότι η αξίωσή αυτή αφορά ειδική ζημιά, η οποία όμως δεν δικογραφείται, με βρίσκει σύμφωνη. Εν πάση περιπτώσει, ο ενάγων δεν εξήγησε στο Δικαστήριο τους υπολογισμούς του, ούτε απέδειξε ότι απώλεσε το εν λόγω ποσό με την απαραίτητη ακρίβεια και λεπτομέρεια που απαιτείται αναφορικά με την απόδειξη ειδικών ζημιών. Συγκεκριμένα, ο ενάγων δεν ανέφερε στο Δικαστήριο ποια ήταν η μείωση που θεωρεί ότι είχε συνεπεία του δυστυχήματος στις ασφαλιστέες αποδοχές του και την οποία έλαβε υπόψιν κατά τους υπολογισμούς του. Εν πάση περιπτώσει, δεν έχει αποδειχθεί ότι μετά τον Ιούνιο 2015 ο ενάγων κατέστη ανίκανος για εργασία. Ούτε μπορεί να υπολογιστεί με βάση τα στοιχεία που έχουν τεθεί ενώπιον μου, ποιο είναι το ακριβές ποσοστό της μείωσης των ασφαλιστέων αποδοχών που θα μπορούσε να λαμβάνει ο ενάγων, μετά τη μείωσης της εισοδηματικής του ικανότητας.

II. Γενικές Αποζημιώσεις

Σύμφωνα με πάγια επί του θέματος νομολογία, κατά την επιμέτρηση των γενικών αποζημιώσεων που πρέπει να αποδίδονται για πόνο και ταλαιπωρία που ο ενάγων υπέστη συνεπεία διάπραξης αστικού αδικήματος, το Δικαστήριο οφείλει να έχει ως στόχο την αποκατάσταση του ενάγοντα και όχι την τιμωρία του εναγόμενου. Η αποζημίωση θα πρέπει να είναι δίκαιη και εύλογη υπό τις περιστάσεις, καθώς επίσης και κοινωνικά αποδεκτή (βλ. μεταξύ άλλων Μιχαήλ κ.α. ν. Φίλιος Συκοπετρίτης Λτδ κ.α., (2000) 1 Α.Α.Δ. 1049 και Ιακώβου ν. Παπαδάκη κ.α., (2000) 1 Α.Α.Δ 2079).

            Όπως σχετικώς αναφέρθηκε από το Ανώτατο Δικαστήριο στην Μαυροπετρή ν. Λουκά (1995) 1 Α.Α.Δ. 66:

«...οι χρηματικές αποζημιώσεις δεν αποκαθιστούν την υγεία του θύματος του αστικού αδικήματος. Γι' αυτό, δεν αποτελούν τέλειο μέτρο αποκατάστασης· είναι όμως το καλύτερο γνωστό μέσο αποκατάστασης. Η χρηματική αποζημίωση συναρτάται άμεσα με τη σοβαρότητα των τραυμάτων, τον πόνο, την οδύνη, τη δυσχέρεια που προκαλούν (τα τραύματα) και τη διάρκειά τους….Η νομολογία αποκαλύπτει σταθερή άνοδο του επιπέδου των γενικών αποζημιώσεων, τάση που αντανακλά μεγαλύτερη ευαισθησία για τον ανθρώπινο πόνο, την αγωνία της αναπηρίας και τη ψυχική οδύνη από την περιθωριοποίηση από τις συνήθεις δραστηριότητες του ανθρώπου. Σταθερή είναι όμως η αρχή του δικαίου ότι οι αποζημιώσεις πρέπει να είναι κοινωνικά παραδεκτές. Η αποζημίωση για αστικά αδικήματα δεν έχει σκοπό την τιμωρία αλλά την αποκατάσταση. Αυτή τούτη η ατέλεια του χρήματος ως μέσου για αποκατάσταση, δεν πρέπει να επενεργεί προς επαύξηση των αποζημιώσεων.»

Περαιτέρω, ως προς το ύψος των αποζημιώσεων αποτελεί πάγια νομολογιακή αρχή ότι προηγούμενες αποφάσεις δεν αποτελούν δεσμευτικό προηγούμενο (βλ. μεταξύ άλλων Ταμπούρας ν. Κολάνη (2008) 1(Α) Α.Α.Δ.384), αλλά παρέχουν καθοδήγηση όταν τα γεγονότα και οι περιστάσεις των υποθέσεων προσομοιάζουν. Η κάθε υπόθεση κρίνεται πάντοτε με βάση τα δικά της περιστατικά (βλ. Σπύρου ν. Χ ́ ́ Χαραλάμπους, (1989) 1 Α.Α.Δ σελ. 298, Φοινικαρίδης v. Γεωργίου (1991) 1 Α.Α.Δ.475).

Ως έχει ήδη αναφερθεί, αποτελεί εύρημά μου ότι συνεπεία του επίδικου κατάγματος ο ενάγων υπέφερε από σοβαρή αυχεναλγία και έπρεπε να έχει τον αυχένα του εντελώς ακινητοποιημένο με χρήση αυχενικού κολλάρου, για τέσσερεις μήνες. Κατά το διάστημα αυτό, υπέστη μεγάλη ταλαιπωρία και είχε σοβαρούς περιορισμούς κατά τις καθημερινές του δραστηριότητες. Πέραν του πόνου στον αυχένα, ο ενάγων αισθανόταν επίσης μεγάλο φόβο και ανησυχία, δεδομένης της ήδη βεβαρημένης κατάστασης της υγείας του, εφόσον γνώριζε ότι τα οστά του ήταν ιδιαίτερα εύθραυστα και ευαίσθητα λόγω σοβαρής οστεοπόρωσης.

            Μετά την πώρωση του κατάγματος, ο ενάγων συνέχισε να αισθάνεται περιοδικά ενοχλήσεις, πόνο και δυσκαμψία στον αυχένα, συμπτώματα τα οποία σταδιακά βελτιώθηκαν, πλην όμως εξακολουθούν να υπάρχουν. Επίσης αισθάνεται μεγάλη κόπωση και αδυναμία όταν στέκεται ή κάθεται για πολλές ώρες συνεχόμενα. Τα προβλήματα αυτά είναι χρόνια και επιβαρύνουν την ήδη βεβαρημένη υγεία του, λόγω της μεσογειακής αναιμίας από την οποία πάσχει. Συνεπεία του επίδικου τραυματισμού ο ενάγων οφείλει να είναι ιδιαίτερα προσεκτικός με τις κινήσεις του, καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής του, ώστε να μην επιβαρύνει τον αυχένα του, δεδομένης της αυξημένης ευαισθησίας και ευαλωτότητας της σπονδυλικής του στήλης, λόγω οστεοπόρωσης. Η κατάσταση αυτή τον επηρεάζει ψυχολογικά, εφόσον αισθάνεται συνεχώς φόβο, μην τυχόν υποστεί νέο κάταγμα, δεδομένου ότι διατρέχει αυξημένο κίνδυνο για κάτι τέτοιο.

            Σε ότι αφορά προηγούμενες αποφάσεις του Ανωτάτου Δικαστηρίου επί γενικών αποζημιώσεων έχοντας κατά νου τη νομολογιακώς αναγνωρισμένη ανάγκη για αύξηση αυτών (Μαυροπετρή ν. Λουκά (1995) 1 Α.Α.Δ.66 και Χαραλάµπους ν. Χριστοφόρου (2012) 1 Α.Α.Δ. 2812) λαμβάνω καθοδήγηση μεταξύ άλλων από την απόφαση Χαραλάμπους v. Χριστοφόρου ανωτέρω, στην οποία παρέπεμψε ο κ. Κορομίας στη γραπτή του αγόρευση. Στην εν λόγω υπόθεση επιδικάστηκε πρωτοδίκως και επικυρώθηκε ως ορθό, ποσό ύψους Ευρώ 25.000 σε νεαρό ηλικίας 26 ετών, ο οποίος υπέστη κεφαλαλγία, ζάλη, άλγος και δυσκαμψία αυχενικής και οσφυϊκής μοίρας σπονδυλικής στήλης, εγκεφαλική διάσειση και συμπιεστικό κάταγμα του σώματος του 4^ου οσφυϊκού σπονδύλου. Νοσηλεύτηκε για εννέα  μέρες και εξήλθε του νοσοκομείου φέροντας αυχενικό κολάρο, το οποίο άρχισε να αφαιρεί σταδιακά μετά πάροδο δυο μηνών. Οι κακώσεις του περιγράφονται ως λίαν επώδυνες και υπέφερε από αυτές για πέντε περίπου μήνες. Είχε συμπτώματα ελαφρού άλγους αυχενικής ή οσφυϊκής μοίρα σπονδυλικής στήλης μετά από κόπωση και παρατεταμένη ορθοστασία καθώς και περιοδικά κεφαλαλγία και ζάλη, σημεία μεταδιασεισικού συνδρόμου. Δεκαοκτώ μήνες μετά τον τραυματισμό του, συνέχισε να παρουσιάζει περιοδικά επεισόδια άλγους και δυσκαμψίας στην κάτω χώρα οσφυϊκής μοίρας της σπονδυλικής στήλης. Οι ενοχλήσεις που παρουσίαζε αναμένετο με την πάροδο του χρόνου να βελτιωθούν και να υποχωρήσουν.

            Η περίπτωση του ενάγοντα κρίνεται σοβαρότερη, καθότι λόγω και της προυπάρχουσας κατάστασης της υγείας του, τα συμπτώματά του ήταν πολύ επώδυνα για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα. Επιπλέον, τα συμπτώματα αυχενικού άλγους, δυσκαμψίας και κόπωσης κατά την παρατεταμένη ορθοστασία ή καθιστή θέση τα οποία ο ενάγων παροδικά παρουσιάζει, δεν αναμένεται να βελτιωθούν και να υποχωρήσουν. Λαμβάνεται περαιτέρω υπόψιν η μείωση της αξίας του χρήματος σε συνάρτηση με το γεγονός ότι η πιο πάνω αποζημίωση στην υπόθεση Χαραλάμπους v. Χριστοφόρου επικυρώθηκε ως ορθή πριν δεκατρία χρόνια.

            Καθοδήγηση αντλείται επίσης από την Παύλου v. Ευθυμίου, πολιτική έφεση αρ.33/2014 ημερομηνίας 23 Ιουνίου 2021, ECLI:CY:AD:2021:A269, στην οποία παρέπεμψε η κυρία Σταυρούλια στην οποία επικυρώθηκε ως ορθό ποσό ύψους Ευρώ 40.000, το οποίο επιδικάστηκε υπέρ της εφεσείουσας ως γενικές αποζημιώσεις για πρόκληση δισκοκήλης στο διάστημα Α5-Α6 της σπονδυλικής στήλης, καθώς και ήπιας συνδεσμικής κάκωσης. Λήφθηκε υπόψιν ότι η ΑΜΣΣ της εφεσείουσας παρουσίαζε σοβαρής μορφής προβλήματα πριν το δυστύχημα, κυρίως στο διάστημα Α6-Α7, όπου υπήρχε δισκοκήλη και σπονδυλοαρθριτικές αλλοιώσεις. Η ιατρική της εικόνα χειροτέρεψε μετά το ατύχημα. Προκύπτει επίσης από το κείμενο της απόφασης ότι η εφεσείουσα χρειάστηκε να υποβληθεί και σε χειρουργική επέμβαση.

            Περαιτέρω χρήσιμη αναφορά γίνεται στην Β. Νικολάου v. Στυλιανού (2011) 1Γ Α.Α.Δ 1727 στην οποία η εφεσείουσα υπέστη, συνεπεία τροχαίου δυστυχήματος, σοβαρές θλάσεις στον αυχένα και στην οσφύ, χωρίς διάγνωση κατάγματος. Η θλάση του αυχένα προκάλεσε ευθειασμό της αυχενικής μοίρας και η εφεσείουσα δεν ανάρρωσε όπως αναμενόταν, αντιθέτως, η κατάστασή της επιδεινώθηκε και παρέμεινε αστάθεια στην αυχενική μοίρα ως μόνιμο κατάλοιπο. Αποτέλεσμα αυτής της αστάθειας ήταν οι κρίσεις αυχεναλγίας με συμπτώματα κεφαλαλγίας, ζαλάδες, εύκολη κόπωση και μούδιασμα στις ωμοπλάτες, οι οποίες παρουσιάζονταν τρεις περίπου φορές το χρόνο, συνήθως μετά από σωματική κόπωση ή καιρικές αλλαγές. Επίσης παρουσιάστηκε μικρή προβολή δίσκου στον 05 οσφυϊκό σπόνδυλο της εφεσείουσας η οποία εξελίχθηκε σε σπονδυλόδυση με πιθανότητα σπονδυλολίσθισης στο μέλλον. Κατά τον υπολογισμό των γενικών αποζημιώσεων ύψους Ευρώ 35.000 που επιδικάστηκαν πρωτόδικα, λήφθηκε υπόψιν η επιδείνωση προυπάρχουσας βλάβης της εφεσείουσας στο σπόνδυλο. Το Ανώτατο Δικαστήριο χαρακτήρισε το εν λόγω ποσό ως μάλλον ψηλό για τις σωματικές βλάβες της εφεσείουσας, αλλά όχι εκτός των εύλογων πλαισίων.

            Τέλος, παραπέμπω στη  Χ΄Θεοδοσίου v. Διονυσίου (2007) 1Β Α.Α.Δ. 1121 στην οποία ο εφεσείων υπέστη κάταγμα του 6^ου θωρακικού σπονδύλου. Παρέμεινε στο νοσοκομείο για 19-20 μέρες και ακολούθως του δόθηκε συντηρητική θεραπεία. Ακολούθως του έγινε φυσιοθεραπεία και του δόθηκε αναρρωτική άδεια ενός χρόνου. Κατά τη δίκη εξακολουθούσε να παρατηρείται ελαφριά μπρόσθια καθίζηση του 6^ου θωρακικού σπονδύλου γύρω στο 30%. Παρέμειναν ως μόνιμα κατάλοιπα, η κύφωση της θωρακικής μοίρας της σπονδυλικής στήλης ανάλογη με την απώλεια ύψους του σπονδύλου, η οποία προκαλεί πόνο ανάλογα με τις δραστηριότητες του. Συγκεκριμένα η ορθοστασία, το ανεβοκατέβασμα σκαλών, η μεταφορά βάρους, το γονάτισμα, το βαθύ κάθισμα και το σκύψιμο εάν έχουν διάρκεια, προκαλούν στον εφεσείοντα πόνο στην περιοχή του κατάγματος στην οποία αναμένετο να αναπτυχθούν οστεοαρθριτικές αλλοιώσεις. Το Ανώτατο Δικαστήριο αύξησε το ύψους του ποσού των γενικών αποζημιώσεων που επιδικάστηκαν πρωτοδίκως από ΛΚ10.000 σε ΛΚ15.000 επί πλήρους ευθύνης.

Μείωση ικανότητας για επικερδή εργασία

Ο πόνος και οι ενοχλήσεις που ο ενάγων αισθάνεται στον αυχένα, η κόπωση και η αδυναμία του σε περίπτωση παρατεταμένης ορθοστασίας ή καθιστής θέσης, τα οποία αποτελούν κατάλοιπα του επίδικου κατάγματος, δεδομένης ασφαλώς και της προυπάρχουσας οστεοπόρωσης, αναντίλεκτα μειώνουν την αποδοτικότητά του και αποτελούν μειονέκτημα στην αγορά εργασίας. Δεν μου διαφεύγει βεβαίως ότι η ικανότητα του ενάγοντα για εργασία επηρεάστηκε δυσμενώς και λόγω άλλων προβλημάτων, τα οποία αυτός αντιμετωπίζει, που δεν έχουν συνδεθεί με το επίδικο κάταγμα (όπως οι αιμωδίες στα άκρα, η έλλειψη συγκέντρωσης και οι εκφυλιστικές αλλοιώσεις και προβολές μεσοσπονδύλιων δίσκων ως περιγράφονται στα Τεκμήρια 9 - 12). Είναι συνεπώς γεγονός ότι το επίδικο κάταγμα έχει επιβαρύνει την ήδη βεβαρημένη υγεία του ενάγοντα. Σύμφωνα με τις επιταγές της νομολογίας «το θέμα των γενικών αποζημιώσεων κρίνεται με αναφορά όχι στο ποσοστό της πρόσθετης ανικανότητας την οποία επέφερε το ατύχημα αλλά στις επιπτώσεις οι οποίες σωρευτικά προέκυψαν από την ήδη βεβαρημένη κατάσταση της υγείας του εφεσίβλητου» (Περικλέους v. Μιχαήλ κ.α. (2012) 1Γ Α.Α.Δ 2420)

Υπό το πρίσμα του συνόλου των γεγονότων, αντλώντας καθοδήγηση από προηγούμενες αποφάσεις του Ανωτάτου Δικαστηρίου ως ενδεικτικές του μέτρου των αποζημιώσεων που κρίνονται ορθές και δίκαιες σε παρόμοιες περιπτώσεις, έχοντας κατά νου τη μείωση της αξίας του χρήματος και την αυξητική τάση της νομολογίας κατά την επιδίκαση γενικών αποζημιώσεων για πόνο και ταλαιπωρία, θεωρώ ως δίκαιη γενική αποζημίωση για την περίπτωση του ενάγοντος, ποσό της τάξεως των Ευρώ 40.000.

Περαιτέρω, θεωρώ δίκαιο όπως επιδικαστεί υπέρ του ενάγοντα επιπλέον κατ’ αποκοπή ποσό ύψους Ευρώ 6.000, ως αποζημίωση για μείωση της εισοδηματικής του ικανότητας, συνεπεία του επίδικου τραυματισμού λαμβάνοντας υπόψιν ότι ο ενάγων δεν απέδειξε στον απαιτούμενο βαθμό ότι λόγω του επίδικου τραυματισμού του, κατέστη ανίκανος να εκτελεί τις εργασίες που εκτελούσε προηγουμένως. Αντιθέτως βάσει της μαρτυρίας που έχει γίνει αποδεκτή προκύπτει ότι ο ενάγων δύναται να εκτελεί τις εργασίες αυτές, κάνοντας συχνά διαλείμματα, ώστε να ξεκουράζεται και αποφεύγοντας κινήσεις που επιβαρύνουν τον αυχένα.

Κατάληξη

            Για τους πιο πάνω λόγους, εκδίδεται υπέρ του ενάγοντα και εναντίον των εναγομένων απόφαση για:

i)             Ποσό ευρώ 40.000 ως γενικές αποζημιώσεις, πλέον τόκο από την καταχώριση της Αγωγής και όχι από την ημέρα του δυστυχήματος, εφόσον κρίνεται ότι υπήρξε μεγάλη και αδικαιολόγητη καθυστέρηση στην καταχώριση της Αγωγής μετά το επίδικο δυστύχημα (βλ. σχετικώς Miller Roza Maria v. Ute Petek (1999) 1G A.A.D. 2091 και Φοινικαρίδης κ.α. v. Γεωργίου (1991) 1 Α.Α.Δ.475).

ii)            Ποσό Ευρώ 6.000 ως αποζημίωσης για μείωση της εισοδηματικής του ικανότητας, με νόμιμο τόκο από σήμερα.

iii)           Για ποσό Ευρώ 27,910 (Ευρώ 14.080 συν Ευρώ 13.830) ως ειδικές αποζημιώσεις, πλέον νόμιμο τόκο από την καταχώριση της Αγωγής.

Σε ότι αφορά τα έξοδα της διαδικασίας, αυτά επιδικάζονται υπέρ του ενάγοντα και εναντίον των εναγομένων, ως θα υπολογιστούν από τον πρωτοκολλητή και θα εγκριθούν από το Δικαστήριο στην κλίμακα Ευρώ 50.000 – 100.000.

 

 

 

                                                            (Υπ.)  Α. Κάρνου Α.Ε.Δ

 

 

 

 

Πιστό Αντίγραφο

 

Πρωτοκολλητής

 

 

           

 

           

 

---

cylaw.org: Από το ΚΙΝOΠ/CyLii για τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο