ΕΠΑΡΧΙΑΚΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΠΑΦΟΥ

ΕΝΩΠΙΟΝ: Ν. Φακοντή, Ε.Δ.                                                         Αρ. Αγωγής 963/2016

Μεταξύ: 

                                                Γρηγόρη Χριστοδούλου  

                                                                                                                       Ενάγοντας  

ν.

   Κυπριακής Δημοκρατίας δια του Γενικού Εισαγγελέα

                                                                                                                        Εναγόμενη  

Ημερομηνία: 31.03.2025

Εμφανίσεις:

Για Eνάγοντα: κος Επαμεινώνδας Κορακίδης δια ΕΠΑΜΕΙΝΩΝΔΑΣ ΚΟΡΑΚΙΔΗΣ Δ.Ε.Π.Ε.

Για την Εναγόμενη: κος Στάθης Ερωτοκρίτου, Δικηγόρος της Δημοκρατίας δια Γενικό Εισαγγελέα της Δημοκρατίας

Α Π Ο Φ Α Σ Η

Εισαγωγή:

Οι θέσεις του Ενάγοντα:

Έναυσμα για την καταχώρηση της υπό εξέταση υπόθεσης αποτέλεσε ο ισχυριζόμενος από πλευράς ενάγοντα τραυματισμός του που έλαβε χώρα ως διατείνεται στις 17.01.2013 και περί ώρα 22:00 μ.μ.

Αποτελεί δικογραφημένη θέση του ενάγοντα ότι ενώ αυτός οδηγούσε το όχημα του με αριθμούς εγγραφής [ ] επί της Λεωφόρου Αρχιεπισκόπου Μακαρίου Γ στην Γεροσκήπου στο ύψος του χωριού Κολώνη της Επαρχίας Πάφου με κατεύθυνση προς το χωριό Αχέλεια όπου εκτελούνταν οδικά έργα από την εναγομένη μέσω των αντιπροσώπων της με ισχυριζόμενη ελλιπή ή/και ανύπαρκτη σήμανση και φωτισμό και ενώ ο δρόμος στο σημείο όπου ο ενάγοντας κινείτο είχε στροφή προς τα δεξιά, διερχόταν όχημα από την αντίθετη κατεύθυνση του ενάγοντα με κατεύθυνση προς την Κολώνη από τη Λεμεσό με αναμμένα τα φώτα πορείας του και λόγω ελλιπούς ή/και ανύπαρκτης σήμανσης ή/και φωτισμού των οδικών έργων είχε ως αποτέλεσμα ο ενάγοντας να διαφύγει της πορείας του, να πέσει σε διανοιγμένο χαντάκι και να τραυματιστεί.

Θεωρεί πως για το ατύχημα την αποκλειστική ευθύνη φέρει η εναγομένη προβάλλοντας στην έκθεση απαίτησης του λεπτομέρειες ισχυριζόμενης αμέλειας ή/και παράβασης των εκ του νόμου και κανονισμών καθηκόντων της ενώ ισχυρίζεται ότι αυτός μεταφέρθηκε στις 17.01.2013 στο Γενικό Νοσοκομείο Πάφου όπου κρατήθηκε μέχρι και τις 25.01.2013 και στη συνέχεια έλαβε αναρρωτική άδεια.

Διεκδικεί  γενικές αποζημιώσεις, τόκους και δικηγορικά έξοδα.

Οι θέσεις της Εναγομένης:

Η εναγομένη με την υπεράσπιση της ημερ. 30.01.2020 προβάλει αριθμό προδικαστικών ενστάσεων ήτοι ότι η αγωγή είναι καταχρηστική και/ή παραπλανητική και/ή αντινομική καθότι ως ισχυρίζεται ο ενάγοντας δεν δικαιούται σε οποιαδήποτε αποζημίωση από την εναγομένη, ότι το αγώγιμο δικαίωμα του ενάγοντα εναντίον της εναγομένης έχει παραγραφεί και τέλος προβάλει την θέση ότι ουδέποτε αναφέρθηκε και/ή καταγγέλθηκε από τον ενάγοντα το κατ ισχυρισμό ατύχημα είτε προς το Τμήμα Δημοσίων Έργων είτε στην Τροχαία Πάφου.

Άνευ βλάβης των προδικαστικών ενστάσεων και υπερασπιστικά η εναγόμενη ισχυρίζεται ότι αγνοεί τα όσα ο ενάγοντας θέτει περί ατυχήματος και τραυματισμού του και τον καλεί σε αυστηρή απόδειξη των ισχυρισμών αυτών. Επιπρόσθετα ισχυρίζεται ότι το Τμήμα Δημοσίων Έργων ουδέποτε έλαβε καταγγελία ή ενημέρωση από τον ενάγοντα ή άλλο πρόσωπο για το ισχυριζόμενο ατύχημα, δεν καταγράφηκε κανένα ατύχημα στο ημερολόγιο του εργοταξίου ενώ ούτε η Τροχαία Πάφου έχει καταχωρημένο στο μητρώο τους τέτοιο συμβάν ενώ ζητώντας την απόρριψη των αξιώσεων του ενάγοντα αποτελεί θέση της εναγομένης πως αυτή δεν ευθύνεται για τον τραυματισμό και την ταλαιπωρία που διατείνεται ότι αυτός έχει υποστεί.  

Με την απάντηση του ημερ. 27.02.2020 ο ενάγοντας ουσιαστικά αρνείται και απορρίπτει τους ισχυρισμούς της εναγομένης είτε αφορούν τα προδικαστικά ζητήματα είτε την υπόλοιπη υπερασπιστική γραμμή και επαναλαμβάνει το περιεχόμενο της έκθεσης απαίτησης του.

Η ακροαματική διαδικασία:

Προς απόδειξη της υπόθεσης του Ενάγοντα παρουσιάστηκαν οι ακόλουθοι μάρτυρες:

Πρώτος Μάρτυρας παρουσιάστηκε η Εύη Κουνίδου η οποία ως μέρος της κυρίως εξέτασης της παρουσίασε και κατέθεσε γραπτή δήλωση (Τεκμήριο 1) το περιεχόμενο της οποίας και υιοθέτησε και ήταν και το πρόσωπο που κατέθεσε στην διαδικασία τα τεκμήρια 2 έως 5. Σύμφωνα με την δήλωση της αυτή κατά τον ουσιώδη για την αγωγή χρόνο αλλά και μέχρι σήμερα εργάζεται ως ασφαλιστική αντιπρόσωπος στην Πάφο της ασφαλιστικής εταιρείας Prime Insurance Company Limited και ο ενάγοντας ήταν πελάτης της και ιδιοκτήτης του οχήματος με αριθμούς εγγραφής KHM357 μάρκας Mercedes saloon. Μάλιστα ως σημειώνει ο ενάγων είναι καρκινοπαθής και αντιμετωπίζει και άλλα σοβαρά προβλήματα υγείας που τον εμποδίζουν να παραστεί στο Δικαστήριο και να δώσει μαρτυρία δια ζώσης εφόσον έχει συνεχή ζάλη και αστάθεια.

Όπως της ανέφερε ο ενάγων και επιβεβαιώνεται από την διερεύνηση του ατυχήματος που έγινε από την ασφαλιστική εταιρεία, κατά την 17.01.2013 και περί ώρα 22:00 το βράδυ, ο ενάγων ενώ οδηγούσε το όχημα του στη Λεωφόρο Αρχιεπισκόπου Μακαρίου Γ στην Γεροσκήπου στο ύψος του χωριού Κολώνη της Επαρχίας Πάφου με κατεύθυνση προς το χωριό Αχέλεια, σε ένα σημείο όπου εκτελούνταν οδικά έργα από την Κυπριακή Δημοκρατία χωρίς να υπάρχει φωτισμός ή προειδοποιητικές πινακίδες ή οποιαδήποτε περίφραξη, έπεσε σε διανοιγμένο χαντάκι, με αποτέλεσμα να τραυματιστεί σοβαρά και να μεταφερθεί στο Γενικό Νοσοκομείο Πάφου. Ο ενάγων ως διατείνεται η μάρτυρας της ανέφερε πως ένα άλλο όχημα που κινείτο από την αντίθετη κατεύθυνση με κατεύθυνση προς την Κολώνη από τη Λεμεσό, έχοντας μόλις πάρει την στροφή του δρόμου, βρέθηκε ξαφνικά μπροστά του με αναμμένα τα ψηλά του φώτα λόγω της έλλειψης φωτισμού και έκαμε τον ενάγοντα να κινηθεί προς τα αριστερά χωρίς να έχει ορατότητα του δρόμου και έτσι ο ενάγων έπεσε σε διανοιγμένο χαντάκι το οποίο δεν περιφρασσόταν αλλά ούτε φαινόταν. Αμέσως μετά το ατύχημα από το μέρος πέρασε περιπολικό της Αστυνομίας που ενημέρωσε τον ενάγοντα ότι η Αστυνομία δεν εξέταζε δυστυχήματα και ότι θα έπρεπε να καλέσει την ασφαλιστική του εταιρεία. Στο μέρος είχε επίσης σταματήσει κάποιος ισιωτής τον οποίο αποκαλούν ‘’Πάχνα’’ ο οποίος ειδοποίησε την ασφαλιστική εταιρεία Prime.

To δυστύχημα διερευνήθηκε από την ασφαλιστική και συμπληρώθηκε η Υπεύθυνη Δήλωση Εξυπηρέτησης Ατυχήματος (Τεκμήριο 2) το οποίο υπογράφετε από τον ενάγοντα ενώ σε αυτή ετοιμάστηκε από την ασφαλιστική εταιρεία και σχέδιο του δυστυχήματος και αποτελεί μέρος του τεκμηρίου ενώ φωτογραφίες που λήφθηκαν από τον χώρο του ατυχήματος τις κατέθεσε ως Τεκμήριο 3. Αναφορά επίσης έκανε η μάρτυρας και στο αντίγραφο της Υπεύθυνης Δήλωσης Αναγγελίας Ζημιάς (Τεκμήριο 4) που υποβλήθηκε από τον ενάγοντα στην Prime στην οποία επισυνάφθηκαν σημείωμα του Γενικού Νοσοκομείου Πάφου και Έκθεση Αξονικής Τομογραφίας ενώ ως Τεκμήριο 5 κατέθεσε και Ιατρικό Πιστοποιητικό του Δρ. Χαράλαμπου Καμπούρη ημερ. 10.10.2018.

Σύμφωνα με την μάρτυρα ο ενάγων συνέπεια του ατυχήματος, τραυματίστηκε και μεταφέρθηκε στο Γενικό Νοσοκομείο Πάφου κατά την 17.01.2013 αργά το βράδυ και κρατήθηκε για νοσηλεία μέχρι την 25.01.2013 οπότε και του δόθηκε αναρρωτική άδεια. Όπως της ανέφερε ο ενάγοντας αυτός βάδιζε για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα με βοήθεια (Π) και υπέφερε με πόνο και ακολούθως υποβλήθηκε σε εγχείρηση για αλλαγή δεξιού ισχύος. Ως αποτέλεσμα το δεξί πόδι είναι πιο κοντό από το αριστερό και έχει στροφή προς τα δεξιά και συνεχίζει να ταλαιπωρεί τον ενάγοντα. Μάλιστα κατά την μάρτυρα ο ενάγων μετά από αξιολόγηση έχει κριθεί δικαιούχος βαριάς κινητικής αναπηρίας.

Επιπρόσθετα με τα όσα αναφέρει στην δήλωση της η μάρτυρας σημείωσε πως η εταιρεία της διερεύνησε το ατύχημα γιατί ο πελάτης τους είχε περιεκτική κάλυψη για το όχημα του καθώς και ασφάλεια κάλυψης ζωής και αποζημιώθηκε μετά από αίτημα του με βάση τα χαρτιά που υποβλήθηκαν. Η εταιρεία έχει υπαλλήλους που μεταβαίνουν στην σκηνή όταν ενημερωθούν για ατύχημα όπως έγινε και στην συγκεκριμένη περίπτωση εξού και η λήψη των σχετικών φωτογραφιών που κατέθεσε στο Δικαστήριο. Τέλος σημείωσε πως η ίδια γνωρίζει πολύ καλά τον ενάγοντα τον οποίο επισκέπτεται στο σπίτι του ένεκα της ύπαρξης της ασφάλειας ζωής και χρειάζεται να υποβάλλει αγγελία ζημιάς ο οποίος είναι κλινήρης στο κρεβάτι του χωρίς να μπορεί να σηκωθεί ενώ τα τελευταία 4 και 5 χρόνια η κατάσταση του έχει επιβαρυνθεί. Μάλιστα ως σημείωσε από το 2013 και μετά αντιμετώπισε διάφορα ιατρικά περιστατικά όπως πρόβλημα στην καρδία, στον σπόνδυλο, το ισχίο ενώ πλέον αντιμετωπίζει και πρόβλημα με καρκίνο.   

Αντεξεταζόμενη επιβεβαίωσε πως η ίδια δεν διερευνά ατυχήματα αφού ασχολείται με τις πωλήσεις και την εξυπηρέτηση πελατών ενώ σημείωσε πως άλλο τμήμα της εταιρείας ασχολείται με την διερεύνηση των ατυχημάτων όπως έγινε και στην υπό εξέταση περίπτωση ενώ διευκρίνισε πως η ίδια δεν μετέβηκε στις 17.01.2013 στην σκηνή του ατυχήματος. Ερωτούμενη αν στο Τεκμήριο 3 μπορεί να δει χαντάκι ως αναφέρετε στην δήλωση της ότι είχε πέσει μέσα ο ενάγοντας επανέλαβε πως η ίδια δεν είχε μεταβεί στην σκηνή αλλά από τις εργασίες φαίνεται η ύπαρξη κρασπέδου και ότι γίνονταν εργασίες στο δρόμο και δεν είχε φωτισμό. Σε σχέση με το τεκμήριο 4 συμφώνησε πως δεν αναγράφει οτιδήποτε στο κατά πόσον υπήρχαν σημάδια τραύματος στο σώμα όμως εξήγησε πως ο πελάτης της δεν είχε εμφανή τραύματα όπως π.χ. γδάρσιμο όμως προσκόμισε ιατρικά πιστοποιητικά τα οποία και αξιολογήθηκαν από την ασφαλιστική εταιρεία. Συμφώνησε επίσης πως το Ιατρικό Πιστοποιητικό του Δρ. Καμπούρη (Τεκμ. 5) έγινε 5 χρόνια μετά το ατύχημα και ότι περιγράφει και ιατρικά προβλήματα και θεραπείες κατά το έτος 2012 δηλαδή πριν το ατύχημα και ότι η αξονική τομογραφία της λεκάνης στην οποία ο ενάγοντας υπεβλήθηκε με την υπόνοια κατάγματος του δεξιού ισχίου δεν ανέδειξε κάταγμα αλλά οστεοαρθρίτιδα και στοιχεία πιθανού παλαιού κατάγματος. Επέμενε στην θέση πως ευθύνη για το ατύχημα φέρει η Κυπριακή Δημοκρατία αφού δεν είχε κατάλληλο φωτισμό και σημάνσεις ότι γίνονταν έργα ενώ δεν γνώριζε αν έγινε καταγγελία στο Τμήμα Δημοσίων Έργων και στην Τροχαία σημείωσε όμως πως η Τροχαία δεν εμπλάκηκε σε διερεύνηση αλλά την διερεύνηση έκανε η ίδια η ασφαλιστική εταιρεία του ενάγοντα και απόρριψε υποβολές ότι η διερεύνηση ήταν ελλιπής και ότι ήρθε για να βοηθήσει τον ενάγοντα να αποκομίσει όφελος και όχι για να πει την αλήθεια.     

Δεύτερος Μάρτυρας παρουσιάστηκε ο Δρ. Χαράλαμπος Καμπούρης Χειρούργος – Ορθοπεδικός ο οποίος ετοίμασε το Ιατρικό Πιστοποιητικό ημερ. 10.10.2018 το οποίο αναγνώρισε ως το Τεκμήριο 5 υιοθετώντας το περιεχόμενο του.

Στο περιεχόμενο του εν λόγω πιστοποιητικού αναφέρονται τα ακόλουθα:

Σύμφωνα με το ιστορικό του πάσχει από αρτηριακή υπέρταση (ΑΥ) , υπερλιπιδαιμία, σακχαρώδη διαβήτη (ΣΔ), στεφανιαία νόσο (ΣΝ).

Χειρουργήθηκε στην ΑΜΣΣ (αυχενική μοίρα σπονδυλικής στήλης) δύο φορές το 2012. Σύμφωνα με το ιστορικό του στις 18-01-13 ενεπλάκη σε τροχαίο ατύχημα. Νοσηλεύθηκε στο ορθοπαιδικό τμήμα του Γ.Ν. Πάφου από 18 έως 25-01-13. Από το ατύχημα υπέστη κάκωση δεξιού ισχίου και σπονδυλικής στήλης (ΣΣ). Η αξονική τομογραφία λεκάνης στην οποία υπεβλήθη με την υπόνοια κατάγματος του δεξιού ισχίου δεν ανέδειξε κάταγμα, αλλά οστεοαρθρίτιδα και στοιχεία πιθανού παλαιού κατάγματος. Εξήλθε με οδηγίες για αναλγητική αγωγή.

Επανεξετάστηκε στα εξωτερικά ιατρεία την 1-2-13 και στις 13-3-13, χωρίς να αλλάξει κάτι όσον αφορά την θεραπευτική προσέγγιση.

Τον Ιανουάριο του 2014 υπεβλήθηκε σε ολική αρθροπλαστική στο δεξιό ισχίο.

Ερωτούμενος για το τι εννοεί στην αναφορά για αναλγητική αγωγή ανέφερε τα παυσίπονα και τα αντιφλεγμονώδη τα οποία για να δοθούν προϋποθέτει να υπάρχει πόνος στον ασθενή.

Αντεξεταζόμενος επεξήγησε ότι κατά τον χρόνο που ο ενάγοντας νοσηλεύτηκε στο Γενικό Νοσοκομείο Πάφου ήτοι από τις 18 μέχρι και τις 25 Ιανουαρίου 2023 αυτός εργαζόταν ως ιατρός στο συγκεκριμένο νοσοκομείο και ήταν ο γιατρός που τον παρακολουθούσε ενώ πλέον σήμερα βρίσκεται στον ιδιωτικό τομέα. Επεξήγησε πως στο νοσηλευτήριο ο ασθενής μπήκε γιατί είχε κτυπήσει στην λεκάνη πονούσε το δεξί του ισχίο και ήταν και ο λόγος που νοσηλεύτηκε για σκοπούς διερεύνησης όπως αναγράφει και στο σχετικό ιατρικό πιστοποιητικό. Ως ο μάρτυρας διευκρίνισε στο περιεχόμενο του πιστοποιητικού που ετοιμάστηκε από τον ίδιο γίνεται αναφορά σε ιατρικό ιστορικό για προυπάρχουσα ιατρικά προβλήματα του ενάγοντα. Ερωτούμενος για να εξηγήσει για το τι σημαίνει ότι ο ενάγοντας υποβλήθηκε σε ολική αρθροπλαστική στο δεξί του ισχίο ανέφερε πως αντικαταστάθηκε η άρθρωσή του ενώ ερωτούμενος αν αυτό ήταν συνέπεια του ατυχήματος απάντησε αρνητικά σημειώνοντας όμως πως μπορεί να επιδεινωθεί λόγο του ατυχήματος επαναλαμβάνοντας όμως πως αυτό το πρόβλημα προϋπήρχε. Επεξήγησε πως ο άνθρωπος αυτός νοσηλεύτηκε στο νοσοκομείο γιατί είχε έντονους πόνους για τους οποίους μπορούσε να μην αναδειχθεί κάποιο κάταγμα αλλά μπορεί να νοσηλευτεί λόγο πόνων που προέκυπταν από κάποια κάκωση όπως στην συγκεκριμένη περίπτωση όπου υπήρχε κάκωση δεξιού ισχίου.

Ο Ενάγοντας ως μέρος της κυρίως εξέτασης του παρουσίασε και κατέθεσε γραπτή δήλωση (Τεκμήριο 6) το περιεχόμενο της οποίας και υιοθέτησε. Σε αυτήν αναφέρει πως κατά τον ουσιώδη για την αγωγή χρόνο ήταν ηλικίας 46 χρόνων και πελάτης της ασφαλιστικής εταιρείας Prime Insurance Company Limited. Επίσης ήταν ιδιοκτήτης του οχήματος με αριθμούς εγγραφής KHM357 μάρκας Mercedes saloon.

Kατά την 17/1/2013 περί την ώρα 22:00 το βράδυ, ενώ οδηγούσε το πιο πάνω όχημα του στην Λεωφόρο Αρχιεπισκόπου Μακαρίου Γ στην Γεροσκήπου στο ύψος του χωριού Κολώνη της Επαρχίας Πάφου με κατεύθυνση προς το χωριό Αχέλεια, σε ένα σημείο που εκτελούνταν οδικά έργα από την Κυπριακή Δημοκρατία χωρίς να υπάρχει φωτισμός ή προειδοποιητικές πινακίδες ή οποιαδήποτε περίφραξη, έπεσε σε διανοιγμένο χαντάκι με αποτέλεσμα να τραυματιστεί σοβαρά και να μεταφερθεί στο Γενικό Νοσοκομείο Πάφου. Ένα άλλο όχημα που κινείτο από την αντίθετη κατεύθυνση με κατεύθυνση προς την Κολώνη από τη Λεμεσό, έχοντας μόλις πάρει την στροφή του δρόμου, βρέθηκε ξαφνικά μπροστά του με αναμμένα τα ψηλά του φώτα λόγω της έλλειψης φωτισμού και τον έκανε να κινηθεί προς τα αριστερά χωρίς να έχει ορατότητα του δρόμου και έτσι έπεσε σε διανοιγμένο χαντάκι το οποίο δεν περιφρασσόταν αλλά ούτε φαινόταν. Κατά τον ενάγοντα αμέσως μετά το ατύχημα, από το μέρος πέρασε περιπολικό της Αστυνομίας που τον ενημέρωσε ότι η Αστυνομία δεν εξέταζε δυστύχημα και ότι θα έπρεπε να καλέσει την ασφαλιστική του εταιρεία. Στο μέρος είχε επίσης σταματήσει κάποιος ισιωτής τον οποίο αποκαλούν ‘’Πάχνα’’ ο οποίος και ειδοποίησε την ασφαλιστική εταιρεία.

Σύμφωνα με τον ενάγοντα το δυστύχημα διερευνήθηκε από την ασφαλιστική του εταιρεία ενώ συνέπεια αυτού αυτός τραυματίστηκε και μεταφέρθηκε στο Γενικό Νοσοκομείο Πάφου κατά την 17/1/2023 αργά το βράδυ και κρατήθηκε για νοσηλεία μέχρι την 25/1/2013 οπόταν και του δόθηκε αναρρωτική άδεια. Σύμφωνα με τους ιατρούς από τους οποίους έτυχε νοσηλείας από το ατύχημα έχει υποστεί κάκωση δεξιού ισχίου και σπονδυλικής στήλης. Μάλιστα ως αναφέρει για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα αυτός βάδιζε με βοήθημα (Π) και υπέφερε με πόνο και ακολούθως υποβλήθηκε σε εγχείρηση για αλλαγή δεξιού ισχύος. Ως αποτέλεσμα το δεξί πόδι είναι πιο κοντό από το αριστερό και έχει στροφή προς τα δεξιά και συνεχίζει να τον ταλαιπωρεί.

Τέλος στην δήλωση του αναφέρει πως πριν το ατύχημα είχε υποβληθεί σε δύο εγχειρίσεις στον αυχένα ενώ κατά το έτος 2017 διαγνώστηκε με καρκίνο της κύστης και το 2018 υποβλήθηκε σε εγχείρηση ανοικτής καρδίας.  

Αντεξεταζόμενος ανέφερε πως η γραπτή του δήλωση ετοιμάστηκε από τον δικηγόρο του με τον ίδιο να του αφηγείται τα γεγονότα αφού συνεχίζει να θυμάται το συμβάν. Ανέφερε πως δεν μπορούσε να θυμηθεί αν στην σκηνή του ατυχήματος έφτασε πρώτος αντιπρόσωπος της ασφάλειας ή ο ισιωτής αυτό όμως που μπορούσε να θυμηθεί ήταν ότι στην σκηνή έφτασε αντιπρόσωπος της ασφάλειας του που ήταν άντρας χωρίς όμως να θυμάται το όνομα του ενώ είχε ενημερωθεί για το συμβάν και η ασφαλίστρια του. Ερωτούμενος αν επί του Τεκμηρίου 2 και συγκεκριμένα στην 1^η σελίδα αναγνωρίζει ως δικό του τον γραφικό χαρακτήρα στην περιγραφή του ατυχήματος απάντησε πως δεν είναι τα δικά του γράμματα ενώ ερωτούμενος να επεξηγήσει για το τι τελικά ισχύει αν έπεσε πάνω σε όχτο ως αναφέρεται στο Τεκμήριο 2 ή σε διανοιγμένο χαντάκι ως αναγράφει στην δήλωση του ανέφερε πως ο ίδιος όπως οδηγούσε στραβώθηκε από τα φώτα του απέναντι αυτοκινήτου και επειδή δεν υπήρξε περίφραξη ή κάποια σηματοδότηση ο δρόμος πήγε ευθεία και βρέθηκε σε ένα σημείο του δρόμου όπου υπήρχε σκαλοπάτι δηλαδή το σημείο ήταν πιο χαμηλά και στην συνέχεια βγήκε πάνω στον όχτο. Επεξήγησε πως όχτος εννοεί ένα τοιχούι από μπετόν που βρισκόταν στα αριστερά του και το οποίο αναγνώρισε και υπέδειξε στις φωτογραφίες του Τεκμηρίου 3 όπως και τον ίδιο σημειώνοντας πως την περίοδο εκείνη και συγκεκριμένα την ημέρα του ατυχήματος φορούσε κολάρο. Επανέλαβε πως θυμάται πολύ καλά πως όπως πήγαινε με το αυτοκίνητο του αυτό έπεσε μέσα στο σκαλοπάτι και στην συνέχεια βρέθηκε πάνω στο τοίχο από μπετόν ενώ στα δεξιά του και συγκεκριμένα στην μέση του δρόμου υπήρχε ένα βαρέλι με φως πάνω του το οποίο δεν λειτουργούσε.

Ερωτούμενος αν κατήγγειλε το ατύχημα στα δημόσια έργα ή στην αστυνομία σημείωσε πως κατά τον χρόνο του ατυχήματος είχε περάσει από την σκηνή περιπολικό με δύο αστυνομικούς και τον ενημέρωσαν πως από την στιγμή που δεν υπήρχε νεκρός ή σοβαρά τραυματίας θα έπρεπε να ενημερώσει την ασφάλεια του και έφυγαν από το μέρος. Σε σχέση με τα δημόσια έργα ανέφερε πως νομίζει πως ο δικηγόρος του ανέλαβε να τους ενημερώσει σχετικά αφού δεν υπήρχε σηματοδότηση ή περίφραξη ενώ σημείωσε πως είχε ενημερωθεί και ο επιστάτης των Ιακώβου ο οποίος ήρθε και τον επισκέφθηκε μία με ανά μίση βδομάδα μετά το συμβάν για να του εξηγήσει πως έγινε χωρίς όμως να μπορούσε να θυμηθεί το όνομα του ήταν όμως ένας ‘’κοντός’’ όπως τον χαρακτήρισε επιστάτης. Ο ίδιος δεν γνώριζε αν υπήρχε καταγραφή του ατυχήματος από τα δημόσια έργα στο ημερολόγιο του εργοταξίου που διατηρούσε ο Ιακώβου όμως ανέφερε πως η Αστυνομία πέρασε από εκεί και δεν θεώρησε ότι θα έπρεπε να παίρνει συνεχώς τηλέφωνο με τον ίδιο να μην μπορεί να κάνει πολλά αφού ήταν κτυπημένος.

Σε υπόδειξη του Τεκμηρίου 5 και σε υποβολή ότι μεγάλο μέρος αυτού αφορά σε ιατρικό ιστορικό για προβλήματα υγείας που δεν έχουν σχέση με το επίδικο ατύχημα αυτός ανέφερε πως δεν θυμόταν να είχε οτιδήποτε πριν αφού τα προβλήματα του μετά το ατύχημα ήρθαν στην επιφάνεια. Επέμενε πως από το νοσοκομείο έφυγε με κούμπες και Π που αγοράστηκαν μάλιστα μέσω του νοσοκομείο ενώ χρησιμοποιούσε το Π για μεγάλο χρονικό διάστημα με την επέμβαση στο ισχίο να γίνεται αρχές του 2014.          

Tέλος σε υποβολή του συνηγόρου της εναγομένης πως για τους τραυματισμούς του δεν μπορεί να φέρει ευθύνη αυτή ο ενάγοντας εξέφρασε την θέση ως έχουν ευθύνη από την στιγμή που δεν είχαν φωτισμό με αποτέλεσμα ο ίδιος να πάει ευθεία να πέσει μέσα στο χαντάκι και στην συνέχεια να βρεθεί πάνω στον όχτο.

Η πλευρά της εναγομένης προς υπεράσπιση της κάλεσε για μαρτυρία τον Τεχνικό Επιθεωρητή του Επαρχιακού Γραφείου Τμήματος Δημοσίων Έργων Πάφου κ. Μάριο Πόγιαννο. Ο μάρτυρας αυτός ως μέρος της κυρίως εξέτασης του ετοίμασε και κατάθεσε γραπτή δήλωση (Τεκμήριο 7) το περιεχόμενο της οποίας υιοθέτησε ενώ ήταν και το πρόσωπο που κατάθεσε στην διαδικασία και τα τεκμήρια 8, 9 και 10.

Ως ανέφερε αυτός εργάζεται στο Τμήμα Δημοσίων Έργων από τον Φεβρουάριο του 2000 με καθήκοντα του την επίβλεψη έργων που εκτελούνται από ιδιώτες εργολάβους, την επίβλεψη εργασιών, την διαχείριση των συμβολαίων σύμφωνα με τα σχέδια και σύμφωνα με τις προδιαγραφές του Τμήματος Δημοσίων Έργων ενώ ισχυρίζεται πως γνωρίζει τα γεγονότα της αγωγής ένεκα της συμμετοχής του στην ομάδα Επίβλεψης του Έργου: Kατασκευή Δρόμου Πρωταρχικής Σημασίας προς το Αεροδρόμιο Πάφου με αριθμό Συμβολαίου PS/C/530. Σύμφωνα με τον μάρτυρα σε τμήμα της Λεωφόρου Αρχιεπισκόπου Μακαρίου Γ’ μήκους 500 μέτρων περίπου, εκτελέστηκαν εργασίες κατασκευής νέου δρόμου στα πλαίσια της κατασκευής του Έργου ‘’ Δρόμος Πρωταρχικής Σημασίας προς το Αεροδρόμιο Πάφου’’. Οι εργασίες άρχισαν την 27/06/2011 και ολοκληρώθηκαν την 7/11/14. Κατά την διάρκεια των εργασιών το Επαρχιακό Γραφείο Τμήματος Δημοσίων Έργων Πάφου, δεν έλαβε καμία καταγγελία ή ενημέρωση από τον Ενάγοντα για το ισχυριζόμενο ατύχημα την 17/1/2013 ή σε άλλη ημερομηνία.

Σε έλεγχο που έγινε στο ημερολόγιο του εργοταξίου, διαπιστώθηκε ότι δεν καταγράφηκε αλλά ούτε και σημειώθηκε κανένα ατύχημα την 17/1/2013 ούτε και την επομένη 18/1/2013. Σε τηλεφωνική επικοινωνία που είχε με τον εργολάβο του έργου (IAKOVOU-ZEMCO JOINT VENTURE), τον πληροφόρησε, ότι ούτε σε αυτόν έγινε οποιαδήποτε καταγγελία ή ενημέρωση για το ατύχημα ημερομηνίας 17/1/2013 και κατέθεσε ως Τεκμήριο 8 αντίγραφα ημερολογίου εργοταξίου των ημερ. 17/1/13 - 18/1/2013. Επίσης κατέθεσε ως Τεκμήριο 9 δέσμη 2 φωτογραφιών που απεικονίζουν το μέρος που ισχυρίζεται ο Ενάγοντας ότι  έγινε το κατ ισχυρισμόν ατύχημα την 17/1/2013 καθώς και ως Τεκμήριο 10 δυο αεροφωτογραφίες οι οποίες λήφθηκαν από το Google Earth στις οποίες φαίνεται ο δρόμος όπως ήταν πριν από την έναρξη των εργασιών του Έργου και η κυκλοφοριακή ρύθμιση που έγινε κατά τη διάρκεια των εργασιών. Οι φωτογραφίες του Τεκμηρίου 9 λήφθηκαν από τον ίδιο στις 18/2/2013. Σύμφωνα με τα στοιχεία του ημερολογίου του εργοταξίου με ημερομηνία 17/1/2013 και 18/1/2013 αλλά και όπως φαίνεται στις φωτογραφίες στο εν λόγω τμήμα διεξάγονταν εργασίες κατασκευής πεζοδρομίου στην αριστερή πλευρά του τμήματος επί της Λεωφόρου Αρχιεπισκόπου Μακαρίου Γ (με κατεύθυνση από Πάφο προς Λεμεσό) και η κυκλοφορία διεξαγόταν στην δεξιά πλευρά με δύο λωρίδες κυκλοφορίας (μια ανά κατεύθυνση).

Περαιτέρω ο μάρτυρας ισχυρίστηκε πως ούτε και η Τροχαία με την οποία επικοινώνησε μαζί της είχε καταχωρημένο οποιοδήποτε ατύχημα ενώ αποτέλεσε θέση του πως ουδέποτε η ασφαλιστική εταιρεία PRIME INSURANCE κατήγγειλε ή ανέφερε το ατύχημα ημερ. 17/1/2013 στο Τμήμα του αλλά ούτε και προέβαλε οποιαδήποτε αξίωση δια λογαριασμό του Ενάγοντα στα Δημόσια Έργα. Mάλιστα σημείωσε πως ο εργολάβος του έργου είχε από την έναρξη αυτού μέχρι και την συμπλήρωση αλλά και για την περίοδο συντήρησης ασφαλιστική κάλυψη για ότι συμβεί τόσο για τον ίδιο όσο και για τον εργοδότη του έργου ήτοι τα Δημόσια Έργα και αν υπήρχε οποιαδήποτε καταγγελία ή παράπονο που δεν έγινε στην συγκεκριμένη περίπτωση θα δινόταν και λύση ανάλογα με το τι θα έδειχνε και η έρευνα. Τέλος ο μάρτυρας εξέφρασε την θέση πως το Τμήμα Δημοσίων Έργων δεν ευθύνεται για τους τραυματισμούς και την ταλαιπωρία την οποία υπέστη ο ενάγοντας     

Aντεξεταζόμενος επιβεβαίωσε πως ο ίδιος ήταν μέλος της ομάδας επίβλεψης του Έργου που ενεργούσε για λογαριασμό του Τμήματος Δημίων Έργων και συμφώνησε πως παρακολουθούσαν να συμμορφώνετε ο εργολάβος με τις υποδείξεις τους και τα σχέδια και τις απαιτήσεις των δημοσίων έργων. Ανέφερε πως οτιδήποτε συνέβαινε στα όρια του έργου αποτελούσε αποκλειστική ευθύνη του εργολάβου αφού είχε στην κατοχή του το εργοτάξιο. Σε σχέση με κάθε κυκλοφοριακή ρύθμιση σημείωσε πως αυτή γινότανε πάντοτε σε συνεννόηση με τον εργολάβο ο οποίος την πρότεινε και δινόταν η σχετική συναίνεση της τροχαίας, της τοπικής αρχής, των Δημοσίων Έργων καθώς και του Φορέα Κυκλοφοριακών Μελετών.

Συμφώνησε πως τα ημερολόγια του έργου ημερομηνίας 17 και 18 Ιανουαρίου 2012 αφορούν τις ώρες από τις 07:00 το πρωί μέχρι και τις 15:30 το απόγευμα και πως μετά τις 15:30 δεν υπήρχε κάποιος στο χώρο. Ο ίδιος ως εξήγησε δεν συμπλήρωσε ούτε και υπόγραψε τα συγκεκριμένα ημερολόγια αφού συμπληρώθηκαν από τον επιστάτη του έργου στην συγκεκριμένη περίπτωση που ήταν ο κ. Χριστάκης Σπύρου ο οποίος έχει αποβιώσει ενώ το ημερολόγιο υπογράφεται και από τον Υπεύθυνο Τεχνικό των Δημοσίων Έργων που στην συγκεκριμένη περίπτωση ήταν ο κ. Δήμος Καμηλάρης ο οποίος επίσης απεβίωσε.  

Τις φωτογραφίες που ο ίδιος παρουσίασε στο Δικαστήριο και αφορούν το τεκμήριο 9 ως επεξήγησε δείχνουν την κυκλοφορία του δρόμου η οποία διεξαγόταν στα δεξιά του δρόμου με κατεύθυνση από την Πάφο προς την Λεμεσό και στις οποίες φαίνονται και οι κόκκινοι βοηθητικό κώνοι οι οποίοι οριοθετούσαν τις λωρίδες κυκλοφορίας. Ερωτούμενος αν αυτοί οι κώνοι χρειάζονταν ανέφερε πως όταν γίνεται ένα έργο υπάρχουν κάποιες προδιαγραφές που πρέπει να τηρούνται, μπορεί και να μην χρειάζονταν αλλά σημείωσε πως στην αρχή και στο τέλος του έργου υπήρχαν προειδοποιητικές πινακίδες για μείωση ταχύτητας και ότι γίνονταν έργα έτσι ώστε να δίδουν το μήνυμα σε κάποιο διερχόμενο οδηγό ότι κάτι συμβαίνει. Σε άλλη ερώτηση να υποδείξει που φαίνονται στις φωτογραφίες οι προειδοποιητικές πινακίδες ανέφερε πως το έργο τέλειωσε πλήρως στις 07.11.2024 με την καταγγελία να γίνεται το 2016 συνεπώς δεν θα μπορούσε να το γνωρίζει για να βγάλει και φωτογραφίες που να φαίνονται οι προειδοποιητικές πινακίδες με τον μάρτυρα να επιμένει πως υπήρχαν παντού αφού ελέγχονταν τόσο από τα Δημόσια Έργα όσο και την Αστυνομία αλλά και το Φορέα Κυκλοφοριακών Μελετών και καμία εργασία δεν εκτελείτο χωρίς την ύπαρξη προειδοποιητικών πινακίδων.

Μελετώντας τις φωτογραφίες που η πλευρά του ενάγοντα κατέθεσε και συγκεκριμένα το τεκμήριο 3 ο μάρτυρας ανέφερε πως παρά το ότι είναι σκοτεινές και πολύ κοντινές φωτογραφίες με αποτέλεσμα να μην μπορεί να καθορίσει το μέρος φαίνεται από αυτές πως το όχημα έφυγε από τις λωρίδες κυκλοφορίας, πέρασε στον χώρο των εργασιών και ανέβηκε πάνω στο υπό κατασκευή πεζοδρόμιο ενώ σημείωσε πως οι φωτογραφίες αυτές μπορεί να είναι από οπουδήποτε στην Κύπρο ενώ επανέλαβε πως το ημερολόγιο του έργου δεν καταγράφει οτιδήποτε είτε για σπασμένες λίνιες είτε για εντοπισμό εξαρτημάτων. Τέλος σε υποβολή της θέσης πως την ευθύνη για το ατύχημα φέρει η Δημοκρατία ο μάρτυρας ανέφερε πως την έχει ο εργολάβος ο οποίος έχει και ασφάλεια για να καλύψει και τον εργοδότη.       

Δεύτερος Μάρτυρας Υπεράσπισης παρουσιάστηκε η Αρχιαστυφύλακας κα. Μαρίνα Ευριπίδου η οποία και κατέθεσε στην διαδικασία επιστολή που η ίδια ετοίμασε ημερομηνίας 24.01.2024 (Τεκμήριο 11) και ανέφερε πως σε έλεγχο που προέβηκε στο Μηχανογραφημένο Σύστημα της Αστυνομίας (Ημερολόγιο Παραπόνων & Συμβάντων) δεν εντόπισε καταχώρηση που να αφορούσε σε ατύχημα ημερομηνίας 17.01.2013 με εμπλεκόμενο το όχημα με αριθμούς εγγραφής ΚΗΜ 357. Ερωτούμενη τέλος αν το περιπολικό με αριθμούς εγγραφής KRZ 070 στο οποίο γίνεται αναφορά στο Τεκμήριο 2 (σελίδα 3) ανήκει στην Τροχαία Πάφου απάντησε αρνητικά.

Αντεξεταζόμενη επιβεβαίωσε πως αυτό που της είχε ζητηθεί από τα γραφεία της Νομικής Υπηρεσίας Πάφου ήταν το κατά πόσον υπήρχε οποιαδήποτε καταχώρηση για το αν έγινε οποιοδήποτε ατύχημα στις 17.01.2013 και όχι για το κατά πόσο πράγματι είχε περάσει κάποιο αστυνομικό όχημα εκείνη την ημέρα από την σκηνή. Διευκρίνισε πως ακόμα και καταχώρηση ατυχήματος να υπήρχε στο σύστημα της Αστυνομίας δεν συνηθίζεται να αναγράφεται το περιπολικό που μετέβηκε στη σκηνή. Η ίδια τόνισε πως δεν μπορεί να γνωρίζει και ούτε μπορεί να αμφισβητήσει αν πράγματι είχε περάσει περιπολικό από την σκηνή σημειώνοντας πως αν επρόκειτο για δυστύχημα με μόνο υλικές ζημιές δεν το επιλαμβάνεται η τροχαία αλλά οι ασφαλιστικές εταιρείες. Σημείωσε επίσης καταληκτικά πως ένα περιπολικό που τυγχάνει να περνά από κάποιο δυστύχημα δεν σημαίνει ότι αυτό είναι που το διερευνά. 

Τρίτος Μάρτυρας Υπεράσπισης παρουσιάστηκε ο κ. Μιχάλης Λαμπριανού με την κυρίως εξέταση του να αποτελεί το περιεχόμενο της γραπτής δήλωσης που κατέθεσε στην διαδικασία ως το Τεκμήριο 12. Πρόκειται για πρόσωπο το οποίο εργαζόταν στο Τμήμα Δημοσίων Έργων από το 1996 μέχρι και το 2021 όπου και αφυπηρέτησε. Μάλιστα από το 2010 μέχρι και την αφυπηρέτηση του αυτός κατείχε στο Τμήμα Δημοσίων Έργων την θέση του επιτηρητή με καθήκοντα την επίβλεψη των έργων και εργασιών που εκτελούντο από ιδιώτες εργολάβους, η καθημερινή του παρουσία και επιθεώρηση εργοταξίων καθώς και η καταγραφή στο ημερολόγιο του έργου τόσο των εργασιών όσο και όλων των συμβάντων του εργοταξίου.

Ο ίδιος είχε συμμετοχή στην ομάδα Επίβλεψης του Έργου: Κατασκευή Δρόμου Πρωταρχικής Σημασίας προς το Αεροδρόμιο Πάφου με αριθμό Συμβολαίου PS/C/530 και την περίοδο από 27.06.2011 μέχρι 07.11.2014 ήταν τοποθετημένος στο Έργο με τίτλο <<Δρόμος Πρωταρχικής Σημασίας προς το Αεροδρόμιο Πάφου>>. Μάλιστα λόγο του μεγέθους του Έργου κατά την έναρξη του στις 27.06.2011 ήταν επίσης στο Έργο ως Επιτηρητής και ο συνάδελφος του Χριστάκης Σπύρου ο οποίος είχε αναλάβει την καταγραφή του ημερολογίου του έργου. Λόγω της αφυπηρέτησης του Σπύρου πριν την ολοκλήρωση του έργου την συνέχιση καταγραφής του ημερολογίου ανέλαβε ο μάρτυρας μέχρι και την ολοκλήρωση των εργασιών.

Σύμφωνα πάντα με τον μάρτυρα η μόνιμη κατοικία του ενάγοντα συνορεύει με τον υπό κατασκευή δρόμο και μέρος του περιβόλου της κατοικίας του επηρεάστηκε από την κατασκευή του γι αυτό και έχει απαλλοτριωθεί. Για το λόγο αυτό κατά τον μάρτυρα συναντούσε συχνά τον ενάγοντα με τον οποίον συνομιλούσε για θέματα επηρεασμού της κατοικίας του αλλά και για άλλα θέματα χωρίς όμως να του αναφέρει οτιδήποτε για το ατύχημα στον υπό κατασκευή δρόμο στις 17.01.2013. Μάλιστα ο μάρτυρας σημειώνει πως αν πράγματι είχε γίνει τέτοιο ατύχημα θα του το είχε αναφέρει ο ίδιος ο ενάγοντας ή κάποιο άτομο του οικογενειακού του περιβάλλοντος σε μεταγενέστερο στάδιο.

Σημειώνει περαιτέρω πως κατά την επιθεώρηση του εργοταξίου δεν διαπιστώθηκε οτιδήποτε που να καταδεικνύει ότι έγινε κάποιο ατύχημα εξού και δεν υπάρχει καμιά καταγραφή στα σχετικά ημερολόγια του έργου είτε ημερομηνίας 17.01.2013 είτε στις 18.01.2013. Ούτε το Τμήμα του αλλά ούτε και ο εργολάβος του έργου ενημερώθηκε για οτιδήποτε αλλά ούτε και οποιαδήποτε ενημέρωση έλαβαν από την ασφαλιστική εταιρεία του ενάγοντα ενώ ούτε και το ιατρικό πιστοποιητικό του ενάγοντα τους έχει ποτέ κοινοποιηθεί και εξέφρασε την θέση πως το Τμήμα του δεν ευθύνεται για τους τραυματισμούς και την ταλαιπωρία την οποία υπέστη ο ενάγοντας. Σε σχέση με το ημερολόγιο έργου ημερ. 18.01.2013 ο μάρτυρας ανέφερε πως στο σημείο κάτω δεξιά στην αναγραφή Day Work και τις εργασίες που έγιναν για εκρίζωση και μεταφύτευση καλοπιστικών λουλουδιών και φοινικιών αυτά έγιναν στην αυλή του ενάγοντα με οδηγίες του Μηχανικού ενώ σε ερώτηση πόσες φορές είτε τον ενάγοντα μετά τις 18.01.2013 απάντησε συχνά χωρίς όμως να μπορεί να θυμάται αν αυτός έφερε κολάρο.     

Αντεξεταζόμενος ανέφερε πως είχε ενημερωθεί από το Τμήμα Δημοσίων Έργων 1 με 2 μήνες πριν πως θα έπρεπε να προσέλθει για μαρτυρία στην υπόθεση και πως είχε ενημερώσει σχετικά τον δικηγόρο της Δημοκρατίας για αυτά που περιλαμβάνονται στην δήλωση του. Ο ίδιος επιβεβαίωσε πως ο ενάγοντας τους είχε ζητήσει πριν χαλάσουν τον περίβολο της κατοικίας του μέρος της οποίας απαλλοτριώθηκε για το έργο να του φυτεύσουν σε γλάστρες κάποια καλλωπιστικά φυτά και φοινικιές που βρίσκονταν στην αυλή του πράγμα το οποίο έπραξαν στις 18.01.2013 χωρίς όμως να μπορεί να θυμάται αν ο ενάγοντας βρισκόταν στον χώρο. Επιβεβαίωσε επίσης πως σε προηγούμενο περιστατικό ο ενάγοντας είχε διαμαρτυρηθεί και καλέσει την Αστυνομία όταν θα μετακινείτο και ένα κιόσκι που είχε στην αυλή του και σημείωσε πως ο ενάγοντας τον γνωρίζει αφού μάλιστα του έδινε και χαιρετίσματα να μεταφέρει σε ένα πρώτο εξάδελφο του με τον οποίο ο ενάγοντας ήταν συμμαθητές. Επανέλαβε πως το σπίτι του ενάγοντα εφαπτόταν του δρόμου όπου γίνονταν για χρόνια οι εργασίες και πως τον έβλεπαν που έβγαινε έξω στην αυλή του ενώ κάποιες φορές η γυναίκα του ενάγοντα τους προσέφερε και καφέ. Ερωτούμενος πως ήταν τότε μετά το δυστύχημα ο ενάγοντας ο μάρτυρας απάντησε με ερώτηση ‘’Εγώ είπα ότι τον είδα;’’ ενώ στην συνέχεια διαφοροποιήθηκε απαντώντας πως τον έβλεπε και μετά τις 18.01.2013 και πως ήταν όπως πάντα χωρίς να του φαίνεται άρρωστος και απόρριψε τις υποβολές ότι δεν ήρθε στο Δικαστήριο για να πει την αλήθεια.     

Το βάρος της απόδειξης:

  

Ο ενάγοντας είναι εκείνος που έχει στους ώμους του το βάρος απόδειξης των ισχυρισμών του. Η απόσειση του βάρους αυτού κρίνεται στη βάση του ισοζυγίου των πιθανοτήτων, ότι, δηλαδή, η δική του εκδοχή γεγονότων είναι πιο πιθανή, παρά να μην είναι. 

 

Όπως διευκρινίσθηκε στην υπόθεση Μαρσέλ κ.ά ν. Λαϊκή Τράπεζα Λτδ (2001), 1(B) Α.Α.Δ 1858 -

 

«Το κριτήριο δεν είναι αν η θέση ή η εκδοχή του διαδίκου που φέρει το βάρος της απόδειξης (onus of proof) είναι «η πιο πιθανή παρά η αντίθετη», εκείνη δηλαδή του αντιδίκου του. Το κριτήριο είναι κατά πόσο ο διάδικος που φέρει το βάρος της απόδειξης ικανοποίησε το Δικαστήριο, με επαρκή αποδεικτικά στοιχεία, ότι η θέση του ή η εκδοχή του είναι πιο πιθανή παρά όχι (is more probable than not).».

Η απόσειση του βάρους απόδειξης συναρτάται αποκλειστικά με την μαρτυρία η οποία κρίνεται αποδεκτή και αξιόπιστη από το Δικαστήριο  (βλ. Χ'' Παυλή κ.ά v. Α. Αβραάμ (2000) 1 ΑΑΔ 220, Σωκράτης Ναθαναήλ v. Hissam Hes Ali (2001) 1 (Γ) 1689).   

 

 

Τα επίδικα θέματα:

 

Με την ολοκλήρωση της ακροαματικής διαδικασίας έχει πλέον αποκρυσταλλωθεί πως τα επίδικα θέματα που καλείται το Δικαστήριο να απαντήσει είναι τα ακόλουθα:

 

(α) Αν πράγματι ο ενάγοντας είχε το ατύχημα το οποίο ισχυρίζεται στις 17.01.2013

 

(β) Αν η απάντηση είναι καταφατική στο ανωτέρω ερώτημα τότε θα πρέπει να εξεταστεί το κατά πόσον την ευθύνη για το ατύχημα φέρει η εναγόμενη και

 

(γ) Αν συνέπεια του ατυχήματος έχει προκληθεί τραυματισμός, πόνος και ταλαιπωρία του ενάγοντα για τα οποία δικαιούται σε γενικές αποζημιώσεις από την εναγομένη.

 

Σημειώνεται πως ο ενάγοντας με την αγωγή του δεν αξιώνει οποιοδήποτε ποσό ειδικών αποζημιώσεων.   

 

Αξιολόγηση Μαρτυρίας:

 

Παρακολούθησα τους μάρτυρες κατά τη διάρκεια της ζωντανής ατμόσφαιρας της ακροαματικής διαδικασίας και είχα την ευκαιρία να δω την εν γένει συμπεριφορά τους στο εδώλιο του μάρτυρα, καθώς και να συγκρίνω τα λεγόμενά τους με το περιεχόμενο των εγγράφων που κατατέθηκαν ως τεκμήρια ενώπιόν μου.

Αποτίμησα τη συνολική τους παρουσία στη βάση των εγγενών της μαρτυρίας τους χαρακτηριστικών (πηγή γνώσεων, ύπαρξη προσωπικού συμφέροντος και προκατάληψη - Phipson on Evidence, 14^th edition, σελίδα 251). Κατά τη διάρκεια της αποτίμησης της αξιοπιστίας τους, είχα κατά νου ότι αυτό είναι έργο διακριτό και εντελώς αποσυναρτημένο από οποιοδήποτε βάρος απόδειξης (βλ. Αθανασίου κ.α. ν Κουνούνη (1997) 1 Α.Α.Δ. 614).

Η μαρτυρία εξετάζεται από τo Δικαστήριο συνολικά και όχι αποσπασματικά (Βλ. μεταξύ άλλων, απόφαση της Μιχαηλίδου, Δ., ημερ. 8.4.2014, στην Πολιτική ΄Εφεση Αρ. 273/2010, Βαρβάρα (Ρίτσα) Mason ν. Αντώνη Αντωνίου κ.α).

 

Για το θέμα της αξιοπιστίας της μαρτυρίας, απολύτως σχετική είναι η εκτεταμένη ανάπτυξη του θέματος στο βιβλίο των Σάντη - Ηλιάδη, Δίκαιο της Απόδειξης, Hippasus, 2014, Κεφάλαιο 3, IB. Η θετική εντύπωση που αφήνει στο Δικαστήριο ο μάρτυς που καταθέτει, αποτελεί σε γενικές γραμμές στοιχείο εξαιρετικής σπουδαιότητας για την κρίση της αξιοπιστίας του. Η αξιοπιστία αποτελεί έννοια πολυσήμαντη. Η εμφάνιση και η συμπεριφορά του μάρτυρα ενόσω καταθέτει, η μνήμη του, οι αντιδράσεις του (κατά πόσο δηλαδή είναι φυσικές ή αφύσικες), ο τρόπος που απαντά, η νευρικότητα ή η επιφυλακτικότητα του και η ιδιοσυγκρασία που εκδηλώνει, είναι μεταξύ των στοιχείων που λαμβάνονται υπόψη κατά την αξιολόγηση (Κεντρική Ασφαλιστική Εταιρεία Λτδ ν Ηροδότου, Π.Ε. 332/09, ημερ. 10.6.13, Re N-BCM (2002) EWCA Civ. 1052, C & A Pelekanos Associates Limited ν Πελεκάνου (1999) 1(B) ΑΑΔ 1273). 

 

Η συμπεριφορά μάρτυρα κατά την αντεξέταση δεν φαίνεται να έχει μεγαλύτερη σημασία από ό,τι έχει κατά την κυρίως εξέταση και επανεξέταση (Attorney-General for the Sovereign Base Areas of Akrotiri and Dhekelia ν Steinhoff (2005) UKPC 31).

 

Έλαβα, επίσης, υπόψη μου ότι σύμφωνα με την κρατούσα νομολογία, είναι δυνατόν ένας μάρτυρας να γίνει πιστευτός μερικώς ή ολικώς (βλ. Γενικός Εισαγγελέας v. Μανώλη (1995) 1 Α.Α.Δ. 207), καθώς και ότι δεν είναι επιλήψιμη η επιλεκτική αποδοχή μέρους της μαρτυρίας ενός μάρτυρα (βλ. Χάρης Χρίστου v. Ευγενία Khoreva (2002) 1 (Α) Α.Α.Δ. 455 και Mossa Mohamed Mustafa v. Ανδρέα Κακουρή κ.α. (2002) 1 (Α) Α.Α.Δ. 165).

 

H πρώτη μάρτυρας του ενάγοντα κα. Κουνίδου μου άφησε πολύ καλή εντύπωση. Υπενθυμίζεται πως αυτή ήταν η ασφαλιστική αντιπρόσωπος της ασφαλιστικής εταιρείας Prime Insurance Company Limited και είχε ως πελάτη τον ενάγοντα. Αυτή επιβεβαίωσε δια της δια ζώσης μαρτυρίας της ότι αντιπρόσωπος της ασφαλιστικής εταιρείας κλήθηκε και μετέβηκε στις 17.01.2013 αργά το βράδυ σε ατύχημα με εμπλεκόμενο όχημα το αυτοκίνητο με αριθμούς εγγραφής KHM357 το οποίο οδηγούσε ο ενάγοντας με την εταιρεία της να καλείται μάλιστα να αποζημιώσει όπως και έπραξε τον ενάγοντα για τις ζημιές στο όχημα του ένεκα της ύπαρξης περιεκτικής κάλυψης. Τα όσα ανέφερε υποστηρίχθηκαν και από τα τεκμήρια 2, 3 και 4. Το ότι η μάρτυρας ήταν ειλικρινής πέραν της πολύ καλής της παρουσίας κατά την δια ζώσης μαρτυρίας της διαφάνηκε από το γεγονός πως αναφέρθηκε και στα σοβαρά και πολλαπλά προβλήματα υγείας που ο ενάγοντας αντιμετώπιζε τόσο πριν όσο και μετά το επίδικο ατύχημα χωρίς να θέλει να αποκρύψει οτιδήποτε σε σχέση με αυτά, προβλήματα υγείας μάλιστα τα οποία ως παραδέχθηκε δεν σχετίζονταν με το ατύχημα. Συνεπώς δεν έχω λόγο να μην αποδεχθώ την μαρτυρία της αφού δεν έχω διαπιστώσει ότι αυτή προσήλθε στο Δικαστήριο για να βοηθήσει τον ενάγοντα παρουσιάζοντας μη αληθή γεγονότα.  

 

Δεύτερος μάρτυρας του ενάγοντα παρουσιάστηκε ο Δρ. Καμπούρης Χειρούργος Ορθοπεδικός η μαρτυρία του οποίου ήταν καθαρά διευκρινιστική σε σχέση με τα όσα καταγράφει στο Τεκμήριο 5 ήτοι το Ιατρικό Πιστοποιητικό που ετοίμασε και αφορά τον ενάγοντα. Πρόκειται ουσιαστικά για τον θεράποντα ιατρό που παρακολουθούσε τον ενάγοντα την περίοδο που αυτός νοσηλεύτηκε στο Γενικό Νοσοκομείο Πάφου. Ο μάρτυρας ξεκαθάρισε κατά την αντεξέταση του πως ο ενάγοντας φαίνεται να αντιμετώπιζε προβλήματα υγείας που προϋπήρχαν του ατυχήματος του αλλά και παρουσιάστηκαν μετά από αυτό και τα οποία δεν σχετίζονται με το ατύχημα ενώ διευκρίνισε αντεξεταζόμενος πως το μόνο που έπαθε ο ενάγοντας από το ατύχημα ήταν η κάκωση δεξιού ισχίου τραυματισμός ο οποίος τον κράτησε για περίθαλψη στο Νοσοκομείο από τις 18.01.2013 μέχρι και τις 25.01.2013 ενώ του είχε χορηγηθεί και αναλγητική αγωγή ήτοι παυσίπονα και αντιφλεγμονώδη για την αντιμετώπιση του πόνου. Μάλιστα ο γιατρός ξεκαθάρισε χωρίς δισταγμό αντεξεταζόμενος πως η υποβολή του ενάγοντα σε ολική αρθροπλαστική στο δεξί του ισχίο δια της αντικατάστασης της άρθρωσης δεν ήταν συνέπεια του ατυχήματος αφού ήταν πρόβλημα που προϋπήρχε. Συνεπώς ένεκα της πολύ καλής εντύπωσης που αποκόμισα από τον μάρτυρα καθώς και της μη αμφισβήτησης της αξιοπιστίας του αφού και η αντεξέταση επικεντρώθηκε σε διευκρινιστικά ζητήματα δεν έχω λόγο να μην αποδεχθώ την μαρτυρία του.

 

Ο ενάγοντας παρα την δυσκολία του να παρακολουθήσει και να συμμετάσχει στην ακροαματική διαδικασία λόγω των προβλημάτων υγείας που αντιμετωπίζει τα οποία φαίνεται με την πάροδο των ετών να έχουν επιδεινωθεί μου άφησε πολύ καλή εντύπωση κατά την παράθεση της μαρτυρίας του. Ήταν πρόθυμος να απαντήσει σε όλες τις ερωτήσεις που του υποβλήθηκαν χωρίς να διαφανεί ότι ήθελε να αποκρύψει οτιδήποτε. Ήταν ιδιαίτερα επεξηγηματικός και περιγραφικός για τις συνθήκες κάτω από τις οποίες το όχημα του βρέθηκε ακινητοποιημένο εντός του χώρου εργασιών καθώς και για το τί έλαβε χώρα αμέσως μετά το ατύχημα σε σχέση με τα πρόσωπα που αφίχθηκαν στην σκηνή και τις ενέργειες που έγιναν. Επιπρόσθετα επεξηγηματικός ήταν και για τις οδικές και άλλες συνθήκες που επικρατούσαν κατά τις βραδινές ώρες στις 17.01.2013 όπου και ο ίδιος οδηγούσε το όχημα του επί της Λεωφόρου Αρχιεπισκόπου Μακαρίου. Συνεπώς δεν έχω κανένα λόγο να μην αποδεχθώ τον ενάγοντα ως αξιόπιστο αφού η εικόνα που αποκόμισα κατά την από μέρους του παράθεση δια ζώσης μαρτυρία ήταν πολύ καλή ενώ τα όσα ανέφερε φαίνεται να επιβεβαιώνονται και από τα έγγραφα που παρουσιάστηκαν στο Δικαστήριο από την ασφαλιστική του εταιρεία.

 

Διευκρινίζω βεβαίως πως το μόνο μέρος της μαρτυρίας του ενάγοντα που δεν είμαι διατεθειμένος να αποδεχθώ χωρίς κάτι τέτοιο να είναι επιλήψιμο αποτελεί αυτήν που αφορά στην έκταση του τραυματισμού που θέλησε να δώσει καθώς και την μεταγενέστερη ταλαιπωρία του. Κατέστηκε απόλυτα αντιληπτό για το δικαστήριο πως ο ενάγοντας έχει ταλαιπωρηθεί αρκετά στη ζωή του από σωρεία προβλημάτων υγείας που κατά καιρούς αντιμετωπίζει ενώ πλέον βρίσκεται και κλινήρης στην κατοικία του όμως η ιατρική μαρτυρία που παρουσιάστηκε μέσω του Δρ. Καμπούρη δεν επιβεβαιώνει τα όσα ο ενάγοντας υποστήριξε σε σχέση με την έκταση του τραυματισμού του καθώς και τις μετέπειτα συνέπειες στην καθημερινότητα του προβλήματα τα οποία φαίνεται να συνδέονται όχι με την κάκωση του δεξιού ισχίου που προκλήθηκε από το ατύχημα αλλά από τα υπόλοιπα προβλήματα υγείας που ταλάνιζαν και συνεχίζουν να ταλανίζουν τον ενάγοντα.  

 

Σε σχέση με τους δύο μάρτυρες υπεράσπισης και συγκεκριμένα τους κ.κ. Πόγιαννο και Λαμπριανού οι οποίοι προέρχονταν και οι δύο από το Τμήμα Δημοσίων Έργων δεν έχω λόγο να μην αποδεχθώ την μαρτυρία τους αφού και οι δύο έκαναν αναφορά στην ύπαρξη και εκτέλεση των εργασιών επί της συγκεκριμένης Λεωφόρου καθώς και τον τρόπο όπου γινόταν η κυκλοφοριακή ρύθμιση τα οποία ούτως η άλλως δεν αμφισβητήθηκαν. Περαιτέρω οι θέσεις που εξέφρασαν πως τα Δημόσια Έργα δεν είχαν ενημερωθεί από τον ενάγοντα για το ισχυριζόμενο ατύχημα ούτως η άλλως επιβεβαιώνονται και από την πλευρά του ενάγοντα που στο τέλος της ημέρας παραδέχθηκε και ο ίδιος πως δεν είχε προβεί σε τέτοια ενημέρωση. Αναφορικά με συμπεράσματα ή θέσεις που εξέφρασαν αμφότεροι κατά την μαρτυρία τους πως για το ατύχημα του ενάγοντα δεν φέρει ευθύνη η εναγομένης τέτοιο ζήτημα θα περιοριστώ να αναφέρω πως είναι καθαρά νομικό και αφορά το Δικαστήριο και όχι μάρτυρες γεγονότων όπως ήταν τα συγκεκριμένα πρόσωπα.

 

Διευκρινίζω βεβαίως πως σε σχέση με την μαρτυρία του κ. Λαμπριανού δεν θα αποδεχθώ το σύνολο της μαρτυρίας του και συγκεκριμένα δεν θα αποδεχθώ το μέρος της μαρτυρίας του ότι δηλαδή έβλεπε τον ενάγοντα μετά τις 18.01.2013 στην κατοικία του χωρίς να του αναφέρει κάτι για το ισχυριζόμενο ατύχημα. Για το ζήτημα αυτό θα παραπέμψω στην απάντηση που ο μάρτυρας έδωσε κατά την αντεξέταση του ερωτούμενος για το πως ήταν ο ενάγοντας μετά το ατύχημα με τον μάρτυρα να απαντά με ερώτηση ’Εγώ είπα ότι τον είδα;’’, ενώ στην συνέχεια όταν αντιλήφθηκε την αναντιστοιχία των θέσεων του διαφοροποιήθηκε αναφέροντας πως τελικά τον έβλεπε και μετά τις 18.01.2013 και πως ήταν καλά. Ως εκ τούτου θεωρώ παρακινδυνευμένο να αποδεχθώ το μέρος αυτό της μαρτυρίας του σε αντίθεση με την υπόλοιπη μαρτυρία την οποία και αποδέχομαι.    

 

Τέλος στρεφόμενος προς την μαρτυρία της Αρχιαστυφύλακας κας Ευριπίδου αναφέρω πως αυτή ήταν καθαρά τυπική και αφορούσε στο να αναφερθεί σε συνέχεια έρευνας που διεξήγαγε πως δεν υπήρχε οποιαδήποτε καταγραφή στο μητρώο της Τροχαίας Πάφου για ατύχημα στις 17.01.2013 που να αφορούσε τον ενάγοντα. Ούτως η άλλως σημειώνω πως δεν αποτέλεσε θέση του ενάγοντα ότι αυτός προέβηκε σε καταγγελία στην Αστυνομία για το συμβάν αφού η θέση που προωθήθηκε ήταν απλά ότι από την σκηνή του ατυχήματος έτυχε να περνά περιπολικό το οποίο όμως δεν σταμάτησε αφού διαφάνηκε πως υπήρχαν υλικές ζημιές και όχι σοβαρός τραυματισμός προσώπου και εμπλοκή θα είχε η ασφαλιστική εταιρεία του ενάγοντα.  Μάλιστα η μάρτυρας διευκρίνισε πως δεν είναι σε θέση να γνωρίζει αν πράγματι το ατύχημα έγινε ή δεν έγινε, διασαφήνισε όμως πως πράγματι στις περιπτώσεις ατυχημάτων με μόνο υλικές ζημιές ή με μη σοβαρούς τραυματισμούς δεν τυγχάνουν συνήθως διερεύνησης από την Τροχαία. Ως εκ τούτου δεν έχω λόγο να μην αποδεχθώ την μαρτυρία της ως αξιόπιστη.  

 

Ευρήματα:

Μεταξύ των ημερομηνιών 27/06/2011 και 7/11/14 ξεκίνησαν και ολοκληρώθηκαν εργασίες που αφορούσαν το Έργο Kατασκευή Δρόμου Πρωταρχικής Σημασίας προς το Αεροδρόμιο Πάφου με αριθμό Συμβολαίου PS/C/530 εργασίες οι οποίες είχαν ανατεθεί από την Εναγόμενη ως εργοδότη στην εργοληπτική εταιρεία IAKOVOU-ZEMCO JOINT VENTURE (εργολάβος) με την επίβλεψη του έργου να λαμβάνει χώρα από το Τμήμα Δημοσίων Έργων. Μέρος του έργου αυτού ήταν και τμήμα της Λεωφόρου Αρχιεπισκόπου Μακαρίου Γ’ μήκους 500 μέτρων περίπου.

Σύμφωνα με τα στοιχεία του ημερολογίου του εργοταξίου με ημερομηνία 17/1/2013 και 18/1/2013 στο εν λόγω τμήμα διεξάγονταν εργασίες κατασκευής πεζοδρομίου στην αριστερή πλευρά του τμήματος επί της Λεωφόρου Αρχιεπισκόπου Μακαρίου Γ (με κατεύθυνση από Πάφο προς Λεμεσό) με αποτέλεσμα η κυκλοφορία να διεξαγόταν στη δεξιά πλευρά με δύο λωρίδες κυκλοφορίας (μια ανά κατεύθυνση). Μάλιστα είχαν τοποθετηθεί κόκκινοι κώνοι για την οριοθέτηση των λωρίδων κυκλοφορίας.

Δεν υπήρχε οδικός φωτισμός, ενώ δεν είχε τοποθετηθεί οποιαδήποτε περίφραξη ή εμπόδιο ή προστατευτικό ή σήμανση που να αποτρέπει ή εμποδίζει την είσοδο οποιουδήποτε οχήματος από την λωρίδα κυκλοφορίας που ήταν σε χρήση στο τμήμα του δρόμου που διεξάγονταν οι εργασίες και εφαπτόταν της εν χρήση από τα οχήματα λωρίδας κυκλοφορίας.

Στις 17.01.2013 και περί ώρα 22:00 μ.μ. ενώ ο ενάγοντας οδηγούσε το όχημα του με αριθμούς εγγραφής [ ] επί της Λεωφόρου Αρχιεπισκόπου Μακαρίου Γ με κατεύθυνση από Πάφο (ύψος του χωριού Κολώνη) προς το χωριό Αχέλεια και επρόκειτο για υπεραστικό δρόμο στον οποίο εκτελούνταν τα οδικά έργα που αναφέρονται ανωτέρω σε κάποιο σημείο του δρόμου που κινείτο ο ενάγοντας και υπήρχε στροφή προς τα δεξιά, διερχόταν όχημα από την αντίθετη κατεύθυνση του ενάγοντα με κατεύθυνση προς την Πάφο από την Λεμεσό με αναμμένα τα φώτα πορείας του και λόγω ελλιπούς φωτισμού και σήμανσης ο ενάγοντας διέφυγε της πορείας του, κινήθηκε προς τα αριστερά με αποτέλεσμα να εισέλθει στον χώρο που εκτελούνταν εργασίες και αφού έπεσε με το όχημα του αρχικά σε μικρό διανοιγμένο χαντάκι στην συνέχεια ανέβηκε σε υπό κατασκευή πεζοδρόμιο με το όχημα του να ακινητοποιείτε επί του πεζοδρομίου.  

Αμέσως μετά το ατύχημα πέρασε από την σκηνή διερχόμενο περιπολικό με αριθμούς εγγραφής [ ] στο οποίο επέβαιναν μέλη της Αστυνομικής Δύναμης Κύπρου τα οποία ενημέρωσαν τον ενάγοντα ότι το ζήτημα θα έπρεπε να το χειριστεί η ασφαλιστική του εταιρεία και στην συνέχεια αναχώρησαν.

Ο ενάγοντας ειδοποίησε την ασφαλιστική του εταιρία Prime Insurance η οποία απέστειλε στην σκηνή αντιπρόσωπο αυτής όπου έλαβε φωτογραφικό υλικό, προέβηκε σε αποτύπωση σχεδιαγράμματος του ατυχήματος και κατέγραψε τις ζημιές του οχήματος του ενάγοντα.

Ο ενάγοντας μετά το ατύχημα μεταφέρθηκε στο Γενικό Νοσοκομείο Πάφου όπου παρέμεινε από τις 18.01.2013 μέχρι και τις 25.01.2013. Από το ατύχημα ο ενάγοντας υπέστηκε κάκωση δεξιού ισχίου και δόθηκε φαρμακευτική αρωγή για αντιμετώπιση του πόνου ήτοι παυσίπονα και αντιφλεγμονώδη. Όταν ο ενάγοντας εξήλθε του νοσοκομείου για ένα χρονικό διάστημα βάδιζε με την βοήθεια Π.

Ο ενάγοντας τόσο πριν το ατύχημα όσο και μετά αντιμετώπισε προβλήματα υγείας τα οποία δεν σχετίζονται ούτε και δημιουργήθηκαν ή επιδεινώθηκαν από το ατύχημα ημερ. 17.01.2013. Ούτε και η εγχείρηση για αλλαγή δεξιού ισχίου στην οποία ο ενάγοντας υποβλήθηκε ως επιβεβαιώθηκε από τον Δρ. Καμπούρη σχετιζόταν με το ατύχημα που αυτός υπέστηκε με το αυτοκίνητο του. 

Λόγω της περιεκτικής ασφαλιστικής κάλυψης του οχήματος του ενάγοντα αυτός αποζημιώθηκε για το σύνολο των ζημιών του οχήματος του από την ασφαλιστική του εταιρεία.

Ο ενάγοντας πριν την καταχώρηση της αγωγής του στο Δικαστήριο δεν ενημέρωσε την εναγόμενη ή το Τμήμα Δημοσίων Έργων ή τον εργολάβο που εκτελούσε τις εργασίες επί της Λεωφόρου Αρχιεπισκόπου Μακαρίου Γ’.

ΕΥΘΥΝΗ

 

Η αγωγή του ενάγοντα βασίζεται στο αστικό αδίκημα της αμέλειας λεπτομέρειες της οποίας δίδονται στην Έκθεση Απαίτησης. Στην υπό εξέταση περίπτωση, εκείνο που εγείρεται είναι οι παράμετροι για τη θέσμια υποχρέωση της Δημοκρατίας (Εναγομένης) ως προς τους υπεραστικούς δρόμους όπως είναι και ο επίδικος δρόμος. Αυτή η υποχρέωση εξετάζεται υπό το φως των γενικών αρχών των αστικών αδικημάτων μεταξύ άλλων και της αμέλειας.  

 

Το ερώτημα που πρέπει να απαντηθεί είναι κατά πόσο υπήρξε αμέλεια από πλευράς της Εναγομένης ενώ σημειώνεται πως στην Έκθεση Υπεράσπισης δεν εγείρεται ζήτημα ύπαρξης συντρέχουσας αμέλειας από πλευράς Ενάγοντα.

 

Η αμέλεια έχει καθοριστεί και περιγραφεί, σε σειρά αποφάσεων τόσο των Αγγλικών όσο και των Κυπριακών Δικαστηρίων, ότι αποτελεί την παράλειψη εκδήλωσης ενέργειας την οποία ένας συνηθισμένος άνθρωπος θα εκδήλωνε ή την εκδήλωση ενέργειας την οποία ένας συνηθισμένος άνθρωπος θα απέφευγε. Βλ. Φοινικαρίδης κ.ά ν. Γεωργίου (1991) 1 Α.Α.Δ. 465, Αναστάση ν. Γεωργίου (1998) 1(Α) Α.Α.Δ. 96 και Κουμής ν. Χίννη (2000) 1(Α) Α.Α.Δ. 383. Η αμέλεια θα πρέπει να κρίνεται αντικειμενικά με γνώμονα τις αντιδράσεις ενός σωστού οδηγού, ο οποίος χρησιμοποιεί το δρόμο με συναίσθηση ευθύνης για την ασφάλεια των άλλων που επίσης τον χρησιμοποιούν. Συνεπώς, η ίδια η αμέλεια ως αστικό αδίκημα δεν μπορεί ν΄ εξετάζεται αφηρημένα αλλά πάντοτε σε συνάρτηση με το συγκεκριμένο πρόσωπο που την επικαλείται και με αναφορά στην παράλειψη που προκάλεσε τη ζημιά. Βλ. Λάππας ν. Παφίτη (1995) 1 Α.Α.Δ. 832 και Συκοπετρίτης ν. Χριστοδούλου (2004) 1(Α) Α.Α.Δ. 218.

 

Γενικά το θέμα της αμέλειας είναι ζήτημα γεγονότων και αποφασίζεται με βάση τις συνθήκες της κάθε υπόθεσης. Η έννοια της αμέλειας ως πραγματικού γεγονότος συνίσταται στην παράλειψη επίδειξης εύλογης προσοχής κάτω από τις συγκεκριμένες περιστάσεις της κάθε υπόθεσης. Η αμέλεια, ως πραγματικό γεγονός είναι συνυφασμένη με το χρόνο, τον τόπο και τις συγκεκριμένες συνθήκες κάθε περίπτωσης, ως έχει υποδειχθεί από τον Δικαστή Κωνσταντινίδη στην υπόθεση Φοινικαρίδη κ.α. ν. Γεωργίου (ανωτέρω). Το καθήκον επιμέλειας και συνεπώς η ίδια η αμέλεια, ως αστικό αδίκημα, δεν εξετάζεται αφηρημένα αλλά σε συνάρτηση με το συγκεκριμένο πρόσωπο που την επικαλείται με αναφορά σε συγκεκριμένη πράξη ή παράλειψη που προκάλεσε ζημιά. Βλ. Λάππας ν. Παφίτη κ.α. (ανωτέρω).

 

Στην υπόθεση  Σωκράτους ν. Αστυνομίας (1982) 2 ΑΑΔ 1 αναφέρθηκαν μεταξύ άλλων και τα ακόλουθα σε σχέση με την αμέλεια:

 

«Η αμέλεια σύγκειται στην παράλειψη εκπλήρωσης του καθήκοντος μέριμνας και φροντίδας για την ασφάλεια άλλων προσώπων που χρησιμοποιούν το δρόμο. Το καθήκον φροντίδας και μέριμνας (duty of care) οφείλεται σε κάθε πρόσωπο που κατά λογική πρόβλεψη μπορεί να επηρεαστεί από τις πράξεις του οδηγού, τον γείτονα, όπως επιγραμματικά αναφέρεται στην απόφαση του Λόρδου Atkin στην υπόθεση Donaghue v. Stevenson (1932) A.C.562».

 

Σύμφωνα με τα γεγονότα το ερώτημα που τίθεται είναι κατά πόσο για τη δημιουργία του συγκεκριμένου κινδύνου στο δρόμο ευθύνεται η Δημοκρατία λόγω παράλειψης λήψης μέτρων προς εξάλειψη του ή και αποφυγή του. Το νομικό καθεστώς που διέπει την ευθύνη της Δημοκρατίας σε σχέση με υπεραστικούς δρόμους έχει αποκρυσταλλωθεί τόσο στην Αγγλική αλλά και στην Κυπριακή νομολογία. Καθοδήγηση μπορεί να αντληθεί από την απόφαση Γενικός Εισαγγελέας ν. Ζιπιτή κ.α. (2003) 1(Β) ΑΑΔ 749 και την πιο πρόσφατη απόφαση στην υπόθεση Χριστόφορος Χαγκούδης και Γεώργιος Γεωργίου, ως διαχειριστές της περιουσίας της αποβιώσασα Πολυμνίας Γεωργίου Χαγκούδη ν. Γενικού Εισαγγελέα (2009) 1(Β) ΑΑΔ 1574.

Καταρχάς θα σταθώ σε ένα ζήτημα που αφορά τους ισχυρισμούς της εναγομένης ότι το ατύχημα δεν έγινε ποτέ. Οι ισχυρισμοί αυτοί ουσιαστικά στηρίζονται στις θέσεις που προωθήθηκαν κατά την ακρόαση της υπόθεσης ως διαφάνηκε κατά την αντεξέταση των μαρτύρων του ενάγοντα αλλά και της μαρτυρίας που προσκομίστηκε από την υπεράσπιση στο ότι δεν ενημερώθηκε το Τμήμα Δημοσίων Έργων, ή ο εργολάβος του έργου ή η Αστυνομία ότι πράγματι τέτοιο ατύχημα επεσυνέβηκε.

Υπενθυμίζεται πως δεν αποτελεί ισχυρισμό του ενάγοντα ότι αυτός ειδοποίησε οποιοδήποτε από τους ανωτέρω για το ατύχημα μέχρι και πριν την καταχώρηση της αγωγής. Η παράλειψη του αυτή σε κάθε περίπτωση δεν επηρεάζει με οποιοδήποτε τρόπο το δικαίωμα του να προωθεί την παρούσα αγωγή.

 Ο ισχυρισμός του ενάγοντα είναι ότι αυτός στις 17.01.2013 αργά το βράδι είχε ατύχημα στον συγκεκριμένο δρόμο που διεξάγονταν έργα για το οποίο ενημέρωσε την ασφαλιστική του εταιρεία αντιπρόσωπος της οποίας προσήλθε στην σκηνή ετοιμάζοντας το Τεκμήριο 2 και λαμβάνοντας φωτογραφικό υλικό Τεκμήριο 3 ενώ από την σκηνή πέρασε τυχαία και περιπολικό της Αστυνομίας το οποίο ενημέρωσε ότι το ατύχημα θα πρέπει να διερευνήσει η ασφαλιστική εταιρεία και δεν θα έχει η Αστυνομία οποιαδήποτε ανάμιξη εξού και αποχώρησαν.

Το γεγονός ότι στα ημερολόγια του έργου ημερομηνίας 17.01.2013 και 18.01.2013 δεν υπάρχει καμία αναγραφή για το ατύχημα το ερώτημα αυτό απαντήθηκε από τον πρώτο μάρτυρα υπεράσπισης ο οποίος σημείωσε πως οι αναγραφές αυτές αφορούν τις ώρες από τις 07:00 το πρωί μέχρι και τις 15:30 το απόγευμα ενώ μετά τις 15:30 δεν υπήρχε κάποιος στο χώρο του έργου. Συνεπώς από την στιγμή που το ατύχημα έλαβε χώρα αργά το βράδυ στις 17.01.2013 χωρίς κάποιος από τα Δημόσια Έργα ή την εταιρεία που εκτελούσε το έργο να βρίσκεται εκεί ενώ τόσο ο ενάγοντας όσο και το αυτοκίνητο του μετακινήθηκαν από την σκηνή του ατυχήματος και δεν παρέμειναν στην σκηνή μέχρι την επόμενη ημέρα το πρωί για να εντοπιστούν κατά την έναρξη των εργασιών του έργου απαντά το ερώτημα της μη ύπαρξης καταγραφής στα ημερολόγια του έργου αναφορικά με το ατύχημα.

Το ότι έγινε το ατύχημα θεωρώ πως επιβεβαιώνεται τόσο από την αποδεκτή μαρτυρία του ενάγοντα όσο και από το περιεχόμενο του Τεκμηρίου 2 και 3 καθώς επίσης και του Ιατρικού Πιστοποιητικού του Δρ. Καμπούρη (Τεκμήριο 5) με εύρημα από το ατύχημα αυτό της κάκωσης δεξιού ισχίου. Μάλιστα η ασφαλιστική εταιρεία του ενάγοντα ως επιβεβαιώθηκε από την κα. Κουνίδου προχώρησε και αποζημίωσε τον ενάγοντα για τις ζημιές που υπέστηκε το όχημα του συνέπεια του ατυχήματος στο οποίο η ασφαλιστική κλήθηκε, διερεύνησε και αποζημίωσε αφού το έκρινε βάσιμο και πραγματικό.

Συνεπώς το επόμενο ερώτημα που θα πρέπει να απαντηθεί είναι το κατά πόσον την ευθύνη του ατυχήματος φέρει η εναγομένη.

Παρά το γεγονός ότι με την μαρτυρία υπεράσπισης κυρίως του πρώτου μάρτυρα έγινε εκτενής αναφορά στο ότι το μέρος όπου έγινε το ισχυριζόμενο ατύχημα ήταν εργοτάξιο με εργολάβο συγκεκριμένη κοινοπραξία και πως η Δημοκρατία ως εργοδότης του έργου δεν μπορεί να φέρει οποιαδήποτε ευθύνη αφού το εργοτάξιο ήτο υπό τον έλεγχο και ευθύνη του εργολάβου σημειώνω πως τέτοια υπερασπιστική γραμμή δεν δικογραφείται στην έκθεση υπεράσπισης. Ούτε βεβαίως έχει προστεθεί ως τριτοδιάδικος από πλευράς της εναγομένης ο εργολάβος του έργου.

Η εναγομένη ενάγεται ως το πρόσωπο που φέρει την ευθύνη του συγκεκριμένου υπεραστικού δρόμου ένεκα της κατάστασης που αυτός βρισκόταν, των οδικών έργων που εκτελούνταν σε αυτόν καθώς και των ρυθμίσεων που υφίσταντο κατά τον κρίσιμο χρόνο. Το ότι στον συγκεκριμένο δρόμο γίνονταν εργασίες δεν τυγχάνει αμφισβήτησης ούτε βεβαίως ότι οι εργασίες αυτές ήταν κάτω από την επίβλεψη της εναγομένης μέσω του Τμήματος Δημοσίων Έργων.

Επιπρόσθετα ως οι μάρτυρες υπεράσπισης επιβεβαίωσαν την έγκριση για τις οδικές ρυθμίσεις έδιναν τα αρμόδια όργανα / σώματα της Δημοκρατίας προς αυτούς που εκτελούσαν τα έργα όπως αναφέρθηκε στην περίπτωση μας το Τμήμα Δημοσίων Έργων, την Αστυνομία και τον Φορέα Κυκλοφοριακών Μελετών.

Το αν η ευθύνη της εναγόμενης Δημοκρατίας θα μπορούσε να μετακυλιστεί στον εργολάβο του έργου ως ο πρώτος μάρτυρας υπεράσπισης είχε σημειώσει και την ενδεχόμενη από μέρους του εργολάβου κάλυψη δεν είναι κάτι που θα με απασχολήσει καθότι δεν δικογραφείται ειδικά τέτοιος ισχυρισμός στην υπεράσπιση ούτε και επαναλαμβάνω έχει προστεθεί στην διαδικασία από την εναγομένη τριτοδιάδικος.  

Στην υπό εξέταση περίπτωση εκτός από τους κόκκινους κώνους που είχαν τοποθετηθεί για να οριοθετήσουν τις λωρίδες κυκλοφορίας δεν είχε τοποθετηθεί φωτισμός ούτε και περίφραξη που να αποτρέπει / εμποδίζει την είσοδο ενός οχήματος από την εν χρήση λωρίδα κυκλοφορίας στο χώρο όπου διεξάγονταν οι εργασίες του δρόμου (εργοτάξιο) που εφαπτόταν με την λωρίδα κυκλοφορίας που ήταν σε χρήση.

Αποτέλεσμα τούτου ήταν ένας χρήστης του δρόμου όπως ήταν κατά τον κρίσιμο χρόνο και ο ενάγοντας αφού δεν υπήρχαν κατάλληλα ασφαλιστικά μέτρα να μπορεί να εισέλθει στον χώρο εργασίας (εργοτάξιο) αφού από την αντίθετη κατεύθυνση ερχόταν όχημα με αναμμένα τα φώτα πορείας του και να επηρεάσει και την δική του ορατότητα και να προκαλέσει ζημιές στο όχημα του αλλά και να προκληθεί τραυματισμός στον επιβαίνοντα τέτοιου οχήματος όπως και έγινε με την περίπτωση του ενάγοντα.    

Συνεπώς αποτελεί κατάληξη μου πως την αποκλειστική ευθύνη για το ατύχημα του ενάγοντα φέρει η εναγόμενη ένεκα της κατάστασης του εν λόγω δρόμου, των οδικών έργων που εκτελούνταν σε αυτόν και των ρυθμίσεων που υφίσταντο.

 

Ζήτημα συντρέχουσας ευθύνης από πλευράς ενάγοντα υπενθυμίζεται πως δεν έχει τεθεί μέσω της υπεράσπισης της εναγομένης και συνεπώς δεν θα με απασχολήσει.

 

ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΑΠΟΖΗΜΙΩΣΕΩΝ

 

Τα κριτήρια καθορισμού των Γενικών Αποζημιώσεων.

 

Το Δικαστήριο είναι επιφορτισμένο με το καθήκον υπολογισμού των γενικών αποζημιώσεων του φυσικού πόνου, της ταλαιπωρίας, της απώλειας των ανέσεων και απολαύσεων της ζωής που υπέστη o Ενάγοντας σαν συνέπεια του τραυματισμού του.

 

Οι αποζημιώσεις που επιδικάζονται από τα Δικαστήρια πρέπει να είναι δίκαιες και λογικές. Στόχος είναι να αποδοθεί δικαιοσύνη στην απώλεια και στη ζημιά χωρίς να τίθεται υπέρμετρο βάρος στον αδικοπραγούντα. Όπως τονίζεται στην κλασσική πλέον πάνω στο ζήτημα απόφαση Paraskevaides (Overseas)  Ltd v. Christofi (1982) 1 C.L.R. 789:

 

«To ποσό που επιδικάζεται πρέπει να είναι κοινωνικά αποδεκτό. Συνεπώς, η κοινωνική δεοντολογία κατά τον ουσιώδη χρόνο είναι σε κάθε περίπτωση παράγοντας σχετικός προς το έργο μας, ειδικά σε σχέση με μη χρηματική απώλεια. Η χρηματική ζημιά, ως περισσότερο επιδεκτική μαθηματικού υπολογισμού εξαρτάται λιγότερο από κοινωνικά κριτήρια. Στόχος του εγχειρήματος είναι η κατάληξη, στο τέλος της πορείας σε αριθμό που είναι δίκαιος και εύλογος κάτω από τις περιστάσεις της υπόθεσης.».

 

Είναι σταθερή η τάση για ελευθεροποίηση των ποσών που επιδικάζονται ως γενικές αποζημιώσεις η οποία καταλήγει σε αύξηση τους σε σύγκριση με εκείνο που θεωρείτο το μέτρο στο παρελθόν έτσι που να τοποθετείται μεγαλύτερη αξία στον ανθρώπινο πόνο και τις αγωνίες της ανικανότητας (Μαυροπετρή ν. Γεωργίου Λουκά (1995) 1 Α.Α.Δ. 66, 74 - 75).

 

Σε κάθε περίπτωση πρέπει να λαμβάνονται υπόψη οι πραγματικότητες, όπως μπορούν να εξακριβωθούν, με γνώμονα και την αγοραστική αξία του χρήματος κατά το χρόνο της επιδίκασης των αποζημιώσεων ως αυτοτελή παράγοντα αλλά και ως συγκριτικό όταν ανατρέχουμε σε υποθέσεις του παρελθόντος στο βαθμό που αυτές σε περιπτώσεις αυτής της φύσεως θα μπορούσε να είναι βοηθητικές (Fysko v. Γεωργίου (1991) 1 Α.Α.Δ. 1014, 1029).

 

Σκοπός των γενικών αποζημιώσεων είναι η αποκατάσταση του θύματος του αστικού αδικήματος στη θέση στην οποία εύλογα θα μπορούσε να αναμένεται ότι θα βρισκόταν εάν δεν τραυματιζόταν. Αυτή είναι η βασική αρχή η οποία διέπει τον καθορισμό των αποζημιώσεων στο δίκαιο των αστικών αδικημάτων υπό τον όρο πάντα ότι η ζημιά η οποία αποδίδεται είναι εύλογη μεταξύ τους (Βαρβάρα Χρίστου Μιχαήλ ν. Φίλιος Γ. Συκοπετρίτη Λτδ, Π.Ε. 10377/29.6.00, Κώστας Ιακώβου ν. Αλέξανδρου Παπαδάκη κ.α., Π.Ε.  10405/22).

 

Οι εκατέρωθεν εισηγήσεις των συνηγόρων για γενικές αποζημιώσεις.

Ο κος Κορακίδης στην αγόρευση του δεν προβαίνει σε οποιαδήποτε εισήγηση σε σχέση με τις γενικές αποζημιώσεις που θα έπρεπε να επιδικαστούν στον ενάγοντα ούτε και παραπέμπει το Δικαστήριο σε κάποια απόφαση Δικαστηρίου που αποδόθηκαν για παρόμοιο τραυματισμό συγκεκριμένα ποσά. Το αφήνει ως ρητά σημειώνει στην κρίση του Δικαστηρίου για ποσό το οποίο θα κριθεί δίκαιο και εύλογο υπό τις περιστάσεις.

Ούτε βεβαίως ο κος Ερωτοκρίτου στην δική του αγόρευση προβαίνει σε οποιαδήποτε εισήγηση για επιδίκαση συγκεκριμένου ποσού γενικών αποζημιώσεων αν ήθελε φανεί ότι η εναγόμενη φέρει ευθύνη για το ατύχημα και περιορίζεται να παραθέσει σε συντομία τις νομολογιακές αρχές που διέπουν τις αποζημιώσεις τούτου του είδους.

Εκτίμηση Δικαστηρίου για το θέμα των αποζημιώσεων.

Από την μαρτυρία του Δρ. Καμπούρη που εξέτασε τον ενάγοντα και ιδιαίτερα κατά την αντεξέταση του κατέστηκε σαφές πως το μόνο που έπαθε ο ενάγοντας από το ατύχημα ήταν η κάκωση δεξιού ισχίου και η παραμονή αυτού στο Γενικό Νοσοκομείο Πάφου από τις 18.01.2013 μέχρι και τις 25.01.2013 ως συνέπεια του ατυχήματος.

Στον ενάγοντα δόθηκε φαρμακευτική αρωγή για αντιμετώπιση του πόνου ήτοι παυσίπονα και αντιφλεγμονώδη ενώ όταν αυτός εξήλθε του νοσοκομείου για ένα χρονικό διάστημα (που δεν κατέστηκε ικανό να προσδιοριστεί από την μαρτυρία) βάδιζε με την βοήθεια Π.

Ο ενάγοντας πράγματι φαίνεται να αντιμετώπιζε αρκετά προβλήματα υγείας τόσο πριν όσο και μετά το ατύχημα με τον Δρ. Καμπούρη να σημειώνει πως αυτά δεν αφορούσαν στον τραυματισμό του από το ατύχημα.

Συνεπώς λαμβάνοντας υπόψη τον συγκεκριμένο και περιορισμένο τραυματισμό του ενάγοντα και την ταλαιπωρία και δυσχέρεια που ακολούθησε σε αυτόν θεωρώ δίκαιο υπό τις περιστάσεις όπως του επιδικάσω ως γενικές αποζημιώσεις το ποσό των €4.000.

Παραγραφή Αγώγιμου Δικαιώματος:

Το ζήτημα της παραγραφής του αγώγιμου δικαιώματος που εγείρεται στην υπεράσπιση από πλευράς εναγομένης δεν θα με απασχολήσει. Και αυτό γιατί φαίνεται πώς έχει εγκαταλειφθεί αφού τέτοιο ζήτημα δεν τυγχάνει επιχειρηματολογίας στην τελική γραπτή της αγόρευση. 

Κατάληξη:

Λαμβάνοντας υπόψη μου όλα τα ανωτέρω εκδίδεται απόφαση υπέρ του Ενάγοντα και εναντίον της Εναγομένης ως εξής:

(α) Για το ποσό των €4.000 ως γενικές αποζημιώσεις.

(β) Νόμιμο τόκο στο ποσό των γενικών αποζημιώσεων από την ημερομηνία καταχώρησης της αγωγής μέχρι πλήρους εξόφλησης.[1]  

(γ) Τα έξοδα της αγωγής ως αυτά θα υπολογιστούν από τον Πρωτοκολλητή και εγκριθούν από το Δικαστήριο στην κλίμακα €2.000 - €10.000, πλέον ΦΠΑ και έξοδα επίδοσης.

(Υπ.) ...........................

     Ν. Φακοντής, Ε.Δ.

Πιστό Αντίγραφο

 

ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΗΤΗΣ