ΜΟΝΙΜΟ ΚΑΚΟΥΡΓΙΟΔΙΚΕΙΟ ΛΑΡΝΑΚΑΣ
ΣΥΝΘΕΣΗ ΚΑΚΟΥΡΓΙΟΔΙΚΕΙΟΥ: Λ. Μουγής, Π.Ε.Δ.
Μ. Χριστοδούλου, Α.Ε.Δ.
Μ. Λ. Λοΐζου, Ε.Δ.
Αρ. Υπόθεσης: 10882/21
ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ
v.
ΓΓ
Κατηγορουμένου
Ημερομηνία: 30 Ιανουαρίου 2024
Εμφανίσεις:
Για την Κατηγορούσα Αρχή: Ο κ. Α. Αντωνίου.
Για τον Κατηγορούμενο: Ο κ. Α. Μυλωνάς.
Κατηγορούμενος παρών.
ΑΠΟΦΑΣΗ
Ο κατηγορούμενος αντιμετωπίζει 12 κατηγορίες για τα ακόλουθα αδικήματα:
- Συνομωσία για καταδολίευση, κατά παράβαση του άρθρου 302 του Ποινικού Κώδικα, Κεφ. 154 (κατηγορίες 1 και 2).
- Πλαστογραφία επίσημου εγγράφου, κατά παράβαση των άρθρων 331, 333, 334 και 337 του Ποινικού Κώδικα, Κεφ. 154 (κατηγορίες 3 και 4).
- Κυκλοφορία πλαστού εγγράφου, κατά παράβαση των άρθρων 331, 333, 335 και 339 του Ποινικού Κώδικα, Κεφ. 154 (κατηγορίες 5 και 7).
- Παροχή βοήθειας για τη διάπραξη του ποινικού αδικήματος της κυκλοφορίας πλαστού εγγράφου, κατά παράβαση του άρθρου 20(γ), 331, 333, 335 και 339 του Ποινικού Κώδικα, Κεφ. 154 (κατηγορία 6).
- Εξασφάλιση εγγραφής με ψευδείς παραστάσεις, κατά παράβαση του άρθρου 305 του Ποινικού Κώδικα, Κεφ. 154 (κατηγορίες 8 και 9).
- Εσκεμμένη διενέργεια ψευδούς ή ανακριβούς δήλωσης ή καταχώρισης στα αρχεία ή άλλα έγγραφα και βιβλία που χρησιμοποιούνται για υποβολή απαιτήσεων από τον Οργανισμό Ασφάλισης Υγείας από παροχέα υπηρεσιών φροντίδας με σκοπό να εξαπατήσει τον Οργανισμό και να εισπράξει αμοιβή για υπηρεσίες ή προμήθειες που δεν παρέσχε ή μεγαλύτερα ποσά από εκείνα που κανονικά θα δικαιούτο, κατά παράβαση των άρθρων 1, 2, 16(1)(α) , 22(1), 25, 32(Γ1) και 61(3)(α) του Νόμου 89(Ι)/2001 (κατηγορίες 10 -12).
Το αντικείμενο των πιο πάνω αδικημάτων και που αποτελεί την εκδοχή την οποία η κατηγορούσα αρχή προώθησε, είναι ότι ο κατηγορούμενος στις 16/5/21 και 1/7/21 συνωμότησε με τους ΤΟ και ΟΚ αντίστοιχα, έτσι ώστε ο κατηγορούμενος να εκδώσει στα εν λόγω πρόσωπα πλαστά πιστοποιητικά εμβολιασμού για τη νόσο Covid 19 και προς τούτο πλαστογράφησε και εξέδωσε τα πιστοποιητικά εμβολιασμού ενώ στην πραγματικότητα δεν είχε εμβολιάσει τα πρόσωπα αυτά. Τα πιστοποιητικά εμβολιασμού τα έθεσε δολίως σε κυκλοφορία.
Η θέση από την άλλη, της πλευράς του κατηγορούμενου, ήταν ότι είχε εμβολιάσει τα εν λόγω πρόσωπα.
Να πούμε εδώ, κάτι που αποτελεί και κοινό έδαφος, ότι οι ΤΟ και ΟΚ είχαν προσβληθεί από τον ιό Covid 19 και κατά τη νοσηλεία τους στο νοσοκομείο απεβίωσαν.
Για την απόδειξη της υπόθεσης της η κατηγορούσα αρχή κάλεσε 11 μάρτυρες ενώ κατατέθηκαν και 25 συνολικά τεκμήρια.
Ο κατηγορούμενος επέλεξε να προβεί σε ανώμοτη δήλωση ενώ κάλεσε και ένα μάρτυρα υπεράσπισης.
Οι αναφορές όλων των μαρτύρων συμπεριλαμβανομένου και του μάρτυρα που ο κατηγορούμενος κάλεσε, ως επίσης και τα τεκμήρια που κατατέθηκαν αξιολογήθηκαν πλήρως έστω και αν αυτά δεν αναφέρονται ρητά στην απόφαση χωρίς να είναι αναγκαία η καταγραφή του περιεχομένου τους κάτι το οποίο θα γίνει εκεί όπου κριθεί αναγκαίο (Βλέπε κατ΄ αναλογίαν, G & K Exclusive Fashions Ltd v. Παπαδοπούλου κ.ά (2001) 1 ΑΑΔ 88 και Al Watani κ.ά. ν. Παπαδόπουλου (2001) 1Γ ΑΑΔ 1924).
Τυχόν αποσπάσματα που αναφέρονται στην απόφαση μεταφέρθηκαν αυτούσια από τα πρακτικά, τα τεκμήρια και τις γραπτές αγορεύσεις.
Θα προβούμε σε σύνοψη της μαρτυρίας που ο κάθε μάρτυρας ξεχωριστά έθεσε ενώπιον του Δικαστηρίου.
Ο Λοχίας 2887 Χριστόδουλος Κόνσολος ΜΚ1, κατέθεσε την κατάθεση του τεκμήριο 1, όπου αναφέρει για την καταγγελία που λήφθηκε από το ΤΑΕ Λάρνακας από τον ΠΟ σε σχέση με τον μη εμβολιασμό του γιου του ΤΟ και το πως εξελίχθηκε η διαδικασία διερεύνησης της καταγγελίας και την συμπερίληψη του ΟΚ στις έρευνες αφού υπήρχε μαρτυρία ότι ούτε και το συγκεκριμένο πρόσωπο ήταν εμβολιασμένο παρά το ότι σύμφωνα με το σύστημα του ΟΑΥ ήταν καταχωρημένοι και οι δύο ως εμβολιασμένοι. Ο ΜΚ1 προέβηκε στην κατάθεση των τεκμηρίων 2-15.
Η Δρ. Κωνσταντίνα Ιωάννου ΜΚ2, αναισθησιολόγος στο Γενικό Νοσοκομείο Αμμοχώστου, υιοθέτησε το περιεχόμενο της κατάθεσης της τεκμήριο 9 όπου αναφέρει για την νοσηλεία του ΟΚ.
Η Δρ. Αμαλία Χατζηγιάννη ΜΚ3, ιατρική διευθύντρια στο Γενικό Νοσοκομείο Αμμοχώστου, αναγνώρισε τις καταθέσεις της, τεκμήρια 11 και 12 και υιοθέτησε το περιεχόμενο τους. Αναφέρθηκε στην αποτελεσματικότητα των εμβολίων κατά του κορωνοϊού σύμφωνα με την εμπειρία και γνώση της αλλά και βιβλιογραφικά δεδομένα.
Η Όλγα Πιτσιλίδου ΜΚ4, λειτουργός του Οργανισμού Ασφάλισης Υγείας (ΟΑΥ), εξήγησε εκ της θέσεως της, ως χειρίστρια της διαδικασίας χειρισμού των εμβολίων κατά της νόσου covid 19 από τους γιατρούς, την διαδικασία την οποία περιγράφει στις καταθέσεις της τεκμήρια 16 και 17 με αναφορά και στον κατηγορούμενο.
Ο Δρ. Θωμάς Παπάς ΜΚ5, πνευμονολόγος στην ΜΕΘ στο Γενικό Νοσοκομείο Αμμοχώστου, αναφέρθηκε στα καθήκοντα του για την περίοδο των δύο χρόνων της πανδημίας και την εισαγωγή και θεραπεία ασθενών με τη νόσο covid 19.
Η Μαρία Θωμά ΜΚ6, νοσηλεύτρια στη ΜΕΘ στο Γενικό Νοσοκομείο Αμμοχώστου, αναφέρθηκε για την εισαγωγή του ΤΟ στη ΜΕΘ στις 2/8/2021, ως καταγράφεται στην κατάθεση της τεκμήριο 10.
Ο Νικόλας Λουκά ΜΚ7, νοσηλευτής στη ΜΕΘ, στην κατάθεση του τεκμήριο 8 αναφέρει για τα καθήκοντα του στην εν λόγω μονάδα που είναι μονάδα εντατικής θεραπείας με ασθενείς με τη νόσο covid 19.
Ο Ανδρέας Χρίστου ΜΚ8, νοσηλευτής στη Μονάδα Αυξημένης Φροντίδας, στην κατάθεση του τεκμήριο 6 αναφέρεται στη διασωλήνωση του ΟΚ λόγω της επιδείνωσης της κατάστασης της υγείας του.
Ο ΠΟ ΜΚ9, πατέρας του ενός εκ των δύο αποβιωσάντων ασθενών, κατέθεσε σε σχέση με το τι γνώριζε και πίστευε για τον εμβολιασμό του γιου του ΤΟ αλλά και για την περίοδο που ο τελευταίος νόσησε με κορωνοϊό. Στην κατάθεση του τεκμήριο 18, εξηγεί και τους λόγους για τους οποίους προέβηκε σε καταγγελία στην αστυνομία.
Η ΡΑ ΜΚ10, σύζυγος του ΤΟ, υιοθέτησε το περιεχόμενο της κατάθεσης της, τεκμήριο 20, όπου αναφέρει το τι επακολούθησε στην οικογένεια της μετά την ανακοίνωση για εμβολιασμό και το τι η ίδια έπραξε αλλά και ο σύζυγος της. Αναφέρθηκε επίσης και πως εξελίχθηκαν τα γεγονότα μετά που ο σύζυγος της προσβλήθηκε από την νόσο covid 19.
Η Δρ. Χριστίνα Χριστοδούλου ΜΚ11, ιολόγος, ανοσολόγος στο Ινστιτούτο Γενετικής και Νευρολογίας κατέθεσε το τεκμήριο 22 το οποίο και επεξήγησε.
Ο Δρ. Ελπιδοφόρος Σωτηριάδης ΜΥ, κατέθεσε την έκθεση του τεκμήριο 23, στην οποία καταγράφει την προσωπική του γνώμη ως προς την αποτελεσματικότητα του εμβολίου της AstraΖeneca κατά του ιού covid 19.
Οι δύο πλευρές κατά το στάδιο των αγορεύσεων τους υποστήριξαν τις εκατέρωθεν θέσεις τους με την κατηγορούσα αρχή να υποστηρίζει ότι με βάση την μαρτυρία της Δρος Αμαλίας Χατζηγιάννη ΜΚ3, που αποτελεί τον άξονα της υπόθεσης για την κατηγορούσα αρχή, σε συνάρτηση με τις δηλώσεις και συμπεριφορά του κατηγορούμενου που δείχνει τη στάση του για τα εμβόλια, έχει αποδειχθεί ότι δεν προέβηκε σε εμβολιασμό των ΤΟ και ΟΚ.
Η πλευρά της υπεράσπισης από την άλλη αντέτεινε ότι η κατηγορούσα αρχή, που έχει και το βάρος απόδειξης, απέτυχε να αποδείξει πέραν πάσης λογικής αμφιβολίας τη διάπραξη των αδικημάτων αφού στην καλύτερη περίπτωση η μαρτυρία που τέθηκε ενώπιον του Δικαστηρίου οδηγεί σε συμπέρασμα απλής πιθανολόγησης ή υποψίας.
Είχαμε την ευκαιρία μέσα στη ζωντανή ατμόσφαιρα της δίκης, κάτι που θέτει το Δικαστήριο σε πλεονεκτική θέση στο να βλέπει, να ακούει και να αξιολογεί τους μάρτυρες (βλ. κατ΄ αναλογίαν, Μελή ν. Κωνσταντίνου κ.ά., Πολιτική Έφεση Αρ. 2/13, ημερομηνίας 13/3/19), ECLI:CY:AD:2019:A83, να παρακολουθήσουμε και να ακούσουμε με προσοχή και υπομονή τους μάρτυρες που κατέθεσαν. Θέσαμε ως δείκτη ανάμεσα σε άλλα το στάδιο από το οποίο ανέκυψε η μαρτυρία, την πηγή και το κύρος της γνώσης των μαρτύρων, το όποιο προσωπικό συμφέρον ή προκατάληψη τους, τις ευκαιρίες που είχαν για να αντιληφθούν τα διαδραματιζόμενα, τη μνήμη τους και τους λόγους που είχαν για να θυμούνται ή για να πιστεύουν σε αυτά στα οποία κατέθεσαν, τη σαφήνεια και αμεσότητα των απαντήσεων τους και τις όποιες υπερβολές, ανακολουθίες ή αντιφάσεις τους σε αντιπαραβολή με τις μικροαντιφάσεις, τη φιλαλήθεια τους και τον τρόπο αφήγησης των γεγονότων. Ήμασταν προσεκτικοί να μην προσδώσουμε υπέρμετρο βάρος στα εξωτερικά γνωρίσματα της μαρτυριακής τους συμπεριφοράς αφού κάτι τέτοιο εμπεριέχει εγγενή επικινδυνότητα (βλ. Νικολάου ν. Παπαϊωάννου (2011) 1Γ ΑΑΔ 1797), δεδομένου ότι δεν είναι σπάνιο κάποιοι μάρτυρες να είναι ιδιαίτερα ικανοί στο να παρουσιάζουν μία εντελώς διαφορετική εικόνα από εκείνη που πραγματικά τους χαρακτηρίζει αλλά και διότι κάποιες συμπεριφορές στο εδώλιο του μάρτυρα μπορεί να εδράζονται σε μεγάλο αριθμό αιτών και όχι κατ΄ ανάγκη από διάθεση να πουν ψέματα ή να παραπλανήσουν ( βλ. κατ’ αναλογίαν Χρίστου ν. Ηροδότου κ.ά (2008) 1Α ΑΑΔ 676).
Αποτιμώντας τη μαρτυρία που τέθηκε ενώπιον μας δεν περιοριστήκαμε στην ατομική εκτίμηση της αξιοπιστίας των μαρτύρων, αλλά τη συσχετίσαμε και την αντιπαραβάλαμε με το σύνολο της υπόλοιπης μαρτυρίας. Τη μαρτυρία των αστυνομικών την προσεγγίσαμε με ιδιαίτερη προσοχή έτσι ώστε να διακριβώσουμε αν τα όσα ανέφεραν εξέφραζαν πιστά και ορθά την πραγματικότητα (βλέπε, Volettos v. The Republic (1960) CLR 169).
Έχει σημασία, ως ζήτημα αρχής, να υπογραμμιστεί πως το γεγονός ότι κάποιοι μάρτυρες γίνονται δεκτοί ως αξιόπιστοι, δεν εξυπακούει αδηρίτως πως τα όσα είπαν υπέχουν και ανάλογης αποδεικτικής βαρύτητας, μια και η γενικότερη αξιοπιστία των μαρτύρων δεν εναρμονίζεται πάντοτε με την αποδεικτική δύναμη της μαρτυρίας τους (βλ. κατ’ αναλογίαν, Κίμωνος ως Εκκαθαριστή της Blue Seal Shoes Ltd v. Χρ. Ιωάννου & Υιοί (Υποδήματα) Λτδ, Πολ.Έφεση 66/13, ημ. 4/11/19, Ευσταθίου ν. Μιχαήλ και Άλλης, Πολ.Έφεση 269/12, ημ. 23/7/19, ECLI:CY:AD:2019:A341, Θεοχαρίδης ν. Ιωάννου κ.ά (2012) 1Β ΑΑΔ 1311, 1319-1322).
Πριν προχωρήσουμε στην αξιολόγηση της μαρτυρίας που τέθηκε ενώπιον μας είναι ορθό να αναφέρουμε ότι το Δικαστήριο και όταν κατέθεταν οι ΜΚ είχε, μετά από ένσταση της υπεράσπισης, αποκλείσει μαρτυρία που προερχόταν από τους ΤΟ και ΟΚ, πριν τα δύο πρόσωπα αποβιώσουν, ως προς το αν εμβολιάστηκαν από τον κατηγορούμενο ή όχι δεδομένου ότι ήταν ο προσωπικός τους γιατρός. Η μαρτυρία αυτή προερχόταν κατά κύριο λόγο από άτομα του νοσηλευτικού προσωπικού του Γενικού Νοσοκομείου Αμμοχώστου που είχαν επαφή με τους αποβιώσαντες κατά τη νοσηλεία τους στο εν λόγω νοσοκομείο το οποίο λειτουργούσε, κατά την κρίσιμη περίοδο, ως νοσοκομείο αναφοράς. Επί του εν λόγω ζητήματος του αποκλεισμού της μαρτυρίας αποβιωσάντων προσώπων θα επανέλθουμε σε κατοπινό στάδιο αφού συνδέεται με την προσπάθεια απόδειξης της υπόθεσης της κατηγορούσας αρχής.
Ο Λοχίας 2887 Χριστόδουλος Κόνσολος ΜΚ1, δημιούργησε πολύ καλή εντύπωση στο Δικαστήριο. Κρίνεται ως μάρτυρας της αλήθειας. Ήταν άμεσος, σαφής και επεξηγηματικός στις απαντήσεις του χωρίς υπεκφυγές. Παράθεσε τις ενέργειες στις οποίες προέβηκε κατά την άσκηση των καθηκόντων του ως επικεφαλής της ανακριτικής ομάδας και τις εξετάσεις που διενεργήθηκαν για την διερεύνηση της υπόθεσης, ως αυτές περιγράφονται στην κατάθεση του τεκμήριο 1. Να πούμε εξαρχής ότι στην κατάθεση του ΜΚ1, τεκμήριο 1, περιλαμβάνεται μαρτυρία που προέρχεται από άλλα πρόσωπα και έχει σχέση με τα υπό διερεύνηση αδικήματα. Η μαρτυρία αυτή λήφθηκε κατά τη διερεύνηση της υπόθεσης και έχει ως θέμα το ζητούμενο στην παρούσα περίπτωση που είναι ο εμβολιασμός ή όχι των δύο αποβιωσάντων προσώπων. Ο συνήγορος για την κατηγορούσα αρχή, κατόπιν ένστασης της υπεράσπισης δήλωσε ότι οι εν λόγω αναφορές δεν κατατίθενται προς απόδειξη της αλήθειας του περιεχομένου τους. Αναφέρθηκε ο εν λόγω μάρτυρας στην καταγγελία που λήφθηκε από τον ΠΟ στο ΤΑΕ Λάρνακας στις 6/8/2021 και που αφορούσε τον γιο του ΤΟ, ο οποίος νοσηλευόταν σε σοβαρή κατάσταση στην ΜΕΘ του Γενικού Νοσοκομείου Αμμοχώστου λόγω της νόσου Covid 19. Οι πληροφορίες του καταγγέλλοντα, από προσωπικό του νοσοκομείου, ήταν ότι ο γιος του τους εκμυστηρεύτηκε (στο προσωπικό) ότι δεν ήταν εμβολιασμένος παρά το γεγονός ότι είχε εξασφαλίσει πιστοποιητικό εμβολιασμού. Προσωπικός του ιατρός ήταν ο κατηγορούμενος. Ανάφερε περαιτέρω ο μάρτυρας ότι μετά από έρευνες μέσω των ιατρικών υπηρεσιών του Υπουργείου Υγείας διαπιστώθηκε ότι ο ΤΟ ήταν καταχωρημένος στο σύστημα του ΟΑΥ ως εμβολιασμένος με το εμβόλιο AstraZeneca. Διαπιστώθηκε επίσης ότι ο κατηγορούμενος στις 26/4/2021 έλαβε εξουσιοδότηση για διενέργεια εμβολιασμών με το σκεύασμα της AstraZeneca. Από περαιτέρω εξετάσεις και πληροφορίες που λήφθηκαν προέκυψε ότι ο ΟΚ, που ήταν διασωληνωμένος στη ΜΕΘ Λευκωσίας, ήταν καταχωρημένος στο σύστημα εμβολιασμών του ΟΑΥ ως εμβολιασμένος από τον κατηγορούμενο. Προσθέτει ο ΜΚ1 στην κατάθεση του, ότι ο αστυφύλακας 4667 Α. Ανδρέου επικοινώνησε με την σύζυγο του ΟΚ η οποία του ανέφερε ότι ο σύζυγος της δεν ήταν εμβολιασμένος όπως δεν ήταν εμβολιασμένη και η ίδια αν και κατείχε πλαστό πιστοποιητικό εκδομένο από τον κατηγορούμενο. Ο μάρτυρας προχώρησε και κατάθεσε ως τεκμήρια έγγραφα τα οποία περισυνέλλεξε αλλά και καταθέσεις που λήφθηκαν κατά τη διερεύνηση της υπόθεσης. Είπε περαιτέρω ότι ζητήθηκε από 26 πρόσωπα από το σύνολο των 102 που φαίνονταν στον κατάλογο του κατηγορούμενου ως εμβολιασμένοι να δώσουν αίμα προς εξέταση από το Ινστιτούτο Γενετικής και να διαπιστωθεί αν είναι εμβολιασμένοι. Είπε τέλος ότι ανακρίθηκε σχεδόν το σύνολο των εν λόγω προσώπων χωρίς να προκύψει οτιδήποτε το ενοχοποιητικό εναντίον τους.
Η μαρτυρία του ΜΚ1 γίνεται αποδεκτή.
Οι μάρτυρες Κωνσταντίνα Ιωάννου ΜΚ2, Θωμάς Παπάς ΜΚ5, Μαρία Θωμά ΜΚ6, Νικόλας Λουκά ΜΚ7 και Ανδρέας Χρίστου ΜΚ8 ανήκαν κατά τον κρίσιμο χρόνο στο ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό του Γενικού Νοσοκομείου Αμμοχώστου με καθήκοντα είτε στην Μονάδα Αυξημένης Φροντίδας είτε στην Μονάδα Εντατικής Θεραπείας του εν λόγω νοσοκομείου που λειτουργούσε ως νοσοκομείο αναφοράς για νοσηλευόμενους που είχαν προσβληθεί με τη νόσο Covid 19. Ανάμεσα στους νοσούντες αυτούς ήταν και οι ΤΟ και ΟΚ. Οι πιο πάνω μάρτυρες ήταν ουσιαστικά τα πρόσωπα που είχαν επαφή με τους ΤΟ και ΟΚ με τους τελευταίους και ενώ βρίσκονταν ακόμα εν ζωή, να τους αναφέρουν ότι δεν ήταν εμβολιασμένοι κατά της νόσου. Το τι τους λέχθηκε καταγράφηκε στις καταθέσεις τους στην αστυνομία. Μετά όμως από την ενδιάμεση απόφαση του Δικαστηρίου και αποκλεισμού της εν λόγω μαρτυρίας ως προερχόμενη από αποβιώσαντα πρόσωπα, η μαρτυρία των εν λόγω μαρτύρων περιορίστηκε απλώς στα καθήκοντα τους στο νοσοκομείο. Εξαιρούμενου του ΜΚ5, οι υπόλοιποι δεν αντεξετάστηκαν, με αποτέλεσμα η μαρτυρία τους να παραμείνει αναντίλεκτη και η αξιοπιστία τους αδιαμφισβήτητη. Παρά ταύτα όμως δεν προσέφεραν οτιδήποτε προς την υπόθεση της κατηγορούσας αρχής. Ακόμη όμως και ο ΜΚ5 που αντεξετάστηκε, δεν έθεσε κάτι το διαφορετικό αφού ο περιορισμένος αριθμός ερωτήσεων που του υποβλήθηκαν ήταν διευκρινιστικού χαρακτήρα.
Η Δρ. Αμαλία Χατζηγιάννη ΜΚ3 είναι, ως αναφέρει στην κατάθεση της τεκμήριο 11, ιατρική διευθύντρια στο Γενικό Νοσοκομείο Αμμοχώστου και κατά την περίοδο της πανδημίας ήταν επιβλέπουσα στο εν λόγω νοσηλευτήριο που λειτουργούσε ως νοσοκομείο αναφοράς. Η ΜΚ3 δημιούργησε πολύ καλή εντύπωση στο Δικαστήριο και κρίνεται ως μάρτυρας της αλήθειας. Δεν υπέπεσε σε αντιφάσεις ικανές να κλονίσουν την αξιοπιστία της. Παρέθεσε με ειλικρίνεια το τι γνώριζε τόσο για την συγκεκριμένη υπόθεση αλλά και τις ιατρικές απόψεις της σε σχέση με την προστασία του εμβολιασμού κατά του κορωνοϊού, περιλαμβάνοντας στην κατάθεση της τεκμήριο 12 και σχετική με το θέμα βιβλιογραφία. Να πούμε εδώ ότι η μάρτυρας, στην κατάθεση της τεκμήριο 12, προβαίνει σε αναφορές σε σχέση με μαρτυρία που προέρχεται από αποβιώσαντα πρόσωπο και που και πάλι μετά από σχετική ένσταση του συνηγόρου υπεράσπισης και ενδιάμεσης απόφασης του Δικαστηρίου, έχει αποκλειστεί. Η θέση τώρα που εκφράστηκε από την ΜΚ3 είναι ότι με βάση τη γνώση της, την εμπειρία της αλλά και ιατρικά βιβλιογραφικά δεδομένα, οι εμβολιασμοί προστατεύουν από το θάνατο από κορωνοϊό και μειώνουν τον κίνδυνο από βαριά νόσηση. Παρέθεσε και σχετικά δεδομένα που προέρχονταν από το νοσηλευτήριο όπου υπηρετεί λέγοντας ότι από τις 8/5/2021 μέχρι και τις 2/9/2021, (ημερομηνία κατάθεσης της τεκμήριο 12), από τους 484 ασθενείς που νοσηλεύτηκαν με Covid 19 προέκυψαν 18 θάνατοι εκ των οποίων οι 13 αφορούσαν ανεμβολίαστους ασθενείς ενώ οι 5, που ήταν εμβολιασμένοι, είχαν βεβαρημένο ιατρικό ιστορικό και ο μέσος όρος ηλικίας τους ήταν τα 87 έτη. Διευκρίνισε ότι οι ασθενείς με βεβαρημένο ιατρικό ιστορικό θα κατέληγαν ούτως ή άλλως λόγω των σοβαρών προβλημάτων υγείας που αντιμετώπιζαν. Συμφώνησε ότι υπάρχουν μελέτες που δεικνύουν διαφορετική αποτελεσματικότητα στα διάφορα εμβόλια και τα ότι τα εμβόλια MRNA αποδείχθηκε ότι είναι πιο αποτελεσματικά. Διαφώνησε ότι τα εμβόλια AstraZeneca αποδείχθηκαν λιγότερο αποτελεσματικά λέγοντας ότι μπορεί να μην μείωσαν την νοσηρότητα αλλά περιόρισαν τους θανάτους. Δέχθηκε τέλος ότι υπήρξαν ασθενείς που ήταν εμβολιασμένοι και έφθασαν στην διασωλήνωση αλλά στο τέλος επιβίωσαν. Υπήρξαν και κάποιοι που κατέληξαν αλλά ήταν πολύ λίγοι έναντι αυτών που δεν ήταν εμβολιασμένοι.
Η μαρτυρία της ΜΚ3 γίνεται δεκτή.
Η Όλγα Πιτσιλλίδου ΜΚ4, λειτουργός του Οργανισμού Ασφάλισης Υγείας (ΟΑΥ), χειρίζεται, ως αναφέρει και στην κατάθεση της τεκμήριο 16, τη διαδικασία χειρισμού των εμβολίων κατά της νόσου Covid 19 για προσωπικούς γιατρούς ενηλίκων. Η ΜΚ4 κρίνεται ως ανεξάρτητη μάρτυρας που κλήθηκε και κατέθεσε σε σχέση με τα καθήκοντα της στον ΟΑΥ κατά τον κρίσιμο χρόνο. Σε κάθε περίπτωση η αντεξέταση του συνηγόρου υπεράσπισης περιορίστηκε σε διευκρινιστικές ερωτήσεις. Η εν λόγω μάρτυρας ανέφερε ότι ο κατηγορούμενος είναι μέλος του Παγκύπριου Ιατρικού Συλλόγου (ΠΙΣ) και εγγεγραμμένος στο ΓΕΣΥ με δικαίωμα να εμβολιάζει δικαιούχους του ΓΕΣΥ. Εξήγησε στη συνέχεια τη διαδικασία που τηρείται για τη χορήγηση εμβολίων αρχομένης με τη παραγγελία των εμβολίων. Ο κατηγορούμενος τοποθέτησε την πρώτη παραγγελία στις 7/5/2021 και σύμφωνα με το σύστημα τους εμβολίασε 102 άτομα με το εμβόλιο AstraZeneca. Είχαν σταλεί 10 φιαλίδια από τα οποία μπορούσε να προβεί σε 100 εμβολιασμούς και αυτόματα του αποστάλθηκαν ακόμα 7 φιαλίδια για ακόμη 70 εμβολιασμούς. Είπε επίσης η μάρτυρας ότι η τελευταία καταχώριση από τον κατηγορούμενο έγινε στις 28/7/2021. Με την κατάθεση της μάρτυρος επισυνάφθηκε και η κατάσταση εμβολιασμού των δικαιούχων του κατηγορούμενου. Με την συμπληρωματική κατάθεση τεκμήριο 17, που η ΜΚ4 έδωσε στην αστυνομία, πρόσθεσε ότι ο κατηγορούμενος είχε παραγγείλει στις 5/7/2021 ακόμα 3 φιαλίδια εμβολίου με το σύνολο των φιαλιδίων που παρέλαβε να ανέρχονται στα 20 που αντιστοιχούν σε 200 δόσεις. Ανέφερε ότι ο ίδιος ο κατηγορούμενος είναι προσωπικός ιατρός του εαυτού του και δεν εμβολιάστηκε. Κατέθεσε περαιτέρω και κατάσταση που καταγράφονται τα άτομα που εμβολίασε από την οποία φαίνεται ότι χορήγησε 102 δόσεις εμβολίου για την πρώτη δόση και 97 για τη δεύτερη δόση σύνολο δηλαδή 199 δόσεων.
Αποδεχόμαστε τη μαρτυρία της ΜΚ4.
Ενώπιον του Δικαστηρίου κατέθεσε και ο ΠΟ ΜΚ9 πατέρας του ενός εκ των αποβιωσάντων προσώπων ΤΟ. Ο μάρτυρας αναγνώρισε τις καταθέσεις που έδωσε στην αστυνομία, τεκμήρια 18 και 19 και υιοθέτησε το περιεχόμενο τους. Να πούμε εξ αρχής ότι οι καταθέσεις του ΜΚ9 περιείχαν δηλώσεις αποβιώσαντος προσώπου και οι οποίες μετά από ένσταση της υπεράσπισης και ενδιάμεση απόφαση του Δικαστηρίου αποκλείστηκε. Όσον αφορά τώρα την υπόλοιπη μαρτυρία του ΜΚ9 αυτή περιστράφηκε αρχικά στο ζήτημα του εμβολιασμού του ίδιου και της οικογενείας του, συμπεριλαμβανομένου του γιου του ΤΟ και το πρόβλημα άσθματος που ο τελευταίος αντιμετώπιζε και το τι επακολούθησε όταν διαγνώστηκε θετικός στον κορωνοϊο. Αναφέρθηκε στη συνέχεια για την εισαγωγή του (του γιου του), στο νοσοκομείο και την επικοινωνία που είχε με τον κατηγορούμενο και στην καταγγελία που έκανε στην αστυνομία. Αυτό που ξεκάθαρα προκύπτει από τη μαρτυρία του ΜΚ9 και παρά το γεγονός ότι προσπάθησε να πείσει για το αντίθετο, είναι ότι δεν είχε προσωπική γνώση σε σχέση με τον εμβολιασμό του γιου του από τον κατηγορούμενο. Τα όσα ανέφερε ως προς αυτό το βασικό για την υπόθεση ζήτημα, είναι η άποψη που δημιούργησε και το συμπέρασμα στο οποίο ο ίδιος κατέληξε χωρίς όμως να καταθέτει απτά στοιχεία προς υποστήριξη της. Οι ερωτήσεις που του τέθηκε από το συνήγορο υπεράσπισης κατά την αντεξέταση του είναι χαρακτηριστικές:
«Ε. Η ερώτηση ήταν διαφορετική. Εσείς, κύριε, γνωρίζετε, έχετε προσωπική γνώση κατά πόσο ο ΤΟ εμβολιάστηκε ή δεν εμβολιάστηκε;
Α. Δεν εμβολιάστηκε.
Ε. Εγώ σας λέω ότι δεν γνωρίζετε εσείς προσωπικά.
Α. Όχι, εγώ λέω δεν εμβολιάστηκε. Σύμφωνα με το τι είχε γίνει από την 31 Ιουλίου μέχρι 1 Σεπτεμβρίου που απεβίωσε και οι συζητήσεις μου με τον προσωπικό του γιατρό από το τηλέφωνο που ήταν έντονες και μου έλεγε δεν έπρεπε να πάει στο νοσοκομείο. Εφόσον έπεσε το οξυγόνο του 89 γιατί να μην πάει; Αφού λέει μου είχε και τις βαλίτσες του έτοιμες. Ε, ναι, ένας λογικός άνθρωπος θα έχω τη βαλίτσα μου έτοιμη αν χρειαστεί να μεταβώ σαν εσωτερικός ασθενής, να πάω. Και έχω δημιουργήσει άποψη, γιατί με ρωτάτε για άποψη, λέω εφόσον ο γιος μου ήταν συνεπής, δυνατός, μέσα στο πνεύμα του Νόμου, πιθανόν να επηρεάστηκε από κάποιον άλλον, ίσως από τον ίδιο του τον γιατρό, να μην προβεί στο εμβόλιο.».
Είναι λοιπόν σαφές ότι η εκφρασθείσα θέση του ΜΚ9 αναφορικά με τον εμβολιασμό ή όχι του γιου του αποτελεί δικό του συμπέρασμα. Είναι βέβαια αντιληπτό ότι πρόκειται για ένα γονιό ο οποίος έχασε το παιδί του πλην όμως ενώπιον του Δικαστηρίου κλήθηκε ως μάρτυρας για να καταθέσει σε σχέση με γεγονότα που γνώριζε και όχι για άποψη που δυνατόν να δημιούργησε ως προς το εν λόγω ζήτημα όσο εύλογη και αν έκρινε ότι είναι.
Η ΜΚ10, σύζυγος του αποβιώσαντος ΤΟ, έδωσε δύο γραπτές καταθέσεις στην αστυνομία, τεκμήρια 20 και 21, όπου περιγράφει το πως διαδραματίστηκαν τα γεγονότα ως προς τον εμβολιασμό το δικό της αλλά και του συζύγου της αλλά και πως εξελίχθηκαν μετά που ο τελευταίος διαγνώστηκε θετικός στον κορωνοϊό. Η εν λόγω μάρτυρας και παρά το γεγονός ότι η αξιοπιστία της παρέμεινε ακλόνητη εν τούτοις δεν ήταν παρούσα όταν ο σύζυγος της επισκέφθηκε το ιατρείο του κατηγορούμενου για την πρώτη δόση του εμβολίου αφού παρέμεινε στο αυτοκίνητο. Ανέφερε η μάρτυρας ότι το γεγονός αυτό έλαβε χώρα μέσα Μαΐου του 2021 και όταν ο σύζυγος της βγήκε από το ιατρείο συνοδευόμενος από τον κατηγορούμενο, έφερε στο χέρι του «τσιροτάκι με βαμβάκι» και κρατούσε και την κάρτα εμβολιασμού. Μετά από συνομιλία της με τον κατηγορούμενο και τα λεχθέντα του, σχημάτισε την άποψη ότι είναι κατά των εμβολίων. Σε σχέση με τη δεύτερη δόση ανάφερε ότι ο σύζυγος της την έκανε την πρώτη εβδομάδα του μηνός Ιουλίου. Στις 24/7/2021 διαγνώστηκε θετικός και εντός έξι ημερών διαγνώστηκαν θετικά στον ιό τα παιδιά τους και η ίδια, οπόταν και ενημέρωσε τηλεφωνικώς τον κατηγορούμενο. Την 31/7/2021 ο σύζυγος της λόγω επιδείνωσης της κατάστασης της υγείας του παραλήφθηκε από ασθενοφόρο και μεταφέρθηκε στο νοσοκομείο. Την επόμενη μέρα ενημέρωσε και πάλι τον κατηγορούμενο. Η ΜΚ10 και στις δύο περιπτώσεις είχε συνομιλία με τον κατηγορούμενο και στις καταθέσεις της αναφέρει το τι διαμείφθηκε μεταξύ τους. Δέχθηκε ότι δεν είχε προσωπική γνώση αν ο σύζυγος της ήταν εμβολιασμένος είτε στην πρώτη είτε στην δεύτερη δόση πλην όμως διαφώνησε με τη θέση της υπεράσπισης ότι ήταν εμβολιασμένος και με τις δύο δόσεις.
Η Δρ. Χριστίνα Χριστοδούλου ΜΚ11, ιολόγος, ανοσολόγος στο Ινστιτούτο Γενετικής και Νευρολογίας κατέθεσε το τεκμήριο 22 το οποίο περιλαμβάνεται στο τεκμήριο 17 που κατατέθηκε από την ΜΚ4. Πρόκειται για κατάλογο που τηρείται από τον ΟΑΥ και καταγράφονται τα άτομα που ο κατηγορούμενος εμβολίασε είτε με την πρώτη είτε και με την δεύτερη δόση. Το εν λόγω τεκμήριο 22 το επεξεργάστηκε η μάρτυρας και έθεσε σημειώσεις επί αυτού. Αφορούσε λήψη δειγμάτων από το εργαστήριο του ινστιτούτου γενετικής από συγκεκριμένα άτομα για να διακριβώσουν κατά πόσο υπήρχαν αντισώματα εναντίον του ιού. Εξήγησε ότι το άτομο που εμβολιάζεται έχει αντισώματα στις 2-3 εβδομάδες από την ημερομηνία του εμβολιασμού του και τα διατηρεί τουλάχιστον 6-8 μήνες και μετά τους 6 μήνες αρχίζουν να ελαττώνονται. Η μάρτυρας δεν αντεξετάστηκε.
Η μαρτυρία της ΜΚ11 γίνεται δεκτή.
Έχουμε αναφέρει προηγουμένως ότι ο κατηγορούμενος επέλεξε, ως είχε δικαίωμα, να προβεί σε ανώμοτη δήλωση. Να προσθέσουμε εδώ ότι με την τροποποίηση του άρθρου 74 του Περί Ποινικής Δικονομίας Νόμου Κεφ. 155 με το Νόμο 64(I)/2022 ημερομηνίας 29/4/2022, το δικαίωμα κατηγορούμενου για να προβεί σε ανώμοτη δήλωση έχει καταργηθεί. Στην παρούσα περίπτωση τα αδικήματα φέρονται να διαπράχθηκαν κατά την περίοδο Μαϊου-Ιουλίου 2021 και το κατηγορητήριο να καταχωρείται ενώπιον του παραπέμποντος Δικαστηρίου τον Νοέμβριο του ίδιου έτους. Το κατηγορητήριο ενώπιον του Κακουργιοδικείου τέθηκε τον Ιανουάριο του 2022, χρονικό σημείο δηλαδή πριν την τροποποίηση του πιο πάνω άρθρου με αποτέλεσμα το δικαίωμα του κατηγορούμενου για ανώμοτη δήλωση να υφίσταται.
Παραθέτουμε αυτούσια την χωρίς όρκο δήλωση του έτσι ώστε να τεθεί και να γίνει κατανοητή η θέση του, ως ο ίδιος τη μετέφερε ενώπιον του Δικαστηρίου.
«Καλημέρα σας. Σήμερα κλείνω τα 55 μου, 07/12/1968. Λοιπόν, είμαι γιατρός με ειδικότητα στην Καρδιοθωρακοχειρουργική. Η ενασχόληση μου με την ιατρική συμπεριλαμβανομένου και της ιατρικής σχολής είναι γύρω στα 35 χρόνια. Το πρώτο μέλημά μου πάντοτε ήταν το καλό των ασθενών και η εφαρμογή της καλύτερης θεραπείας σε αυτούς. Στο θέμα των εμβολίων για τη νόσο Covid 19 έχω τις δικές μου απόψεις και επέλεξα να παραμείνω ανεμβολίαστος. Οι δύο ασθενείς που αναφέρονται στο κατηγορητήριο, ΟΚ και ΤΟ, είχαν εμβολιαστεί κανονικά από εμένα σύμφωνα και με τα πρακτικά που υπάρχουν. Ο πρώτος με μία δόση και ο δεύτερος με δύο δόσεις. Όπως και οι υπόλοιποι 100 ασθενείς, σύνολο 102, εμβολιασμένοι ασθενείς από εμένα και αυτό διαπιστώθηκε και από τις ενδελεχείς έρευνες των Ανακριτικών Αρχών. Τόσο με τις έρευνες στα προσωπικά και τηλεπικοινωνιακά δεδομένα μου, στα τραπεζιτικά μου δεδομένα, των οποίων οικειοθελώς υπόγραψα το ένταλμα έρευνας, στο σπίτι μου που επίσης υπόγραψα οικειοθελώς το ένταλμα έρευνας, από την πρώτη στιγμή μάλιστα, στο ιατρείο μου και στο πατρικό μου σπίτι, στα αυτοκίνητά μου, όσο και από τις έρευνες που διεξήγαγαν περαιτέρω και δεν βρέθηκε οτιδήποτε μεμπτό, όπως ήδη σας έχει αναφερθεί και από τον ανακριτή, κύριο Κόνσολο. Δυστυχώς οι φήμες και η περιρρέουσα ατμόσφαιρα της περιόδου εκείνης έφεραν τα πράγματα εδώ που ήμασταν τώρα. Γιατί να μην δήλωνα και τον εαυτό μου στο σύστημα ως εμβολιασμένο εφόσον είχα το δικαίωμα ως προσωπικός γιατρός του εαυτού μου; Εγώ δεν κάνω τέτοια πράγματα. Έχω την συνείδηση μου καθαρή, έπραξα το καθήκον μου στο ακέραιο και είμαι κρύσταλλο ενώπιον Θεού και ανθρώπων. Εμβολίασα στο ιατρείο μου με μόνο μία δόση τον ΟΚ την 01/07/2021 και τον ΤΟμε δύο δόσεις στο ιατρείο μου, την πρώτη στις 16/05/2021 και στο σπίτι μου τη δεύτερη στις 08/07/2021. Δυστυχώς απεβίωσαν και οι δύο γιατί αν ήταν παρόντες θα επιβεβαίωναν τον εμβολιασμό τους και δεν θα φτάναμε σ' αυτό το σημείο. Ευχαριστώ.»
Το πως αποτιμάται η ανώμοτη δήλωση έχει αναλυθεί σε αποφάσεις του Ανώτατου Δικαστηρίου.
Στην Χρίστου ν. Δημοκρατίας, Ποιν. Έφ. 46/17, ημ. 19/7/19, ECLI:CY:AD:2019:B334, το Εφετείο επικρότησε την πρωτόδικη καθοδήγηση η οποία έχει ως εξής:
««Η φύση και αποδεικτική αξία δηλώσεων αυτής της μορφής έχει εξεταστεί σε σειρά αποφάσεων του Ανωτάτου Δικαστηρίου [Anastassiades ν. The Republic (1977) 2 CLR 97, 210-211, Themistocleous v. The Police (1981) 2 CLR 200, Onisiforou v. The Police (1987) 2 CLR 261, Ιωάννου και άλλου ν. Δημοκρατία (2001) 2 ΑΑΔ 195 και Γ. Γεωργίου ν. Αστυνομίας, Ποινική Έφεση 7655, ημερομηνίας 28.9.05]. Ό,τι προκύπτει ως σημαντικό από το σύνολο της σχετικής νομολογίας είναι ότι η ανώμοτη δήλωση δεν αποτελεί μαρτυρία με την αυστηρή έννοια του όρου, ούτε αξιολογείται από το Δικαστήριο όπως η μαρτυρία. Αναγνωρίζεται ως κάτι περισσότερο από ένα απλό σχόλιο. Δεν μπορεί να αποδείξει γεγονότα που μόνο με μαρτυρία μπορούν να αποδειχθούν, αλλά μπορεί να βοηθήσει στην θεώρηση της μαρτυρία κάτω από μια διαφορετική σκοπιά. Δεν παραμερίζεται η αξία της, η οποία είναι πειστική μάλλον παρά αποδειχτική. Θα πρέπει, τελικά, να αντικρίζεται μια τέτοια δήλωση σε συνάρτηση με το σύνολο της ενώπιον του Δικαστηρίου μαρτυρίας.»»
Στην Δρουσιώτης ν. Αστυνομίας (2013) 2 ΑΑΔ 505, 520-521, τέθηκαν και τα εξής:
«Συνοψίζοντας τις αρχές οι οποίες προκύπτουν από τη σχετική με το συγκεκριμένο θέμα νομολογία, μπορεί να λεχθεί ότι μια ανώμοτη δήλωση, ενώ δεν συνιστά μαρτυρία με την αυστηρή έννοια του όρου, εντούτοις, δεν είναι χωρίς καμιά απολύτως αποδεικτική αξία και ισχύ. Μπορεί να βοηθήσει στη θεώρηση της μαρτυρίας υπό κάποια διαφορετική σκοπιά. Μπορεί να λεχθεί με βεβαιότητα ότι έχει πειστική παρά αποδεικτική αξία. Όπως ενδεικτικά λέχθηκε στην υπόθεση R. v. Cambell [1979] 69 Cr. App. R. 221:
"... μια ανώμοτη κατάθεση του κατηγορούμενου, με την πρακτική που επικρατεί σήμερα, φαίνεται να πήρε κάπως σκιερό χαρακτήρα που βρίσκεται στο μισό δρόμο, σε ότι αφορά αξία και βάρος, ανάμεσα σε ένορκη κατάθεση και απλή εξ' ακοής μαρτυρία. Δεν μπορεί να λέγεται στους ενόρκους ότι οφείλουν να την αγνοήσουν εξ' ολοκλήρου. Πρέπει να τους λέγεται ότι μπορούν να της δώσουν το βάρος που νομίζουν ότι της αξίζει, αλλά ότι δεν μπορεί να έχει την ίδια αξία, όπως η ένορκη μαρτυρία που δοκιμάστηκε με την αντεξέταση."
Χρήσιμη αναφορά μπορεί επίσης να γίνει στις υποθέσεις Anastasiades v. Republic (1997) 2 C.L.R. 97, Khadar a.o. v. The Republic (1978) 2 C.L.R. 152, Ιωάννου κ.ά. ν. Δημοκρατίας (2001) 2 Α.Α.Δ. 195 και Σίφουνας κ.ά. ν. Αστυνομίας (2007) 2 Α.Α.Δ. 91».
Αναφορικά με τον κατηγορούμενο και την ανώμοτη δήλωση του, την οποία προσεγγίσαμε με μεγάλη προσοχή και ως επιτάσσει η νομολογία, άξονας της ήταν ότι τα δύο αποβιώσαντα πρόσωπα εμβολιάστηκαν από τον ίδιο κάτι που διαπιστώθηκε και από τις έρευνες των ανακριτικών αρχών με βάση τα έγγραφα που υπάρχουν. Βέβαια ο κατηγορούμενος παρέλειψε επιμελώς να αναφερθεί στις τρεις καταθέσεις που έδωσε στην αστυνομία τεκμήρια 2-4 και στο περιεχόμενο αυτό των καταθέσεων. Θέτουμε το εν λόγω ζήτημα αφού πέραν και της εκεί θέσης του ότι είχε εμβολιάσει τα δύο πρόσωπα αλλά και άλλους ασθενείς που είχε εγγράψει στο ΓΕΣΥ, του υποβλήθηκαν ερωτήσεις που αφορούσαν την κάθετη δήλωση του περί εμβολιασμού τους. Ερωτήθηκε λόγου χάριν στην κατάθεση του τεκμήριο 4 (ερώτηση 5), ότι στάλθηκαν δείγματα αίματος 26 προσώπων που φαίνονταν εμβολιασμένα από τον ίδιο και μετά από εξετάσεις από το Ινστιτούτο Νευρολογίας και Γενετικής Κύπρου διαπιστώθηκε ότι επτά από τα εν λόγω πρόσωπα παρουσίασαν μηδενικό αριθμό αντισωμάτων κατά της νόσου. Αναφέρθηκε επίσης ο κατηγορούμενος σε φήμες και περιρέουσα ατμόσφαιρα της περιόδου χωρίς οποιαδήποτε συγκεκριμενοποίηση για το πρόσωπο του, δεδομένου ότι αυτός είναι κατηγορούμενος, αλλά και χωρίς αναφορά και εν τέλει χωρίς επεξήγηση, στα όσα ο ΜΚ9 κατέθεσε ενώπιον του Δικαστηρίου και αφορούσαν περιεχόμενο επικοινωνίας που ο ίδιος ο μάρτυρας είχε με τον κατηγορούμενο και είχαν σχέση με τη νόσηση του γιου του πρώτου και κατ’ επέκταση τον εμβολιασμό του. Υπό τα πιο πάνω δεν μπορούμε να αποδώσουμε οποιαδήποτε αξία στην ανώμοτη δήλωση του κατηγορούμενου.
Ο Ελπιδοφόρος Σωτηριάδης ΜΥ κλήθηκε ως εμπειρογνώμονας μάρτυρας να καταθέσει σε σχέση με το εμβόλιο της AstraZeneca κατά του ιού Covid 19.
Είναι νομολογημένο ότι ο πραγματογνώμονας θα πρέπει να παρουσιάσει αιτιολογημένα, αντικειμενικά και αμερόληπτα τα αναγκαία επιστημονικά κριτήρια έτσι ώστε να δώσουν την δυνατότητα στο Δικαστήριο να κρίνει την ακρίβεια των επίδικων συμπερασμάτων του για να διαμορφώσει την δική του ανεξάρτητη άποψη με την εφαρμογή των κριτηρίων αυτών στα γεγονότα της υπόθεσης (βλ. Σαρρής v. Καλλέγιας κ.ά. (2011) 1Β Α.Α.Δ. 958, Πιττάλης κ.ά. v. Ianira Enterprises Ltd κ.ά. (1997) 1 Α.Α.Δ. 814). Είναι επίσης νομολογημένο ότι η μαρτυρία εμπειρογνωμόνων δεν δεσμεύει αλλά απλώς βοηθά το Δικαστήριο το οποίο δικαιούται να διαφοροποιήσει τη θέση του και να μη δεχθεί τη μαρτυρία ενός εμπειρογνώμονα, νοουμένου ότι υπάρχουν οι συνθήκες εκείνες που να δικαιολογούν τέτοια κατάληξη (βλ.Muskita Aluminium Industries Ltd κ.ά. v. Alsako Aluminium Ltd κ.ά. (2009) 1Β ΑΑΔ 1481).
Αναφορικά με την εμπειρογνωμοσύνη του ΜΚ9, πέραν του ότι αυτή δεν αμφισβητήθηκε, ανέφερε ότι είναι ιατρός εργασίας επιδημιολόγος και αναπληρωτής καθηγητής επιδημιολογίας και δημόσιας υγείας στο Ανοικτό Πανεπιστήμιο Κύπρου. Παρέθεσε τις ακαδημαϊκές σπουδές του, ως καταγράφονται και στο τεκμήριο 23, που συνίστανται από πτυχίο ιατρικής στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, μεταπτυχιακό τίτλο επιδημιολογίας από τη σχολή δημόσιας υγείας του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ και διδακτορικό στην περιβαλλοντική υγεία με επικέντρωση στην επαγγελματική υγεία από την ίδια σχολή. Ανέφερε τέλος ότι έχει περίπου 20 χρόνια εμπειρίας στην έρευνα, τη διδασκαλία σε θέματα επιδημιολογίας και δημόσιας υγείας σε διάφορα πανεπιστήμια και έχει δημοσιεύσει πάνω από 110 επιστημονικά άρθρα σε διεθνή επιστημονικά περιοδικά. Από τα όσα ο μάρτυρας ανέφερε κρίνουμε ότι είναι εμπειρογνώμονας στο θέμα για το οποίο κλήθηκε να καταθέσει.
Η εντολή που τώρα δόθηκε από την υπεράσπιση στον ΜΥ, ήταν να ετοιμάσει έκθεση, όπερ και έπραξε, για την αποτελεσματικότητα του εμβολίου της AstraZeneca κατά του κορωνοϊού σε σχέση με τον κίνδυνο μόλυνσης, νόσησης, βαριάς νόσησης ή και θανάτου για τους εμβολιασμένους με το εν λόγω σκεύασμα. Έχουμε διεξέλθει με μεγάλη προσοχή τόσο το περιεχόμενο της έκθεσης που ο ΜΥ ετοίμασε, τεκμήριο 23, όσο και τα όσα ανέφερε ενώπιον του Δικαστηρίου και κρίση μας είναι ότι ελλείπει και η αιτιολόγηση αλλά και η αντικειμενικότητα στα λεχθέντα του. Καταρχάς να πούμε ότι ο μάρτυρας στην έκθεση του προβαίνει σε επεξήγηση της αποδοτικότητας (efficacy) και της αποτελεσματικότητας (effectiveness), έννοιες που αποτέλεσαν και σημεία της αντεξέτασης του από το συνήγορο της κατηγορούσας αρχής. Η θέση του είναι ότι η αποτελεσματικότητα ενός εμβολίου είναι πάντοτε μικρότερη από την αποδοτικότητα αφού η αποδοτικότητα αξιολογείται κατά τη διάρκεια εκτέλεσης ενός πειράματος. Καταλήγει ότι, επικαλούμενος και έκθεση της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Φαρμάκων (την οποία επισυνάπτει στο τεκμήριο 23), ο μέσος όρος αποδοτικότητας του εμβολίου AstraZeneca είναι 60% ενώ η πραγματική αποτελεσματικότητα του στον πληθυσμό βρισκόταν κάτω από το 60%. Του υποβλήθηκε η θέση ότι ο όρος αποδοτικότητα δεν είναι δείκτης σε σχέση με την αποτροπή θανάτων αλλά μόνο δείκτης για το ποσοστό προστασίας για νόσηση. Ο ΜΥ διαφώνησε λέγοντας ότι είναι δείκτης που χρησιμοποιείται για νόσηση για βαριά νόσηση και θάνατο. Όταν του ζητήθηκε να παρουσιάσει βιβλιογραφία που να επεξηγεί τον όρο αυτό παρουσίασε το τεκμήριο 24 παραπέμποντας στη σελίδα 10 του εν λόγω τεκμηρίου. Η παραπομπή του όμως στο εν λόγω άρθρο, όπως ορθά του υποδείχθηκε από τον κ. Αντωνίου, αφορούσε για νόσηση, νοσηλεία σε νοσοκομείο (hospitalisation) και βαριά νόσηση (severe disease) και όχι για θάνατο. Ο μάρτυρας τότε αναδιπλώθηκε και προέβηκε σε μία αυθαίρετη γενίκευση λέγοντας ότι στις περιπτώσεις των μελετών που γίνονται το «severe disease» είναι συνδυασμός με θάνατο, κάτι που βέβαια δεν υποστηρίζεται από το τεκμήριο 24 αλλά ούτε και από την έκθεση του, τεκμήριο 23. Ένα άλλο στοιχείο το οποίο πλήττει την αντικειμενικότητα του μάρτυρα είναι και η αναφορά του για την αποδοτικότητα του εν λόγω εμβολίου στο 60%, την οποία και καταγράφει στην έκθεση του, χωρίς όμως να προβεί σε σχολιασμό της διακύμανσης που υπάρχει και φθάνει μέχρι το 74%, όπως καταγράφεται στο τεκμήριο 25, που είναι έντυπο που εκδόθηκε από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ) υιοθετώντας μόνο το ποσοστό του 60% που ήταν αυτό που ήταν προς όφελος της υπεράσπισης. Αναφέρθηκε στη συνέχεια από τον ΜΥ ότι το εμβόλιο της AstraZeneca αποσύρθηκε από την Ευρωπαϊκή αγορά αφού δεν παρείχε καμία προστασία από την μόλυνση και την μετάδοση. Καλούμενος και πάλι να παρουσιάσει οτιδήποτε που αποδείκνυε τη θέση που εξέφρασε, προέβηκε σε μία γενικόλογη αναφορά βασισμένη στα προσόντα του και στις επιστημονικές μελέτες που έχει διαβάσει παραπέμποντας στην επαγγελματική γνώση και εμπειρία του. Είναι αναφορές βέβαια που καθόλου δεν αποδεικνύουν τον ισχυρισμό του αφού ουδεμία σχέση έχουν με αυτόν. Περαιτέρω, στο τεκμήριο 23 επισυνάπτει και δεδομένα του ΕΟΔΥ και αφορούν περιστατικά από την επιδημιολογική επιτήρηση της νόσου μέχρι τις 9/7/2022. Προέβηκε ο ΜΥ σε ανάλυση ποσοστών και κατάληξη σε συμπεράσματα χωρίς όμως να έχει υπόψιν του το ποσοστό των εμβολιασμένων στην Ελλάδα. Είναι χαρακτηριστική η απάντηση που έδωσε, κάτι που καταδεικνύει και την έλλειψη επιστημονικής υποστήριξης των συμπερασμάτων του-
«Α. Δεν γνωρίζω το ποσοστό που ήταν εμβολιασμένοι στην Ελλάδα.
Ε. Γνωρίζεις ότι ήταν πάνω στο 95%;
Α. Σε καμία περίπτωση.
Ε. Σε καμία περίπτωση; Πόσοι ήταν τότε;
Α. Με βάση τις εκτιμήσεις που υπήρχαν ήταν πολύ χαμηλότερο.
Ε. Πόσο;
Α. Δεν γνωρίζω».
Στη συνέχεια του τέθηκαν τα εξής που καταδεικνύουν και πάλι όχι μόνο την έλλειψη επιστημονικού υπόβαθρου στην έκθεση του, με μοναδικό προσανατολισμό να πείσει για αυτά που ο ίδιος πίστευε σε σχέση με τα εμβόλια εν γένει αλλά και προχειρότητα στην ετοιμασία της.
«E. Διαφωνείς μαζί μου ότι για την ηλικιακή ομάδα την οποία τα επίπεδα τα 73 έτη ήταν εμβολιασμένοι εκείνη την ημερομηνία πέραν του 95% στην Ελλάδα; Διαφωνείς;
Α. Διαφωνώ
Ε. Εντάξει, φέρε μας τις πηγές που δείχνουν ότι ήταν λιγότεροι και πόσοι ήταν.
Α. Υπάρχουν υπάρχει πλήθος αναφορών που καταγράφει τα ποσοστά εμβολιασμού.
…………………………………………………………………………………………………
E. Επειδή αμφισβητάς τη θέση μου όμως και εγώ μιλώ για εκείνη την ημερομηνία στην Ελλάδα για τη συγκεκριμένη, για τις συγκεκριμένες ηλικίες… φέρε μας δημοσιεύσεις, ανακοινώσεις, που δείχνουν εκείνη την ημερομηνία ή πέριξ εκείνης της ημερομηνίας ότι ήταν λιγότερο όπως λέεις ή 70 ή 80% εκείνης της ηλικίας εμβολιασμένοι κάντε την έρευνα σας και φέρτε μας να τα δούμε;
Α. Να διακοπεί η διαδικασία και να επανέλθουμε μετά;
Α. Εάν είσαι πρόθυμος, ναι.
Α. Θεωρώ ότι δεν χρειάζεται, είναι ικανοποιητική η εμπειρία που έχω αποκτήσει εδώ κι και τέσσερα χρόνια για να αναφέρομαι στα συγκεκριμένα ποσοστά.».
Τέθηκε τέλος στον ΜΥ ότι κανένας από τα εμβολιασμένα πρόσωπα που διασωληνώθηκαν στην Κύπρο δεν κατέληξε αν δεν είχε βεβαρυμένο ιατρικό ιστορικό η δεν ήταν πάνω από 60 ετών. Διαφώνησε ως προς αυτή τη θέση λέγοντας ότι ως γιατρός γνωρίζει συγκεκριμένα περιστατικά κατάληξης σε θάνατο εμβολιασμένων. Κλήθηκε τότε να πει πόσα και ποια ήταν αυτά τα περιστατικά. Επικαλέστηκε τότε προσωπική επικοινωνία με συναδέλφους του χωρίς όμως να μπορεί να αναφέρει ούτε τις αναφερόμενες από τον ίδιο περιπτώσεις αλλά ούτε και τα ονόματα των συναδέλφων του με τους οποίους ανέφερε ότι είχε επικοινωνία.
Η μαρτυρία του ΜΥ δεν γίνεται αποδεκτή, ως στερούμενη του αναγκαίου επιστημονικού υποβάθρου για την κατάληξη στα συμπεράσματα του.
Έχοντας υπόψιν το σύνολο της μαρτυρίας, δεδομένης και της αξιολόγησης της καταλήγουμε στα κάτωθι ευρήματα:
Ο κατηγορούμενος είναι ιατρός και εγγεγραμμένο μέλος του Παγκύπριου Ιατρικού Συλλόγου και είναι και συμβεβλημένος με το ΓΕΣΥ. Όλοι οι προσωπικοί ιατροί που είναι συμβεβλημένοι με το ΓΕΣΥ έχουν δικαίωμα να εμβολιάζουν δικαιούχους του ΓΕΣΥ που είναι εγγεγραμμένοι ως ασθενείς τους κατά του κορωνοϊού. Κατά την περίοδο της πανδημίας η διαδικασία που ακολουθείτο ως προς τους εμβολιασμούς ήταν ότι οι προσωπικοί ιατροί παράγγελναν εμβόλια μέσω του ΟΑΥ και τους αποστέλλονταν φιαλίδια τα οποία συνοδεύονταν από δέκα σύριγγες το καθένα ξεχωριστά. Αποστέλλονταν επίσης δέκα πιστοποιητικά εμβολιασμού, αυτοκόλλητα και οδηγίες για τους δικαιούχους. Το αποδεικτικό του εμβολιασμού ήταν η απαίτηση στο σύστημα του ΓΕΣΥ με σκοπό τα στοιχεία που συλλέγονταν να αποσταλούν στη βάση δεδομένων του Υπουργείου Υγείας. Από τη βάση δεδομένων του Υπουργείου εκδίδονταν τα πιστοποιητικά εμβολιασμού (safe pass). Η διαδικασία παραγγελιών των εμβολίων ξεκίνησε στις 26/4/2021 με τους πρώτους εμβολιασμούς μέσω προσωπικών ιατρών να αρχίζει στις 29/4/2021. Ο κατηγορούμενος τοποθέτησε στο μηχανογραφημένο σύστημα του ΟΑΥ την πρώτη παραγγελία στις 7/5/2021 και δικαιούτο να χορηγεί το εμβόλιο της AstraΖeneca. Ο κατηγορούμενος σύμφωνα με το σύστημα του ΟΑΥ είχε εμβολιάσει 199 άτομα, 102 με την πρώτη δόση και 97 με την δεύτερη δόση. Στον κατάλογο των ασθενών του συμπεριλαμβάνονταν και ο ΤΟ και ο ΟΚ, με τον πρώτο να φέρεται να έχει εμβολιαστεί και με τις δύο δόσεις, ενώ ο δεύτερος με μία δόση. Σύμφωνα με την κάρτα εμβολιασμού, τεκμήριο 15, η οποία φέρει τη σφραγίδα και υπογραφή του κατηγορούμενου, ο ΤΟ εμβολιάστηκε με την πρώτη δόση στις 16/5/2021 και με τη δεύτερη στις 8/7/2021. Στις 24/7/2021 ο ΤΟ διαγνώστηκε θετικός στον κορωνοϊό. Την 31/7/2021 ασθενοφόρο τον μετέφερε αρχικά στο Γενικό Νοσοκομείο Λάρνακας και στη συνέχεια στο Γενικό Νοσοκομείο Αμμοχώστου το οποίο λειτουργούσε ως νοσοκομείο αναφοράς για ασθενείς που νοσούσαν με κορωνοϊό. Στις 6/8/2021 μεταφέρθηκε στο Γενικό Νοσοκομείο Λευκωσίας. Την 1/9/2021 απεβίωσε. Ο ΟΚ ήταν επίσης καταχωρημένος στο σύστημα εμβολιασμών του ΟΑΥ ως εμβολιασμένος από τον κατηγορούμενο και στις 10/8/2021 βρισκόταν διασωληνωμένος σε κρίσιμη κατάσταση στη Μονάδα Εντατικής Θεραπείας του Γενικού Νοσοκομείου Λευκωσίας. Στις 27/8/2021 ο ΟΚ απεβίωσε.
Έχοντας κατά νου τη μαρτυρία που τέθηκε ενώπιον του Δικαστηρίου την αξιολόγηση της και τα ευρήματα στα οποία έχουμε καταλήξει θα προχωρήσουμε να εξετάσουμε κατά πόσο η κατηγορούσα αρχή έχει αποδείξει την υπόθεση της και την ενοχή του κατηγορούμενου πέραν πάσης λογικής αμφιβολίας.
Έχουμε αναφέρει προηγουμένως τα αδικήματα τα οποία ο κατηγορούμενος αντιμετωπίζει.
Οι κατηγορίες 1 και 2 αφορούν το αδίκημα της συνομωσίας κατά παράβαση του άρθρου 302 του Ποινικού Κώδικα Κεφ.154. Κατηγορείται ότι συνωμότησε με τους ΤΟκαι ΟΚ να εκδώσει πλαστό πιστοποιητικό εμβολιασμού.
Στην υπόθεση Λαζάρου v. Δημοκρατίας (2010) 2 ΑΑΔ 633 με παραπομπή και στην Gani ν. Δημοκρατίας (1991) 2 ΑΑΔ 134 επαναλήφθηκαν οι αρχές που έχουν τεθεί και εφαρμόζονται αναφορικά με την συνωμοσία.
«Η συνωμοσία, εκτός της ύπαρξης συμφωνίας, περιλαμβάνει και το στοιχείο της πρόθεσης (mens rea) και για τούτο, η Κατηγορούσα Αρχή θα πρέπει να αποδεικνύει όχι μόνο τη συμφωνία μεταξύ των κατ’ ισχυρισμό συνωμοτών να εκτελέσουν ένα παράνομο σκοπό (αποδεικνυόμενης είτε με λόγια είτε άλλο τρόπο επικοινωνίας μεταξύ τους), αλλά επιπρόσθετα θα πρέπει να αποδεικνύει την πρόθεση στη σκέψη καθενός κατ’ ισχυρισμό συνωμότη να εκτελέσει τον παράνομο σκοπό (R. v. Thompson, 50 Cr. App. R. 1).»
Το αδίκημα λοιπόν της συνωμοσίας συντελείται από τη στιγμή που δύο ή περισσότερα πρόσωπα συμφωνούν να διαπράξουν αδίκημα και προς στοιχειοθέτηση της απαιτείται η απόδειξη συμπληρωμένης συμφωνίας που αποτελεί ζήτημα πραγματικό το οποίο εξαρτάται από τα περιστατικά κάθε υπόθεσης. Απαιτείται περαιτέρω και η ένοχη διάνοια κάθε συνωμότη που συνίσταται στην πρόθεση εκτέλεσης του παράνομου σκοπού (βλ. Dejan v. Δημοκρατίας Ποιν. Έφεση 205/2017 ημερομηνίας 11/5/2022). Δεν είναι αναγκαίο για τη συμπλήρωση του αδικήματος να έχει τελεστεί οτιδήποτε άλλο πέραν από τη συμφωνία. Είναι δε αδιάφορο αν οι συνωμότες μετάνιωσαν, σταμάτησαν, παρεμποδίστηκαν, απέτυχαν ή δεν είχαν την ευκαιρία να προωθήσουν το σκοπό της συνωμοσίας. Ακόμα και σε περίπτωση που κατηγορούμενος αθωωθεί στην κατηγορία για διάπραξη ενός αδικήματος δεν έπεται ότι θα πρέπει να απαλλαγεί και στην κατηγορία για συνωμοσία διάπραξης εκείνου του αδικήματος (βλ. Λαζάρου (ανωτέρω)).
Οι κατηγορίες 3-7 αφορούν τον καταρτισμό και την κυκλοφορία του φερόμενου ως πλαστό πιστοποιητικού εγγράφου κατά παράβαση των άρθρων 331, 333, 334, 337 και 339 του Ποινικού Κώδικα, Κεφ. 154. Οι δε κατηγορίες 8 και 9 ότι εσκεμμένα και με ψευδή παράσταση καταχώρισε ότι είχε εμβολιάσει τα εν λόγω πρόσωπα ενώ δεν το είχε πράξει ενώ στις κατηγορίες 10-12 ότι εσκεμμένα διενέργησε ψευδή ή ανακριβή δήλωση, ότι δηλαδή εμβολίασε τους ΤΟκαι ΟΚ με σκοπό να εισπράξει δέκα Ευρώ.
Αναφορικά με τον καταρτισμό πλαστού εγγράφου σχετικά είναι τα άρθρα 331 και 333 του Ποινικού Κώδικα που έχουν ως ακολούθως:
«331. Πλαστογραφία είναι ο καταρτισμός πλαστού έγγραφου με σκοπό καταδολίευσης.»
«333. Καταρτίζει πλαστό έγγραφο όποιος-
(α) καταρτίζει έγγραφο που εμφανίζεται ως να μην είναι στην πραγματικότητα
(β) αλλοιώνει έγγραφο χωρίς εξουσία κατά τέτοιο τρόπο ώστε αν η αλλοίωση είχε εξουσιοδοτηθεί, αυτή θα μετέβαλλε τις συνέπειες του εγγράφου
(γ) κατά τη σύνταξη του εγγράφου, εισάγει κάτι σε αυτό χωρίς εξουσία το οποίο, αν εισαγόταν κατόπιν εξουσίας θα μετέβαλλε τις συνέπειες του εγγράφου
(δ) υπογράφει έγγραφο-
(i) με το όνομα άλλου χωρίς την εξουσιοδότηση του, ανεξάρτητα αν το όνομα αυτό είναι το ίδιο με εκείνο που υπογράφει αυτός ή όχι
(ii) με το όνομα φανταστικού προσώπου που προβάλλεται ότι υπάρχει, ανεξάρτητα αν το φανταστικό πρόσωπο προβάλλεται ή όχι, ότι έχει το ίδιο όνομα με εκείνο που υπογράφει ή
(iii) με όνομα παριστάμενου ότι ανήκει σε πρόσωπο διαφορετικό από εκείνο που υπογράφει και που σκοπεύεται να θεωρηθεί ότι είναι το όνομα του εν λόγω προσώπου
(iv) με το όνομα προσώπου, πλαστοπροσωπουμένου από εκείνο που υπογράφει το έγγραφο, νοουμένου ότι οι συνέπειες του εγγράφου εξαρτώνται από την ταύτιση εκείνου του προσώπου που υπογράφει το έγγραφο με το πρόσωπο το οποίο αυτός ισχυρίζεται ότι είναι.»
Για στοιχειοθέτηση όμως του αδικήματος θα πρέπει να αποδειχθεί πέραν πάσης λογικής αμφιβολίας και πρόθεση καταδολίευσης.
Για το ζήτημα αυτό σχετική είναι η υπόθεση Χριστόδουλος Τσιέλεπος ν. Αστυνομίας (2008) 2 ΑΑΔ 457 όπου γίνεται αναφορά στον όρο «πρόθεση καταδολίευσης» με παραπομπή και στην Georghiou v. Republic (1984) 2 CLR 65 ως εξής:
«Το κακουργιοδικείο καθοδηγούμενο από τη νομική ανάλυση των συστατικών της προθέσεως καταδολιεύσεως που έγινε από το Δικαστήριο της Βουλής των Λόρδων στην υπόθεσηWelham v. D.P.P. (1960) αποφάσισε ότι η «πρόθεση καταδολιεύσεως» σε σχέση με το Άρθρο 331 του Ποινικού Κώδικα δεν συνεπάγεται την ύπαρξη προθέσεως προκλήσεως βλάβης σε συγκεκριμένο πρόσωπο. Πέραν τούτου η βλάβη δεν περιορίζεται σε οικονομική βλάβη. Το αδίκημα της πλαστογραφίας αποδεικνύεται εφόσον η απάτη που προκαλείται με το ψεύτικο έγγραφο μπορεί να οδηγήσει κάποιο πρόσωπο – όχι ένα συγκεκριμένο πρόσωπο – να ενεργήσει σε βλάβη του, όχι κατ’ ανάγκη οικονομικής φύσεως. Στην υπόθεση Welham το δικαστήριο συζήτησε σε έκταση την έννοια της «προθέσεως καταδολιεύσεως» και έδωσε έμφαση στη διάκριση μεταξύ «προθέσεως εξαπατήσεως» και «προθέσεως καταδολιεύσεως». Όπως επεξήγησε ιδιαίτερα ο Λόρδος Denning ούτε στο κοινό δίκαιο ούτε δυνάμει του περί Πλαστογραφίας Νόμου η «πρόθεση καταδολιεύσεως» συνδεόταν με την πρόκληση οικονομικής βλάβης σε οποιοδήποτε συγκεκριμένο πρόσωπο σαν αποτέλεσμα της απάτης που χρησιμοποιείται. Όπως το διατύπωσε ο ευπαίδευτος δικαστής «ένα οποιοδήποτε πρόσωπο γενικά αρκεί». Επίσης η βλάβη δεν περιορίζεται σε οικονομική απώλεια – «όχι στην ιδέα αποστερήσεως από κάποιο κάτι που έχει αξία». Η πιθανότητα βλάβης, όπως επεξηγείται στην απόφαση, είναι αρκετή. Από την απόφαση στην υπόθεση R. v. Peter Martin [E.R. 168, 1354]που μας υπέδειξε ο κ. Λουκαΐδης, φαίνεται ότι το κοινοδίκαιο ουδέποτε απαιτούσε απόδειξη προθέσεως προκλήσεως βλάβης σε συγκεκριμένο πρόσωπο ούτε απαιτούσε ζημιά οικονομικής φύσεως. Η καταδίκη ενός υπαλλήλου που πλαστογράφησε μια απόδειξη με σκοπό να εξαπατήσει τον εργοδότη του έτσι που ο τελευταίος να πιστέψει ότι χρήματα που πήρε απ’ αυτόν ο καταδικασθείς χρησιμοποιήθηκαν για το σκοπό που δόθηκαν ήταν νομικά έγκυρη (βλ. επίσης R. v. Hill 173 E.R. 492).
Η νομική ανάλυση που έγινε στην υπόθεση Welham πάνω στο θέμα της «προθέσεως καταδολιεύσεως» υποστηρίζεται από ισχυρές απόψεις που εκφράστηκαν σε μεταγενέστερες αποφάσεις του Δικαστηρίου της Βουλής των Λόρδων (βλ. Scott v. Comr. of Police [1974] 2 All E.R. 1032 and A-G’s Reference (No. 1 of 19812) [1982] 2 All E.R. 417). Στην υπόθεση R. v. Allsop 64 Cr. App. R. 29 έγινε μια προσπάθεια να εξετασθεί η πραγματική φύση της εγκληματικής προθέσεως που απαιτείται για τη διάπραξη του αδικήματος της πλαστογραφίας. Υπογραμμίστηκε δε ότι ο στόχος των πλαστογράφων είναι γενικά να ωφελήσουν τον εαυτό τους· η βλάβη στα θύματα είναι δευτερεύουσας σημασίας. Ο κύριος στόχος των πλαστογράφων που έχουν την απαιτούμενη εγκληματική πρόθεση είναι (όπως το αντιλαμβανόμαστε) να αλλοιώσουν μια εικόνα πραγμάτων προς όφελος τους. Αν, σαν αποτέλεσμα αυτής της εξαπατήσεως, ένα άλλο πρόσωπο οδηγείται στο να ενεργήσει σε βλάβη του, όπως τούτο έχει καθορισθεί προηγουμένως, τότε διαπράττεται το έγκλημα της πλαστογραφίας.
Το νομοθετικό τεκμήριο που καθιερώνεται με το Άρθρο 334 του Κεφ. 154 ως προς την ύπαρξη «προθέσεως καταδολιεύσεως», ρίχνει αρκετό φως την έννοια της «προθέσεως καταδολιεύσεως» σε σχέση με το έγκλημα της πλαστογραφίας που καθορίζεται στο Άρθρο 331. …. Το Άρθρο 334 δείχνει καθαρά ότι η εν λόγω «πρόθεση καταδολιεύσεως» σε σχέση με τον ορισμό της «πλαστογραφίας» είναι ταυτόσημη με την έννοια της «προθέσεως καταδολιεύσεως» σύμφωνα με το αγγλικό δίκαιο στο θέμα της πλαστογραφίας. Συνεπώς το κακουργιοδικείο ορθά επεδίωξε καθοδήγηση από την αγγλική νομολογία και ιδιαίτερα την απόφαση στην υπόθεση Welham. Το δικαστήριο σωστά προσέγγισε το θέμα της φύσεως της προθέσεως που είναι αναγκαία για να στηρίξει το αδίκημα της πλαστογραφίας τα δε πορίσματα του ήταν απόλυτα δικαιολογημένα.»
Το άρθρο 339 τώρα που είναι η βάση του αδικήματος της κυκλοφορίας πλαστού εγγράφου που αφορά τις κατηγορίες 5 και 7 προνοεί τα εξής:
«339. Όποιος γνωρίζει και θέτει με δόλιο τρόπο σε κυκλοφορία πλαστό έγγραφο, είναι ένοχος ποινικού αδικήματος του ίδιου είδους και υπόκειται στην ίδια ποινή ωσάν είχε πλαστογραφήσει το πράγμα για το οποίο γίνεται λόγος.»
Από το λεκτικό του πιο πάνω άρθρου προκύπτει ότι συστατικά στοιχεία του αδικήματος είναι:
(α) Η γνώση του Κατηγορουμένου ότι το υπό κρίση έγγραφο είναι πλαστό.
(β) Ο κατηγορούμενος να θέσει σε κυκλοφορία το εν λόγω έγγραφο.
(γ) Η κυκλοφορία του εγγράφου να γίνει με δόλιο τρόπο.
Η γνώση για την πλαστότητα του εγγράφου και ο δόλος στην κυκλοφορία του είναι στοιχεία που αποδεικνύονται συνήθως όχι με άμεση αλλά με περιστατική μαρτυρία. Κατά κανόνα συμπεραίνονται από τα ίδια τα περιστατικά της υπόθεσης (βλ. Ιακώβου v. Δημοκρατίας (1992) 2 Α.Α.Δ. 211 και Ιωάννου v. Δημοκρατίας (2002) 2 Α.Α.Δ. 301).
Βασικό στοιχείο όλων των κατηγοριών με καθοριστική για την υπόθεση σημασία και το οποίο χρήζει εξέτασης, είναι κατά πόσο οι ΤΟ και ΟΚ ήταν ή όχι εμβολιασμένοι κατά του κορωνοϊού, έχοντας κατά νουν ότι αυτό που προσάπτεται στον κατηγορούμενο είναι ότι αν και δήλωσε ότι είχε εμβολιάσει τα εν λόγω πρόσωπα και προς τούτο είχε εκδώσει και σχετικά πιστοποιητικά εμβολιασμού, εντούτοις στην πραγματικότητα δεν το είχε πράξει με αποτέλεσμα τα εν λόγω πιστοποιητικά να είναι πλαστά αλλά και ο ίδιος εν γνώσει του και δολίως τα έθεσε σε κυκλοφορία.
Θα πρέπει συνεπώς να απαντηθεί κατά πόσο υπάρχει επαρκής μαρτυρία ενώπιον του Δικαστηρίου που να αποδεικνύει στον απαιτούμενο βαθμό ότι τα δύο αποβιώσαντα πρόσωπα δεν είχαν εμβολιασθεί από τον κατηγορούμενο.
Η μαρτυρία που η κατηγορούσα αρχή εξασφάλισε, κατά την διερεύνηση της υπόθεσης, ήταν από νοσηλευτικό και ιατρικό προσωπικό του νοσοκομείου που είχε επαφή με τους δύο, κατά τον κρίσιμο χρόνο ασθενείς, όταν αυτοί νοσηλεύονταν και οι οποίοι ανέφεραν ότι δεν είναι εμβολιασμένοι. Οι μάρτυρες αυτοί ήταν οι ΜΚ2, ΜΚ3, ΜΚ5, ΜΚ6, ΜΚ7 και ΜΚ8. Υπάρχουν αναφορές και από τους ΜΚ9 και ΜΚ10 για τους οποίους θα γίνει αναφορά πλην όμως οι πρώτοι είναι τα άτομα που συνομίλησαν με τους δύο ασθενείς σε χρόνο πριν οι τελευταίοι αποβιώσουν.
Το ζήτημα της μαρτυρίας τους αποτέλεσε θέμα προς εξέταση, με το Δικαστήριο στις 23/10/2023, αλλά και σε κατοπινές δικασίμους όταν κατέθεταν οι μάρτυρες, να εκδίδει ενδιάμεση απόφαση αποκλείοντας τη μαρτυρία τους επί τη βάση της αρχής που τέθηκε στην απόφαση της υπόθεσης MUSKITA Aluminium Industries Ltd κ.ά. v. Alsako Aluminium Ltd κ.ά. (Αρ.2) (2009) 1 ΑΑΔ 148 για αποκλεισμό μαρτυρίας που προέρχεται από αποβιώσαντα πρόσωπα.
Θέτοντας το εν λόγω ζήτημα να πούμε ότι νομικό υπόβαθρο της απόφασης ανωτέρω αποτέλεσε το άρθρο 26 του Περί Αποδείξεως Νόμου Κεφ.9 το οποίο θεωρούμε ορθό να παραθέσουμε και έχει ως ακολούθως:
«26.—(1) Σε περίπτωση κατά την οποία οποιοσδήποτε διάδικος προσάγει εξ ακοής µαρτυρία και δεν κλητεύει ως µάρτυρα στη διαδικασία το πρόσωπο, το οποίο είχε προβεί στην αρχική δήλωση, τότε οποιοσδήποτε άλλος διάδικος δύναται, µε την άδεια του ∆ικαστηρίου, πριν ο διάδικος που έχει προσάξει την εξ ακοής µαρτυρία κλείσει την υπόθεσή του, να κλητεύει το εν λόγω πρόσωπο για να το αντεξετάσει σε σχέση µε την αρχική του δήλωση:
Νοείται ότι το ∆ικαστήριο δύναται να µην επιτρέψει την κλήτευση, αν κρίνει ότι η κλήτευση του εν λόγω προσώπου δεν είναι, υπό τις περιστάσεις, εύλογη και εφικτή ή ότι δεν είναι αναγκαία για σκοπούς ορθής απονοµής της δικαιοσύνης.
(2) Όταν µάρτυρας κλητεύεται, δυνάµει του παρόντος άρθρου, λογίζεται ως εάν είχε κλητευθεί από το διάδικο, ο οποίος έχει προσαγάγει την αρχική δήλωση µε εξ ακοής µαρτυρία.
(3) Σε περίπτωση που η µαρτυρία κατά την αντεξέταση του µάρτυρα που είχε προβεί στην αρχική δήλωση και κλήθηκε δυνάµει του παρόντος άρθρου, είναι ουσιωδώς διαφορετική από την προσαχθείσα εξ ακοής µαρτυρία, το ∆ικαστήριο δύναται στο στάδιο της αξιολόγησης της µαρτυρίας να µην αποδέχεται την εξ ακοής µαρτυρία που είναι σε αντίθεση µε την αρχική δήλωση.
(4) Σε περίπτωση κλήτευσης ως µάρτυρα δυνάµει του παρόντος άρθρου του προσώπου που είχε προβεί στην αρχική δήλωση, τα έξοδα καταβάλλονται από το διάδικο που προσήγαγε την εξ ακοής µαρτυρία, εκτός εάν το ∆ικαστήριο λαµβάνοντας υπόψη όλες τις περιστάσεις της δίκης διατάξει άλλως πως.»
Στην υπόθεση MUSKITA (ανωτέρω), έγινε προσπάθεια, κατά την πρωτόδικη διαδικασία, να κατατεθεί χειρόγραφο σημείωμα που είχε γραφεί από αποβιώσαν πρόσωπο. Το πρωτόδικο Δικαστήριο απέρριψε το αίτημα για κατάθεση του σημειώματος στη βάση του ότι δεν καλυπτόταν από τον Περί Αποδείξεως Νόμο Κεφ.9 που επέτρεπε εξ ακοής μαρτυρία, για το λόγο ότι ο εν λόγω νόμος δεν καλύπτει δηλώσεις από άτομα που στο μεταξύ έχουν αποβιώσει. Δεν ενέπιπτε τέλος στις εξαιρέσεις αφού δεν μπορούσε να κριθεί ως επιθανάτια δήλωση.
Το Ανώτατο Δικαστήριο εξετάζοντας τον λόγο έφεσης επί του θέματος έκρινε ορθή την προσέγγιση του πρωτόδικου Δικαστηρίου θέτοντας ότι:
«Από τις πρόνοιες του άρθρου 26 του Κεφ. 9, όπως τροποποιήθηκε με το Ν. 32(I)/04, καθίσταται σαφές ότι η εξ ακοής μαρτυρία που θα παρουσιαστεί υπό μορφή δήλωσης προϋποθέτει και την ύπαρξη του προσώπου που είχε προβεί στη δήλωση, ούτως ώστε να είναι δυνατή η κλήτευση του για αντεξέταση, αν η άλλη πλευρά επιθυμεί τούτο. Επομένως ορθά έκρινε το πρωτόδικο δικαστήριο ότι η χειρόγραφη σημείωση που αποδιδόταν στον αποβιώσαντα Γεώργιο Μουσκή δεν μπορούσε να παρουσιαστεί ως μαρτυρία για το αληθές του περιεχομένου της. Το άρθρο 4 του Κεφ. 9, όπως αυτό ίσχυε πριν την τροποποίηση με το Ν. 32(I)/04, που επέτρεπε την παρουσίαση εγγράφων χωρίς την ανάγκη να κληθεί το πρόσωπο που το σύνταξε όταν αυτό ήταν εκτός της Δημοκρατίας ή αποβιώσας, καταργήθηκε με το Ν. 32(I)/04. Επομένως ορθά το δικαστήριο δεν επέτρεψε την εν λόγω μαρτυρία.»
Τα πιο πάνω έτυχαν εφαρμογής και στην παρούσα περίπτωση με το Δικαστήριο ακολουθώντας την αρχή της MUSKITA, απέκλεισε την εξ ακοής μαρτυρία που προερχόταν από τους δύο ασθενείς, σε χρόνο πριν αποβιώσουν και οι οποίοι είχαν δηλώσει ότι δεν ήταν εμβολιασμένοι, παρά το γεγονός ότι στα αρχεία του ΟΑΥ φέρονταν ως τέτοιοι και είχαν προς τούτο εκδοθεί και σχετικά πιστοποιητικά εμβολιασμού. Η αρχή βέβαια τέθηκε κατά τρόπο απόλυτο με αποτέλεσμα ακόμα και αν η εξ ακοής μαρτυρία, ως και η υπό κρίση περίπτωση, προέρχεται από περισσότερα από ένα πρόσωπα και πάλι να μην είναι δυνατόν να κατατεθεί και να τύχει αξιολόγησης στο πλαίσιο του συνόλου της τεθείσας ενώπιον του Δικαστηρίου μαρτυρίας, έστω και αν το πρόσωπο που την έκφρασε έχει αποβιώσει και συνεπώς να είναι αδύνατο να αντεξεταστεί. Να υπενθυμίσουμε εδώ ότι η εξ ακοής μαρτυρία που αφορούσε δήλωση του ενός τουλάχιστον των αποβιωσάντων προσώπων προερχόταν από περισσότερα του ενός ΜΚ και αφορούσε το θέμα του εμβολιασμού του από τον κατηγορούμενο. Παρά ταύτα και με βάση την MUSKITA το πλαίσιο κρίσης του Δικαστηρίου εντάχθηκε στην αρχή που στην εν λόγω υπόθεση τέθηκε. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα το Δικαστήριο να μην έχει ενώπιον του μαρτυρία ως προς το βασικό αυτό ζήτημα.
Υπάρχει βέβαια η μαρτυρία της ΜΚ3 η οποία εξέφρασε την άποψη, με βάση βιβλιογραφία αλλά και από την εμπειρία της στο νοσηλευτήριο που υπηρετεί, ότι τα εμβόλια παρέχουν προστασία κατά του κορωνοϊού και ότι οι δύο ασθενείς αν ήταν εμβολιασμένοι πιθανόν να μην κατέληγαν. Υποστήριξε την άποψη της με αναφορά σε αριθμό ασθενών προσθέτοντας ότι ακόμα και αυτοί που ήταν εμβολιασμένοι και απεβίωσαν είχαν άλλα προβλήματα υγείας. Οι αναφορές της ΜΚ3, αν και αποτελούν αποδεκτή ενώπιον του Δικαστηρίου μαρτυρία, εν τούτοις δεν μπορούν να οδηγήσουν σε κατάληξη επί του ζητούμενου και ότι οι δύο αποβιώσαντες δεν ήταν εμβολιασμένοι από τον κατηγορούμενο. Πρόκειται για απόψεις της μάρτυρος από την εμπειρία της και από δημοσιεύσεις σε επιστημονικά περιοδικά που έχει διαβάσει. Αυτά όμως δεν επαρκούν και δεν μπορούν να αποδείξουν ότι ο κατηγορούμενος δεν εμβολίασε τα δύο αναφερόμενα πρόσωπα. Πρόκειται, στην καλύτερη των περιπτώσεων, σε πιθανολόγηση περί τούτου.
Να θέσουμε εδώ ως επισήμανση, ότι ο συνήγορος υπεράσπισης ήγειρε και ζήτημα εμπειρογνωμοσύνης της ΜΚ3 να αναφερθεί επί της αποτελεσματικότητας του συγκεκριμένου εμβολίου AstraZeneca αφού είναι ιατρός καρδιολόγος. Έχουμε αναφέρει προηγουμένως τις αρχές που διέπουν το θέμα του εμπειρογνώμονα μάρτυρα και δεν θεωρούμε σκόπιμο να τις επαναλάβουμε. Αυτό όμως που θα πρέπει καταρχάς να λεχθεί είναι ότι η μάρτυρας δεν αντεξετάστηκε επί του ζητήματος της πραγματογνωμοσύνης της. Το Δικαστήριο βέβαια θα πρέπει να εξετάσει αν κάποιος μάρτυρας είναι εμπειρογνώμονας για θέματα για τα οποία καταθέτει έτσι ώστε να μπορεί να κρίνει την ακρίβεια των συμπερασμάτων του.
Είναι γεγονός ότι η ΜΚ3 ανέφερε ότι ειδικότητα της είναι η καρδιολογία χωρίς να πει ότι έχει οποιοδήποτε προσόν που σχετίζεται με την ικανότητα της να επεξηγεί για την αποτελεσματικότητα του εμβολίου. Παρά ταύτα όμως, στην παρούσα περίπτωση, η μάρτυρας δεν υπεισήλθε σε εξέταση και σε αναφορά που σχετίζεται με αυτό καθ’ εαυτό το εμβόλιο της AstraZeneca αλλά προέβηκε σε αναφορές για την αποτελεσματικότητα των εμβολίων ως η ίδια μπορούσε να διαπιστώσει από την εμπειρία και τριβή της με ασθενείς που νοσούσαν με Covid 19 στο Γενικό Νοσοκομείο Αμμοχώστου που κατά την επίδικη περίοδο λειτουργούσε ως νοσοκομείο αναφοράς. Συνεπώς θεωρούμε ότι η μάρτυρας δεν κατέθεσε ως εμπειρογνώμονας μάρτυρας για την αποτελεσματικότητα του εμβολίου AstraZeneca έτσι ώστε να τίθεται θέμα πραγματογνώμονα μάρτυρα αλλά κατέθεσε για τις διαπιστώσεις της ίδιας από την εμπειρία της ως ιατρός στη θέση που υπηρετούσε κατά την κρίσιμη περίοδο και από βιβλιογραφία την οποία μελέτησε.
Ένα τελευταίο σημείο που θεωρούμε ότι χρήζει σχολιασμού αφορά τη μαρτυρία που τέθηκε από πλευράς ΜΚ9 ο οποίος στην κατάθεση του τεκμήριο 18 αναφέρει ότι «Περαιτέρω η σύζυγος μου μου ανέφερε ότι η αδελφή της η Λ με αριθμό κλήσης [ ] της αποκάλυψε ότι ο γιατρός ο ΓΓ έπαιρνε φακελάκια από τον κόσμο και έκδιδε ψεύτικα πιστοποιητικά εμβολιασμού. Η αδελφή της γυναίκας μου η Λ της ανέφερε τα πιο πάνω η Ξ της οποίας το τηλέφωνο δεν γνωρίζω ούτε εγώ αλλά ούτε η γυναίκα μου που είναι φίλη της και η οποία διαμένει στους Τρούλλους.».
Πρόκειται προφανώς για εξ ακοής μαρτυρία, ως επισημάνθηκε και από το συνήγορο υπεράσπισης. Σύμφωνα τώρα με το άρθρο 24 του Περί Αποδείξεως Νόμου Κεφ.9 ως τροποποιήθηκε με το Νόμο 32(Ι)/2004 εξ ακοής μαρτυρία δεν αποκλείεται για το λόγο μόνο ότι πρόκειται για εξ ακοής. Το άρθρο όμως 27 του ίδιου Νόμου καθορίζει τις προϋποθέσεις που το Δικαστήριο λαμβάνει υπόψιν του σε σχέση με την βαρύτητα που θα αποδώσει σε εξ ακοής μαρτυρία ως εξής:
«27.—(1) Κατά την αξιολόγηση της βαρύτητας που θα προσδοθεί σε εξ ακοής µαρτυρία, το ∆ικαστήριο λαµβάνει υπόψη το σύνολο των περιστάσεων, από τις οποίες µπορεί εύλογα να συναχθεί συµπέρασµα αναφορικά µε την αποδεικτική αξία της εν λόγω µαρτυρίας.
(2) Ειδικότερα, και χωρίς επηρεασµό της γενικότητας του εδαφίου (1), το ∆ικαστήριο θα λαµβάνει υπόψη τα πιο κάτω:
(α) Κατά πόσο θα ήταν εύλογο και εφικτό ο διάδικος, που έχει προσαγάγει τη µαρτυρία, να είχε κλητεύσει ως µάρτυρα στη διαδικασία το πρόσωπο που έκαµε την αρχική δήλωση·
(β) το χρονικό διάστηµα µεταξύ της αρχικής δήλωσης και του γεγονότος στο οποίο αυτή αναφέρεται·
(γ) το βαθµό της εξ ακοής µαρτυρίας, δηλαδή κατά πόσο η µαρτυρία περιλαµβάνει εξ ακοής µαρτυρία πέραν του πρώτου βαθµού·
(δ) κατά πόσο οποιοδήποτε εµπλεκόµενο πρόσωπο είχε οποιοδήποτε κίνητρο να αποκρύψει ή να παραποιήσει τα γεγονότα·
(ε) κατά πόσο η αρχική δήλωση µεταφέρθηκε επακριβώς ή όχι·
(στ) το πλαίσιο µέσα στο οποίο, ή οποιοσδήποτε σκοπός για τον οποίο έγινε η αρχική δήλωση·
(ζ) κατά πόσο η εξ ακοής µαρτυρία είναι ουσιωδώς διαφορετική από την αρχική δήλωση·
(η) κατά πόσο, υπό τις περιστάσεις κάτω από τις οποίες προσάγεται η εξ ακοής µαρτυρία, φαίνεται ότι δε διευκολύνεται η ορθή αξιολόγηση της βαρύτητας της µαρτυρίας ή γίνεται προσπάθεια παρεµπόδισης της ορθής αξιολόγησης της βαρύτητας της µαρτυρίας.
(3) Ανεξάρτητα από τις διατάξεις του παρόντος άρθρου, κατά την αξιολόγηση της βαρύτητας που προσδίδεται από το ∆ικαστήριο σε εξ ακοής µαρτυρία, λαµβάνεται ιδιαίτερα υπόψη το κατά πόσο ο διάδικος θα µπορούσε να προσκοµίσει την καλύτερη δυνατή µαρτυρία και δεν το έπραξε.».
Είναι λοιπόν σαφές ότι κατά την αξιολόγηση εξ ακοής μαρτυρίας το Δικαστήριο έχει υποχρέωση εκ του Νόμου να λάβει υπόψη του όλα τα περιστατικά της υπόθεσης αλλά και αυτά που ειδικότερα τίθενται στο εδάφιο 2 του άρθρου 27. Σε περίπτωση δε που θα αποδεχθεί την εξ ακοής μαρτυρία θα πρέπει τέτοια αποδοχή να εξηγείται από το Δικαστήριο (βλ. Ανδρέου κ.ά ν. Αστυνομίας (2010) 2 ΑΑΔ 152).
Στην υπό κρίση περίπτωση θα πρέπει να πούμε αρχικά ότι η εξ ακοής μαρτυρία, ως άνω αναφέρθηκε δεν συνδέεται άμεσα με τα υπό κρίση αδικήματα. Δεν άπτεται δηλαδή των γεγονότων της παρούσας υπόθεσης. Αφορά την πιθανή συμπεριφορά του κατηγορούμενου υπό ένα γενικό πλαίσιο χωρίς άμεση σύνδεση με την υπό εξέταση περίπτωση. Στόχος της βέβαια είναι να θέσει ότι εφόσον ο κατηγορούμενος επεδείκνυε τέτοια συμπεριφορά τότε αυτό δυνατόν να αποτελέσει ένα στοιχείο ότι με τον ίδιο τρόπο ενήργησε και στην περίπτωση των ΤΟκαι ΟΚ. Θέτοντας όμως υπό κρίση την πιο πάνω αναφορά του ΜΚ9, πέραν του ότι πρόκειται για τρίτου βαθμού εξ ακοής μαρτυρία δεν κλήθηκαν ούτε και τα πρόσωπα από τα οποία αντλήθηκε να καταθέσουν έτσι ώστε η μαρτυρία τους να υποστεί τη βάσανο της αντεξέτασης και της ανάλογης αξιολόγησης και ειδικότερα το πρώτο πρόσωπο που προέβηκε στην αναφορά. Πρόκειται περαιτέρω για μία γενικόλογη αναφορά χωρίς χρονικό προσδιορισμό αλλά και αν η προέλευση του είναι πρωτογενής. Ως εκ τούτου δεν μπορεί να αποδοθεί οποιαδήποτε αποδεικτική αξία στην εν λόγω μαρτυρία. Ακόμα όμως και αν γινόταν δεκτή δεν θα διαφοροποιούσε την κατάληξη μας δεδομένου ότι δεν θα μπορούσε και πάλι να δώσει απάντηση και να αποδείξει στον απαιτούμενο βαθμό ότι ο κατηγορούμενος δεν εμβολίασε τους ΤΟκαι ΟΚ.
Τα πιο πάνω ισχύουν και για την αναφορά του ΜΚ1, στην κατάθεση του τεκμήριο 1, περί της επικοινωνίας του αστυφύλακα 4667 με την σύζυγο του αποβιώσαντος ΟΚ η οποία του ανέφερε ότι ούτε η ίδια αλλά ούτε και ο σύζυγος της ήταν εμβολιασμένοι αν και ο κατηγορούμενος εξέδωσε στο όνομα τους πιστοποιητικό εμβολιασμού. Πρόκειται και πάλι για εξ ακοής μαρτυρία με το Δικαστήριο να μην είναι δυνατόν να αποδώσει οποιαδήποτε βαρύτητα στη δήλωση αυτή δεδομένου ότι τα πρόσωπα αυτά δεν κλήθηκαν να καταθέσουν και ειδικότερα η σύζυγος του ΟΚ, και χωρίς να τεθεί ο λόγος της μη κλήτευσης τους.
Αυτό που καταληκτικά θα πρέπει να τεθεί είναι ότι το Δικαστήριο δεν έχει ενώπιον του μαρτυρία με την αποδεικτική αξία που απαιτείται σε ποινικές υποθέσεις για να προβεί σε κρίση ότι ο κατηγορούμενος δεν έχει εμβολιάσει τα δύο πρόσωπα γεγονός το οποίο αποτελεί βασικό στοιχείο των κατηγοριών που ο τελευταίος αντιμετωπίζει.
Η πιο πάνω κατάληξη, αναπόφευκτα, επιφέρει την αθώωση του κατηγορούμενου.
Λαμβανομένων συνεπώς των πιο πάνω κρίνουμε ότι η κατηγορούσα αρχή απέτυχε να αποδείξει την υπόθεση της εναντίον του κατηγορούμενου πέραν πάσης λογικής αμφιβολίας.
Ως εκ τούτου ο κατηγορούμενος αθωώνεται και απαλλάσσεται στο σύνολο του κατηγορητηρίου.
(Υπ.) ………………………..
Λ. Μουγής, Π.Ε.Δ.
(Υπ.) ………………………..
Μ. Χριστοδούλου, Α.Ε.Δ.
(Υπ.) ………………………..
Μ. Λ. Λοΐζου, Ε.Δ.
Πιστό Αντίγραφο
Πρωτοκολλητής
cylaw.org: Από το ΚΙΝOΠ/CyLii για τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο