ΕΠΑΡΧΙΑΚΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΛΑΡΝΑΚΑΣ
Ενώπιον: Λ. ΧΑΒΙΑΡΑ, Ε.Δ.
Αρ. Υπ. 763/2021
Μεταξύ:
ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
Κατηγορούσας Αρχής
-και-
1.CYPROMETAL LTD
2.ERC EMISSIONS-REDIZIERUNGS-CONCEPTE GMBH
Κατηγορούμενων
Ημερομηνία: 12.9.2024
Εμφανίσεις:
Για Κατηγορούσα Αρχή: κ. Προδρόμου
Για Κατηγορούμενη 1: κ. Σπύρου
Για Κατηγορούμενη 2: κα. Χριστοδούλου
ΑΠΟΦΑΣΗ
Εισαγωγικά
Η Κατηγορούμενη 2 αντιμετωπίζει δυο κατηγορίες για παραβάσεις των Κανονισμών 2, 3, 5, 11(2)(δ) και 11(3)(α) των περί Ασφάλειας και Υγείας στην Εργασία (Ελάχιστες Προδιαγραφές για Προσωρινά ή Κινητά Εργοτάξια) Κανονισμών του 2015 των Άρθρων 2, 3, 13, 38 και 53(1) των περί Ασφάλειας και Υγείας στην Εργασία Νόμων του 1996 έως (αρ. 2) του 2015.
Σύμφωνα με τις λεπτομέρειες του κατηγορητήριου, η Κατηγορούμενη 2 κατηγορείται ότι παράλειψε ως εργοδότης (εργολάβος ολόκληρου του έργου) να λάβει και να τηρήσει όλα τα μέτρα ασφάλειας και υγείας κατά τη διάρκεια εκτέλεσης τμήματος του έργου από υπεργολάβο, για την παροχή και εγκατάσταση καταλυτικών αντιδραστήρων για τους λέβητες 1, 2 και 3 στον Σταθμό της ΑΗΚ στο Βασιλικό της επαρχίας Λάρνακας, παρέλειψε να διασφαλίσει ότι η εταιρεία CYPROMETAL LTD η οποία ως υπεργολάβος ανέλαβε την εκτέλεση των εργασιών για την εκφόρτωση μηχανημάτων από φορτηγό αυτοκίνητο με τη χρήση του κινητού γερανού με πινακίδες εγγραφής ΚΤΡ 587 (α) παρέχει και διατηρεί ασφαλείς μεθόδους εργασίας και (β) οι εργοδοτούμενοι της θα βρίσκονται σε ασφαλή απόσταση (θέση) από τον γερανό κατά την διάρκεια των λειτουργικών του κινήσεων, (γ) λαμβάνει τα αναγκαία μέτρα για την συντήρηση του εξοπλισμού εργασίας που χρησιμοποιεί, με αποτέλεσμα ο εργοδοτούμενος της CYPROMETAL LTD {…}που βρισκόταν κάτω από τους γάντζους του πιο πάνω γερανού ή σε μη ασφαλή απόσταση (θέση) από αυτούς, να τραυματισθεί θανάσιμα από τη πτώση του μικρού γάντζου βάρους 60Kgτ του εν λόγω γερανού (12η κατηγορία) και ότι ενώ ήταν εργοδότης (εργολάβος ολόκληρου του έργου) και ανέλαβε την εκτέλεση εργασιών εγκατάστασης καταλυτικών αντιδραστήρων για τους λέβητες 1, 2 και 3 στον Σταθμό της ΑΗΚ στο Βασιλικό της επαρχίας Λάρνακας παρέλειψε να μεριμνήσει για την έγκαιρη αναπροσαρμογή του σχεδίου ασφαλείας και υγείας, ώστε να περιλαμβάνονται στο Σχέδιο αυτό, η μέθοδος εργασίας και τα τεχνικά μέτρα, που απαιτούνταν με βάση τη γραπτή εκτίμηση των κινδύνων, για την εκτέλεση εργασιών με κινητό γερανό όπως οι εργασίες εκφόρτωσης μηχανημάτων από φορτηγό αυτοκίνητο με τη χρήση του πιο πάνω γερανού με αποτέλεσμα εργοδοτούμενοι της και άλλα πρόσωπα να εκτίθενται σε κίνδυνο τραυματισμού (13η κατηγορία).
Σημειώνω ότι, η Κατηγορούμενη 1 έχει δηλώσει παραδοχή στις κατηγορίες που εκείνη αντιμετωπίζει (Κατηγορίες 1-11) πριν την έναρξη της ακροαματικής διαδικασίας.
Η Μαρτυρία
Για να αποδείξει την υπόθεση της η Κατηγορούσα Αρχή παρουσίασε δυο μάρτυρες στο Δικαστήριο, τον ΜΚ1 λειτουργό επιθεώρησης εργασίας και τον ΜΚ2 ο οποίος κατά τον επίδικο χρόνο ήταν προϊστάμενος στο Επαρχιακό Γραφείο Επιθεώρησης Εργασίας Λάρνακας στο Τμήμα Επιθεώρησης. Για την Κατηγορούμενη 2 μετά που κλήθηκε να προβάλει την υπεράσπιση της, κλήθηκε και κατάθεσε πολιτικός μηχανικός (ΜΥ1) ο οποίος ήταν και εκ των υπευθύνων για την Κατηγορούμενη 2 κατά τη διάρκεια του έργου.
Αναφέρω ευθύς εξ’ αρχής ότι μεγάλο μέρος της μαρτυρίας αποτελείται από παραδεκτά καθώς και μη αμφισβητούμενα γεγονότα, ιδιαίτερα οι συνθήκες κάτω από τις οποίες επήλθε ο θάνατος του άτυχου εργαζόμενου και ο ρόλος του κάθε ενός εμπλεκόμενου. Εκείνο το οποίο στην ουσία επιχείρησε στην δική της εκδοχή γεγονότων η υπεράσπιση να καταδείξει, ήταν πως έπραξε ό,τι ήταν ευλόγως εφικτό να πράξει για περιορισμό ατυχημάτων συνεπώς, θα πρέπει να αθωωθεί εφόσον δεν μπορούσε να κάνει κάτι διαφορετικό. Παρά ταύτα, για σκοπούς καλύτερης κατανόησης των διαδραματισθέντων παρατίθεται το κυριότερο μέρος της μαρτυρίας των μαρτύρων.
Μαρτυρία ΜΚ1
Ο ΜΚ1 ανάφερε ότι το ατύχημα συνέβη στον ηλεκτροπαραγωγικό σταθμό της Αρχή Ηλεκτρισμού Κύπρου («Α.Η.Κ.») στο Βασιλικό. Διερευνήθηκε από το αρμόδιο επαρχιακό γραφείο επιθεώρησης εργασίας της Λάρνακας. Όταν ολοκληρώθηκε η διερεύνηση του ατυχήματος, διαβιβάστηκε στα κεντρικά γραφεία για έλεγχο και στο πλαίσιο αυτού του ελέγχου είχε συνεργαστεί με τον ΜΚ2 για τον έλεγχο θεμάτων των σχεδίων ασφάλειας και υγείας που αφορούσαν τις εργασίες που διεξάγονταν στον σταθμό του Βασιλικού. Ετοίμασε σημείωμα στο οποίο αναφέρει τα ευρήματα του και το κατάθεσε στο Δικαστήριο (Τεκμήριο 1). Κατάθεσε επίσης σχέδιο ασφάλειας και υγείας ημερομηνίας 6.5.2019 (Τεκμήριο 2), την τελευταία έκδοση του σχεδίου ασφάλειας και υγείας (Τεκμήριο 3) και γραπτή εκτίμηση κινδύνων (Τεκμήριο 4).
Σύμφωνα με τον ΜΚ1, το σχέδιο ασφάλειας και υγείας περιλαμβάνει εκτιμήσεις κινδύνου και οδηγίες που μπορούν να δοθούν από την πλευρά του εργολάβου. Πρέπει να γίνει πριν από την έναρξη οποιουδήποτε έργου και σε αυτό πρέπει να φαίνεται και η τοποθεσία του εργοταξίου, οι γενικοί κανόνες που υπάρχουν και οι γραπτές εκτιμήσεις κινδύνου που αφορούν διάφορες εργασίες και αυτό πρέπει να γίνει και να είναι και στην ανάθεση εργασίας. Πρέπει να καταγράφει κάθε εργασία που θα γίνει σε εργοτάξιο, ξεχωριστά, και να αποφευχθούν οποιοιδήποτε κίνδυνοι μπορεί να προκύψουν από την εργασία και να λαμβάνονται με τον τρόπο αυτό τα κατάλληλα προληπτικά και προστατευτικά μέτρα. Αναλόγως της εξέλιξης των εργασιών ή άλλων εξελίξεων, το σχέδιο προσαρμόζεται κατάλληλα και υπεύθυνος να μεριμνήσει για αυτό είναι ο συντονιστής εκτέλεσης του έργου και οφείλει να το κάνει ο κύριος του έργου, όσο ο εργολάβος του έργου. Εφόσον καθοριστούν τα πιο πάνω, πρέπει να γίνεται και το κατάλληλο σχέδιο εργασίας ώστε να δίνονται οι σωστές οδηγίες στα εμπλεκόμενα άτομα για να ληφθούν τα κατάλληλα μέτρα για αποφυγή ατυχημάτων ή επικίνδυνων συμβάντων.
Οι γραπτές εκτιμήσεις κινδύνου, πρόσθεσε, γίνονται για κάθε εργασία ή εργοτάξιο όπου μπορούν να εμπλακούν εργοδοτούμενοι αλλά ακόμη και για εργοτάξιο που μπορεί να μην υπάρχει εμπειρογνώμονας αλλά μπορεί να προκληθεί πρόβλημα σε κάποιον και πρέπει να καθορίζεται ποια προβλήματα ουσιαστικά μπορεί να προκύψουν, ποιοι κίνδυνοι προκύπτουν από τέτοιες εργασίες, ποια άτομα μπορεί να τραυματιστούν ή σκοτωθούν, από εργασίες και ανάλογα να καθορίσει τα προστατευτικά μέτρα που πρέπει να ληφθούν με βάση αυτήν την εκτίμηση. Ακόμη και στην περίπτωση ατόμων που μπορεί να μην είναι υπάλληλοι του ατόμου που ετοίμασε την γραπτή εκτίμηση κινδύνου, αλλά μπορεί να είναι τρίτα πρόσωπα που εμπλέκονται στην διαδικασία των εργασιών.
Σε ό,τι αφορά τον συντονιστή εκτέλεσης, μπορεί να διοριστεί το άτομο αυτό είτε από τον κύριο του έργου, είτε από τον εργολάβο ολόκληρου του έργου και πρέπει να μεριμνήσει να συντονίζει τους διάφορους εμπλεκόμενους εργολάβους και υπεργολάβους στο έργο, ώστε να ακολουθούν τους κανόνες επί του εργοταξίου σύμφωνα με τους όρους του σχεδίου ασφάλειας και υγείας. Ο ΜΚ1 επί τούτου είπε ότι, ακόμη, πρέπει να κάνει αναπροσαρμογή εφόσον χειρίζεται το σχέδιο ασφάλειας και υγείας και πρέπει να λαμβάνει τις εκτιμήσεις κινδύνου των υπεργολάβων για όλες τις εργασίες και ανάλογα τις υιοθετεί ή ελέγχει το σχέδιο ασφάλειας και υγείας. Κανονικά πρέπει σε κάθε εργοτάξιο να γίνεται εκπαίδευση των εργαζόμενων για να αποφεύγονται οι κίνδυνοι που μπορεί να προκύψουν κατά την εκτέλεση των εργασιών.
Στην παρούσα περίπτωση, οι Κανονισμοί καθορίζουν ότι υπεύθυνοι για τη διασφάλιση αναπροσαρμογής του σχεδίου ασφαλείας και υγείας είναι ο εργολάβος ολόκληρου του έργου και ο κύριος του έργου. Ανάλογα με το ποιος διορίζει τον συντονιστή εκτέλεσης έχει βαρύνουσα ευθύνη να ελέγχει ότι εκτελεί τα καθήκοντα του σωστά. Ρωτήθηκε με ποιον τρόπο διασφαλίζεται ότι το σχέδιο αναθεωρείται και είπε ότι κανονικά θα έπρεπε να υπάρχουν συναντήσεις μεταξύ των εμπλεκόμενων στο εργοτάξιο, συνάντηση μεταξύ εργολάβου και συντονιστή εκτέλεσης, ώστε να βλέπουν ανάλογα το σχέδιο ασφάλειας και υγείας, να λαμβάνουν μέτρα και ο υπεργολάβος να δώσει οποιεσδήποτε εκτιμήσεις προκύπτουν από οποιανδήποτε μεθοδολογία, να μεριμνά ο συντονιστής εκτέλεσης προσαρμόζοντας το σχέδιο ασφάλειας και υγείας και ακολούθως να ενημερώνει διάφορους εργαζόμενους για το περιεχόμενο του.
Στην βάση των όσων είδε στα έγγραφα που προσκομίστηκαν, το σχέδιο ασφάλειας και υγείας δεν αναπροσαρμοζόταν όπως έπρεπε όταν οι υπεργολάβοι έδιναν την μεθοδολογία στην εργασία που ακολουθούσαν. Επίσης ως αναφέρει ο ΜΚ2, είπε, εκείνη την ημέρα δεν ήταν διαθέσιμο στο εργοτάξιο το σχέδιο ασφάλειας και υγείας που αυτό δημιουργεί άλλα προβλήματα γιατί έτσι δεν θα μπορούσαν οι εργαζόμενοι να ενημερωθούν γι’ αυτό.
Ο ΜΚ1 επίσης ερωτήθηκε από τον κ. Προδρόμου ως προς τα Τεκμήρια 2-4 τι δεν περιλάμβανε η πρώτη έκδοση των σχεδίων ασφαλείας ή και η γραπτή εκτίμηση κινδύνων και είπε ότι, στην ενότητα 18 των δυο σχεδίων ασφαλείας γίνεται αναφορά σε εργασίες ανυψώσεις φορτίων και στην τελευταία έκδοση (Τεκμήριο 3) αναφέρεται ότι για την προστασία των ατόμων που εργάζονται πρέπει να γίνεται καθημερινή επιθεώρηση του εξοπλισμού ανύψωσης και ότι η επιθεώρηση του εξοπλισμού ανύψωσης των εξαρτημάτων ανύψωσης για τυχόν ζημιές είναι απαραίτητη πριν από οποιαδήποτε εργασία. Τον έλεγχο κανονικά, έπρεπε να το έκαναν οι εργάτες της Κατηγορούμενης 1.
Την αναθεώρηση του σχεδίου έπρεπε να την έκανε ο συντονιστής εκτέλεσης του έργου που ήταν η Κατηγορούμενη 2. Στην αντεξέταση του σε σχετική ερώτηση για το πότε θεωρείται ότι υπάρχει παράλειψη ή κενό για να κριθεί αναγκαία η αναθεώρηση απάντησε ότι πρέπει να υπάρχει συνεννόηση μεταξύ του συντονιστή, του εργολάβου και του υπεργολάβου, εκεί όπου υπάρχει λάθος να εντοπιστεί και να διορθωθεί. Πολλοί, είπε, γράφουν αοριστίες και γενικότητες στις αναφορές τους με αποτέλεσμα να μην υπάρχει σωστή ενημέρωση και επαρκής καθοδήγηση. Παράπεμψε δε στο Τεκμήριο 1 όπου αναφέρει τις διαφορές που εντόπισε μεταξύ των σχεδίων. Υποβλήθηκε στον ΜΚ1 ότι ο συντονιστής εκτέλεσης του έργου, δεν εντόπισε κενά ή και παραλείψεις στο σχέδιο ασφάλειας και υγείας με τον ΜΚ1 να τοποθετείται πως ακόμη και αν δεν εντόπιζε όφειλαν ο εργολάβος και ο υπεργολάβος σε συνεννόηση μαζί του να τις εντοπίσουν και να τον βοηθήσουν να τις προσαρμόσει στο σχέδιο διότι αυτό αναπροσαρμόζεται ανάλογα με το πως εξελίσσονται οι εργασίες σε ένα εργοτάξιο. Σε μεταγενέστερη υποβολή, ο ΜΚ1 είπε ότι, μετά το ατύχημα έγιναν μετατροπές και αναβαθμίστηκε το σχέδιο ασφάλειας και υγείας, ουσιαστικά αυτό δείχνει ότι δεν λαμβάνονταν τα αναγκαία μέτρα, ούτε γίναν οι αναγκαίες προσαρμογές στο σχέδιο ασφάλειας και υγείας όταν γινόταν η χρήση του συγκεκριμένου γερανού.
Ρωτήθηκε και για εντοπισμό άλλων παραλήψεων σε σχέδιο με το σχέδιο ασφάλειας και υγείας και είπε ότι επικεντρώθηκε στις εργασίες ανύψωσης διότι αυτές αφορούσαν την περίπτωση, δεν υπήρχε όμως επίσης σηματοδότης που είναι το άτομο που διασφαλίζει την επικοινωνία μεταξύ του χειριστή του γερανού και άλλων προσώπων που μπορεί να κινούνται στον χώρο της ανύψωσης φορτίου. Αναφορικά με τον επίμαχο γερανό, ο ΜΚ1 αντεξεταζόμενος ως προς την ευθύνη της Κατηγορούμενης 1 να επιθεωρεί το μηχάνημα της, απάντησε ότι εκείνος που έχει το μηχάνημα και τον χειριστή έχει κάποια ευθύνη να ελέγχει την καταλληλότητα του εξοπλισμού του για εκτέλεση εργασιών και για την κατάλληλη συντήρηση του. Ο ΜΚ1 πρόσθεσε ότι ο εργολάβος ολόκληρου του έργου (Κατηγορούμενη 2) είναι συνυπεύθυνος με τον υπεργολάβο για όποιο τμήμα του έργου εκτελείται και αφού γίνονταν και θα γίνονταν εργασίες με τον γερανό έπρεπε να μεριμνήσει και ο εργολάβος ότι ο γερανός θα ήταν κατάλληλα συντηρημένος. Ήταν η θέση της υπεράσπισης, ότι η Κατηγορούμενη 2 έλαβε όλα τα αναγκαία μέτρα που μπορούσε να λάβει. Στην ανάλογη υποβολή ο ΜΚ1 ανάφερε ότι, εκ του αποτελέσματος, δεν λήφθηκαν γιατί ο γερανός δεν ήταν συντηρημένος, ο χειριστής θα ήταν εκπαιδευμένος και θα γινόταν πιθανόν το ατύχημα. Το γεγονός ότι έλαβε η Κατηγορούμενη 2 έγγραφα ότι ήταν κατάλληλος ο γερανός δεν προσδίδει στο ότι έκανε ότι έπρεπε να κάνει γιατί η ουσία είναι στον έλεγχο του ίδιου του γερανού και όχι των εγγράφων του.
Κατά τον ΜΚ1 ανάφερε ότι η ανταλλαγή επιστολών μεταξύ των εμπλεκόμενων δεν συνεπάγεται ενημέρωση των εργαζόμενων στο εργοτάξιο. Εφόσον διεξάγονται εργασίες πρέπει το σχέδιο ασφάλειας και υγείας να είναι διαθέσιμο στο εργοτάξιο και ο κάθε εργαζόμενος από τον πρώτο μέχρι τον τελευταίο να ενημερώνεται διαθέτοντας σε αυτόν αντίγραφο ολόκληρου του σχεδίου αλλά για συγκεκριμένες εργασίες που τον αφορούν θα του δώσει και μεθοδολογία της γραπτής εκτίμησης κινδύνου και οτιδήποτε άλλο αφορά την εργασία που διεκπεραιώνει.
Μαρτυρία ΜΚ2
Ο ΜΚ2 τον επίδικο χρόνο ήταν προϊστάμενος στο Επαρχιακό Γραφείο Επιθεώρησης Εργασίας Λάρνακας στο τμήμα επιθεώρησης. Διερεύνησε το επίδικο ατύχημα μαζί με ακόμη δυο επιθεωρητές και ετοίμασε έκθεση (Τεκμήριο 5). Ασχολήθηκε περισσότερο με το τεχνικό μέρος, δηλαδή με το κατά πόσον τα συστήματα ασφάλειας του γερανού ήταν κατάλληλα συντηρημένα και δούλευαν σωστά και με τα αίτια του θανάτου. Η διερεύνηση έγινε σε δυο μέρη. Πρώτα επί τόπου και έπειτα εξέταση ασφάλειας και υγείας και εκτίμησης κινδύνων που το ανάθεσε στον ΜΚ1 να το διερευνήσει σε συνεργασία μαζί του και με λήψη φωτογραφιών με την βοήθεια άλλου συναδέλφου του. Ως είπε και ο ΜΚ1, δεν λήφθηκαν καταθέσεις από εκπρόσωπο της Κατηγορούμενης 2. Ήταν η θέση του ΜΚ2 ότι δεν χρειάστηκε γιατί τα γεγονότα ήταν ξεκάθαρα για τον ίδιο.
Στον τόπο του ατυχήματος, την ώρα του ατυχήματος δεν υπήρχε επί τόπου υπεύθυνος για επίβλεψη της εργασίας, ούτε από τον υπεργολάβο, ούτε τον εργολάβο. Ζήτησε να του δώσουν ονόματα και αναφέρεται και στην έκθεση του (Τεκμήριο 5) ότι απουσίαζαν. Την ώρα του ατυχήματος παρόντες ήταν μόνο ο χειριστής του γερανού και ένα ακόμη άτομο. Ζήτησε να του παρουσιάσουν το σχέδιο ασφάλειας και υγείας και δεν ήταν διαθέσιμο στο εργοτάξιο. Απλά του είπαν δεν ήταν διαθέσιμο εκείνη τη στιγμή. Έπρεπε να υπήρχε και ήταν υποχρέωση του εργολάβου και του υπεργολάβου να το έχουν στον χώρο εργασίας τους. Μίλησε για αυτό με διάφορα άτομα που κατέφθασαν αργότερα και δεν ήταν διαθέσιμο και για αυτό το ανάθεσε σε άλλο συνάδελφο του. Έπρεπε να ασχοληθεί με τα αίτια της κοπής του συρματόσχοινου και της πτώσης. Ρωτήθηκε στην αντεξέταση από ποιον ζήτησε το σχέδιο ασφάλειας και υγείας και είπε ότι από όσους ήταν εκείνη την στιγμή παρόντες και δεν υπήρξε κάποιος να πει ότι το έχουν. Αναφέρει τα ονόματα στην έκθεση του είπε και δεν θυμάται να πει συγκεκριμένα ονόματα μετά από τόσα χρόνια.
Την συγκεκριμένη στιγμή που εκτελείτο η εργασία δεν υπήρχε συνεργασία μεταξύ εργολάβου και υπεργολάβου, αφού δεν υπήρχε κανείς να την επιβλέπει είπε από τον υπεργολάβο είτε από τον εργολάβο. Δεν δέχθηκε υποβολή ότι την επίδικη ημέρα υπήρχε μηχανικός του εργολάβου στο εργοτάξιο ο οποίος διασφάλισε ότι η εργασία θα γινόταν με βάση τη γενική εκτίμηση κινδύνου της Κατηγορούμενης 1. Ήταν η θέση του ΜΚ2 ότι περίμενε τόσες ώρες και δεν υπήρχε ένα άτομο την ώρα του ατυχήματος. Υπήρξε μηχανικός του υπεργολάβου αλλά σε άλλο χώρο.
Στην αντεξέταση του ανάφερε ότι, ο εργολάβος είναι συνυπεύθυνος για την συντήρηση του εξοπλισμού. Δεν δέχθηκε την θέση ότι μοναδικός υπεύθυνος για την συντήρηση του γερανού ήταν η Κατηγορούμενη 1, όπως δεν δέχθηκε και ότι είχε διασφαλιστεί από την Κατηγορούμενη 2 να εξασφαλιστούν τα απαραίτητα έγγραφα για τον συγκεκριμένο γερανό. Το πιστοποιητικό που εκδίδεται, είπε, εκδίδεται για την συγκεκριμένη επιθεώρηση την συγκεκριμένη στιγμή. Κατά την επιθεώρηση ήταν εντάξει αλλά ως φαίνεται από τα ευρήματα του, πρόσθεσε, δεν ήταν κατάλληλα συντηρημένος.
Όπως και ο ΜΚ1, ρωτήθηκε για το πότε είναι αναγκαίο να αναθεωρηθεί το σχέδιο ασφάλειας και υγείας και είπε ότι αναλόγως του πως εξελίσσεται το έργο. Τα ζητήματα που αφορούσαν το σχέδιο ασφάλειας και υγείας και εκτιμήσεις κινδύνου τα χειρίστηκε ο ΜΚ1, όμως συμφωνεί με τα ευρήματα του.
Μαρτυρία ΜΥ1
Ο ΜΥ1 υιοθέτησε και κατάθεσε γραπτή δήλωση (Τεκμήριο 6). Ανάφερε ότι είναι πολιτικός μηχανικός στην Κατηγορούμενη 2 από τα τέλη του 2018 περίπου, μέχρι σήμερα. Κατά τον επίδικο χρόνο ήταν διορισμένος συντονιστής μελέτης εκ μέρους της Κατηγορούμενης 2 και κατείχε τη θέση του μηχανικού επίβλεψης του έργου στο Βασιλικό. Εξ’ όσων θυμάται, κατά τη διάρκεια εκτέλεσης των εργασιών για το συγκεκριμένο έργο, η Κατηγορούμενη 2 είχε συμβληθεί με διάφορους υπεργολάβους για να εκτελέσουν εργασίες για τις οποίες η Κατηγορούμενη 2 δεν είχε τα απαραίτητα εχέγγυα για να εκτελέσει. Ένας εκ των υπεργολάβων ήταν και η Κατηγορούμενη 1 εταιρεία.
Ο ίδιος, ανάμεσα σε άλλα, θα συντόνιζε ότι οι εργασίες θα εκτελούνταν σύμφωνα με τη μελέτη και τα σχέδια του έργου. Υπεύθυνος μηχανικός / συντονιστής εκτέλεσης διορίστηκε από την Κατηγορούμενη 2, η Μ.Λ. εκ μέρους άλλης εταιρείας. Θα ήταν αποκλειστικά υπεύθυνη για την εφαρμογή των κανόνων ασφάλειας και υγείας στο εργοτάξιο, θα εφάρμοζε το σχέδιο ασφάλειας και υγείας και θα έκρινε εάν χρειαζόταν αναθεώρηση, θα έδιδε οδηγίες στη βάση του σχεδίου ασφάλειας και υγείας και θα ήταν υπεύθυνη για τη διασφάλιση εφαρμογής όλων των αναγκαίων μέτρων από τον εργολάβο και τους υπεργολάβους. Στην αντεξέταση του, ρωτήθηκε ποια ήταν τα καθήκοντα και ευθύνες στο στάδιο της μελέτης και απάντησε ότι ήταν η εκπόνηση του σχεδίου αλλά και η ασφάλεια και υγεία πριν την έναρξη των εργασιών, να επιλεχθεί ο εργολάβος και η πρώτη ενημέρωση των παριστάμενων στο εργοτάξιο πριν να γίνει συντονισμός εκτέλεσης του έργου.
Η Κατηγορούμενη 2 είχε εκπονήσει σχέδιο ασφάλειας και υγείας και διόρισε συντονιστή εκτέλεσης πριν την εκτέλεση της σύμβασης μεταξύ αυτής και της Κατηγορούμενης 1, ενώ ζήτησε από την Κατηγορούμενη 1 να ετοιμάσει γενική εκτίμηση κινδύνων η οποία όντως ετοιμάστηκε και δόθηκε στην Κατηγορούμενη 2 για να είναι σε καλύτερη θέση να αντιληφθεί τους κινδύνους που τέτοιες εργασίες ενδεχομένως να συμπεριλάμβαναν. Σύμφωνα με τον ΜΥ1, ο λόγος για τον οποίο προχώρησε η Κατηγορούμενη 2 στον διορισμό της Κατηγορούμενης 1 ήταν γιατί η Κατηγορούμενη 2 δεν διέθετε γνώση, εμπειρία, εξοπλισμό και τεχνογνωσία για την εκτέλεση των εργασιών και έπρεπε να διορισθεί κάποιος υπεργολάβος που διέθετε όλα τα πιο πάνω χαρακτηριστικά. Από πλευράς της η Κατηγορούμενη 2, έλαβε όλα τα αναγκαία μέτρα για διασφαλιστεί ότι οι εργασίες θα γίνονταν με ασφάλεια και με επίβλεψη πολιτικού μηχανικού. Η Κατηγορούμενη 1 θα διόριζε συντονιστή εκτέλεσης που θα αφορούσε στην εφαρμογή των κανόνων ασφαλείας και υγείας, την κα. Κ.Ζ..
Την ημέρα του επίδικου συμβάντος όλα τα εμπλεκόμενα μέρη ήταν στο χώρο εκτέλεσης εργασιών δηλαδή, ο ΜΥ1, ο συντονιστής του έργου και ο μηχανικός της Κατηγορούμενης 1. Η Κατηγορούμενη 2 είχε δώσει οδηγίες όπως στους χώρους εκτέλεσης εργασιών όταν αυτές εκτελούνται να είναι παρόντες ο συντονιστής εκτέλεσης και ο πολιτικός μηχανικός του υπεργολάβου. Είχε επικοινωνήσει προσωπικά με όλα τα μέρη και τον διαβεβαίωναν ότι η εργασία θα εκτελεστεί υπό την επίβλεψη του μηχανικού του υπεργολάβου και σύμφωνα με τις οδηγίες του συντονιστή εκτέλεσης. Είναι αδύνατο ο μηχανικός του εργολάβου να είναι παρών σε όλες τις εργασίες που εκτελούνται την ίδια ώρα σε ένα εργοτάξιο για αυτό εκείνη την ημέρα είχε διασφαλιστεί από την Κατηγορούμενη 2 ότι θα εκτελεστούν σύμφωνα με τους κανόνες.
Ο επίδικος γερανός, πραγματοποιούσε καθημερινά φορτώσεις και δεν ήταν η πρώτη φορά που χρησιμοποιήθηκε. Κατάθεσε στο Δικαστήριο πιστοποιητικό καταλληλότητας του γερανού μαζί με το πιστοποιητικό εγγραφής του (Τεκμήριο 7) την άδεια χρήσης μαζί με την επαγγελματική άδεια οδηγού (Τεκμήριο 8) και την έκθεση επιθεώρησης (Τεκμήριο 9). Ο συντονιστής εκτέλεσης της Κατηγορούμενης 1 και της Κατηγορούμενης 2 τον διαβεβαίωναν για τη συνεχή και καθημερινή επιθεώρηση του γερανού από την Κατηγορούμενη 1. Το γεγονός ότι ο μηχανικός της Κατηγορούμενης 1 και ο συντονιστής του έργου δεν ήταν παρόντες κατά την εκτέλεση των εργασιών δεν θα έπρεπε να είναι ευθύνη της Κατηγορούμενης 2 γιατί αυτή διασφάλισε τουλάχιστο την παρουσία τους εκεί και δεν μπορούσε να πράξει κάτι άλλο.
Αντεξεταζόμενος δεν δέχθηκε ότι τα μέτρα που λήφθηκαν δεν ήταν ικανοποιητικά. Ήταν η θέση του ότι, όταν εμπλέκεται ο ανθρώπινος παράγοντας στην εξίσωση είναι καθαρό ότι κάθε τι μπορεί να αποτύχει. Σαν εταιρεία διόρισαν κάποιον εξωτερικό πάροχο να παράσχει υπηρεσίες συμβούλου συντονιστή εκτέλεσης του οποίου ήταν ευθύνη ο συντονιστής εκτέλεσης και σε συνεννόηση με τον μηχανικό και τον υπεύθυνο ασφάλειας και υγείας του υπεργολάβου και η Κατηγορούμενη 2 κατά βάση είχε την διαχείριση του έργου. Ρωτήθηκε τότε σε ποιον ήταν υπόλογη η εταιρεία που διόρισαν με τον ΜΥ1 να απαντά ότι υποθέτει πως ήταν υπόλογη στο εργοτάξιο της Κατηγορούμενης 2.
Συμφώνησε τότε ότι η Κατηγορούμενη 2 έπρεπε να διασφαλίσει μέσω της εταιρείας εκείνης ότι θα γίνονταν όλα όσα έπρεπε να γίνουν για να μην γίνει το ατύχημα και να μην υπάρχει κίνδυνος την ώρα που εκτελούνταν εργασίες. Σε μετέπειτα ερώτηση είπε ότι σε ένα εργοτάξιο το οποίο μπορεί να έχει διαφορετικά επίπεδα ως συντονιστής εκτέλεσης για παράδειγμα είναι ο εργολάβος, δεν μπορεί να είναι ταυτόχρονα σε 7 ‑ 8 σημεία. Όταν έκαναν ένα πολύ μικρό meeting εργασίας, ως είπε, πριν την έναρξη των εργασιών και ήξεραν τι θα κάνει ο καθένας και γνώριζαν ότι φεύγοντας από το έργο υπάρχει επίβλεψη και προστασία, τι άλλο μπορεί να γίνει; Συμφώνησε ότι στην πιο πάνω συνάντηση που ανάφερε θα έπρεπε να αξιολογήσουν και να δουν τους κινδύνους για να θέσουν μια σειρά προτεραιότητας εργασιών. Ρωτήθηκε επίσης κατά πόσο συμφωνεί ότι ήταν επικίνδυνη η εργασία εκφόρτωσης με τον γερανό μόνο με δυο εργάτες παρόντες και απάντησε ότι δεν ήταν μόνο δυο αλλά την ώρα που έγινε το ατύχημα ήταν 7-8 άτομα στο εργοτάξιο. Ρωτήθηκε αν είχε άλλα άτομα στο χώρο του ατυχήματος και είπε ναι αλλά όταν μετέπειτα ρωτήθηκε δυο φορές ποια ήταν τα άτομα αυτά είπε υπήρχαν και άλλοι υπάλληλοι και ότι δεν γνωρίζει.
Του υποβλήθηκε ότι, ως υπεύθυνοι εργοταξίου δεν κατάφεραν να διασφαλίσουν και να επιθεωρήσουν τις εργασίες με τρόπο που να μην υπάρχει κίνδυνος και ο ΜΥ1 απάντησε ότι το ατύχημα έγινε πριν αρχίσει η εκφόρτωση και ήταν καθαρά ανθρώπινο λάθος, η εργασία δεν είχε γίνει και μπορούμε να πάμε πίσω στον χειριστή που έβγαλε το by pass του μηχανήματος και έγινε το ατύχημα. Ρωτήθηκε εάν το έλεγξαν και είπε ότι δεν είχαν την γνώση και αρκέστηκαν στην έκθεση (Τεκμήριο 9) η οποία ήταν σε ισχύ. Ερωτώμενος εάν συμφωνεί ότι ένας γερανός εξετάζεται κάθε 14 μήνες εφόσον βρίσκεται εκτεθειμένος σε καιρικές συνθήκες δίπλα από την θάλασσα, στην αλμύρα και αλμύρα καθημερινά και απάντησε ότι αυτό θα μπορούσε να ισχύσει εάν το μηχάνημα ήταν εκτεθειμένο για πολλούς μήνες. Ο γερανός δεν είχε έρθει πολύ καιρό πριν το ατύχημα και όταν ήρθε έγινε έλεγχος συντήρησης από την Κατηγορούμενη 1. Υπήρχε πιστοποιητικό (Τεκμήριο 7) και οι ίδιοι δεν είχαν τις γνώσεις ούτε μπορούσαν να πάρουν την ευθύνη να εξετάσουν εάν ήταν σε ικανοποιητική κατάσταση. Συμφώνησε ότι αν ήταν εκεί θα μπορούσαν να υποδείξουν του οδηγού του γερανού να μην κάνει κάποια πράγματα γιατί είναι επικίνδυνα.
Σε σχέση με τα σχέδια ασφάλειας και υγείας είπε ότι τα ετοιμάζουν οι ίδιοι και συμφώνησε ότι τα αναπροσαρμόζουν αναλόγως της εξέλιξης των εργασιών. Ρωτήθηκε γιατί στην έκδοση του 2019 (Τεκμήριο 2) δεν υπήρχε αυτή η προσθήκη και έγινε η αλλαγή το 2020 (Τεκμήριο 3) η οποία αφορούσε ακριβώς τα ζητήματα της ανύψωσης και απάντησε ότι θυμάται πως είχε. Όταν όμως ετοιμάζεται εκτίμηση κινδύνου από τον υπεργολάβο και σε αυτήν αναφέρονται κατά κάποιο τρόπο μέτρα πρόληψης, έλαβαν βεβαίωση από τον σύμβουλο τους ότι δεν χρειαζόταν αναθεώρηση. Συμφώνησε ότι η εκτίμηση κινδύνων πρέπει να ενσωματώνεται στο σχέδιο ασφάλειας και υγείας όμως είπε, από τη στιγμή που είχαν εξειδικευμένο πρόσωπο να τους παρέχει τις υπηρεσίες αυτές και ο σύμβουλος που είναι υπεύθυνος εφαρμογής και αναθεώρησης λέει δεν χρειάζεται αναθεώρηση, πρέπει να τον εμπιστευτούν. Δεν θεωρεί ότι οι ευθύνες της Κατηγορούμενης 2 μετατοπίζονται, όταν όμως δεν γνωρίζεις κάποια πράγματα τότε πρέπει να εργοδοτήσεις κάποιον που είναι έμπειρος. Ο ίδιος θεωρεί το σχέδιο ικανοποιητικό και σε ερώτηση γιατί τότε αναθεωρήθηκε το 2020 και προστέθηκε η ενότητα 18 απάντησε ότι το αναθεώρησε ο σύμβουλος τους.
Αξιολόγηση
Παρακολούθησα με προσοχή τους μάρτυρες. Ολόκληρη η μαρτυρία τους έχει καταγραφεί στα πρακτικά και έχει αποτιμηθεί στο σύνολο της. Αξιολόγησα τη μαρτυρία τους σύμφωνα με τις αρχές της νομολογίας, έχοντας εξετάσει επίσης το περιεχόμενο των εγγράφων που κατατέθηκαν ως Τεκμήρια και έλαβα υπόψη την εικόνα τους στο Δικαστήριο (βλ. Ζαβρού ν. Χαραλάμπους (1996) 1 Α.Α.Δ 447, Χριστοφή ν Ζαχαριάδη (2002) 1 Α.Α.Δ 401, Παπαδοπούλου v Αστυνομίας (2007) 2 Α.Α.Δ 173, Κυπριανού ν Αστυνομίας (2008) 2 Α.Α.Δ 816).
Μικρές αντιφάσεις σε ασήμαντες λεπτομέρειες ή ελαχίστου σημασίας ανακρίβειες δεν καταστρέφουν την όλη αξιοπιστία του μάρτυρα, την οποία το Δικαστήριο δεν εξετάζει αποσπασματικά (βλ. Κουδουνάρης ν Αστυνομίας (1991) 2 Α.Α.Δ 320).
Αναφορικά με τους δυο μάρτυρες κατηγορίας, σε περιπτώσεις όπου μάρτυρες καταθέτουν ως εμπειρογνώμονες, το Δικαστήριο θα πρέπει πρώτα να αποφασίσει αν πράγματι ο μάρτυρας είναι εμπειρογνώμονας.
Το καθήκον ενός εμπειρογνώμονα, είναι να εφοδιάσει το Δικαστήριο με τις απαραίτητες επιστημονικές πληροφορίες σε εξειδικευμένα επίδικα θέματα για να δυνηθεί το Δικαστήριο να εξακριβώσει, αφού αξιολογήσει, την ακρίβεια των συμπερασμάτων του εμπειρογνώμονα (βλ. Καουρής ν Δημητρίου (2008) 1Β Α.Α.Δ. 746, Cybargo v Kovascik (2001) 1 Α.Α.Δ. 2013, Σπύρου ν. Χατζηχαραλάμπους (1989) 1(Ε) Α.Α.Δ. 298.
Η μαρτυρία εμπειρογνώμονα δεν υποκαθιστά την κρίση του Δικαστηρίου. Το Δικαστήριο θα πρέπει να καταλήξει σε δικά του ευρήματα (βλ. Νεάρχου ν Στεφανίδη (2003) 1 Α.Α.Δ. 351, Κοινοτικό Συμβούλιο Ομόδους ν Κονναρή (2011) 1 Α.Α.Δ. 2298).
Η εμπειρογνωμοσύνη δεν βασίζεται μόνο στα ακαδημαϊκά προσόντα, αλλά και στην πραγματική εμπειρία που αποκτάται πάνω σε αυτά (βλ. Σιακόλα ν Αστυνομίας (2013) 2 Α.Α.Δ. 110).
Ο εμπειρογνώμονας δύναται να εκφέρει γνώμη, όμως η εξακρίβωση των γεγονότων, η αξιολόγηση της μαρτυρίας και η ετυμηγορία αθώωσης ή ενοχής είναι αποκλειστικό έργο του Δικαστηρίου.
Τα προσόντα, η εμπειρία και η εμπειρογνωμοσύνη των ΜΚ1 και ΜΚ2 σε καμία περίπτωση δεν αμφισβητήθηκαν από την υπεράσπιση. Λαμβάνοντας υπόψη μου τα προσόντα τους, την εκπαίδευση τους, την πείρα και τις γνώση τους και έχοντας πάντα υπόψιν τις πιο πάνω αρχές αποδέχομαι τους ΜΚ1 και ΜΚ2 ως εμπειρογνώμονες στα θέματα που άπτονται και αφορούν την ασφάλεια και υγεία εργαζομένων ή και άλλων προσώπων σε χώρους όπου διεξάγονται εργασίες. Συνεπώς, η μαρτυρία τους θα αντικριστεί και θα αξιολογηθεί ως μαρτυρία εμπειρογνώμονα.
Με γνώμονα τα πιο πάνω προχωρώ να καταγράψω όσα αποκόμισα από την ενώπιον μου τεθείσα μαρτυρία.
Ο ΜΚ1 άφησε θετική εντύπωση στο Δικαστήριο. Η εικόνα του εν λόγω μάρτυρα δεν ήταν μόνο θετική από άποψη γεγονότων αλλά ήταν και από πλευράς εμπειρογνωμοσύνης. Κατάθεσε με απόλυτη φυσικότητα και ήταν σαφής και επεξηγηματικός αναφορικά με τα ευρήματα του. Ο μάρτυρας κατάθεσε σε σχέση με τον δικό του ρόλο που ήταν ο έλεγχος και η εξέταση των γραπτών εκτιμήσεων κινδύνων και το σχέδιο ασφάλειας και υγείας. Διαχώρισε τον ρόλο του από τον ρόλο του ΜΚ2 και δεν επιχείρησε σε καμία περίπτωση να αναφερθεί σε θέματα που δεν ενέπιπταν στο δικό του πεδίο γνώσεων. Μεγάλο μέρος της μαρτυρίας του στην ουσία δεν αμφισβητήθηκε από την υπεράσπιση εφόσον το μόνο σημείο που επιχειρήθηκε να αντικρουστεί από πλευράς Κατηγορούμενης 2 σε σχέση πάντοτε με την μαρτυρία του ΜΚ1, ήταν η αναγκαιότητα αναθεώρησης του σχεδίου ασφάλειας και υγείας. Ως διαφάνηκε από την μαρτυρία του ΜΚ1 την οποία αποδέχομαι στο σύνολο της χωρίς δισταγμό, το σχέδιο ασφάλειας και υγείας αναθεωρήθηκε μετά το επίμαχο ατύχημα.
Ο ΜΚ2 επίσης έκανε πολύ καλή εντύπωση στο Δικαστήριο τόσο ως μάρτυρας γεγονότων όσο και ως εμπειρογνώμονας. Μεγάλο μέρος της μαρτυρίας του επίσης δεν αμφισβητήθηκε ούτε αντικρούστηκε από την υπεράσπιση. Παρά την αντεξέταση του μάρτυρα και σε σημεία που αφορούσαν την κατάρτιση των σχεδίων ασφάλειας και υγείας σε κανένα σημείο δεν επιχείρησε να εκφέρει γνώμη ή άποψη σε ζητήματα που δεν αφορούσαν τις ενέργειες στις οποίες ο ίδιος προέβη ή δεν ενέπιπταν στην σφαίρα των δικών του γνώσεων. Είμαι της γνώμης ότι ο μάρτυρας κατάθεσε άμεσα και κατατοπιστικά υποστηρίζοντας τις θέσεις του, παραπέμποντας ταυτόχρονα στην έκθεση του (Τεκμήριο 5). Υπενθυμίζω ότι τα ευρήματα του σε σχέση με τις συνθήκες κάτω από τις οποίες επεσυνέβη το ατύχημα καθώς και τα ευρήματα του σε σχέση με την καταλληλότητα του γερανού δεν αμφισβητήθηκαν ούτε αντικρούστηκαν με οποιαδήποτε μαρτυρία. Εκείνο το οποίο υπέβαλλε η υπεράσπιση στον μάρτυρα ήταν ότι ο υπεργολάβος ήταν υπεύθυνος για την συντήρηση του γερανού και ότι η Κατηγορούμενη διασφάλισε ότι ο γερανός θα είχε πιστοποιητικό καταλληλότητας.
Ήταν θέση της υπεράσπισης ότι δεν λήφθηκαν καταθέσεις από εκπροσώπους της Κατηγορούμενης 2, θέση την οποία αποδέχθηκε και ο ΜΚ1. Ο ΜΚ2 ανάφερε ότι έλαβε κάποιες πληροφορίες προφορικά από κάποιο αντιπρόσωπο της Κατηγορούμενης 2. Δεν θυμόταν να πει συγκεκριμένα ονόματα, παράπεμψε προς τούτο στην έκθεση του (Τεκμήριο 5) και κρίνω λογικό να μην θυμάται ονόματα μετά την πάροδο 4 ετών περίπου από την ημέρα του επίδικου συμβάντος. Κρίνω ειλικρινή τη θέση του ότι δεν υπήρξε για τον ίδιο ανάγκη να λάβει άλλη μαρτυρία. Ο ρόλος του ΜΚ2 ήταν να εξακριβωθούν τα αίτια του ατυχήματος και εναπόκειτο, κατά την κρίση μου στον ίδιο να αποφασίσει πως θα το πράξει και δεν θεωρώ ότι επηρεάζει με οποιοδήποτε τρόπο την υπεράσπιση το γεγονός ότι δεν λήφθηκαν καταθέσεις από εκπροσώπους της. Στη βάση των πιο πάνω, αποτελεί κατάληξη μου ότι ο ΜΚ2 κατέθεσε με την ίδια ανεξαρτησία και αμεροληψία που τον διακατείχε στο πλαίσιο διερεύνησης του επίδικου ατυχήματος και καταγραφής των ευρημάτων του με την σύνταξη του Τεκμηρίου 5, ως άλλωστε αναμενόταν από έναν επιθεωρητή εργασίας, επιφορτισμένο με τα εν λόγω καθήκοντα να πράξει. Αποδέχομαι την μαρτυρία του ΜΚ2 συνεπώς στο σύνολο της.
Ο ΜΥ1 δεν άφησε θετική εντύπωση στο Δικαστήριο. Η όλη παρουσία και στάση του στο Δικαστήριο, τόσο κατά την κυρίως εξέταση του όσο και την αντεξέταση του, δείκνυε ότι περισσότερο επιχείρησε να αποφύγει η Κατηγορούμενη 2 τις όποιες ευθύνες της παρά να παρουσιάσει στο Δικαστήριο την πλήρη εικόνα η οποία προβάλλεται να είναι τελικά άλλη. Δεν τίθεται θέμα ερωτημάτων γύρω από την απόφαση της Κατηγορούμενης 2 να διορίσει υπεργολάβο της Κατηγορούμενη 1 ή ποιον επέλεξε να παρέχει υπηρεσίες προστασίας και πρόληψης και αν είχε ή όχι την ικανότητα η Κατηγορούμενη 2 ή τα μέσα να εκτελέσει εργασίες. Αυτά τα σημεία της μαρτυρίας του ΜΥ1 δεν είναι άμεσα σχετιζόμενα με την ουσία της υπόθεσης, ούτε αμφισβητήθηκαν από την κατηγορούσα αρχή.
Ο ΜΥ1 στην ουσία περιορίστηκε σε μια γενική άρνηση ευθύνης της Κατηγορούμενης 2. Η προσπάθεια του να πείσει το Δικαστήριο ότι η Κατηγορούμενη 2 έπραξε ότι όφειλε να πράξει και δεν μπορούσε να κάνει κάτι περισσότερο παράμεινε απογυμνωμένη από οποιαδήποτε αποδεικτικά στοιχεία και δεν μπορεί να γίνει αποδεκτή.
Παραδεκτά και μη αμφισβητούμενα γεγονότα - Ευρήματα
Αποτέλεσαν παραδεκτά γεγονότα τα πιο κάτω:
Κύριος ολόκληρου του έργου ήταν η Α.Η.Κ.
Εργολάβος του έργου ήταν η Κατηγορούμενη 2
Υπεργολάβος του έργου ήταν η Κατηγορούμενη 1
Tο θανατηφόρο ατύχημα επεσυνέβη στις 17.12.2019
Ο θανών ήταν εργοδοτούμενος της Κατηγορούμενης 1
Στην υπό κρίση υπόθεση ουδέποτε αποτέλεσαν αμφισβητούμενα γεγονότα τα πιο κάτω:
Συντονιστής μελέτης του έργου ήταν ο ΜΥ1 ο οποίος είναι πολιτικός μηχανικός και εγγεγραμμένο μέλος του ΕΤΕΚ και εργαζόταν για εταιρεία που είναι μέσα στο γκρουπ εταιρειών της Κατηγορούμενης 2.
Συντονιστής εκτέλεσης του έργου ήταν η Μ.Λ., πολιτικός μηχανικός και εγγεγραμμένο μέλος του ΕΤΕΚ και ήταν εργοδοτούμενη της εταιρείας που παρείχε εξωτερικές υπηρεσίες προστασίας και πρόληψης στην Κατηγορούμενη 2. Την ημέρα του ατυχήματος απουσίαζε από το εργοτάξιο. Την αντικαθιστούσε ο Ο.Θ. ο οποίος την ώρα του ατυχήματος βρισκόταν σε άλλο εργοτάξιο του ίδιου εργολάβου εντός του χώρου της ΑΗΚ.
Μηχανικός εργοταξίου για την Κατηγορούμενη 1 ήταν ο Μ.Φ. ο οποίος την ώρα του ατυχήματος βρισκόταν σε άλλο χώρο του εργοταξίου.
Υπεύθυνη για θέμα ασφάλειας και υγείας για την Κατηγορούμενη 1 ήταν η Κ.Ζ. η οποία απουσίαζε την ώρα του ατυχήματος και πήγε επιτόπου μετά το ατύχημα.
Ο χειριστής του γερανού Μ.Ε. εργαζόταν στις κατεχόμενες από την Τουρκία περιοχές της Δημοκρατίας ως χειριστής γερανών για 10 χρόνια. Ήταν η πρώτη φορά που εργαζόταν στις ελεύθερες περιοχές και ανέλαβε εργασία για πρώτη φορά στην Κατηγορούμενη 1, ένα περίπου μήνα πριν τις 17.12.2019. Ο Μ.Ε. ανάφερε στον ΜΚ2 ότι ήταν η πρώτη φορά που χειρίστηκε τον συγκεκριμένο γερανό και δεν γνώριζε ότι διέθετε δεύτερο γάντζο. Δεν έλαβε επαρκή εκπαίδευση. Επίσης δεν περιλαμβανόταν ο Μ.Ε. στον κατάλογο εργοδοτουμένων που αναφέρεται στην γενική εκτίμηση κινδύνων που ετοίμασε η Κατηγορούμενη 1 για τις εργασίες ανέγερσης, ούτε ως εργοδοτούμενος, ούτε ως χειριστής. Ως χειριστής είχε καταγραφεί κάποιος Ε.Χ.
Στις 17.12.2019 διεξάγονταν εργασίες μέσα στο σταθμό της ΑΗΚ στο Βασιλικό, για ανέγερση μεταλλικού υποστατικού με την ονομασία «Supply and Installation of Selective Catalytic Reactor systems to Vasilikos Power Station, Boilers 1, 2 and 3 – Urea Building.. Ο Μ.Ε. χειριζόταν τον κινητό γερανό με πινακίδες εγγραφής ΚΤΡ 587 (Ε.Μ. 14372) και θα έπρεπε να εκτελέσει εργασία εκφόρτωσης μηχανημάτων από φορτηγό όχημα. Εντός του φορτηγού εντοπίστηκαν μια ηλεκτρογεννήτρια βάρους 920kg και μια συσκευή ηλεκτροσυγκόλλησης βάρους περί τα 1000kg και θα εκφορτώνονταν από την καρότσα του φορτηγού και θα τοποθετούνταν στο έδαφος.
Ο γερανός και το φορτηγό ήταν τοποθετημένα παραπλεύρως του δρόμου, δίπλα από το υπό ανέγερση μεταλλικό υποστατικό. Ο θανών βρισκόταν στην καρότσα του φορτηγού και ήταν ο ίδιος που οδήγησε το όχημα στο σημείο. Ο Μ.Ε. ξεκίνησε τον γερανό και τον τοποθέτησε στο σημείο που θα γινόταν η εκφόρτωση. Έπειτα, εξήλθε του γερανού και τοποθέτησε τα υδραυλικά υποστηρίγματα στο έδαφος χωρίς όμως να προβεί σε προέλεγχο των συστημάτων υπερύψωσης των γάντζων και χωρίς να αναφέρει οτιδήποτε στον θανόντα ώστε να τον αποτρέψει από το να στέκεται κάτω από τον γάντζο. Ενώ βρισκόταν στο χειριστήριο και χειριζόταν τους μοχλούς λειτουργίας για να φέρει τον γάντζο πάνω από το φορτηγό και προτού αναρτηθεί φορτίο στον γάντζο του γερανού, αποκόπηκε το συρματόσχοινο του γερανού με αποτέλεσμα ο μικρός γάντζος βάρους 60kg να πέσει και να τραυματίσει θανάσιμα τον θανόντα. Κατά τη διαδικασία εκφόρτωσης δεν υπήρχε σηματοδός («signalman») στο έδαφος.
Ο εν λόγω γερανός ήταν τηλεσκοπικός, μάρκας XCMG, κατασκευής του 2007 με μέγιστο φορτίο ασφαλούς λειτουργίας τα 25000kg. Διέθετε 4 πλαϊνά υδραυλικά υποστηρίγματα και ένα μπροστινό επί δεκάτροχου οχήματος. Διέθετε επίσης δυο τύμπανα περιέλιξης συρματόσχοινου στο πίσω μέρος, ένα για τον μεγάλο γάντζο και ένα για τον μικρό. Το συρματόσχοινο που απεκόπη ήταν του μικρού γάντζου και ήταν διαμέτρου 14mm.
Υπήρχαν στον γερανό ηχητικά και φωτεινά προειδοποιητικά σήματα μέσα και έξω από το χειριστήριο τα οποία υπό κανονικές συνθήκες λειτουργίας ενεργοποιούνται σε περίπτωση που ενεργοποιηθούν τα συστήματα προστασίας υπερύψωσης γάντζου («anti-two-block devices»). Όλα τα συστήματα ήταν προσιτά στον χειριστή. Τα δυο συστήματα αφορούσαν τους δυο γάντζους και λειτουργούσαν με τον ίδιο τρόπο.
Το σύστημα ανακοπής του μικρού γάντζου αποτελείτο από ένα βαρίδι σε σχήμα δακτυλίου, μια αλυσίδα μήκους 90cm και ένα τερματικό διακόπτη με ελατήριο («limit switch»). Μέσα από τον δακτύλιο υπό κανονικές συνθήκες λειτουργίας θα έπρεπε να περνούσε το συρματόσχοινο που απεκόπη αλλά δεν μπορούσε να διαπιστωθεί εάν περνούσε από μέσα ή από έξω επειδή από την αποκοπή έπεσε στο έδαφος. Ο τερματικός διακόπτης ήταν στερεωμένος σε σταθερό σημείο στην μπίγα κοντά στη τροχαλία του μικρού γάντζου και διέθετε ηλεκτρικές επαφές οι οποίες άνοιγαν και έκλειναν με την κίνηση ενός μικρού πίρου το οποίο βρισκόταν στο κάτω μέρος. Πάνω στον πίρο ήταν στερεωμένο με αλυσίδα το βαρίδι, το οποίο συγκρατεί τον πίρο προς τα έξω. Ο διακόπτης διέθετε ηλεκτρονικό και μηχανικό μέρος. Όταν ο πίρος είναι μέσα, για λόγους ασφαλείας, το σύστημα ανακοπής ενεργοποιείται και δεν επιτρέπει τις τρεις βασικές λειτουργικές κινήσεις του συρματόσχοινου και της μπίγας (περαιτέρω ανύψωση, προέκταση και κάθοδο) εκτός εάν ενεργοποιηθεί ο διακόπτης παράκαμψης («by pass»). Στην προκείμενη περίπτωση, το σύστημα υπερύψωσης, δεν θα έπρεπε να επιτρέπει την επαφή / σύγκρουση του μικρού γάντζου με την τροχαλία της μπίγας και του ακραίου μέρους της γιατί υπήρχε απόσταση ασφαλείας 90cm. Επίσης, ο πίρος ήταν εμφανώς στρεβλωμένος κατά 7mm και περίπου στο μέσον του έφερε γυαλισμένο φρέσκο κτύπημα και κοίλωμα που είναι ένδειξη πρόσκρουσης.
Το συρματόσχοινο είχε αποκοπεί σύριζα από την άκρη της σφήνας του μικρού γάντζου. Η επιφάνεια κοπής των 249 συρματιδίων σε ποσοστό περίπου 90% είχε χρώμα γυαλιστερό άσπρο και σε περίπου 10% χρώμα καφέ και ήταν οξειδωμένα, γεγονός που είναι ένδειξη κοπής σε προγενέστερο του ατυχήματος χρόνου και κακής συντήρησης. Το μήκος του από το τύμπανο μέχρι το σημείο κοπής είχε μήκος 11,8m και η άκρη βρισκόταν στο έδαφος. Ο ΜΚ2 τοποθέτησε το συρματόσχοινο στην μπίγα και το σημείο κοπής έφθανε ακριβώς στο άκρο της τροχαλίας η οποία έφερε σπασίματα στις αυλακώσεις της, που είναι ένδειξη πρόσκρουσης της σφήνας του γάντζου με την τροχαλία. Δεν έγινε καταστροφικός έλεγχος του συρματόσχοινου του μικρού γάντζου λόγω των αιτιών του ατυχήματος, για να διαπιστωθεί η αντοχή του. Σύμφωνα με το Crane Institute of Amerika ένα συρματόσχοινο ίδιας διαμέτρου έχει φορτίο ασφαλούς λειτουργίας 6800kg ενώ εδώ το συνολικό βάρος σφήνας και μικρού γάντζου ήταν 60kg. Ο διακόπτης παράκαμψης ήταν τύπου κουμπιού. Ενεργοποιείται όταν είναι πατημένο και απενεργοποιείται όταν αφεθεί ελεύθερο. Βρέθηκε χωρίς πλαστικό κάλυμμα της φωτεινής του ένδειξης και χωρίς σήμανση.
Στο σταθερό μέρος της τροχαλίας της μπίγας του μικρού γάντζου υπήρχαν δυο μεταλλικά στηρίγματα πάχους 9mm τα οποία διέθεταν μια τρύπα το κάθε ένα, μέσα από τις οποίες περνούσε ο πίρος. Ήταν στρεβλωμένα και στα σημεία στρέβλωσης η μπογιά ήταν ξεφυλλισμένη και το μέταλλο είχε χρώμα γυαλιστερό άσπρο, που είναι ενδείξεις πρόσκρουσης.
Ο ΜΚ2 με άλλο επιθεωρητή και με χειριστή τεχνικό της Κατηγορούμενης 1, πραγματοποίησε στις 13.1.2020 στον Αστ. Σταθμό Ζυγίου, ελέγχους συστήματος προστασίας υπερύψωσης των δυο γάντζων με τον πίρο μέσα και έξω, με ενεργοποιημένους και απενεργοποιημένους διακόπτες και διαπίστωσε λειτουργικά προβλήματα στον γερανό καταλήγοντας στο ότι δεν γινόταν κατάλληλη συντήρηση του εξοπλισμού (βλ. Τεκμήριο 5 – Παρ. 8.9.1 - 8.14).
Ο γερανός είχε επιθεωρηθεί από Αρμόδιο Επιθεωρητή του Τμήματος Επιθεώρησης Εργασίας στις 15.7.2019 και διέθετε έκθεση επιθεώρησης με αριθμό 6031 σε ισχύ, η οποία έληγε στις 15.9.2020. Η τελευταία χρήση του πριν το ατύχημα ήταν στις 13.12.2019 με άλλο χειριστή. Σύμφωνα με τον πολιτικό μηχανικό Μ.Φ., στην υπηρεσία της Κατηγορούμενης 1, ο γερανός βρισκόταν στον σταθμό της ΑΗΚ στο Βασιλικό από τον Οκτώβριο του 2019 και ήταν εκτεθειμένος στις καιρικές συνθήκες. Στις 13.1.2020 επιδόθηκε ειδοποίηση απαγόρευσης με αριθμό 6890).
Στις 18.9.2020 ο Λειτουργός Ασφαλείας της ΑΗΚ απέστειλε στον ΜΚ1 το συμβόλαιο της ΑΗΚ με την Κατηγορούμενη 2 και το σχέδιο ασφάλειας και υγείας (Τεκμήριο 2).
Στις 1.10.2020 η εταιρεία που παρείχε υπηρεσίες ως εξωτερική υπηρεσία προστασίας και πρόληψης στην Κατηγορούμενη 2 απέστειλε στον ΜΚ1 το Τεκμήριο 3.
Νομική Πτυχή
Με την άρνηση των Κατηγοριών η Κατηγορούσα Αρχή έχει υποχρέωση να αποδείξει κάθε συστατικό στοιχείο των αδικημάτων, με αποδεκτή μαρτυρία, και δεν επιτρέπονται υποθέσεις ως προς την ύπαρξη γεγονότων, όσο εύλογες και εάν είναι (βλ. Γενικός Εισαγγελέας ν Σπύρος Σπύρου (2002) 2 ΑΑΔ 71, Λοϊζου ν Αστυνομίας (1989) 2 Α.Α.Δ. 363 και Σωτηριάδης ν Αστυνομίας (1991) 2 Α.Α.Δ. 482). Ο κατηγορούμενος δεν υποχρεούται να αποδείξει ότι οι ισχυρισμοί του είναι αληθινοί ή βάσιμοι αλλά αρκεί η δημιουργία λογικής αμφιβολίας. Διαφορετική προσέγγιση θα παραβίαζε το τεκμήριο της αθωότητας το οποίο κατοχυρώνεται από το Άρθρο 12(4) του Συντάγματος (Ιακώβου ν. Δημοκρατίας (1991) 2 Α.Α.Δ. 211, σελίδα 218).
Σύμφωνα με το άρθρο 53(1) του Περί Ασφάλειας και Υγείας στην Εργασία Νόμου 89(Ι)/1996 ως τροποποιήθηκε, οποιοδήποτε πρόσωπο στο οποίο επιβάλλονται υποχρεώσεις με βάση τον παρόντα Νόμο ή τους Κανονισμούς που εκδίδονται δυνάμει αυτού παραλείπει να συμμορφωθεί με αυτές, είvαι έvoχo αδικήματoς και υπoκείται σε πρόστιμo πoυ δεv υπερβαίvει τις ογδόντα χιλιάδες ευρώ ή σε φυλάκιση πoυ δεv θα υπερβαίvει τα τέσσερα χρόνια ή και στις δύo αυτές πoιvές.
Στην προκείμενη περίπτωση ως αναφέρεται πιο πάνω τα αδικήματα που απασχολούν αφορούν στις κατ’ ισχυρισμό παραλείψεις της Κατηγορούμενης 2 να λάβει και να τηρήσει μέτρα (12η κατηγορία) και παράλειψη μέριμνας για έγκαιρη αναπροσαρμογή σχεδίου ασφάλειας και υγείας (13η κατηγορία).
Σχετικό είναι το άρθρο 13 του Νόμου 89(Ι)/1996 ως τροποποιήθηκε το οποίο προνοεί ότι:
«13.-(1) Κάθε εργoδότης πρέπει vα διασφαλίζει τηv ασφάλεια, υγεία και ευημερία στηv εργασία όλωv τωv εργoδoτoυμέvωv τoυ:
(2) Χωρίς επηρεασμό της γεvικότητας τωv υπoχρεώσεωv τoυ, πoυ αvαφέρovται στo εδάφιo (1), oι υπoχρεώσεις κάθε εργoδότη επεκτείvovται ώστε vα περιλαμβάvoυv τα ακόλoυθα-
(α) τηv παρoχή και διατήρηση εγκαταστάσεωv, συστημάτωv και μεθόδωv εργασίας τα oπoία vα είvαι ασφαλή και χωρίς κιvδύvoυς για τηv υγεία,
(β) τις διευθετήσεις πoυ διασφαλίζoυv τηv ασφάλεια και τηv απoυσία κιvδύvωv για τηv υγεία σε σχέση με τηv χρήση, χειρισμό, απoθήκευση και μεταφoρά αvτικειμέvωv και oυσιώv,
(γ) τηv παρoχή, τέτoιωv πληρoφoριώv, oδηγιώv, εκπαίδευσης και επιτήρησης για τηv διασφάλιση της ασφάλειας και υγείας τωv εργoδoτoυμέvωv τoυ,
(δ) την παροχή και τη διατήρηση oπoιωvδήπoτε χώρωv εργασίας πoυ είvαι κάτω από τov έλεγχo τoυ, συμπεριλαμβαvoμέvωv και τωv μέσωv πρoσπέλασης και εξόδoυ, σε κατάσταση πoυ vα είvαι ασφαλείς και χωρίς κιvδύvoυς για τηv υγεία,
(ε) τηv παρoχή και διατήρηση περιβάλλovτoς εργασίας για τoυς εργoδoτoυμέvoυς τoυ, τo oπoίo είvαι ασφαλές, χωρίς κιvδύvoυς για τηv υγεία και επαρκές όσov αφoρά τις διευκoλύvσεις και διευθετήσεις για τηv ευημερία τoυς στηv εργασία.
(στ)(i) τη λήψη των αναγκαίων μέτρων για την προστασία της ασφάλειας και της υγείας των εργοδοτουμένων του, περιλαμβανομένων ενεργειών για την πρόληψη των επαγγελματικών κινδύνων, την ενημέρωση, εκπαίδευση και κατάρτιση, καθώς και τη δημιουργία της απαραίτητης οργάνωσης και της διασφάλισης των αναγκαίων μέσων.
(ii) την επίβλεψη της ορθής εφαρμογής των μέτρων ασφάλειας, υγείας και ευημερίας των εργοδοτουμένων του ή και άλλων προσώπων που μπορεί να επηρεάζονται από τις δραστηριότητές του ή από τον τρόπο που διευθύνει την επιχείρησή του·
(iii) την προσαρμογή των μέτρων αυτών ανάλογα με τις μεταβολές των περιστάσεων και την επιδίωξη της βελτίωσης των υφιστάμενων καταστάσεων·
(ζ) την παροχή στους αντιπροσώπους ασφάλειας επαρκούς απαλλαγής από την εργασία χωρίς μισθολογική απώλεια, καθώς και των αναγκαίων μέσων προκειμένου να μπορούν να εκπληρώσουν τα καθήκοντα και τις υποχρεώσεις τους, που απορρέουν από τον παρόντα Νόμο.
«(16) Στην περίπτωση που εργοδότης
(α) επιτρέπει σε άλλο εργοδότη ή σε άλλο αυτοεργοδοτούμενο πρόσωπο να διεξάγει εργασίες στο υποστατικό, στην επιχείρηση, ή στην εγκατάστασή του, ή
(β) αναθέτει τη διεξαγωγή μέρους των εργασιών του σε άλλο εργοδότη ή σε άλλο αυτοεργοδοτούμενο πρόσωπο,
τότε ο εργοδότης αυτός πρέπει, καθόσον είναι εύλογα εφικτό, πριν τη διεξαγωγή ή την ανάθεση τέτοιας εργασίας να׃
(i) βεβαιώνεται ότι ο άλλος εργοδότης ή το άλλο αυτοεργοδοτούμενο πρόσωπο, ανάλογα με την περίπτωση, θα είναι σε θέση να εφαρμόσει, ή να διατηρήσει τουλάχιστον τα ίδια επίπεδα ασφάλειας και υγείας στην εργασία που ισχύουν στο υποστατικό, στην επιχείρηση ή στην εγκατάστασή του.
(ii) διασφαλίζει ότι ο άλλος εργοδότης ή το άλλο αυτοεργοδοτούμενο πρόσωπο διαθέτει, ανάλογα με την περίπτωση, κατάλληλο σύστημα ασφάλειας ή διαχείρισης των κινδύνων, καθώς και κατάλληλες και επαρκείς γραπτές εκτιμήσεις κινδύνου·
(iii) βεβαιώνεται ότι ο άλλος εργοδότης ή το άλλο αυτοεργοδοτούμενο πρόσωπο, ανάλογα με την περίπτωση, διαθέτει τις επαρκείς γνώσεις και την πείρα, καθώς και τα αναγκαία έγγραφα, άδειες ή πιστοποιητικά για τη διεξαγωγή της εργασίας.»
Απλή ανάγνωση των προνοιών του άρθρου 13 ανωτέρω, φανερώνει το εύρος των υποχρεώσεων που ήθελε επιβάλει δια νομοθετικής επιταγής η πολιτεία στους ώμους των εργοδοτών έναντι των εργοδοτουμένων τους, οι οποίες παραμένουν ανεξάρτητες έναντι ευθύνης οποιουδήποτε για τυχόν παραλείψεις του (βλ. Mass Pack Trading Ltd v. Επαρχιακού Λειτουργού Εργασίας Πάφου (1996) 2 Α.Α.Δ. 142, Δήμος Λεμεσού ν. Διευθυντή Τμήματος Επιθεώρησης Εργασίας Ποιν. Εφ. 174/20, ημερομηνίας 22.5.2024).
«Περιορίζοντας, όμως, την περαιτέρω συζήτηση του επίδικου θέματος στα πλαίσια των προνοιών του Άρθρου 13(5), εκείνο που θα πρέπει, κατ' αρχάς, να διαπιστώνεται σε κάθε υπόθεση, όπως η παρούσα, είναι κατά πόσο η συγκεκριμένη εργασία εκ της οποίας έχει προκληθεί ο κίνδυνος έχει διεξαχθεί από τον εργοδότη ως μέρος της επιχειρηματικής δραστηριότητάς του. Αυτό αποτελεί, ουσιαστικά, και το κριτήριο για τη διαπίστωση, συνακόλουθα, της ευθύνης του συγκεκριμένου εργοδότη για διασφάλιση των απαιτήσεων του Άρθρου 13(5). Από τη στιγμή δε που θα δοθεί θετική απάντηση ως προς τούτο, ο εργοδότης, με βάση τις πρόνοιες του ιδίου άρθρου, έχει στη διάθεσή του συγκεκριμένη υπεράσπιση, ότι, από την πλευρά του, έχει πράξει ό,τι ήταν ευλόγως εφικτό, ώστε να έχει διασφαλίσει ότι, στα πλαίσια της διεξαγωγής της συγκεκριμένης εργασίας, δε θα εκτίθεντο σε κίνδυνο μη εργοδοτούμενα από αυτόν πρόσωπα. Σύμφωνα δε με το Άρθρο 54, ο εργοδότης φέρει το βάρος για θεμελίωση της πιο πάνω υπεράσπισης, στη βάση, όμως, του ισοζυγίου των πιθανοτήτων, όπως απαιτείται σε τέτοιες περιπτώσεις.
Η πιο πάνω υπεράσπιση αποτελεί, απλώς, επιβεβαίωση ότι η εν λόγω ευθύνη του εργοδότη δεν είναι απόλυτη και ότι αυτός μπορεί να απαλλαγεί από αυτήν, αν αποδείξει ότι έλαβε όλα τα ευλόγως εφικτά μέτρα για αποτροπή του κινδύνου. Η συμπερίληψή της, όμως, στο Νόμο δεν αναιρεί κατά το ελάχιστο τον, κατά τα άλλα, αποκλειστικό χαρακτήρα της ευθύνης του εργοδότη για λήψη τέτοιων μέτρων, όπως αυτή προκύπτει, σαφώς, από τη διατύπωση του Άρθρου 13(5), (βλ. Reg. v. British Steel Plc. (C.A.) [1995] 1 W.L.R. 1356). Επομένως, με δεδομένο ότι η εν λόγω ευθύνη τίθεται αποκλειστικά στον εργοδότη, δεν είναι επιτρεπτή η ανάθεσή της από αυτό σε άλλο πρόσωπο, όπως, για παράδειγμα, σε έναν ανεξάρτητο εργολάβο, οπότε θα καθίστατο η απόδοσή της σε έναν εκ των δύο θέμα διαπίστωσης της ύπαρξης ή μη εκ προστήσεως ευθύνης. Όπως εξηγείται στην υπόθεση R v Associated Octel Ltd, ανωτέρω, το δόγμα της εκ προστήσεως ευθύνης είναι αδιάφορο προς τις αυστηρές πρόνοιες της ανάλογης του Άρθρου 13(5) αγγλικής πρόνοιας, ανωτέρω. Το ίδιο, βέβαια, ισχύει και στην περίπτωση του Άρθρου 13(5). Η εκπλήρωση δε από τον εργοδότη της ευθύνης που του εναποθέτει το πιο πάνω άρθρο, λόγω της ανάθεσης από αυτόν της επί μέρους εργασίας σε ανεξάρτητο εργολάβο, ελέγχεται μέσα από τους όρους της σχετικής μεταξύ τους συμφωνίας. Αυτό είναι αναγκαίο, προκειμένου να διαπιστώνεται κατά πόσο είχε γίνει πρόνοια από τον εργοδότη, ώστε να λαμβάνονταν από τον εργολάβο ευλόγως εφικτά μέτρα, για να διασφαλιζόταν ότι δε θα εκτίθεντο σε κίνδυνο μη εργοδοτούμενα από τον εργοδότη πρόσωπα.»
Στην Βαρνάβας Νικολάου & Υιοί Λτδ ν. Επαρχιακού Λειτουργού Εργασίας (1991) 2 Α.Α.Δ. 161, αναφορικά ως προς του τι σημαίνει ευλόγως εφικτό, λέχθηκαν τα εξής:
«Ο όρος σημαίνει εκείνο που μπορεί να γίνει στην πράξη ανεξάρτητα από το κατά πόσο αυτό είναι δύσκολο ή άβολο. Το κριτήριο είναι αντικειμενικό. Παράγοντες όπως πιθανές δυσκολίες ή το ύψος της δαπάνης σε σύγκριση με το μέγεθος του κινδύνου που υπάρχει, οι οποίοι θ' αποκτούσαν σημασία αν το ζητούμενο ήταν τί είναι εύλογα πρακτικώς εφικτό που είναι όρος στενότερος, δεν διαδραματίζουν ρόλο. Όμως το πρακτικώς εφικτό δεν εξομοιώνεται με το φυσικώς αδύνατο. Το κατά πόσο κάποιο μέτρο είναι πρακτικώς εφικτό κρίνεται κάτω από το φως των σύγχρονων γνώσεων και εφευρέσεων. Έχει εξηγηθεί πως δεν μπορεί να θεωρηθεί πρακτικώς εφικτό να παίρνονται προφυλάξεις για αντιμετώπιση κινδύνων, η γνώση της ύπαρξης των οποίων είναι αδύνατη ή να υιοθετούνται μέτρα που δεν έχουν εφευρεθεί ακόμα και ότι η έννοια του όρου πρακτικώς εφικτό εμπεριέχει κάποιο βαθμό λογικής και κάποια σχέση με την πρακτική.... Είναι φανερό ότι η συνάρτηση αυτή περιορίζει το απόλυτο του καθήκοντος. Το τί είναι πρακτικώς εφικτό πρέπει να προσδιορίζεται όχι κατ' απομόνωση αλλά σε συσχετισμό και με την εργασία που γίνεται».
Σε σχέση με τη συντήρηση του εξοπλισμού, ειδικότερα του γερανού Σημαντικά είναι και όσα καταγράφονται στους σχετικούς Κανονισμούς. Ως προνοείται στο άρθρο 2:
«εξοπλισμός εργασίας» σημαίνει κάθε μηχανή, συσκευή ή εργαλείο ή εγκατάσταση που χρησιμοποιείται κατά την εργασία»
«χρησιμοποίηση εξοπλισμού εργασίας» σημαίνει κάθε δραστηριότητα σχετική με τον εξοπλισμό εργασίας, όπως η θέση σε λειτουργία ή εκτός λειτουργίας, η χρήση, η μεταφορά η επισκευή η μετατροπή, ο προληπτικός έλεγχος και η συντήρηση, συμπεριλαμβανομένου, μεταξύ άλλων και του καθαρισμού.
Στο άρθρο 5(3) των ίδιων Κανονισμών καταγράφεται ότι ο εργοδότης όφειλε να λαμβάνει τα αναγκαία μέτρα ώστε ο εξοπλισμός εργασίας καθ' όλη τη διάρκεια χρησιμοποίησης του, με την κατάλληλη συντήρηση, να διατηρείται σε επίπεδο τέτοιο ώστε να ανταποκρίνεται στις διατάξεις των παρόντων κανονισμών.
Στα άρθρα 6(2) και (3) των ίδιων πάντα Κανονισμών προνοούνται τα εξής:
«6(2) Ο εργοδότης μεριμνά ώστε στους εξοπλισμούς εργασίας, τους υποκείμενους σε επιδράσεις που προξενούν φθορές ικανές να οδηγήσουν σε επικίνδυνες καταστάσεις, να διενεργούνται
(α) περιοδικοί έλεγχοι και ενδεχομένως, περιοδικές δοκιμές και
(β) έκτακτοι έλεγχοι, κάθε φορά που σημειώνονται έκτακτα γεγονότα που ενδέχεται να έχουν βλαβερές συνέπειες στην ασφάλεια του εξοπλισμού εργασίας, όπως μετατροπές, ατυχήματα, φυσικά φαινόμενα, μακρές περίοδοι αχρησίας,
ώστε να εξασφαλίζεται η τήρηση των προδιαγραφών ασφαλείας και υγείας, καθώς και η έγκαιρη διάγνωση και αποκατάσταση των φθορών αυτών. Ως επιδράσεις οι οποίες είναι πιθανόν να προξενήσουν φθορές ικανές να οδηγήσουν σε επικίνδυνες καταστάσεις νοούνται ενδεικτικά οι υψηλές μηχανικές καταπονήσεις και οι καταπονήσεις εξαιτίας φυσικών η χημικών παραγόντων.
(3) οι έλεγχοι και οι δοκιμές που γίνονται σύμφωνα με τις παραγράφους (1) και (2) του παρόντος κανονισμού πραγματοποιούνται, από αρμόδια πρόσωπα και γίνονται, με την επιφύλαξη ειδικότερων διατάξεων, σύμφωνα με τις οδηγίες του κατασκευαστή και τους κανόνες της επιστήμης και της τέχνης. Τα αρμόδια πρόσωπα μετά από κάθε έλεγχο ή και δοκιμή εκδίδουν βεβαίωση στην οποία βεβαιώνουν ότι οι εξοπλισμοί αυτοί μπορούν να λειτουργήσουν με ασφάλεια ή εισηγούνται τα αναγκαία μέτρα για τη βελτίωση των επιπέδων ασφάλειας ή απαγορεύουν τη χρήση του εξοπλισμού εργασίας».
Όπως και στην Λίγγης (ανωτέρω), οτιδήποτε σχετικό προτάθηκε από την υπεράσπιση, απoβλέπει:
«στο να υποστηριχτεί η θέση ότι η εφεσείουσα, αναθέτοντας τη συγκεκριμένη εργασία στην πρώην κατηγορούμενη 1 εταιρεία, είχε από την πλευρά της, πράξει ό,τι ήταν ευλόγως εφικτό, ώστε να μην εκτίθετο οποιοδήποτε πρόσωπο σε κίνδυνο. Είναι ακριβώς, από αυτή την άποψη που η εφεσείουσα εισηγήθηκε όπως γίνεται αντιληπτό, ότι αυτή είχε αναθέσει την εν λόγω εργασία σε εξειδικευμένη εταιρεία και, άρα, η ίδια δεν είχε οποιαδήποτε ποινική ευθύνη με βάση το άρθρο 13(5). Η προηγηθείσα εισήγηση, όμως, εκ μέρους των εφεσειόντων παραγνωρίζει προφανώς την πιο πάνω πτυχή, και ειδικά ότι, το άρθρο 13(5) εναποθέτει αποκλειστική ευθύνη για τη διεξαγωγή της επιχειρηματικής δραστηριότητας του με τρόπο τέτοιο, ώστε να μην εκτίθετναι σε κίνδυνο πρόσωπα.».
Κατάληξη
Με γνώμονα όλα τα πιο πάνω και για τους λόγους που προσπάθησα να εξηγήσω, η Κατηγορούμενη 2 κρίνεται ένοχη στις κατηγορίες 12 και 13, στις κατηγορίες δηλαδή που αντιμετωπίζει.
(Υπ.).…………………..
Λ. Χαβιαράς Ε.Δ.
Πιστόν Αντίγραφον
Πρωτοκολλητής
cylaw.org: Από το ΚΙΝOΠ/CyLii για τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο