ΕΠΑΡΧΙΑΚΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΛΑΡΝΑΚΑΣ
Ενώπιον: Λ. ΧΑΒΙΑΡΑ, Ε.Δ.
Αρ. Υπ. 4615/2021
Μεταξύ:
Διευθυντής Τμήματος Δασών
Κατηγορούσα Αρχή
-και-
1.Μ. Π.
2.Μ. Π.
Κατηγορούμενοι
Ημερομηνία: 3.4.2025
Για την Κατηγορούσα Αρχή: κ. Φελλάς
Για τους Κατηγορούμενους: κ. Σαββίδης
ΑΠΟΦΑΣΗ
Το Κατηγορητήριο
Οι Κατηγορούμενοι αντιμετωπίζουν αριθμό κατηγοριών για διάφορες παραβάσεις του περί Δασών Νόμου 25(Ι)/2012 ως έχει τροποποιηθεί μέχρι σήμερα.
Σύμφωνα με τις λεπτομέρειες των κατηγοριών, οι Κατηγορούμενοι κατά ή περί τον Δεκέμβριο του 2019 ή/και προγενέστερα σε χρόνο άγνωστο για την κατηγορούσα αρχή και ακολούθως μέχρι και σήμερα παράνομα και χωρίς την άδεια του Διευθυντή του Τμήματος Δασών κατέχουν ή/και χρησιμοποιούν δασική γη έκτασης 281m2 (περίπου), ήτοι στο Κρατικό Δάσος «Αλυκή» της Επαρχίας Λάρνακας (1η κατηγορία) και ανέγειραν χωρίς άδεια πέργολα, περίφραξη, ανθώνες ή/και άλλη μόνιμη ή/και προσωρινή κατασκευή από ξύλο, κεραμίδια ή/και άλλα υλικά (2η κατηγορία) και παράνομα φυτεύουν ή/και καλλιεργούν διάφορα δέντρα και θάμνους σε κρατική γη εντός του εν λόγω δάσους (3η κατηγορία) και τοποθέτησαν σωλήνες (λάστιχα) στην ίδια γη (4η κατηγορία).
Η Μαρτυρία
Για να αποδείξει την υπόθεση της η Κατηγορούσα Αρχή κάλεσε ως μάρτυρες τον ΜΚ1 ο οποίος μέχρι το 2024 εργαζόταν στο Τμήμα Δασών, τον ΜΚ2 ο οποίος είναι Δασικός Λειτουργός και τον ΜΚ3, ο οποίος εργάζεται στον τομέα γαιών και χωρομετρίας του Τμήματος Δασών. Οι Κατηγορούμενοι αφότου κλήθηκαν να προβάλουν την υπεράσπιση τους, τήρησαν το δικαίωμα της σιωπής και κάλεσαν τον ΜΥ1, Τοπογράφο, ως μάρτυρα υπεράσπισης.
Μαρτυρία ΜΚ1
Ο ΜΚ1 υιοθέτησε δήλωση την οποία κατάθεσε στο Δικαστήριο (Τεκμήριο 1). Σύμφωνα με τον ΜΚ1 η περιοχή «ΑΛΥΚΗ» κηρύχθηκε ως κρατικό δάσος με την γνωστοποίηση αρ. 485 η οποία δημοσιεύθηκε στην επίσημη εφημερίδα της κυβέρνησης με αρ. 2896 ημερ. 30.12.1940 και εξακολουθεί να είναι κρατικό δάσος μέχρι σήμερα. Για τις παρανομίες των κατηγορούμενων ενημερώθηκε από τον ΜΚ2. Έγινε επιτόπια εξέταση παρόντος του ιδίου και του ΜΚ2 και διαπιστώθηκε η παρανομία. Κατά την 14.6.2017 προσήλθε στο γραφείο του δασικού σταθμού Λάρνακας ο Κατηγορούμενος 1, ο οποίος έδωσε κατάθεση (Τεκμήριο 2) στην οποία ισχυρίστηκε πως η κατοικία αγοράστηκε ως είχε και δεν γνώριζε για παράνομη επέμβαση. Ενημέρωσε επίσης ότι έψαχνε γη να αγοράσει για να προτείνει ανταλλαγή με το κομμάτι που κατέχει. Το 2018 ακολούθησε νέος έλεγχος και διαπιστώθηκε ότι οι κατηγορούμενοι προχώρησαν σε κατασκευή νέου υποστατικού, δηλαδή κιόσκι κατασκευασμένο από ξύλα και κεραμίδια. Μέχρι σήμερα η κατάσταση παραμένει η ίδια.
Στην αντεξέταση του υποβλήθηκε η θέση ότι η ιδιοκτήτρια της κατοικία είναι η Κατηγορούμενη 1. Ανάφερε σε απάντηση σχετικών ερωτήσεων ότι οι Κατηγορούμενοι κατηγορήθηκαν επειδή τότε ήταν ιδιοκτήτες. Δεν θυμάται εάν κάλεσαν και την Κατηγορούμενη 2 να δώσει κατάθεση.
Σε σειρά ερωτήσεων και υποβολών ότι δεν πρόκειται για δασική γη είπε ότι, το κρατικό δάσος έχει ορόσημα. Βρήκαν κατασκευές από περίφραξη πιο μέσα και έγιναν οι καταγραφές με GPS. Είπε ακόμη ότι, οι παρανομίες που εντόπισαν ήταν ένα κομμάτι βεράντας που είναι μέσα στο δάσος, ένα κομμάτι της αυλής και ένα κιόσκι με ξύλα και διαφώνησε με την υποβολή ότι δεν βρίσκονται εντός της δασικής γης.
Μαρτυρία ΜΚ2
Ο ΜΚ2 παρουσίασε και κατάθεσε γραπτή δήλωση (Τεκμήριο 3). Ανάφερε και αυτός ότι η περιοχή κηρύχθηκε ως κρατικό δάσος και παρουσίασε την γνωστοποίηση 485 ανωτέρω ημερ. 30.12.1940 (Τεκμήριο 4). Ανάφερε επίσης ότι η δασική περιοχή της Αλυκής συμπεριλήφθηκε στην συνθήκη Ramsar και πιστοποιήθηκε ως υδροβιότοπος. Εμπίπτει επίσης στο Ευρωπαϊκό Δίκτυο NATURA 2000 προστατεύεται από την Ευρωπαϊκή Οδηγία 92/43/ΕΕC.
Λόγω του ότι το 2011 κατά τον έλεγχο της οροθετικής γραμμής του κρατικού δάσους της Αλυκής διαπιστώθηκαν από λειτουργούς του Τμήματος Δασών του τομέα γαιών επεμβάσεις από ιδιοκτήτες ή κατόχους παρακείμενων κατοικιών, ζητήθηκε από το Κτηματολόγιο όπως γίνει χωρομετρική εργασία που να αποτυπώνει τις επεμβάσεις και ενημερωθεί το Τμήμα Δασών για τα στοιχεία των ιδιοκτήτων των τεμαχίων που γειτνιάζουν με το κρατικό δάσος. Η εν λόγω χωρομετρική εργασία έλαβε χώρα τον Αύγουστο του 2012 (Τεκμήριο 7). Η χωρομετρική εργασία συμπληρώθηκε πλήρως και ενημερώθηκε το Τμήμα Δασών περί την 31.10.2016 με επισυνημμένο τοπογραφικό σχέδιο και σχεδιάγραμμα με τα εμβαδά των επεμβάσεων (Τεκμήριο 13).
Στις 24.8.2012 παραδόθηκε δια χειρός επιστολή στην Κατηγορούμενη 2 με την οποία ενημερωνόταν, μεταξύ άλλων, για την επέμβαση σε κρατική δασική γη, δηλαδή κατασκευή περιτειχισμάτων, φύτευση δέντρων, επιχωμάτωση μέρους της δασικής γης σε συνέχεια της αυλής της κατοικίας της (Τεκμήριο 8). Οι Κατηγορούμενοι με επιστολή τους ημερομηνίας 20.9.2012 ζήτησαν διευκρινήσεις (Τεκμήριο 9). Ακολούθησε συνάντηση μεταξύ Κατηγορούμενων και λειτουργών του Τμήματος Δασών στις 24.9.2012 οπότε και οι Κατηγορούμενοι δεσμεύτηκαν να απαντήσουν γραπτώς αναφορικά με το τι τους προτάθηκε για να επιλυθεί οριστικά το ζήτημα χωρίς όμως να ανταποκριθούν.
Περί τις 20.4.2015 παραδόθηκε στην Κατηγορούμενη 2 επιστολή ημερομηνίας 3.4.2015 αναφορικά με την εξακολουθούμενη επέμβαση, ενημερώνοντας την, μεταξύ άλλων, ότι θα ακολουθήσει νέος επιτόπιος έλεγχος και ότι εάν δεν αρθούν οι παρανομίες θα διωχθεί δικαστικά (Τεκμήριο 10). Έγινε όμως νέα συνάντηση μεταξύ Κατηγορούμενων και Διευθυντή Τμήματος Δασών στις 29.7.2015 καθότι θέλησε να τους δώσει κι άλλο χρόνο για συμμόρφωση. Κατά την 18.8.2015 επιδόθηκε στην Κατηγορούμενη 2 επιστολή στην οποία καταγράφονταν, μεταξύ άλλων, όσα συζητήθηκαν στην συνάντηση της 29.7.2015 και δόθηκε χρονοδιάγραμμα για να απαντήσουν οι Κατηγορούμενοι πως θα προχωρήσουν (Τεκμήριο 11). Οι Κατηγορούμενοι απέστειλαν επιστολή ημερομηνίας 16.9.2015 με την οποία εξέφραζαν ενδιαφέρον προς επίλυση του ζητήματος μέσω ανταλλαγή γης (Τεκμήριο 12).
Κατά την 6.6.2017 ο ΜΚ2 επισκέφθηκε το κρατικό δάσος μαζί με τον ΜΚ1 και διαπίστωσαν ότι η οικία της Κατηγορούμενης 2 εξακολουθούσε να έχει την ίδια μορφή. Έλαβε φωτογραφίες με το κινητό του τηλέφωνο (Τεκμήριο 14) στις οποίες υπόδειξε στην κυρίως εξέταση του που βρίσκεται το δάσος.
Μετά από τηλεφωνική συνεννόηση στις 14.6.2017 συναντήθηκε στο γραφείο του δασικού σταθμού Λάρνακας με τον Κατηγορούμενο 1, ο οποίος ισχυρίστηκε σε κατάθεση (Τεκμήριο 2) ότι η κατοικία αγοράστηκε ως είχε και πως δεν είχε γνώση για την παρανομία. Υπόγραψε την κατάθεση στην παρουσία του ΜΚ2 και του ΜΚ1 και τους ενημέρωσε ότι ερευνά περιπτώσεις για αγορά ιδιωτικής γης για να γίνει ανταλλαγή.
Κατά την 29.7.2017 οι Κατηγορούμενοι απέστειλαν επιστολή αναφέροντας ότι είναι σε διαδικασία εξεύρεσης γης και ζήτησαν όπως γίνει εκτίμηση της αγοραίας αξίας της εν λόγω δασικής γης (Τεκμήριο 15). Το Τμήμα Δασών με επιστολή του (Τεκμήριο 16) έδωσε τελευταία προθεσμία στους Κατηγορούμενους μέχρι 2.3.2018 για να προχωρήσουν σε εξεύρεση γης για σκοπούς ανταλλαγής.
Στις 16.3.2018 ακολούθησε επιτόπιος έλεγχος της περιοχής από τον ΜΚ2 συνοδεία του ΜΚ1 οπότε και διαπιστώθηκε νέα επέμβαση. Σύμφωνα με τον ΜΚ2 οι Κατηγορούμενοι κατασκεύασαν κιόσκι αποτελούμενο από ξύλα, κεραμίδια και άλλα υλικά εντός της ίδιας δασικής γης. Ενημερώθηκε ο κλάδος χωρομετρίας και ετοιμάστηκε σχετικό χωρομετρικό σχέδιο (Τεκμήριο 17). Κατά την 24.4.2018 οι Κατηγορούμενοι ενημερώθηκαν ότι θα ασκηθεί η δίωξη τους (Τεκμήριο 18).
Οι Κατηγορούμενοι ακολούθως υπέβαλαν πρόταση ανταλλαγής γης προσκομίζοντας αριθμό εγγράφων (Τεκμήριο 19) με το Τμήμα Δασών να τους πληροφορεί ότι για να εξεταστεί το αίτημα τους πρέπει να συμπληρωθεί συγκεκριμένο έντυπο αίτησης (Τεκμήριο 20) το οποίο η Κατηγορούμενη 2 προσκόμισε στις 27.6.2018 (Τεκμήριο 21). Η αίτηση για να μπορούσε να προχωρήσει έπρεπε να γίνει αγορά του προτεινόμενου ιδιωτικού τεμαχίου καθότι το ίδιο τεμάχιο προσφέρθηκε τόσο από την Κατηγορούμενη όσο και από άλλο άτομο κάτι για το οποίο ενημέρωσε την Κατηγορούμενη 2 το Τμήμα Δασών στις 3.8.2018 (Τεκμήριο 22). Δόθηκε παράταση μέχρι να αποφασιστεί ποια αίτηση θα προωθείτο μέχρι τις 6.9.2019 (Τεκμήριο 23). Κατά την 13.8.2019 οι Κατηγορούμενοι με επιστολή τους (Τεκμήρια 24 και 25) ενημέρωσαν το Τμήμα Δασών ότι επιθυμούσαν να ανταλλάξουν μόνο 180m2 αντί 281m2 που είναι η επέμβαση και να αφαιρέσουν την περίφραξη. Το Τμήμα Δασών ενημέρωσε ότι για να τύχει εξέτασης το αίτημα τους πρέπει πρώτα να κατεδαφιστεί η περίφραξη και να παραδώσουν την δασική γη ελεύθερη κατοχής μέχρι τις 2.12.2019 (Τεκμήριο 26).
Στις 18.12.2023 ο ΜΚ2 επισκέφθηκε εκ νέου τον χώρο, έλαβε φωτογραφίες (Τεκμήριο 27) και διαπίστωσε ότι οι παρανομίες εξακολουθούσαν να υφίστανται.
Κατά την αντεξέταση του, υποβλήθηκε επανειλημμένα στον μάρτυρα ότι τα σχέδια είναι λανθασμένα (Τεκμήρια 4 και 5) με τον μάρτυρα να επαναλαμβάνει ότι θα πρέπει να ερωτηθεί η χωρομετρία για τα συγκεκριμένα. Ο ΜΚ2 επίσης τοποθέτησε το επίμαχο ακίνητο ως το Τεμάχιο 416, ιδιοκτησίας της Κατηγορούμενης 2, παραπέμποντας στα Τεκμήρια 6 και 7 υποδεικνύοντας τα δασικά όρια και την επέμβαση. Διερωτήθηκε πως είναι δυνατό να αμφισβητείται η επέμβαση από την υπεράσπιση δεδομένου του ότι οι Κατηγορούμενοι αποδέχθηκαν να γίνει ανταλλαγή.
Τέθηκε επίσης η θέση στον ΜΚ2 ότι το Τεμάχιο 416 ανήκει κατά 97% στο Τμήμα Δασών και το υπόλοιπο ποσοστό 3% αποτελεί οικιστική γη και ο ΜΚ2 απάντησε ότι δεν γνωρίζει και ότι είναι θέμα της χωρομετρίας.
Μαρτυρία ΜΚ3
Ο ΜΚ3 υιοθέτησε και κατάθεσε δήλωση (Τεκμήριο 28). Τον Δεκέμβριο του 2011 μετάβηκε στην Λάρνακα για σκοπούς ελέγχου των ορίων του κρατικού Δάσους της Αλυκής. Κατάθεσε ως Τεκμήριο 30 τα σχέδια που αναφέρονταν στην κήρυξη της περιοχής ως κρατικό δάσος. Ανάφερε ότι το κρατικό δάσος Αλυκή εξακολουθεί μέχρι σήμερα να υφίσταται (Τεκμήριο 31). Κατά τον πιο πάνω επιτόπιο έλεγχο διαπιστώθηκαν παραβάσεις για τις οποίες ενημερώθηκε ο διευθυντής του Τμήματος Δασών. Τον Μάρτιο του 2018 κατόπιν ενημέρωσης από τον ΜΚ2 μετάβηκε εκ νέου στην περιοχή για να προβεί σε χωρομετρική εργασία οπότε και ετοίμασε σχετικό χάρτη στον οποίο αποτύπωσε τα όρια του κρατικού δάσους, την μορφή και έκταση της επέμβασης και το κιόσκι που κατασκευάστηκε μετέπειτα (Τεκμήριο 32). Η μορφή και η έκταση της επέμβασης φαίνεται ως είπε και στα σχέδια του κτηματολογίου (Τεκμήριο 33). Ιδιοκτήτρια του τεμαχίου είναι η Κατηγορούμενη 2 (Τεκμήριο 34).
Στις 18.11.2014 προέβη σε νέα επίσκεψη και διαπίστωσε ότι η επέμβαση εξακολουθεί να υφίσταται. Έλαβε φωτογραφικό υλικό (Τεκμήριο 35).
Μαρτυρία ΜΥ1
Ο ΜΥ1 παρουσίασε κατάθεση (Τεκμήριο 37) την οποία υιοθέτησε και στην οποία αναφέρει, μεταξύ άλλων, ότι η Κατηγορούμενη 2 η οποία είναι ιδιοκτήτρια της οικίας που βρίσκεται εντός του τεμαχίου με αριθμό εγγραφής […] και αριθμό τεμαχίου […] του παράδωσε αντίγραφο του Τεκμηρίου 14 και του ανάθεσε να ερευνήσει κατά πόσο το δέντρο που βρίσκεται στην φωτογραφία εμπίπτει εντός των ορίων του δικού της τεμαχίου. Επισκέφθηκε το χώρο και διαπίστωσε ότι εμπίπτει. Δεν ισχύει, κατά τον ΜΥ1, ότι η γραμμή που φαίνεται στο Τεκμήριο 14 διαχωρίζει το τεμάχιο της Κατηγορούμενης 2 με το γειτνιάζον τεμάχιο 4 διότι το εν λόγω δέντρο βρίσκεται αρκετά εντός του τεμαχίου της Κατηγορούμενης 2. Από έρευνα που έκανε ιδιοκτήτης του γειτνιάζοντος τεμαχίου είναι η Κυπριακή Δημοκρατία και είναι οικιστικό. Προς τούτο παρουσίασε εκτύπωση από την ιστοσελίδα της πολεοδομίας (Τεκμήριο 39).
Κατά την αντεξέταση του, παρά του ότι ανάφερε ότι πέραν των πιο πάνω δεν έκανε κάτι άλλο για την υπόθεση, δέχθηκε ότι έστειλε την επιστολή Τεκμήριο 40 το 2019 εκ μέρους των Κατηγορούμενων σχετικά με την εκτίμηση της αξίας του ακινήτου, και ρωτήθηκε εάν τότε συμφωνούσε με τις μετρήσεις του Κτηματολογίου με τον ΜΥ1 να απαντά ότι συμφωνεί με τα σχέδια που έκαναν τότε, με την τοποθέτηση της γραμμής στην φωτογραφία Τεκμήριο 14 είναι που διαφωνεί.
Αξιολόγηση
Παρακολούθησα με προσοχή τους μάρτυρες. Ολόκληρη η μαρτυρία τους έχει καταγραφεί στα πρακτικά και έχει αποτιμηθεί στο σύνολο της. Αξιολόγησα τη μαρτυρία τους σύμφωνα με τις αρχές της νομολογίας, έχοντας εξετάσει επίσης το περιεχόμενο των εγγράφων που κατατέθηκαν ως Τεκμήρια και έλαβα υπόψη την εικόνα τους στο Δικαστήριο (βλ. Ζαβρού ν. Χαραλάμπους (1996) 1 Α.Α.Δ 447, Χριστοφή ν Ζαχαριάδη (2002) 1 Α.Α.Δ 401, Παπαδοπούλου v Αστυνομίας (2007) 2 Α.Α.Δ 173, Κυπριανού ν Αστυνομίας (2008) 2 Α.Α.Δ 816).
Μικρές αντιφάσεις σε ασήμαντες λεπτομέρειες ή ελαχίστου σημασίας ανακρίβειες δεν καταστρέφουν την όλη αξιοπιστία του μάρτυρα, την οποία το Δικαστήριο δεν εξετάζει αποσπασματικά (βλ. Κουδουνάρης ν Αστυνομίας (1991) 2 Α.Α.Δ 320).
Με γνώμονα τα πιο πάνω προχωρώ να καταγράψω όσα αποκόμισα από την ενώπιον μου τεθείσα μαρτυρία.
Ο ΜΚ1 τοποθετήθηκε σε σχέση με γεγονότα τα οποία ενέπιπταν εντός της σφαίρας γνώσεων του. Δεν επιχείρηση να διογκώσει την εικόνα ούτε να τοποθετηθεί επί θεμάτων που δεν γνώριζε ή να εκφράσει γνώμη επί τούτων. Αναφέρθηκε στις ενέργειες που ο ίδιος είχε κάνει και δεν εντοπίζω οτιδήποτε στην μαρτυρία του το οποίο να με οδηγεί σε συμπέρασμα διαφορετικό από το ότι ο ΜΚ1 κατάθεσε την αλήθεια στο Δικαστήριο.
Παρά του ότι ασκήθηκε πίεση στον ΜΚ2 κατά την αντεξέταση του σε σχέση με τις δικές του ενέργειες και παρά του ότι σε κάποια σημεία της αντεξέτασης του διέκρινα να εκνευρίζεται, δεν μου δημιούργησε την εικόνα αναξιόπιστου μάρτυρα. Προσεκτική ανάγνωση της μαρτυρίας του καταδεικνύει ότι στο μεγαλύτερο της μέρος που αφορούσε τις διαδικασίες που ακολουθήθηκαν από το Τμήμα Δασών και το τμήμα χωρομετρίας του καθώς και το Κτηματολόγιο, ως επίσης και η αλληλογραφία μεταξύ Τμήματος Δασών και Κατηγορούμενων δεν αμφισβητήθηκαν από πλευράς υπεράσπισης. Η ειλικρίνια του ΜΚ2 διαφάνηκε και από το γεγονός ότι δεν επιχείρησε να εκφέρει γνώμη σε οτιδήποτε δεν αφορούσε την ειδικότητα του, παραπέμποντας στο τμήμα χωρομετρίας.
Σε σχέση με το επίδικο τεμάχιο, ο ΜΚ2 ήταν σε θέση υποδείξει τόσο το τεμάχιο όσο και τα όρια του κρατικού δάσους καθώς και την επέμβαση επί συγκεκριμένων σχεδίων (Τεκμήρια 6, 7). Αναφέρω τούτο λόγω της έντονης αμφισβήτησης από πλευράς υπεράσπισης κάποιων γραμμών που τοποθετήθηκαν επί φωτογραφίας την οποία παρουσίασε μεταξύ άλλων φωτογραφιών ο εν λόγω μάρτυρας και η οποία πόρρω απέχει από επίσημο χάρτη του κτηματολογίου ή τοπογραφικό σχέδιο.
Θετική ήταν και η εικόνα του ΜΚ3 ο οποίος στην ουσία επιβεβαίωσε ότι με βάση τα στοιχεία τηε κεντρικής αποθήκης πληροφοριών της Κυπριακής Δημοκρατίας, το επίδικου τεμαχίου εντός του περιφραγμένου χώρου της επέμβασης ανήκει στην Κατηγορούμενη 2. Αν και ο μάρτυρας αντεξετάστηκε επιστάμενα σε σχέση με το κατά πόσο η γη αποτελείται από οικιστικά τεμάχια και όχι μόνο από κρατικό δάσος παράμεινε σταθερός στη θέση του παραπέμποντας στο Τεκμήριο 31 ότι το επίδικο τεμάχιο στο 100% του ανήκει στην Κυπριακή Δημοκρατία και με βάση την κήρυξη (Τεκμήριο 4) είναι κρατική δασική γη.
Ο μάρτυρας επίσης παραπέμποντας σε σχέδιο του κτηματολογίου (Τεκμήριο 36) εξήγησε με πειστικότητα ότι οι πολεοδομικές ζώνες αφορούν αποκλειστικά το θέμα χρήσης της γης και δεν έχουν σχέση με το ιδιοκτησιακό καθεστώς και ότι στο ιδιοκτησιακό καθεστώς του Τμήματος Δασών υπάρχουν ζώνες που είναι στην αποκλειστική αρμοδιότητα του Τμήματος Δασών. Εξήγησε επίσης με πειστικότητα ότι οι γραμμές που τραβήχθηκαν στη φωτογραφία που αναφέρθηκε και ο ΜΚ2 ήταν προς υποβοήθηση των συναδέλφων του και ότι την πραγματική εικόνα απεικονίζει η χωρομετρική αποτύπωση στην οποία προέβη. Δεν υπάρχει αμφιβολία στο μυαλό του Δικαστηρίου ότι ο ΜΚ3 κατάθεσε την αλήθεια δίδοντας την πραγματική εικόνα του ακινήτου που απασχολεί στην παρούσα υπόθεση και ως προς τούτο η μαρτυρία του γίνεται αποδεκτή.
Αντιθέτως, ο ΜΥ1 δεν έπεισε το Δικαστήριο. Εκείνο που στην πραγματικότητα έκανε ο ΜΥ1 ήταν να αμφισβητήσει γραμμές που τοποθετήθηκαν σε μια φωτογραφία από αυτές που κατάθεσε ο ΜΚ2 (ανωτέρω) και η οποία ως έχω ήδη αναφέρει δεν αποτελεί ούτε χάρτη, ούτε χωρομετρικό σχέδιο ούτε έχει εξυπηρετήσει οποιοδήποτε σκοπό στην υπόθεση αυτή. Σε κάθε περίπτωση η εμπλοκή του στην διαδικασία προσπαθειών εξεύρεσης γης για ανταλλαγή δεικνύει ότι η παρουσία του στο Δικαστήριο αποτέλεσε προσπάθεια να βοηθήσει τους Κατηγορούμενους παρά να βοηθήσει το Δικαστήριο να καταλήξει σε ασφαλή συμπεράσματα. Σε συνδυασμό των πιο πάνω, πρέπει να τονιστεί ότι δέχθηκε ότι δεν αρνείται τις μετρήσεις που είχαν γίνει τότε (όταν δηλαδή εκπροσωπούσε τους Κατηγορούμενους στην προσπάθεια ανταλλαγής γης) αλλά την τοποθέτηση των γραμμών στην φωτογραφία Τεκμήριο 14 η οποία ουδέποτε αποτέλεσε βάση επίσημων μετρήσεων αλλά απλά μια ένδειξη ως προς τον ευρύτερο χώρο της επέμβασης. Το Δικαστήριο εν όψει των πιο πάνω δεν μπορεί να στηριχθεί στην μαρτυρία του.
Αναφορικά με τους Κατηγορούμενους, παρόλο που δεν έχουν δώσει μαρτυρία και τήρησαν το δικαίωμα της σιωπής, ο Κατηγορούμενος 1 είχε δώσει κατάθεση στο Τμήμα Δασών η οποία κατατέθηκε από τον ΜΚ1. Συνεπώς, αυτή δύναται να αξιολογηθεί με το σύνολο της ενώπιον μου μαρτυρίας (βλ. Γαβριήλ ν. Δημοκρατίας (2009) 2 Α.Α.Δ. 693). Στην εν λόγω κατάθεση (Τεκμήριο 2) ο Κατηγορούμενος 1 ερωτήθηκε πότε έγινε η επέμβαση και απάντησε ότι:
«Το σπίτι το αγόρασα το 1995-2000. Δεν το έκτισα εγώ αλλά το αγόρασα έτοιμο. Υπήρχε από τότε η περίφραξη με το τέλι. Υπήρχε η παρανομία από την αρχή της αγοράς. Η βεράντα έγινε μετά από χρόνια περίπου».
Σε επόμενη ερώτησε πως και πότε εντοπίστηκε η παρανομία, ο Κατηγορούμενος 1 απάντησε:
«Το λάθος ανακαλύφθηκε μετά από πρόβλημα που παρουσιάστηκε στην διπλανή οικία του κ. Λοίζου με την ανέγερση τοίχου μεταξύ των δυο κατοικιών και με την εμπλοκή του Δήμου».
Μέχρι τότε, που έδιδε κατάθεση, ο Κατηγορούμενος δήλωσε ότι δεν έκανε τίποτε για τα πιο πάνω. Ρωτήθηκε για τις προθέσεις του και είπε:
«Εισηγούμαι να έλθει σε συνεννόηση ο Δασικός Χωρομέτρης με τον δικό μου χωρομέτρη για να έλθουμε σε ένα δίκαιο διακανονισμό».
Εάν ήταν η θέση των κατηγορούμενων ευθύς εξ΄αρχής ότι ουδεμία παρανομία υφίσταται, τότε θα έπρεπε ο Κατηγορούμενος 1 όταν ενημερώθηκε και κλήθηκε να δώσει κατάθεση να μην αποδεχθεί την ύπαρξη παρανομίας αντί μαζί με την Κατηγορούμενη 2 να προσπαθούν να εξεύρουν γη για να ανταλλάξουν την υφιστάμενη που κατέχουν. Ως έπεται από τα πιο πάνω, κάποιος ο οποίος ξόδεψε χρήματα για να αγοράσει περιουσία, διότι τούτη ήταν η θέση που προβλήθηκε στην κατάθεση του Κατηγορούμενου 1, ότι δηλαδή αγοράστηκε η κατοικία ως είχε, δεν αναμένεται απλώς και μόνο με μια πληροφόρηση ότι υπάρχει παρανομία να κινηθεί για να την ανταλλάξει.
Ως προκύπτει επίσης από την αλληλογραφία που ανταλλάχθηκε μεταξύ κατηγορούμενων και Τμήματος Δασών (Τεκμήρια 8, 9, 10, 11, 12, 16, 18, 20, 21, 22, 23, 24 και 25), ουδέποτε προβάλλεται από πλευράς Κατηγορούμενων ο ισχυρισμός ότι δεν υπάρχει από πλευράς τους καμία επέμβαση στο κρατικό δάσος και ότι εντός του επίμαχου τεμαχίου δεν έχουν ανεγείρει βεράντα και πέργολα και αυτό παρά τις περί αντιθέτου υποβολές κατά την αντεξέταση των μαρτύρων κατηγορίας, οι οποίες παρέμειναν μετέωρες εφόσον κατά το στάδιο που οι Κατηγορούμενοι κλήθηκαν να προβάλουν την υπεράσπιση τους, τήρησαν, ως είχαν δικαίωμα, τη σιωπή τους.
Σε ό,τι αφορά όμως την ανέγερση της περίφραξης από τέλι, την τοποθέτηση ανθώνων, την φύτευση και καλλιέργεια καθώς την εναποθέτηση σωλήνων (λαστίχων) απουσιάζει εκείνη η μαρτυρία που να δεικνύει ότι έχουν γίνει από τους Κατηγορούμενους. Σε ό,τι αφορά την ανέγερση της περίφραξης από τέλι υπάρχει μόνο η κατάθεση του Κατηγορούμενου 1. Σε ό,τι αφορά την τοποθέτηση ανθώνων, φύτευση και καλλιέργεια εντός του κρατικού δάσους, δεν έχει παρουσιαστεί μαρτυρία που να δεικνύει ότι τα φυτά που εντοπίζονται στις φωτογραφίες που κατάθεσαν οι ΜΚ2 και ΜΚ3 δεν είναι φυτά που υπάρχουν εντός του δάσους πολυ απλά επειδή πρόκειται για δάσος, ούτε μαρτυρία ότι δεν προυπήρχαν της αγοράς της κατοικίας από τους Κατηγορούμενους. Για το θέμα των λαστίχων, η μαρτυρία από πλευράς μαρτύρων κατηγορίας, και δη του ΜΚ3 αφήνει ερωτηματικό εάν το λάστιχο που εντοπίστηκε τοποθετήθηκε από τους Κατηγορούμενους ή τους ιδιοκτήτες της διπλανής κατοικίας εφόσον δεν ήταν σε θέση να πει από που αρχίζει και που τελειώνει.
Η υπεράσπιση δεν αμφισβητεί ότι το δάσος Αλυκή είναι κρατικό δάσος. Εκείνο που αμφισβητεί είναι ότι το κομμάτι γης εντός του οποίου εντόπισαν τις επεμβάσεις – παρανομίες οι μάρτυρες κατηγορίας είναι εντός του κρατικού δάσους. Προς τούτο αμφισβητώντας την ύπαρξη οποιασδήποτε επέμβασης από πλευράς κατηγορούμενων, επιχείρησε να καταδείξει ότι λανθασμένα οι μάρτυρες κατηγορίας έκριναν ότι το μέρος του ακινήτου εκείνου είναι μέσα στο κρατικό δάσος. Εάν ήταν η θέση των κατηγορούμενων από την αρχή ότι οι μετρήσεις του τμήματος χωρομετρίας του Τμήματος Δασών ή και του Κτηματολογίου αποτύπωσαν επί χάρτου την λάθος εικόνα, η παρούσα διαδικασία δεν μπορεί να αποτελέσει το μέσο αμφισβήτησης τοποθέτησης ορίων καθότι τούτο αποτελεί προιόν άλλων διαδικασιών.
Ευρήματα
Στην βάση της πιο πάνω αξιολόγησης προκύπτουν τα ακόλουθα ευρήματα:
- Το δάσος Αλυκή αποτελεί κρατικό δάσος ως έχει κηρυχθεί με την γνωστοποίηση αρ. 485 η οποία δημοσιεύθηκε στην επίσημη εφημερίδα της κυβέρνησης με αρ. 2896 ημερ. 30.12.1940 και εξακολουθεί να είναι κρατικό δάσος μέχρι σήμερα.
- Το επίδικο ακίνητο φέρει αριθμό εγγραφής 8/888 και αριθμό τεμαχίου 416 και είναι ιδιοκτησίας της Κατηγορούμενης 2.
- Η εντός του πιο πάνω ακινήτου κατοικία αγοράστηκε από τους Κατηγορούμενους μεταξύ 1995 και 2000 με ήδη υπάρχουσα την επέμβαση κατά 281m2 και ήδη υπάρχουσα περίφραξη από τέλι.
- Οι Κατηγορούμενοι μεταγενέστερα τοποθέτησαν βεράντα και ανέγειραν επίσης κιόσκι (πέργολα) από ξύλα και κεραμύδια.
- Η Κατηγορούμενη 2 ενημερώθηκε εγγράφως για τις παρανομίες με επιστολή 24.8.2012
- Στις 24.9.2012 έγινε συνάντηση μεταξύ Κατηγορούμενων και Διευθυντή Τμήματος Δασών.
- Στις 20.4.2015 στάλθηκε εκ νέου επιστολή προς την Κατηγορούμενη 2.
- Στις 29.7.2015 ακολούθησε νέα συνάντηση
- Στις 18.8.2015 τέθηκε χρονοδιάγραμμα για συμμόρφωση των Κατηγορούμενων.
- Στις 16.9.2015 οι Κατηγορούμενοι επέδειξαν ενδιαφέρον για ανταλλαγή γης.
- Στις 6.6.2017 έγινε επιτόπιος έλεγχος από τους ΜΚ1 και ΜΚ2.
- ΣτΙς 14.6.2017 ο Κατηγορούμενος 1 έδωσε την κατάθεση Τεκμήριο 2
- Στις 29.7.2017 στάλθηκε νέα επιστολή προς τους Κατηγορούμενους για να συμμορφωθούν
- Στις 16.3.2018 έγινε νέος επιτόπιος έλεγχος κατά τον οποίο διαπιστώθηκε η ανέγερση κιόσκι (πέργολας)
- Στις 24.4.2018 ενημερώθηκαν οι Κατηγορούμενοι ότι εάν δεν συμμορφωθούν θα διωχθούν ποινικά.
- Στις 27.6.2018 κατατέθηκε αίτηση για ανταλλαγή γης από πλευράς Κατηγορούμενης 2.
- Στις 13.8.2019 οι Κατηγορούμενοι ενημέρωσαν ότι δεν θέλουν να ανταλλάξουν 281m2 αλλά 180m2 και το Τμήμα Δασών έδωσε προθεσμία μέχρι 2.12.2019 για να παραδώσουν ελεύθερη την κατοχή του τεμαχίου στο οποίο υπάρχει επέμβαση
- Στις 18.12.2023 η κατάσταση εξακολουθούσε να παραμένει η ίδια ως διαπίστωσε μετά από επίσκεψη ο ΜΚ3.
Νομική Πτυχή
Με την άρνηση των Κατηγοριών η Κατηγορούσα Αρχή έχει υποχρέωση να αποδείξει κάθε συστατικό στοιχείο των αδικημάτων, με αποδεκτή μαρτυρία, και δεν επιτρέπονται υποθέσεις ως προς την ύπαρξη γεγονότων, όσο εύλογες και εάν είναι (βλ. Γενικός Εισαγγελέας ν Σπύρος Σπύρου (2002) 2 ΑΑΔ 71, Λοϊζου ν Αστυνομίας (1989) 2 Α.Α.Δ. 363 και Σωτηριάδης ν Αστυνομίας (1991) 2 Α.Α.Δ. 482). Ο κατηγορούμενος δεν υποχρεούται να αποδείξει ότι οι ισχυρισμοί του είναι αληθινοί ή βάσιμοι αλλά αρκεί η δημιουργία λογικής αμφιβολίας. Διαφορετική προσέγγιση θα παραβίαζε το τεκμήριο της αθωότητας το οποίο κατοχυρώνεται από το Άρθρο 12(4) του Συντάγματος (Ιακώβου ν. Δημοκρατίας (1991) 2 Α.Α.Δ. 211, σελίδα 218).
Σε σχέση με τις κατηγορίες που αντιμετωπίζουν οι Κατηγορούμενοι, το άρθρο 37 του περί Δασών Νόμου (ανωτέρω) προβλέπει ότι:
«Οποιοδήποτε πρόσωπο, που δεν είναι εξουσιοδοτημένο δυνάμει των διατάξεων του παρόντος Νόμου ή των δυνάμει αυτού εκδιδόμενων Κανονισμών και που ενεργεί χωρίς άδεια που εκδόθηκε από τον Διευθυντή και το οποίο σε κρατικό δάσος -
(α) εκχερσώνει, σκάβει, καλλιεργεί, φυτεύει, σπέρνει, επιχωματώνει, ή ανασκάπτει γη ή εναποθέτει ή απορρίπτει οποιοδήποτε υλικό για οποιοδήποτε σκοπό∙ ή
(β) ανεγείρει οποιαδήποτε οικοδομή, περίφραξη, στάνη, κλίβανο, πινακίδα, διαφήμιση ή αφίσα ή οποιαδήποτε άλλη μόνιμη ή προσωρινή κατασκευή∙ ή
(γ) ανορύσσει διατρήσεις, σκάβει πηγάδια, ανοίγει αυλάκια νερού, τοποθετεί σωλήνες, κατασκευάζει υδατοφράκτες, ανεγείρει υδατοδεξαμενές, διοχετεύει ή άλλως πως χρησιμοποιεί οποιοδήποτε νερό βρίσκεται σε αυτούς∙ ή
(δ) κατέχει ή χρησιμοποιεί, για οποιοδήποτε σκοπό, γη ή δασικό κτίριο που βρίσκεται σε κρατικό δάσος∙ ή
……
είναι ένοχο αδικήματος και, σε περίπτωση καταδίκης του, υπόκειται σε ποινή φυλάκισης που δεν υπερβαίνει το ένα (1) έτος ή σε χρηματική ποινή που δεν υπερβαίνει τις πέντε χιλιάδες ευρώ (€5.000,00) ή και στις δύο (2) αυτές ποινές.»
Το άρθρο 42(2)(β) του Νόμου προβλέπει ότι:
«Επιπρόσθετα οποιασδήποτε ποινής που επιβλήθηκε για τα αδικήματα που αναφέρονται στο παρόν άρθρο, το εκδικάζον Δικαστήριο δύναται να διατάξει –
...
(β) την εντός καθορισμένου χρονικού διαστήματος κατεδάφιση οποιουδήποτε παραπήγματος ή κατασκευάσματος που σχετίζεται με το εν λόγω αδίκημα, την απομάκρυνση οποιωνδήποτε σωλήνων ή υλικών, την επίχωση οποιασδήποτε διάτρησης ή πηγαδιού ή αυλακιού και τον τερματισμό της διαπραχθείσας παράνομης επέμβασης.»
Σύμφωνα με το ερμηνευτικό άρθρο 2 του πιο πάνω Νόμου:
«κρατικό δάσος» σημαίνει οποιοδήποτε δάσος ή δασώδη έκταση ή οποιαδήποτε άλλη γη που έχει κηρυχθεί ως κρατικό δάσος, δυνάμει του άρθρου 10·
Στην βάση των πιο πάνω ευρημάτων του Δικαστηρίου έχει προκύψει ότι οι Κατηγορούμενοι έχουν ανεγείρει εντός κρατικού δάσους κιόσκι (πέργολα) φτιαγμένο από ξύλο και κεραμίδια χωρίς άδεια και χωρίς να είναι προς τούτο εξουσιοδοτημένα πρόσωπα. Η εν λόγω κατασκευή εμπίπτει στις διατάξεις του άρθρου 37(β) ανωτέρω. Ως έχει εξηγηθεί ανωτέρω, δεν επαρκεί η μαρτυρία ότι οι Κατηγορούμενοι έχουν ανεγείρει όλες τις κατασκευές που αναφέρονται στις λεπτομέρειες αδικήματος της 2ης κατηγορίας, κρίνω όμως ότι δεν είναι απαραίτητη η τροποποίηση της εν λόγω κατηγορίας εν όψει του ότι περιλαμβάνεται σε αυτή η κατασκευή για την οποία επαρκεί η μαρτυρία για καταδίκη.
Ως προς την νομολογιακή έννοια της κατοχής, στην υπόθεση Έπαρχος Πάφου ν. Tremetoushiotis Developers Ltd κ.α. Ποιν. Εφ. 153/2018, ημερ. 27.3.2019 λέχθηκαν τα πιο κάτω:
«Η έννοια της κατοχής στο σχετικό άρθρο του Νόμου, (και δεν υπάρχει ορισμός της λέξης στο ερμηνευτικό άρθρο), πρέπει να ερμηνευθεί τελεολογικά και κατά τρόπο που να υποδεικνύει τη μη απώλεια της ιδιοκτησίας. Ορθά το Δικαστήριο ανέφερε ότι ο ιδιοκτήτης οικοδομής δεν σημαίνει χωρίς άλλο ότι είναι και κάτοχος της, αλλά αυτό μόνο από την άποψη της φυσικής κατοχής. Η ουσία του άρθρου 10(1), είναι η απαγόρευση κατοχής χωρίς πιστοποιητικό έγκρισης, ανεξάρτητα από το αν χορηγήθηκε άδεια για την οικοδομή ή τμήμα αυτής. Το γεγονός ότι η οικοδομή στο βαθμό που είχε συμπληρωθεί είχε ενοίκους, δεν σημαίνει ότι η λήψη του πιστοποιητικού έγκρισης δεν βάρυνε τους εφεσίβλητους ως ιδιοκτήτες των τεμαχίων γης και ως εκείνους που είχαν ανεγείρει την οικοδομή. Η έννοια της κατοχής («possession»), σύμφωνα με τα νομικά ερμηνευτικά λεξικά, μπορεί να υποδηλώνει την πραγματική κατοχή ή μπορεί να υποδηλώνει τη νομική κατοχή, δηλαδή, τον πραγματικό έλεγχο με πρόθεση χρήσης και το δικαίωμα εισόδου, (δέστε Oxford Dictionary of Law, 5η έκδ., σελ. 371 και Osborn: A Concise Law Dictionary, 5η έκδ., σελ. 245).»
Με βάση τα πιο πάνω και ως προκύπτει από την μαρτυρία που έχει τεθεί ενώπιον του Δικαστηρίου καθώς και μέσω των Τεκμηρίων 2, 6, 8, 9, 10, 11, 12, 16, 17, 18, 20, 21, 22, 23, 24, 25 και 39, κρίνω ότι οι Κατηγορούμενοι κατέχουν και χρησιμοποιούν το εν λόγω ακίνητο έκταση 281m2 του οποίου επεμβαίνει εντός κρατικού δάσους Αλυκή. Άλλωστε ουδέποτε υπήρξε αμφισβήτηση από πλευράς υπεράσπισης ότι οι Κατηγορούμενοι κατέχουν και χρησιμοποιούν ολόκληρο το ακίνητο.
Κατάληξη
Εν όψει όλων των πιο πάνω και για τους λόγους που προσπάθησα να εξηγήσω, η Κατηγορούσα Αρχή έχει αποδείξει την υπόθεση της στον απαιτούμενο βαθμό σε ό,τι αφορά τις κατηγορίες 1 και 2 στις οποίες κρίνονται ένοχοι οι Κατηγορούμενοι αλλά όχι στις κατηγορίες 3 και 4 στις οποίες αθωώνονται.
(Υπ.)...................................
Λ. Χαβιαράς, Ε.Δ.
Πιστόν Αντίγραφον
Πρωτοκολλητής
cylaw.org: Από το ΚΙΝOΠ/CyLii για τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο