ΕΠΑΡΧΙΑΚΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΛΑΡΝΑΚΑΣ
Ενώπιον: Λ. ΧΑΒΙΑΡΑ, Ε.Δ.
Αρ. Υπ. 2948/2023
Μεταξύ:
ΔΗΜΟΣ ΛΑΡΝΑΚΑΣ
Κατηγορούσας Αρχής
-και-
1.AVITAL HOLDINGS LTD
2.ΑVI AVNI
3.LAR-VORTO SERVICES LTD
4.ΧΡΙΣΤΟΦΟΡΟΣ ΛΑΡΚΟΥ
Κατηγορούμενων
Ημερομηνία: 4.7.2025
Για την Κατηγορούσα Αρχή: κ. Αναξαγόρου
Για τους Κατηγορούμενους: κα. Κυνοσίδου
ΑΠΟΦΑΣΗ
Το κατηγορητήριο
Οι Κατηγορούμενοι αντιμετωπίζουν αριθμό κατηγοριών για διάφορες κατ’ ισχυρισμό παραβάσεις του Περί Ρυθμίσεως Οδών και Οικοδομών Νόμου, Κεφάλαιο 96.
Σύμφωνα με τις λεπτομέρειες των κατηγοριών, οι Κατηγορούμενοι κατά ή περί τις 6. 04. 2022, ή και προγενέστερα ή και μεταγενέστερα, άρχισαν παράνομες προσθηκομετατροπές στο διαμέρισμα αριθμός 2Α στην πολυκατοικία [ ] 2, σύμπλεγμα 9 στην οδό [ ] 148, το οποίο είναι κτισμένο εντός του τεμαχίου [ ] Φ ‑ σ.χ 60/1 W 2 τμήμα 9 στη Λάρνακα, χωρίς άδεια από την αρμόδια αρχή, δηλαδή τον Δήμο Λάρνακας. Συγκεκριμένα, οι προσθηκομετατροπές αφορούν σε έναρξη τοποθέτηση εξωτερικής αποχετευτικής εγκατάστασης, έναρξη ανοίγματος εξωτερικού κουφώματος και έναρξη ενσωμάτωσης καλυμμένης βεράντας. Κατηγορούνται επίσης για επίτρεψη και ανοχή έναρξης προσθηκομετατροπών στην ίδια οικοδομή, καθώς επίσης και για κατοχή και χρήση οικοδομής χωρίς πιστοποιητικό τελικής έγκρισης.
Μαρτυρία
Για να αποδείξει την υπόθεσή της η Κατηγορούσα Αρχή, κάλεσε 4 μάρτυρες κατηγορίας τον ΜΚ 1 Γιαννάκη Ιωάννου ο οποίος ήταν στην υπηρεσία του Δήμου Λάρνακας την ΜΚ 2 Κατερίνα Σεργίου υπεύθυνη του Τομέα Εγγραφής και Αιτήσεων στο Κτηματολόγιο Λάρνακας. Τον ΜΚ 3 Αναστάσιο Καρκώτη, πολιτικό μηχανικό στην υπηρεσία του Επαρχιακού Οργανισμού Αυτοδιοίκησης Λάρνακας. Τον ΜΚ 4 Χριστάκη Πασιουλή, ο οποίος είναι ο Παραπονούμενος και τον ΜΚ 5, Παναγιώτη Ατάου ο οποίος είναι δικηγόρος. Οι Κατηγορούμενοι αφότου κλήθηκαν να υποβάλουν την υπεράσπισή τους τήρησαν το δικαίωμα της σιωπής και δεν κάλεσαν οποιονδήποτε μάρτυρα υπεράσπισης.
Μαρτυρία ΜΚ 1
Ο ΜΚ 1 υιοθέτησε και κατάθεσε γραπτή δήλωση (Τεκμήριο 1) και κατάθεσε σχετικά τεκμήρια ανάφερε μεταξύ άλλων, ότι περί τον Απρίλιο του 2022, ο Δήμος Λάρνακας έγινε δέκτης παραπόνου από τον ΜΚ 4 ότι στην πολυκατοικία που αναφέρεται πιο πάνω γίναν οικοδομικές εργασίες, ανακαινίσεις και τροποποίησης κάποιων διαμερισμάτων, χωρίς να έχει δοθεί άδεια από την αρμόδια αρχή. Συγκεκριμένα το παράπονο υποβλήθηκε για τα διαμερίσματα 2 Α και 202. Ο ΜΚ 1 μετέβη στον χώρο στις 6. 04. 2022 και επιθεώρησε εξωτερικά το διαμέρισμα 2 Α το οποίο είναι και το επίδικο. Εκεί ο ΜΚ 1 διαπίστωσε ότι τοποθετήθηκε εξωτερική αποχετευτική εγκατάσταση, έγινε άνοιγμα εξωτερικού κουφώματος και έγινε ενσωμάτωση της καλυμμένης βεράντας με τον εσωτερικό χώρο του εν λόγω διαμερίσματος. Ακολούθως έλαβε σχετικές φωτογραφίες τις οποίες κατάθεσε ως Τεκμήριο (Τεκμήριο 2). Το συγκεκριμένο ακίνητο είναι ιδιοκτησίας της Κατηγορούμενης 1 ως ανέφερε και παρουσίασε σχετικά πιστοποιητικό έρευνας ακίνητης ιδιοκτησίας (3), το οποίο έλαβε από τον ΜΚ 4. Ο ΜΚ 1 προέβη επίσης σε έρευνα στους σχετικούς φακέλους της υφιστάμενης πολεοδομικής και οικοδομικής άδειας και διαπίστωσε ότι οι εργασίες γίναν χωρίς να έχει ληφθεί άδεια από τον Δήμο Λάρνακας και χωρίς να έχει εκδοθεί πιστοποιητικό τελικής έγκρισης γι' αυτές.
Αντεξεταζόμενος σχετικά με το ποιες ακριβώς ήταν οι ενέργειές του σε σχέση με την επιθεώρηση κτιρίων, ανέφερε ότι μεταβαίνει στον χώρο για εξέταση και όπου υπάρχει δυνατότητα εισέρχεται μέσα στον χώρο για να επιθεωρήσει εσωτερικά, ενώ όπου δεν μπορεί και δεν υπάρχει τρόπος, επιθεωρεί εξωτερικά που καταγράφει όσα βλέπει σε σύγκριση με τις άδειες οικοδομής και ετοιμάζει σχετικά έκθεση την οποία υποβάλλει στους προϊσταμένους του. Συνήθως ακολουθεί προειδοποίηση, αν όχι, λαμβάνεται απόφαση μετά από νέα έκθεση για να ληφθούν δικαστικά μέτρα. Δίδεται περίπου περιθώριο ενός μήνα για συμμόρφωση. Σε σχέση με το επίδικο ακίνητο, διευκρίνισε ότι είναι 2 πολυκατοικίες δίπλα δίπλα οι οποίες ενώνονται με έναν χώρο στη μέση. Συγκεκριμένα μέσω ενός καταστήματος στο ισόγειο και στις 2 πολυκατοικίες ανέφερε υπάρχουν πολλές αλλαγές και μετατροπές, χωρίς να έχει δοθεί άδεια, κυρίως στο ισόγειο από ό, τι είπε σε πιο παλιές καταγγελίες για τις οποίες είχαν αποφασίσει να μην προχωρήσουν σε διώξεις λόγω του ότι τότε που έγιναν οι καταγγελίες, γίνονταν έργα για τη δημιουργία της οδού Τάσου Μητσόπουλου μέχρι να τελειώσουν τα σχετικά έργα. Ερωτήθηκε επιπρόσθετα εάν ο ΜΚ 4 του είχε αναφέρει πότε ακριβώς γίναν οι προσθηκομετατροπές και απάντησε ότι δεν του είπε ακριβώς πότε και δεν μπορεί να ξέρει ακριβώς από τη στιγμή που εκείνος πήγε στον χώρο μετά που υποβλήθηκε η καταγγελία. Δεν θυμάται από τα στοιχεία, πότε απέκτησε η Κατηγορούμενη 1 την ιδιοκτησία του διαμερίσματος. Όταν έκαμε την πρώτη επιθεώρηση, οι προσθηκομετατροπές ήταν ακόμη υπό κατασκευή. Δεν θυμάται όμως την ημερομηνία κατά την οποία επιθεώρησε για πρώτη φορά τον χώρο. Η πρώτη επιθεώρηση φαίνεται είπε με τα τεκμήρια που κατάθεσε και είναι με βάση τις φωτογραφίες που έχει καταθέσει και η ημερομηνία είπε που φαίνεται στις σχετικές φωτογραφίες, που είναι το Τεκμήριο 2, είναι 4. 02. 2022. Ανέφερε επίσης ότι ήταν η επιθεώρηση στην οποία είχε μαζέψει στοιχεία για να προχωρήσει σε καταγγελία.
Σχετικά με το πότε λήφθηκαν ακριβώς οι φωτογραφίες και πότε επιθεώρησε τον χώρο και αν προϋπήρχαν καταγγελίες εκτός από αυτήν που έκανε ο ΜΚ 4, ο μάρτυρας απάντησε ότι τις φωτογραφίες τις έβγαλε για να τις παρουσιάσει στο Δικαστήριο και ότι ο ΜΚ 4 εκπροσωπούσε τη Διαχειριστική Επιτροπή και αυτός προωθούσε τις καταγγελίες και ενδιαφερόταν για το πώς πάει η υπόθεση εναντίον των Κατηγορουμένων. Τα παράπονα είπε ο ΜΚ 1 έρχονταν συνεχώς στον Δήμο τόσο γραπτώς, όσο και προφορικώς. Πριν το συγκεκριμένο διαμέρισμα, καταγγέλθηκε και διαμέρισμα στον δεύτερο όροφο. Συμφώνησε ότι στις φωτογραφίες που παρουσίασε ως τεκμήριο, δεν φαίνεται ο αριθμός του διαμερίσματος, δηλαδή 2 Α, είπε όμως ότι τον αριθμό τον γράφει στην πόρτα εκεί που έλαβε φωτογραφίες και είναι ο εξωτερικός χώρος. Του υποβλήθηκε ότι δεν είναι αυτό το κτίριο στο οποίο βρίσκεται το διαμέρισμα 2 Α και απάντησε ότι 2 Α μπορεί να αλλάζει, διότι είναι ο αριθμός θήρας. Εκείνος βασίστηκε στο Κτηματολόγιο για τον τίτλο όπου λέει ότι είναι το συγκεκριμένο διαμέρισμα και το εντόπισε με βάση τη χαρτογράφηση του Κτηματολογίου και την επί τόπου κατάσταση.
Ακολούθως, ερωτήθηκε πότε εξασφάλισε το Τεκμήριο 3 και είπε δεν θυμάται ακριβώς την ημερομηνία. Το είχε παραδώσει ο ΜΚ 4 στον Δήμο Λάρνακας. Όταν του ζήτησε ο ίδιος προσωπικά να προβεί σε έρευνα στο Κτηματολόγιο ως πρόεδρος της Διαχειριστικής Επιτροπής ή ως μέλος της και να του φέρει τεκμήρια του ιδιοκτήτη του συγκεκριμένου διαμερίσματος, ούτως ώστε να μπορεί ο Δήμος να προχωρήσει εναντίον του δικαστικά. Σε σχέση με το Τεκμήριο 4, ανέφερε στην αντεξέταση του ότι προέρχεται από τον ηλεκτρονικό χάρτη της Λάρνακας τον οποίο διατηρούσε στον υπολογιστή του πάνω στον οποίο καταγράφονταν οι άδειες οικοδομής από το ειδικό τμήμα της Τεχνικής Υπηρεσίας και το τύπωσε ο ίδιος από αυτό το τμήμα, για να μπορεί να τα βρίσκει. Το τελευταίο αντίγραφο που είχε νομίζει ότι ήταν του 2021. Τέλος του υποβλήθηκε ότι αν υπάρχουν προσθηκομετατροπές στο συγκεκριμένο διαμέρισμα, αυτές έχουν γίνει πριν να αποκτήσει η Κατηγορούμενη 1 την ιδιοκτησία του και ανέφερε ότι δεν γνωρίζει εάν η καταγγελία έγινε προηγουμένως, αλλά και έτσι να είναι τα πράγματα, έχει κληρονομήσει την παρανομία και έπρεπε να είχε κάμει αίτηση για να εξασφαλίσει άδειες οικοδομής. Σχεδόν αμέσως του υποβλήθηκε ότι οι προσθηκομετατροπές δεν γίναν από τους Κατηγορούμενους και απάντησε ότι αυτό δεν το γνωρίζει.
Μαρτυρία ΜΚ 2
Η ΜΚ 2, κατάθεσε στο Δικαστήριο πιστοποιητικό έρευνας με αριθμό ΠΕΡ 370/2025 το οποίο ετοιμάστηκε 11. 02. 2025 και αφορά στο ιστορικό του ακινήτου. (Τεκμήριο 5). Προχώρησε να αναφέρει ότι για την περίοδο 1. 01. 2015 μέχρι 11. 02. 2025 και περιγράφεται το ακίνητο που αφορά ένα διαμέρισμα με αριθμό 7 στο ισόγειο. Είναι στη Λάρνακα ενορία σκάλα με αριθμό εγγραφής 9/[ ] στην οδό [ ] 64, όπου είναι το κτίριο [ ] νούμερο 2, με αριθμό θήρας 2 Α το οποίο αγοράστηκε από την Κατηγορούμενη 1 με την πώληση Π421/2020 στις 25. 02. 2020. Το εν λόγω πιστοποιητικό δείχνει είπε και τον προηγούμενο ιδιοκτήτη. Η ενορία σκάλα πρόσθεσε η μάρτυρας, είναι η περιοχή κοντά στην περιοχή Μακένζυ και παρουσίασε αντίγραφο επίσημου κτηματικού σχεδίου (Τεκμήριο 6). Εξήγησε επίσης ότι το ακίνητο βρίσκεται στην ενορία σκάλα, Φ/Σχ. 60/01 W 2 στο τμήμα 9 και φαίνεται επί του τεκμηρίου με κίτρινο χρώμα το τεμάχιο [ ] εντός του οποίου ανεγέρθηκε η πολυκατοικία που ανέφερε προηγουμένως. Η μάρτυρας επίσης ετοίμασε και κατάθεσε ένα ειδικό σχέδιο (Τεκμήριο 7), με αριθμό 3921, το οποίο αναφέρει τα στοιχεία της πολυκατοικίας και του τεμαχίου [ ], συγκεκριμένα το ισόγειο όπου φαίνεται με κίτρινο χρώμα, ότι το διαμέρισμα αυτό είναι αριθμός 7 στο ισόγειο. Στην αντεξέταση, ερωτήθηκε κατά πόσο γνωρίζει εάν κατά την αλλαγή ιδιοκτησίας ενός ακινήτου, γίνεται επιτόπιος έλεγχος του ακινήτου από λειτουργούς του Κτηματολογίου. Η μάρτυρας απάντησε ότι η μεταβίβαση γίνεται στο γραφείο και η εκτίμηση γίνεται με τον Νόμο 81/70 και δεν γίνεται κατόπιν επιτόπιας εξέτασης, εκτός εάν κριθεί απαραίτητο για σκοπούς εκτίμησης. Δεν γίνεται για κάθε ακίνητο επιτόπια εξέταση. Τα στοιχεία είναι καταχωρημένα στο γραφείο της στους υπολογιστές, είναι όλα μηχανογραφημένα και είναι τα ορθά στοιχεία κάθε διαμερίσματος ή ακινήτου που μεταβιβάζεται.
Σε σχέση με το συγκεκριμένο διαμέρισμα, η μεταβίβαση έγινε το 2020. Δεν έχει κάποια στοιχεία τα οποία να εξακριβώνουν αν έγινε επιτόπιος έλεγχος. Στην περίπτωση αυτήν ήταν ένας τίτλος που υπήρχε ένα διαμέρισμα σε μια πολυκατοικία η οποία είχε ανεγερθεί εδώ και χρόνια. Οι τίτλοι εκδόθηκαν μεταξύ του 1982 και του 1983 και δεν υπήρχε λόγος να γίνει επιτόπια εξέταση κατά τη μεταβίβαση, ερωτώμενη σχετικά με τους φακέλους του Κτηματολογίου, ανέφερε ότι ο φάκελος της πώλησης είναι ένας. Είναι ένα έγγραφο πώλησης που προσκομίστηκε στο γραφείο τους και για το συγκεκριμένο δόθηκε ο αριθμός που ανέφερε προηγουμένως για τη συγκεκριμένη πολυκατοικία. Σίγουρα υπήρχαν και άλλοι προηγούμενοι φάκελοι οι οποίοι κρατούνται στο αρχείο. Πριν την Κατηγορούμενη 1, ιδιοκτήτης ήταν κάποιος Β. Γ, ο οποίος του απέκτησε με δωρεά. Ερωτήθηκε επιπρόσθετα εάν γνωρίζει από ποιον γίναν στο επίδικο διαμέρισμα αλλαγές ή προσθηκομετατροπές και απάντησε ότι αυτός δεν είναι ο λόγος για τον οποίο κλήθηκε να παρουσιαστεί στο Δικαστήριο και δεν γνωρίζει για κάποιες άλλες προσθήκες που έγιναν. Για την εξακρίβωση κατά πόσο υπάρχουν μετατροπές ή αλλαγές, δεν είναι δουλειά του Κτηματολογίου, αλλά άλλων αρμοδίων αρχών.
Μαρτυρία ΜΚ 3
Ο ΜΚ 3 υιοθέτησε και κατάθεσε γραπτή δήλωση στο Δικαστήριο (Έγγραφο Α) στην οποία αναφέρει μεταξύ άλλων ότι γνωρίζει την παρούσα υπόθεση διότι επισκέφθηκε προσωπικά το κτίριο και έλαβε φωτογραφίες ο ίδιος στις 13. 02. 2025 τις οποίες κατάθεσε ως Τεκμήριο (Τεκμήριο 8). Οι φωτογραφίες ανέφερε (Τεκμήριο 8) δείχνουν την πλευρική όψη νότια του κτιρίου και φαίνεται ότι στη μέση του κτιρίου υπάρχει μια μικρή ανέγερση η οποία εκτείνεται μόνο στο ισόγειο. Πάνω από το μέρος αυτό, δεν έχει κάτι κτισμένο και ένθεν και ένθεν του μέρους αυτού υπάρχουν 2 ανεγέρσεις οι οποίες αποτελούνται από ισόγειο πλέον 6 ορόφου. Η οικοδομή βλέπει σε 2 δρόμους. Ο ένας είναι μπροστά και ο άλλος πίσω. Μεταξύ του πίσω μέρους της οικοδομής και του δρόμου που εφάπτεται στο τεμάχιο, είναι ο χώρος στάθμευσης του συγκροτήματος. Το επίδικο διαμέρισμα, βρίσκεται στο νότιο μέρος της οικοδομής, είναι ισόγειο και βλέπει νοτιοδυτικά. Έχει διακρίνει ότι στο επίδικο διαμέρισμα ανοίχτηκε κούφωμα παραθύρου, τοποθετήθηκαν εξωτερικά σωλήνες, αποχετεύσεις και η καλυμμένη βεράντα έχει κλείσει, με αποτέλεσμα να ενσωματωθεί με τον εσωτερικό χώρο του διαμερίσματος. Όλα αυτά γίναν ανέφερε παράνομα και χωρίς άδεια.
Για τη συγκεκριμένη πολυκατοικία, παρουσίασε στο Δικαστήριο την άδεια οικοδομής (Τεκμήριο 9), το αρχιτεκτονικό σχέδιο της κάτοψης του ισογείου, (Τεκμήριο 10), αρχιτεκτονικό σχέδιο ανατολικής και νότιας όψης, (Τεκμήριο 11), το αρχιτεκτονικό σχέδιο των άλλων 2 όψεων του κτιρίου, (Τεκμήριο 12), την άδεια διαιρέσεως του ακινήτου, (Τεκμήριο 13). Τέλος κατάθεσε στο Δικαστήριο πιστοποιητικά του Εφόρου Εταιρειών, σε σχέση με την πρώτη Κατηγορούμενη και την τρίτη Κατηγορούμενη. Συνεχίζοντας την κυρίως εξέτασή του, αναφερόμενος στα Τεκμήρια 11 και 12, διευκρίνισε ότι το επίδικο διαμέρισμα, φαίνεται στη δυτική όψη, είναι στο πίσω μέρος του συγκροτήματος κάτω δεξιά και στη νότια όψη του είναι εκεί που έγιναν οι παρανομίες. Συγκεκριμένα έγινε διάνοιξη ενός παραθύρου στο αριστερό μέρος στη νότια πλευρά, 2 παράθυρα έχουν κλείσει την καλυμμένη βεράντα πάλι στη νότια πλευρά και επιπρόσθετα έχουν ανεγερθεί αποχετεύσεις. Σε σχέση με την άδεια οικοδομής που είναι το Τεκμήριο 9, είπε ότι αναφέρεται στα Τεμάχια 195 και 196, απλά με την επικαιροποίηση που ακολούθησε από το Κτηματολόγιο σήμερα το τεμάχιο είναι το 254 που αφορά στο ίδιο κτίριο.
Στην αντεξέτασή του, του ζητήθηκε να δείξει τι ακριβώς εννοείτο αναφέρεται σε κούφωμα παραθύρου και είπε ότι ανοίχτηκε κούφωμα και τοποθετήθηκε έξτρα παράθυρο στην αριστερή μεριά και έκλεισε καλυμμένη βεράντα με 2 αλουμίνια παράθυρα. Του ζητήθηκε να παρουσιάσει αρχιτεκτονικά σχέδια για να υποδείξει πώς ήταν προηγουμένως ή κάποιες φωτογραφίες και είπε ότι εκείνα τα αρχιτεκτονικά σχέδια δεν τα είχε τώρα μαζί του, αλλά παρουσίασε την προηγούμενη φορά.
Τα αρχιτεκτονικά σχέδια είπε είναι εκείνα που παρουσίασε κατά την κυρίως εξέτασή του. Υπάρχουν όμως αρχιτεκτονικά όπου διαφαίνεται καθαρά το πριν και το μετά. Η πρότερη κατάσταση και η υφιστάμενη όπου φαίνεται ότι είναι επιπρόσθετο ανοιγόμενο παράθυρο. Ακολούθως ερωτήθηκε εάν γνωρίζει πότε απέκτησε την ιδιοκτησία του επίδικου διαμερίσματος η Κατηγορούμενη 1 και αν γνωρίζει τον προηγούμενο ιδιοκτήτη και απάντησε αρνητικά. Σε σχέση με τις επισκέψεις του στο ακίνητο για επιθεώρηση, ανέφερε ότι πήγε 2 φορές. Η πρώτη στις 13. 02. 2025 και πήγε μετά τις 13 ακόμα μια φορά ύστερα από μια εβδομάδα, αλλά δεν θυμάται ακριβώς ημερομηνία. Θυμάται ότι ήταν Σάββατο. Ερωτήθηκε εάν πρόσεξε κατά πόσο διαμένει κάποιος στο διαμέρισμα και είπε όχι. Ερωτήθηκε ακόμη αν του άνοιξαν την πόρτα και είπε ότι δεν χτύπησε, διότι δεν υπήρχε λόγος. Επίσης ρωτήθηκε ποια είναι η σχέση που έχουν οι Κατηγορούμενοι 3 και 4 με το επίδικο διαμέρισμα και είπε ότι φαίνεται ότι ήταν η προηγούμενη (προφανώς εννοούσε αξιωματούχοι) και συμφώνησε και ανέφερε ότι η αλλαγή έγινε το 2019 και συμφώνησε ότι σήμερα η 3 και 4, από ό, τι φαίνεται από το πιστοποιητικό σύστασης της εταιρείας, δεν είναι αξιωματούχοι της Κατηγορούμενης 1. Του υποβλήθηκε ότι τα παράπονα προϋπήρχαν και μάλιστα γίνονταν το 2019, με τον μάρτυρα να απαντά ότι τότε δεν ήταν σε εκείνη την υπηρεσία, αλλά σε άλλη.
Κατά την επανεξέτασή του σε σχέση με την ημερομηνία έναρξης και παύσης της τρίτης Κατηγορούμενης ως διευθύντρια της πρώτης Κατηγορούμενης, ερωτήθηκε ποια ήταν η ημερομηνία παύσης και είπε η 14.02.2025.
Μαρτυρία ΜΚ 4
Επίσης υιοθέτησε και κατάθεσε γραπτή δήλωση στο Δικαστήριο (Έγγραφο Β). Ανέφερε μεταξύ άλλων ότι κατέχει τη θέση του Προέδρου της Διαχειριστικής Επιτροπής της συγκεκριμένης, της προαναφερόμενης πολυκατοικίας από τον Σεπτέμβριο του 2022, ενώ προηγουμένως κατείχε τη θέση του γραμματέα από το 2013. Γνωρίζει είπε τα γεγονότα της υπόθεσης ως μέλος της Διαχειριστικής Επιτροπής και ως τέτοιο έχει αντίγραφα όλων των σχετικών εγγράφων. Τον Απρίλιο του 2020, η Διαχειριστική Επιτροπή παρατήρησε εργολάβο να εκτελεί οικοδομικές εργασίες στο διαμέρισμα 2 Α. Συγκεκριμένα χαλούσε τοίχους και έβγαζε πράγματα εκτός του διαμερίσματος. Ο ΜΚ 4 τον ρώτησε ποιος είναι ο ιδιοκτήτης του διαμερίσματος, αλλά εκείνος δεν του έδιδε τα στοιχεία. Ο λόγος που τον ρώτησε, ήταν γιατί προηγουμένως ο ιδιοκτήτης του συγκεκριμένου διαμερίσματος ήταν ένα πρόσωπο το οποίο είναι μόνιμος κάτοικος Αγγλίας και επισκεπτόταν το διαμέρισμα μια φορά τον χρόνο για 2 εβδομάδες κατά τη διάρκεια των καλοκαιρινών διακοπών. Είχε μάθει ότι το διαμέρισμα πωλήθηκε, αλλά δεν γνωρίζω ποιος ήταν ο καινούριος ιδιοκτήτης. Επειδή ο εργολάβος δεν συνεργαζόταν, ζήτησε από το Κτηματολόγιο να ενημερωθεί η Διαχειριστική Επιτροπή ποιος ήταν ο νέος ιδιοκτήτης και ενημερώθηκαν ότι ήταν η Κατηγορούμενη 1.
Στις 28. 05. 2020, η Διαχειριστική Επιτροπή έστειλε επιστολή προς τον Δήμο Λάρνακας. Συγκεκριμένα προς την Τεχνική Υπηρεσία του Δήμου Λάρνακας μέσω διαχειριστικής εταιρείας. Η επιστολή κοινοποιήθηκε και στην Κατηγορούμενη 1, στο εγγεγραμμένο γραφείο της το οποίο τότε βρισκόταν στην οδό [ ] 1, όπου βρίσκεται το δικηγορικό γραφείο του Ν. Ν. (Τεκμήρια 15 και 16), στην εν λόγω επιστολή αναφέρονταν μεταξύ άλλων, ότι οι ιδιοκτήτες του διαμερίσματος με αριθμό 2Α, δηλαδή η Κατηγορούμενη 1, προχώρησε σε οικοδομικές εργασίες χωρίς να ενημερώσει εκ των προτέρων τη Διαχειριστική Επιτροπή και χωρίς να υποβάλει τα απαραίτητα σχέδια στον Δήμο Λάρνακας και κάλεσε επίσης τον Δήμο Λάρνακας να προβεί σε επιθεώρηση και να προβεί στις αναγκαίες συστάσεις. Στις 26.6.2020, σε συνεδρία της Διαχειριστικής Επιτροπής, συζητήθηκε μεταξύ άλλων και το ζήτημα της έναρξης εργασιών στο διαμέρισμα 2Α και αποφασίστηκε όπως η Διαχειριστική Επιτροπή παρακολουθήσει το θέμα και να επέμβει εάν συνεχίζονταν οι παρανομίες και αποφασίστηκε ακόμη όπως ο ίδιος παρακολουθεί το ζήτημα, (Τεκμήριο 17).
Η Διαχειριστική Επιτροπή απέστειλε στην Κατηγορούμενη 1 και άλλη επιστολή (Τεκμήριο 18), την οποία υπόγραψε ο τότε πρόεδρος της Διαχειριστικής Επιτροπής με θέμα την ανακαίνιση του διαμερίσματος 2 Α. Στην εν λόγω επιστολή γινόταν αναφορά μεταξύ άλλων στις εργασίες που γίνονταν και σημειώθηκε ήδη ότι η Διαχειριστική Επιτροπή ήταν στη διάθεση της Κατηγορούμενης 1 για να διευθετηθεί συνάντηση σε σχέση με τις εργασίες που γίνονταν, όμως η Κατηγορούμενη 1 ουδέποτε ανταποκρίθηκε στην εν λόγω επιστολή. Ακολούθησε την 1. 09. 2022, ανακοίνωση της Διαχειριστικής Επιτροπής προς όλους τους ιδιοκτήτες των διαμερισμάτων και καταστημάτων της ίδιας πάντα πολυκατοικίας την οποία κατάθεσε ως Τεκμήριο 19.
Επειδή ο Δήμος Λάρνακας καθυστερούσε να επέμβει και να εξετάσει το θέμα που προέκυψε η Διαχειριστική Επιτροπή, θεώρησε σκόπιμο να αποταθεί στους δικηγόρους της μέσω των οποίων ετοιμάστηκε η επιστολή 24. 09. 2020, (Τεκμήριο 20) η οποία επιδόθηκε στον ΜΚ5 ως υπεύθυνο του εγγεγραμμένου γραφείου της Κατηγορούμενης 1 και στις 22. 10. 2020, στον εργολάβο ο οποίος εκτελούσε τις εργασίες στο διαμέρισμα 2 Α. Μεταξύ στην εν λόγω επιστολή αναφέρονταν μεταξύ άλλων ότι η Κατηγορούμενη 1 προέβη σε άνοιγμα παραθύρου και σε κλείσιμο βεράντας του διαμερίσματος κατά παράβαση των εγκεκριμένων σχεδίων και καλούσε αυτήν όπως εντός 15 ημερών άρει τις οποιεσδήποτε παρανομίες και επαναφέρει το διαμέρισμα στην πρότερα κατάσταση. Ουδέν έπραξε η Κατηγορούμενη 1 και οι εργασίες συνεχίστηκαν μέχρι την αποπεράτωσή τους, λόγω ότι η Διαχειριστική Επιτροπή δεν ενημερώθηκε για οποιεσδήποτε ενέργειες από πλευράς του Δήμου Λάρνακας, απέστειλε επιστολή προς αυτό, με ημερομηνία 21. 01. 2021 και άλλη επιστολή τον Απρίλιο του 2021 και επιστολή στις 12. 04. 2022, (Τεκμήρια 21, 22 και 23). Στην τελευταία επιστολή επισυνάφθηκαν και φωτογραφίες τις οποίες έλαβε ο ΜΚ4 στις οποίες απεικονίζονταν όλες οι παράνομες προσθηκομετατροπές που έγιναν στο επίδικο διαμέρισμα και σημείωσε με κόκκινο μελάνι κάθε παράνομη οικοδομική εργασία που έγινε. Τέλος, ανέφερε ότι το διαμέρισμα το επίδικο κατοικείται τώρα από κάποιον, όμως τα κοινόχρηστα εξακολουθούν να πληρώνονται από την Κατηγορούμενη 1.
Κατά την αντεξέτασή του ερωτήθηκε πότε συστάθηκε η Διαχειριστική Επιτροπή και ανέφερε ότι ήταν από την αρχή που λειτούργησε η πολυκατοικία το 1980. Ερωτήθηκε εάν έχει πρακτικά στην κατοχή του, σε σχέση με το πότε ανάλαβε και το πώς ανάλαβε, είτε τη θέση του γραμματέα, είτε του Προέδρου και ανέφερε ότι δεν τα έχει μαζί του. Του υποβλήθηκε ότι δεν είναι αυτήν τη στιγμή πρόεδρος της Διαχειριστικής Επιτροπής, ούτε ήταν γραμματέας από το 2013 μέχρι το 2022 και απάντησε ότι ήταν και είναι.
Ακολούθως σε σειρά σχετικών ερωτήσεων, ανέφερε ότι διαμένει στη Λευκωσία και επισκέπτεται πολύ συχνά το συγκεκριμένο συγκρότημα, περισσότερο τους καλοκαιρινούς μήνες. Σαν συνταξιούχος που είναι, έρχεται τακτικά στη Λάρνακα. Έτυχε περίοδος που βρισκόταν στη Λάρνακα κάθε εβδομάδα και κάθε μήνα συνήθως όμως τους χειμερινούς μήνες πηγαίνει πιο αραιά. Ερωτήθηκε πότε ακριβώς μέσα στον Απρίλιο του 2020 επισκέφθηκε το συγκρότημα και είπε ότι δεν μπορεί να πει συγκεκριμένα ημερομηνίες, αλλά ερχόταν τακτικά. Το ίδιο και προηγουμένως ερωτήθηκε, αν πριν διοριστεί πρόεδρος εκείνος ο προηγούμενος πρόεδρος της Διαχειριστικής Επιτροπής επισκεπτόταν το συγκρότημα και ανέφερε ότι έμενε στην πολυκατοικία, αλλά έπασχε από καρκίνο και δυσκολευόταν να επισκέπτεται το συγκρότημα. Τον βοηθούσε εκείνος σαν γραμματέας.
Σε σχέση με τις εργασίες που είπε ο μάρτυρας ότι προέβαινε η Κατηγορούμενη 1 εκείνη την περίοδο, απάντησε ότι ο ίδιος ήταν προσωπικά παρών. Επισκέφθηκε το διαμέρισμα ήταν στην πολυκατοικία όταν άρχισαν οι ανακαινίσεις και έβγαζαν οικοδομικά υλικά. Πήγε βρήκε τον εργολάβο που ασχολείτο με την ανακαίνιση και του είπε ότι δεν ενημερώσατε καθόλου για το τι θέλετε να κάνετε, υπάρχουν κανονισμοί. Κάποια πράγματα δεν μπορούν να γίνουν και έπρεπε να ενημερώσετε και να μας πείτε τι σκέφτεστε να κάνετε. Δεν τους έλεγε ποιος ήταν ιδιοκτήτης, οπότε δεν είχαν άλλη επιλογή παρά από το να αποταθούν στο Κτηματολόγιο και αμέσως έστειλαν επιστολή. Υποδείχθηκε το Τεκμήριο 8 στο οποίο αναγνώρισε το διαμέρισμα 2 Α και ανέφερε ότι αυτή είναι η σημερινή κατάσταση του διαμερίσματος. Ερωτήθηκε αν στο διαμέρισμα γίναν μετατροπές και απάντησε κιγκλιδώματα, τίποτε άλλο, που υποβλήθηκε ότι ο εργολάβος στον οποίο αναφέρθηκε προέβαινε σε εργασίες στο διπλανό διαμέρισμα και όχι στο 2 Α και απάντησε όχι. Σε σχέση με τον προηγούμενο ιδιοκτήτη του διαμερίσματος, είπε ότι ήταν κάποιος που ζούσε στο Λονδίνο και ερχόταν το καλοκαίρι μόνο για 1 με 2 εβδομάδες. Ήταν γνωστός του για χρόνια.
Ερωτήθηκε ακολούθως εάν γνωρίζει τους Κατηγορούμενους και είπε ότι δεν τους γνωρίζει. Ερωτήθηκε εάν διαμένουν στο συγκεκριμένο διαμέρισμα και ανέφερε ότι δεν γνωρίζει ποιος μένει εκεί. Εκείνους που ξέρει, είναι αυτούς που πληρώνουν κοινόχρηστα σαν ιδιοκτήτες και έχουν υπόψιν τους την Κατηγορούμενη 1. Ερωτήθηκε αν αυτήν τη στιγμή διαμένει κάποιος μέσα και απάντησε δεν ξέρει. Ερωτήθηκε εάν υπάρχει ενοικιαστής σχεδόν αμέσως μετά το ερωτήθηκε εάν υπάρχει ενοικιαστής και απάντησε ότι κάποιος είναι μέσα, δεν ξέρει όμως ποιος είναι ή εάν είναι ενοικιαστής. Έχει φώτα είπε. Ποιος μένει μέσα και με ποιο ενοίκιο δεν γνωρίζει. Τα κοινόχρηστα τα καταβάλλει η Κατηγορούμενη 1. Δεν είναι υποχρεωμένος να ξέρει προσωπικά ποιος ενοικιάζει ή αν υπενοικιάζει, ούτε σε άλλα διαμερίσματα που ενοικιάζονται, που δεν είναι μόνιμοι ενοικιαστές ξέρουν, ξέρουν μόνο τους μόνιμους. Ούτε επεμβαίνουν στον ιδιοκτήτη για να τους πει σε ποιον το ενοικιάζει ή να τους δώσει πληροφορίες. Ερωτήθηκε από πότε βλέπει φώτα μέσα στο διαμέρισμα και ανέφερε ότι τα βλέπει από το 2022 μόλις τελείωσε η ανακαίνιση από τον Απρίλη του 2022 μέχρι τον Μάη του 2022 όπως τον πληροφόρησε η Κατηγορούμενη 1. Αρνήθηκε η υποβολή ότι οι Κατηγορούμενοι δεν προβήκαν σε αυτές τις μετατροπές και είπε ότι δεν είναι θέμα, φαίνονται επί τόπου αυτά. Ερωτήθηκε εάν του ανέφερε ο εργολάβος που εντόπισε εκεί εάν είναι η εταιρεία Κατηγορούμενη 1 και είπε όχι την πληροφορία την πήρε από το Κτηματολόγιο. Ερωτήθηκε από πότε μεταβιβάστηκε το ακίνητο στην Κατηγορούμενη 1 και απάντησε εάν θυμάται καλά, από τις 22. 02. 2020. Του υποβλήθηκε ότι είναι διαφορετική η διεύθυνση του εγγεγραμμένου γραφείου της Κατηγορούμενης 1 και ανέφερε ότι δεν αμφιβάλλει τις πληροφορίες που έλαβε από το Κτηματολόγιο. Εκείνη τη διεύθυνση έβαλαν και αυτές ήταν οι πληροφορίες που έλαβαν. Ερωτήθηκε ποιος παρέλαβε την επιστολή που έστειλαν με τη διαχειριστική εταιρεία και είπε από ό, τι θυμάται ήταν κάποια υπάλληλος νομίζει Μαρία το όνομά της που έλαβε την επιστολή. Ερωτήθηκε σε ποια διεύθυνση παραδόθηκε και απάντησε στη διεύθυνση του γραφείου. Ερωτήθηκε ακολούθως εάν προβήκαν σε έρευνα στον Έφορο Εταιρειών για να διαπιστώσουν αν είναι σωστή η διεύθυνση και είπε όχι. Βασίστηκαν στο ότι τους είπε το Κτηματολόγιο.
Σε σχέση με τις παράνομες επεμβάσεις που διαπίστωσαν, ανέφερε ότι αυτές ήταν ότι άνοιξαν παράθυρο εκεί που δεν υπήρχε πρώτα, κρέμασαν 3 κομπρεσόρους σε κοινόχρηστο τοίχο που απαγορεύεται, στέγασαν βεράντα και έκαναν εγκλεισμό της βεράντας, καθώς επίσης επενέβησαν στα αποχετευτικά. Δηλαδή έβαλαν νέες σωληνώσεις και καλώδια στους τοίχους για να ενώσουν τους κομπρεσόρους και τα λοιπά με τις υδραυλικές εγκαταστάσεις. Ερωτήθηκε αν τότε είχαν ολοκληρωθεί οι εργασίες και είπε όχι, φαίνεται και στις φωτογραφίες. Ακολούθως ερωτήθηκε εάν γνωρίζει τον ΜΚ 5 και αν επικοινώνησε μαζί του και απάντησε όχι. Ερωτήθηκε τι σχέση έχει ο ΜΚ 5 με την Κατηγορούμενη 1 ή τους Κατηγορούμενους και είπε ότι δεν γνωρίζει τι σχέση έχει, διότι εκείνοι αποτάθηκαν στον δικηγόρο τους που είπαν το πρόβλημα και αυτός έστειλε τις επιστολές. Πέραν αυτού, δεν είχαν επικοινωνήσει με τους παραλήπτες των επιστολών. Τη μια επιστολή την παρέλαβε ο ΜΚ 5 και την άλλη η σύζυγος του εργολάβου. Ερωτήθηκε αν επικοινώνησε μαζί τους ο εργολάβος και είπε όχι. Τις έστειλε επιστολές ο δικηγόρος και δεν είχε ο ίδιος κάποια επέμβαση. Για τις συγκεκριμένες μετατροπές αυτές γίναν πριν ενοικιαστεί το διαμέρισμα και ενοικιάστηκε το διαμέρισμα μόλις ολοκληρώθηκαν. Δεν τους ενδιαφέρει ποιοι έκαναν τις μετατροπές. Ο υπεύθυνος είναι ο ιδιοκτήτης για τις μετατροπές που έγιναν παράνομα.
Μαρτυρία ΜΚ 5
Ο ΜΚ 5 ανέφερε ότι είναι δικηγόρος στο δικηγορικό γραφείο Ν. Ν. Δ.Ε.Π.Ε από το 2014. Μεταξύ 2020 και 2022, το δικηγορικό γραφείο ήταν στην οδό Γλάδστωνος 1 Παναγιώτειο Μέγαρο, γραφεία 201 και 205, 6023 Λάρνακα. Του υποδείχθηκε το Τεκμήριο 16 και συμφώνησε ότι η διεύθυνση που αναγράφεται, είναι η διεύθυνση του εν λόγω δικηγορικού γραφείου. Του υποδείχθηκε επίσης το Τεκμήριο 14, για το οποίο συμφώνησε ότι το 2019 διευθυντής της Κατηγορούμενης 1 είναι ο Κατηγορούμενος 2 και το 2019 η Κατηγορούμενη 3. Υποδείχθηκαν επίσης επιστολές ημερομηνίας 27. 05. 2020 και ότι η μια κοινοποιήθηκε στην Κατηγορούμενη 1 του υποδείχθηκε επιστολή ημερομηνίας 27. 05. 2020 η οποία συμφώνησε ότι κοινοποιήθηκε στην Κατηγορούμενη 1 και η επιστολή 2. 08. 2020 η οποία συμφώνησε ότι στάλθηκε στην Κατηγορούμενη 1. Συμφώνησε επίσης ότι είναι στη διεύθυνση του γραφείου του δικηγορικού. Του υποδείχθηκε η επιστολή ημερομηνίας 24. 09. 2020 επίσης από δικηγόρο στην οποία αναγνώρισε την υπογραφή του και την εν λόγω επιστολή την παρέλαβε ως υπεύθυνος του γραφείου της Κατηγορούμενης 1. Ερωτήθηκε εάν θυμάται να παράλαβε και τις 2 επιστολές και είπε όχι μόνο εκείνο που υπόγραψε που του επιδόθηκε στις 24. 09 δεν θυμάται τι έκανε συγκεκριμένα, μπορεί να πει όμως ότι η συνήθης πρακτική, είναι να σταλεί με οποιονδήποτε τρόπο προς τον πελάτη που αφορά η συγκεκριμένη επιστολή, αλλά για τη συγκεκριμένη επιστολή δεν θυμάται τι έκανε. Η λογική λέει ότι θα ενημέρωσαν, ο μόνος τρόπος να μην ενημερώσουν είναι σε περίπτωση κατά την οποία δεν εντοπίζουν για κάποιο λόγο τον πελάτη.
Θυμάται ότι είχε διάστημα που μιλούσε με έναν συνέταιρο του Κατηγορούμενου 2 με τον οποίο είχε περισσότερη επαφή και μιλούσαν για κάποια πράγματα όταν ερχόταν στο γραφείο και αφορούσαν τον Κατηγορούμενο 2, αλλά δεν μπορεί να πει και δώσαν κάποια πράγματα όταν άλλαξαν δικηγορικό γραφείο όμως δεν θυμάται εάν σίγουρα έδωσε και αυτήν την επιστολή. Ερωτήθηκε εάν υπήρχε λόγος να δώσει την επιστολή σε οποιονδήποτε άλλο εκτός από τους διευθυντές της Κατηγορούμενης 1 και είπε όχι. Ερωτήθηκε στην αντεξέτασή του πότε επισκέφθηκε το γραφείο τους τελευταία φορά ο Κατηγορούμενος 2 και απάντησε ότι πρέπει να ήταν πριν το 2019 και επανέλαβε ότι για τη συγκεκριμένη επιστολή δεν θυμάται τι έκανε. Ερωτήθηκε ποιος ενημερώνει από το γραφείο τους και είπε εξαρτάται ποιος μιλά με τους πελάτες. Όταν είδε την επιστολή που έχω στο γραφείο, δηλαδή αντίγραφο δεν φαίνεται να ήταν με email που δόθηκε. Κάποτε έρχονταν οι 2 επιστολές και τις έδιναν διά χειρός τη μια, αλλά για τη συγκεκριμένη δεν θυμάται, ούτε κράτησε σημείωση για το πώς δόθηκε. Ερωτήθηκε αν αλλάζουν συχνά οι διευθύνσεις των ηλεκτρονικών διευθύνσεων των πελατών τους και είπε δεν μπορεί να ξέρει. Ερωτήθηκε αν επικοινώνησε προσωπικά με την Κατηγορούμενη 1 ή με οποιοδήποτε εκπρόσωπο ώστε να ενημερωθούν για την επιστολή 24. 09. 2020 και είπε δεν θυμάται. Ερωτήθηκε από το 2022 και μετά ποια είναι η διεύθυνση του εγγεγραμμένου γραφείου της Κατηγορούμενης 1 και είπε ότι δεν γνωρίζει. Ερωτήθηκε πότε έγινε διευθύντρια της Κατηγορούμενης 1 η Κατηγορούμενη 3 και διερωτήθηκε ποια είναι η Κατηγορούμενη 3. Του αναφέρθηκε ποια είναι η Κατηγορούμενη 3 ακολούθως του αναφέρθηκε ποια είναι και απάντησε ότι στο Τεκμήριο που είδε προηγουμένως (Τεκμήριο 16) το 2019. Του υποδείχθηκε ότι θα μπορούσαν να ενημερώσουν την Κατηγορούμενη 3 και ανέφερε ότι δεν είχε κάποιο λόγο να επικοινωνήσει με την Κατηγορούμενη 3. Οι συγκεκριμένοι πελάτες ήταν για εγγραφή της εταιρείας το 2019 και πήγαν σε άλλο δικηγορικό γραφείο μετά. Όταν πήγαν εκεί, τους είπαν να αλλάξουν το εγγεγραμμένο γραφείο. Δεν τους πλήρωναν υπηρεσίες, παρόλα ταύτα δεν άλλαξαν το γραφείο (εννοεί τη διεύθυνση) και έρχονταν έγγραφα και προσπαθούσαν να στέλνουν τα έγγραφα που έρχονταν στους πελάτες.
Αξιολόγηση
Παρακολούθησα με προσοχή τους μάρτυρες και τον Κατηγορούμενο 2. Αξιολόγησα τη μαρτυρία τους σύμφωνα με τις αρχές της νομολογίας, έχοντας εξετάσει επίσης το περιεχόμενο των εγγράφων που κατατέθηκαν ως Τεκμήρια και έλαβα υπόψη την εικόνα του στο Δικαστήριο (βλ. Ζαβρού ν. Χαραλάμπους (1996) 1 Α.Α.Δ 447, Χριστοφή ν. Ζαχαριάδη (2002) 1 Α.Α.Δ 401, Παπαδοπούλου v. Αστυνομίας (2007) 2 Α.Α.Δ 173, Κυπριανού ν. Αστυνομίας (2008) 2 Α.Α.Δ 816). Μικρές αντιφάσεις σε ασήμαντες λεπτομέρειες ή ελαχίστου σημασίας ανακρίβειες δεν καταστρέφουν την όλη αξιοπιστία του μάρτυρα, την οποία το Δικαστήριο δεν εξετάζει αποσπασματικά (βλ. Κουδουνάρης ν. Αστυνομίας (1991) 2 Α.Α.Δ 320).
Με βάση τα πιο πάνω προχωρώ να καταγράψω όσα αποκόμισα από την ενώπιον μου μαρτυρία.
Η μαρτυρία των ΜΚ1 και ΜΚ3 αφορά κυρίως στο τεχνικό κομμάτι της υπόθεσης και στις ενέργειες που προβήκαν αναφορικά με την καταγγελία που έγινε στον παραπονούμενο οργανισμό σε σχέση με τις εργασίες στο επίδικο διαμέρισμα. Είμαι της γνώμης ότι μπορεί να γίνει κοινή αξιολόγηση των δυο μαρτύρων, η μαρτυρία των οποίων στην ουσία δεν αμφισβητήθηκε και οποιεσδήποτε θέσεις τους υποβλήθηκαν από πλευράς υπεράσπισης παράμειναν μετέωρες εφόσον κατά το στάδιο που οι Κατηγορούμενοι έπρεπε να προσφέρουν μαρτυρία, επέλεξαν ως είχαν το δικαίωμα της σιωπής, με αποτέλεσμα οι οποιοιδήποτε ισχυρισμοί τους να παραμείνουν ανυποστήρικτοι. Δεν έχω αμφιβολία ότι αμφότεροι οι μάρτυρες καταθέσαν την αλήθεια στο Δικαστήριο, δεν είχαν οποιοδήποτε σκοπό να εξυπηρετήσουν και άσκησαν τα καθήκοντα τους ως αναμενόταν εκ της θέσης τους να τα ασκήσουν. Σε κάθε περίπτωση, ουδεμία άδεια ή πιστοποιητικό τελικής έγκρισης παρουσίασαν οι Κατηγορούμενοι.
Αναφορικά με την ΜΚ2, η εντύπωση που άφησε στο Δικαστήριο ήταν θετική. Η μαρτυρία της αν και φαινομενικά δεν προσθέτει οτιδήποτε στην υπόθεση από άποψης απόδειξης των προσθηκομετατροπών εντούτοις καθόρισε πότε ακριβώς κατέστη ιδιοκτήτρια του επίδικου διαμερίσματος η Κατηγορούμενη 1. Αποδέχομαι την μαρτυρία της στο σύνολο της.
Ο ΜΚ4 επίσης άφησε θετική εντύπωση στο Δικαστήριο. Ο εν λόγω μάρτυρας κατάθεσε με φυσικότητα, δεν κλονίστηκε σε κανένα σημείο της αντεξέτασης, απαντούσε αυθορμητισμό στις ερωτήσεις που του υποβάλλονταν και δεν έχω την παραμικρή αμφιβολία ότι ήταν μάρτυρας της αλήθειας. Για τον εν λόγω μάρτυρα ισχύουν τα ίδια που ίσχυσαν για τους ΜΚ1 και ΜΚ3 ήτοι οι υποβολές της υπεράσπισης παράμειναν μετέωρες. Σε κάθε περίπτωση, εξ όσων εύκολα γίνεται αντιληπτό μέσω της μαρτυρίας του και των εγγράφων που κατάθεσε, ο ΜΚ4 ενήργησε με μεθοδικότητα. Κράτησε το ιστορικό καταγεγραμμένο από την ημερομηνία που διαπίστωσε να γίνονται οικοδομικές εργασίες στο επίδικο διαμέρισμα το οποίο ως εκ της ιδιότητας του γραμματέα και έπειτα πρόεδρου της διαχειριστικής επιτροπής, ήταν σε θέση να υποδείξει ποιο είναι αυτό και ήταν πειστικός καθ’ όλη την μαρτυρία του σε σχέση με τα επίδικα γεγονότα και στο ότι μέχρι σήμερα το διαμέρισμα χρησιμοποιείται. Αναντίλεκτη παράμεινε και η μαρτυρία του ότι τα κοινόχρηστα πληρώνονται από την Κατηγορούμενη 1. Η μαρτυρία του γίνεται αποδεκτή στο σύνολο της.
Ο ΜΚ5 επίσης άφησε θετικές εντυπώσεις. Δεν επιχείρησε να εκφέρει γνώμη για γεγονότα που δεν γνωρίζει ενώ η ειλικρίνεια του διαφάνηκε και από το γεγονός ότι δεν δίστασε να αναφέρει ότι δεν θυμόταν πως ενήργησαν σε σχέση με τις επιστολές για τις οποίες κλήθηκε να καταθέσει πέραν από εκείνων που ήταν βέβαιος ότι κοινοποιήθηκαν στην Κατηγορούμενη 1. Γίνεται αποδεκτή η μαρτυρία του.
Ευρήματα
Στα πλαίσια της παρούσας υπόθεσης, ουδέποτε αποτέλεσαν αμφισβητούμενα γεγονότα τα εξής:
- Aρμόδια αρχή είναι ο Δήμος Λάρνακας.
- Tο ακίνητο βρίσκεται εντός της επαρχίας Λάρνακας.
- Οι επίδικες προσθηκομετατροπές αφορούν σε εξωτερική αποχετευτική εγκατάσταση (σωλήνων), άνοιγμα εξωτερικού κουφώματος (παραθύρου) και ενσωμάτωση καλυμμένης βεράντας. Σε κάθε περίπτωση ως τα έχουν περιγράψει οι ΜΚ1, ΜΚ3 και ΜΚ4 και ως μπορεί και το Δικαστήριο να διαπιστώσει από το φωτογραφικό υλικό που κατατέθηκε. Οι επίδικες προσθηκομετατροπές αφορούν σε αυτές που έχω ήδη αναφέρει.
- Για τα πιο πάνω δεν έχουν εκδοθεί άδεια οικοδομής και πιστοποιητικό τελικής έγκρισης
Για τα πιο πάνω προβαίνω σε ανάλογα ευρήματα. Επιπρόσθετα, από την μαρτυρία και την αξιολόγηση της αποτελούν ευρήματα του Δικαστηρίου τα πιο κάτω:
- Το επίδικο διαμέρισμα αποκτήθηκε από την Κατηγορούμενη 1 με την πώληση Π421/2020 στις 25.02.2020 και είναι ιδιοκτησίας της
- Πρόκειται για το διαμέρισμα σε ακίνητο στην ενορία Σκάλα με αριθμό εγγραφής 9/[ ] στην οδό [ ] 64, όπου είναι το κτίριο [ ] νούμερο 2, με αριθμό θήρας 2Α
- Τον Απρίλιο του 2020 άρχισαν εργασίες στο επίδικο διαμέρισμα. Ο ΜΚ4 εντόπισε μέσα στο διαμέρισμα εργολάβο ο οποίος αρνήθηκε να τον ενημερώσει σχετικά με το ιδιοκτησιακό καθεστώς του διαμερίσματος.
- Η Διαχειριστική Επιτροπή της πολυκατοικίας αποτάθηκε στον Δήμο Λάρνακας και στην Κατηγορούμενη 1 για να καταγγείλει το ζήτημα και ζήτησε με αριθμό επιστολών την παύση των εργασιών χωρίς άδεια. Ουδέποτε έλαβε ανταπόκριση από την Κατηγορούμενη 1.
- Στην Κατηγορούμενη 1 κοινοποιήθηκαν η επιστολή Τεκμήριο 15 που αφορά στην ενημέρωση προς τον Δήμο Λάρνακας για τις οικοδομικές εργασίες και η επιστολή Τεκμήριο 18 με την οποία ενημερώνεται μεταξύ άλλων, η Κατηγορούμενη 1 από την Διαχειριστική Επιτροπή ότι αποτάθηκε στον Δήμο Λάρνακας και καλείται σε συνάντηση για συζήτηση του θέματος.
- Η Διαχειριστική Επιτροπή απέστειλε και την επιστολή Τεκμήριο 23 ημερομηνίας 12.4.2022 προς τον Δημοτικό Μηχανικό του Δήμου Λάρνακας ενημερώνοντας τον για περαιτέρω εκτέλεση εργασιών από πλευράς Κατηγορούμενης 1
- Τα κοινόχρηστα καταβάλλονται μέχρι σήμερα από την Κατηγορούμενη 1
- Το διαμέρισμα χρησιμοποιείται μέχρι σήμερα
Νομική πτυχή
Με την άρνηση των Κατηγοριών η Κατηγορούσα Αρχή έχει υποχρέωση να αποδείξει κάθε συστατικό στοιχείο των αδικημάτων, με αποδεκτή μαρτυρία, και δεν επιτρέπονται υποθέσεις ως προς την ύπαρξη γεγονότων, όσο εύλογες και εάν είναι (βλ. Γενικός Εισαγγελέας ν Σπύρος Σπύρου (2002) 2 ΑΑΔ 71, Λοϊζου ν Αστυνομίας (1989) 2 Α.Α.Δ. 363, Σωτηριάδης ν Αστυνομίας (1991) 2 Α.Α.Δ. 482). Ο κατηγορούμενος δεν υποχρεούται να αποδείξει ότι οι ισχυρισμοί του είναι αληθινοί ή βάσιμοι αλλά αρκεί η δημιουργία λογικής αμφιβολίας. Διαφορετική προσέγγιση θα παραβίαζε το τεκμήριο της αθωότητας το οποίο κατοχυρώνεται από το Άρθρο 12(4) του Συντάγματος (Ιακώβου ν. Δημοκρατίας (1991) 2 Α.Α.Δ. 211, σελίδα 218).
Υπάρχουν όμως εξαιρέσεις όπου το βάρος απόδειξης δύναται να μετατοπιστεί. Ως καταγράφεται στην σελ. 179 στου συγγράμματος Το Δίκαιο της Απόδειξης των Τάκη Ηλιάδη και Νικόλα Σάντη:
«Έτσι, όταν συγκεκριμένη νομοθετική διάταξη δημιουργεί ποινικό αδίκημα που όμως δεν συνιστά αδίκημα εάν η πράξη εκτελείται από πρόσωπο που κατέχει τα προσόντα ή την άδεια συγκεκριμένης αρχής, τότε ο κατηγορούμενος έχει το βάρος να αποδείξει ότι κατέχει τα προσόντα ή τη σχετική άδεια και τούτο γιατί οι λεπτομέρειες βρίσκονται μόνο στην προσωπική γνώση ή κατοχή του και είναι δύσκολο (αν όχι αδύνατο) για την Κατηγορούσα Αρχή να τις αντικρούσει. Σε τέτοια περίπτωση, ο κατηγορούμενος μπορεί να αποσείσει το σχετικό βάρος στο ισοζύγιο των πιθανοτήτων (R v Carr-Braint (1943)2 All ER 156)»
Σύμφωνα με το άρθρο 2 του οικείου Νόμου
«“οικοδομή” σημαίνει οποιαδήποτε κατασκευή, είτε από λίθους, σκυρόδεμα, πηλό, σίδερο, ξύλο ή άλλη ύλη, και περιλαμβάνει οποιοδήποτε λάκκο και οποιοδήποτε θεμέλιο, τοίχο, στέγη, καπνοδόχο, βεράντα, εξώστη, κορωνίδα ή προεξοχή ή τμήμα οικοδομής, ή οποιοδήποτε πράγμα που είναι προσαρτημένο σε αυτή, ή οποιοδήποτε τοίχο, ανάχωμα, φράκτη, περίφραγμα ή άλλη κατασκευή που περικλείει ή οροθετεί ή έχει σκοπό να περικλείει ή να οροθετεί οποιαδήποτε γη ή χώρο.»
Σχετικά με τις επίδικες κατηγορίες είναι το άρθρο 3 του Κεφ. 96. Σύμφωνα με τις διατάξεις του οποίου:
«3.-(1) Κανένα πρόσωπο δεν δύναται-
(α) να διανοίγει ή κατασκευάζει οδό
(β) να ανεγείρει ή να ανέχεται ή να επιτρέπει να ανεγείρεται οικοδομή ή να κατεδαφίζει ή να ανοικοδομεί ή να προβαίνει σε μετατροπή, προσθήκη ή επισκευή σε οποιαδήποτε υφιστάμενη οικοδομή ή να ανέχεται ή να επιτρέπει να γίνει οποιαδήποτε τέτοια κατεδάφιση ή ανοικοδόμηση ή οποιαδήποτε τέτοια μετατροπή, προσθήκη ή επισκευή
(γ) να διανοίγει ή να διαιρεί οποιαδήποτε γη (ανεξάρτητα από το αν οποιεσδήποτε άλλες οικοδομές ή οικοδομές που χρησιμοποιούνται αποκλειστικά για γεωργία ή δασοκομία, υπάρχουν επ’ αυτής ή όχι) σε χωρισμένα οικόπεδα
(δ) να διαιρεί οποιαδήποτε οικοδομή (ανεξάρτητα από το αν οποιαδήποτε τέτοια διαίρεση καθιστά αναγκαία οποιαδήποτε κατασκευή ή όχι) σε χωρισμένα διαμερίσματα
(ε) να μετατρέψει ή επιτρέψει ή ανεχθεί τη μετατροπή της εγκεκριμένης χρήσης μιας οικοδομής.
(στ) να αρχίζει προβαίνοντας σε οποιαδήποτε από τις εργασίες ή από τα ζητήματα που εκτίθενται πιο πάνω,
χωρίς άδεια γι’ αυτό, η οποία λαμβάνεται προηγουμένως από την αρμόδια αρχή όπως καθορίζεται στο εδάφιο (2)...»
Σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 20(1) του ίδιου Νόμου:
«20.-(1) Ανεξαρτήτως από την επιβολή οποιουδήποτε διοικητικού προστίμου δυνάμει των διατάξεων του παρόντος Νόμου, πρόσωπο το οποίο -
(α) Ανεγείρει οικοδομή χωρίς προηγουμένως να έχει εξασφαλίσει άδεια οικοδομής, όπως προβλέπεται στις διατάξεις του άρθρου 3·
(β) παραβιάζει τις διατάξεις του εδαφίου (2) του άρθρου 10∙
(γ) κατέχει ή χρησιμοποιεί ή ενεργεί, ώστε οποιοδήποτε άλλο πρόσωπο να κατέχει ή να χρησιμοποιεί οποιαδήποτε οικοδομή ή τμήμα οικοδομής πριν από την έκδοση πιστοποιητικού έγκρισης από την αρμόδια αρχή, όπως απαιτείται σύμφωνα με τις διατάξεις του εδαφίου (1) του άρθρου 10∙
(δ) υποβάλει στην αρμόδια αρχή παραπλανητικά στοιχεία αναφορικά με τα καθοριζόμενα στις διατάξεις του άρθρου 3Β∙
(ε) παραβαίνει οποιοδήποτε όρο επιβάλλεται δυνάμει των διατάξεων των άρθρων 6 ή 9∙
(στ) παραβαίνει διάταγμα στο οποίο καθορίζεται ο τύπος και ο τρόπος υποβολής αίτησης για έκδοση άδειας για οποιαδήποτε οδό ή οικοδομή με βάση τον παρόντα Νόμο, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 3Α∙
(ζ) παραβαίνει διάταγμα που εξαιρεί από την υποχρέωση έκδοσης οποιασδήποτε άδειας με βάση τον παρόντα Νόμο, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 4Β∙
(η) παραβαίνει οποιαδήποτε ειδοποίηση επιδίδεται σύμφωνα με τις διατάξεις των παραγράφων (β) και (γ) του εδαφίου (1) του άρθρου 15Β∙
(θ) ενεργεί κατά παράβαση των διατάξεων του άρθρου 9Α,
διαπράττει αδίκημα για το οποίο υπόκειται σε περίπτωση πρώτης καταδίκης, σε φυλάκιση για περίοδο που δεν υπερβαίνει το ένα (1) έτος ή σε χρηματική ποινή που δεν υπερβαίνει τις δέκα χιλιάδες ευρώ (€10.000) ή και στις δύο ποινές μαζί και σε περίπτωση δεύτερης ή μεταγενέστερης καταδίκης, σε φυλάκιση για περίοδο που δεν υπερβαίνει τα δύο (2) έτη ή σε χρηματική ποινή που δεν υπερβαίνει τις είκοσι χιλιάδες ευρώ (€20.000) ή και στις δύο ποινές μαζί.»
Πολύ πρόσφατα, το Εφετείο στα πλαίσια της Σοφρωνίου κ.α. ν. Δήμος Λεμεσού Ποιν. Εφ. 123/22 και 233/22, ημερ. 25.6.2025 απασχολήθηκε με τα πιο πάνω άρθρα. Οι πιο πάνω υποθέσεις αφορούσαν εφέσεις κατά καταδικαστικής απόφασης από το Πρωτόδικο Δικαστήριο στα πλαίσια της οποίας οι Εφεσείουσες κρίθηκαν ένοχες σε κατηγορίες μετατροπής εγκεκριμένης χρήσης οικοδομής κατά παράβαση των Άρθρων 3(1)(ε), 9 και 20(1) του Νόμου. Το Εφετείο ανέτρεψε την καταδίκη αναφέροντας τα εξής σημαντικά:
«Από της θεσπίσεως του Κεφ.96, το 1946, το Άρθρο 3(1) περιείχε τις πράξεις τις οποίες απαγόρευε να γίνουν χωρίς την εξασφάλιση άδειας από την αρμόδια Αρχή. Το Άρθρο 20, το οποίο φέρει τον τίτλο «Ποινικά αδικήματα και ποινές», προέβλεπε στο εδ.(1) τις ποινές για διάφορες απαγορευμένες πράξεις. Μεταξύ αυτών και για τις απαγορευμένες πράξεις του Άρθρου 3, αναφέροντας τα εξής:
«20. ‑ (1) Οποιοδήποτε πρόσωπο το οποίο παραβαίνει ‑
(α) οποιαδήποτε από τις διατάξεις του άρθρου 3 ή 10 ή
...........................
είναι ένοχο ποινικού αδικήματος..».
Όντως ήταν με τον τροποποιητικό Ν.24/78 που ποινικοποιήθηκε για πρώτη φορά η παράνομη μετατροπή της εγκεκριμένης χρήσης κάποιας οικοδομής (βλ. και Ηροδότου v. Δήμου Λευκωσίας (2003) 2 Α.Α.Δ. 244). Αυτό επετεύχθη με την προσθήκη του υποεδ.(ε) στο Άρθρο 3(1), το οποίο υποεδάφιο αργότερα αντικατέστησε ο τροποποιητικός Ν.108/88 και έκτοτε το περιεχόμενό του παραμένει το ίδιο. Κρίνεται όμως χρήσιμη η παράθεση όλων των απαγορευμένων πράξεων, ως περιλαμβάνονται έκτοτε στο Άρθρο 3(1)...
Το Άρθρο 20(1) υπέστη δύο τροποποιήσεις, ήτοι από τους Ν.81(I)/99 και Ν.47(1)/11, χωρίς να αλλάξει κάτι σε σχέση με την ποινικοποίηση παραβάσεων του Άρθρου 3. Όπως όμως έχει ήδη αναφερθεί, το προαναφερθέν νομικό καθεστώς ποινικοποίησης της μετατροπής εγκεκριμένης χρήσης ίσχυσε μέχρι την έναρξη ισχύος του τροποποιητικού Ν.19(I)/16 στις 18.3.16. Ο οποίος αντικατέστησε το εδ.(1) του Άρθρου 20 και έκτοτε, για ό,τι ενδιαφέρει προνοεί:
«20.‑(1) Ανεξαρτήτως από την επιβολή οποιουδήποτε διοικητικού προστίμου δυνάμει των διατάξεων του παρόντος Νόμου, πρόσωπο το οποίο ‑
(α) Ανεγείρει οικοδομή χωρίς προηγουμένως να έχει εξασφαλίσει άδεια οικοδομής, όπως προβλέπεται στις διατάξεις του άρθρου 3·».
(Έμφαση δοθείσα)
Αυτό ήταν το νομικό καθεστώς το οποίο ίσχυε στις 9.10.18 και στη βάση αυτού θα έπρεπε να εξεταστεί πρωτοδίκως η παρούσα υπόθεση.
....
Κατά τη γνώμη μας, η ερμηνεία των προαναφερθεισών επίμαχων νομοθετικών διατάξεων, δεν παρουσιάζει οποιαδήποτε δυσκολία. Το πρώτο λοιπόν το οποίο πρέπει να σημειωθεί εν σχέσει με την παρούσα περίπτωση είναι πως το νόημα του ισχύοντος κατά τον επίδικο χρόνο Άρθρου 20(1)(α) είναι σαφέστατο. Διαπράττει αδίκημα όποιος «ανεγείρει οικοδομή χωρίς προηγουμένως να έχει εξασφαλίσει άδεια οικοδομής, όπως προβλέπεται στις διατάξεις του άρθρου 3». Είναι πρόδηλο ότι παραπέμπει στο Άρθρο 3(1)(β), το οποίο ορίζει ότι κανένας δεν δύναται «να ανεγείρει» οικοδομή χωρίς άδεια κατά τον τρόπο που εξηγείται στο ίδιο άρθρο. Σε καμμιά περίπτωση δεν μπορεί να ερμηνευθεί ή εκληφθεί ότι η φράση «ανεγείρει οικοδομή» του Άρθρου 20(1)(α) σημαίνει ή εξισούται με τη φράση «να μετατρέψει ή επιτρέψει ή ανεχθεί τη μετατροπή της εγκεκριμένης χρήσης μιας οικοδομής» του Άρθρου 3(1)(ε). Μια τέτοια ερμηνεία θα ισοδυναμούσε ακριβώς με αυτό το οποίο είναι ανεπίτρεπτο, ήτοι την τροποποίηση ή την αλλαγή λέξεων ούτως ώστε να καλύπτουν περίπτωση για την οποία δεν υπάρχει πρόνοια [βλ. Πρόεδρος v. Βουλής, (ανωτέρω)]. Ουσιαστικά μια τέτοια ερμηνεία θα εσήμαινε την προσθήκη, μετά το ρήμα «ανεγείρει» [στο Άρθρο 20(1)], των λέξεων «ή μετατρέπει την εγκεκριμένη χρήση».
Άλλωστε αντλείται και επιχείρημα e contrario από την προϊσχύσασα σχετική νομοθετική πρόνοια. Υπό την έννοια ότι επρόκειτο για πρόνοια η οποία ρητώς ποινικοποιούσε κάθε παράβαση οποιασδήποτε από τις διατάξεις του Άρθρου 3, ενώ αργότερα ο νομοθέτης, εν τη σοφία του, επέλεξε να την αντικαταστήσει περιοριζόμενος στην ποινικοποίηση της ανέγερσης χωρίς άδεια. Αυτό μάλιστα, έγινε χωρίς να υπάρξει οποιαδήποτε αναφορά σε μετατροπή εγκεκριμένης χρήσης. Οποιαδήποτε ερμηνεία περί του ότι η μεταγενέστερη διάταξη του 2016 καλύπτει και τη μετατροπή εγκεκριμένης χρήσης, θα εσήμαινε συμπερίληψη περίπτωσης την οποίαν ο νομοθέτης επέλεξε να μην συμπεριλάβει.
Στη βάση των πιο πάνω η κατάληξή μας είναι ότι οι λεπτομέρειες και τα γεγονότα των επίμαχων Κατηγοριών 1 και 2, δεν αποκάλυπταν οποιοδήποτε προβλεπόμενο στον Νόμο ποινικό αδίκημα, κατά τον αναφερόμενο στην κατηγορία χρόνο.»
Κατ’ αναλογία των όσων αναφέρονται πιο πάνω, οι Κατηγορούμενοι θα πρέπει να αθωωθούν στις κατηγορίες 1, 3 και 4 εφόσον η ποινικοποίηση περιορίζεται, στον επίμαχο χρόνο, στην ανέγερση οικοδομής και όχι στην έναρξη προσθηκομετατροπών, επίτρεψη και ανοχή για ανέγερση οικοδομής και δεν υπήρξε οποιαδήποτε μαρτυρία ότι τα κατ’ ισχυρισμό αδικήματα έλαβαν χώρα πριν προγενέστερα της τροποποίησης του άρθρου 20 ανωτέρω.
Προχωρώντας στην εξέταση της 2ης κατηγορίας, αυτή αφορά κατά την κρίση μου σε ανέγερση οικοδομής. Απομένει να εξεταστεί κατά πόσο η τοποθέτηση εξωτερικής αποχετευτικής εγκατάστασης (σωλήνων), το άνοιγμα εξωτερικού κουφώματος (παράθυρο) και η ενσωμάτωση καλυμμένης βεράντας συνιστούν οικοδομές.
Στην υπόθεση Αρχή Τηλεπικοινωνιών Κύπρου ν. Δήμου Αγλαντζιάς (2006) 2 Α.Α.Δ. 291 λέχθηκαν τα πιο κάτω:
«Το κατά πόσο κατασκευή θεωρείται «οικοδομή» ή όχι είναι θέμα πραγματικό (Tsiolis v. The District Officer Nicosia (1982) 2 C.L.R. 11). Λαμβάνονται υπ΄ όψιν όλα τα συναφή γεγονότα, όπως επί παραδείγματι, το σχήμα και το μέγεθος της κατασκευής, τα υλικά που χρησιμοποιήθηκαν, ο τρόπος κατασκευής της οικοδομής, κατά πόσο είναι προσαρτημένη στη λοιπή οικοδομή, η σχέση της κατασκευής με τα υπόλοιπα κατασκευάσματα και τον τρόπο με τον οποίο θα γίνει χρήση της οικοδομής. Κανένας από τους πιο πάνω παράγοντες δεν είναι καθοριστικός, αλλά όλα μαζί βοηθούν στην απάντηση του τιθέμενου ερωτήματος (βλέπε South Wales Aluminium Co. Ltd. v. Assessment Committee for the Neath Assessment Area [1943] 2 All E.R. 587).
Ακόμα και η τοποθέτηση πασσάλου παράλληλα προς υφιστάμενο τοίχο και η τοποθέτηση στέγης κρίθηκε ότι αποτελεί κατασκευή η οποία περικλείει και οριοθετεί χώρο (Κυπριανού ν. Δήμου Στροβόλου (1992) 2 Α.Α.Δ. 344, 347).»
Στην υπόθεση Κυπριανού ν. Δήμου Στροβόλου (1992) 2 Α.Α.Δ. 344, η κατασκευή υπόστεγου δια της τοποθέτησης πασσάλων παράλληλα προς υπάρχοντα τοίχο, καθώς και στέγης που στηριζόταν στον απέναντι τοίχο οικοδομής, θεωρήθηκε ως εμπίπτουσα στον ορισμό του όρου «οικοδομή» και περαιτέρω αναφέρθηκαν τα ακόλουθα:
«Αναμφίβολα η τοποθέτηση πασσάλου παράλληλα προς υπάρχοντα τοίχο και η τοποθέτηση στέγης αποτελεί κατασκευή η οποία περικλείει και οριοθετεί χώρο».
Στην υπόθεση Σαββάκης Αριστείδης v. Δήμου Γερμασόγειας (2013) 2 Α.Α.Δ.1, επικυρώθηκε η κρίση του πρωτόδικου Δικαστηρίου ότι τέντα κατασκευασμένη με στύλους, οι οποίοι είχαν στερεωθεί στο έδαφος σε προκατασκευασθέντα θεμέλια και η οποία ήταν επίσης στερεωμένη με οριζόντιες δοκούς στον τοίχο της κύριας οικοδομής, ενέπιπτε στο νομοθετικό ορισμό του όρου «οικοδομή».
Ακόμη και κατασκευές χωρίς μόνιμο χαρακτήρα ή μετακινούμενες έχουν κριθεί ότι αποτελούν οικοδομές καθότι δεν εξετάζεται μόνο η φύση της κατασκευής αλλά και ο σκοπός για τον οποίο ανεγέρθηκε ακόμη και αν προορίζεται για μετακίνηση σε διαφορετικά σημεία εντός του ακινήτου όποτε αυτό κρίνεται απαραίτητο, διαφορετικά θα μπορούσε κάθε πρόσωπο να τοποθετεί σε μετακινούμενους μηχανισμούς κατασκευές και ακολούθως να επικαλείται ότι δεν είναι οικοδομή (βλ. The London County Council v. Tann (1954) 1 All E.R. 389, The Mayor etc. of Nicosia Town v Keravnos 20 CLR (II) 51, London County Council v Pearce (1892) 2 QB 109).
Στην βάση όλων των πιο πάνω, στην βάση της αποδεκτής ενώπιον μου μαρτυρίας και ως μπορεί να διακριθεί από το σχετικό φωτογραφικό υλικό που κατατέθηκε ως τεκμήριο, είναι κατάληξη μου πως τα όσα προστέθηκαν από την Κατηγορούμενη 1 στο επίμαχο διαμέρισμα συνιστούν οικοδομές. Συνεπώς αποδεικνύεται η 2η κατηγορία σε σχέση με την Κατηγορούμενη 1.
Προχωρόντας, αναφορικά με το πιστοποιητικό έγκρισης, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 10(1) του ίδιου Νόμου:
«10.-(1) Ουδέν πρόσωπο κατέχει ή χρησιμοποιεί ή ενεργεί, ώστε οποιοδήποτε άλλο πρόσωπο να κατέχει ή να χρησιμοποιεί οποιαδήποτε οικοδομή ή τμήμα οικοδομής, μέχρις ότου εκδοθεί πιστοποιητικό έγκρισης από την αρμόδια αρχή σε σχέση με την εν λόγω οικοδομή ή τμήματος αυτής, ανεξάρτητα αν χορηγήθηκε άδεια για την οικοδομή ή τμήμα της, με βάση το άρθρο 3 του παρόντος Νόμου.»
Το αδίκημα συντελείται ανεξαρτήτως του κατά πόσον εκδόθηκε ή όχι άδεια οικοδομής (βλ. Δήμος Λεμεσού ν. Δ. Νικολάου & Υιοί Λτδ κ.α., Ποιν. Έφ. 282/2005, ημερ. 11.1.07, Milan Garaca κ.α. ν. Δώρου Τάκκα, Ποιν. Εφ. 261/06 κ.α., ημερ. 22.3.2007). Η ύπαρξη πιστοποιητικού τελικής έγκρισης συναρτάται με την κατοχή και χρησιμοποίηση του υποστατικού και όχι με την ανέγερση του (βλ. ‘Επαρχος Πάφου ν. Ηλιάδη (2005) 2 Α.Α.Δ. 231).
Ως προς το ζήτημα της κατοχής, παραπέμπω στην υπόθεση Έπαρχος Πάφου ν. Tremetoushiotis Developers Ltd κ.α. Ποιν. Εφ. 153/2018, ημερ. 27.3.2019 όπου λέχθηκαν τα πιο κάτω:
«Η έννοια της κατοχής στο σχετικό άρθρο του Νόμου, (και δεν υπάρχει ορισμός της λέξης στο ερμηνευτικό άρθρο), πρέπει να ερμηνευθεί τελεολογικά και κατά τρόπο που να υποδεικνύει τη μη απώλεια της ιδιοκτησίας. Ορθά το Δικαστήριο ανέφερε ότι ο ιδιοκτήτης οικοδομής δεν σημαίνει χωρίς άλλο ότι είναι και κάτοχος της, αλλά αυτό μόνο από την άποψη της φυσικής κατοχής. Η ουσία του άρθρου 10(1), είναι η απαγόρευση κατοχής χωρίς πιστοποιητικό έγκρισης, ανεξάρτητα από το αν χορηγήθηκε άδεια για την οικοδομή ή τμήμα αυτής. Το γεγονός ότι η οικοδομή στο βαθμό που είχε συμπληρωθεί είχε ενοίκους, δεν σημαίνει ότι η λήψη του πιστοποιητικού έγκρισης δεν βάρυνε τους εφεσίβλητους ως ιδιοκτήτες των τεμαχίων γης και ως εκείνους που είχαν ανεγείρει την οικοδομή. Η έννοια της κατοχής («possession»), σύμφωνα με τα νομικά ερμηνευτικά λεξικά, μπορεί να υποδηλώνει την πραγματική κατοχή ή μπορεί να υποδηλώνει τη νομική κατοχή, δηλαδή, τον πραγματικό έλεγχο με πρόθεση χρήσης και το δικαίωμα εισόδου, (δέστε Oxford Dictionary of Law, 5η έκδ., σελ. 371 και Osborn: A Concise Law Dictionary, 5η έκδ., σελ. 245).»
(Η υπογράμμιση είναι του παρόντος Δικαστηρίου)
Στην υπό εξέταση περίπτωση αποτελεί εύρημα μου πιο πάνω ότι η Κατηγορούμενη 1 είναι ιδιοκτήτρια του επίδικου διαμερίσματος, μέχρι σήμερα καταβάλλει κοινόχρηστα και το διαμέρισμα χρησιμοποιείται. Συνεπώς αποδεικνύονται οι κατηγορίες 5 και 6 σε σχέση με την Κατηγορούμενη 1.
Ευθύνη - Συνδρομή Κατηγορούμενων 2-4
Σε σχέση με το άρθρο 20 του Ποινικού Κώδικα Κεφ. 154 που αφορά στην παροχή συνδρομής, η ιδιότητα του διευθυντή ή αξιωματούχου από μόνη της δεν είναι ικανή για καταδίκη του Κατηγορούμενου ως συνεργού αλλά χρειάζεται μαρτυρία η οποία να καταδεικνύει την συμμετοχή ή συμπεριφορά η οποία να στοιχειοθετεί την συνέργεια και θα πρέπει να καλύπτει χρονικά όλο το διάστημα παροχής συνδρομής στη διάπραξη του αδικήματος ή στην παράλειψη που συνεισφέρει στην δημιουργία του αδικήματος (βλ. Terezian v. Θεοδώρου, Ποινική Έφεση Αρ. 198/2015, ημερομηνίας 2.12.2016 Ευρυβιάδης ν. Αστυνομίας (2000) 2 Α.Α.Δ. 600, Παυλόπουλος ν Scopy Shoe Factory Ltd (2003) 2 A.A.Δ. 261, Ιωαννίδη ν Gastop Boutique Ltd κ.α. Ποινική Έφεση 161/2014, ημερομηνίας 30.6.2017, ECLI:CY:AD:2017:B235).
Πολύ πρόσφατα, το Εφετείο, στην M&K TELEFONE LTD (ανωτέρω), εξετάζοντας την ποινική ευθύνη συνεργών ανάφερε τα εξής:
« Το πρώτιστο λοιπόν, το οποίο εξετάζεται, είναι το κατά πόσον εντοπίζεται από πλευράς γεγονότων συγκεκριμένη συμπεριφορά ή δράση, η οποία να συνιστά τη συμμετοχή κάποιου στο αδίκημα άλλου προσώπου. Αυτή η δράση, αν εντοπιστεί, αποτελεί την αντικειμενική υπόσταση της συμμετοχής ή της συνέργειας (actus reus). Η οποία και πάλι δεν αρκεί από μόνη της για να στοιχειοθετήσει το αδίκημα βάσει του Π.Κ.20, αφού ακόμα και στα αδικήματα αυστηρής ευθύνης (strict liability), απαιτείται για τον συνεργό να υφίσταται η αναγκαία γνώση ή πρόθεση, δηλαδή η υποκειμενική υπόσταση ή άλλως, η ένοχη διάνοια (mens rea).
.....
Στη βάση των πιο πάνω είχαμε καταλήξει πως το απαύγασμα της νομολογίας αποκρυσταλλώνεται στη θέση ότι αυτό το οποίο απαιτείται για τον συνεργό δεν είναι η βεβαιότητα εκείνου ότι θα διαπραχθεί αδίκημα αλλά η αντίληψη του, υπό την έννοια συνειδητοποίησης, περί ύπαρξης κινδύνου διάπραξης αδικήματος (εν προκειμένω σχετικού με επιταγή) και παρόλα αυτά να προβαίνει εκουσίως στην παροχή συνδρομής. Όντως είναι από τα γεγονότα της κάθε υπόθεσης που δύναται να καταδειχθεί είτε η γνώση του προβαλλόμενου ως συνεργού (εν προκειμένω ενός διευθυντή) είτε η εθελοτυφλία του ενώπιον της πραγματικότητας, (η οποία εθελοτυφλία συνιστά πτυχή της γνώσης) είτε η αδιαφορία ως προς τον κίνδυνο επέλευσης κολάσιμου αποτελέσματος.»
Αναφορικά με την σχέση που φαίνεται να έχουν οι Κατηγορούμενοι 2-4 με την Κατηγορούμενη 1, αυτή είναι ότι, ο Κατηγορούμενος 2 είναι διευθυντής της μέχρι σήμερα, η Κατηγορούμενη 3 ήταν διευθυντής μέχρι την 1.12.2023 και ο Κατηγορούμενος 4 ήταν και είνια διευθυντής της Κατηγορούμενης 3.
Η Κατηγορούσα Αρχή, κυρίως μέσω του ΜΚ5 επιχείρησε να συνδέσει την παράδοση επιστολών στην δηλωμένη διεύθυνση της Κατηγορούμενης 1 στο μητρώο του Εφόρου Εταιρειών, στην οποία βρίσκεται δικηγορικό γραφείο, με την γνώση των Κατηγορούμενων 2-4 αναφορικά με τις παρανομίες στο επίδικο διαμέρισμα. Με μοναδική μαρτυρία όμως τις ιδιότητες τους, ότι ο ΜΚ5 κάποιο διάστημα συνομιλούσε με συνέταιρο του Κατηγορούμενου 2 και ότι δυο εκ των επιστολών κοινοποιήθηκαν στην Κατηγορούμενη 1 από το δικηγορικό γραφείο που εργαζόταν ο ΜΚ5, δεν μπορεί να εξαχθεί ασφαλές συμπέρασμα συμμετοχής ή συμπεριφοράς των Κατηγορούμενων 2-4 η οποία να συνιστά συμμετοχή ή συνδρομή ή παράλειψη που να συνεισφέρει στην δημιουργία των αδικημάτων από πλευράς Κατηγορούμενης 1. Στην βάση των πιο πάνω, οι Κατηγορούμενοι 2-4 θα πρέπει να τύχουν αθώωσης.
Κατάληξη
Εν όψει όλων των πιο πάνω, η Κατηγορούμενη 1 κρίνεται ένοχη στις κατηγορίες 2, 5 και 6 και αθωώνεται στις κατηγορίες 1, 3 και 4.
Οι Κατηγορούμενοι 2, 3 και 4 αθωώνονται σε όλες τις κατηγορίες που αντιμετωπίζουν.
(Υπ.)...................................
Λ. Χαβιαράς, Ε.Δ.
Πιστόν Αντίγραφον
Πρωτοκολλητής
cylaw.org: Από το ΚΙΝOΠ/CyLii για τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο