ΕΠΑΡΧΙΑΚΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΛΕΜΕΣΟΥ
ΕΝΩΠΙΟΝ: Γ. Ιωαννίδου-Παπά, Ε.Δ.
Αρ. Υπόθεσης: 6140/19
ΑΣΤΥΝΟΜΙΚΟΣ ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΛΕΜΕΣΟΥ
ΕΝΑΝΤΙΟΝ
ΛΑΜΠΡΟΣ ΛΑΜΠΡΟΥ
-----------------------------------
Ημερομηνία: 26 Ιουνίου 2025
Εμφανίσεις:
Για την Κατηγορούσα Αρχή: κα Χρ. Κυριακίδου
Για την Κατηγορούμενo: κ. Χρ. Χατζηλοΐζου
Κατηγορούμενος παρών
ΑΠΟΦΑΣΗ
Ο κατηγορούμενος αντιμετωπίζει το αδίκημα της παράνομης κατοχής ελεγχόμενου φαρμάκου Τάξεως ‘’Β’', κατά παράβαση των άρθρων 2, 3 ΠΡΩΤΟΣ ΠΙΝΑΚΑΣ Μέρος ΙΙ 6(1)(2), 24, 30, 31, 31Α και ΤΡΙΤΟΣ ΠΙΝΑΚΑΣ του Περί Ναρκωτικών Φαρμάκων και Ψυχοτρόπων Ουσιών Νόμου 29/77 όπως τροποποιήθηκε (πρώτη κατηγορία), το αδίκημα της κατοχής ελεγχόμενου φαρμάκου Τάξεως Β', με σκοπό όπως προμηθεύσει τούτο σε άλλο πρόσωπο κατά παράβαση των άρθρων 2, 3 ΠΡΩΤΟΣ ΠΙΝΑΚΑΣ Μέρος ΙΙ 5(1)(β), 6(1)(3), 30, 30Α, 31, 31Α και ΤΡΙΤΟΣ ΠΙΝΑΚΑΣ του Περί Ναρκωτικών Φαρμάκων και Ψυχοτρόπων Ουσιών Νόμου 29/77 όπως τροποποιήθηκε (δεύτερη κατηγορία), της καλλιέργειας φυτών καννάβεως, κατά παράβαση των άρθρων 2, 3, 7(1)(α)(2), 30, 31, 31Α ΠΡΩΤΟΣ ΠΙΝΑΚΑΣ Μέρος ΙΙ και ΤΡΙΤΟΣ ΠΙΝΑΚΑΣ του Περί Ναρκωτικών Φαρμάκων και Ψυχοτρόπων Ουσιών Νόμου 29/77 όπως τροποποιήθηκε (τρίτη κατηγορία), της καλλιέργειας ελεγχόμενου φαρμάκου Τάξεως ''Β'', με σκοπό όπως προμηθεύσει τούτο σε άλλο πρόσωπο κατά παράβαση των άρθρων 2, 3, ΠΡΩΤΟΣ ΠΙΝΑΚΑΣ Μέρος ΙΙ, 5(1)(β), 7(1)(α)(2), 30, 30Α, 31, 31Α και ΤΡΙΤΟΣ ΠΙΝΑΚΑΣ του Περί Ναρκωτικών Φαρμάκων και Ψυχοτρόπων Ουσιών Νόμου 29/77 όπως τροποποιήθηκε (τέταρτη κατηγορία), του καπνίσματος φυτού καννάβεως, κατά παράβαση των άρθρων 10(α), 24(1), 30 και 31 ΠΡΩΤΟΣ ΠΙΝΑΚΑΣ Μέρος ΙΙ και ΤΡΙΤΟΣ ΠΙΝΑΚΑΣ του Περί Ναρκωτικών Φαρμάκων και Ψυχοτρόπων Ουσιών Νόμου 29/77 όπως τροποποιήθηκε (πέμπτη κατηγορία).
Ο κατηγορούμενος παραδέχθηκε ενοχή στις κατηγορίες 1, 3, και 5 ενώ δεν παραδέχθηκε ενοχή στις κατηγορίες 2 και 4 και διεξήχθηκε ακροαματική διαδικασία γι΄αυτές.
Σύμφωνα με τις λεπτομέρειες της δεύτερης κατηγορίας ο κατηγορούμενος την 13η Σεπτεμβρίου 2017 στα Κάτω Πολεμίδια της Επαρχίας Λεμεσού, είχε στην κατοχή του ελεγχόμενο φάρμακο Τάξεως ''Β'', δηλαδή πέντε φυτά του γένους καννάβεως με σκοπό να τα προμηθεύσει σε άλλα πρόσωπα.
Σύμφωνα με τις λεπτομέρειες της τέταρτης κατηγορίας ο κατηγορούμενος μεταξύ άγνωστης ημερομηνίας και της 13ης Σεπτεμβρίου 2017 στα Κάτω Πολεμίδια της Επαρχίας Λεμεσού, καλλιεργούσε ελεγχόμενο φάρμακο Τάξεως ''Β'', δηλαδή 5 φυτά του γένους κάνναβης με σκοπό να τα προμηθεύσει σε άλλα πρόσωπα.
Η Κατηγορούσα Αρχή δεν προσέφερε μαρτυρία κατά την ακρόαση της υπόθεσης ενώπιον του δικαστηρίου. Τα γεγονότα δηλώθηκαν από τους συνηγόρους ως παραδεκτά (δυνάμει του άρθρου 19 του Περί Αποδείξεως Νόμου Κεφ.9, ως τροποποιήθηκε) και εγκρίθηκαν από το δικαστήριο, πλην των τεκμηρίων 2 και 3 (ανακριτική κατάθεση, γραπτή κατηγορία κατηγορούμενου) που κατατέθηκαν για τον περιορισμένο σκοπό λήψης τους από τον Αστυφύλακα 1947 Μ. Πάφιο. Κατατέθηκαν ενώπιον του Δικαστηρίου εννέα τεκμήρια.
Τα παραδεκτά γεγονότα τα οποία εγκρίθηκαν από το δικαστήριο είναι τα εξής:
Στις 13/9/2017 μεταξύ των ωρών 17:20 με 18:05 ο Αστ. 1947 Μ. Πάφιος μαζί με άλλα μέλη της ΥΚΑΝ ερεύνησαν με δικαστικό ένταλμα (τεκμήριο 8) την οικία που διέμενε ο κατηγορούμενος, στην παρουσία του. Κατά την έρευνα η ώρα 17:40 βρήκε στην αυλή της οικίας του πέντε υπό καλλιέργεια φυτά κάνναβης. Τα δύο ήταν φυτεμένα μέσα σε δύο ξεχωριστές πλαστικές γλάστρες χρώματος μαύρου, ενώ τα υπόλοιπα τρία ήταν φυτεμένα στο χώμα. Αμέσως τα υπέδειξε στον κατηγορούμενο, τον πληροφόρησε ότι τα πιο πάνω ανευρεθέντα φυτά είναι φυτά κάνναβης, η κατοχή και η καλλιέργεια των οποίων απαγορεύεται από τον Νόμο. Του επέστησε την προσοχή του στον Νόμο και αυτός απάντησε "εν δικά μου για να μεν αγοράζω που αλλού''. Αυτός συνελήφθηκε για αυτόφωρο αδίκημα και του εξηγήθηκε ο λόγος της σύλληψής του. Ενημερώθηκε προφορικά για τα νομικά του δικαιώματα.
Ο Αστ. 2690 Α. Παντελή καταρτισμένος φωτογράφος της αστυνομίας μεταξύ των ωρών 17:44 – 17:47 φωτογράφησε καθ’ υπόδειξη του Αστ. 1947 Μ. Πάφιου την πιο πάνω οικία και τα ανευρεθέντα τεκμήρια ως και αργότερα στα γραφεία της ΥΚΑΝ Λεμεσού (σχετικό βιβλιάριο φωτογραφιών αρ.18/17 – τεκμήριο 5).
Επίσης μεταξύ των ωρών 18:10 – 18:20 ερευνήθηκε το αυτοκίνητο του στην παρουσία του, χωρίς να ανευρεθεί οτιδήποτε παράνομο.
Μετά το τέλος των ερευνών ο κατηγορούμενος μεταφέρθηκε στα γραφεία της ΥΚΑΝ Λεμεσού και περί ώρα 18:40 ενημερώθηκε γραπτώς για τα νομικά του δικαιώματα.
Στις 13.9.2017 και περί ώρα 19:33 εκδόθηκε δικαστικό ένταλμα σύλληψης εναντίον του κατηγορούμενου (τεκμήριο 7) το οποίο εκτελέστηκε την ίδια ημέρα και ώρα 19:50 στα γραφεία της ΥΚΑΝ Λεμεσού από τον Αστ.1947 και αφού του εξηγήθηκαν οι λόγοι της σύλληψής του, του επεστήθηκε η προσοχή του στον Νόμο και αυτός απάντησε ‘’κάμε τη δουλειά σου’’.
Ακολούθως την ίδια μέρα και μεταξύ των ωρών 19:00 με 19:20 ο Αστ. 1947 συσκεύασε και σφράγισε τα ανευρεθέντα τεκμήρια στην παρουσία του κατηγορούμενου δίδοντας σχετικά διακριτικά για τις δύο πλαστικές γλάστρες Μ.Π.1, Μ.Π.2 και στα φυτά κάνναβης τα σχετικά διακριτικά Μ.Π.1A, Μ.Π.2Α, Μ.Π3, Μ.Π4, Μ.Π.5. Τη σφράγιση υπόγραψε ο Αστ. 1947 Μ. Πάφιος και ο κατηγορούμενος. Την ίδια ημέρα ο εν λόγω Αστυφύλακας του έλαβε ανακριτική κατάθεση (τεκμήριο 2), στις 2.12.2017 τον κατηγόρησε γραπτώς για τα αδικήματα που αντιμετωπίζει και δεν παραδέχθηκε την κατηγορία της κατοχής ελεγχομένου φαρμάκου Τάξεως Β’ με σκοπό την προμήθεια του σε άλλα πρόσωπα ενώ παραδέκτηκε τις λοιπές (τεκμήριο 3).
Τα ανευρεθέντα τεκμήρια αποστάληκαν και εξετάστηκαν στο Γενικό Χημείο του Κράτους και η Μ.Αυξεντίου ετοίμασε τη σχετική έκθεση (τεκμήριο 9). Σε αυτήν αναφέρει ότι τα 5 φυτά είναι φυτά κάνναβης από τα οποία δεν έχει εξαχθεί η ρητίνη και αυτά με αρ. Γ.Χ. 2288, 2289, 2290, 2291 και 2292 ήταν ύψους 115, 122, 160, 200 και 210 εκατοστά αντίστοιχα με ρίζωμα και χώμα.
Η λήψη, καταγραφή, σφράγιση, φύλαξη και διακίνηση τεκμηρίων της υπόθεσης έγινε σύμφωνα με τον Νόμο χωρίς να διαρρηχθεί η αλυσίδα αυτών. Αυτά βρίσκονται στην κατοχή της Αστυνομίας.
Τα πιο πάνω παραδεκτά γεγονότα καθίστανται ευρήματα του δικαστηρίου.
Ως προς την σημασία των παραδεκτών γεγονότων σχετική είναι η υπόθεση Ανδρέου v Αστυνομίας (1999) 2 ΑΑΔ 498, όπου τονίστηκε ότι όταν ένα γεγονός καταστεί παραδεκτό καθίσταται όχι μόνο μέρος της μαρτυρίας ενώπιον του Δικαστηρίου αλλά και αδιαμφισβήτητο γεγονός αναγόμενο ουσιαστικά σε δεδομένο, το οποίο έχει τέτοια σημασία που ακόμα και σε περίπτωση μαρτυρίας η οποία αντίκειται προς αυτό η μαρτυρία εκείνη να κρίνεται ανάλογα.
Μετά το πέρας της υπόθεσης της Κατηγορούσας Αρχής ο συνήγορος Υπεράσπισης εισηγήθηκε δυνάμει του άρθρου 74(1)(β) ότι δεν αποδείχθηκε εκ πρώτης όψεως υπόθεση για τις κατηγορίες 2 και 4 δυνάμει του άρθρου 74(1) (β) του περί Ποινικής Δικονομίας Νόμου Κεφ. 155 ως έχει μέχρι σήμερα τροποποιηθεί.
Στη συνέχεια κρίθηκε με ενδιάμεση απόφαση του Δικαστηρίου ότι με βάση την προσκομισθείσα μαρτυρία έχει αποδειχθεί εκ πρώτης όψεως υπόθεση εναντίον του Κατηγορουμένου και κλήθηκε σε απολογία στις κατηγορίες 2 και 4.
Αυτός αφού του επεξηγήθηκαν τα δικαιώματά του, δυνάμει του Περί Ποινικής Δικονομίας Νόμου Κεφ.155, επέλεξε να καταθέσει ενόρκως. Αυτός δεν παρουσίασε ενώπιον του Δικαστηρίου οποιοδήποτε μάρτυρα υπερασπίσεως.
ΚΑΤΗΓΟΡΟΥΜΕΝΟΣ:
Η θέση της υπεράσπισης κατά την ακρόαση ήταν ότι ο κατηγορούμενος φύτεψε τα 5 φυτά για δική του προσωπική χρήση και όχι για να προμηθεύσει τρίτα πρόσωπα. Προχωρώ να παραθέσω την εκδοχή του ως αναφέρθηκε στην αστυνομία και ενόρκως στο δικαστήριο.
Ανακριτική κατάθεση κατηγορούμενου - τεκμήριο 2
Στην ανακριτική του κατάθεση αναφέρει ότι είναι χρήστης κάνναβης σχεδόν όλη του τη ζωή. Κάνει χρήση κάνναβης καθημερινά και καπνίζει 4 με 5 τσιγάρα με χόρτο περίπου ένα γραμμάριο κάνναβη. Στις 13.9.2017 κάπνισε τσιγάρο με κάνναβη η ώρα 16:00. Πριν 5 μήνες περίπου αποφάσισε να φυτέψει φυτά κάνναβης με σπόρους που βρήκε από το χόρτο που αγόραζε παλαιότερα. Το αποφάσισε γιατί είναι άνθρωπος του μεροκάματου και καθημερινός χρήστης. Σκοπός του δεν ήταν η εμπορία κάνναβης αλλά μόνο η προσωπική χρήση. Ποτέ του δεν έδωσε κάνναβη σε κανένα άλλο πρόσωπο. Πριν 5 μήνες φύτεψε το πρώτο φυτό κάνναβης και σταδιακά μέσα σε έναν μήνα φύτεψε ακόμα 4, δηλαδή συνολικά 5 φυτά κάνναβης. Ο λόγος που φύτεψε τα 5 φυτά ήταν επειδή που τα πέντε φυτά υπολόγιζε να του μείνουν δύο το πολύ που να του φκάλλουν φούντες τζιαί να κάμνει χρήση. Τα πότιζε κάθε μέρα το πρωί, έτσι έκανε και στις 13.9.2017. είναι άνθρωπος του μεροκάματου, δεν ήθελε να ενοχλήσει κανένα, ούτε να ταλαιπωρήσει την Αστυνομία γι’ αυτά απολογείται’’.
Κατά την κυρίως εξέταση του είπε ότι το μέρος του φυτού που παίρνει για να καπνίσει είναι η φούντα. Υπάρχουν αρσενικά και θηλυκά φυτά. Δεν κάνουν φούντα όλα τα φυτά αλλά μόνο τα θηλυκά. Ο κατηγορούμενος βλέποντας τις φωτογραφίες τεκμ. 5 είπε ότι μόνο το ένα φυτό από τα πέντε είχε πάνω του φούντα.
Αντεξεταζόμενος είπε ότι κάπνιζε τέσσερα με πέντε τσιγάρα την ημέρα και χρειαζόταν 1 γραμ. κάνναβη την ημέρα. Βάζοντας μέσα και λίγο κανονικό τσιγάρο. Το γραμμάριο στοίχιζε €50 το 2017 και σήμερα €30. Αυτός φύτεψε περισσότερο από ένα φυτό γιατί από την αρχή δεν ήξερε αν το φυτό θα του βγάλει φούντα. Είχε ένα σπόρο και στον μήνα φύτεψε ακόμη τέσσερις σπόρους. Ερωτώμενος για την διαδικασία του καπνίσματος είπε ότι έχει κόλλα- ρολό όπου βάζουν ένα κανονικό τσιγάρο και σπάζουν λίγη φούντα, την τυλίγουν και την πίνουν. Δεν είχε σκοπό να κάνει παραγωγή αλλά θα βγάλει λίγο για τον ίδιο για δική του χρήση. Δεν ήξερε εάν υπάρχει θηλυκό και εάν θα του βγάλει φούντα. Υπέδειξε την φωτογραφία 14 η οποία υποδεικνύει φυτό με φούντα. Αυτός δεν αμφισβήτησε ότι υπήρχε φυτό μέχρι και 2 m.
Τα φυτά τα είχε έξω στην αυλή του σπιτιού του, παράλληλα της οδού Μακεδονίας σε εμφανές σημείο, δεν τα είχε κρύψει, ή επαγγελματικά για εμπορία. Στην ερώτηση γιατί αποφάσισε να καλλιεργήσει πέντε φυτά είπε ότι το σημαντικό για τον ίδιο ήταν το νοθευμένο, να φύγει από άτομα που συναναστρέφεται και πάντοτε αυτός εργαζόταν σε χωματουργικές εργασίες, η οικογένεια του είναι πολύτεκνη, δεν έχει τελειώσει το σχολείο και δεν έχει μόρφωση. Δεν έχει οποιαδήποτε άδεια από το Υπουργείο Υγείας για να καλλιεργήσει αυτά τα φυτά. Αναφορικά με το πως τα καλλιέργησε είπε ότι ήταν μία γλάστρα και την πότιζε, τίποτα άλλο.
Όσον αφορά τις γραπτές καταθέσεις κατηγορουμένων, υπάρχει σωρεία αποφάσεων σχετικά με τη βαρύτητα την οποία το Δικαστήριο μπορεί να αποδώσει σ’ αυτή. Στο γενικό αυτό κανόνα υπάρχουν κάποιες εξαιρέσεις όπου τα γεγονότα όπως τα απέδειξε με την μαρτυρία της η κατηγορούσα αρχή είναι τέτοια που χρήζει να δοθεί κάποια εξήγηση από τον κατηγορούμενο, ιδιαίτερα εκεί που μια τέτοια εξήγηση εμπίπτει στη δική του αποκλειστική γνώση. Περαιτέρω, το Δικαστήριο διατηρεί διακριτική ευχέρεια να αποδεχθεί μέρος της κατάθεσης του κατηγορούμενου και να απορρίψει άλλο, ασχέτως αν αυτό αποτελεί άμεσα ή έμμεσα παραδοχή του αδικήματος. Είναι φυσικό να αποδίδεται μεγαλύτερη βαρύτητα στο μέρος εκείνο το οποίο συνθέτει παραδοχή στο αδίκημα ή περιέχει δηλώσεις ενάντια προς τα συμφέροντα του κατηγορουμένου. Είναι όμως, ελεύθερο το Δικαστήριο να αποδώσει μικρότερη σημασία ή ακόμη να απορρίψει άλλα μέρη της κατάθεσης για τα οποία παρέχεται εξήγηση ή δικαιολογία για εκ πρώτης όψεως εγκληματικές πράξεις. (Βλ. Vrakas α.ο. v. Republic (1973) 2 C.L.R. 139, Anastasiades v. Republic (1977) 2 C.L.R. 97, Ιωάννου κ.α. ν. Δημοκρατίας (2001) 2 Α.Α.Δ. 195), Κωνσταντίνου ν. Αστυνομίας (1989) 2 Α.Α.Δ. 109 και Findlay Duncan 73 Crim. App. R. 359).
ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΚΑΤΗΓΟΡΟΥΜΕΝΟΥ
Είχα την ευκαιρία να παρακολουθήσω τον κατηγορούμενο. Αυτός έκανε καλή εντύπωση στο δικαστήριο γιατί η μαρτυρία του ήταν σταθερή, σαφής και επιβεβαίωνε την αρχική του θέση που έδωσε στην αστυνομία ότι τα 5 φυτά τα φύτεψε, τα πότιζε και γενικά τα φρόντιζε για δική του προσωπική χρήση, αφού κατά τους ουσιώδεις χρόνους ήταν καθημερινός χρήστης κάνναβης και όχι για να τα προμηθεύσει σε άλλα πρόσωπα. Η μαρτυρία του για διαχωρισμό των φυτών σε αρσενικά και θηλυκά και ότι μόνο τα θηλυκά βγάζουν φούντα παρέμεινε αναντίλεκτη, ως επίσης και ότι η φούντα είναι το μέρος του φυτού το οποίο καπνίζεται. Το ένα φυτό από τα 5 είχε φούντα. Αποδέχομαι ότι αυτά ευρίσκονταν μέσα στην αυλή του, παράλληλα της οδού Μακεδονίας και δεν ήταν κρυμμένα ως επίσης ότι κάπνιζε 4 – 5 τσιγάρα περίπου ένα γραμμάριο κάνναβη. Αυτός δεν έχει οποιαδήποτε άδεια από τον Υπουργό Υγείας για την κατοχή και την καλλιέργεια των φυτών κάνναβης. Αποδέχομαι τις πιο πάνω θέσεις του ως αληθείς και αξιόπιστες και προβαίνω στα ανάλογα ευρήματα.
ΝΟΜΙΚΗ ΠΤΥΧΗ
Στην παρούσα υπόθεση ο κατηγορούμενος αντιμετωπίζει τις κατηγορίες 2 και 4 δηλαδή ότι κατείχε τα 5 φυτά και τα καλλιέργησε με σκοπό την προμήθεια τους σε άλλα πρόσωπα.
Το αδίκημα της Κατηγορίας 2, ήτοι της κατοχής ελεγχόμενου φαρμάκου τάξεως Β΄με σκοπό την προμήθεια, δημιουργείται από το Άρθρο 6(1), (3) του Ν.29/77 και τα συστατικά του στοιχεία είναι:
(i) Κατοχή
(ii) Ελεγχόμενου Φαρμάκου Τάξης Β
(iii) Με σκοπό την προμήθεια του σε άλλα πρόσωπα
Για την στοιχειοθέτηση του στοιχείου της κατοχής είναι απαραίτητο να καταδειχθεί γνώση για την ύπαρξη ελεγχόμενου φαρμάκου, καθώς και η άσκηση σε κάποιο βαθμό ελέγχου επί της απαγορευμένης ουσίας από τον κατηγορούμενο.
Η νομολογία μας καταδεικνύει ότι κάποιος κρίνεται πως έχει κάτι υπό την κατοχή του όταν αυτό βρίσκεται (α) υπό τη φυσική του φύλαξη ή (β) υπό τον έλεγχο του.
Φυσική φύλαξη θεωρείται η περίπτωση όπου το πρόσωπο κρατεί στα χέρια του το αντικείμενο ή ακόμη όταν το φυλάσσει σε οποιοδήποτε μέρος του σώματος του ή στα ενδύματα του.
Η έννοια του ελέγχου είναι ευρύτερη. Όταν υφίσταται έλεγχος του αντικειμένου στοιχειοθετείται η κατοχή, έστω και αν τη φύλαξη την έχει άλλος. Έλεγχος υφίσταται όταν το πρόσωπο έχει δυνατότητα επέμβασης επί του αντικειμένου, αποκλειστική ή από κοινού με άλλα πρόσωπα. Αν κάποιος αποκρύβει ναρκωτικό στο ντουλάπι της κουζίνας του σπιτιού του ή στο συρτάρι του γραφείου του, έχει τον έλεγχο και, συνεπώς, την κατοχή του. Αν το ναρκωτικό φυλάσσεται σε ιδιωτικό χώρο όπου τρίτα πρόσωπα μπορούν να εισέρχονται μόνο κατόπιν αδείας του, τότε το στοιχείο του ελέγχου καταδεικνύεται πολύ πιο εύκολα. Ενίοτε, όμως, παράνομα αντικείμενα φυλάσσονται σε δημόσιους ή ανοικτούς χώρους έτσι ώστε ο κάτοχος να μην διατρέχει τον κίνδυνο να βρεθούν ανά πάσα στιγμή στην κατοχή του. Εφόσον όμως τα παράνομα αντικείμενα ευρίσκονται εν γνώσει του σε συγκεκριμένο σημείο, συνήθως κρυμμένα και δύναται να επισκέπτεται τον χώρο και να λαμβάνει τη φυσική κατοχή τους, τότε αυτά είναι υπό τον έλεγχο και, κατ' επέκταση, υπό την κατοχή του. Κατοχή μπορεί να υπάρξει ακόμα και όταν τα αντικείμενα φυλάσσονται στα υποστατικά τρίτου, νοουμένου πάντοτε πως ο κατηγορούμενος έχει πρόσβαση και διατηρεί τον έλεγχο τους.
Στην υπόθεση Λαζάρου ν. Δημοκρατίας (2010) 2 Α.Α.Δ. 633 λέχθηκαν τα εξής σχετικά αναφορικά με την έννοια της «κατοχής»:
«Κατοχή» σημαίνει φυσικό έλεγχο με ταυτόσημη γνώση της φύσης του αντικειμένου που αποτελεί το αντικείμενο της κατοχής (Ιακώβου ν. Δημοκρατίας (1990) 2 Α.Α.Δ. 211). Στον όρο «κατοχή» η νομολογία είχε δώσει ευρεία έννοια. Καλύπτει και τις περιπτώσεις όπου η απαγορευμένη ουσία, βρίσκεται μεν στη φυσική κατοχή ή φύλαξη τρίτου, ο κατηγορούμενος όμως συνεχίζει να διατηρεί τον έλεγχο της. Συνεπώς η φυσική κατοχή του αντικειμένου δεν αποτελεί προαπαιτούμενο για στήριξη καταδίκης (Ιωάννου άλλως Τίτος κ.ά. ν. Δημοκρατίας (2000) 2 Α.Α.Δ. 409). Η συγκεκριμένη νομολογιακή θέση βρίσκει έρεισμα και σε νομοθετικές πρόνοιες. Σχετικό είναι το Άρθρο 2(3) του Νόμου 29/77, όπως αυτό έχει τροποποιηθεί, σύμφωνα με τις πρόνοιες του οποίου «παν πρόσωπο θεωρείται ως έχων εν τη κατοχή αυτού οιαδήποτε αντικείμενα, τελούντα υπό τον έλεγχο αυτού καίτοι ταύτα ευρίσκονται υπό τη φύλαξη ετέρου προσώπου». Τέλος, η νομολογία καθιστά δυνατή την εξ αποστάσεως εμπλοκή (βλ. Αθηνής ν. Δημοκρατίας (2008) 2 Α.Α.Δ. 25.”
Συναρτώμενο με το στοιχείο της κατοχής είναι το στοιχείο της γνώσης. Στην υπόθεση Καϊμης v. Δημοκρατίας (1999) 2 Α.Α.Δ. 662, 666, τονίζεται πως "δεν αρκεί η απόδειξη φυσικής κατοχής, απαιτείται και απόδειξη γνώσης της φυσικής κατοχής όπως και της φύσης του αντικειμένου της κατοχής για στοιχειοθέτηση της, το βάρος απόδειξης των οποίων φέρει πάντοτε ο κατήγορος." Σε άλλο μέρος της ίδιας απόφασης (στη σελ. 669) συμπληρώνεται ότι "..σε καμία περίπτωση το βάρος της απόδειξης της γνώσης δεν παρακάμπτεται, μειώνεται ή πολύ περισσότερο μετατοπίζεται στους ώμους του κατηγορουμένου."
Ομοίωςστην Κούκος v.Δημοκρατίας Ποιν. Έφ. 125/10, ημερ.20.2.2012 τονίστηκε ότι η κατοχή, είτε υπό τη μια έννοια (φύλαξη) είτε υπό την άλλη (έλεγχο), θα πρέπει να συνοδεύεται με ταυτόχρονη γνώση (mens rea) της φύσεως του πράγματος, το οποίο αποτελεί το αντικείμενο της κατοχής.
Η γνώση μπορεί να αποδειχθεί είτε με άμεση είτε με περιστατική μαρτυρία. Κατά κανόνα συμπεραίνεται από τα ίδια τα περιστατικά της υπόθεσης. Όταν η γνώση θα συναχθεί από περιστατική μαρτυρία το αποτέλεσμα που αναφύεται θα πρέπει να είναι σχεδόν σίγουρο. Θα πρέπει δηλαδή να μην παραμένει καμία λογική αμφιβολία. Στην υπόθεση Youssef v. Δημοκρατίας (1993) 2 Α.Α.Δ. 289, 295 το ζήτημα τέθηκε ως εξής:
«Επειδή βέβαια το στοιχείο της γνώσης συνήθως ανάγεται αποκλειστικά στην πνευματική λειτουργία του κατηγορουμένου, η Κατηγορούσα Αρχή μπορεί να το αποδείξει με την τεκμηρίωση στοιχείων και περιστατικών που περιβάλλουν την υπόθεση, και που αποδεικνύουν πέραν πάσης λογικής αμφιβολίας τη γνώση. Οποιαδήποτε εξήγηση του κατηγορουμένου που δημιουργεί αμφιβολία στο Δικαστήριο για την ύπαρξη αυτού του στοιχείου, δηλαδή της γνώσης, οδηγεί στην αθώωση του».
Σύμφωνα με το άρθρο 3 του Νόμου 29/77 «ελεγχόμενον φάρμακον» σημαίνει οιανδήποτε ουσία ή προϊόν που καθορίζεται εκάστοτε στο Μέρος Ι, ΙΙ ή ΙΙΙ του Πρώτου Πίνακα. Περαιτέρω «φάρµακον Τάξεως Β» σηµαίνει οιανδήποτε ουσίαν ή προϊόν εκάστοτε καθοριζόµενο στο Μέρος ΙΙ του εν λόγω Πίνακα.
Το αδίκημα της καλλιέργειας στηρίζεται στο Άρθρο 7 του Ν.29/77 και για να στοιχειοθετηθεί απαιτείται να καταδειχθεί ότι ο Κατηγορούμενος:
(i) Καλλιέργησε
(ii) Φυτά του γένους κάνναβης (cannabis)
Είναι γεγονός πως ο σχετικός Ν.29/77 δεν περιέχει ειδική ερμηνεία του όρου «καλλιέργεια». Η συνήθης κυριολεκτική γραμματική ερμηνεία του όρου, όπως καταγράφεται στο λεξικό του Γ. Μπαμπινιώτη, «Λεξικό της Νέας Ελληνικής Γλώσσας» σημαίνει μεταξύ άλλων το να ακολουθεί κάποιος συγκεκριμένη γεωργική διαδικασία για την ανάπτυξη και καρποφορία φυτού. Στο Μείζον Ελληνικό Λεξικό των Τεγόπουλου-Φυτράκη αναφέρεται ότι ο όρος « καλλιέργεια» περιλαμβάνει και το σύνολο των εργασιών που απαιτούνται για να καρποφορήσει η γη, καθώς επίσης και την ειδική φροντίδα για την ανάπτυξη φυτών.
Ο συγκεκριμένος όρος ερμηνεύεται και στο Σύγγραμμα του Blackstone's Criminal Practice (2003), στην παράγραφο Β.20.42 ως ακολούθως:
«Being concerned in production requires that the accused take an identifiable role in the production.»
Όπως τονίστηκε στην υπόθεση Σταυρινόπουλος ν. Αστυνομίας (2009) 2 Α.Α.Δ. 263, για να στοιχειοθετηθεί το αδίκημα της καλλιέργειας φυτών κάνναβης θα πρέπει από τα γεγονότα της υπόθεσης να μπορεί να οδηγηθεί το Δικαστήριο στο αναπόδραστο συμπέρασμα ότι τα φυτά είχαν ποτιστεί ή καλλιεργηθεί από τον εφεσείοντα με οποιονδήποτε τρόπο.
Στοιχεία τα οποία, αποδεικνύουν καλλιέργεια, αποτελούν όχι μόνο οι ενεργητικές πράξεις, όπως κάποιου είδους περιποιήσεις, αλλά και ο έλεγχος του χώρου στον οποίο τα φυτά βρίσκονται (Δέστε Blackstone's Criminal Practice 2009, σελ. 959, παρ. Β19.50).
Η Κατηγορία 4, της καλλιέργειας με σκοπό την προμήθεια στηρίζεται ουσιαστικά στο συνδυασμό των Άρθρων 5, 7 και 30Α του Ν. 29/77. Τα συστατικά της στοιχεία είναι:
(i) Καλλιέργεια
(ii) Ελεγχόμενου Φαρμάκου, δηλαδή φυτών του γένους κάνναβης (cannabis)
(iii) με σκοπό την προμήθεια του σε τρίτο πρόσωπο.
Είναι προφανές ότι στη βάση των προνοιών του Άρθρου 30Α δημιουργείται μαχητό τεκμήριο ότι οποτεδήποτε αποδεικνύεται ότι ένας κατηγορούμενος καλλιέργησε ή κατείχε ή μετέφερε ελεγχόμενο φάρμακο, η ποσότητα του οποίου υπερβαίνει την υπό του Νόμου καθοριζόμενη, το βάρος ότι δεν το κατείχε με σκοπό την προμήθεια του σε τρίτο πρόσωπο μεταφέρεται επί των ώμων του, βάρος που αποσείεται στη βάση του ισοζυγίου των πιθανοτήτων. Σε σχέση με την παράνομη καλλιέργεια φυτών κάνναβης η καθοριζόμενη στη δεύτερη στήλη του εν λόγω άρθρου ποσότητα είναι τρία ή περισσότερα φυτά.
Σύμφωνα με την απόφαση Hurbanek κ.ά. v. Αστυνομίας (2007) 2 Α.Α.Δ. 524, για την ανατροπή του πιο πάνω μαχητού τεκμηρίου ο κατηγορούμενος πρέπει να αποσείσει με πιθανολόγηση ή εύλογη αμφιβολία το βάρος που έχει ότι δεν κατείχε τα ναρκωτικά με σκοπό την προμήθεια σε άλλα πρόσωπα. Η νομολογία έχει ξεκαθαρίσει ότι η δημιουργία μαχητών τεκμηρίων δεν μεταθέτει το νομικό βάρος στον κατηγορούμενο, αλλά του δίδει την ευκαιρία να δημιουργήσει λογική αμφιβολία.
Στην υπόθεση Ηλία v Αστυνομίας (2011) 2 Α.Α.Δ 432, επαναλήφθηκαν με αναφορά και στη προηγούμενη νομολογία οι αρχές για το συγκεκριμένο τεκμήριο που θέτει το Άρθρο 30(Α) του Ν. 29/1977, ως εξής:
«Υπενθυμίζεται ότι, όπως ορθά υπέδειξε και το πρωτόδικο Δικαστήριο στην απόφασή του, στην υπόθεση Μαυρικίου ν. Αστυνομίας (2007) 2 Α.Α.Δ. 359, όπου εξετάστηκαν οι πρόνοιες του τεκμηρίου που δημιουργεί το Άρθρο 30Α του Νόμου, αναφέρθηκε, με αναφορά στην υπόθεση Σκούλλου ν . Δημοκρατίας (2000) 2 Α.Α.Δ. 87 ότι το νομοθετικό αυτό τεκμήριο είναι μαχητό και δεν μεταθέτει το νομικό βάρος απόδειξης στον κατηγορούμενο, το οποίο βάρος παραμένει πάντα στους ώμους της κατηγορούσας αρχής, πλην όμως θέτει στον κατηγορούμενο το βάρος όπως δημιουργήσει λογική αμφιβολία» (δική μου η επισήμανση), (δες Χαραλάμπους ν. Δημοκρατίας (1985) 2 Α.Α.Δ 97 και Χριστοφόρου ν. Αστυνομίας, (1990) 2 Α.Α.Δ. 250.
Επίσης στην Μαυρικίου πιο πάνω αναφέρθηκαν τα εξής: “άποψή μας είναι ότι η δημιουργία μαχητού τεκμηρίου μπορεί να συμβιβασθεί με το θεμελιώδες τεκμήριο της αθωότητος, εφόσον -
(α) τα συμπεράσματα, τα οποία προκύπτουν από την απόδειξη γεγονότων, συναρτώνται άμεσα και αποτελούν φυσιολογικό επακόλουθο των γεγονότων αυτών. οπόταν, με την καθιέρωσή τους, ιχνηλατείται αυτό που φυσιολογικά προκύπτει και όχι ανεξάρτητο μη τεκμηριωθέν γεγονός·
(β) το αποδεικτικό βάρος, το οποίο εναποτίθεται στον κατηγορούμενο για την απόσεισή τους (των επίμαχων συμπερασμάτων), δεν εκτείνεται πέραν της δημιουργίας λογικής αμφιβολίας για την ύπαρξη των φυσιολογικών επακόλουθων· και
(γ) το βάρος απόδειξης της κατηγορίας - (το αποδεικτικό βάρος) - παραμένει στους ώμους της Κατηγορούσας Αρχής καθ' όλη τη διάρκεια της δίκης και δε μετατίθεται, με τη δημιουργία μαχητού τεκμηρίου, οποιοδήποτε μέρος του.
Ένα από τα συστατικά στοιχεία της εν λόγω κατηγορίας είναι η πρόθεση του κατηγορούμενου να προμηθεύσει την παράνομη ναρκωτική ουσία σε άλλο πρόσωπο.
Στην υπόθεση Κωνσταντίνου ν. Αστυνομία (2012) 2 Α.Α.Δ. 296 το Εφετείο αφού έλαβε υπόψη ότι στην κατοχή του κατηγορούμενου εντοπίσθηκε παρασκευασμένη κοκαΐνη συνολικού βάρους 19,8362 γραμμάρια, αποφάσισε ότι ορθά το πρωτόδικο Δικαστήριο έκρινε ότι δημιουργείτο μαχητό τεκμήριο το οποίο ο εφεσείων δεν κατάφερε να αντικρούσει.
Η δημιουργία μαχητών τεκμηρίων, ως προς τις προθέσεις και ενέργειες του κατηγορουμένου, καθώς και η εναπόθεση οποιουδήποτε αποδεικτικού βάρους στον κατηγορούμενο πρέπει να είναι συμβατά με το τεκμήριο της αθωότητος. Η νομολογία του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων ορίζει ότι δεν αποκλείεται, εκ προοιμίου, η καθιέρωση από το νόμο μαχητών τεκμηρίων ή η εναπόθεση αποδεικτικού βάρους στον κατηγορούμενο, υπό την προϋπόθεση ότι αυτά περιορίζονται σε λογικά πλαίσια, τα οποία δεν αντιμάχονται το τεκμήριο της αθωότητος του κατηγορουμένου - (βλ., μεταξύ άλλων, Salabiaku v. France [1988] 13 EHRR 379· H. v. UK App No 15023/89 (4 April 1990, unreported), Bates v. UK App No 26280/95 (16 January 1996, unreported), R. v. DPP, ex p Kebeline [1999] 4 All E.R. 801.
ΕΥΡΗΜΑΤΑ
Με βάση την μαρτυρία που έγινε δεκτή και τα παραδεκτά γεγονότα ως προαναφέρθηκαν καταλήγω συνοπτικά ότι στις 13.9.17 κατόπιν έρευνας από την αστυνομία ανευρέθηκαν στην αυλή της οικίας του κατηγορούμενου 5 υπό καλλιέργεια φυτά του γένους κάνναβης. Τα δύο ήταν φυτεμένα μέσα σε δύο ξεχωριστές πλαστικές γλάστρες χρώματος μαύρου, ενώ τα υπόλοιπα τρία ήταν φυτεμένα στο χώμα. Αμέσως υποδείχθηκαν στον κατηγορούμενο, και αυτός απάντησε "εν δικά μου για να μεν αγοράζω που αλλού''. Τα ανευρεθέντα τεκμήρια αποστάληκαν και εξετάστηκαν στο Γενικό Χημείο του Κράτους και η Μ.Αυξεντίου ετοίμασε τη σχετική έκθεση της (τεκμήριο 9) στην οποία αναφέρει ότι τα 5 φυτά είναι φυτά κάνναβης από τα οποία δεν έχει εξαχθεί η ρητίνη και αυτά με αρ. Γ.Χ. 2288, 2289, 2290, 2291 και 2292 ήταν ύψους 115, 122, 160, 200 και 210 εκατοστά αντίστοιχα με ρίζωμα και χώμα. Ο κατηγορούμενος είχε φυτέψει, πότιζε και γενικά φρόντιζε τα 5 φυτά και τα κατείχε για δική του προσωπική χρήση, αφού ήταν χρήστης κάνναβης κατά τους ουσιώδεις χρόνους και όχι για να τα προμηθεύσει σε άλλα πρόσωπα. Μόνο το ένα φυτό από τα 5 που είχε φυτέψει είχε φούντα, δηλαδή το μέρος του φυτού το οποίο καπνίζεται. Αυτά ευρίσκονταν μέσα στην αυλή του, παράλληλα της οδού Μακεδονίας και δεν ήταν κρυμμένα. Ο κατηγορούμενος κάπνιζε 4 – 5 τσιγάρα την ημέρα, περίπου ένα γραμμάριο κάνναβη με βιομηχανοποιημένο καπνό. Αυτός δεν έχει οποιαδήποτε άδεια από τον Υπουργό Υγείας για την κατοχή και την καλλιέργεια των φυτών κάνναβης τα οποία κατείχε και τα καλλιέργησε για δική του προσωπική χρήση.
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ
Στην υπό κρίση υπόθεση εκείνο που καλείται να εξετάσει το Δικαστήριο είναι κατά πόσο ο κατηγορούμενος είχε πρόθεση να «προμηθεύσει» τις επίδικες ναρκωτικές ουσίες σε τρίτο πρόσωπο. Είναι αποδεκτό από την υπεράσπιση τόσο μέσα από τις αρχικές θέσεις του κατηγορούμενου, όσο και από τα παραδεκτά γεγονότα που δηλώθηκαν και εγκρίθηκαν από το δικαστήριο ότι αυτός κατείχε και καλλιέργησε τα 5 φυτά για δική του προσωπική χρήση. Το γεγονός και μόνο της ανεύρεσης των 5 φυτών στην κατοχή του κατηγορούμενου που ξεπερνά την ποσότητα των 3 φυτών που προβλέπεται από τον Νόμο, ως προαναφέρθηκε δεν αρκεί από μόνη της για να μεταθέσει στον κατηγορούμενο το αποδεικτικό βάρος να αποδείξει ότι δεν τα κατείχε ή τα καλλιέργησε με σκοπό την προμήθεια τους σε άλλα πρόσωπα. Εδώ η ποσότητα των ανευρεθέντων δεν ήταν μεγάλη για την οποία ο κατηγορούμενος έδωσε εξηγήσεις από την αρχή. Ακόμη με την διεξαχθείσα έρευνα στην κατοικία του δεν ανευρέθηκε οποιοδήποτε άλλο αντικείμενο που να σχετίζεται με προμήθεια ναρκωτικών, όπως ζυγαριές ή και νάϋλον σακκουλάκια.
Ο κατηγορούμενος καλείται να αποσείσει αποδεικτικό βάρος απόδειξης μόνο όταν η μαρτυρία που η κατηγορούσα αρχή έχει παρουσιάσει είναι τέτοια που δημιουργεί λογικό ή αναπόφευκτο συμπέρασμα ενοχής και όχι για να καταρρίψει ανεξάρτητο μη τεκμηριωθέν γεγονός. Γι’ αυτό άλλωστε το βάρος απόδειξης παραμένει στους ώμους της κατηγορούσας αρχής καθ΄όλη τη διάρκεια της δίκης και δεν μετατίθεται οποιοδήποτε μέρος του με το μαχητό τεκμήριο.
Στην παρούσα η μαρτυρία που έχει παρουσιάσει η κατηγορούσα αρχή δεν δημιουργεί λογικό ή αναπόφευκτο συμπέρασμα ενοχής για να έχει ο κατηγορούμενος το βάρος να αποδείξει ότι δεν τα κατείχε με σκοπό την προμήθεια. Διαφορετικά αυτός θα καλείται να αποδείξει την αθωότητα του και το μαχητό τεκμήριο που δημιουργεί το άρθρο 30Α δεν θα ήταν συμβατό με το τεκμήριο της αθωότητας. Δηλαδή πέραν της ανευρεθείσας ποσότητας των πέντε φυτών που βρέθηκαν στην κατοχή του δεν παρουσιάστηκε από την κατηγορούσα αρχή καμία άλλη μαρτυρία που να παραπέμπει σε συμπέρασμα ενοχής του κατηγορουμένου στις επίδικες κατηγορίες. Το βάρος απόδειξης ότι ο κατηγορούμενος τα κατείχε και τα καλλιέργησε με σκοπό να τα προμηθεύσει σε τρίτο πρόσωπο το έχει η κατηγορούσα αρχή καθ΄ όλη τη διάρκεια της δίκης. Από την μαρτυρία όμως που αυτή παρουσίασε δεν τεκμηριώνεται συμπέρασμα ενοχής. Η ποσότητα των πέντε φυτών που βρέθηκαν στην κατοχή του και τα οποία καλλιέργησε θεωρώ ότι δεν είναι ικανή από μόνη της και στην απουσία οποιασδήποτε άλλης μαρτυρίας όπως προανέφερα να παραπέμψει σε συμπέρασμα ενοχής. Δεν παρουσιάστηκε μαρτυρία που να καταδεικνύει ποιό είναι το καρποφόρο μέρος του φυτού που χρησιμοποιείται, πόση ποσότητα φυτικής ύλης κάνναβης μπορεί να εξαχθεί απ΄αυτό και επί του προκειμένου πόση ποσότητα μπορούσε να εξαχθεί από έκαστο φυτό που βρέθηκε στην κατοχή του κατηγορούμενου, ή εάν αυτή η ποσότητα που μπορούσε να εξαχθεί ήταν κατά πολύ περισσότερη από αυτή που χρησιμοποιεί ένας χρήστης και άρα τα κατείχε για να τα προμηθεύσει σε άλλα πρόσωπα. Ακόμη καμία μαρτυρία δεν υπάρχει πόση ήταν η καρποφορία των 5 φυτών παρά το ύψος τους που έφθανε έως και 210 εκατοστά.
Η αναφορά της Χημικού ότι από αυτά δεν είχε εξαχθεί η ρητίνη δεν θεωρώ ότι είναι αρκετή για τα πάνω ερωτήματα που παρέμειναν αναπάντητα. Εδώ το εύρημα του δικαστηρίου είναι ότι ο κατηγορούμενος ήταν χρήστης κάνναβης σύμφωνα με τη μαρτυρία του η οποία κρίθηκε αξιόπιστη και ότι συγκεκριμένα αυτός χρειαζόταν περίπου ένα γραμμάριο την ημέρα και 30 γρ. τον μήνα εάν κάπνιζε καθημερινά.
Στην παρούσα θεωρώ ότι με βάση τα πιο πάνω δεν μετατέθηκε οποιοδήποτε αποδεικτικό βάρος στον κατηγορούμενο, αλλά το βάρος παρέμεινε στην κατηγορούσα αρχή για να αποδείξει την ενοχή του κάτι το οποίο δεν επιτεύχθηκε.
Συνακόλουθα η κατηγορούσα αρχή απέτυχε να αποδείξει τις Κατηγορίες 2 και 4 εναντίον του κατηγορουμένου και αυτός αθωώνεται και απαλλάσσεται σε αυτές.
[Υπ.] ...........................................
Γ. Ιωαννίδου – Παπά, Ε.Δ.
ΠΙΣΤΟ ΑΝΤΙΓΡΑΦΟ
ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΗΤΗΣ
cylaw.org: Από το ΚΙΝOΠ/CyLii για τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο