ΕΠΑΡΧΙΑΚΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΠΑΦΟΥ
ΕΝΩΠΙΟΝ: Λ. Χατζηξενοφώντος, Ε.Δ.
Αρ. Υπόθεσης: 1318/2022
1. Α. Ζ.
2. Δ. Ζ.
ν
1. I. Erodotou Restaurants Ltd
2. Χ. Η.
3. Α. Γ.
Κατηγορούμενοι
Ημερομηνία: 04/03/2025
Για τους Παραπονούμενους: κος Χρ. Δημητριάδης μαζί με κα Μ. Σμαριανάκη
Για τους Κατηγορούμενους 1 και 3: κος Γιωρκάτζης μαζί με κα Γεωργίου
Κατηγορούμενος 2 παρών
Ε Ν Δ Ι Α Μ Ε Σ Η Α Π Ο Φ Α Σ Η
Α. Εισαγωγή
Το κατηγορητήριο το οποίο αντιμετωπίζουν οι Κατηγορούμενοι 1 και 3, όπως έχει τροποποιηθεί στις 11/10/2024, περιέχει συνολικά 8 κατηγορίες.
Συγκεκριμένα οι κατηγορίες 1 μέχρι 6 αφορούν το αδίκημα της προσθήκης σε υφιστάμενη οικοδομή κατά παράβαση του Περί Ρυθμίσεως Οδών και Οικοδομών Νόμου, Κεφ. 96 αναφορικά με το ακίνητο με αριθμό εγγραφής [ ] στη Λεμεσό. Οι κατηγορίες 7 και 8, οι οποίες προστέθηκαν μετά από τροποποίηση του κατηγορητηρίου στις 11/10/2024, αφορούν το αδίκημα της κατοχής και χρήσης οικοδομής χωρίς πιστοποιητικό έγκρισης της αρμόδιας αρχής κατά παράβαση του Περί Ρυθμίσεως Οδών και Οικοδομών Νόμου, Κεφ. 96 αναφορικά με το προαναφερόμενο ακίνητο.
Για σκοπούς πληρότητας σημειώνεται ότι υπόθεση εναντίον της Κατηγορούμενης 2 διακόπηκε, μετά από αναστολή της ποινικής δίωξης εναντίον της, και έτσι η Κατηγορούμενη 2 απαλλάχθηκε στις κατηγορίες 2, 4 και 6 που αντιμετώπιζε.
Β. Ένσταση σχετικά με την κατά τόπο αρμοδιότητα
Ο ευπαίδευτος συνήγορος των Κατηγορούμενων 1 και 3 πριν την έναρξη της ακρόασης της υπόθεσης ήγειρε ένσταση στο κατηγορητήριο καθ’ ότι, ως ήταν η θέση του, το Επαρχιακό Δικαστήριο Πάφου στερείται κατά τόπο αρμοδιότητα να εκδικάσει την παρούσα υπόθεση, αφού το επίμαχο ακίνητο βρίσκεται στην Λεμεσό. Η θέση του ήταν ότι μετά την τροποποίηση του κατηγορητηρίου στις 11/10/2024, με την οποία προστέθηκαν οι κατηγορίες 7 και 8, το παρόν Δικαστήριο όφειλε να παραπέμψει την υπόθεση στο Επαρχιακό Δικαστήριο Λεμεσού σύμφωνα με τις πρόνοιες του άρθρου 23(4) του Περί Δικαστηρίων Νόμου, Ν. 14/1960.
Στην αντίπερα όχθη η θέση του συνηγόρου της Κατηγορούσας Αρχής ήταν ότι ορθά καταχωρήθηκε το υπό κρίση κατηγορητήριο στο Επαρχιακό Δικαστήριο Πάφου, αφού κατά τον χρόνο καταχώρησης του κατηγορητηρίου τα Επαρχιακά Δικαστήρια είχαν δικαιοδοσία να εκδικάσουν οποιοδήποτε αδίκημα διαπράχθηκε σε οποιαδήποτε επαρχία της Κύπρου. Ήταν επίσης η θέση του συνηγόρου της Κατηγορούσας Αρχής ότι η σχετική τροποποίηση του Περί Δικαστηρίων Νόμου, με την προσθήκη του άρθρου 23(4), δεν μπορεί να έχει αναδρομική ισχύ, και ούτε να διαχωριστούν οι κατηγορίες με τρόπο ώστε να εκδικαστούν οι κατηγορίες 1 μέχρι 6 από το Επαρχιακό Δικαστήριο Πάφου, και οι κατηγορίες 7 και 8 να εκδικαστούν από το Επαρχιακό Δικαστήριο Λεμεσού.
Γ. Χρόνος Υποβολής Ένστασης
Σύμφωνα με το άρθρο 69(1) του Περί Ποινικής Δικονομίας Νόμου, Κεφ. 155, πριν να απαντήσει στην κατηγορία ο κατηγορούμενος μπορεί να αμφισβητήσει την τοπική δικαιοδοσία του Δικαστηρίου, και αν αυτό γίνει δεκτό, το Δικαστήριο θα παραπέμψει την υπόθεση για να εκδικαστεί ενώπιον του Δικαστηρίου της Δημοκρατίας το οποίο έχει δικαιοδοσία.
Σύμφωνα με την νομολογία μας ένσταση στην δικαιοδοσία του Δικαστηρίου να επιληφθεί υπόθεσης, πρέπει να εγείρεται πριν την απάντηση του κατηγορούμενου στην κατηγορία (βλ. R. v. Ali Ahmet Reis and Others, 12 CLR 8).
Aκόμη όμως και αν ο κατηγορούμενος παραλείψει να εγείρει ένσταση στην δικαιοδοσία του Δικαστηρίου, όπου αυτό στερείται δικαιοδοσίας, δεν θεραπεύει την ατέλεια στην διαδικασία, αφού η ύπαρξη δικαιοδοσίας του Δικαστηρίου είναι θέμα ουσίας και μπορεί να εγερθεί με πρωτοβουλία του Δικαστηρίου. Η εκδίκαση της υπόθεσης από Δικαστήριο που δεν έχει τέτοια δικαιοδοσία, καθιστά τη δίκη άκυρη (βλ. Mouyios v. The Police (1974) 2 C.L.R. 23).
Στην υπό κρίση περίπτωση δεν παραβλέπω ότι μετά την τροποποίηση του κατηγορητηρίου στις 11/10/2024, οι Κατηγορούμενοι 1 και 3 δεν ήγειραν ένσταση σχετικά με την δικαιοδοσία του Δικαστηρίου. Αντιθέτως, απάντησαν μη παραδοχή στις κατηγορίες 7 και 8 που προστέθηκαν, και μετά την απάντηση τους έγινε η ακόλουθη δήλωση μέσω της συνηγόρου τους «Επιφυλασσόμαστε επίσης να εγείρουμε σε μετέπειτα στάδιο θέμα καταχρηστικότητας σε σχέση με την 7η και 8η κατηγορία».
Δεδομένου ότι το ζήτημα της κατά τόπο αρμοδιότητας εγείρεται ενόψει της τροποποίησης του κατηγορητηρίου στις 11/10/2024 με την προσθήκη της 7ης και 8ης κατηγορίας, η νενομισμένη οδός από το Δικαστήριο είναι να παραμερίσει την απάντηση στις εν λόγω κατηγορίες, και να διατάξει την καταγραφή ειδικής απάντησης ούτως ώστε να επιληφθεί του θέματος της δικαιοδοσίας (βλ. Antonis Charalambous Yerakas v The Police (1984) 2 CLR 5).
Προς τούτο για την ορθή και διαδικαστικά πορεία της υπόθεσης παραμερίζω την απάντηση των Κατηγορούμενων 1 και 3 στην 7η και 8η κατηγορία και θα προχωρήσω να εξετάσω τον εν λόγω ισχυρισμό/ ειδική απάντηση των Κατηγορούμενων 1 και 3.
Δ. Κατά Τόπο Αρμοδιότητα – Νομική Πτυχή
Στην πρόσφατη Έφεση κατά Πολιτικής Αίτησης αρ. 14/2024, Αναφορικά με την αίτηση του Συμβουλίου Εγγραφής Κτηματομεσιτών, ημερομηνίας 24/09/2024, τονίστηκε ότι η κατά τόπο δικαιοδοσία ποινικού δικαστηρίου, διαπιστώνεται με αναφορά στις λεπτομέρειες αδικήματος. Ο τόπος διάπραξης του αδικήματος, αποτελεί λεπτομέρεια που πρέπει να αναφέρεται στο κατηγορητήριο σε σχέση με κάθε κατηγορία σύμφωνα με το άρθρο 39(ζ) του περί Ποινικής Δικονομίας Νόμου, Κεφ. 155, λεπτομέρεια που είναι αναγκαία για τον καθορισμό της κατά τόπο δικαιοδοσίας του ποινικού Δικαστηρίου.
Κατά τους χρόνους καταχώρησης του υπό κρίση κατηγορητηρίου, βρισκόταν σε ισχύ ο περί Δικαστηρίων (Προσωριναί Διατάξεις) Νόμος του 1974 (Ν. 43/1974), όπου σύμφωνα με το άρθρο 3 αυτού «έκαστov Επαρχιακόv Δικαστήριov κέκτηται δικαιoδoσίαv vα εκδικάζη, συμφώvως πρoς τας διατάξεις τoυ άρθρoυ 24, oιovδήπoτε αδίκημα διαπραχθέv εv oιαδήπoτε επαρχία της Κύπρoυ». Όπως έχει νομολογηθεί οι πρόνοιες του άρθρου 3, αποκλειστικό στόχο είχαν την όσο το δυνατό αποτελεσματικότερη απάμβλυνση των προβλημάτων και εξάλειψη στο μέγιστο δυνατό βαθμό των δυσχερειών που η τουρκική εισβολή δημιούργησε στην απονομή της δικαιοσύνης, έτσι ώστε να διασφαλιστεί, στον καλύτερο υπό τις περιστάσεις βαθμό, η απρόσκοπτη συνέχιση της απονομής της (βλ. Εκκλησία Παναγίας Αγίας Νάπας ν Δήμου Αγίας Νάπας (2013) 2 ΑΑΔ. 621).
Ο περί Δικαστηρίων (Προσωριναί Διατάξεις) Νόμος του 1974 (Ν. 43/1974) καταργήθηκε με τον περί Δικαστηρίων (Προσωριναί Διατάξεις) (Καταργητικός) Νόμος του 1974 (70(I)/2024) στις 17/05/2024.
Σύμφωνα με το άρθρο 3 του πιο πάνω καταργητικού Νόμου:
«(1) Ποινικές υποθέσεις οι οποίες, κατά την ημερομηνία έναρξης της ισχύος του περί Δικαστηρίων (Προσωριναί Διατάξεις) (Καταργητικού) Νόμου του 2024, εκκρεμούν ενώπιον Επαρχιακού Δικαστηρίου και των οποίων η εκδίκαση έχει αρχίσει ή/και ο κατηγορούμενος έχει απαντήσει στην κατηγορία, συνεχίζουν και εκδικάζονται υπό του δικαστηρίου ενώπιον του οποίου αυτές εκκρεμούν.
(2) Ποινικές υποθέσεις οι οποίες, κατά την ημερομηνία έναρξης της ισχύος του περί Δικαστηρίων (Προσωριναί Διατάξεις) (Καταργητικού) Νόμου του 2024, εκκρεμούν ενώπιον Επαρχιακού Δικαστηρίου και των οποίων η εκδίκαση δεν έχει αρχίσει και ο κατηγορούμενος δεν έχει απαντήσει στην κατηγορία, εκδικάζονται υπό του αρμοδίου κατά τόπον Επαρχιακού Δικαστηρίου, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 23 του περί Δικαστηρίων Νόμου».
Την ίδια ημερομηνία, ήτοι στις 17/05/2024, δημοσιεύθηκε ο Περί Δικαστηρίων (Τροποποιητικός) Νόμος του 2024 (Ν. 71(Ι)/2024), με τον οποίο τροποποιήθηκε το άρθρο 23 του Περί Δικαστηρίων Νόμου, με την προσθήκη του εδάφιου 4. Παρατίθεται αυτούσιο το σχετικό εδάφιο.
«(4) Σε περίπτωση, κατά την οποία το Επαρχιακό Δικαστήριο ενώπιον του οποίου εισήχθη ή καταχωρίστηκε η ποινική διαδικασία δεν είναι το κατά τόπον αρμόδιο, δυνάμει των διατάξεων του εδαφίου (1) διακόπτει την ενώπιόν του τεθείσα διαδικασία και παραπέμπει αυτή στο αρμόδιο κατά τόπον Επαρχιακό Δικαστήριο, νοουμένου ότι ο κατηγορούμενος δεν έχει απαντήσει στην κατηγορία».
Σύμφωνα πλέον με το άρθρο 23(4) αν το Δικαστήριο που ασκεί ποινική δικαιοδοσία
κρίνει πως είναι κατά τόπον αναρμόδιο, υπό τις προϋποθέσεις που προβλέπονται στο εν λόγω εδάφιο, παραπέμπει την υπόθεση στο κατά τόπον αρμόδιο Επαρχιακό Δικαστήριο.
Ε. Εκτίμηση Δικαστηρίου
Η απόφαση της Κατηγορούσας Αρχής στις 17/03/2022 να καταχωρήσει την υπό κρίση υπόθεση στο Επαρχιακό Δικαστήριο Πάφου, ενώ το επίμαχο ακίνητο που αφορούν τα υπό κρίση αδικήματα βρίσκεται στην Λεμεσό, λήφθηκε σύμφωνα με το δικαίωμα που της παρείχε το άρθρο 3 του περί Δικαστηρίων (Προσωριναί Διατάξεις) Νόμος του 1974 (Ν. 43/1974), όπου κάθε κατήγορος είχε δικαίωμα να καταχωρήσει το κατηγορητήριο σε οποιαδήποτε επαρχία, χωρίς να χρειάζεται από μέρος του να τεκμηριώσει τον λόγο για τον οποίο η υπόθεση καταχωρείται σε Επαρχιακό Δικαστήριο εδρεύον σε άλλη επαρχία από αυτήν στην οποία τα ισχυριζόμενα αδικήματα διαπράχθηκαν.
Η παρούσα ποινική υπόθεση, η οποία κατά την ημερομηνία έναρξης της ισχύος του περί Δικαστηρίων (Προσωριναί Διατάξεις) (Καταργητικού) Νόμου του 2024, (Ν. 70(I)/2024), εκκρεμούσε ενώπιον του Επαρχιακού Δικαστηρίου Πάφου και οι Κατηγορούμενοι 1 και 3 είχαν απαντήσει στις κατηγορίες 1 μέχρι 6, δεν μπορεί παρά να συνεχίσει να εκδικάζεται από το παρόν Δικαστήριο σύμφωνα με τις πρόνοιες του άρθρου 3 του Ν. 70(I)/2024.
Είναι η κρίση μου ότι η τροποποίηση του κατηγορητηρίου στις 11/10/2024 δεν μπορεί να επενεργήσει με τρόπο ώστε το Δικαστήριο σύμφωνα με τις πρόνοιες του άρθρου 23(4) του Περί Δικαστηρίων Νόμου, να μπορεί να παραπέμψει την υπόθεση σε άλλο Επαρχιακό Δικαστήριο. Τονίζεται ότι η τροποποίηση του κατηγορητήριου αφορούσε την προσθήκη της 7ης και 8ης κατηγορίας, και η απάντηση των Κατηγορούμενων 1 και 3 στις κατηγορίες 1 μέχρι 6, η οποία έγινε στις 16/09/2022, δεν επηρεάστηκε από την εν λόγω τροποποίηση.
Ούτε το Δικαστήριο δύναται να εξασκήσει την διακριτική εξουσία που του δίδει το άρθρο 40(2) του Περί Ποινικής Δικονομίας Νόμου, Κεφ. 155, και να διατάξει ξεχωριστή δίκη για τις κατηγορίες 7 και 8.
Η δυνατότητα διαχωρισμού της δίκης επεξηγείται στο σύγγραμμα των Λοΐζου και Πική, Criminal Procedure in Cyprus, σελ. 55 ως ακολούθως:
«The interests of justice may require separate trials where it would be oppressive for the accused to defend himself, in the same spell, on a number of counts relating to different and distinct matters. Moreover, the accused may be prejudiced in that evidence inadmissible on one count may be admitted in relation to another count and thus embarrass him in the conduct of his defence. This danger however should not be exaggerated, as judges may be expected to approach the evidence in its proper perspective.»
Στην υπόθεση Papadopoullos v Republic (1980) 2 CLR 10, το Ανώτατο Δικαστήριο εξήγησε ότι ο διαχωρισμός της δίκης είναι επιθυμητός στην περίπτωση που:
«If, however, different counts relate to different facts and if the Court thinks it conducive to the need of justice to do so it may, at any stage of the proceedings, direct that the accused shall be tried separately upon anyone or more of such counts.»
Στην παρούσα υπόθεση, από την σύνταξη του κατηγορητηρίου, διαφαίνεται ότι όλες οι κατηγορίες αναφέρονται σε μια αλληλουχία γεγονότων που σχετίζονται μεταξύ τους, και όλα αφορούν το ίδιο ακίνητο. Στο συμπέρασμα αυτό το Δικαστήριο καταλήγει μόνο από τις εκθέσεις και λεπτομέρειες των αδικημάτων των κατηγοριών, σύμφωνα με το τροποποιημένο κατηγορητήριο, αφού δεν έχει δοθεί οποιαδήποτε μαρτυρία.
Τα αδικήματα που αντιμετωπίζουν οι Κατηγορούμενοι 1 και 3 είναι με βάση τον Περί Ρυθμίσεως Οδών και Οικοδομών Νόμο, Κεφ. 96. Φαίνεται επομένως να υπάρχει κοινό πραγματικό έδαφος στα γεγονότα που συνθέτουν τη διάπραξη των αδικημάτων των διαφόρων κατηγοριών.
Ενόψει των πληροφοριών που μπορούν να εξαχθούν από το τροποποιημένο κατηγορητήριο, αυτό που προκύπτει είναι ότι εάν διαταχθεί ο διαχωρισμός της δίκης θα αναγκαστούν διαφορετικά Δικαστήρια να ακούσουν μαρτυρία για γεγονότα που συνθέτουν μέρος της ίδια συμπεριφοράς, από και σε σχέση με τα ίδια πρόσωπα, να αξιολογήσουν αυτή την μαρτυρία, με ενδεχόμενο κίνδυνο μάλιστα να υπάρξουν διιστάμενες αποφάσεις. Επιπλέον δεν παραβλέπω ότι θα χρειαστεί να διακινηθούν τεκμήρια και θα υπάρξει κίνδυνος οι Κατηγορούμενοι 1 και 3 να καταδικαστούν σε διάφορες ποινές από διάφορα Δικαστήρια.
Όλα τα προαναφερόμενα συνηγορούν στο ότι ο διαχωρισμός της δίκης δεν θα εξυπηρετούσε τον σκοπό της δικαιοσύνης.
Υπό το φως των ανωτέρω, κρίση μου είναι ότι το Επαρχιακό Δικαστήριο Πάφου κέκτηται κατά τόπον δικαιοδοσία να εκδικάσει την υπό κρίση ποινική υπόθεση.
Με βάση όλα όσα πιο πάνω αναφέρθηκαν, η ειδική απολογία των Κατηγορούμενων 1 και 3 αποτυγχάνει.
Ενόψει του ότι η απάντηση των Κατηγορούμενων 1 και 3 στις κατηγορίες 7 και 8 είχε παραμεριστεί από το Δικαστήριο στα πλαίσια εξέτασης της ειδικής απάντησης τους για το ζήτημα της δικαιοδοσίας, οι Κατηγορούμενοι 1 και 3 καλούνται να απαντήσουν στις κατηγορίες 7 και 8.
(Υπογρ.)……………………………….
Λ. Χατζηξενοφώντος, Ε.Δ.
Πιστό Αντίγραφο
Πρωτοκολλητής
cylaw.org: Από το ΚΙΝOΠ/CyLii για τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο