ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΛΕΜΕΣΟΥ
ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ
ΕΝΩΠΙΟΝ: Κ. Χ” Αθανασίου - Σιαμτάνη, Π.
Αρ. Αίτησης: 116/2022
Μεταξύ:
Α.Π. ως διαχειριστής της Περιουσίας του ανικάνου Α.Π.Α. εκ Λεμεσού
Αιτήτριας κ α ι
Μ. Α. εκ Λεμεσού
Καθ’ ου η αίτηση Ημερομηνία: 2 Ιουνίου 2025.
ΕΜΦΑΝΙΣΕΙΣ:
Για τον Αιτητή : κος Χρίστος Α. Καμπούρης
Για τον Καθ’ ου η Αίτηση: κα. Μ. Γιατρού
Α Π Ο Φ Α Σ Η
Επιδιώκεται με την παρούσα αίτηση η ρύθμιση της συνεισφοράς του Καθ’ ου η Αίτηση στη διατροφή, συντήρηση και εκπαίδευση του ενήλικου υιού του Α. (ανίκανου προσώπου). Ζητείται όπως το Δικαστήριο εκδώσει διάταγμα με το οποίο ο Καθ’ ου η Αίτηση καταβάλλει για τον ενήλικο υιό του €840 μηνιαίως και/ή οποιοδήποτε ποσό κρίνει εύλογο το Δικαστήριο.
Στην παρούσα υπόθεση εκδόθηκε προσωρινό διάταγμα με το οποίο ρυθμίστηκε η συνεισφορά του Καθ’ ου η Αίτηση προσωρινά στο ποσό των €400 μηνιαίως το οποίο μετά από ακρόαση τροποποιήθηκε με τη μείωση του στο ποσό των €300.
Αφού συμπληρώθηκαν τα δικόγραφα, η υπόθεση εκδικάστηκε με βάση τη Διαταγή 30 των περί πολιτικής δικονομίας διαδικαστικών κανονισμών ως ισχύει για τις υποθέσεις που καταχωρήθηκαν πριν την 1/9/2023. Έγιναν εκατέρωθεν αποκαλύψεις των σχετικών με τα επίδικα θέματα εγγράφων που βρίσκονταν στην κατοχή των διαδίκων και ακολούθησε η υποβολή της γραπτής τους μαρτυρίας. Δεν υπήρξε αντεξέταση των ενόρκως δηλούντων.
Όσον αφορά τη συμπληρωματική αποκάλυψη εγγράφων από την Αιτήτρια ημ. 12/9/2024 θα πω στο σημείο αυτό ότι δεν μπορεί να ληφθεί υπόψη, καθώς έγινε μετά την καταχώρηση της γραπτής μαρτυρίας του Καθ’ ου η Αίτηση, ο οποίος δεν είχε την ευκαιρία να τη σχολιάσει. Ούτε και τα έγγραφα τα οποία αναφέρει αποκαλύφθηκαν ενωρίτερα, ώστε να μπορούν να πρσκομιστούν ως
Τεκμήρια στη γραπτή της μαρτυρία.
Ακολούθησαν γραπτές αγορεύσεις από τους ευπαίδευτους συνηγόρους των διαδίκων στις οποίες ανέλυσαν τη μαρτυρία και παρέθεσαν την επιχειρηματολογία τους, προς υποστήριξη των αντίστοιχων θέσεων τους.
Η Αιτήτρια στη δική της μαρτυρία που καταχώρησε στις 30/4/2024 προβάλλει μεταξύ άλλων ότι:
- Είναι η κηδεμόνας και διαχειριστής της περιουσίας του Α.Π. Α ενήλικου υιού της δυνάμει διατάγματος του Επαρχιακού Δικαστηρίου Λεμεσού ημερ. 29/5/2021 στην αίτηση με αρ.12/2021.
- Ο ενήλικος είναι τέκνο των διαδίκων και γεννήθηκε στις 2/10/2002 και είναι ανίκανος να φροντίζει τον εαυτό του. Είναι αυτιστικός και επιληπτικός και χρειάζεται 24ωρο φροντίδα.
- Με τον Καθ’ ου η Αίτηση έχει αποκτήσει και μια κόρη που γεννήθηκε στις 23/12/2006.
- Από το διαζύγιο τους με τον Καθ’ ου η Αίτηση, ο ενήλικος γιος τους διαμένει μαζί της, τον φροντίζει και καλύπτει κάθε ανάγκη του.
- Από την ενηλικίωση του γιου τους ο Καθ’ ου η Αίτηση έπαυσε να καταβάλλει οποιοδήποτε ποσό για τη διατροφή του.
- Ο ενήλικος γιος τους είναι πλήρως ανεπτυγμένος άντρας. Συνεπεία των πνευματικών του προβλημάτων παρουσίαζε επιθετική συμπεριφορά με αποτέλεσμα να της προκαλεί τραυματισμούς. Ένεκα δε αυτής της συμπεριφοράς κινδυνεύει και η θυγατέρα τους, αλλά και οι γύρω του άνθρωποι.
Είναι δε η θέση της ότι ο Καθ’ ου η Αίτηση δεν επιθυμεί να έχει επαφή με τον γιο του, γι’ αυτό και ήταν απαραίτητο να εργοδοτήσει κάποιο άντρα, αρκετά δυνατό για να μπορεί να διαχειρίζεται τον Α. Επισυνάπτει αντίγραφο από τις
Κοινωνικές Ασφαλίσεις των πληρωμών του συγκεκριμένου φροντιστή.
Όπως αναφέρει περαιτέρω για διάφορους λόγους έπρεπε να τερματίσει τη συμφωνία εργοδότητης του φροντιστή, το οποίο έκαμε με επιστολή ημ. 14/6/2023 και για να μπορέσει να καλύψει τις ανάγκες του γιου τους εργοδότησε άλλο άτομο στις 30/6/2023 ο οποίος επειδή δεν μπορούσε να διαχειριστεί τον Α επίσης σταμάτησε την εργασία του. Στη συνέχεια εργοδότησε άλλο άτομο με μισθό €1200. Ακολούθως αναγκάστηκε να εργοδοτήσει νέο άτομο με τον ίδιο μισθό. Επισυνάπτει τις συμφωνίες εργοδότησης των πιο πάνω ατόμων ως Τεκμήρια στη γραπτή της μαρτυρία.
Άτομα όπως το γιο τους, σύμφωνα με την Αιτήτρια, είναι σημαντικό να συναναστρέφονται με άλλους ανθρώπους και να έχουν χόμπυς και δραστηριότητες, επίσης να τυγχάνουν παρακολούθησης από ειδικούς, ούτως ώστε να καταστούν ικανοί να φροντίζουν τον εαυτό τους.
Για τις ανάγκες του ενήλικου γιου τους σε ειδικούς, ιατρούς, τη διατροφή του, όπως αναφέρει η Αιτήτρια καθώς έχει ανεπάρκεια σε λακτόζη και γλουτένη και χρειάζεται ειδική διατροφή, απαιτείται μηνιαίως το ποσό των €2636,92.
Ας σημειωθεί ότι τα έξοδα του ενήλικου παρουσιάζονται κάπως διαφοροποιημένα από αυτά στα δικόγραφα τα οποία ως ανέφερε η Αιτήτρια ανέρχονταν σε €2.526,92, μηνιαίως.
Τα έξοδα του ως τα αναλύει σε σχετικό πίνακα, έχουν ως ακολούθως:
1. Διατροφή €400
2. Ένδυση & Υπόδηση €80
3. Είδη καθαρισμού €25
4. Ιατροφαρμακευτική περίθαλψη €35
5. Λογοθεραπεία €175
7. .Εργοθεραπεία €229,16
8. Μαθήματα Ελληνικής Γλώσσας €83,33 9. Έξοδα διακίνησης( βενζίνη, συντήρηση οχήματος,
ασφάλεια και άδειες) €150
10. Μαθήματα ιππασίας (120 επί 12 μήνες) €110
11. Κωπηλασία
( 50 μηνιαίως επί 11 μήνες πλέον €10 εγγραφή) €46,66
12. Λογαριασμό Ηλεκτρικού Ρεύματος και Υδατοπρομήθειας €80
13. Έξοδα κουρέα €15
14. Έξοδα διασκέδασης €40
15. Πάρτυ γενεθλίων, δώρα Χριστουγέννων,
Ονομαστικής εορτής και Πάσχα €50
16. Έξοδα συντρόφου ( 1080 επί 11 μήνες ) €1100
Στα δικόγραφα αναφέρονται €990
17. καθαρισμός πισίνας
( 80 επί 8 μήνες για 3 άτομα) €17,77
ΣΥΝΟΛΟ: €2.636,92
Μετά την ενηλικίωση του Α. ως αναφέρει η Αιτήτρια αναγκάστηκε να τερματίσει την εργοδότηση της σε δικηγορικό γραφείο και εργάζεται από το σπίτι της, ως Διευθυντής για εταιρείες και λαμβάνει το ποσό των €2.300 μηνιαίως, χωρίς να λαμβάνει 13ο μισθό. Επισυνάπτει φορολογικές δηλώσεις για τα έτη από 2018 μέχρι 2022 και αντίγραφα μισθοδοσίας της σε διάφορες εταιρείες ως Τεκ.13.
Λόγω των πνευματικών προβλημάτων του γιου τους λαμβάνει κρατική βοήθεια ύψους €848,38 το μήνα και με το συνολικό της εισόδημα φροντίζει τα παιδιά τους, το οποίο όμως δεν αρκεί για τις ανάγκες τους. Την βοήθησαν και οι δικοί της, όμως ένεκα της κατάστασης του πολέμου στην Ουκρανία δεν γνωρίζει κατά πόσο θα της ξαναστείλουν χρήματα. Επισυνάπτει ως Τεκ.14 αντίγραφο ανάλυσης πληρωμής από το Υπουργείο Εργασίας Πρόνοιας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων για το επίδομα που λαμβάνει και υποστηρίζει ότι δεν λαμβάνει οποιοδήποτε άλλο ποσό από το Κράτος για να καλύψει το φροντιστή του γιου της τον οποίο πληρώνει η ίδια, καθώς όπως αναφέρει δεν υπάρχει στον κατάλογο άτομο διαθέσιμο με συγκεκρινένες ικανότητες και επίπεδο γνώσης ελληνικής γλώσσας. Για να μπορέσει δε να πληρώνει η ίδια το φροντιστή έχει συνάψει δάνειο από κάποια κυρία Β.Κ. Επισυνάπτει ως Τεκ.13 πιστοποιημένη επιστολή/ συμφωνία ημ. 25/10/2023.
Ο Καθ’ ου η Αίτηση σύμφωνα με την Αιτήτρια είναι δάσκαλος σε Λύκειο και από την 1/6/2023 λαμβάνει το ποσό των €49.182,00. Εκτός από τα προσωπικά του εξόδα και της διατροφής που πληρώνει για την ανήλικη θυγατέρας τους €667 και εξ όσων γνωρίζει δεν έχει δάνεια. Επίσης είναι ιδιοκτήτης δύο σπιτιών.
Όπως αναφέρει περαιτέρω η ίδια πρέπει να καλύπτει και όλα τα έξοδα φοίτησης της θυγατέρας τους στο Grammar School που ανέρχονται σε €8.650 ετησίως.
Αναφέρει ακόμα ότι με τον Καθ’ ου η Αίτηση έχουν διευθετήσει τις περιουσιακές τους διαφορές και έχει δώσει σ’ αυτόν το ποσό των €180.000. Επισυνάπτει το Τεκ.18 σε σχέση με αυτό. Όπως αναφέρει περαιτέρω η ίδια επίσης πληρώνει δάνειο για την οικογενειακή κατοικία και η δόση είναι €850 μηνιαίως.
Είναι η θέση της ότι για να μπορεί να φροντίζει τα παιδιά ξοδεύει όλες τις οικονομίες της και τα έσοδα της δεν αρκούν για να καλύψουν τα έξοδα τους. Είναι γι’ αυτό απαραίτητο και επείγον όπως ρυθμιστεί η συνεισφορά του Καθ’ ου η Αίτηση στις ανάγκες του ενήλικου υιού τους. Καθώς η ίδια έχει σπαταλήσει όλες τις αποταμιεύσεις της και τα εισοδήματα της δεν επαρκούν για την κάλυψη των αναγκών των παιδιών τους.
Ο Καθ’ ου η Αίτηση στη δική του ένορκη μαρτυρία που καταχώρησε στις 31/5/2024 παραδέχεται ότι ο γιος τους έχει αυτισμό και ότι χρειάζεται ειδική φροντίδα και παρακολούθηση. Όπως αναφέρει το τέκνο τους έχει ενηλικιωθεί το 2020 και έπαιρνε επιδόματα ύψους €180,38 μηνιαίως και τώρα €1868,38. Ο ίδιος συνεισέφερε με το ποσό των €300 μηνιαίως. Επιπλέον έχει τακτική επικοινωνία μαζί του αναλώνει χρόνο με το παιδί σε διάφορες δραστηριότητες όπως ποδηλασία και καλύμπι, των οποίων καλύπτει τα έξοδα.
Έχει επίσης τακτική επικοινωνία με τη θυγατέρα του για την οποία καταβάλλει €667 μηνιαίως. Επιπλέον της κάνει ιδιαίτερα μαθήματα όπου χρειάζεται.
Υποστηρίζει περαιτέρω ότι η συνεισφορά του για τον ενήλικο γιο του που καθορίστηκε με το προσωρινό διάταγμα πρέπει να ακυρωθεί αφού αυτός δικαιούται και λαμβάνει από το Υπουργείο Εργασίας ΕΕΕ €848.38 (Τεκ.3) που είναι για το Μάρτιο του 2020 και το έχει παρουσιάσει η Αιτήτρια.
Επίσης είναι η θέση του ότι η Αιτήτρια λαμβάνει επίδομα φροντιστή του Α. €800 μηνιαίως, το οποίο ως αναφέρει ο Καθ’ ου η Αίτηση η Αιτητρια το παραδέχεται στην παρ. 2 Ζ της απάντησης της. Επίσης λαμβάνει επίδομα μονογονιού €180 μηνιαίως και επίδομα τέκνου €40 μηνιαίως. Έτσι ο ενήλικος υιός τους -Α. λαμβάνει επιδόματα €1868,38 μηνιαίως και όχι €1803,28 ως πίστευε μέχρι σήμερα.
Αμφισβητεί τα εισοδήματα της Αιτήτριας, ως η ίδια τα παρουσιάζει και υποστηρίζει ότι η Αιτήτρια εξακολουθεί να συνεργάζεται με το δικηγορικό γραφείο.
Υπολογίζει δε τα εισοδήματα της σε €5000 μηνιαίως.
Σύμφωνα με τη θέση του η Αιτήτρια λαμβάνει το επίδομα για φροντιστή, μάλιστα δικαιούται να αιτηθεί και για δεύτερο φροντιστή για να καλύπτει πλήρως τις ανάγκες του ανίκανου προσώπου με βάση τη νομοθεσία, χωρίς να χρειάζεται η δική τους συνδρομή.
Απορρίπτει περαιτέρω τα όσα η Αιτήτρια αναφέρει για δικό του μειωμένο ενδιαφέρον και υποστηρίζει ότι ο ίδιος πάντοτε φρόντιζε και έχει καθημερινή επαφή με τα παιδιά του, φροντίζει για τη ψυχαγωγί, προσφέρει δε ένα τουλάχιστον γεύμα καθημερινά, καθώς και άλλα έξοδα.
Όσον αφορά το ποσό των €180.000 που πήρε από την επίλυση των περιουσιακών τους διαφορών αναφέρει ότι ήταν χρήματα που έβαλαν οι γονείς του για την αγορά της συζυγικής κατοικίας και τα χρησιμοποίησε για την αγορά δικής του στέγης για να μην πληρώνει ενοίκιο. Το πιο πάνω ποσό χηρισμοποίησε για αγορά οικίας σε απομακρυσμένη περιοχή. Επίσης δανείστηκε €60.000 από τους γονείς και το αδελφό του για την αγορά της κατοικίας και του οικιακού εξοπλισμού.
Όπως αναφέρει στη συνέχεια είναι εκπαιδευτικός στο δημόσιο με εισόδηματα μηνιαίως €3676, πριν τις αποκοπές. Ζει μια απλή ζωή χωρίς σπατάλες μαζί με την καρκινοπαθή σύντροφο του η οποία υποβάλλεται σε τακτικές θεραπείες. Ο ίδιος είναι καρδιοπαθής και έχει λιποθυμικά επεισόδια.
Έχει έξοδα συντήρησης και διαβίωσης ύψους €2853 μηνιαίως τα οποία αναλύει σε σχετικό πίνακα. Επιπλέον πληρώνει ποσό €600 για δάνειο που έκαμε για το σπίτι που διαμένει.
Όσον αφορά τα έξοδα του γιου τους ως τα παρουσιάζει η Αιτήτρια είναι η θέση του ότι είναι υπερβολικά και υπερκαλύπτοναι από τα επιδόματα που λαμβάνει η Αιτήτρια από το Κράτος.
Για δεν τις ιατρικές θεραπείες αυτές καλύπτονται από το ΓΕΣΥ. Επίσης τα έξοδα λογοθεραπείας, εργοθεραπείας και η ιατροφαρμακευτική βοήθεια καλύπτονται από το ΓΕΣΥ
Στη βάση των πιο πάνω είναι η θέση του ότι δεν πρέπει να καταβάλει κανένα ποσό για τον ενήλικο υιό του καθώς καλύπτεται πλήρως από τα επιδόματα του κράτους.
Η αίτηση προχώρησε σε ακρόαση με τους ευπαίδευτους συνηγόρους των διαδίκων να παρουσιάζουν γραπτές αγορεύσεις, στις οποίες ανέπτυξαν την επιχειρηματολογία τους, υπέρ των αντίστοιχων θέσεων τους, παραπέμποντας σε νομολογία στο Νόμο και τα γεγονότα της παρούσας υπόθεσης.
Ο δικηγόρος της Αιτήτριας στη γραπτή του αγόρευση κάλεσε το Δικαστήριο να εκδώσει διάταγμα για διατροφή, συντήρηση και εκπαίδευση του ενήλικου υιού των διαδίκων ενόψει της άρνησης του Καθ’ ου η Αίτηση να συνεισφέρει στις ανάγκες του. Καλώντας το Δικαστήριο να αποδεχθεί τη μαρτυρία της Αιτήτριας και να υπολογίσει τα εισοδήματα των γονέων και το επίδομα που παίρνει η Αιτήτρια το οποίο ανέρχεται μόνο σε €848,38 μηνιαίως. Όμως δεν επαρκεί για την κάλυψη των αναγκών του ενήλικου προσώπου.
Υπέδειξε ακόμα ότι η Αιτήτρια καταβάλλει και ένα ποσό €1200 για τα έξοδα του φροντιστή και ουσιαστικά είναι η μητέρα τη οποία καλύπτει όλες τις ανάγκες του ενήλικου υιού τους. Τόνισε τέλος ότι η επικοινωνία του Καθ’ ου η Αίτηση με τα τέκνα του περιορίζεται σε λιγότερο από 7 ώρες την εβδομάδα και ότι ο Καθ’ ου η Αίτηση ουσιαστικά μετέφερε όλες τις ευθύνες αναφορικά με τα τέκνα τους στην Αιτήτρια.
Στον αντίποδα η δικηγόρος του Καθ’ ου η Αίτηση υπέβαλε στη γραπτή της αγόρευση ότι η Αιτήτρια έχει μεγαλύτερα εισοδήματα τα οποία δεν αποκαλύπτει αφού έχει πέραν του μισθού της και εισοδήματα από ενοίκια και άλλες υπηρεσίες ως αξιωματούχος σε άλλες εταιρείες και αυτά ανέρχονται τουλάχιστον σε €5000. Εισπράττει ενοίκια από γραφεία στο Κίεβο που αγόρασαν μαζί με τον Καθ’ ου η Αίτηση και από ένα διαμέρισμα που κληρονόμησε από τον πατέρα της, ενώ ο Καθ’ ου η Αίτηση έχει κάμει δάνειο μετά τη διάσταση από τους γονείς του ύψους €60.000 και χρησιμοποίησε το ποσό που του έδωσε η Αιτήτρια από την επίλυση των περιουσιακών διαφορών τους, για την αγορά σπιτιού που διαμένει. Επίσης ο Καθ’ ου η Αίτηση όπως ανέρερε η ευπαίδευτη συνήγορος έχει να δίνει και για την ανήλικη θυγατέρα του ένα ποσό της τάξεως των €667 μηνιαίως, μετά από ακρόαση σε αίτηση τροποποίησης διατάγματος διατροφής στην οποία εκδόθηκε απόφαση κατά το 2024.
Περαιτέρω υπέβαλε ότι τα έξοδα του ενήλικου υιού των διαδίκων ως τα παρουσιάζει η Αιτήτρια είναι υπερβολικά και υπερκαλύπτοναι από τα επιδόματα που λαμβάνει η Αιτήτρια από το Κράτος. Κάλεσε γι’ αυτό το Δικαστήριο να απορρίψει την αίτηση ως καταχρηστική.
Νομική Πτυχή
Η αίτηση διατροφή από ενήλικο πρόσωπο στηρίζεται στο άρθρο 33(2) του περί Σχέσεων και Τέκνων Νόμου του 1990 ( Ν.216/1990)
Η εμβέλεια του άρθρου 33(2) του Νόμου υπήρξε αντικείμενο εξέτασης σε αριθμό αποφάσεων του Ανωτάτου Δικαστηρίου όπου συνοψίστηκαν οι αρχές άσκησης της διακριτικής εξουσίας του Δικαστηρίου.
“33(2) Με απόφαση και σχετική ρύθμιση από το Δικαστήριο ή υποχρέωση των γονέων δυνάμει του εδαφίου (1) είναι δυνατό να συνεχίσει και μετά την ενηλικίωση του στις περιπτώσεις όπου ειδικές περιστάσεις επιβάλλουν τούτο, όπως σε περίπτωση ανικανότητας ή αναπηρίας του τέκνου ή υπηρεσίας του στην Εθνική Φρουρά ή φοίτηση του σε εκπαιδευτικό ίδρυμα ή επαγγελματική σχολή.”
Η έμφαση είναι δική μου.
Η έκδοση δικαστικής απόφασης βάσει του άρθρου 33 (2) αποτελεί προϋπόθεση για τη συνέχιση της υποχρέωσης. [Βλ Τιτσινίδης v. Τιτσινίδης (1994) 1 Α.Α.Δ. 385, Βουνού v. Βουνού (1998) 1 Α.Α.Δ. 490 και Χρίστου v.
Χρίστου (2000) 1 Α.Α.Δ. 1891], Κυπριανίδης ν. Κυπριανίδη (2010) 1 Α.Α.Δ. 382).
Ειδικότερα, στην απόφαση που εκδόθηκε στη Βουνού ν. Βουνού (1998) 1 Α.Α.Δ. 400, το Δευτεροβάθμιο Οικογενειακό Δικαστήριο επισήμανε τα ακόλουθα։
«Ο Ν. 216/90 επιβάλλει στους γονείς κατ' ευθείαν υποχρέωση διατροφής μόνο των ανήλικων τέκνων χωρίς η υποχρέωση αυτή να συναρτάται προς αδυναμία τους να αυτοδιατραφούν, όπως συμβαίνει στην περίπτωση της υποχρέωσης ενηλίκου τέκνου να διατρέφει τους γονείς του.
Το Άρθρο 33 (2) του Ν. 216/90, παρέχει τη δυνατότητα στο τέκνο, μετά την ενηλικίωση του, να δικαιούται σε διατροφή, κατά ενάσκηση διακριτικής εξουσίας, λόγω της ανικανότητας ή της αναπηρίας του.
Η τελική κατάληξη του συγκεκριμένου αιτήματος θα πρέπει να είναι το αποτέλεσμα συνυπολογισμού, τηρουμένου του νόμου, κάθε παράγοντος που θα προβάλλεται ως σχετικός ως σχετικός.
Προσθέτει δε, ότι ο ενήλικας έχει μεν δικαίωμα να κάμνει τις επιλογές του, όμως όταν θέλει να αναλάβει άλλος τα έξοδα του, έστω ο πατέρας του, συνυπολογίζονται τα στοιχεία κάτω από το φακό της λογικής, ιδιαίτερα όταν οι οικονομικές δυνατότητες του πατέρα είναι περιορισμένες.
Στην υπόθεση Χρίστου v. Χρίστου (2000) 1 ΑΑΔ 1891επισημάνθηκε ότι δεν υφίσταται υποχρέωση συνέχισης της καταβολής διατροφή σε ενήλικο τέκνο, αν τα εισοδήματα του γονέα δεν δικαιολογούν κάτι τέτοιο και ότι ένας από τους παράγοντες που λαμβάνονται υπόψη είναι κατά πόσο το ενήλικο τέκνο έκαμε τους σχεδιασμούς του χωρίς να είχε συμβουλευθεί τον πατέρα του, ως προς την περαιτέρω εκπαίδευση του..
Οι παραπανω υπόθεσεις αφορούσαν τις σπουδές και την εκπαίδευση των ενηλίκων.
Εφόσον όμως ο ίδιος ο νόμος προσδιορίζει την ανικανότητα και ή την αναπηρία ως ουσιαστικά μια από τις ειδικές περιστάσεις, για τις οποίες μπορεί να συνεχίσει η υποχρέωση των γονέων για διατροφή των ενήλικων παιδιών τους, προκύπτει τεκμήριο ειδικών περιστάσεων στην παρούσα περίπτωση. Η βασιμότητα του αιτήματος στην παρούσα περίπτωση είναι προφανής.
ΕΞΕΤΑΣΗ ΜΑΡΤΥΡΙΑΣ
Προκύπτει από τα πιο πάνω, ότι είναι δυνατό να συνεχίσει η διατροφή και μετά την ενηλικίωση του παιδιού στις περιπτώσεις όπου ειδικές περιστάσεις επιβάλλουν τούτο, όπως σε περίπτωση ανικανότητας ή αναπηρίας του τέκνου. Στην προκείμενη περίπτωση δεν αμφισβητείται ότι ο ενήλικος υιός τους έχει κηρυχθεί ανίκανο πρόσωπο δυνάμει διατάγματος του Δικαστηρίου και ότι έχει οριστεί ως πληρεξούσιος αντιπρόσωπος του η μητέρα του.
Είναι καταρχήν παραδεκτά γεγονότα ότι ο ενήλικος υιός των διαδίκων έχει πρόβλημα αυτισμού και επιληψίας.
Επίσης είναι παραδεκτό, μάλιστα ο ίδιος ο Καθ’ ου η Αίτηση αναφέρει ότι ο ίδιος συμφώνησε όπως διοριστεί ως διαχειριστής της περιουσίας του γιου τους, ως ανίκανου προσώπου η μητέρα του, δηλαδή η Αιτήτρια.
Είναι ακόμα παραδεκτό ότι την κύρια φροντίδα του ενήλικου υιού τους έχει η Αιτήτρια, καθώς ο ενήλικος υιός τους από τη διάσταση διαμένει με τη μητέρα του.
Επίσης ο Καθ’ ου η Αίτηση παραδέχεται στη μαρτυρία του ότι ο υιός τους χρειάζεται συνεχή φροντίδα.
Είναι βέβαια η θέση του Καθ’ ου η Αίτηση ότι ο γιος τους λαμβάνει επιδόματα τέτοια από το Κράτος λόγω του προβλήματος του που υπερκαλύπτουν τα έξοδα και δεν χρειάζεται η δική του συνεισφορά.
Ας σημειωθεί ότι κατά την εκδίκαση του προσωρινού διατάγματος το μόνο που τέθηκε στο Δικαστήριο ήταν ότι ο ενήλικος λάμβανε ΕΕΕ ύψους €800. Σήμερα το Δικαστήριο έχει ολοκληρωμένη τη μαρτυρία των διαδίκων και μπορεί να αξιολογήσει την αξιοπιστία τους και να προβεί σε ευρήματα.
Σήμερα η Αιτήτρια φαίνεται στα δικόγραφα της να παραδέχεται ότι λαμβάνει και επίδομα για φροντιστή.
Αναφέρει συγκεκριμένα στην παράγραφο 2 (ζ) της απάντησης της τα ακόλουθα:
«Τα δε ποσά που λαμβάνει η Αιτήτρια από την Κυβέρνηση καθορίζονται ανάλογα με το ποσό διατροφής το οποίο είναι σήμερα μηδενικό. Ο ανίκανος λαμβάνει επίδομα φροντιστή για το ποσό των €800 και ο μισθός του φροντιστή είναι €1080 πλέον €200 μηνιαίως Κοινωνικές Ασφαλίσεις ενώ επιπλέον λαμβάνει €848,38 ως ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα. Ουσιαστικά θα πρέπει να καλύπτονται όλες οι ανάγκες του ανίκανου περιλαμβανομένων δραστηριοτήτων και μαθημάτων με €358 μηνιαίως. Περαιτέρω τα ποσά αυτά χρήζουν ετήσιας επαναξιολόγησης και ουσιατικά είναι αβέβαιο το κατά πόσον θα τύχουν έγκρισης ή όχι.»
Σ’ εκείνο που φαίνεται να διαφωνεί, ως προκύπτει από το περιεχόμενο της μαρτυρίας του ο Καθ’ ου η Αίτηση, είναι ότι και ο ίδιος θα πρέπει να συνεισφέρει στη διατροφή, συντήρηση και εκπαίδευση του, καθώς τα παραπάνω τα έχει αναλάβει το ίδιο το Κράτος με τη συνδρομή και τη χορήγηση επιδομάτων και την παροχή οικονομικής βοήθειας η οποία περιλαμβάνει για χορηγεία για φροντιστή. Αυτές οι παροχές από το Κράτος υπερκαλύπτουν τις ανάγκες του. Περαιτέρω είναι η θέση του ότι τα έξοδα ως τα παρουσιάζει η Αιτήτρια είναι υπερβολικά και δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα.
Υποστηρίζει περαιτέρω ότι η Αιτήτρια θα μπορούσε να αποταθεί και για άλλες παροχές από τις υπηρεσίες του Κράτους, ακόμα και για 2ο φροντιστή για τον ενήλικο υιό τους, το οποίο δεν έπραξε.
Aπό την παρατεθείσα ανωτέρω νομολογία φαίνεται ότι αποφασιστικός παράγοντας που λαμβάνεται υπόψη κατά την άσκηση της διακριτικής εξουσίας του Δικαστηρίου για την συνέχιση της υποχρέωσης του γονέα μετά την ενηλικίωση είναι η οικονομική δυνατότητα του γονέα να συνεχίσει να συντηρεί και φροντίζει τον ενήλικο υιό του συνεισφέροντας στις ανάγκες του.
Δύο συνεπώς είναι οι παράμετροι για τον καθορισμό του ποσού της συνεισφοράς των γονέων στις ανάγκες του ενήλικου υιού τους, οι ανάγκες του παιδιού τους και οι οι οικονομικές τους δυνάμεις. Βέβαια στην προκείμενη περίπτωση ο ενήλικας σε σημαντικό βαθμό βοηθείται για την κάλυψη των αναγκών του από το Κράτος. Συνεπώς τις παραπάνω παροχές θα υπολογίσω ως μέρος για την κάλυψη των εξόδων του. Σε περίπτωση δε που οι ανάγκες του είναι μεγαλύτερες από τα επιδόματα που λαμβάνει ο ενήλικος, τότε το εναπομείναν ποσό θα επιμεριστεί στους δύο γονείς, με βάση τις οικονομικές τους δυνάμεις.
Όσον αφορά την αξιολόγηση των αναγκών του ενήλικου παιδιού τους, όπως λέχθηκε στη Χαραλάμπους ν. Χαραλάμπους (2010) 1(Β) Α.Α.Δ. 951, 957 «Το μέτρο με το οποίο θα καθοριστεί η διατροφή, δεν μπορεί να αποτιμάται με απόλυτους αριθμούς, ούτε αναμένεται η απόδειξη των κονδυλίων με περισσή αυστηρότητα, χωρίς να είναι επιτρεπτό να υιοθετούνται μέσες λύσεις κατά τρόπο αυθαίρετο. Η κοινή λογική και η πείρα της ζωής είναι παράγοντες οι οποίοι διαδραματίζουν ρόλο στην καλύτερη αντίληψη των γεγονότων προς εντοπισμό των πραγματικών αναγκών συγκεκριμένων ατόμων.»
Προχωρώ συνεπώς στο επόμενο βήμα που είναι η αξιολόγηση των κονδυλίων για τη σύντηρηση και διατροφή του ενήλικου Α.
Με βάση το μαρτυρικό υλικό που έχω ενώπιον μου, περαιτέρω ασκώντας και τη δική μου κρίση με βάση τις κοινά αποδεκτές γνώσεις και τη κοινή λογική και πείρα της ζωής, ως έχει νομολογηθεί και έχοντας ενώπιον μου τα κονδύλια για τις ανάγκες του ενήλικου υιού τους, προχωρώ να αξιολογήσω τα έξοδα του με βάση τα τεκμήρια που παρουσιάστηκαν και να καταλήξω ποια είναι τα εύλογα ποσά για την κάλυψη των αναγκών του. Αρχίζοντας από το κόνδύλι για τα έξοδα του φροντιστή. Αφού και ο ίδιος ο Καθ’ ου η Αίτηση δεν αμφισβητεί την αναγκαιότητα ο υιός τους να έχει φροντιστή. Μάλιστα υποδεικνύει ότι η Αιτήτρια μπορεί να αιτηθεί και για 2ο φροντιστή, αλλά και ότι το Κράτος αναλαμβάνει όλα τα έξοδα για το φροντιστή με τη χορηγεία προς το ανίκανο πρόσωπο.
Θεωρώ ότι η εργοδότηση φροντιστή με μεγαλύτερο μισθό ήταν επιλογή της ίδιας της Αιτήτριας και δεν έγινε σε διαβούλευση με τον Καθ’ ου η Αίτηση και εν πάσει περιπτώσει δεν μπορεί η Αιτήτρια να ζητά στα δικόγραφα της €1080 και σήμερα να αιτείται το ποσό των €1200 για την εργοδότηση φροντιστή.
Ως έξοδα συντρόφου (φροντιστή) συνεπώς ένα ποσό των €1080 ως αναφέρθηκε στα δικόγραφα της είναι ικανοποιητικό και τεκμηριωμένο από τα αποδεικτικά στοιχεία που παρουσιάζει η Αιτήτρια με τη μαρτυρία της. Δεν μπορεί να ληφθεί υπόψη το μεγαλύτερο ποσό ως μη δικογραφημένο και εν πάση περιπτώσει η ίδια αποφάσισε να προσλάβει φροντιστή με μεγαλύτερο μισθό χωρίς να προηγηθεί συνεννόηση με τον πατέρα του παιδιού, για το αν και ο ίδιος μπορούσε να επιβαρυνθεί με το επιπλέον ποσό.
Για ένδυση και υπόδηση θεωρώ το ποσό των €80 λογικό. Για Είδη καθαρισμού το ποσό των €25 που αναφέρει η Αιτήτρια είναι απόλυτα λογικό.
Για Ιατροφαρμακευτική περίθαλψη €35 επίσης είναι εύλογο καθώς δεν καλύπτονται όλα τα ιατρικά έξοδα, φάρμακα και συνταγές από το ΓΕΣΥ.
Επίσης ο ενήλικος έχει πολλές δραστηριότητας έστι είναι λογικό ότι χρειάζεται για ένα ποσό για τις μετακινήσεις του και φαίνεται η μητέρα ν’ αναλαμβάνει τις μετακινήσεις του. Θεωρώ όμως ότι ένα ποσό της τάξεως των €80 ότι είναι υπεραρκετό. Η αναλογία του επίσης σε ηλεκτρικό ρεύμα στα €80 μηνιαίως είναι απόλυτα λογική και τεκμηριωμένη. Επίσης ως έξοδα κουρέα για τον ενήλικο €15 το μήνα είναι απόλυτα λογικά.
Επίσης τα έξοδα διασκέδασης στο ποσό των €40 το μήνα δηλαδή €10 την εβδομάδα είναι απόλυτα εύλογο ποσό, αλλά και ως έξοδα για πάρτυ γενεθλίων, δώρα Χριστουγέννων και ονομαστικής εορτής και για το Πάσχα το ποσό που υπολογίζει η Αιτήτρια ότι αντιστοιχεί σε κάθε μήνα των €50 δεν είναι παράλογο.
Θεωρώ ακόμα ότι τα έξοδα για τον καθαρισμό πισίνας της τάξεως των €18 (στρογγυλός αριθμός) το μήνα δεν είναι υπερβολικά, όταν μάλιστα και οι δύο γονείς συμφωνούν ότι το κολύμπι είναι επωφελές για το παιδί τους.
Για την αναγκαιότητα εργοθεραπείας και λογοθεραπείας του ενήλικου υιού τους δεν υπάρχει αντίθετη θέση από τον Καθ’ ου η Αίτηση. Εκείνο όμως που υποστηρίζει είναι ότι αυτά μπορούν να καλυφθούν από το ΓΕΣΥ. Η Αιτήτρια στο Τεκ.12 παρουσιάζει αποδείξεις πληρωμής για εργοθεραπεία και λογοθεραπεία του υιού τους. Η πληρωμή των ποσών αυτών από την Αιτήτρια δεν αμφισβητήθηκε.
Τα ποσά που αναφέρει στην αίτηση της υποστηρίζονται απόλυτα από τα πιο πάνω τεκμήρια. Συνεπώς αποδέχομαι ότι χρειάζεται ένα σεβαστό ποσό το μήνα για εργοθεραπεία και λογοθεραπεία ο ενήλικος υιός τους. Αποδέχομαι ότι χρειάζεται ένα ποσό τουλάχιστον €175 μηνιαίως για λογοθεραπεία τουλάχιστον και για εργοθεραπεία καταβάλλεται ένα ποσό της τάξεως των €229 μηνιαίως. Οι αποδείξεις πληρωμής αυτών των συνεδριάσεων με ειδικούς που αφορούν μεγαλύτερα ακόμα ποσά τεκμηριώνουν τα έξοδα του ενήλικου, χωρίς βέβαια να διαφωνώ ότι οι γονείς θα πρέπει να συνεργαστούν ώστε αυτές οι υπηρεσίες να παρσχεθούν τουλάχιστον σε κάποιο βαθμό από ειδικούς οι οποίοι είναι εγγεγραμμένοι στο ΓΕΣΥ.
Το τεκμήριο 12 επιβεβαιώνει επίσης ότι ο ενήλικος παρακολουθεί μαθήματα Ελληνικής γλώσσας.
Για το αν είναι αναγκαίο ο υιός τους να κάνει κάποιες δραστηριότητες προτιμώ τη θέση της Αιτήτριας η οποία τεκμηριώνεται από ιατρική βεβαίωση. Ο Καθ’ ου η Αίτηση θεωρεί κάποιες δραστηριότητες όπως την ιππασία ως επικίνδυνες.
Από τη βεβαίωση που προσκομίστηκε από το Δρ. Χρ. Γαλατόπουλο, ο εν λόγω ιατρός αναφέρει ότι ο ενήλικος παρακολουθείται από το 2018. Πιστεύει δε ότι η ενασχόληση του με τα σπόρ είναι ασφαλής και επωφελής, φτάνει να είναι υπό συνεχή επιτήρηση και να λαμβάνονται όλα τα προληπτικά μέτρα ασφαλείας.
Περαιτέρω από την επιστολή ημ. 28/2/2024 προς κάθε ενδιαφερόμενο του Συνδέσμου για άτομα για αυτισμό (Τεκμήριο 8) που παρουσιάζει η Αιτήτρια προκύπτει ότι:
«ο Α. συμμετέχει από μικρή ηλικία σε διάφορα προγράμματα θεραπευτικων/ εκπαιδευτικών παρεμβάσεων
………………………………………………………………………………………..
η σημαντικότητα της θεραπευτικής/ εκπαιδευτικής παρέμβασης στον Αυτισμό είναι μεγίστης σημασίας και πρέπει να συνεχίζει και κατά την ενηλικίωση η οποία θεωρείται η μακροβιότερη περίοδος της ζωής του ατόμου».
Συνεχίζοντας ο Σύνδεσμός αναφέρει τα ακόλουθα:
Το θεραπευτικό πλάνο στην ενηλικίωση ως αναφέρεται στην παραπάνω βεβαίωση εστιάζεται:
Στη συνέχιση της εκπαίδευσης για διατήρηση των βασικών δεξιοτήτων που έxουν αποκτηθεί.
Στην επίτευξη νέων δεξιοτήτων που να συμβαδίζουν με τις απαιτήσεις της ενήλικης ζωής,
Στον εμπλουτισμό του προγράμματος του ατόμου με επιπρόσθετες δραστηριότηες και ασχολίες αφού πλέον με την αποφοίτηση από το σχολείο αυξάνεται ο χρόνος παραμονής των ατόμων στο σπίτι.
Στην εξασφάλιση της κοινωνικοποίησης των ατόμων και στην ένταξη του στο κοινωνικό σύνολο.
Στην αυτονόμηση των ατόμων και στην ανεξάρτητη και υποστηρίζομενη διαβίωση τους.
Ως αναφέρεται στην παραπάνω βεβαίωση:
Η μητέρα του Α προσπαθεί μέσα από τον εμπλουτισμό του προγράμματος με διάφορες θεραπευτικές παρεμβάσεις και υποστηριχτικό προσωπικό να βοηθήσει το παιδί της το οποίο συμμετέχει σε πρόγραμμα κοινωνικοποίησης και δραστηριότητες καθώς συμμετέχει σε προγράμματα λογοθεραπείας, Εργοθεραπείας, εκμάθησης ελληνικής γλώσσας και δραστηριότητες. Όπως ιππασίας, κωπηλασίας καγιάκ.
Συστήνεται δε όπως το παιδί συνεχίσει τις παραπάνω δραστηριότητες καθώς έχει σημειωθεί βελτίωση του και σε περίπτωση που δεν τα συνεχίσει θα σημειωθεί παλλινδρόμηση.
Τα πιο πάνω δεν αμφισβητήθηκαν από τον Καθ’ ου η Αίτηση, ούτε αντικρούστηκαν με οποιαδήποτε άλλη μαρτυρία, συνεπώς η θέση του ότι το παιδί δεν κάνει μαθήματα Ελληνικών ενώ η ιππασία δεν είναι προς όφελος του δεν μπορούν να υποστηριχθούν.
Συνεπώς η θέση της Αιτήτριας ως προς τα έξοδα που αφορούν τις πιο πάνω δραστηριότητες είναι πιο τεκμηριωμένη και πειστική.
Καταλήγω λοιπόν ότι τουλάχιστον στο παρόν στάδιο χρειάζεται για το ενήλικο παιδί των διαδίκων με βάση τη μαρτυρία που παρουσιάστηκε ένα ποσό των €83 το μήνα για την Ελληνική γλώσσα, €110 για ιππασία και €46 για κωπηλασία.
Στη βάση των πιο πάνω καταλήγω ότι τα έξοδα του ενήλικου υιού των διαδίκων ανέρχονται σε €2146 μηνιαίως.
Ο Καθ’ ου η Αίτηση προβάλλει περαιτέρω στο πίνακα των δικών του εξόδων ότι καταβάλλει για το παιδί κατά την επικοινωνία του και έχει ως έξοδα γι’ αυτόν πέραν του ποσού του προσωρινού διατάγματος και άλλα €300 μηνιαίως, χωρίς όμως να παρουσιάζει οποιεσδήποτε αποδείξεις για τα έξοδα αυτά, αλλά και πληρωμές για τις δραστηριότητες που ο ίδιος ισχυρίζεται ότι πληρώνει.
Έχοντας καταλήξει στο ποσό που θεωρώ αναγκαίο για τις ανάγκες συντήρησης του ενήλικου υιού των διαδίκων προχωρώ να εξετάσω τις δυνάμεις των γονέων και το ποσοστό συνεισφοράς τους έχοντας, υπόψη μου ότι ο ενήλικος ως ανίκανο άτομο έχει και επιδόματα από το Κράτος.
Δυνάμεις των γονέων
Στις διαδικασίες αιτήσεων διατροφής είναι ευθύνη των γονέων να προβαίνουν σε πλήρη και αληθή αποκάλυψη των οικονομικών τους πόρων και δυνατοτήτων ώστε να καθορίζεται η υποχρέωση για διατροφή σύμφωνα με το νόμο. Βλ. υπόθεση Δημητρίου ν. Περδίου (2005) 1(Β) Α.Α.Δ. 1418.
Η Αιτήτρια στην παράγραφο 8 της εναρκτήριας αίτησης αναφέρει ότι ο Καθ’ ου η Αίτηση είναι εκπαιδευτικός στο δημόσιο και λαμβάνει μηνιαίως περί τις €2500 πλέον 13ο μισθό. Ο Καθ’ ου η Αίτηση με την υπεράσπιση του παραδέχεται την παράγραφο 8.
Με την έγγραφη μαρτυρία της υποστηρίζει ότι ο Αιτητής λαμβάνει
€49.182.00 ετησίως.
Ο Καθ’ ου η Αίτηση αναφέρει για τα εισοδήματα του στην παράγραφο 1 (η) της γραπτής του μαρτυρίας ότι είναι εκπαιδευτικός στο δημόσιο με εισοδήματα μηνιαίως περί τα €3.676,50 πριν τις αποκοπές.
Αν και στην ένορκη δήλωση αποκάλυψης εγγράφων που καταχώρησε ο Καθ’ ου η Αίτηση αναφέρει ότι θα προσκομίσει κατάσταση μισθοδοσίας για το 2022 (τότε), και κατέθεσε τη μαρτυρία του στις 31/5/2024 δεν παρουσίασε οποιαδήποτε κατάσταση των αποδοχών του μέχρι και το 2023, ούτε οποιαδήποτε φορολογική δήλωση ως είχε υποχρέωση να πράξε,ι δηλαδή ν’ αποκαλύψει τα πραγματικά του εισοδήματα.
Φαίνεται δε από το Τεκ.16 που προσκομίζει η Αιτήτρια, ο Καθ’ ου η Αίτηση να προήχθη στη θέση του Βοηθού Διευθυντή από 1/9/2022 και αυτό δεν αντικρούστηκε. Με μισθό ως φαίνεται στο Τεκ. 16, €47.586 το χρόνο από 1/9/2022 και €49.182 από 1/6/2023.
Καταλήγω λοιπόν με βάση τα όσα και η Αιτήτρα στηρίζει λοιπόν ότι τα μεικτά του εισοδήματα μηνιαίως έχουν αυξηθεί και είναι τουλάχιστον €3.783,23 μήνα. Συμπεριλαμβανομένου και του 13ου μισθού.
Δυνάμεις Αιτήτριας
Όσον αφορά τις δυνάμεις τις Αιτήτριας δέχομαι τη δική της μαρτυρία ως πιο πειστική και τεκμηριωμένη.
Η Αιτήτρια παρουσίασε ως Τεκμήριο 13 φορολογική δήλωση στην οποία φαίνεται ότι το σύνολο των εισοδημάτων της κατά το έτος 2018 τα οποία ανήλθαν σε €27.492.
Επίσης προσκόμισε ως Τεκ. 13 αντίγραφα μισθοδοσίας της από τις διάφορες εταιρείες στις οποίες προσφέρει υπηρεσίες. Η πρώτη ημ. 1/2023, στην οποία φαίνεται να έχει εισόδημα €454,16, η 2η Φεβρουάριου του 2023. Το ίδιο εισόδημα είχε και το Μάρτιο και Απρίλιο του 2023, ως φαίνεται στις καταστάσεις μισθοδοσίας. (Τεκ.13). Ως μεικτά εισοδήματα φαίνονται €561,43. Ως εταιρείες στις οποίες προσφέρει υπηρεσίες φαίνονται οι εταιρείες AHPS LTD, η ADVV BIZ LTD και η ASDC LTD και η DANESCO TRADING LTD.
Περαιτέρω η Αιτήτρια παρουσίασε και τις φορολογικές της δηλώσεις.
Στο Τεκ.13, φορολογική δήλωση του 2021 φαίνεται να δηλώνει ως εισοδήματα €37.494.
Κατά το 2022 τα εισοδήματα που δηλώνει στη φορολογική της δήλωση ανέρχονται σε €27.412.
Περαιτέρω δέχομαι τη θέση του Καθ’ ου η Αίτηση ότι η Αιτήτρια λαμβάνει επίδομα μονογονιού και τέκνου. Που ανέρχεται σε €180 και €40 αντίστοιχα, σύμφωνα με τον περί Παροχής Επιδόματος Τέκνου Νόμο του 2002 (Ν
167(Ι)/2002).
Περεταίρω στην ιστοσελίδα του Υφυπουργείο Κοινωνικής Πρόνοιας η Υπηρεσία Διαχείρισης επιδομάτων αναφέρεται μέχρι ποια ηλικία καταβάλλεται το επίδομα τέκνου:
…………………………………………………………………………………..
- Πέραν των πιο πάνω, το επίδομα τέκνου καταβάλλεται για τέκνα ανεξαρτήτως ηλικίας τα οποία στερούνται μόνιμα της ικανότητας για τη συντήρηση τους.
Στα εισοδήματα της Αιτήτριας λοιπόν θα πρέπει όμως να συνυπολογιστεί το ποσό που η ίδια λαμβάνει μηνιαίως και αφορά το επίδομα τέκνου και μονογονιού Βλ.Κυριακίδης Θεμιστοκλέους Εφ. Αρ. 18/19 ημ. 3/12/2020 και Ε.Ε. v. Ε.Ε έφ. Αρ. 17/2019 ημ. 5/2/2021.
Επίσης στην υπόθεση Konalyan .v. Paskulov Εφ. Αρ. 2/20 ημ. 24/6/2021 το Δευτεροβάθμιο Οικογενειακό Δικαστήριο έκρινε ότι το πωτόδικο Δικαστήριο θα έπρεπε να συνυπολογίσει στα εισοδήματα τα επιδόματα μονογονεικής οικογένειας που λάμβανε η Εφεισείουστα και όχι να τα αφαιρέσει από τα έξοδα των ανηλίκων.
Όσον αφορά βέβαια τις παροχές του Κράτους, δηλαδή το ΕΕΕ που καταβάλλεται στον ενήλικο, σύμφωνα με τον περί Παροχής Ελάχιστου Εγγυημένου Εισοδήματος και Γενικότερα περί Κοινωνικών Παροχών Νόμο του 2014 (Ν.109(Ι)/2014, και το επίδομα για το φροντιστή, θεωρώ ότι οι εν λόγω παροχές δεν μπορούν να αποτελούν εισόδημα της μητέρας, αλλά δικαιούχο πρόσωπο είναι ο ενήλικος γιος των διαδίκων.
Εξάλλου τα οποιαδήποτε επιδόματα λαμβάνονται από τον ενήλικο εκδίδονται στο όνομα του. Η μητέρα του δυνάμει ως διαχειριστής της περιουσίας του δυνάμει του σχετικού διατάγματος μπορεί μόνο να διαχειριστεί τα επιδόματα του για τις ανάγκες του. Συνεπώς τα επιδόματα που λαμβάνει ο ενήλικος θα αφαιρεθούν από τις ανάγκες του.
Τονίζω σε αυτό το σημείο ότι όσο αφορά τα εισοδήματα των διαδίκων, σύμφωνα με τη νομολογία Βλ. Δημητρίου ν. Ε. Περδίου (2005) 1 ΑΑΔ 1418, αποφασίστηκε πως το Δικαστήριο μπορεί να λάβει υπόψη όχι μόνο τα πραγματικά εισοδήματα αλλά και την ικανότητα του Καθ' ου η Αίτηση να κερδίζει (his potential earning capacity)». Βλ. επίσης την υπόθεση Λ.Λ.v. Κ.Δ. Έφ. Δευτεροβάθμιου
Οικογενειακού Δικαστηρίου με Αρ 1/2019 ημ.17/5/2022.
Εξ όσων προκύπτει από τα στοιχεία που παρέθεσε η Αιτήτρια θερώ ότι έχει εισοδηματική ικανότητα τουλάχιστον €3125 μηνιαίως.
Καταλήγω λοιπόν με βάση τα πιο πάνω ότι η Αιτήτρια έχει εισοδήματα και/ή εισοδηματική ικανότητα της τάξεως των €3125 μηνιαίως. Που προκύπτει από τη διαίρεση του ποσού των μεικτών εισοδημάτων της που είχε κατά το 2021 ως η
ίδια δήλωνε €37.494/12 μήνες. Το ότι δεν λαμβάνει 13ο μισθό δεν αντικρούστηκε.
Περαιτέρω η Αιτήτρια λαμβάνει επίδομα μονογονέα και τέκνου €180 και
€40 μηνιαίως.
Συνεπώς είναι εύρημα του Δικαστηρίου ότι η Αιτήτρια έχει εισοδήματα από την εργασία της και τα επιδόματα που λαμβάνει περί τα €3.345 μηνιαίως. Η γενική αναφορά από τον Καθ’ ου η Αίτηση ότι έχει εισοδήματα της τάξεως των €5000 μηνιαίως, χωρίς οποιαδήποτε τεκμηρίωση δεν μπορεί να γίνει αποδεκτή.
Αποδέχομαι βέβαια τη μαρτυρία της για την αναγκαιότητα να παραμείνει στο σπίτι ένεκα της σοβαρής κατάστασης του παιδιού και τη αδυναμία της να εργάζεται σε γραφείο ολόκληρη μέρα. Άλλωστε ο ίδιος ο Καθ’ ου η Αίτηση αναφέρει για τις δυσκολίες που υπάρχουν με τον ενήλικο υιό του. Αναφέροντας συγκεκριμένα ότι «το παιδί έχει ενηλικιωθεί είναι ανεπτυγμένης σωματικής διάπλασης και υπερκινητικός» Περαιτέρω στη μαρτυρία του παρ. 12 αναφέρει «Ειδικότερα αρνούμαι την παράγραφο 2(ε ) την απάντησης της Αιτήτριας και ισχυρίζομαι ότι ο Α. λόγω της κατάστασης υγείας του, είναι δύσκολο να διανυχτερεύσει εκτός της οικίας του, σε περιβάλλον που δεν του είναι γνώριμο και δεν έχω τον κατάλληλα διαμορφωμένο χώρο για να τον φιλοξενήσω. Επίσης η σύντροφος μου η οποία διαμένει μαζί μου πάσχει από καρκίνο και υποβάλλεται σε χημειοθεραπίείες και λόγω της κατάστασης της είναι πολύ ευάλωτη σε ασθένειες, οπόταν είναι δύσκολο να φιλοξενήσω το αυτιστικό παιδί μου στον ίδιο χώρο.»
Από τα όσο ο ιδιος ο Καθ’ ου η Αίτηση αναφέρει πιο πάνω, για την αδυναμία του να φιλοξενήσει το γιο του και τα προβλήματα της συζύγου του, προκύπει ότι το μεγαλύτερο βάρος της φροντίδας του ενήλικου υιού τους έχει μετατεθεί στους ώμους της μητέρας του. Χωρίς βέβαια να παραγνωρίζει το
Δικαστήριο ότι και ο ίδιος επιδεικνύει ενδιαφέρον για το παιδί του.
Κατάληξη
Είναι προφανές από την παρατεθείσα μαρτυρία ότι ο ενήλικος γιος των διαδίκων δεν μπορεί να αυτοδιατραφεί από την περιουσία του ή από εργασία, λόγω της κατάστασης της υγείας του, την οποία αποδέχονται και οι δύο γονείς. Επομένως οι γονείς του θα πρέπει να συνεισφέρουν αναλόγως των οικονομικών τους δυνατοτήτων στις ανάγκες για συντήρηση, φροντίδα και εκπαίδευση του, καθώς η περίπτωση του ενήλικου παιδιού των διαδίκων αδιαμφισβήτητα είναι από τις περιπτώσεις που καλύπτονται από τη σχετική για παροχή διατροφή πρόνοια της νομοθεσίας, σε ενήλικο τέκνο. Στην έκταση βέβαια που τα έξοδα του δεν μπορούν να καλυφθούν από τα κρατικά επιδόματα.
Έχοντας καταλήξει ότι τα έξοδα του ενήλικου ανέρχονται σε €2146 μηνιαίως θα αφαιρέσω τα επιδόματα που λαμβάνει ο ενήλικος από το Κράτος τα οποία αποδέχομαι ότι ανέρχονται σε €1648 από το ΕΕΕ και επίδομα για φροντιστή/ συνοδό. Συνεπώς το εναπομείναν ποσό για την κάλυψη των αναγκών του ανέρχεται σε €498, (το οποίο στρογγυλέυω στα €500). Αυτό το ποσό θα πρέπει να επιμεριστεί στους γονείς αναλόγως των δυνάμεων τους. Συνεπώς προχωρώ στη μαθηματική πράξη για εξεύρεση της συνεισφοράς του Καθ’ ου η Αίτηση στο ποσό των €500.
€3783 (εισόδημα Καθ’ ου η Αίτηση) επί €500 / €7128 (εισόδημα της Αιτήτριας €3345 + εισόδημα Καθ’ ου η Αίτηση 3783) = €265,36 (στρογγυλός αριθμός €265).
Το πιο πάνω ποσό θεωρώ εύλογο και εντός των οικονομικών δυνατοτήτων του Καθ’ ου η Αίτηση, χωρίς να επηρεάζεται η διαβίωση του ίδιου και της συντρόφου, η οποία αντιμετωπίζει πρόβλημα υγείας και αυτό δεν αντικρούστηκε.
Για τον πιο πάνω επιμερισμό των επιπλέον εξόδων του ενηλίκου έλαβα υποψη τις άλλες υποχρεώσεις των διαδίκων και τα πιο κάτω στοιχεία:
Ότι και η Αιτήτρια συνεισφέρει στις ανάγκες της ανήλικης θυγατέρας των διαδίκων και την πληρωμή του ιδιωτικού σχολείου, την αποδοχή της θέσης του Καθ’ ου η Αίτηση από ην Αιτήτρια ότι και ο ίδιος καταβάλλει με απόφαση του Δικαστηρίου €667 μηνιαίως ως συνεισφορά στη διατροφή της ανήλικης θυγατέρας τους.
Ότι και οι δύο επικαλέστηκαν κάποιες δανειακές υποχρεώσεις, όμως η Αιτήτρια παρουσίασε το Τεκ. 12 στο οποίο φαίνεται ότι διατηρεί στεγαστικό δάνειο με υπόλοιπο στις 4/8/2023 €114.187,42 και με δόση €922 μηνιαίως, Ότι ο Καθ’ ου η Αίτηση παρά το γεγονός ότι επικάλεστηκε κάποιο δάνειο της τάξεως των €60.000 από τους γονείς του και τον αδελφό του, δεν παρουσίασε οποιαδήποτε συμφωνία δανείου ή πληρωμή προς απόδειξη των ισχυρισμών του.
Ότι παρά τις θέσεις του ότι έχει προβλήματα υγείας δεν παρουσίασε με τη μαρτυρία του οποιοδήποτε πιστοποιητικό γιατρού για την κατάσταση υγείας του και τα έξοδα που με τα οποία επιβαρύνεται.
Περαιτέρω όσον αφορά τα δικά του έξοδα έλαβα υπόψη μου ότι το μόνο που παρουσίασε είναι δύο λογαριασμούς ηλεκτρικού ρεύματος ύψους €150 για 3 μήνες εντός του 2022 και €117,78 για άλλους δύο μήνες, μια απόδειξη της υδατοπρομήθειας ύψους €45,41 κατά το 2023, μια πληρωμή ασφαλίστρων ύψους €225,57 που έγινε στις 16/3/2021, μια απόδειξη πληρωμής ασφάλειες για το αυτοκίνητο του ύψους €200 ημ. 26/4/2021, μια πληρωμή τηλεφώνου €85 στη primetel και 3 αποδείξεις για για βενζίνη κατά το 2023 όλες κατά τον 1ο του 2023 που ανήλθαν σε €86, €72 και €80. Καμία απόδειξη δεν παρουσίασε συνεπώς για τα αυξημένα έξοδα του.
Έλαβα επίσης υπόψη μου τα όσα ο ίδιος αναφέρει ότι η επικοινωνία του με τον ανήλικο δεν περιλαμβάνει διανυχτερεύσεις και ότι είναι περιορισμένη, όμως ότι κατά την επικοινωνία ενός πατέρα είναι λογικό και ορθό να έχει τη δυνατότητα να προσφέρει απευθείας στο παιδί του και να ξοδεύει και ο ίδιος με ένα εύλογο ποσό. Χωρίς βέβαια να έχει τεκμηριώσει ο Καθ’ ου η Αίτηση τη θέση του ότι τα επιπρόσθετα έξοδα για τον υιό του είναι της τάξεως των €300 μηνιαίως και την πληρωμή κάποιων δραστηριοτήτων από τον ίδιο.
Συνακόλουθα εκδίδεται το ακόλουθα διάταγμα του Δικαστηρίου:
Διάταγμα με το οποίο διατάσσεται ο Καθ’ ου η Αίτηση όπως καταβάλλει στην Αιτήτρια ως διαχειρίστριας της περιουσίας του ανικάνου προσώπου Α. Π.Α. ενήλικου υιού των διαδίκων από 1 Ιουνίου 2025 και κάθε αντίστοιχη μέρα κάθε επόμενου μηνός το ποσό των €265 ως συνεισφορά στη διατροφή και συντήρηση του ενήλικου υιού τους Α.Π Α.
Τα έξοδα, ως αυτά θα υπολογιστούν από τον Πρωτοκολλητή και εγκριθούν από το Δικαστήριο, επιδικάζονται προς όφελος της Αιτήτριας και σε βάρος του Καθ'ου η Αίτηση και να καταβληθούν στο τέλος της διαδικασίας.
(Yπ.) ……………………………………. Κ. Χ”Aθανασίου - Σιαμτάνη, Π.
Πιστόν αντίγραφο
Πρωτοκολλητής
cylaw.org: Από το ΚΙΝOΠ/CyLii για τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο