<< Επιστροφή

Αριθμός 161/2025
ΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΑΡΕΙΟΥ ΠΑΓΟΥ
Γ' Πολιτικό Τμήμα

ΣΥΓΚΡΟΤΗΘΗΚΕ από τους Δικαστές: Αγάπη Τζουλιαδάκη, Αντιπρόεδρο του Αρείου Πάγου, Ιφιγένεια Ματσούκα, Φωτεινή Μηλιώνη, Ευαγγελία Στεργίου, Ευγενία Μπιτσακάκη-Εισηγήτρια, Αρεοπαγίτες.
ΣΥΝΕΔΡΙΑΣΕ, δημόσια, στο ακροατήριό του, στις 6 Νοεμβρίου 2024, με την παρουσία και του γραμματέα Παναγιώτη Μπούκη, για να δικάσει την υπόθεση μεταξύ:
Του αναιρεσείοντος: Αγαθοεργού Σωματείου με την επωνυμία "...", που έχει έδρα στην Πολιτεία Κηφισιάς Αττικής (...) επί των οδών ... και ... και εκπροσωπείται νόμιμα, το οποίο εκπροσωπήθηκε από τον πληρεξούσιο δικηγόρο του Χρήστο Γεωργακόπουλο, με δήλωση, κατ' άρθρο 242 παρ. 2 ΚΠολΔ, και δεν κατέθεσε προτάσεις. Του αναιρεσιβλήτου: ...", εκκλησιαστικού νομικού προσώπου, που εδρεύει στην Πολιτεία Κηφισιάς (...) επί των αυτών οδών ... και ... και εκπροσωπείται νόμιμα, το οποίο εκπροσωπήθηκε από τον πληρεξούσιο δικηγόρο του Διονύσιο Φιλιππόπουλο, με δήλωση, κατ' άρθρο 242 παρ. 2 ΚΠολΔ, και κατέθεσε προτάσεις.
Η ένδικη διαφορά άρχισε με την από 11-5-2004 αγωγή του ήδη αναιρεσιβλήτου, που κατατέθηκε στο Μονομελές Πρωτοδικείο Αθηνών. Εκδόθηκαν οι αποφάσεις: ... του ίδιου Δικαστηρίου που κήρυξε εαυτό καθ' ύλην αναρμόδιο και παρέπεμψε την αγωγή προς εκδίκαση ενώπιον του Πολυμελούς Πρωτοδικείου Αθηνών, ... του τελευταίου Δικαστηρίου και ... του Εφετείου Αθηνών. Την αναίρεση της τελευταίας αποφάσεως ζητεί το αναιρεσείον με την από 19-11-2018 αίτησή του.
Κατά τη συζήτηση της αιτήσεως αυτής, που εκφωνήθηκε από το πινάκιο, οι διάδικοι παραστάθηκαν, όπως σημειώνεται πιο πάνω.

ΣΚΕΦΘΗΚΕ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟ
Η κρινόμενη από 19-11-2018 αίτηση αναίρεσης με την οποία προσβάλλεται η υπ' αριθμ. ... τελεσίδικη απόφαση του Εφετείου Αθηνών (ΤΜΗΜΑ 8ο), που εκδόθηκε κατά την τακτική διαδικασία, αντιμωλία των διαδίκων, ασκήθηκε νομότυπα και εμπρόθεσμα (άρθρ. 495, 552, 553, 556, 558, 560, 564 παρ.1, 566παρ. 1 Κ.Πολ.Δ) Είναι συνεπώς παραδεκτή (άρθρ. 577παρ.1 Κ.Πολ.Δ) και πρέπει να ερευνηθεί ως προς το παραδεκτό και βάσιμο των κατ' ιδίαν λόγων της (άρθρο 577 παρ. 3 Κ.Πολ.Δ.).
Η διαδικαστική πορεία της υπόθεσης, κατά το ενδιαφέρον την παρούσα αναιρετική διαδικασία μέρος, κατ' επιτρεπτή κατά το άρθρο 561 παρ. 2 Κ.Πολ.Δ, επισκόπηση των διαδικαστικών εγγράφων, έχει ως εξής: Με την από 11-5-2004 αγωγή που το ενάγων και ήδη αναιρεσίβλητο άσκησε ενώπιον του Μονομελούς Πρωτοδικείου Αθηνών, κατά του εναγομένου και ήδη αναιρεσείοντος, ισχυριζόμενο ότι είναι κύριο των αναφερομένων κινητών πραγμάτων, τη νομή των οποίων αφαίρεσε με σκοπό την αντιποίησή της το εναγόμενο, ζήτησε να αναγνωστεί κύριος των επιδίκων κινητών και να υποχρεωθεί το τελευταίο να του τα αποδώσει. Το άνω Δικαστήριο με την ... απόφασή του κήρυξε εαυτό αναρμόδιο και παρέπεμψε την υπόθεση προς εκδίκαση στο Πολυμελές Πρωτοδικείο Αθηνών, από το οποίο και εκδόθηκε αντιμωλία των διαδίκων και κατά την τακτική διαδικασία η υπ' αριθμ.... απόφαση, με την οποία έγινε εν μέρει δεκτή η αγωγή. Κατά της απόφασης αυτής ασκήθηκε από τον ηττηθέντα διάδικο (ήδη αναιρεσείον) η από 25-5-2016 έφεση ενώπιον του Εφετείου Αθηνών και εκδόθηκε αντιμωλία των διαδίκων και κατά την τακτική διαδικασία η προσβαλλομένη υπ'αριθμ.... τελεσίδικη απόφασή του με την οποία και απορρίφθηκε η έφεση ως απαράδεκτη λόγω της εκπροθέσμου ασκήσεώς της. Με το άρθρο 1 άρθρο τρίτο του ν. 4335/2015, ο οποίος επέφερε ριζικές αλλαγές στον Κ.Πολ.Δ., τροποποιήθηκαν πολλές διατάξεις του τρίτου βιβλίου του Κ.Πολ.Δ. (άρθρα 495-590), που αφορούν τα ένδικα μέσα και τις ανακοπές, μεταξύ των οποίων και το άρθρο 518 παρ. 2, στο οποίο ορίσθηκε ότι "αν δεν επιδοθεί η απόφαση, η προθεσμία της έφεσης είναι δύο έτη, που αρχίζει από τη δημοσίευση της απόφασης που περατώνει τη δίκη" . Η ίδια διάταξη, πριν την τροποποίησή της, όριζε ότι "αν δεν επιδοθεί η απόφαση, η προθεσμία της έφεσης είναι τρία χρόνια, που αρχίζουν από τη δημοσίευση της απόφασης που περατώνει τη δίκη". Περαιτέρω, στο άρθρο 1 άρθρο ένατο παρ. 2 του ίδιου νόμου και υπό τον τίτλο "μεταβατικές και άλλες διατάξεις" περιλήφθηκε μεταβατική διάταξη, σύμφωνα με την οποία "Οι διατάξεις για τα ένδικα μέσα και τις ειδικές διαδικασίες των άρθρων 591-645 εφαρμόζονται για τα κατατιθέμενα από τις 1-1-2016 ένδικα μέσα και αγωγές", ενώ στην παράγραφο 4 του ίδιου άρθρου ορίζεται ότι "Κατά τα λοιπά, εφόσον δεν ορίζεται διαφορετικά σε επιμέρους διατάξεις, η ισχύς του νόμου αυτού αρχίζει από 1-1-2016" . Με την φραστική διατύπωση της ανωτέρω μεταβατικής διάταξης ανέκυψαν ζητήματα διαχρονικού δικαίου στο δίκαιο της έφεσης (και της αναίρεσης), καθώς ο νομοθέτης δεν διακρίνει μεταξύ των διατάξεων που αφορούν στη διαδικασία άσκησης και συζήτησης του ένδικου αυτού μέσου από εκείνες που αναφέρονται στο παραδεκτό και στην προθεσμία άσκησης αυτού, με συνέπεια, κατά γραμματική ερμηνεία, να μπορεί να υποστηριχθεί ότι η διάταξη καταλαμβάνει όλες τις εφέσεις και αναιρέσεις που κατατίθενται από 1-1-2016, ανεξαρτήτως του χρόνου δημοσίευσης της προσβαλλόμενης απόφασης. Έτσι, η προσήλωση στην φραστική αυτή διατύπωση του άρθρου ένατου παρ. 2 του ν. 4335/2015 θα ήγειρε ανυπολόγιστους κινδύνους ανασφάλειας δικαίου και διάψευσης της εύλογης πεποίθησης και δικαιολογημένης εμπιστοσύνης των συναλλασσομένων από ενδεχόμενη απώλεια κρίσιμων προθεσμιών και δικαιωμάτων. Ως εκ τούτου, είναι αναγκαία η προσφυγή στις διαχρονικού δικαίου διατάξεις του Εισ.Ν. Κ.Πολ.Δ. και ειδικότερα, στη διάταξη του άρθρου 24 παρ. 1 του Εισ. Ν.Κ.Πολ.Δ., σύμφωνα με την οποία το παραδεκτό των ένδικων μέσων, το επιτρεπτό των προβαλλόμενων λόγων και ο χρόνος της άσκησης κρίνονται σύμφωνα με το νόμο που ισχύει κατά το χρόνο που δημοσιεύεται η απόφαση, ενώ σύμφωνα με την παρ. 2 του ίδιου άρθρου, οι διατάξεις των άρθρων 518 παρ. 2, 545 παρ. 5 και 564 παρ. 3 Κ.Πολ.Δ εφαρμόζονται και στις αποφάσεις που εκδόθηκαν πριν από την εισαγωγή του.
Συνεπώς, για τους άνω κυρίως λόγους, η ρύθμιση του ως άνω νόμου πρέπει να υποχωρήσει υπέρ της θεμελιώδους διαχρονικού δικαίου αρχής, που διατυπώνεται στο άρθρο 24 παρ. 1 Εισ. Ν.Κ.Πολ.Δ., δηλαδή να εφαρμόζεται, επί της προθεσμίας των ένδικων μέσων και εναντίον των αποφάσεων που δεν έχουν επιδοθεί, ο κατά το χρόνο της δημοσίευσης της προσβαλλόμενης απόφασης ισχύων νόμος. Επομένως, ως προς τις δημοσιευόμενες πριν την έναρξη ισχύος του ν. 4335/2015 αποφάσεις, που είχαν εκδοθεί αντιμωλία των διαδίκων και δεν είχαν επιδοθεί και καταστεί τελεσίδικες ή αμετάκλητες, εξακολουθεί να ισχύει η τριετής καταχρηστική προθεσμία προσβολής τους με έφεση ή αναίρεση. Η δε με τον τρόπο αυτό τελολογική προσέγγιση του άρθρου ένατου παρ. 2 του ν. 4335/2015 συντελεί στην εγκαθίδρυση αισθήματος εμπιστοσύνης του πολίτη και άρσης οποιασδήποτε ανασφάλειας δικαίου. Άλλωστε, υπέρ της ερμηνευτικής αυτής αντίληψης συνεπικουρεί και η διάταξη του άρθρου 13 παρ. 2 Εισ.Ν.Κ.Πολ.Δ, σύμφωνα με την οποία "Η διάρκεια των προθεσμιών που είχαν αρχίσει πριν από τη εισαγωγή του Κ.Πολ.Δ. και δεν έχουν λήξει, καθώς και η παρέκτασή τους, κρίνονται σύμφωνα με το δίκαιο που ίσχυε πριν την εισαγωγή του, η παράταση όμως, η αναστολή και η διακοπή τους εξαιτίας γεγονότων που επήλθαν μετά την εισαγωγή του Κ.Πολ.Δ. κρίνονται με βάση τις διατάξεις του" (Ολ ΑΠ 10/2018, Α.Π. 716/2020, ΑΠ 111/2019). Περαιτέρω, κατά τη διάταξη του άρθρου 559 αριθμός 14 Κ.Πολ.Δ., ιδρύεται λόγος αναίρεσης αν το δικαστήριο παρά το νόμο κήρυξε ή δεν κήρυξε ακυρότητα, έκπτωση από δικαίωμα ή απαράδεκτο. Κατά την έννοια της διάταξης αυτής ο ανωτέρω λόγος αναίρεσης ιδρύεται μόνον όταν η πλημμέλεια αναφέρεται σε ακυρότητα, απαράδεκτο ή έκπτωση από δικαίωμα, που προέρχεται από παραβίαση δικονομικής διάταξης και όχι διάταξης ουσιαστικού δικαίου (Ολ ΑΠ 2/2001, 1/1999, ΑΠ 792/2015, 145/2014). Μέσω του παραπάνω λόγου ελέγχεται, πλην άλλων, και το παραδεκτό ασκήσεως ενδίκων μέσων (ΑΠ 664/2018, 498/2017). Στην προκείμενη περίπτωση, με την προσβαλλομένη υπ' αριθμ. ... απόφαση του Εφετείου Αθηνών, απορρίφθηκε η ασκηθείσα εκ μέρους του αναιρεσείοντος έφεση κατά της υπ' αριθμ. ... απόφασης του Πολυμελούς Πρωτοδικείου Αθηνών, ως απαράδεκτη, επειδή ασκήθηκε εκπρόθεσμα, διότι το Εφετείο έκρινε ότι αφού η εκκαλούμενη απόφαση δημοσιεύτηκε στις 19-9-2013 και δεν έλαβε χώρα επίδοση αυτής, ενώ η υπό κρίση έφεση κατατέθηκε στη γραμματεία του πρωτοβάθμιου δικαστηρίου στις 6-6-2016, η έφεση ασκήθηκε εκπρόθεσμα, δηλαδή μετά τη συμπλήρωση της διετούς προθεσμίας για την άσκησή της, η οποία έχει εφαρμογή στην προκείμενη περίπτωση, αφού το ένδικο μέσο ασκήθηκε μετά την έναρξη της ισχύος του ν.4335/2015 (1-1-2016). Όμως, σύμφωνα με όσα προεκτέθηκαν στην μείζονα πρόταση, η ένδικη έφεση ήταν εμπρόθεσμη, εφόσον ασκήθηκε εντός της, κατά το άρθρο 518 παρ. 2 Κ.Πολ.Δ, όπως ίσχυε πριν την τροποποίησή του με το άρθρο 1 άρθρο τρίτο του ν. 4335/2015, τριετούς καταχρηστικής προθεσμίας, καθόσον η εκκαλούμενη απόφαση δημοσιεύτηκε στις 19-09-2013, δεν επιδόθηκε από κάποιον διάδικο και η έφεση κατατέθηκε στη γραμματεία του δικαστηρίου που την εξέδωσε στις 6-6-2016 και με αριθμό .... Επομένως, το Εφετείο, το οποίο με την προσβαλλόμενη απόφασή του απέρριψε ως εκπροθέσμως ασκηθείσα την έφεση αυτή, υπέπεσε στην εκ του άρθρου 559 αριθμός 14 αναιρετική πλημμέλεια ήτοι παρά το νόμο κήρυξε απαράδεκτο και πρέπει να γίνει δεκτός, ως βάσιμος, ο μοναδικός λόγος της κρινόμενης αίτησης αναίρεσης. Ενόψει αυτών πρέπει να αναιρεθεί η προσβαλλόμενη απόφαση και να παραπεμφθεί η υπόθεση για περαιτέρω εκδίκαση στο ίδιο Εφετείο, που θα συγκροτηθεί από άλλους δικαστές εκτός από εκείνους που δίκασαν προηγουμένως (άρθρο 580 παρ. 3 Κ.Πολ.Δ.), να διαταχθεί η επιστροφή του παραβόλου στο αναιρεσείον, που το κατέθεσε, λόγω της νίκης του (άρθρο 495 παρ. 3 ΚΠολΔ) και να συμψηφιστούν τα δικαστικά έξοδα μεταξύ των διαδίκων λόγω της ιδιαίτερα δυσχερούς ερμηνείας των εφαρμοσθέντων κανόνων δικαίου (άρθρα 179 και 183 του Κ.Πολ.Δ.).

ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ
ΑΝΑΙΡΕΙ την υπ' αριθμ. ... απόφαση του Εφετείου Αθηνών (ΤΜΗΜΑ 8ο ).
ΠΑΡΑΠΕΜΠΕΙ την υπόθεση για περαιτέρω εκδίκαση στο ίδιο δικαστήριο, που θα συγκροτηθεί από άλλους Δικαστές, εκτός εκείνων που δίκασαν προηγουμένως.
ΣΥΜΨΗΦΙΖΕΙ μεταξύ των διαδίκων τη δικαστικής τους δαπάνη.
ΚΡΙΘΗΚΕ, αποφασίσθηκε στην Αθήνα, στις 22 Ιανουαρίου 2025.
ΔΗΜΟΣΙΕΥΘΗΚΕ σε δημόσια συνεδρίαση στο ακροατήριό του, στην Αθήνα, στις 29 Ιανουαρίου 2025.
Η ΑΝΤΙΠΡΟΕΔΡΟΣ Ο ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ

<< Επιστροφή