<< Επιστροφή

Αριθμός 666/2025

ΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΑΡΕΙΟΥ ΠΑΓΟΥ
Α2' Πολιτικό Τμήμα
ΣΥΓΚΡΟΤΗΘΗΚΕ από τους Δικαστές: Μαρία Κουφούδη, Αντιπρόεδρο του Αρείου Πάγου, Παναγιώτη Βενιζελέα, Γεώργιο Σχοινοχωρίτη, Κορνηλία Πανούτσου και Ελένη - Παναγιώτα Λεβεντέλη - Εισηγήτρια, Αρεοπαγίτες.

ΣΥΝΗΛΘΕ σε δημόσια συνεδρίαση στο Κατάστημά του, στις 11 Νοεμβρίου 2024, με την παρουσία και της γραμματέως Θεοδώρας Παπαδημητρίου, για να δικάσει την υπόθεση μεταξύ:

Του αναιρεσείοντος: Ε. Π. του Δ., κατοίκου ... Αττικής. Εκπροσωπήθηκε από τον πληρεξούσιο δικηγόρο του Παναγιώτη Γιαταγαντζίδη. Του αναιρεσιβλήτου: Α. Ν. του Θ., κατοίκου .... Εκπροσωπήθηκε από τον πληρεξούσιο δικηγόρο του Λάζαρο Γιατράκο.
Η ένδικη διαφορά άρχισε με την από 5-8-2019 αγωγή του ήδη αναιρεσείοντος, που κατατέθηκε στο Πολυμελές Πρωτοδικείο Ρόδου. Εκδόθηκαν οι αποφάσεις: .../2021 του ίδιου Δικαστηρίου και 255/2022 του Τριμελούς Εφετείου Δωδεκανήσου. Την αναίρεση της τελευταίας απόφασης ζητεί ο αναιρεσείων με την από 13-12-2022 αίτησή του.
Κατά τη συζήτηση της αίτησης αυτής, που εκφωνήθηκε από το πινάκιο, οι διάδικοι παραστάθηκαν, όπως σημειώνεται πιο πάνω. Ο πληρεξούσιος του αναιρεσείοντος ζήτησε την παραδοχή της αίτησης, ο πληρεξούσιος του αναιρεσιβλήτου την απόρριψή της, καθένας δε την καταδίκη του αντιδίκου μέρους στη δικαστική δαπάνη.

ΣΚΕΦΘΗΚΕ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟ
Με την κρινόμενη από 13/12/2022 αίτηση αναίρεσης (με αριθμό κατάθεσης 39/2022, αριθ.δικ 519/2023) προσβάλλεται η, αντιμωλία των διαδίκων, κατά την τακτική διαδικασία, εκδοθείσα με αριθμό 255/2022 τελεσίδικη απόφαση του Τριμελούς Εφετείου Δωδεκανήσου, η οποία δέχτηκε κατ' ουσίαν την υπ'αριθμ. 174/2021 έφεση του αναιρεσίβλητου εναγομένου κατά της υπ'αριθμ. .../2021 οριστικής απόφασης του Πολυμελούς Πρωτοδικείου Ρόδου, εξαφάνισε την εκκληθείσα απόφαση του Πρωτοβαθμίου Δικαστηρίου και δικάζοντας κατ'ουσία τη διαφορά απέρριψε την από 5-8-2019 αγωγή του αναιρεσείοντος. Η αίτηση αναίρεσης ασκήθηκε νομότυπα και εμπρόθεσμα (άρθρα 552, 553, 556, 558, 564, 566 παρ. 1 ΚΠολΔ). Επομένως είναι παραδεκτή και πρέπει να ερευνηθεί περαιτέρω ως προς το παραδεκτό και βάσιμο των λόγων της (άρθρ. 577 παρ. 1και 3 ΚΠολΔ).
Ο αναιρετικός έλεγχος νομιμότητας της αναιρεσιβαλλόμενης απόφασης γίνεται με βάση το νόμο, που όφειλε να εφαρμόσει το ουσιαστικό δικαστήριο, του οποίου η απόφαση προσβάλλεται. Κατ` εξαίρεση ο αναιρετικός έλεγχος νομιμότητας θα γίνει με νόμο μεταγενέστερο εκείνου, αν ο τελευταίος έχει αναδρομική ισχύ και ορίζει ότι εφαρμόζεται και επί των τελεσιδίκως κριθέντων ή στις δίκες που είναι εκκρεμείς σε οποιοδήποτε δικαστήριο ή δεν έγιναν αμετάκλητες, με την προϋπόθεση ότι η διάταξη για αναδρομική ισχύ δεν προσκρούει σε διατάξεις υπερνομοθετικής ισχύος, Σύνταγμα, ΕΣΔΑ κ.λπ. (ΟλΑΠ 30/1998). Εξάλλου, κατά τη διάταξη του άρθρου 559 αριθμ. 11 περ. γ` του ΚΠολΔ αναίρεση επιτρέπεται και εάν το δικαστήριο δεν έλαβε υπόψη αποδεικτικά μέσα, που οι διάδικοι επικαλέσθηκαν και προσκόμισαν. Από δε τις διατάξεις των άρθρων 335, 338 έως 340 και 346 του ιδίου Κώδικα συνάγεται ότι το δικαστήριο της ουσίας, προκειμένου να διαγνώσει την αλήθεια των πραγματικών ισχυρισμών, που ασκούν ουσιώδη επιρροή στην έκβαση της δίκης, υποχρεούται να λάβει υπόψη όλα τα αποδεικτικά μέσα, που νόμιμα επικαλούνται και προσκομίζουν οι διάδικοι. Δεν επιβάλλεται όμως η διενέργεια ειδικής μνείας ή ξεχωριστής αξιολόγησης ενός εκάστου αποδεικτικού στοιχείου στην δικαστική απόφαση (ΑΠ 1055/2019, ΑΠ 779/2019). Για να ιδρυθεί ο ανωτέρω λόγος αρκεί, παρά τη βεβαίωση του δικαστηρίου ότι λήφθηκαν υπόψη όλα τα αποδεικτικά μέσα (στα οποία περιλαμβάνονται οι ένορκες βεβαιώσεις και τα έγγραφα), να καταλείπονται, με βάση το όλο περιεχόμενο της προσβαλλομένης απόφασης, αμφιβολίες για το αν το συγκεκριμένο αποδεικτικό μέσο λήφθηκε υπόψη και συνεκτιμήθηκε, μαζί με τις υπόλοιπες αποδείξεις, για το σχηματισμό δικανικής πεποίθησης επί ενός ουσιώδους ισχυρισμού (ΟλΑΠ 2/2008,ΑΠ 83/2020, ΑΠ 1055/2019). Ειδικότερα, οι ένορκες βεβαιώσεις στον Ειρηνοδίκη ή στον συμβολαιογράφο, που προβλέπονταν από το άρθρο 270 παρ. 2 ΚΠολΔ, και ήδη από τα άρθρα 421 - 424 ΚΠολΔ, όπως αυτά αντικαταστάθηκαν με τον Ν.4335/2015 αρχικά και τον Ν. 4842/2021 στην συνέχεια, αποτελούν ιδιαίτερο και αυτοτελές αποδεικτικό μέσο, σε σχέση με τους μάρτυρες και τα έγγραφα, το οποίο αναφέρεται ρητά και στην περιοριστική απαρίθμηση των νόμιμων αποδεικτικών μέσων του άρθρου 339 ΚΠολΔ, και επομένως πρέπει να μνημονεύονται ειδικά στην απόφαση ότι λήφθηκαν υπόψη, η έλλειψη δε της μνείας αυτών δεικνύει ότι αυτές δεν λήφθηκαν υπόψη (ΑΠ 1055/2019, ΑΠ 779/2019, ΑΠ 232/2018). Η επίκληση από το διάδικο της ένορκης βεβαίωσης πρέπει να γίνεται με τις προτάσεις της συζητήσεως, μετά την οποία εκδόθηκε η προσβαλλομένη απόφαση και να είναι ειδική, ούτως ώστε να προκύπτει από αυτή, ο αριθμός της, ο εξετασθείς μάρτυρας και ο εξετάσας αυτόν και να καθορίζεται ότι έλαβε χώρα νόμιμη κλήτευση του αντιδίκου ή ότι αυτός παραστάθηκε, οπότε στην τελευταία αυτή περίπτωση, η εκ της μη κλητεύσεως ακυρότητα θεραπεύεται (ΑΠ 1055/2019, ΑΠ 1461/2013). Περαιτέρω, σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 421, 422 και 424 ΚΠολΔ, όπως αυτές ίσχυαν, μετά την τροποποίησή τους με το Ν.4335/2015, ορίζονταν τα εξής: (άρθρο 421) "Οι διάδικοι μπορούν να προσάγουν προαποδεικτικώς ένορκες βεβαιώσεις, εφόσον αυτές λαμβάνονται ενώπιον του ειρηνοδίκη ή συμβολαιογράφου της έδρας του δικαστηρίου ή της κατοικίας ή της διαμονής του μάρτυρα ή ενώπιον του προξένου της κατοικίας ή της διαμονής του μάρτυρα κατά τη διαδικασία των επόμενων άρθρων", (άρθρο 422) "1. Ο διάδικος που επιδιώκει τη λήψη ένορκης βεβαίωσης, σύμφωνα με όσα ορίζονται στο προηγούμενο άρθρο, επιδίδει δύο (2) τουλάχιστον εργάσιμες ημέρες πριν από την βεβαίωση στον αντίδικο κλήση, η οποία αναφέρει την αγωγή, το ένδικο βοήθημα ή μέσο, που αφορά η βεβαίωση, τόπο, ημέρα και ώρα που θα δοθεί, το ονοματεπώνυμο, το επάγγελμα και τη διεύθυνση της κατοικίας του μάρτυρα. 2. Κατά τη βεβαίωση παρίστανται, εφόσον το επιθυμούν, οι διάδικοι. 3. Δεν επιτρέπεται η λήψη ένορκων βεβαιώσεων πάνω από πέντε (5) για κάθε διάδικο και τρεις (3) για την αντίκρουση" και (άρθρο 424) "Ένορκη βεβαίωση, που δίδεται κατά παράβαση των προηγούμενων διατάξεων, δεν λαμβάνεται καθόλου υπόψη στο πλαίσιο της δίκης για την οποία δόθηκε, ούτε για τη συναγωγή δικαστικών τεκμηρίων". Η ευρύτητα της διατύπωσης της τελευταίας διάταξης έδιδε εκ πρώτης όψεως την εντύπωση ότι κατελάμβανε κάθε μια ανεξαιρέτως παρέκκλιση από τις διαδικαστικές προβλέψεις των άρθρων 421-423 ΚΠολΔ. Εν τούτοις ήδη από τα πρώτα στάδια εφαρμογής της επισημάνθηκε ότι ήταν τόσο ευρεία η διατύπωση, ώστε να καταλαμβάνει και απολύτως επουσιώδεις και δευτερεύουσες παρεκκλίσεις, από τις οποίες ουδεμία απολύτως βλάβη προέκυπτε για τον αντίδικο. Υποστηρίχθηκε λοιπόν, τόσο από τη θεωρία, όσο και από μεγάλο μέρος της νομολογίας των δικαστηρίων της ουσίας ότι σκόπιμο ήταν να περιορισθεί το εύρος της κήρυξης του απαράδεκτου, μόνο στην παράλειψη της κλήτευσης ή στη μη τήρηση της προθεσμίας αυτής, οι δε λοιπές αταξίες της λήψης της ένορκης βεβαίωσης να αξιολογούνται στο πλαίσιο της δικονομικής ακυρότητας, ήτοι να απαγγέλλεται η τελευταία μόνον υπό τους όρους του άρθρου 159 αρ.3 ΚΠολΔ, δηλαδή με τη συνδρομή και επίκληση του στοιχείου της βλάβης. .. Την παραπάνω άποψη υιοθέτησε και ο Ν. 4842/13-10-2021, ο οποίος με το άρθρο 23 τροποποίησε το άρθρο 424 ΚΠολΔ, ως ακολούθως: " Ένορκη βεβαίωση σε δίκη για την οποία δίδεται δεν λαμβάνεται υπόψη, ούτε για συναγωγή δικαστικών τεκμηρίων, όταν: α) δεν έχει γίνει εμπρόθεσμη κλήση του αντιδίκου, β) δίδεται ενώπιον άλλου από τα αναφερόμενα στο άρθρο 421 όργανα ή σε διαφορετικό τόπο, ημέρα και ώρα από αυτήν που αναφέρεται στην κλήση, γ) η κλήση δεν αναφέρει το ονοματεπώνυμο του μάρτυρα, την αγωγή, το ένδικο βοήθημα ή μέσο, που αφορά η βεβαίωση, τον τόπο, την ημέρα και την ώρα που θα δοθεί, και δ) όταν παραβιάζεται το δεύτερο εδάφιο του άρθρου 421. Ένορκη βεβαίωση κατά παράβαση των λοιπών διατάξεων λαμβάνεται υπόψη, εκτός αν συντρέχει δικονομική βλάβη του αντιδίκου". Υπό τη νέα διατύπωση της άνω διάταξης, το πεδίο εφαρμογής της οποίας καταλαμβάνει και τις εκκρεμείς υποθέσεις, όπως και η παρούσα ένδικη υπόθεση(κατά ρητή πρόβλεψη του άρθρου 116 παρ.1 περ. β` του Ν.4842/2021, όπως αυτή διορθώθηκε με το άρθρο 65 παρ. 1 Ν. 4871/10-12-2021), καθίσταται σαφές ότι πλέον απαράδεκτο της ένορκης βεβαίωσης απαγγέλλεται αποκλειστικά για τους λόγους που απαριθμούνται περιοριστικά υπό στοιχ. α` έως δ` στο άρθρο 424 ΚΠολΔ, ενώ στις λοιπές περιπτώσεις μόνον εφόσον διαπιστώνεται δικονομική βλάβη του αντιδίκου ( ΑΠ 1278/ 2023). Εξάλλου, η ανωτέρω τροποποίηση της διάταξης του άρθρου 424 ΚΠολΔ έγινε γιατί, όπως αναφέρεται και στην αιτιολογική έκθεση του Νόμου 4842/2021 "η ισχύουσα ρύθμιση είναι δυσανάλογη προς τον επιδιωκόμενο σκοπό της ασφάλειας... με αποτέλεσμα οι διάδικοι να στερούνται ενός σημαντικού αποδεικτικού μέσου για κάποιο επουσιώδες διαδικαστικό σφάλμα, όταν το δικαστήριο θεωρεί (ενν. λόγω αυτού) ότι η ένορκη βεβαίωση είναι ανυπόστατη" (Α.Π. 1078/2023). Στην προκειμένη περίπτωση ο αναιρεσείων με τον πρώτο αναιρετικό λόγο, κατ` ορθήν εκτίμηση του περιεχομένου του, αποδίδει στην αναιρεσιβαλλόμενη απόφαση την από τον αριθμό 11 εδ. γ` του άρθρου 559 ΚΠολΔ πλημμέλεια. Ειδικότερα ο αναιρεσείων μέμφεται το Εφετείο, διότι προκειμένου να καταλήξει στο αποδεικτικό του πόρισμα, ως προς την απόρριψη της ένδικης αγωγής τoυ απαραδέκτως, δεν έλαβε υπόψη και δεν συνεκτίμησε με τα λοιπά αποδεικτικά μέσα τις ένορκες βεβαιώσεις α) την υπ'αριθμ. .../26-11-2019 ένορκη βεβαίωση του μάρτυρα Μ. Ο. του Ι. ενώπιον του Γενικού Προξένου της Ελλάδος στη Νέα Υόρκη των ΗΠΑ, Κ. Κ. και β) την υπ' αριθμ. .../25-11-2019 ένορκη βεβαίωση του μάρτυρα Ε. Π. του Ι. ενώπιον του Συμβολαιογράφου Αθηνών, Γ. Σ., οι οποίες είχαν ληφθεί και προσκομισθεί νομότυπα, με επίκληση στα δικαστήρια της ουσίας, μετά από εμπρόθεσμη κλήτευση του αντιδίκου του παραγνωρίζοντας και το γεγονός ότι τις ως άνω ένορκες βεβαιώσεις είχε επικαλεστεί ως αποδεικτικό μέσο, πρόσφορο και κατάλληλο για την απόδειξη των αγωγικών ισχυρισμών του , διαλαμβάνοντας (το Εφετείο), επί λέξει τα εξής: "...αποτελούν ανεπίτρεπτο αποδεικτικό μέσο και επομένως δεν μπορούν να ληφθούν υπόψη ούτε για τη συναγωγή δικαστικών τεκμηρίων κατ' άρθρο 424 ΚΠολΔ διότι στην από 19-11-2019 κλήση - γνωστοποίηση εξέτασης μαρτύρων δεν περιέχονται πλήρη τα απαιτούμενα εκ του άρθρου 422 παρ.1 του ΚΠολΔ στοιχεία, ήτοι το επάγγελμα των γνωστοποιηθέντων και ενόρκως εξετασθέντων, στη συνέχεια, ως άνω μαρτύρων, με αποτέλεσμα κατ' άρθρο 424 του ΚΠολΔ, να μην λαμβάνονται υπόψη, ως ανυπόστατα αποδεικτικά μέσα, ούτε για τη συναγωγή δικαστικών τεκμηρίων..." Έτσι, όμως, που έκρινε το δευτεροβάθμιο Δικαστήριο, απολήγοντας εσφαλμένα, στην παρά το νόμο κήρυξη ως απαραδέκτου και μη λήψη υπόψη των ως άνω αποδεικτικών μέσων των επίμαχων ένορκων βεβαιώσεων, που είχε προσκομίσει νόμιμα και με επίκληση ο αναιρεσείων, προς απόδειξη των αγωγικών του ισχυρισμών, για το λόγο και μόνο ότι οι εν λόγω ένορκες βεβαιώσεις στην από 19-11-2019 κλήση - γνωστοποίηση εξέτασης μαρτύρων δεν περιέχονται πλήρη τα απαιτούμενα εκ του άρθρου 422 παρ.1 του ΚΠολΔ στοιχεία, ήτοι το επάγγελμα των γνωστοποιηθέντων και ενόρκως εξετασθέντων ενώ θα έπρεπε, το Εφετείο, σύμφωνα και με τις προεκτεθείσες την αρχή νομικές σκέψεις, εφόσον η προσβαλλόμενη απόφασή του δημοσιεύθηκε στις 11.10.2022, να εφαρμόσει τη ρύθμιση του άρθρου 424 ΚΠολΔ, υπό τη νέα διατύπωση που προσέλαβε μετά το Ν.4842/2021, σύμφωνα και με τη μεταβατική διάταξη του άρθρου 116 παρ. 1 στ. β` Ν.4842/2021, και να τη λάβει υπόψη της, μη πράττοντας, όμως, τούτο περιέπεσε στην αποδιδόμενη με τον πρώτο λόγο αναίρεσης ως άνω πλημμέλεια της παράβασης του άρθρου 559 αρ. 11γ ΚΠολΔ, για παρά το νόμο μη λήψη υπόψη παραδεκτού αποδεικτικού μέσου, που νόμιμα επικαλέστηκε και προσκόμισε στο Εφετείο ο αναιρεσείων. Επομένως ο παραπάνω λόγος αναίρεσης πρέπει να γίνει δεκτός ως βάσιμος και να αναιρεθεί η προσβαλλόμενη απόφαση, λόγω δε της αναιρετικής εμβέλειας του λόγου αυτού παρέλκει η έρευνα των λοιπών λόγων, στους οποίους θεμελιώνονται οι λοιποί λόγοι αναίρεσης. Περαιτέρω, σύμφωνα με το άρθρο 580 παρ. 3 εδ. β` ΚΠολΔ, πρέπει να παραπεμφθεί η υπόθεση για περαιτέρω εκδίκαση στο ίδιο δικαστήριο, που εξέδωσε την προσβαλλόμενη απόφαση, αφού είναι δυνατή η συγκρότησή του από δικαστές διαφορετικούς από αυτούς, που εξέδωσαν την απόφαση αυτή, ενώ ο αναιρεσίβλητος που νικήθηκε, πρέπει να καταδικαστεί στα δικαστικά έξοδα του αναιρεσείοντος, κατά το σχετικό νόμιμο αίτημα του τελευταίου, όπως ειδικότερα στο διατακτικό αναφέρεται (άρθρα 106, 176, 183, 189 παρ. 1, 191 παρ. 2 ΚΠολΔ). Επίσης, πρέπει να διαταχθεί κατά την παρ. 3 του άρθρου 495 ΚΠολΔ η απόδοση στον αναιρεσείοντα του παραβόλου που καταβλήθηκε από αυτόν.


ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ
ΑΝΑΙΡΕΙ την υπ'αριθμ. 255/2022 τελεσίδικη απόφαση του Τριμελούς Εφετείου Δωδεκανήσου.
ΠΑΡΑΠΕΜΠΕΙ την υπόθεση για περαιτέρω εκδίκαση στο ίδιο Δικαστήριο, συντιθέμενο από άλλους δικαστές, πλην αυτών που εξέδωσαν την αναιρούμενη απόφαση.
ΔΙΑΤΑΖΕΙ την επιστροφή στον αναιρεσείοντα του παραβόλου που έχει καταθέσει.
ΚΑΤΑΔΙΚΑΖΕΙ τον αναιρεσίβλητο στην πληρωμή των δικαστικών εξόδων του ως άνω αναιρεσείοντα, τα οποία ορίζει στο ποσό των τριών χιλιάδων (3.000) ευρώ.
ΚΡΙΘΗΚΕ, αποφασίσθηκε στην Αθήνα, στις 17 Μαρτίου 2025.
ΔΗΜΟΣΙΕΥΘΗΚΕ σε δημόσια συνεδρίαση στο ακροατήριό του, στην Αθήνα, στις 14 Απριλίου 2025.
Η ΑΝΤΙΠΡΟΕΔΡΟΣ Η ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ

<< Επιστροφή