<< Επιστροφή

Αριθμός 770/2025

ΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΑΡΕΙΟΥ ΠΑΓΟΥ
Γ' Πολιτικό Τμήμα

ΣΥΓΚΡΟΤΗΘΗΚΕ από τους Δικαστές: Αγάπη Τζουλιαδάκη, Αντιπρόεδρο του Αρείου Πάγου, Ιφιγένεια Ματσούκα-Εισηγήτρια, Φωτεινή Μηλιώνη, Ευαγγελία Στεργίου, Ευγενία Μπιτσακάκη, Αρεοπαγίτες.
ΣΥΝΕΔΡΙΑΣΕ, δημόσια, στο ακροατήριό του, στις 19 Μαρτίου 2025, με την παρουσία και του γραμματέα Παναγιώτη Μπούκη, για να δικάσει την υπόθεση μεταξύ:
Του αναιρεσείοντος: Ι. Σ. του Μ., κατοίκου ..., ο οποίος δεν παραστάθηκε στο ακροατήριο.
Του αναιρεσιβλήτου: Ι. Π. του Χ., κατοίκου ..., ο οποίος δεν παραστάθηκε στο ακροατήριο. Στο σημείο αυτό, ο δικηγόρος Γ. Ι., αφού έλαβε το λόγο από την Πρόεδρο, δήλωσε ότι ο αναιρεσίβλητος απεβίωσε στις 28-6-2020 σύμφωνα με την προσκομισθείσα υπ' αριθμό ... ληξιαρχική πράξη θανάτου του ληξιάρχου του Δήμου Ρεθύμνης, και την παρούσα δίκη συνεχίζουν οι μοναδικοί εκ διαθήκης κληρονόμοι αυτού: 1) Ά. Π. του Σ., 2) Ι. Π. του Σ., κάτοικοι ..., οι οποίοι εκπροσωπήθηκαν από τον ίδιο ως άνω πληρεξούσιο δικηγόρο τους, και κατέθεσαν προτάσεις.
Η ένδικη διαφορά άρχισε με την από 10-1-2000 αγωγή του ήδη αποβιώσαντος αναιρεσιβλήτου, που κατατέθηκε στο Πολυμελές Πρωτοδικείο Ρεθύμνης. Εκδόθηκαν οι αποφάσεις: ... μη οριστική, ... οριστική του ίδιου Δικαστηρίου και ... του Εφετείου Κρήτης. Την αναίρεση της τελευταίας αποφάσεως ζητεί ο αναιρεσείων με την από 11-7-2007 αίτησή του.
Κατά τη συζήτηση της αιτήσεως αυτής, που εκφωνήθηκε από το πινάκιο, οι διάδικοι παραστάθηκαν, όπως σημειώνεται πιο πάνω. Ο πληρεξούσιος των αναιρεσιβλήτων ζήτησε την απόρριψη της αιτήσεως και την καταδίκη του αντιδίκου μέρους στη δικαστική δαπάνη.
Η Εισηγήτρια Αρεοπαγίτης Ιφιγένεια Ματσούκα ανέγνωσε την από 10-3-2025 έκθεσή της με την οποία εισηγήθηκε την απόρριψη της αιτήσεως αναιρέσεως.

ΣΚΕΦΘΗΚΕ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟ
Εισάγεται για συζήτηση ενώπιον του Δικαστηρίου τούτου η από 11-07-2007 αίτηση για αναίρεση της υπ' αριθμ. ... απόφασης του Εφετείου Κρήτης, η οποία εκδόθηκε αντιμωλία των διαδίκων, κατά την τακτική διαδικασία. Με αυτήν εξαφανίσθηκε η υπ' αριθμ. ... απόφαση του Μονομελούς Πρωτοδικείου Ρεθύμνου, με την οποία είχε γίνει εν μέρει δεκτή η από 10-01-2000 διεκδικητική αγωγή του ενάγοντος ήδη αναιρεσιβλήτου και έγινε δεκτή η αγωγή στο σύνολό της. Η ανωτέρω αίτηση αναίρεσης ασκήθηκε νομότυπα και εμπρόθεσμα, είναι συνεπώς παραδεκτή (άρθρα 552, 553, 556, 558, 564, 566 παρ. 1, 577 παρ. 1 ΚΠολΔ) και πρέπει να ερευνηθεί περαιτέρω ως προς το παραδεκτό και βάσιμο των λόγων της (άρθρα 571, 577 παρ. 3 ΚΠολΔ). Από το συνδυασμό των διατάξεων των άρθρων 94 παρ. 1, 96 παρ. 1 και 3 και 104 ΚΠολΔ προκύπτει ότι στα πολιτικά δικαστήρια οι διάδικοι έχουν υποχρέωση να παρίστανται με πληρεξούσιο δικηγόρο και ότι η πληρεξουσιότητα προς αυτόν, κατά τη διαδικασία ενώπιον του Αρείου Πάγου, δίνεται μόνο είτε με συμβολαιογραφική πράξη είτε με προφορική δήλωση που καταχωρίζεται στα πρακτικά ή στην έκθεση και του παρέχει το δικαίωμα να εκπροσωπεί στο δικαστήριο εκείνον που την έδωσε, να ενεργεί όλες τις κύριες ή παρεπόμενες πράξεις που αφορούν τη διεξαγωγή της δίκης, στις οποίες περιλαμβάνεται, πλην άλλων, και η άσκηση ένδικων μέσων, καθώς και να παρίσταται στις αντίστοιχες δίκες που δημιουργούνται. Για τις προπαρασκευαστικές πράξεις και τις κλήσεις έως τη συζήτηση στο ακροατήριο θεωρείται ότι υπάρχει πληρεξουσιότητα, ενώ για τη συζήτηση στο ακροατήριο απαιτείται ρητή πληρεξουσιότητα και, αν αυτή δεν υπάρχει, κηρύσσονται άκυρες όλες οι πράξεις, ακόμη και εκείνες που είχαν γίνει προηγουμένως. Το δικαστήριο εξετάζει αυτεπάγγελτα, σε κάθε στάση της δίκης, την έλλειψη της πληρεξουσιότητας, καθώς και την υπέρβασή της (ΑΠ Ολομ. 13/2008, ΑΠ 2062/2017, ΑΠ 1863/2017). Από τις παραπάνω διατάξεις, σε συνδυασμό με αυτές των άρθρων 576 παρ. 2 και 577 παρ. 1 ΚΠολΔ, συνάγεται ότι, επί ερημοδικίας του διαδίκου που φέρεται ότι άσκησε το ένδικο μέσο της αναίρεσης, χωρίς να αποδεικνύεται η ύπαρξη πληρεξουσιότητας αυτού προς το δικηγόρο που υπέγραψε την αναίρεση, η τελευταία απορρίπτεται, αυτεπάγγελτα, ως απαράδεκτη (ΑΠ 242/2019, ΑΠ 1059/2019, ΑΠ 1589/2018, ΑΠ 1036/2018, ΑΠ 401/2017), υπό την προϋπόθεση, όμως, ότι αυτός έχει κλητευθεί νόμιμα από εκείνον που επέσπευσε τη συζήτηση, ώστε να είναι έγκυρη η συζήτηση της αναίρεσης (ΑΠ 365/2018, 160/2017). Περαιτέρω, από το συνδυασμό των διατάξεων των άρθρων 35 του Α.Κ., 62, 73, 286 περ. α`, 287 και 290 του ΚΠολΔ, που εφαρμόζονται, κατά το άρθρο 573 παρ. 1 του ίδιου Κώδικα και στη διαδικασία της δίκης για την αναίρεση, προκύπτει ότι, αν κάποιος διάδικος είναι στη ζωή, κατά την έναρξη της δίκης, αποβιώσει, όμως, κατά τη διάρκεια της δίκης και μέχρι το τέλος της προφορικής συζήτησης, μετά την οποία εκδίδεται η οριστική απόφαση, εφόσον τηρηθούν οι νόμιμες διατυπώσεις, μεταξύ των οποίων είναι και εκείνη της γνωστοποίησης του θανάτου στον αντίδικο του αποβιώσαντος, επέρχεται διακοπή της δίκης και όλες οι διαδικαστικές πράξεις, που επιχειρούνται μέχρι τη νόμιμη επανάληψη της διαδικασίας λογίζονται άκυρες, εκτός εάν ενεργήσει αυτές ο διάδικος, υπέρ του οποίου επήλθε η διακοπή. Ως διάδικος, υπέρ του οποίου επήλθε η διακοπή της δίκης, στην περίπτωση θανάτου του αρχικού διαδίκου, νοείται ο καθολικός του διάδοχος (κληρονόμος), ο οποίος και έχει δικαίωμα να επαναλάβει τη δίκη (Ολ. Α.Π. 22/2000, Α.Π. 575/2020, Α.Π. 148/2017, Α.Π. 28/2007). Ο θάνατος του διαδίκου που επιφέρει τη βίαιη διακοπή της δίκης, καθώς και η εκούσια επανάληψη αυτής από τους κληρονόμους του, μπορούν να γνωστοποιηθούν με επίδοση δικογράφου ή με τις προτάσεις ή διαδοχικά, με ενιαία δήλωση στο ακροατήριο, κατά την εκφώνηση της υπόθεσης προς συζήτηση, οπότε, εφόσον δεν υπάρξει αμφισβήτηση της ιδιότητάς τους ως κληρονόμων, ακολουθεί η άμεση συζήτηση της υπόθεσης (Α.Π. 906/2020, Α.Π. 1014/2017), ή εκτός του ακροατηρίου, κατά την επιχείρηση διαδικαστικής πράξης, από εκείνον που έχει το δικαίωμα να επαναλάβει τη δίκη ή και από εκείνον που μέχρι τη στιγμή της επέλευσης του λόγου της διακοπής (όπως του θανάτου κάποιου διαδίκου) ήταν πληρεξούσιος αυτού. Ειδικότερα, εφόσον αποδεικνύεται ή συνομολογείται από τον αντίδικο, έστω και σιωπηρά, η νόμιμη δυνατότητα του προσώπου να διεξαγάγει τη δίκη, στη θέση του διαδίκου, στον οποίο αφορούσε το διακοπτικό γεγονός, δεν απαιτείται ιδιαίτερη συζήτηση περί της επανάληψης και η δίκη συνεχίζεται κανονικά (ΑΠ 618/2010, 397/2010, 253/2010, 211/2010), ενώ εάν, αντιθέτως, ο αντίδικος προβάλλει αντιρρήσεις, η κληρονομική ιδιότητα εξετάζεται από το Δικαστήριο παρεμπιπτόντως και κατ` ελεύθερη εκτίμηση του υφισταμένου αποδεικτικού υλικού (ΑΠ 187/2018, 234/2018, 548/2012). Στην προκείμενη περίπτωση, κατά την εκφώνηση της υπόθεσης στη σειρά της από το σχετικό πινάκιο, στην ως άνω νόμιμη δικάσιμο (19-03-2025), εμφανίστηκε ο δικηγόρος Αθηνών, Γ. Ι., ο οποίος με προφορική δήλωσή του, στο ακροατήριο του παρόντος Δικαστηρίου, που καταχωρήθηκε στα ταυτάριθμα με την παρούσα πρακτικά δημόσιας συνεδρίασης, αλλά και με τις από 18-03-2025 κατατεθείσες προτάσεις του, δήλωσε ότι ο αναιρεσίβλητος, Ι. Π. του Χ., απεβίωσε στις 28-06-2020, προσκόμισε δε και επικαλέστηκε: α) την υπ' αριθμ. ... και με αριθμό 43 του τόμου 1 έτους 2020 ληξιαρχική πράξη θανάτου της Ληξιάρχου Ρεθύμνης, β) το υπ' αριθμ. ... πρακτικό του Ειρηνοδικείου Ρεθύμνης με το οποίο δημοσιεύθηκε η από 17-02-2019 ιδιόγραφη διαθήκη, γ) το υπ' αριθμ. ... πιστοποιητικό του γραμματέα του πρωτοδικείου Ρεθύμνης περί μη δημοσίευσης άλλη διαθήκης του Ι. Π. και δ) το υπ' αριθμ. ... πιστοποιητικό του ιδίου ως άνω γραμματέα περί μη αποποίησης της κληρονομίας του Ι. Π. και, συνακόλουθα, δήλωσε ότι επαναλαμβάνεται η διακοπείσα δίκη από τους νόμιμους εκ διαθήκης κληρονόμους του και συγκεκριμένα από την Ά. Π. του Σ. και τον Ι. Π. του Στυλιανού, τους οποίους νομίμως εκπροσωπεί. Από τα προσκομισθέντα στοιχεία προς απόδειξη της κληρονομικής ιδιότητας των ως άνω δηλούντων τη συνέχιση της δίκης κληρονόμων του αποβιώσαντος αναιρεσιβλήτου προκύπτει ότι ο θάνατος αυτού έλαβε χώρα μετά την άσκηση της ένδικης αίτησης αναίρεσης, στις 12-07-2007, στη Γραμματεία του εκδώσαντος την προσβαλλόμενη απόφαση Δικαστηρίου. Επομένως, η αίτηση αναίρεσης ασκήθηκε παραδεκτώς, στο πρόσωπο του αρχικώς αναιρεσιβλήτου, μετά δε το θάνατο του τελευταίου και την κατά τα ανωτέρω παραδεκτώς γενόμενη γνωστοποίησή του (άρθρο 287 του ΚΠολΔ) επήλθε βίαιη διακοπή της παρούσας δίκης, η οποία νομίμως συνεχίζεται από τους προαναφερόμενους κληρονόμους αυτού, που παρίστανται, κατά την αναφερόμενη στην αρχή της απόφασης δικάσιμο, στη θέση του κληρονομηθέντος διαδίκου, δια του πληρεξουσίου δικηγόρου τους, προβάλλοντας υπεράσπιση επί της ουσίας της υπόθεσης. Περαιτέρω, όπως, αποδεικνύεται από τη με επίκληση προσκομιζόμενη από τους αναιρεσιβλήτους, που επισπεύδουν τη συζήτηση, με αριθμό ... έκθεση επίδοσης της δικαστικής επιμελήτριας του Εφετείου Κρήτης, Μ. Β., ο αναιρεσείων κλητεύθηκε νόμιμα και εμπρόθεσμα για να παραστεί στην προαναφερόμενη δικάσιμο. Κατά τη δικάσιμο, όμως, αυτή, ο αναιρεσείων δεν εκπροσωπήθηκε από πληρεξούσιο δικηγόρο στο ακροατήριο, κατά την εκφώνηση της υπόθεσης στη σειρά της από το οικείο πινάκιο, ούτε κατέθεσε έγγραφη δήλωση κατ' άρθρ. 242 παρ. 2 και 573 παρ.1 ΚΠολΔ. Περαιτέρω, δεν αποδεικνύεται ότι οι δικηγόροι, Μ. Π. και Ε. Σ., που υπέγραψαν το αναιρετήριο, είχαν ρητή πληρεξουσιότητα από τον αναιρεσείοντα για να ασκήσει, για λογαριασμό του, την ένδικη αίτηση αναίρεσης. Επομένως, η αίτηση αυτή πρέπει, σύμφωνα με την προαναφερθείσα νομική σκέψη, να απορριφθεί ως απαράδεκτη (άρθρ. 577 παρ. 2 ΚΠολΔ). Τέλος, ο αναιρεσείων που νικήθηκε στη δίκη πρέπει να καταδικαστεί στην πληρωμή των δικαστικών εξόδων των αναιρεσιβλήτων, που κατέθεσαν προτάσεις, κατά το νόμιμο και βάσιμο αίτημά τους (άρθρα 176, 183, 191 παρ. 2 ΚΠολΔ), όπως ορίζεται στο διατακτικό.


ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ
Απορρίπτει την από 11-07-2007 αίτηση για αναίρεση της ... τελεσίδικης απόφασης του Εφετείου Κρήτης.
Καταδικάζει τον αναιρεσείοντα στην πληρωμή των δικαστικών εξόδων των αναιρεσιβλήτων, τα οποία ορίζει στο ποσό των δύο χιλιάδων επτακοσίων (2700) ευρώ.
ΚΡΙΘΗΚΕ, αποφασίσθηκε στην Αθήνα, στις 30 Απριλίου 2025.
ΔΗΜΟΣΙΕΥΘΗΚΕ σε δημόσια συνεδρίαση στο ακροατήριό του, στην Αθήνα, στις 6 Μαΐου 2025.
Η ΑΝΤΙΠΡΟΕΔΡΟΣ Ο ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ

<< Επιστροφή