<< Επιστροφή

Αριθμός 792/2025

ΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΑΡΕΙΟΥ ΠΑΓΟΥ
Β2' Πολιτικό Τμήμα
Συγκροτήθηκε από τους Δικαστές: Αριστείδη Βαγγελάτο, Αντιπρόεδρο του Αρείου Πάγου, Ιωάννα Μαργέλλου - Μπουλταδάκη, Ιωάννη Δουρουκλάκη, Νίκη Κατσιαούνη και Απόστολο Φωτόπουλο - Εισηγητή, Αρεοπαγίτες.

Συνεδρίασε δημόσια στο Κατάστημά του, την 8η Οκτωβρίου 2024, με την παρουσία και της Γραμματέως Αγγελικής Ανυφαντή, για να δικάσει την εξής υπόθεση μεταξύ:

Της αναιρεσείουσας: Χ. Α. του Γ., κατοίκου .... Εκπροσωπήθηκε από την πληρεξούσια δικηγόρο της Δήμητρα Παπουτσάκη, με δήλωση του άρθρου 242 παρ. 2 του Κ.Πολ.Δ., η oποία κατέθεσε προτάσεις. Της αναιρεσίβλητης: ανώνυμης εταιρείας με την επωνυμία "…………." και τον διακριτικό τίτλο "………… Α.Ε.". Εκπροσωπήθηκε από τον πληρεξούσιο δικηγόρο της Εμμανουήλ Μαργωμένο, ο oποίος δήλωσε ότι η ως άνω εταιρεία έχει απορροφηθεί από την καθολική της διάδοχο ανώνυμη εταιρεία με την επωνυμία "……….." με τον διακριτικό τίτλο "…………. Α.Ε." (κατόπιν τροποποίησης της προηγούμενης επωνυμίας της από "……….", που εδρεύει στην Αθήνα και εκπροσωπείται νόμιμα. Ο ως άνω δικηγόρος κατέθεσε προτάσεις.
Η ένδικη διαφορά άρχισε με την από ….-2017 αγωγή της ήδη αναιρεσείουσας, που κατατέθηκε στο Μονομελές Πρωτοδικείο Αθηνών. Εκδόθηκαν οι αποφάσεις: …../2019 του ίδιου Δικαστηρίου και 335/2022 του Μονομελούς Εφετείου Αθηνών. Την αναίρεση της τελευταίας απόφασης ζητεί η αναιρεσείουσα με την από …-2023 αίτησή της. Κατά τη συζήτηση της αίτησης αυτής, που εκφωνήθηκε από το πινάκιο, οι διάδικοι παραστάθηκαν όπως σημειώνεται πιο πάνω. Ο πληρεξούσιος της αναιρεσίβλητης ζήτησε την απόρριψη της αίτησης και την καταδίκη του αντιδίκου μέρους στη δικαστική δαπάνη του.

ΣΚΕΦΘΗΚΕ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟ

Από το συνδυασμό των διατάξεων των άρθρων 62 και 63 ΚΠολΔ - τα οποία ρυθμίζουν αντίστοιχα την ικανότητα διαδίκου και την ικανότητα παράστασης στο δικαστήριο - προκύπτει ότι, αν οι διαδικαστικές αυτές προϋποθέσεις λείπουν τόσο κατά την άσκηση ενδίκου μέσου, όσο και κατά τη συζήτησή του στο ακροατήριο, το ένδικο μέσο απορρίπτεται ως απαράδεκτο. Τέτοια περίπτωση συντρέχει, και όταν σύμφωνα με διάταξη νόμου ένα νομικό πρόσωπο έπαυσε να υπάρχει, πριν ασκηθεί το ένδικο μέσο, και στη θέση του υπεισήλθε άλλο νομικό πρόσωπο. Η ύπαρξη τέλος των διαδικαστικών προϋποθέσεων ερευνάται και αυτεπάγγελτα από το Δικαστήριο σε κάθε στάση της δίκης (άρθρα 577 παρ. 1, 573 παρ. 1 και 73 ΚΠολΔ, ΑΠ 253/2024, ΑΠ 1286/2012). Το άρθρο 75 του ν. 2190/1920 "περί ανωνύμων εταιρειών" (Φ.Ε.Κ. Α 144/30-6-1920) - το οποίο εξακολουθεί να ισχύει σύμφωνα με τα άρθρα 189, 190 του ν. 4548/2018 (Φ.Ε.Κ. Α 104/13-6-2018) και 141 παρ. 2 του ν. 4601/2019 (Φ.Ε.Κ. Α 44/9-3-2019) ως προς τους μετασχηματισμούς ανωνύμων εταιρειών που δεν εμπίπτουν στη διάταξη του άρθρου 141 παρ. 1 του ίδιου νόμου - ορίζει στην παράγραφο 1 περίπτωση α, όπως η περίπτωση αυτή ισχύει μετά την αντικατάστασή της με το άρθρο 70 του ν. 3604/2007 (Φ.Ε.Κ. Α 189/8-8-2007), ότι: " Από τη καταχώριση στο μητρώο Ανωνύμων Εταιρειών της εγκριτικής απόφασης της συγχώνευσης που προβλέπεται από το άρθρο 74 επέρχονται αυτοδίκαια και ταυτόχρονα χωρίς καμία άλλη διατύπωση τόσο για τις συγχωνευόμενες εταιρείες, όσο και έναντι τρίτων τα ακόλουθα αποτελέσματα: α) η απορροφούσα εταιρεία υποκαθίσταται στο σύνολο των δικαιωμάτων και των υποχρεώσεών της ή των απορροφούμενων εταιρειών (...) και η μεταβίβαση αυτή εξομοιώνεται με καθολική διαδοχή, (...), γ) Η απορροφούμενη ή οι απορροφούμενες εταιρείες παύουν να υπάρχουν". Το ίδιο άρθρο ορίζει στην παράγραφο 2 ότι: "Οι εκκρεμείς δίκες συνεχίζονται αυτοδικαίως από την απορροφούσα εταιρεία ή κατ' αυτής χωρίς καμμία ειδικότερη διατύπωση από μέρους της για τη συνέχιση και χωρίς να επέρχεται, λόγω της συγχώνευσης, βιαία διακοπή τα δίκης και χωρίς να απαιτείται δήλωση για την επανάληψή τους.". Από τις διατάξεις που προαναφέρθηκαν συνάγεται ότι η εταιρεία που συγχωνεύθηκε με απορρόφηση από άλλη εταιρεία παύει από τη δημοσίευση - σύμφωνα πλέον με τη διάταξη του άρθρου 232 του ν. 4072/2012, όπως τροποποιήθηκε και ισχύει σήμερα - στο Γενικό Εμπορικό Μητρώο (Γ.Ε.ΜΗ.) της απόφασης του αρμοδίου διοικητικού οργάνου, το οποίο ενέκρινε τη συγχώνευση, να υπάρχει ως νομικό πρόσωπο και συνεπώς ως υποκείμενο δικαιωμάτων και υποχρεώσεων. Η νέα εταιρεία συνεχίζει τις εκκρεμείς δίκες, στις οποίες μετείχε ως διάδικος η εταιρεία που συγχωνεύθηκε με αυτή. Η αίτηση αναίρεσης επομένως που στρέφεται κατά ανώνυμης εταιρείας, η οποία είχε συγχωνευθεί με απορρόφηση με άλλη ανώνυμη εταιρεία, πριν ασκηθεί η αναίρεση, πρέπει να στρέφεται κατά της νέας ανώνυμης εταιρείας και όχι κατά της αρχικής. Σε διαφορετική περίπτωση η αναίρεση απορρίπτεται ως απαράδεκτη (άρθρο 577 παράγραφος 1 του ΚΠολΔ, ΑΠ 708/2024, ΑΠ 253/2024). Στην προκειμένη περίπτωση από την παραδεκτή επισκόπηση του περιεχομένου των διαδικαστικών εγγράφων (άρθρο 561 παράγραφος 2 του ΚΠολΔ) προκύπτουν τα εξής : Η ενάγουσα και ήδη αναιρεσείουσα, Χ. Α. του Γ., κάτοικος ..., στην από …-2017 και με αύξοντα αριθμό έκθεσης κατάθεσης …./21-8-2017 αγωγή της - την οποία είχε απευθύνει ενώπιον του Μονομελούς Πρωτοδικείου Αθηνών και είχε στρέψει κατά της εναγομένης, ανώνυμης εταιρείας με την επωνυμία ""…..", το διακριτικό τίτλο "…….." και έδρα την Αθήνα, εξέθεσε τα εξής : Ότι στις 1-11-2010 είχε καταρτίσει με τη εναγομένη έγκυρη σύμβαση εξαρτημένης εργασίας αορίστου χρόνου και ότι έκτοτε προσέφερε προσηκόντως την εργασία της σε αυτή ως δημοσιογράφος έναντι συγκεκριμένου μηνιαίου μισθού. Ότι η εναγομένη το μήνα Φεβρουάριο του έτους 2017 με περισσότερες συγκεκριμένες ενέργειες του αρμοδίου οργάνου της τροποποίησε κατά κατάχρηση του διευθυντικού της δικαιώματος τους όρους της σύμβασης εργασίας τους. Ότι η τροποποίηση αυτή συνιστούσε μονομερή βλαπτική μεταβολή τους, την οποία απέκρουσε νόμιμα στις 2-3-2017 και τη θεώρησε επιπλέον ως καταγγελία της σύμβασης εργασίας της, η οποία μάλιστα είχε γίνει υπό συνθήκες, που αποτελούσαν προσβολή της προσωπικότητάς της και ότι, τέλος, η εναγομένη δεν είχε χορηγήσει σε αυτή πλήρη την άδεια αναψυχής που είχε δικαίωμα να λάβει κατά τη διάρκεια της σύμβασης εργασίας της. Με το ιστορικό αυτό ζήτησε μετά τον παραδεκτό περιορισμό του αρχικά καταψηφιστικού αιτήματος της αγωγής της σε εν μέρει καταψηφιστικό και εν μέρει αναγνωριστικό α) να αναγνωρισθεί ότι οι ενέργειες της εναγομένης που αναφέρονταν στην αγωγή συνιστούσαν μονομερή βλαπτική μεταβολή των όρων εργασίας της, β) να αναγνωρισθεί ότι είχε ασκήσει νόμιμα το δικαίωμά της να θεωρήσει την από 21-2-2017 μονομερή βλαπτική μεταβολή των όρων της σύμβασης εργασίας της ως άτακτη καταγγελία της, γ) να αναγνωρισθεί για το λόγο αυτό η υποχρέωση της εναγομένης να της καταβάλει συγκεκριμένο χρηματικό ποσό ως αποζημίωση απόλυσης, δ) να υποχρεωθεί η εναγομένη να της καταβάλει τις αποδοχές και την αποζημίωση άδειας που δικαιούτο, οι οποίες ανέρχονταν σε συγκεκριμένα χρηματικά ποσά και, τέλος, ε) να υποχρεωθεί η εναγομένη να καταβάλει σε αυτή συγκεκριμένο ποσό ως χρηματική ικανοποίηση λόγω ηθικής βλάβης την οποία είχε υποστεί από την αιτία που προαναφέρθηκε. Το Πρωτοβάθμιο Δικαστήριο δίκασε την υπόθεση αντιμωλία των διαδίκων κατά την ειδική διαδικασία των περιουσιακών-εργατικών διαφορών (άρθρα 591, 614 παράγραφος 3 και 621 ΚΠολΔ) και εξέδωσε την υπ' αριθμό …./…-2019 οριστική απόφαση, με την οποία έκρινε την αγωγή παραδεκτή, νόμιμη και εν μέρει ουσιαστικά βάσιμη και, ειδικότερα, α) αναγνώρισε ότι η εναγομένη, ανώνυμη εταιρεία με την επωνυμία "….", το διακριτικό τίτλο "….." και έδρα την Αθήνα, είχε προβεί σε μονομερή βλαπτική μεταβολή των όρων εργασίας της ενάγουσας, β) αναγνώρισε ότι η οιονεί καθολική διάδοχος της αρχικά εναγομένης, ανώνυμη εταιρεία με τη επωνυμία "….", το διακριτικό τίτλο "….." και έδρα την Αθήνα, η οποία κατά τη διάρκεια της εκκρεμοδικίας της αγωγής είχε συγχωνευθεί νόμιμα με την αρχικά εναγομένη, είχε υποχρέωση να καταβάλει στην ενάγουσα ποσό 12.833,33 Ευρώ ως αποζημίωση απόλυσης και γ) υποχρέωσε την ίδια εταιρεία να καταβάλει στην ενάγουσα τις αποδοχές άδειας για τα έτη 2012 έως και 2016, όπως και χρηματική ικανοποίηση λόγω ηθικής βλάβης ποσού 6.050 Ευρώ και 3.000 Ευρώ αντίστοιχα. Η οιονεί καθολική διάδοχος της αρχικά εναγομένης, ανώνυμη εταιρεία με τη επωνυμία "…..", το διακριτικό τίτλο "…..." και έδρα την Αθήνα, άσκησε κατά της απόφασης του πρωτοβαθμίου δικαστηρίου ως διάδοχος της αρχικά εναγομένης την από ….-2020 και με αύξοντα αριθμό έκθεσης κατάθεσης …/….-2020 έφεση για κακή εκτίμηση των αποδείξεων και ζήτησε να εξαφανισθεί η εκκαλουμένη οριστική απόφαση με σκοπό να απορριφθεί εν όλω η αγωγή της ενάγουσας ως ουσιαστικά αβάσιμη. Το Μονομελές Εφετείο Αθηνών δίκασε την υπόθεση αντιμωλία των διαδίκων κατά τη διαδικασία που είχε δικάσει και το πρωτοβάθμιο δικαστήριο και εξέδωσε την αναιρεσιβαλλομένη υπ' αριθμό 335/24-1-2022 τελεσίδικη απόφαση, με την οποία δέχθηκε την έφεση τυπικά και ουσιαστικά, εξαφάνισε την εκκαλουμένη απόφαση, δίκασε και απέρριψε την αγωγή ως ουσιαστικά αβάσιμη. Η εφεσίβλητη-ενάγουσα άσκησε κατά της απόφασης του δευτεροβαθμίου δικαστηρίου την ένδικη από …-2023 και με αύξοντα αριθμό έκθεσης κατάθεσης …./…..-2023 αίτηση αναίρεσης, την οποία έστρεψε κατά της αρχικά εναγομένης, ανώνυμης εταιρείας με την επωνυμία "….", το διακριτικό τίτλο "….." και έδρα την Αθήνα. Η ανώνυμη όμως αυτή εταιρεία είχε παύσει να υπάρχει ως νομικό πρόσωπο ήδη από 27-12-2018, όταν κατά τη διάρκεια της εκκρεμοδικίας της αγωγής, πριν, δηλαδή, εκδοθεί η απόφαση του πρωτοβαθμίου δικαστηρίου, είχε συγχωνευθεί νόμιμα με απορρόφηση - σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 68 παράγραφος 2 και 69 έως 77 Α του κ.δ. 2190/1920 και του ν.δ. 1297/1972 - από την ανώνυμη εταιρεία με την επωνυμία "…", το διακριτικό τίτλο "…..." και έδρα την Αθήνα και ήδη - μετά από τροποποίηση του καταστατικού της - με την επωνυμία "…", το διακριτικό τίτλο "….." και έδρα την Αθήνα (βλ. την υπ' αριθμό πρωτοκόλλου …./….-2018 ανακοίνωση καταχώρισης στο Γενικό Εμπορικό Μητρώο (ΓΕ.ΜΗ.) της συγχώνευσης με απορρόφηση και της τροποποίησης του καταστατικού της ανώνυμης εταιρείας με το διακριτικό τίτλο "….."). Η αναιρεσείουσα μάλιστα δεν επικαλείται ότι αγνοούσε το γεγονός της συγχώνευσης, το οποίο εν πάση περιπτώσει γνώριζε, διότι α) η υπ' αριθμό …/..-2019 οριστική απόφαση του πρωτοβαθμίου δικαστηρίου είχε δεχθεί ρητά ότι η αρχικά εναγομένη είχε συγχωνευθεί με απορρόφηση από την ως άνω εταιρεία με την επωνυμία "…" την οποία μάλιστα είχε υποχρεώσει με καταψηφιστική της διάταξη να καταβάλει στην ενάγουσα τα επίδικα ποσά και β) η από 11-2-2020 και με αύξοντα αριθμό έκθεσης κατάθεσης …/…-2020 έφεση κατά της απόφασης αυτής είχε ασκηθεί από τη διάδοχο της αρχικά εναγομένης και η αναιρεσείουσα είχε παραστεί νόμιμα ενώπιον του δευτεροβαθμίου δικαστηρίου, το οποίο εξέδωσε την προσβαλλομένη απόφαση. Η αναιρεσίβλητη, δηλαδή, όταν στις 20-10-2023 κατατέθηκε η ένδικη αίτηση αναίρεσης στη γραμματεία του Μονομελούς Εφετείου Αθηνών, το οποίο εξέδωσε την αναιρεσιβαλλομένη απόφαση, ήταν ανύπαρκτο νομικό πρόσωπο και η αναιρεσείουσα είχε πλήρη γνώση του γεγονότος. Σύμφωνα επομένως με όσα προαναφέρθηκαν η αίτηση πρέπει να απορριφθεί ως απαράδεκτη (άρθρα 577 παράγραφος 1, 573 παράγραφος 1, 62 και 73 του ΚΠολΔ), όπως ορίζεται και στο διατακτικό. Τέλος ζήτημα καταδίκης της αναιρεσείουσας στην πληρωμή δικαστικών εξόδων, μετά την απόρριψη της αίτησης αναίρεσης ως προς την αναιρεσίβλητη, κατ' άρθρα 176,183 του ΚΠολΔ, δεν γεννάται, εφόσον η "δικαιούχος" αυτών ως άνω αναιρεσίβλητη ανώνυμη εταιρεία ήταν τόσο κατά την άσκηση όσο και κατά συζήτηση της ένδικης αίτησης αναίρεσης ανύπαρκτο νομικό πρόσωπο (πρβλ. ΑΠ 1513/2024, 926/2023, 492/2019)

ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ

Απορρίπτει την από ….2023 με αριθ. κατ. …./2023 αίτηση για αναίρεση της υπ' αριθμό 335/24-1-2022 απόφασης του Μονομελούς Εφετείου Αθηνών

ΚΡΙΘΗΚΕ, αποφασίσθηκε στην Αθήνα, στις 11 Μαρτίου 2025.

ΔΗΜΟΣΙΕΥΘΗΚΕ σε δημόσια συνεδρίαση στο ακροατήριό του, στην Αθήνα, στις 7 Μαΐου 2025.

Ο ΑΝΤΙΠΡΟΕΔΡΟΣ Η ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ

<< Επιστροφή